2008-2009 BLAUWE ZAAL
Grace Ellen Barkey Needcompany The Porcelain project DO 26, VR 27 MAART 2009
2008-2009 / DANS DO 25, VR 26, ZA 27 SEPTEMBER 2008 Akram Khan Company & Nationaal Ballet van China VR 14, ZA 15 NOVEMBER 2008 Mathilde Monnier . CCN de Montpellier Languedoc-Roussillon WO 19, DO 20, ZA 22 NOVEMBER 2008 William Forsythe . Koninklijk Ballet van Vlaanderen VR 28, ZA 29 NOVEMBER 2008 Dave St-Pierre WO 3, DO 4 DECEMBER 2008 Boris Charmatz . Association Edna WO 10, DO 11, VR 12, ZA 13 DECEMBER 2008 Alain Platel & Fabrizio Cassol . Les Ballets C de la B WO 21, DO 22 JANUARI 2009 William Forsythe . Ballet de l’opéra de Lyon DO 19, VR 20, ZA 21 FEBRUARI 2009 Sidi Larbi Cherkaoui & Antony Gormley & Monniken van de Shaolintempel WO 11, DO 12, VR 13 MAART 2009 Philippe Decouflé . Compagnie DCA DO 26, VR 27 MAART 2009 Grace Ellen Barkey . Needcompany WO 1, DO 2, VR 3 APRIL 2009 Vincent Dunoyer . Rosas WO 22, DO 23, VR 24, ZA 25 APRIL 2009 bouge B #2 WO 20 MEI 2009 Xavier Le Roy . le kwatt / in situ productions
Grace Ellen Barkey Needcompany The Porcelain Project
gelieve uw GSM uit te schakelen
De inleidingen kan u achteraf beluisteren via www.desingel.be Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze.
reageer & win
concept Lemm&Barkey choreografie Grace Ellen Barkey gecreëerd met en uitgevoerd door Misha Downey, Julien Faure, Benoît Gob, Tijen Lawton, Maarten Seghers, Yumiko Funaya (vervangt tijdelijk Taka Shamoto) porselein Lot Lemm decor, kostuums Lemm&Barkey muziek Thomas Adès (Asyla, Op.17), Maarten Seghers, Rombout Willems, e.a. licht Koen Raes, Ken Hioco productieleiding Luc Galle techniek Ken Hioco, Frank Van Elsen geluid Bart Aga decorbouw Koen Raes, De Muur regieassistentie Elke Janssens stagiair kostuum en decor Lise Lendais assistentie kostuum Lieve Meeussen coproductie Théâtre Le Quai (Angers), La Rose des Vents (Scène Nationale de Villeneuve d’Ascq), PACT Zollverein (Essen), Kaaitheater (Brussel) met de steun van de Vlaamse overheid
Op www.desingel.be kan u uw visie, opinie, commentaar, appreciatie, … betreffende het programma van deSingel met andere toeschouwers delen. Selecteer hiervoor voorstelling/concert/tentoonstelling van uw keuze. Neemt u deel aan dit forum, dan maakt u meteen kans om tickets te winnen. Bij elk concert worden cd’s te koop aangeboden door ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, Schilde, 03 384 29 70 > www.tklavervier.be
foyer de kunsthaven enkel open bij avondvoorstellingen in rode en/of blauwe zaal open vanaf 18.40 uur kleine koude of warme gerechten te bestellen vóór 19.20 uur broodjes tot net vóór aanvang van de voorstellingen en tijdens pauzes Hotel Ramada Plaza Antwerp (Desguinlei 94, achterzijde torengebouw ING) Restaurant HUGO’s at Ramada Plaza Antwerp open van 18.30 tot 22.30 uur Gozo-bar open van 10 uur tot 1 uur, uitgebreide snacks tot 23 uur deSingelaanbod: tweede drankje gratis bij afgifte van uw toegangsticket
Reclamepanelen omringen de bouwwerf van deSingel. De plaatsing van deze panelen levert extra middelen op om de bouwkosten te financieren. De toelating voor het plaatsen van de advertentiepanelen geldt voor de periode van de bouwwerken. Wij hopen op uw begrip.
