Bijlage 1 Bovenschools zorgloket Bijlage 2 Taken van de hulpvrager Bijlage 3 Professionalisering Bijlage 4 Wpo Artikel 18a

Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................................... 3 1.1 Algemene inleiding ....................................................................................................................... 3 1.2 Functie van het ondersteuningsplan ............................................................................................ 4 1.3 Looptijd van het ondersteuningsplan ............................................................................................ 4 1.4 Samenhang met andere documenten .......................................................................................... 4 1.5 Totstandkoming ondersteuningsplan ........................................................................................... 4 2. Visie en ambitie ................................................................................................................................... 5 2.1 Visie .............................................................................................................................................. 5 2.2 Ambitie sterke basis, steun waar nodig, speciaal als het moet .................................................. 6 3. Organisatie van het samenwerkingsverband ...................................................................................... 7 3.1 Vereniging en leden...................................................................................................................... 7 3.2 Bestuursstructuur ......................................................................................................................... 7 3.3 Ondersteuningsplanraad .............................................................................................................. 8 3.4 Regie binnen het samenwerkingsverband ................................................................................... 8 3.5 Relatie met de jeugdzorg ............................................................................................................. 8 4. Ondersteuningsstructuur ..................................................................................................................... 9 4.1 Schoolondersteuningsprofielen .................................................................................................... 9 4.2 Basisondersteuning ...................................................................................................................... 9 4.3 Extra ondersteuning ................................................................................................................... 12 4.4 Voortgezet speciaal onderwijs .................................................................................................... 14 4.5 Doorlopende leer- en ondersteuningslijnen ............................................................................... 17 4.6 Professionalisering ..................................................................................................................... 17 5. Toewijzing ondersteuning .................................................................................................................. 18 5.1 Toewijzing lwoo en pro ............................................................................................................... 18 5.2 Loket SWV.................................................................................................................................. 18 5.3 Loketfunctie op schoolniveau ..................................................................................................... 19 5.4 Uitgangspunten toewijzingsfunctie ............................................................................................. 19 5.5 Bezwaren tegen beslissingen van de toewijzingsorganen ......................................................... 20 6. Beleid met betrekking tot de ouders .................................................................................................. 21 6.1 Informatie over de ondersteuningsvoorzieningen ....................................................................... 21 6.2 Betrokkenheid ouders bij uitvoering zorgplicht ............................................................................ 21 7. Financiële middelen........................................................................................................................... 22 7.1 Veranderende bekostiging ......................................................................................................... 22 7.2 Financiële startpositie ................................................................................................................. 22 7.3 Bekostiging vso .......................................................................................................................... 23 7.4 Criteria voor verdeling, besteding en toewijzing ondersteuningsmiddelen ................................ 23 7.5 Verevening zware onderwijsondersteuning................................................................................ 25 7.6 Kengetallen ................................................................................................................................. 25 7.7 Cluster 1 en 2 ........................................................................................................................ 25 8. Kwaliteitszorg .................................................................................................................................... 26 8.1 Cyclus van collegiale visitatie ...................................................................................................... 26 8.2 Indicatoren voor de kwaliteitszorg ............................................................................................... 26 9. Verklaring van gebruikte afkortingen ................................................................................................. 27

1

Bijlage 1 Bovenschools zorgloket ........................................................................................................ 28 Bijlage 2 Taken van de hulpvrager ...................................................................................................... 29 Bijlage 3 Professionalisering ............................................................................................................... 30 Bijlage 4 Wpo Artikel 18a. Samenwerkingsverbanden ....................................................................... 32 Bijlage 5 Statuten vereniging ............................................................................................................... 35 Bijlage 6 Artikel 125b. .......................................................................................................................... 46 Bijlage 7 Module tussenschoolse overgangen .................................................................................... 47 Bijlage 8 Artikel XVII. Herindicatie zittende (v)so-leerlingen ............................................................... 51 Bijlage 9 Intentieverklaring begeleiding cluster 2-leerlingen ............................................................... 52 Bijlage 10 Reglement OPR.................................................................................................................... 55 Bijlage 11 Procedures bij geschillen ...................................................................................................... 58 Bijlage 12 Waarderingskader Inspectie ................................................................................................. 59 Bijlage 13 Criteria zorgtoewijzing .......................................................................................................... 65 Bijlage 14 Model Procedure op overeenstemming gericht overleg ....................................................... 66 Bijlage 15 Lokaal uitwerkingsdocument ................................................................................................ 85 Bijlage 16 Overzicht contactpersonen scholen voor gemeenten .......................................................... 87

