BoerenNatuur Nieuws
Jaargang 5, nr. 4
december 2010
Gezamenlijke weide vogelvisie Boeren Natuur en TBO's
De ANV’s hebben een forse kwaliteitsslag gemaakt Voorzitter Everhardus Togtema kon op 8 december jl. op de Algemene Najaarsvergadering weer de meeste leden van BoerenNatuur verwelkomen. De voorzitter memoreerde dat 2010 het jaar was waarin de ANV’s zich moesten bewijzen als gebiedscoördinator voor collectief agrarisch natuurbe heer. “U bent met vlag en wimpel voor deze test geslaagd” vond Togtema. “De ANV’s hebben een forse kwaliteitsslag gemaakt, waarvoor veel waardering klinkt. De ANV’s moesten werken met een geheel nieuw pakket voorwaarden, maar tegelijk met gebrekkige hulpmiddelen. Dit heeft een zwaar beroep gedaan op de inzet en het doorzettingsvermogen van de bestuurders en medewerkers van de ANV’s”. Togtema vindt dat de regeling voor agrarisch natuurbeheer eenvoudiger kan en moet. “Maar tegelijk moeten wij ons realiseren dat een professionele aanpak van agrarisch natuurbeheer zijn prijs heeft. Agrarisch natuurbeheer heeft alleen toekomst als we kwaliteit leveren en het professioneel aanpakken. Daar hoort organisatorische rompslomp en papierwerk tot op zekere hoogte bij.” Togtema ziet kansen in het beleid van Staatssecretaris Henk Bleker. Staatsbosbeheer moet natuurgebieden buiten de ecologische hoofdstructuur afstoten. “Zijn er bij u in de buurt overhoeken of kleine natuurgebieden die binnen uw vereniging beheerd zouden kunnen worden?’’, vroeg Togtema. Togtema sprak verder de hoop uit nauwer met Veelzijdig Boerenland te kunnen samenwerken. “Wij willen naar een aansprekend en gezaghebbend landelijk netwerk dat de besprekingen rond het toekomstig gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) aankan. Die gesprekken willen we aangaan als invloedrijke organisatie met een groot draagvlak van de achterban.”
BoerenNatuur en de Terrein beherende Natuurbeschermings organisaties (TBO’s) hebben de evaluatie van het weidevogelbeleid van de Provincie Fryslân aange grepen voor een gezamenlijke visie op een meer effectief weidevogel beleid. De kern van de visie is het op ruime schaal aanwijzen van weidevogellandschappen. Binnen die landschappen krijgen de ANV’s en de TBO’s de ruimte om geza menlijk beheersplannen te maken. Op www.boerennatuur.nl kunt u de volledige visie lezen (in concept). In januari wordt de laatste hand aan de visie gelegd. BoerenNatuur ziet deze visie als een belangrijke stap om in het toekomstige weidevogelbeleid voldoende ruimte te behouden voor een bottum-up aanpak door de ANV’s.
Tweede
medewerker in
loondienst
De Algemene Najaarsvergadering stemde in met het Jaarplan van BoerenNatuur voor 2011 en de bijbehorende contributieregeling. De Vergadering gaf zijn goedkeuring aan het voorstel van het bestuur om een tweede medewerker in loon dienst aan te nemen. Deze nieuwe medewerker krijgt als hoofdtaak het consulentenwerk in Groningen en Friesland. De vacature is te vinden op www.boerennatuur.nl en op pagina 7 van deze nieuwsbrief.
BoerenNatuur Nieuws
2
Vereenvoudiging SNL
Aansprakelijkheid van ANV-bestuurders
De ANV’s zijn dit najaar onverwacht geconfronteerd met de financiële risico’s van hun werk. Leden van sommige ANV’s stellen hun bestuurders aansprakelijk voor het mislopen van subsidies. ANV’s kunnen fouten maken bij het indienen van het collectieve beheerplan en het aanvragen van beheers subsidies. BoerenNatuur wil die risico’s indammen door een pakket van maatregelen. Als eerste moeten in de procedures voor het indienen van de beheerplannen en het aanvragen van de subsidies controlemomenten worden ingebouwd voordat de aanvragen definitief worden. Als tweede moeten de ANV’s hun werkwijze professionaliseren, opdat fouten tot een minimum worden beperkt en duidelijker is bij wie de aansprakelijkheid ligt. En als derde maatregel wordt gedacht aan een goede (collectieve) verzekering voor bedrijfsaansprakelijkheid van bestuurders van een ANV. De kosten van deze verzekering moeten kunnen worden gedeclareerd uit de organisatiekosten subsidies.
