BOEKENTIPS AUGUSTUS 2015
STANDAARD DER LETTEREN – FICTIE
“Een beknopte geschiedenis van zeven moorden”, Marlon James **** (HB/BMB Sprinters) Marlon James is een Jamaicaanse auteur die in de VS woont. Voor dit boek kreeg hij, als eerste Jamaicaan, een plaats op de longlist van de Man Bookerprijs. Wie denkt dat “Een beknopte geschiedenis van zeven moorden” een klassiek misdaadverhaal is, gebaseerd op een historisch feit, doet deze roman te kort. Dat komt in de eerste plaats door de opvallende invalshoek. De schrijver laat tientallen personages praten over de aanslag op reggae-legende Bob Marley, zijn muziek, Jamaica, het leven. Marlon James’ roman barst van de ambitie en maakt die ook waar. Hij mengt feiten en verzinsels op een intrigerend manier. Dit boek is tegelijk een misdaadroman, een roman over muziek en over een van de grootste muzikanten van de vorige eeuw, een politieke roman waarin rake dingen worden gezegd over macht en ras, en een roman over een land dat niet alleen reggae-artiesten en hardlopers heeft voortgebracht.
“De nieuwe achternaam”, Elena Ferrante ***** (BMB – Aanwinsten) Elena Ferrante is het pseudoniem van een Italiaanse literaire sensatie, een schrijfster die, nog voor de publicatie van haar eerste werk, besloot anoniem te blijven. Omdat het werk volgens haar in een ideale wereld voor zich zou moeten spreken; al de rest is ballast. “De nieuwe achternaam” is het tweede deel van het ambitieuze vierluik “De Napolitaanse romans”. In de cyclus volgen we de twee vriendinnen Lila en Elena van kindsbeen af. Dit meesterwerk is zowel een feministische bildungsroman over de vriendschap tussen twee meisjes, als een geschiedenis van Italië op het einde van de twintigste eeuw. Het is een zeldzaam goed een schrijfster als Elena Ferrante te leren kennen. Koester het.
“De jonge bruid”, Alessandro Baricco **** (HB – Aanwinsten) Alessandro Baricco is een controversiële cultuurfilosoof en schrijver van werken als “De barbaren”, en een slimme verteller van bekroonde romans en novellen als “Zijde”, “Emmaüs” en “Mr Gwyn”. Op haar achttiende staat een eigenwijze boerendochter opnieuw in de woonkamer van een vooraanstaande, behoorlijk excentrieke familie van industriëlen. Zoals lang daarvoor afgesproken komt ze trouwen met de zoon des huizes. Klein probleem: de excentrieke familie had de terugkeer van de jonge bruid niet meer verwacht, en de zoon is nog altijd niet terug van een lange reis naar het buitenland. Terwijl ze wacht, maakt de jonge bruid nader kennis met de verschillende familieleden.
“Alles verandert”, Kristien Hemmerechts ***** (HB en BMB – Sprinters) Kristien Hemmerechts, Vlaamse schrijfster, viert haar zestigste verjaardag met een roman die haar als gegoten zit. Waar is de grens tussen vrijwilligheid en dwang bij seks? Werkt vrouwelijke lust anders dan mannelijke? Gaat seks (alleen) over macht? Het zijn deze en vergelijkbare vragen die Kristien Hemmerechts oproept in haar nieuwe roman “Alles verandert”. Het boek zit vol machtsspiegelingen: Belg versus vluchteling, bezitter versus verdrevene, moeder versus zoon, baas versus buitenlandse huishoudster, professor versus student. Maar de pregnantste is toch: vrouw versus man. Hemmerechts heeft die kloof meesterlijk verwoord in deze experimentele studie in ondergeschiktheid.
“Ter voorbereiding op het volgende leven”, Atticus Lish **** (BMB – Aanwinsten) Atticus Lish is een debuterend auteur die in 2014 in de VS onverwachts meteen bekroond werd. Hij is de zoon van Gordon Lish, een redacteur met invloed in de Amerikaanse literaire wereld. In “Ter voorbereiding op het volgende leven” ontmoeten een illegale Chinese migrante en een getraumatiseerde Irakveteraan elkaar. Wanneer Zou Lei ontslagen wordt uit de gevangenis trekt ze naar Queens, New York, waar ze de Irakveteraan Brad Skinner ontmoet. Het is de eenzaamheid die haar verbindt met Skinner, naast de liefde voor krachttraining. De lezer wordt ondergedompeld in een stroom aan gebeurtenissen en zintuiglijke indrukken. Lish heeft een intense vertelstijl die aan de ene kant beknopt is, aan de andere kant vol. Hij zuigt de lezer helemaal mee in een New York dat onderbelicht is in fictie.