2

1. Inleiding 1.1 Algemene inleiding De Wet passend onderwijs brengt een aantal veranderingen met zich mee voor schoolbesturen, leraren, leerlingen, ouders en gemeenten. Passend onderwijs legt het accent op wat de leerling kan en op de ondersteuning die nodig is om hem te laten meedoen in het onderwijs. Het geld voor de ondersteuning gaat vanaf 2014 naar de samenwerkingsverbanden. De scholen maken onderling afspraken over de verdeling van deze middelen. Dat scheelt scholen en ouders een heleboel tijd aan invullen van formulieren en aflopen van instanties. De scholen in het samenwerkingsverband kunnen het geld zo verdelen dat beter rekening kan worden gehouden met verschillen tussen leerlingen. Op deze manier is er meer ruimte voor maatwerk. Een landelijk (bureaucratisch) indicatiesysteem is dan niet meer nodig. Het cluster 3- en 4-onderwijs valt onder de verantwoordelijkheid van de samenwerkingsverbanden passend onderwijs. De belangrijkste veranderingen op een rij  Alle scholen hebben een zorgplicht. Wanneer een leerling met extra zorgbehoefte bij een school wordt aangemeld, moet de school binnen zes tot tien weken een zo passend mogelijk aanbod regelen op de eigen school, of op een andere reguliere school of een speciale school binnen de regio. De school regelt de extra ondersteuning binnen de school of (doet een voorstel tot) plaatsing op een andere school voor v(s)o. Ouders hoeven daar niet zelf voor te zorgen.  Het accent verschuift van indiceren naar arrangeren. Het gaat niet meer (alleen) om het juiste ‘etiketje’ maar om wat de leerling nodig heeft om onderwijs te kunnen volgen. Overigens kan een goede diagnose essentieel zijn voor de ondersteuning wanneer externe hulpverlening moet worden ingeschakeld.  Alle scholen geven in een ondersteuningsprofiel aan welke ondersteuning zij aan de leerlingen kunnen bieden. Omdat niet iedere school elke vorm van ondersteuning kan bieden, werken regulier en speciaal onderwijs samen in samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Een samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor de lichte en zware ondersteuning en krijgt een eigen budget voor extra ondersteuning.  Een samenwerkingsverband kan school middelen toekennen om leerlingen die dat nodig hebben extra ondersteuning te bieden. Er is dus meer ruimte voor maatwerk. Ook zal er meer afstemming zijn tussen scholen en (gemeentelijke) jeugdzorg. Samenwerkingsverbanden treden daartoe in overleg met gemeenten.  Een samenwerkingsverband stelt een ondersteuningsplan op, dat onder meer beschrijft welk niveau van basisondersteuning er op de scholen geboden wordt, hoe binnen het samenwerkingsverband een samenhangend geheel aan ondersteuningsvoorzieningen wordt gerealiseerd, hoe de beschikbare middelen worden verdeeld, op welke wijze verwijzing naar het vso plaatsvindt en hoe de ouders worden geïnformeerd.  Ouders en leraren hebben via de ondersteuningsplanraad instemmingsrecht betreffende het beleid en de verdeling van het budget van het samenwerkingsverband. Landelijk samenwerkingsverband naar richting De zeven reformatorische vo-scholen en de vijf reformatorische scholen voor vso maken gebruik van de wettelijke mogelijkheid om passend onderwijs vorm te geven in een landelijk samenwerkingsverband naar richting, zodat kinderen uit de achterban onderwijs en ondersteuning kunnen krijgen in lijn met de opvoeding thuis.

3

1.2 Functie van het ondersteuningsplan Het ondersteuningsplan is een wettelijk verplicht verantwoordingsdocument, dat elke vier jaar wordt opgesteld en vastgesteld. In het ondersteuningsplan beschrijft het samenwerkingsverband hoe het voldoet aan zijn wettelijke taken. Het plan gaat in op: a. de realisatie van een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de deelnemende scholen, inclusief de basisondersteuning op alle scholen; b. de procedure en criteria voor de verdeling, besteding en toewijzing van ondersteuningsmiddelen en -voorzieningen aan de scholen; c. de procedure en criteria voor plaatsing van leerlingen in het (v)so; d. de procedure en het beleid voor terugplaatsing of overplaatsing van het (v)so naar het regulier voortgezet onderwijs na de looptijd van de toelaatbaarheidsbeschikking; e. de beoogde en bereikte kwalitatieve en kwantitatieve resultaten van het onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning behoeven en de bijbehorende bekostiging; f. de samenwerking en afstemming met de (landelijke) voorziening(en) voor cluster 1 en 2; g. de informatieverstrekking aan de ouders over de ondersteuningsvoorzieningen en de onafhankelijke ondersteuningsmogelijkheden voor ouders; h. de vaststelling van het aandeel van de onderscheiden scholen in de overdracht van de bekostiging voor materiële instandhouding in specifieke situaties; i. de vaststelling van het aandeel van de onderscheiden scholen in de overdracht van de bekostiging van personeelskosten in specifieke situaties; j. de multidisciplinaire beoordeling en integrale indicering en aanpak op schoolniveau en op het niveau van het samenwerkingsverband. Indiceren is hier het toewijzen van ondersteuning door de school of het samenwerkingsverband; k. de afspraken tussen en binnen het samenwerkingsverband po en vo over een effectieve overdracht van leerlingen naar een andere sector, school of opleiding.

1.3 Looptijd van het ondersteuningsplan De looptijd van dit ondersteuningsplan is van schooljaar 2014-2015 t/m 2018-2019. Medio 2015 zal een herziene versie gemaakt worden.

1.4 Samenhang met andere documenten Dit ondersteuningsplan is het basisdocument voor de ondersteuningsstructuur voor alle participerende scholen. Zij verwijzen ernaar in hun schoolplan, schoolgids en dergelijke. De scholen baseren hun ondersteuningsbeleid op de uitgangspunten en kwaliteitseisen uit het ondersteuningsplan. In hun schoolondersteuningsprofiel verantwoorden de scholen zich over hun ondersteuning. Door stapeling van de profielen verantwoordt het samenwerkingsverband zich over zijn ondersteuningsnetwerk. In zijn jaarverslag legt het samenwerkingsverband verantwoording af over het gevoerde beleid.

1.5 Totstandkoming ondersteuningsplan Onder leiding van de projectleider heeft een medewerker van een van de aangesloten scholen op basis van de al aanwezige documenten en afspraken een concept ondersteuningsplan gemaakt. De volgende ondersteuningsplannen worden onder leiding van de directeur-bestuurder geschreven, waarbij eventuele wijzigingsvoorstellen, die vanuit de scholen aangedragen worden, in het proces worden meegenomen. Het bestuur van het samenwerkingsverband stelt het ondersteuningsplan vast. De ondersteuningsplanraad geeft haar goedkeuring over het ondersteuningsplan.Het ondersteuningsplan wordt ter goedkeuring naar de inspectie verzonden.