Onduidelijkheid organisatiekostensubsidies
Door het uitblijven van Europese goedkeuring hebben de provincies lang onduidelijkheid laten bestaan over de orgsanisatiekostensubsidies voor de ANV’s voor 2010. Groningen gaf als eerste duidelijkheid n.a.v. de gezamen lijke offerte van de Groninger ANV’s. Ook in Friesland hebben de ANV’s een gezamenlijke offerte ingediend voor 2010. Door deze offertes en extra druk van BoerenNatuur hebben Groningen en Friesland toegezegd voor het einde van het jaar een voorschot uit te betalen. In Drenthe en Flevoland kunnen de meeste ANV’s hun organisatiekosten financieren uit projectsubsidies. Tot op de dag van vandaag, vlak voor de kerst, is nog steeds niet voor elke ANV duidelijk tot welk bedrag hun organisatiekosten gedekt zijn. Dat is een wrange constatering. BoerenNatuur en haar zusterorganisaties hebben inmiddels een deelakkoord bereikt met IPO over de verdeling van de subsidies in 2011. Er lijkt voldoende geld beschikbaar te zijn om organisatiekosten te kunnen subsidiëren tot ca. 15% van de beheerssubsidies die een ANV coördineert. BoerenNatuur hoopt hiermee de basis te hebben gelegd om in 2011 sneller duidelijkheid te krijgen.
Het nieuwe Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer (SNL) is doorgeschoten in juridisering en bureaucratie. Bovendien zijn de provincies er nog steeds niet in geslaagd een gebruiksvriendelijke digitale aanvraagketen te realiseren. De ANV’s zuchten onder de forma liteiten en de werkdruk en dreigen daaronder te bezwijken. De taak van gebiedscoördinator is zwaar en formeel gemaakt, waardoor de voor delen van de gebiedsaanpak teniet worden gedaan. BoerenNatuur vindt het hoog tijd voor een bezinning en zal zich tot de provincies wenden om met de gebiedsaanpak terug te keren naar de basisgedachte en naar eenvoudige hulpmiddelen.
Pilotprojecten voor het nieuwe GLB BoerenNatuur spant zich in voor de optimalisering van de ruimte voor groene diensten in het nieuwe gemeenschappelijke landbouwbeleid (GLB). Het ministerie van EL&I heeft vier pilotprojecten geselecteerd om een nieuw aansturingsysteem voor groene diensten te ontwerpen. In deze projecten wordt geoefend met een grotere verantwoordelijk heid voor de ANV’s voor het versleutelen van de subsidies voor groene diensten naar de boeren. Twee van deze projecten lopen bij ANV’s van BoerenNatuur, te weten: De Noardlike Fryske Wâlden in Friesland en de ANOG in Groningen. BoerenNatuur is nauw betrokken bij het pilotproject van ANOG.
BoerenNatuur Nieuws
3
Impuls beheer
Akkervogelbeheer Drenthe meer dan verdubbeld
De Provincie Drenthe heeft BoerenNatuur benoemd tot gebiedscoördinator voor collectief akkernatuurbeheer in Drenthe. In het kader van deze taak heeft BoerenNatuur dit jaar, in nauwe samenwerking met de plaatselijke ANV’s, voor vier nieuwe gebieden collectieve beheerplannen gemaakt. In 2011 wordt in deze gebieden gestart met akkerfaunabeheer. In de Broekstreek, het Noordenveld, het Eexterveld en de Veenkoloniën realiseren zo’n veertig boeren op 125 hectare randen en winterveldjes voor akkervogels. Dit komt bovenop de 100 hectare die in de Veenkoloniën eerder al zijn aangelegd. Vertegenwoordigers van de plaatselijke ANV’s overhandigden op 13 december jl. hun collectieve beheerplannen aan gedeputeerde Rein Munniksma. Zij spraken allen de ambitie uit om in de komende jaren de oppervlakte beheer verder uit te breiden.