STANDAARD DER LETTEREN – NON-FICTIE “Het rijbewijs van Nematollah. Een migratiegeschiedenis”, Marja Vuijsje **** (BMB – in verwerking) Marja Vuijsje is een Nederlandse schrijfster die met haar tweede non-fictieboek, “Ons kamp”, terecht bejubeld werd. In “Het rijbewijs van Nematollah” leren we de Iraanse migrant Arash kennen. We puzzelen het verhaal van zijn familie bijeen en krijgen zo een eeuw Iraanse geschiedenis geserveerd. Marja houdt er meestal de vaart in, zodat de research nooit voorrang krijgt op de flow van het boeiende verhaal. Dit boek is geen catalogus van kommer en kwel; er straalt een nostalgische warmte door de verhalen en soms valt er wat te glimlachen. Marja schrijft non-fictie met empathie.
“Aanrakingen”, Marc Tritsmans **** (BMB – in verwerking) Marc Tritsman won in 2011 de Herman de Coninckprijs met de bundel “Studie van de schaduw”. In de bekende bloemlezing van Komrij staan bovendien zeven gedichten van zijn hand. Hij is niettemin altijd een stille dichter gebleven. “Aanrakingen” gaat over de onmogelijkheid van een volledig bevredigend contact. Wat je aanraakt, raak je onvermijdelijk kwijt. Toch gaat Marc Tritsman in zijn gedichten op zoek naar de hoogste bekroning van aanraking: ontroering, een fenomeen dat in al deze gedichten sterk met de natuur verbonden is. Dit is poëzie over de pogingen van de mens om koste wat kost te blijven communiceren. Niet alleen met zijn medemens, maar met alles, plant en dier, dat onderdak vindt in de natuur. Het is heldere poëzie, ondergebracht in een secuur geconstrueerde bundel met een aantal flonkerende gedichten.
“De ambities van China. Een volk gevangen tussen autoriteit en aspiratie”, Evan Osnos **** (HB – Aanwinsten) Evan Osnos is Amerikaans journalist en gewezen Chinacorrespondent van “The New Yorker”. Hij won vorig jaar met dit boek de National Book Award. Osnos schetst aan de hand van het leven van bekende en minder bekende Chinezen de littekens, dromen en uitdagingen van de supermacht van morgen. Dat Evan Osnos een neus heeft voor sterke verhalen, is een understatement. “De ambities van China” is een geweldige inleiding op een land dat tegelijk mysterieus en alomtegenwoordig is. Het boek eindigt op het moment dat China met de komst van president Xi Jinping aan een nieuw, cruciaal hoofdstuk in zijn geschiedenis begint.
“De bijbel voor ongelovigen 4. Koning David en de splitsing van het rijk”, Guus Kuijer **** (BMB – in verwerking) Guus Kuijer, Nederlands auteur, schrijft al sinds 1971 boeken voor volwassenen en voor kinderen. Kuijer gelooft niet in God maar de verhalen uit de Bijbel vindt hij fascinerend. Alleen hebben ze naar zijn mening een update nodig – die hij ze graag verschaft. In deel 4 van “De bijbel voor ongelovigen”, dat over het aflopend koningschap van David en de scheuring van het rijk onder diens zoon Salomo gaat, laat Kuijer volgens beproefd recept enkele Bijbelse underdogs de oude verhalen van dwarse commentaar voorzien. Welke geboden smokkelen zij in de Bijbel?
DE MORGEN – FICTIE “Het land van vaste gewoonten”, Ted Thompson ***** (BMB – Aanwinsten) Ted Thompson schreef een indrukwekkende debuutroman waarin een late midlifecrisis gekoppeld wordt aan de financiële crisis van 2008. Doem en ondergang moet u niet verwachten, wel een vileine kijk op het lege leven van de Amerikaanse middenklasse. Anders Hill is net de zestig voorbij wanneer hij er plotseling genoeg van heeft. Op zijn vrouw is hij allang uitgekeken, zijn twee zonen zijn het huis uit. En dat huis zelf? Welja, dat hoeft ook niet meer zo nodig. Zijn leven is tot stilstand gekomen, stelt hij vast en daarom zet hij de echtscheidingsprocedure in gang. Ted Thompson weeft door deze verhaallijn een tweede, die alles te maken heeft met Anders’ job. Net afgestudeerd ging hij aan de slag bij Springer Financial. Voor die firma sloot hij een deal met een bouwpromotor uit Kansas City die 500 minderwaardige maar duur op de markt gebrachte woningen wou bouwen. De deal werd een succes, maar zonder het goed te beseffen blies hij de eerste ademstoot in de Amerikaanse huizenbubbel die in 2008 tot een wereldwijde economische crisis zou leiden. Thompson rekent genadeloos af met het kleinburgerlijke leven van de buitenwijk-middenklasse.