© Maarten Vanden Abeele
De voorstelling duurt ongeveer een uur en dertig minuten. Redactie programmaboekje deSingel, Lana Willems
De drie variaties van The Porcelain Project The Porcelain Project van het kunstenaarsduo Lemm&Barkey vertrekt vanuit een fascinatie voor de fragiliteit en de transparantie van porselein. The Porcelain Project kent verschillende vormen waarvan in deSingel de voorstelling te zien is. 1) De installatie (2006) De installatie bestaat uit honderden porseleinen objecten die gemanipuleerd worden, alsof ze een eigen choreografie hebben. Een witte, fragiele en toch massieve installatie met een eindeloosheid aan variaties. 2) De voorstelling (2007) In de voorstelling nemen porseleinen objecten en installaties vervaardigd van porselein een cruciale positie in het scènebeeld in. De installaties en sculpturen hebben naast de scène een eigen leven als autonome kunstwerken. Geen van de objecten is echter wat het is zonder de interactie met performers of publiek. In 'The Porcelain Project' zijn de grenzen tussen theater, performance en beeldende kunst volledig doorlaatbaar geworden. De gemene deler die dit mogelijk maakt en elk van deze elementen op scène verbindt, is hun beeldende kracht. 3) De objecten (2008-2009) The Porcelain Objects zijn autonome werken die voortkomen uit de ontwikkeling van ‘The Porcelain Project’. Deze objecten zijn onder meer te zien in het Dr. Guislain museum in Gent in de groepstentoonstelling 'Het spel van de waanzin' (tot 12 april) en in CC Strombeek in de groepstentoonstelling 'Down to Earth' (tot 5 april). uit: dossier gezelschap
© Miel Verhasselt
Grace Ellen Barkey over The Porcelain Project Wie herinnert zich nog het vlooiencircus op de kermis? De absurde doelloosheid van een zorgvuldig opgebouwde wereld die tot niets leidt. Het ultieme voorbeeld van een kunstmatig gecreëerde wereld waarin theater en beeldende kunst samenkomen. Steeds moet ik hieraan denken als ik mijn werk maak. Ook in ‘Chunking’ (2005) is er geen echte gebeurtenis die als motor dient tot een functionele handeling.
© Maarten Vanden Abeele
‘The Porcelain Project’ is in feite mijn eigen vlooiencircus waarbij de toeschouwer zelf actief bepaalt waar alles toe dient. De voorstelling bevat een autonome installatie die samen met Lot Lemm werd ontwikkeld. Deze installatie bestaat uit honderden porseleinen objecten die gemanipuleerd worden alsof ze een eigen choreografie hebben. Deze witte, fragiele en toch massieve installatie met een eindeloosheid aan variaties vormt in interactie met de dansers de nieuwe voorstelling.
Good day to you! Here is the key of my kingdom. My kingdom is snakes and dancing. My legs is birds and singing. Happy kingdom! Happy happy kingdom!
De koning, of het begrip koning, vormt de basis van ‘The Porcelain Project’. Ik ben vooral geïnteresseerd in hun rituele leven, het waanzinnige en vooral groteske van hun bestaan. King George III die in zijn verwarde leven als een soort troost vogels wilde leren zingen, Nero die zijn stad in brand steekt, Caligula die de maan wilt. Wat hen samenbrengt is een radicale vorm van poëzie, een traumatische zucht naar schoonheid die totaal wereldvreemd is, maar die raakt aan de essentie van het leven. Net zoals bij het vlooiencircus kan je er alleen maar verbaasd naar staan kijken.