Agrarische verbindingszone voor akkerfauna
Voorzitter Erik Emmens van ANV Noordenveld lanceerde bij de overhan diging van zijn beheerplan het idee om met akkerfaunaranden een nieuw soort ecologische verbindingszone te maken: de Agrarische Verbindingszone. Dit is een lint van akkerranden en singels door het agrarisch landschap. Het collectieve beheerplan is een uitstekend middel om hier aan te werken. De Agrarische Verbindingszone is een goed alternatief voor de tot op heden gebruikelijke ecologische verbindingszone, waarin gronden worden onttrok ken aan de landbouw en overgedragen aan TBO’s. Emmens riep gedeputeerde Rein Munniksma op om mee te werken aan de realisatie van de Agrarische Verbindingszone.
akkerfauna
Flevoland
Ook in Flevoland heeft de provincie BoerenNatuur gevraagd het akker faunabeheer te stimuleren. Dit heeft geresulteerd in drie nieuwe gebieden voor collectief akkerfaunabeheer, bovenop drie reeds bestaande gebieden. In de drie nieuwe gebieden zijn nieuwe ANV’s bezig om voor het einde van dit jaar nieuwe SNL-pakketten af te sluiten voor hun leden. Het zijn de gebieden van de ANV’s Akkerwaard, Rondom het Greppelveld en een groep boeren rondom Schokland. De plannen zijn in de eindfase. Het gaat om plannen voor collectief faunabeheer met faunarandpakketten. Het doel is om een rijkere florarand te creëren, die vooral kleine zangvogels moet trek ken om te broeden en in de winter te fourageren. Mogelijk leidt het ook tot een toename van de Grauwe Kiekendief. De uitbreiding van de oppervlakte faunabeheer in Flevo land is vooralsnog bescheiden: ca. 40 hectare. Op basis van de ervaringen in 2011 wordt de volgende winter bekeken, of de pakketten voldoen. In dat geval wordt verwacht dat gelei delijk aan meer boeren meegaan in deze vorm van beheer. weidevogelkennisdag
3
februari
2011
Vanuit de ervaringen uit de wei devogelkennisdagen uit afgelopen jaren heeft BoerenNatuur aanleiding gezien om de vorm en inhoud van de weidevogelkennisdag sterk te gaan wijzigen. De kennisdag gaat terug naar zijn oorspronkelijke doel: overdragen en uitwisselen van kennis. In verband hiermee was er voor de voorbereiding van de kennisdag meer tijd nodig en is de dag verplaatst naar 3 februari 2011.
BoerenNatuur Nieuws
4
Collectieve Beheer plannen tijdrovende klus
BMP-project voltooid
Met de oplevering van de BMP-resultaten uit 2010 aan 11 ANV’s is het BMP-project van BoerenNatuur tot een eind gekomen. Het project startte in 2004 met het werven van geïnteresseerden voor deelname aan de BMP-cursus "weidevogels inventariseren". Daaropvolgend werden in 2005 de cursussen gehouden op diverse locaties in Fryslân en Groningen, waarbij ruim 250 geslaagde deelnemers waren. Vervolgens deden in 2006/2007 en in 2009/2010 in totaal gemiddeld 220 vrijwilligers mee aan de BMP-inventarisaties. In de piekjaren bijgestaan door nog enkele fulltime tellers van AB-service. Hierbij werd ca. 66.000 ha aan gras- en akkerland geteld, verdeeld over 41 bij Boeren Natuur aangesloten ANV’s. Een enorme klus waaraan veel organisaties en vrijwilligers een bijdrage hebben geleverd. De ANV’s hebben aan de hand van de resultaten uit de teljaren meer inzicht gekregen in de verspreiding en aantallen van de verschillende (met name de kleine en minder algemene) weide- en akkervogelsoorten in hun werkgebied. Deze gegevens zijn of worden gebruikt om het nieuwe SNL-beheer daar toe te passen waar dat het meest effectief is. In de massa van de BMP-tellingen signaleert SOVON dat de vogelpopulaties in gebieden met een hoge dichtheid stabiel blijven of zelfs toenemen. In gebieden met lagere dichtheden neemt de stand vaak af. Op dit moment staat de nieuwe vorm van monitoring voor SNL-weide- en akkervogelbeheer nog niet vast. Verwacht wordt dat daarvoor een andere methode wordt gekozen. De BMP-tellingen leverden namelijk geen informa tie over broedsucces en konden niet actueel gebruikt worden voor de sturing in last-minute beheer. BoerenNatuur heeft inmiddels een voorstel ontwikkeld voor een nieuwe monitoringswijze waarmee deze informatie wel kan worden verkregen. Dit voorstel wordt aan de provincies en IPO voorgelegd waarna deze hopelijk snel duidelijkheid kunnen geven. Monitoring en inventarisatie zijn immers essentieel in de toepassing van het SNL-beheer en het bijhouden van de populatieontwikkeling.