4

2. Visie en ambitie 2.1 Visie Ons samenwerkingsverband heeft de Bijbel, het onfeilbaar Woord van God, als grondslag en onderschrijft onvoorwaardelijk de Drie Formulieren van Enigheid. Uitangspunt voor onze visie is dat God de mens goed en naar Zijn Beeld heeft geschapen, maar dat wij door de zondeval verdorven en onvolkomen zijn. Verlossing is alleen mogelijk uit genade, door het lijden en sterven van de Heere Jezus. Het Woord van God laat in het eerste hoofdstuk al de verscheidenheid van de schepping zien. Deze verscheidenheid manifesteert zich ook in onze leerlingen. Om daarbij aan te sluiten, is een gedifferentieerd onderwijsaanbod nodig, waarin de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de individuele leerling centraal staat. In afwijking van andere samenwerkingsverbanden is het reformatorisch samenwerkingsverband een landelijk verband. Dit in verband met de identiteit van de scholen. Ouders, waarvan kinderen extra zorg en ondersteuning nodig hebben, zoeken hierbij vaak hulp vanuit instanties die bekend zijn met de identiteit van deze ouders en van de aangesloten scholen en vaak ook werken vanuit dezelfde grondslag. Dit geeft vertrouwen en maakt de drempel naar bijvoorbeeld hulpverlening lager. De rol en de keuzevrijheid van de ouders vinden we hierin van groot belang. Het samenwerkingsverband ziet het als zijn opdracht om in de eerste plaats het reguliere voortgezet onderwijs kwalitatief te versterken, zodat zo veel mogelijk kinderen binnen een vo-school van ons reformatorisch samenwerkingsverband geholpen kunnen worden. Waar dat niet (meer) mogelijk is, bieden andere voorzieningen kwalitatieve ondersteuning. Leraren hebben vaardigheden nodig om met verscheidenheid om te gaan. Het is de taak van het samenwerkingsverband om zicht te houden op hoe scholen gestalte geven aan professionalisering, indien gewenst en noodzakelijk uitbreiding van deze vaardigheden te faciliteren en zicht te houden op een verantwoord systeem van ondersteuning voor alle leerlingen van de scholen binnen het samenwerkingsverband. Onze visie luidt dan ook: “Het opzetten, uitbreiden en onderhouden van een adequaat ondersteuningssysteem op de aangesloten scholen van ons samenwerkingsverband, met als doel het optimaal ontwikkelen van de gaven en talenten van iedere leerling, ingebed in het opvoeden in en tot de vreze van de Heere1. Een en ander gebeurt in nauw overleg met alle betrokkenen, zo mogelijk op de meest geëigende plaats binnen het verband, en wordt gedragen door gekwalificeerde en toegeruste leerkrachten, ondersteund door het gebruik van adequate leermethoden en leermiddelen en met inzet van ieders specialiteiten, persoonlijkheid en eigen gaven.”

1

Met de zinsnede dat wij kinderen willen opvoeden in de vreze des Heeren sluiten we aan op woorden uit de bijbel. Deze woorden "de vreze van de Heere" vinden we bijvoorbeeld in Job 28: 28, Psalmen 19:10, Spreuken 14: 27. Het gaat hier om het leven in het geloof in de Heere God, in het onderhouden van Zijn geboden. Het wordt ook wel een springader, een fontein van het leven genoemd.

5

2.2 Ambitie sterke basis, steun waar nodig, speciaal als het moet a. Elke leerling die zit op een school binnen het samenwerkingsverband krijgt een passend onderwijsaanbod. Er zijn geen thuiszitters. b. Leerlingen worden bij voorkeur thuisnabij aangemeld en geplaatst in het reguliere onderwijs, eventueel in een aangepaste setting. c. In het reguliere onderwijs zorgen professionele leraren voor kwalitatief goed onderwijs, dat qua ondersteuning een preventief karakter heeft. d. Elke school heeft een adequate ondersteuningsstructuur, die wordt ingezet op basis van de ondersteuningsbehoefte van de leerling. e. Bij complexe ondersteuningsvragen wordt de leerling zo nodig verwezen naar de speciale scholen in het samenwerkingsverband. Verwijzingen naar instellingen buiten het samenwerkingsverband zijn alleen aan de orde bij zeer complexe ondersteuningsvragen. f. De speciale voorzieningen in het samenwerkingsverband bezitten kwalitatief hoogwaardige expertise, die ze inzetten in het reguliere onderwijs en in de speciale onderwijssetting. g. Op school- en bovenschools niveau is er goede afstemming met de leerling, de ouders, school, gemeente, en instellingen voor onderwijsondersteuning en jeugdzorg.

6

3. Organisatie van het samenwerkingsverband 3.1 Vereniging en leden Ons samenwerkingsverband gaat uit van de Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs voor Voortgezet Onderwijs, die haar zetel heeft te Utrecht. Zie voor de statuten bijlage 5. De leden van de vereniging zijn de bevoegde gezagsorganen van de scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs behorend tot de reformatorische denominatie. Besturen en scholen in het samenwerkingsverband Brinnr Bestuur

School

03WO Stichting voor Onderwijs op Reformatorische 26MV Grondslag (SORG) (Amersfoort)

Van Lodenstein College te Amersfoort en Ede (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

01RL

Vereniging voor Voortgezet Onderwijs op Reformatorische grondslag voor Apeldoorn e.o.