“Portret van een onbekend meisje”, Aleksander Skorobogatov **** (BMB – Sprinters) Aleksander Skorobogatov is een Russisch schrijver (°1963) die sinds de jaren negentig in Antwerpen woont. “Portret van een onbekend meisje” is een onbeschroomde liefdesroman, geschreven in 2008. Skorobogatovs verhaalstof is in wezen weinig spectaculair: de dertienjarige jongen Sasja valt als een blok voor zijn waanzinnig mooie buurmeisje Katia en blikt later terug op hun passionele tienerrelatie, die uitmondt in een zwangerschap. Zes jaar vuur en liefde eindigt in twee abortussen en een miskraam. Skorobogatov laat zich niet uit het lood slaan. Hij maakt van dit verhaal een bijzondere evocatie. Snedig als het moet, sensueel als het mag én subtiel over de “penibele, zoete mengeling van gevoelens die je wilt verbreken, maar nog liever wil verlengen”. “De rib van Adam”, Antonio Manzini **** (HB – Aanwinsten) Acteur en auteur Antonio Manzini (°1964) lijkt met de gialli (reeks goedkoop uitgebrachte detectives die sinds 1929 bestaat) te zijn opgegroeid. In “De rib van Adam” gaat Rocco Schiavone, een roekeloze commissaris – van Rome overgeplaatst naar het grauwe Aosta – op zoek naar de toedracht van de verdachte zelfmoord van een huisvrouw. Vervolgens ontrolt zich een bescheiden detectiveverhaal waarin alle voor de hand liggende stappen worden gezet. Je krijgt het gevoel dat Manzini met zijn petieterige drama de eenvoud van de traditionele whodunit wil eren. Daar slaagt hij, ondanks de voorspelbare plot, goed in.
“Een verlate reis”, Daan Heerma van Voss **** (HB – Aanwinsten) Daan Heerma van Voss is schrijver bij “Das Magazin”, een Nederlands literair tijdschrift. Hij schrijft in een verschroeiend tempo, wat resulteert in een alomtegenwoordigheid in dag- en weekbladen. Het boek “Een verlate reis” is een delicaat geschrift waarop niet meteen een genre te kleven valt. Het is onmiskenbaar een tedere, integere en toch ook droogkomische hommage aan zijn peetvader en naamgever Daan de Jong (1942-2014) wiens beide ouders in Auschwitz omkwamen. Daan de Jongs levensloop leest, ondanks het verlies waar hij nooit mee in het reine kwam, enigszins als een schelmenroman. “Een verlate reis” is een fraai eerbetoon, gekruid met licht ‘sentimentele trots’ voor zijn naamgever. Van Voss toont in dit boekje een gevoeliger kant van zijn schrijverschap en zet het masker van de ironie regelmatig af, wat hem goed afgaat.
“Heb je ooit familie gehad”, Bill Clegg **** (BMB – Aanwinsten) Amerikaans literair agent Bill Clegg belandde met deze debuutroman meteen op de longlist van de Booker Prize. Het boek speelt in Wells, een idyllisch dorpje van nog geen 1.500 inwoners in Connecticut dat vooral uit tweede verblijven bestaat en waar roddel en waarheid soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Het is de nacht voor de ochtend dat Junes enige dochter Lolly zal trouwen. Ze staat buiten, aan de overzijde van de straat, en ziet hoe haar huis de lucht in gaat. Binnen waren Lolly en haar toekomstige Will, en ook Junes ex Adam en haar twintig jaar jongere vriend Luke. Niemand overleeft de ontploffing. Nadat het vuur gedoofd is, stapt June in haar auto en begint te rijden, als in coma. Cleggs boek gaat niet alleen over familie en onze schijnbaar natuurlijke aanleg voor nostalgie. Door verschillende vertelstandpunten in te nemen, toont Clegg dat niets zo eenvoudig is als het op het eerste gezicht misschien lijkt en dat geen enkele verklaring ooit dekkend zal zijn.
DE MORGEN – NON-FICTIE “As. Gedichten 1963-2014”, Patrick Conrad **** (besteld) Patrick Conrad is cineast, (misdaad)romanschrijver en beeldend kunstenaar, maar beschouwt zichzelf vooral als dichter. Met reden, zo blijkt uit zijn verzamelde gedichten. In al zijn werk komt de fascinatie voor het esthetische terug, als een manier om het alledaagse te snel af te zijn, net zoals voor het spel met schijn en werkelijkheid, voor verval en dood, voor de manier waarop vriendschap in verraad en liefde in haat kunnen omslaan.
“Hannah Arendt. Politiek denker” Dirk De Schutter en Remi Peeters **** (besteld) Hannah Arendt (1906 – 1975) was een Duits-Amerikaans- Joodse filosofe en politiek denker, die zich onder andere heeft verdiept in de vragen die samenhangen met totalitaire politieke systemen. Dirk De Schutter en Remi Peeters zijn twee filosofen die reeds jaren publiceren en doceren over Hannah Arendt. Ze beschouwen haar als een kroongetuige van de twintigste eeuw. Als weinig anderen heeft zij de ideologische catastrofes in een politieke filosofie gevat, waarvan de houdbaarheidsdatum nog lang niet verstreken is. Het boek “Hannah Arendt. Politiek denker” vormt een inspirerende inleiding tot Arendts politieke denken, dat in weldadig korte hoofdstukken of lemma’s wordt gereconstrueerd. De lectuur krijgt dus vanzelf een aangenaam en ietwat zomers ritme, waarin concentratie afgewisseld wordt met rust- en adempauzes waarin tijd is voor reflectie. Het onderzoek van Peeters en De Schutter heeft dus noodzakelijkerwijs iets weg van verantwoord bosbeheer: ze splijten denkbeelden en termen alsof het houtblokken zijn, brengen merktekens aan en wieden onkruid.