Bijna alle Friese ANV’s zijn in de afgelopen maanden druk geweest met het opstellen van collectieve beheerplannen voor weidevogel beheer. Aanvankelijk met het organiseren van voorlichtings bijeenkomsten, intekenrondes, het verzamelen van alle benodigde informatie en het verwerken hiervan in tekst, tabellen en kaarten, met andere woorden: een compleet plan. Voor het intekenen van de beheer pakketten kon gebruik worden gemaakt van de invoerapplicatie PNL. Door diverse problemen in deze applicatie was het gebruik hiervan eerder een hinderpaal dan een hulpmiddel. In oktober zijn de conceptplannen bij de provincie in gediend waarna een beoordeling en een toelichtend gesprek volgde. Na aanpassingen zijn de plannen op 15 december in definitieve vorm inge diend. Vanaf medio augustus hebben de betrokken ANV-bestuurders een enorme tijdinspanning geleverd in al deze werkzaamheden. Meerdere bestuurders hebben aangegeven hun grenzen daarin te hebben bereikt of zelfs gepasseerd.
BoerenNatuur Nieuws
5
Ook Bloemrijke Akkers in Drenthe in 2011
Werkbezoek aan BoerenNatuur Groningen
Het jaarlijkse werkbezoek van gedeputeerde Douwe Hollenga aan Boeren Natuur Groningen vond plaats op 24 september jl. In zijn welkomstwoord gaf Alex Datema (voorzitter BoerenNatuur Gronin gen) aan verheugd te zijn met de aanwezigheid van vele vertegenwoordigers van partijen waarmee BoerenNatuur samenwerkt in Groningen. Voor de 8 ANV’s in Groningen is het een erg intensief jaar geweest met de omvorming van het programma beheer naar het nieuwe SNL. Daarnaast zijn alle 8 vereni gingen door de provincie benoemd tot gebiedscoördinator in het kader van het collectieve akker- en weidevogelbeheer. Dit alles leidde ertoe dat er ook een intensief contact is geweest met de provincie om de nieuwe collectieve aanpak in goede banen te leiden. Bij deze aanpak horen ook nieuwe verant woordelijkheden, de basis van het nieuwe stelsel is niet voor niks: “Vertrou wen in de Beheerder”. Voor alle partijen is dit even wennen, en we begrijpen dat de provincie nauwgezet wil volgen of de gekozen aanpak met “Meer doen in minder gebieden”, ook daadwerkelijk leidt tot een beter beheer voor de akker- en weidevogels. Maar de benoemde gebiedscoördinatoren moeten ook de ruimte krijgen om hun verantwoordelijkheid te nemen en te bewijzen dat zij die verantwoordelijkheid aankunnen. Een iets terughoudender opstelling van de provincie geeft de gebiedscoördinatoren ook meer ruimte om zelfstan dig op te treden. Plaatselijke gastheer voor het werkbezoek was ANV Wierde en Dijk, een ANV die niet alleen bezig is met beheer via het SNL maar daarnaast ook talloze andere initiatieven neemt op het gebied van agrarisch natuur- en landschaps beheer. Evert Smink, voorzitter van Wierde en Dijk loodste het gezelschap vakkundig door het gebied en het verdere programma.