Jacobus Fruytier scholengemeenschap te Apeldoorn (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

03JY

Stichting Calvijn College

Calvijn College te Goes (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

00WH Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs op Reformatorische grondslag (Gorinchem)

Gomarus scholengemeenschap te Gorinchem (vmbo/lwoo, havo, vwo)

02EA

Stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs op Reformatorische Grondslag ‘De Driestar’ te Gouda

Driestar College te Gouda (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

23VL

Stichting voor Christelijk (Speciaal) Voortgezet Onderwijs op reformatorische grondslag te Kampen

Scholengemeenschap Pieter Zandt te Kampen (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

00PG

Stichting voor christelijk vo op reformatorische grondslag ‘De Wartburg’ te Rotterdam

Wartburg College te Rotterdam (pro, vmbo/lwoo, havo, vwo)

26MW Stichting voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs op reformatorische grondslag in de regio Veluwe

Rehobothschool te Ede (vso cluster 3)

26NU

Stichting voor christelijk (v)so op reformatorische grondslag voor Gouda e.o

Samuëlschool te Gouda (vso cluster 3)

26NC

Stichting voor Speciaal Onderwijs op Gereformeerde Grondslag (Zwolle)

Obadjaschool te Zwolle (vso cluster 3)

26NC 01

Stichting voor Speciaal Onderwijs op Gereformeerde Grondslag (Zwolle)

Obadjaschool te Apeldoorn (vso cluster 4)

26MN Stichting voor speciaal onderwijs op reformatorische grondslag (Barendrecht)

De Rank te Barendrecht (vso cluster 3)

26NE

Eben-Haëzer te Kapelle (vso cluster 3)

Stichting voor Speciaal Onderwijs op Gereformeerde Grondslag in Zeeland

3.2 Bestuursstructuur Het bestuur van het samenwerkingsverband bestaat uit een parttime directeur-bestuurder. De raad van toezicht bestaat uit drie leden, waarvan één voorzitter en één secretaris. De organieke scheiding van bestuur en toezicht doet recht aan de governance code vo. De relatie tussen bestuur, raad van toezicht en ledenvergadering wordt geregeld in statuten en reglementen.

7

3.3 Ondersteuningsplanraad Het samenwerkingsverband is wettelijk verplicht een ondersteuningsplanraad (OPR) in te richten. De OPR bestaat uit acht leden: voor een kwart ouders, voor een kwart leerlingen en voor de helft personeelsleden. Zij worden gekozen door de MR-leden van de aangesloten scholen. De leden van de OPR hoeven zelf geen lid te zijn van een MR, maar moeten wel als personeelslid aan een aangesloten school verbonden zijn, leerling zijn van een aangesloten school of ouder van een leerling op een aangesloten school. Het bestuur van het samenwerkingsverband overlegt met de MR’en van de scholen over kandidaat-leden en komt met een voordracht. De OPR is betrokken bij de totstandkoming van het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband en heeft instemmingsrecht. Voor het OPR-reglement, zie bijlage 10. Het samenwerkingsverband krijgt geen medezeggenschapsraad, omdat er nauwelijks personeel in dienst wordt genomen.

3.4 Regie binnen het samenwerkingsverband De regie vindt plaats op landelijk niveau en op schoolniveau. We onderscheiden:  beleidsregie: het bestuur van het samenwerkingsverband stelt de beleidskaders vast (in overeenstemming met de weten regelgeving);  uitvoeringsregie: de schoolbesturen organiseren binnen de beleidskaders met alle mandaat de activiteiten en verantwoorden zich aan het bestuur van het samenwerkingsverband, dat periodiek de algemene ledenvergadering informeert;  procesregie: deze vindt plaats bij zowel de beleidsregie als de uitvoeringsregie. Omdat het bestuur van het samenwerkingsverband eindverantwoordelijk is en aanspreekpunt voor de inspectie, heeft het niet alleen een taak in de beleidsregie, maar ook in de procesregie. Via de procesregie kan het bestuur ook invulling geven aan het intern toezicht en tot afstemming komen met andere schoolbesturen. Hierdoor kunnen gezamenlijk zaken worden uitgevoerd als dat wenselijk is. De procesregie vanuit het samenwerkingsverband wordt gevoerd door de directeur-bestuurder. Deze gaat met het bestuur van de school het gesprek aan over de uitvoering van het gezamenlijk vastgesteld beleid. Bij de beleidsregie liggen nauwelijks uitvoerende taken. Centraal gebeurt alleen wat noodzakelijk is vanuit schaaloverwegingen. Het gaat dan om specifieke expertise, wettelijke taken en de financiering van zware ondersteuningsvragers.

3.5 Relatie met de jeugdzorg De Centra voor Jeugd en Gezin dienen na overheveling van de provinciale taken naar de gemeenten als frontoffice voor alle vormen van jeugdzorg. Het samenwerkingsverband voert met gemeenten op overeenstemming gericht overleg over het ondersteuningsplan (zie bijlage 14). Dit is een wettelijke taak van het samenwerkingsverband. In de praktijk onderhoudt een vertegenwoordiger van de school de contacten met de gemeente. Deze persoon is ook gemandateerd tot het tekenen van overeenkomsten. Het bestuur van het samenwerkingsverband vervult een expertisefunctie en voorziet de schoolbesturen/contactpersonen van alle relevante informatie. Indien gewenst kan de contactpersoon worden bijgestaan tijdens de besprekingen met de gemeente. Om de procesregie goed te kunnen vervullen, is er periodiek overleg tussen het bestuur van het samenwerkingsverband en degene die namens de school de contacten onderhoudt met de gemeente. Bijlage 15 bevat een lokaal uitwerkingsdocument waarin de thema’s beschreven zijn die zowel de scholen als de gemeenten raken. Deze thema’s worden lokaal, in overleg met gemeente en scholen, uitgewerkt. De uitwerking kan per gemeente en school verschillen en krijgt een plaats in het ondersteuningsprofiel van de school.