Uit: The Porcelain project
uit: dossier gezelschap
© Miel Verhasselt
Een verbluffend schouwspel van ontregelde gevoelens door Pieter T’Jonck
Voor 'The Porcelain Project' bezaait Grace Ellen Barkey het podium met stukken in porselein. Zelfs kostuums zijn van porselein. Een tafel met torens vaatwerk opent het stuk: ze davert en de scherven vallen naar beneden. Net dan betreden Julien Faure en Tijen Lawton het podium. Eerst dansen ze alleen en behoedzaam. Dat verandert als Lawton onder een rek met porseleinen kopjes danst. Faure bespeelt de draadjes waar de kopjes aan opgehangen zijn alsof ze marionetten waren. Zo bespeelt hij ook Lawton. Later worden de contacten directer, zoals in het komische, maar ook erotische duet tussen Faure en Taka Shamoto. Zij komt op in een enorme hoepelrok. Plots zweeft ze omhoog en belandt op een minitheater. Dat ze zweeft is te danken aan Faure: als onzichtbare poppenspeler stuurt hij haar vanonder haar rokken. Hij lokt haar blikken van verrukking of ontzetting uit als ghost in the machine. Het stuk eindigt met een nog explicietere erotiek in het duet van Lawton en Misha Downey, beiden voorzien van een blonde pruik en enorme seksuele prothesen in porselein. Zelfs zij blijven in al hun doortastendheid voorzichtig: porselein blijft breekbaar… Barkey put zich in dit werk uit in beeldende vondsten. De grillige dans staat voor de eindeloze mogelijkheden van de verbeelding. Als in een trip hangen de beelden associatief aan elkaar. Dat is niet altijd leuk; soms proef je angst en ontreddering. Toch ontwaar je een rode draad. Onmiskenbaar verbeelden Benoît Gob en zijn theatrale alter ego Maarten Seghers een koninklijke gek. Gob en Seghers lopen rond met een zotskap waar je ook een kroon in kunt zien. Het stuk is geïnspireerd door ontoerekeningsvatbare King George, maar om de historische details gaat het niet. Wel om een voorstelling van wat zich in het hoofd van een gekke koning afspeelt. Vandaar het porselein. Ooit symbool van macht en rijkdom spreken de scherven, scherp als glas, ook over pijn en ontreddering. uit: De Morgen, 17 oktober 2007
© Miel Verhasselt
I am the King with one leg on the moon, the other leg is floating towards the planet earth. My toe rest in my kingdom. uit: The Porcelain project
THE PORCELAIN PROJECT door Frederik Le Roy
Een voorstelling van Grace Ellen Barkey meemaken, is binnenstappen in een onbekende wereld die zijn coherentie enkel aan zichzelf en niet aan eender welke vooropgestelde narratieve lijn ontleent. In deze fantasie geldt enkel een poëtische logica en hoewel verschillende elementen (lichamen en ledematen, contouren en lijnen, beelden en objecten) herinneren aan een ons bekende wereld, worden ze hier opnieuw samengesteld volgens speelse maar moeilijk te doorgronden wegen van de associatie. Porseleinen objecten en installaties vervaardigd van porselein nemen een cruciale positie in het scènebeeld in. De installaties en sculpturen, die van de hand van Lot Lemm zijn, hebben naast de scène een eigen leven als autonome kunstwerken. Geen van de objecten is echter wat het is zonder de interactie met performers of publiek. Waar de vorige voorstelling van Grace Ellen Barkey, ‘Chunking’ (2005), de grenzen tussen theater, performance en beeldende kunst nog aftastte, zijn die grenzen in ‘The Porcelain Project’ volledig doorlaatbaar geworden. De gemene deler die dit mogelijk maakt en elk van deze elementen op scène verbindt, is hun beeldende kracht. Toch mogen we uit het gebruik van installaties niet besluiten dat deze voorstelling alle deuren naar het theater en de dans achter zich sluit en volop onder de noemer ‘beeldende kunst’ mag geplaatst worden. Het theatrale dispositief blijft immers bewaard. De toeschouwer zit nog steeds op zijn vertrouwde plek, fysisch onbeweeglijk aan zijn theaterzitje geklonken. In ‘The Porcelain Project’ is het eerder zo dat het ruimtelijke dispositief van installatiekunst binnenstebuiten wordt gekeerd: de performers manipuleren de installaties (en de installaties hen) en spelen zo een ruimtelijk spel waarin de toeschouwer het enige vaste punt lijkt te zijn. Het is geen toeval dat een terugkerend element in stukken van Grace Ellen Barkey de poppenkast is. Niet alleen is de poppenkast de meest onbevangen en sprookjesachtige vorm van theater, ze onthult ook de heel elementaire verhouding tussen toeschouwer en scène. In ‘The Porcelain Project’, waar de volledige scène als een poppenkast lijkt te zijn opgebouwd, wordt dit theatrale dispositief behouden en zelfs versterkt (bijvoorbeeld door de rij porseleinen pilaartjes die het podium afzoomt). Hoewel hierdoor de afstand tussen toeschouwer en scène wordt gemarkeerd, houdt dit ook de uitnodiging in deze ruimtelijke afstand te overbruggen door middel van