Ook in 2010 is in Drenthe het project Bloemrijke Akkers uitge voerd. Het project wil het landschap gevarieerder en aantrekkelijker maken voor nectaretende insecten maar ook voor bewoners en recre anten in het landelijk gebied. Dit jaar werden in 9 gemeenten, te weten Aa & Hunze, Coevorden, Emmen, Hoogeveen, Meppel, MiddenDrenthe, Noordenveld, Tynaarlo en Westerveld, in totaal meer dan 80 hectare bloemenakkers ingezaaid. Imkers en hun bijen maakten dank baar gebruik van nectarrijke locaties verspreid over de provincie. Recre anten genoten van de schitterende plaatjes die de Bloemrijke Akkers opleverden. De organisatie van de
Foto: Piet Idserda
Drentse Fiets 4daagse had zelfs de route aangepast om zo veel mogelijk van de bloemrijke akkers in de route op te kunnen nemen. Ook de zomerbijeenkomst in augustus werd goed bezocht. Deelnemers wisselden tijdens deze middag volop kennis en ervaringen uit. Het jaar 2010 was het laatste projectjaar op basis van de huidige financiering. Er wordt hard gewerkt om het project in 2011 te kunnen voortzetten. Begin 2011 zal hier meer duidelijkheid over komen.
BoerenNatuur Nieuws
6
Grunn'
Stichting Skalsumer Natuurbeheer
Opnieuw heeft BoerenNatuur een nieuw lid kunnen verwelkomen: Stichting Skalsumer Natuurbeheer. Met het project Skalsumer Natuurbeheer wil de gelijknamige stichting bereiken dat het draagvlak en de kennis aanzienlijk vergroot wordt voor een duurzame veehouderij in combinatie met actief natuurbeheer en speciaal met weidevogelbeheer. De basis hiervoor vormen niet alleen maatregelen die broedende vogels en hun kuikens moeten sparen. De stichting legt de klemtoon vooral op biotoopherstel omdat zij daarmee meent een grotere en noodzakelijke bijdrage te kunnen leveren aan haar doeleinden en die van het Rijk en de Provincie. Met het biotoopherstel legt de stichting ook o.a. een relatie met de voeding voor gezonde en hoogwaar dige melkkoeien. Ten dienste daarvan wordt wetenschappelijk onderzoek gestimuleerd dat op het bedrijf Skalsumer Agema kan worden uitgevoerd. De stichting wil dit bereiken door het (inter)nationaal bekend staande bedrijf Skalsumer Agema aan de doelgroepen als voorbeeld te tonen en actief beheeren inrichtingsmaatregelen uit te voeren. Met de opgedane kennis en resul taten wordt informatie doorgegeven aan de gekozen doelgroepen: Agrarische managers, agrarisch onderwijs en burgers en aanverwante organisaties (www.skalsumernatuurbeheer.nl). Het project is mede gebaseerd op samen werking met overheden en particuliere organisaties en verenigingen. Die samenwerking is voor het slagen van de doeleinden van de stichting onmis baar en nodig om de kennisuitwisseling en de uitwisseling van de resultaten te realiseren.
Aankondiging landelijke dag en prijsvraag ANV’s De landelijke Dag voor Agrarische Natuurverenigingen wordt gehouden op donderdag 20 januari 2011 in De Schakel te Nijkerk. De dag wordt georganiseerd door Natuurlijk Platteland Nederland, Veelzijdig Boerenland, Vogelbescherming Nederland en ZLTO. Doel van de dag is om agrarische natuurverenigingen (ANV’s) kennis te laten op doen en te delen over actuele thema’s binnen agrarisch natuurbeheer. Daarnaast biedt de dag een uitgelezen mogelijkheid om in contact te komen met andere partijen. Deelname aan de landelijke dag is gratis. Voor de lande lijke dag kunt u zich uiterlijk 4 januari 2011 opgeven. Om ANV’s verder te stimuleren in hun goede werk wil Vogelbescherming Nederland prijzen uitreiken aan ANV’s voor de uitvoer van projecten. Mocht uw ANV hieraan mee willen doen, dan kunt u uw projectidee uiterlijk 31 december 2010 opsturen naar Vogelbescherming Nederland, t.a.v. Steven Kragten, Postbus 925, 3700 AX Zeist. Meer informatie en aanmelding.
leeft!