8

4. Ondersteuningsstructuur 4.1 Schoolondersteuningsprofielen Paragraaf 4.2 en 4.3 beschrijven de basis- en extra ondersteuning van de scholen in ons samenwerkingsverband. De scholen dienen deze ondersteuning binnen de vierjarige looptijd van dit ondersteuningsplan te verwezenlijken. Het kan zijn dat een school een bepaalde vorm van basisondersteuning niet op alle locaties aanbiedt. In dat geval kan de ene locatie hulp bieden aan een andere locatie van dezelfde school. Het kan ook zijn dat een vorm van ondersteuning wel aanwezig is, maar nog in de ontwikkelingsfase verkeert. Exacte gegevens over de ondersteuning die de scholen bieden, zijn te vinden in hun ondersteuningsprofielen. Voorzieningen voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte op het gebied van gedrag binnen het reguliere VO Alle scholen in het samenwerkingsverband hebben (zelfstandig of gezamenlijk) een voorziening voor en/of bieden extra ondersteuning aan leerlingen met gedragsproblemen. We onderscheiden tijdelijke opvang van leerlingen die in het reguliere onderwijs vastlopen (reboundvoorziening) en opvang voor leerlingen voor wie duidelijk is dat ze het onderwijs moeten volgen vanuit de veiligheid van een specifieke setting (traject-, integratie- of satellietklassen). Door deze voorzieningen kunnen we op een goede wijze vorm geven aan passend onderwijs. Door de inzet van gespecialiseerde docenten kan ook ondersteuning geboden worden aan leerlingen die aan alleen preventieve of licht curatieve interventies niet genoeg hebben. Kenmerkend voor deze vorm van extra ondersteuning is dat leerlingen (gedeeltelijk) buiten de reguliere setting onderwijs krijgen. Onderwijs/zorg Bij lichte vormen van ondersteuning bewegen de scholen zich op het snijvlak van onderwijs en zorg. Het Intern Zorgoverleg/Zorgadviesteam (IZO/ZAT) wil een antwoord geven op ondersteuningsvragen die aan het onderwijs gerelateerd zijn. Hulpverlening die niet direct aan het onderwijs gerelateerd is, wordt geboden door externe hulpverleners. Het IZO/ZAT en/of de zorgverlener binnen de school adviseren hierover de ouders. Vaak wordt na een doorverwijzing de hulpverlening vanuit de school afgesloten of gereduceerd. Dit gebeurt in overleg met de externe hulpverlening.

4.2 Basisondersteuning Bij basisondersteuning gaat het om onderwijs en begeleiding binnen de verschillende onderwijssoorten in het vo en vso, waarbij het duidelijk is dat leerlingen in het vso altijd een toelaatbaarheidsverklaring hebben. Waar nodig kunnen leerlingen op de scholen binnen het samenwerkingsverband, via de mentor/groepsleerkracht, een beroep doen op ondersteuning van zorgspecialisten als de sova-trainer en dyslexiebegeleider. Via het IZO/ZAT of de Commissie van Begeleiding van de school kan de leerling de nodige specifieke ondersteuning van specialisten ontvangen (vo). Binnen het vso zijn deze vormen van ondersteuning meer geïntegreerd in het onderwijs en vervult de groepsleerkracht de rol van ‘mentor’. Elke vo-school in het samenwerkingsverband heeft naast het reguliere aanbod voor vmbo/ havo/vwo een licentie voor lwoo. Soms is er voor leerlingen een preventieve of licht curatieve interventie nodig, eventueel met inzet van ketenpartners of expertise van andere scholen. Het overzicht op de volgende pagina’s geeft een samenvatting van de basisondersteuning in ons samenwerkingsverband. Al onze scholen voor v(s)o bieden deze ondersteuning aan.

9

Samenvatting basisondersteuning van het samenwerkingsverband Aspect

Omschrijving basisondersteuning

Onderwijsleerproces

De docenten leggen de leerstof op een duidelijke manier uit aan de leerlingen en gaan steeds na of de leerlingen de uitleg en de opdrachten begrijpen. De docenten zorgen voor een duidelijke structuur in de onderwijsactiviteiten en voor orde en rust. Ze geven de leerlingen feedback op hun werkhouding en taakaanpak. De docenten stimuleren de leerlingen om steeds actief mee te doen en mee te denken en laten de leerlingen regelmatig en op een doelmatige manier samenwerken. De docenten hebben hoge verwachtingen van de resultaten van hun leerlingen. De docenten evalueren de resultaten die de leerlingen halen en gaan met de leerlingen in gesprek over hun resultaten.

Begeleiding

De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. De docenten volgen systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Analyse van de opbrengsten leidt waar nodig voor groepjes leerlingen of individuele leerlingen tot aanpassing van het onderwijs. De docenten zien zichzelf als eerstverantwoordelijken voor de ondersteuning aan de leerlingen.

Leerproblemen

Er is deskundigheid in het analyseren van onderwijskundige rapporten. Er zijn leerlijnen. Docenten kunnen bepalen wanneer een leerling de leerlijn wel of niet kan volgen. Er zijn leerlingbesprekingen. Docenten beschikken over vaardigheden om problemen te signaleren, om te communiceren met leerlingen en ouders en om de problemen te verwoorden in een ondersteuningsvraag. Docenten kunnen de leerresultaten concreet en systematisch beschrijven.

Gedragsproblemen

Er is deskundigheid in het analyseren van onderwijskundige rapporten. Er zijn leerlingbesprekingen. Docenten beschikken over vaardigheden om problemen te signaleren, om te communiceren met leerlingen en ouders en om de problemen te verwoorden in een ondersteuningsvraag. Docenten kunnen het gedrag concreet en systematisch beschrijven.