de verbeelding. 'The Porcelain Project' is daarom niet zozeer beeldende kunst maar kunst van het beeldende. Grace Ellen Barkeys theater is een theater van de verbeelding of zelfs een verbeelding van het theater. Er is het porselein. Er is het amalgaam aan vaak paradoxale betekenissen die door deze materie wordt opgeroepen. Het porselein evoceert beelden van genegenheid en intimiteit. Het zondagse servies dat enkel wordt bovengehaald om een belangrijke gelegenheid te markeren in de tijd. Uit de kast, op de tafel en met iedereen eromheen: het porselein laat weten dat dit moment van samenzijn gedenkwaardig is. Wanneer twee dansers (Julien en Tijen), in een duet verstrengeld, met hun dansbewegingen een installatie met kopjes manipuleren, functioneert het op- en neergaan als een seismograaf van hun intimiteit. Dit is porselein op mensenmaat (ook kopjes hebben oren) maar net zo goed roept porselein een wereld op waar macht en intrige, pronkzucht en overheersingsdrang de bovenhand hebben. De porseleinen figurines die we vandaag met kleinburgerlijk huiskamergenot associëren stammen af van de tafeldecoratie van koningen, keizers en admiralen. Tot de Westerse wereld het geheim van het porselein had weten te achterhalen, was het een koloniaal goed dat gegeerd werd door de machtigen van Europa. Maar het is te verleidelijk het porselein enkel te lezen en de symbolische connotaties die er onvermijdelijk mee verbonden zijn te laten neerdalen op de scène, gematerialiseerd in de dramaturgie, in de bewegingen, in de lichamen. De dansers zijn niet als porselein, ze vormen er een verlengde van. Het porselein ent zich op hun lijf: de dansers dragen vreemde, onfunctionele en uiterst fragiele prothesen, die de specifieke eigenschappen van het materiaal opleggen aan hun lichaam. De lichamen klingelen en glanzen als paarlemoer, zijn uiterst fragiel en tegelijk van steen. Ook de choreografie laat zich leiden door het porselein, want wanneer de dansers ermee interageren, moet elke beweging afgestemd worden op een duidelijke maar vaak onzichtbare parameter: het breekpunt van het porseleinen object. Het vraagt om een precieze en precieuze danstaal. Het besef van het voortdurende risico dat deze fysische grens doorbroken wordt en de confrontatie met de materialiteit van het porselein brengen de toeschouwer voorbij een symbolische lezing naar een tactiel waarnemen dat een sensitieve ervaring, eerder dan een beredeneerd kijken uitlokt.
In ‘The Porcelain Project’ vindt de zinnelijkheid die vervat ligt in de etymologie van het woord ‘porselein’ zijn neerslag. Porselein is genoemd naar een schelpje dat in het Italiaans ‘porcella’ heet en even glad en glanzend is als de illustere materie waaraan het zijn naam uitleent. Met haar dunne, naar elkaar toekrullende wanden die een gekartelde spleet laten zien, laat de vorm van de porcella-schelp echter weinig aan de verbeelding over. De porcella is in de iconografie, maar ook in de populaire verbeelding, een symbool voor vrouwelijke wellust. Hoewel we bij porselein snel aan puurheid en zuiverheid denken, wordt het door haar naam verbonden met zinnelijkheid – een aspect dat onverholen zijn neerslag vindt in ‘The Porcelain Project’. De erotische spankracht van dansende lichamen op scène is een onmiskenbare component in het werk van Grace Ellen Barkey, waarvan hier, net als in ‘Chunking’, ook de duistere kanten worden onderkend. In de gedeconstrueerde scenografie van het eindbeeld culmineren de paradoxale associaties van het porselein in de spanning tussen lust en agressie, tussen feeërie en nachtmerrie. De muziek is een structurerend element in de dramaturgie van ‘The Porcelain Project’. Tussen de soundscapes van danser en componist Maarten Seghers en de violen van o.m. Rombout Willems, neemt de hedendaagse klassieke muziek van Thomas Adès een