Het project Boeren, Burgers en Buitenlui (BBB) heeft afscheid genomen van Siena Oosterbeek. Onder de titel Grunn’ leeft!, werken de acht ANV’s in Groningen samen met BoerenNatuur om agrarisch natuurbeheer in de provincie onder de aandacht te brengen van een breed publiek. Oosterbeek begint op het melkveebedrijf dat ze samen met haar man runt onder de rook van Groningen met kinderopvang. Bij haar afscheid werd gerefereerd
aan haar uitzonderlijke inzet en enthousiasme waarmee ze de afgelopen jaren als voorzitter van pr-commissie heeft gefunctioneerd en de vele activiteiten die onder haar leiding zijn georganiseerd. Het project loopt nog door tot de zomer van 2011. Er wordt al nagedacht over een mogelijk vervolg.
BoerenNatuur Nieuws BoerenNatuur zoekt i.v.m. de uitbreiding van haar secretariaat:
Consulent Agrarische Natuurverenigingen Groningen – Friesland In deze functie behartig je de belangen van de agrarische natuurverenigingen (ANV’s) in Groningen en Friesland. Je ondersteunt de ANV’s en adviseert hen in hun ontwikkeling naar een professionele aanpak van het agrarische natuurbeheer. Je bevordert de contacten tussen de ANV’s onderling, tussen de ANV’s en BoerenNatuur en tussen de ANV’s en de provinciale overheden en andere organisaties op het gebied van natuur- en landschapsbeheer. Je werkt in deze functie nauw samen met de secretaris van BoerenNatuur en projectleiders die in opdracht van BoerenNatuur specifieke projectopdrachten uitvoeren. Takenpakket • Adviseren en begeleiden van de ANV’s in: (voorbeeld)projecten professionalisering en kwaliteitsborging agrarisch natuur- en landschapsbeheer; gebiedscoördinatie Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer; opzetten projectactiviteiten en aanvragen projectsubsidies ANV’s. • Bevorderen en onderhouden contacten met ANV’s onderling en ANV’s met BoerenNatuur; • Organisatie en verslaglegging Provinciale Ledenoverleggen BoerenNatuur; • Projectleiding provinciale prestatieafspraken en projecten BoerenNatuur. Functie-eisen: • Minimaal HBO werk- en denkniveau; • Kennis van en affiniteit met agrarisch natuurbeheer en het werkterrein van BoerenNatuur; • Ervaring met natuur, water- en/of landschapsprojecten; • Expertise in de toepassing van GIS; • Planmatig en productgericht kunnen opereren, gedisciplineerd omgaan met afspraken; • In staat ontwikkelingen en kansen in de markt te vertalen naar projectideeën voor BoerenNatuur; • Zelfstandig de belangen van BoerenNatuur herkennen en zich hierdoor kunnen laten leiden; • Uitstekende contactuele en communicatieve vaardigheden; • Klantgericht en pro-actief.
7
Klik hier om u af te melden voor de nieuwsbrief.
Colofon Uitgave van: BoerenNatuur �
Mede mogelijk gemaakt door: �
Vormgeving: Helma te Velde
Aanbod BoerenNatuur biedt een uitdagende functie met uitstekende mogelijkheden om je in het werkgebied van agrarisch natuur- en landschapsbeheer te ontwikkelen. Het is een functie voor 32 uren per week met als standplaats Drachten. Bij de functie horen een passend salaris en goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Informatie Kijk voor meer informatie op www.boerennatuur.nl . Voor aanvullende vragen kun je terrecht bij Nerus Sytema, secretaris BoerenNatuur, bereikbaar via 06 - 51 26 25 55 Solliciteren Je reactie op deze vacature kun je uiterlijk tot en met 10 januari 2011 per email zenden aan:
[email protected]
Postbus 186, 9200 AD Drachten T 0512 - 30 50 50 F 0512 - 30 50 51
[email protected] www.boerennatuur.nl