Opgroeiproblemen

Er is deskundigheid met betrekking tot ontwikkelingsfasen van jongeren en bijbehorend gedrag. Er zijn leerlingbesprekingen. Docenten beschikken over vaardigheden om problemen te signaleren, om te communiceren met leerlingen en ouders en om de problemen te verwoorden in een ondersteuningsvraag. Er is kennis van groepsprocessen van jongeren. Docenten kunnen gedrag concreet en systematisch beschrijven.

Opvoedproblemen

Er is deskundigheid inzake opvoedingsstrategieën en bijbehorend gedrag. Er zijn leerlingbesprekingen. Docenten beschikken over vaardigheden om problemen concreet en systematisch te signaleren, om te communiceren met leerlingen en ouders en om de problemen te verwoorden in een ondersteuningsvraag. Er is deskundigheid om de leerling in zijn context te begrijpen.

Schoolklimaat

De docenten geven de leerlingen positieve persoonlijke aandacht en bevorderen het zelfvertrouwen van de leerlingen. De docenten stimuleren de leerlingen om op een respectvolle manier met elkaar om te gaan en begeleiden de leerlingen daarbij (wanneer nodig). Personeel is zich bewust van het eigen gedrag in relatie tot het gevoel van veiligheid van leerlingen.

10

Aspect

Omschrijving basisondersteuning Er is een protocol ‘veiligheid’ (regels, pesten, schorsen e.d.). Alle personeelsleden hanteren het protocol. De mentoren/groepsleerkrachten stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerling.

Dyslexie (n.v.t. voor zml)

Er is een dyslexiebeleid uitgaande van het door de overheid beschreven protocol. Dit beleid wordt zoveel mogelijk uitgevoerd binnen de les.

Meer dan gemiddelde intelligentie (hoogbegaafd en meer begaafd) (n.v.t. voor zml)

De school heeft beschreven wat de leerling moet kennen/kunnen in een bepaald leerjaar (basisniveau). Er is beschreven wat geboden kan worden in de les/school aan leerlingen met een meer dan gemiddelde intelligentie. Er is beschreven hoe deze differentiatie wordt vormgegeven in de les/school. De school biedt meerbegaafde leerlingen een apart programma aan.

Minder dan gemiddelde intelligentie

De school heeft beschreven wat de leerling moet kennen/kunnen in een bepaald leerjaar (basisniveau). Er is beschreven wat geboden kan worden in de les/school aan leerlingen met een minder dan gemiddelde intelligentie. Er is beschreven hoe deze differentiatie wordt vormgegeven in de les/school. De school heeft de mogelijkheid lwoo aan te bieden (voor zml niet van toepassing).

Gedrag/sociaalemotioneel

Er is lichte tot wat meer uitgebreide ondersteuning op het gebied van gedrag of de sociaal-emotionele ontwikkeling.

Toegankelijkheid gebouw

Het schoolgebouw is fysiek toegankelijk voor leerlingen.

Hulpmiddelen

Er zijn hulpmiddelen beschikbaar voor leerlingen die deze nodig hebben.

Sociale veiligheid

Er is in de leerlijn structurele aandacht voor sociale vaardigheden. Er is een aanbod gericht op mediawijsheid, actief burgerschap en sociale integratie. De school heeft een programma gericht op faalangstreductie. Het personeel is zich bewust van het eigen gedrag in relatie tot het gevoel van veiligheid van de leerlingen. Er is een protocol ‘veiligheid’ (regels, pesten schorsen en dergelijke). Alle personeelsleden handelen naar dit protocol. De docenten zijn bekend met ondersteuningsroutes (leerlingenzorg, IZO/ZAT, schooleigen loket, extern, enzovoort). De docenten kunnen gedrag concreet en systematisch beschrijven. De docenten zijn in staat om systematisch te handelen afgestemd op gesignaleerd gedrag.

Doorstroom

De docenten gebruiken de informatie van scholen en instellingen waar leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van leerlingen. De school maakt beredeneerde afwegingen bij de doorstroom van leerlingen binnen de school en zorgt voor een ‘warme overdracht’ tijdens de schoolloopbaan van de leerlingen.

Opleidingskeuze

De school biedt sturing bij de opleidingskeuze.

Medisch handelen

Er is een protocol voor medische handelingen.

Verzuim

De school hanteert een verzuimprotocol in samenwerking met de jeugdgezondheidsarts en de leerplichtambtenaar.

Curatieve Ondersteuning

De school heeft een IZO/ZAT (vo) of een Commissie van Begeleiding (vso). Procedures en werkwijzen zijn duidelijk, conform de afspraken binnen het samenwerkingsverband.

Planmatig werken

De systematische manier van werken komt tot uiting in:

11

Aspect

Omschrijving basisondersteuning de beschrijving van mentortaken (vo)/taken groepsleerkracht (vso); leerlingbesprekingen; toetsbeleid.

Communicatie met ouders (verzorgers)

Ouders worden op de hoogte gebracht van de basisondersteuning door: de website van de school; de schoolgids; het uitbrengen van nieuwsbrieven; het houden van ouderavonden; inzage in het rooster, het huiswerk, de resultaten en de absentie (voor voscholen via internet)

Toerusting

Docenten leren van elkaar door intervisie. Docenten worden gecoacht vanuit leerlingenzorg.

Maatschappelijk werk

De schoolmaatschappelijk werker kan de leerling hulp bieden bij psychosociale problematiek bij de leerling en/of het gezin van de leerling.

Kwaliteitszorg

De school gaat actief na wat de onderwijsbehoeften zijn van de leerlingenpopulatie en stemt het onderwijsleerproces af op deze onderwijsbehoeften (vo: voor de kernvakken Ne, En, wi/rekenen). De school plant elk jaar activiteiten in om de kwaliteit van het onderwijs te onderzoeken, te borgen, te verbeteren en openbaar te maken. De doelen en activiteiten op het gebied van de kwaliteitszorg zijn vastgelegd in een kwaliteitsbeleidsplan. De schoolleiding zorgt voor systematische analyse van het onderwijsleerproces en de leeropbrengsten, om tijdig zwakke plekken de signaleren. De school verzamelt systematisch feedback van personen buiten de school op die aspecten die zij zelf ook evalueert.