cruciale plek in. Zijn eclectische compositie Asyla - Opus 17 roept niet alleen grootse verhalende balletten op, ze refereert ook schaamteloos aan fanfare- en zelfs housemuziek. De bombastische klanken lijken zich af te zetten tegen de breekbaarheid van het porselein maar versterken het absurdistische koningsdrama dat de dansers opvoeren. Daarop enten zich de flarden tekst (van de majesteitelijk bedoelde speeches van een maanzieke koning, van zichzelf voor de voeten lopende hofmeiers of van de etherische zang van een wispelturige prinses) waarvoor een directie inspiratiebron de gekke koning George III was. Dit fantastische universum vol burleske wezens, kolderieke koningen en creaturen is echter geen vrijblijvende, ontangelde wereld. De surreële wereld die Grace Ellen Barkey schept, is niet bedoeld om de toeschouwer een plek te bieden om te ontsnappen aan het reële. In het creëren van een fantasiewereld ligt een strategie ten grondslag die een utopisch trekje heeft. Net zoals in de utopie wordt in ‘The Porcelain Project’ een wereld gecreëerd die ‘plekkeloos’ is, een niet-plaats die voorbij de gegeven, als normaal beschouwde en vastgeroeste orde ligt. Maar terwijl utopieën altijd onvermijdelijk een totalitaire kant hebben, omdat ze een perfecte en zuivere wereld verbeelden die, eens gerealiseerd, elke mogelijkheid tot verandering uitsluit en daarom zonder toekomst is, is de fantasiewereld in 'The Porcelain Project' vooral bedoeld om het hier en nu te bewegen tot voortdurende verandering. Met de fantasie verzet Grace Ellen Barkey zich
© Maarten Vanden Abeele
tegen het pessimistische realisme dat de hedendaagse kunsten al te vaak aan de dag leggen, om iets anders te verwoorden dat licht en sprankelend is, weg van het concrete. Misschien is het dan ook juister, om in plaats van over een utopische, over een heterotopische dimensie te spreken: The Porcelain Project is een plek voor het andere in het zelfde, voor weerstand aan het reële en dus voor hoop dat een andere wereld mogelijk is. “De gedachte aan alle menselijke activiteit maakt me aan het lachen,” schreef de Franse surrealist Aragon ooit. Het is deze ingesteldheid die de groteske figuren en absurde beelden aan de toeschouwer willen ontlokken. Een lach die niet cynisch of sarcastisch is maar evenmin zachtaardig en minzaam kan genoemd worden. Het is de lach die op het gezicht verschijnt op het moment van ontwaken en waarvan we niet zeker weten of het een restant is van een droom dan wel de onbewuste respons op al wat is. uit: dossier gezelschap
© Miel Verhasselt
Grace Ellen Barkey
© Miel Verhasselt
Grace Ellen Barkey werd geboren in Surabaya, Indonesië. Ze verhuisde naar Nederland om in de Theaterschool van Amsterdam dansexpressie en moderne dans te studeren. Ze werkte na haar opleiding als actrice en danseres. Alvorens ze in 1986 Needcompany mee oprichtte en vaste choreografe werd van het gezelschap, choreografeerde ze verscheidene producties. Zij was performer in bijna alle producties van Jan Lauwers, waarvoor ze ook de choreografie verzorgde. Sinds 1992 maakt ze haar eigen producties binnen Needcompany. Haar werk situeert zich op het grensvlak tussen theater, dans, performance en beeldende kunst. In 2004 startten Grace Ellen Barkey & Lot Lemm naar aanleiding van hun nauwe artistieke samenwerking Lemm&Barkey op: ze ontwierpen de kostuums voor ‘De kamer van Isabella’ en bedachten voor ‘Chunking’ en ‘The Porcelain Project’ het concept, het decor en de kostuums. In 2007 creëerden zij een museale porseleinen installatie naar aanleiding van de voorstelling ‘The Porcelain Project’.
dans in desingel VINCENT DUNOYER . ROSAS sister
WO 1 , do 2, VR 3 APRIL 2009 € 15 / (-25/65+) € 12 / (<19 jaar) € 8
De kunstcampus groeit + 12.000 m2 Een bouwproject van de Vlaamse Gemeenschap en de Artesis Hogeschool Antwerpen voor deSingel internationale kunstcampus en het Conservatorium van de Hogeschool Antwerpen.
Permanente toelichting vestiaire deSingel wo>zo/14>18 uur & aansluitend bij voorstellingen/concerten
2008-2009 architectuur theater dans muziek deSingel Desguinlei 25 / B-2018 Antwerpen ma vr 10 19 uur / za 16 19 uur www.desingel.be
[email protected] T +32 (0)3 248 28 28 F +32 (0)3 248 28 00
deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van hoofdsponsor
mediasponsors