Resultaatgericht

De schoolleiding stimuleert een resultaatgerichte cultuur en draagt deze uit. Het team werkt met schoolspecifieke streefdoelen en werkt planmatig aan goede resultaten. Wanneer de resultaten daar aanleiding toe geven, wordt het onderwijsleerproces door het team nader geanalyseerd. De conclusies uit de analyses worden besproken binnen het team en het team stelt gezamenlijk verbeteronderwerpen en succesmaten vast. De schoolleiding gaat met de leerkrachten in gesprek over de in hun groep behaalde resultaten, in relatie tot hun lesgeven.

4.3 Extra ondersteuning Alle scholen van het samenwerkingsverband bieden ondersteuning aan op het gebied van gedrag en sociaal-emotionele ontwikkeling. Binnen de extra ondersteuning gaat het over meer intensieve ondersteuning, waarbij de leerling voor (een deel van) de lessen in een aparte groep wordt geplaatst. Verder is er ondersteuning voor leerlingen met een fysieke beperking of een chronische ziekte. De scholen zorgen voor een toegankelijk schoolgebouw, aangepast materiaal, leraren met kennis van de effecten van de beperkingen en soms medische zorg. Ook wanneer leerlingen langdurig niet op school kunnen komen, is er ondersteuning van het leerproces. De volgende vormen van extra ondersteuning worden niet door alle scholen in het samenwerkingsverband aangeboden. In de schoolondersteuningsprofielen van de afzonderlijke scholen is te zien welke school een bepaalde vorm van extra ondersteuning aanbiedt.

12

Samenvatting extra ondersteuning in het samenwerkingsverband Extra ondersteuning

Omschrijving

Leerwerktraject Calvijn College Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Gomarus S.G.

Het onderwijs is pedagogisch en didactisch afgestemd op de kenmerken en onderwijsbehoeften van de leerlingen. Er worden minder algemeen vormende en theoretische lessen aangeboden en meer stage-activiteiten. De theoretische en algemeen vormende lessen worden in een kleine groep aangeboden door een minimaal aantal verschillende docenten.

Praktijkonderwijs Calvijn College Driestar College Jac. Fruytier S.G. Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Wartburg College

Het praktijkonderwijs is bedoeld voor leerlingen voor wie het behalen van een diploma in een van de leerwegen van het vmbo te hoog gegrepen is. Het praktijkonderwijs leidt leerlingen op voor wonen, werken, burgerschap en vrije tijd. Een klein deel stroomt door of haalt binnen het praktijkonderwijs niveau 1 van het mbo.

MBO-1 Calvijn College Driestar College Jac. Fruytier S.G. Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Wartburg College

Binnen de afdeling praktijkonderwijs wordt aan pro-leerlingen en lwooleerlingen die het vmbo-diploma niet gaan bereiken, de mogelijkheid geboden om een mbo-diploma op niveau 1 te halen. Daarnaast kunnen er andere leerlingen zijn die in een specifieke situatie verkeren en voor wie de route naar mbo niveau 1 geschikt is.

Leerondersteuning Driestar College Jac. Fruytier S.G. Pieter Zandt S.G.

De school heeft een gerichte aanpak voor leerlingen die ernstige problemen hebben met leren leren en daardoor erg veel onvoldoendes halen en/of dreigen te blijven zitten dan wel af te stromen, terwijl ingeschat wordt dat ze voldoende intellectuele capaciteiten hebben om het onderwijsniveau waarin ze zitten te halen.

Visueel Calvijn College Driestar College Gomarus S.G. Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Wartburg College

Leerlingen met een visuele handicap kunnen lichte tot medium ondersteuning krijgen. Zij volgen het reguliere curriculum en worden daarbij ondersteund door een docent of medewerker cluster 1.

Auditief Calvijn College Driestar College Gomarus S.G. Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Wartburg College

Leerlingen met een auditieve handicap kunnen lichte tot medium ondersteuning krijgen. Zij volgen het reguliere curriculum en worden daarbij ondersteund door een docent of medewerker cluster 2.

Rebound Calvijn College Driestar College Jac. Fruytier S.G. Pieter Zandt S.G. Van Lodenstein College Wartburg College

De school heeft een gerichte aanpak voor leerlingen bij wie het eigen proces in gevaar komt door grensoverschrijdend gedrag en demotivatie voor school, die een negatieve invloed hebben op de klassensituatie en bij wie docenten meer dan gemiddeld moeite ervaren met het gedrag van de leerling. Deze leerlingen kunnen worden geplaatst in de reboundvoorziening. Hierdoor kunnen leerlingen die anders dreigen te blijven zitten, af te stromen dan wel vroegtijdig de school te verlaten toch in een groep worden opgevangen.

13

4.4 Voortgezet speciaal onderwijs Het voortgezet speciaal onderwijs blijft als onderwijsvorm bestaan en kan als expertisepunt een belangrijke rol binnen het samenwerkingsverband vervullen. Voor plaatsing in het vso is een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) nodig. Kenmerkend voor het vso is de gerichtheid op complexe hulpvragen. Het vso heeft meer mogelijkheden om aan deze hulpvragen tegemoet te komen, omdat het onder een ander wettelijk regiem valt, namelijk onder de WEC. De mogelijkheden in deze wetgeving, die van belang zijn bij de afweging wat het beste is voor een leerling, zijn onder andere: 

Drie uitstroomprofielen Het vso heeft drie wettelijk voorgeschreven uitstroomprofielen: Vervolgonderwijs, Arbeidsmarkt en Dagbesteding. Voor elk van deze profielen zijn globaal geformuleerde kerndoelen opgesteld. Ze bieden scholen ruimte om in te spelen op individuele mogelijkheden en ondersteuningsbehoeften van leerlingen, door aanpassingen in niveau en tempo, afstemming van didactiek en ondersteuning (cognitief en/of sociaal-emotioneel) en aanpassingen in gebruik van leermiddelen, informatiebronnen en ondersteunende materialen.



Wettelijk vereiste documenten Aan het einde van de vso-loopbaan ontvangt de leerling wettelijk vereiste documenten: o een vo-diploma (in het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs); o een vso-getuigschrift (in de uitstroomprofielen Arbeidsmarkt en Dagbesteding); o een transitiedocument (in de uitstroomprofielen Arbeidsmarkt en Dagbesteding). Het transitiedocument kan ook aan leerlingen in het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs verstrekt worden, maar is daar niet wettelijk verplicht. Het document bevat informatie over de resultaten van leren en ontwikkeling en over de eventuele behoefte aan ondersteuning bij leren en/of werken en/of wonen.



Begeleiding naar de arbeidsmarkt Leerlingen die door hun stoornis (maar niet door hun IQ) niet in staat zijn een vo-diploma te behalen of geen uitzicht hebben op een succesvolle vervolgopleiding, kunnen via het uitstroomprofiel Arbeidsmarkt begeleid worden naar een passende plaats op de arbeidsmarkt.



Later doorstromen Leerlingen bij wie veel aandacht besteed moet worden aan een evenwichtige sociale ontwikkeling, hebben meer tijd nodig om te kunnen doorstromen. Met het uitstroomprofiel Vervolgonderwijs is het voor deze leerlingen toegestaan dat zij langer op school blijven (in het vso zmlk zelfs tot de leeftijd van 20 jaar).



Ruime mogelijkheden voor stages Het werken aan sociaal-emotionele doelen kan vaak uitstekend door het gericht inzetten van stages. De mogelijkheden voor het aanbieden van (arbeidstraining ter voorbereiding op) stages zijn binnen de WEC ruim, tot vier dagen per week. Stages kunnen ook worden ingezet als oriëntatie op beroep of vervolgstudie en als voorbereiding op het vervolgonderwijs.



Gespreid examen doen In het vso zijn er meer mogelijkheden dan in het reguliere vo om gespreid examen te doen. Hierdoor neemt de slagingskans van leerlingen toe. Uiteraard geldt dit alleen voor die leerlingen die daadwerkelijk toekomen aan het afleggen van een examen.

14

Samenvatting ondersteuning vso in het samenwerkingsverband Aspect

Omschrijving ondersteuning vso

Onderwijsleerproces

De leerkrachten stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.

Leerstofaanbod

De school hanteert een leerstofaanbod voor de kernvakken van het uitstroomprofiel. Het leerstofaanbod van de leerroute sluit aan op de uitstroombestemming. De gebruikte methoden en leerinhouden kennen een goede doorgaande (leerstof)lijn. De leerinhouden bij Nederlandse taal passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen. Het leerstofaanbod bij de start van de schoolloopbaan sluit goed aan bij de ontwikkeling van de instromende leerlingen. In alle leerroutes en opleidingsprofielen maakt stage deel uit van het onderwijsaanbod van de school. Bij de aangeboden leerinhouden op de leergebiedoverstijgende vormingsgebieden biedt de school de kerndoelen als te bereiken doelstelling.

Ondersteuning en Begeleiding

De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling binnen zes weken een ontwikkelingsperspectief vast en evalueert minimaal jaarlijks de opbrengsten in relatie tot het ontwikkelingsperspectief, past het handelen hierop aan en stelt zo nodig het ontwikkelingsperspectief bij. Op basis van de analyse van de verzamelde gegevens bepalen de leerkrachten de aard van de (aanvullende) ondersteuning/zorg voor de leerlingen en geven deze passend vorm. De leerkrachten hebben inzicht in de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen, voeren de ondersteuning planmatig uit en evalueren regelmatig de effecten van de ondersteuning. Er is structureel overleg tussen de leerkracht en de intern begeleider en/of orthopedagoog. De school werkt waar nodig samen met externe organisaties en deskundigen. Er is regelmatig overleg tussen de interne begeleider en de schoolleiding over het functioneren van de leerlingenzorg. De verdeling van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden met betrekking tot de ondersteuning is voor ieder duidelijk. Het zorgteam binnen de school heeft voldoende expertise om op een adequate wijze handelingsgericht te (laten) handelen bij het invullen van de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen en gezinnen. De school hanteert de principes van handelingsgericht werken als uitgangspunt voor het verlenen van ondersteuning op alle niveaus.

Kwaliteitszorg

De school gaat na hoe leerlingen zich handhaven in het onderwijs.

Communicatie met ouders (verzorgers)

De personeelsleden laten zich informeren over de opvattingen en bevindingen van ouders over de ontwikkeling van hun kind op school en thuis. De ouders van leerlingen worden betrokken bij de ondersteuning aan hun kind en de school ondersteunt de ouders bij de aanpak van hun kind thuis.

Contacten met Externen

De school onderhoudt functionele contacten met voor- en naschoolse voorzieningen, uitstroombestemmingen en onderwijsadviesdiensten. De school neemt actief deel aan relevante netwerken.

Sociale veiligheid

De school hanteert een (preventieve en licht curatieve) aanpak op het gebied van sociale veiligheid en gedragsproblemen.

Extra ondersteuning cluster 3 Obadja Zwolle De Rank Samuël Eben-Haëzer Rehoboth

Er is extra ondersteuning en aandacht voor leerlingen met een cluster 3indicatie die door een verstandelijke of een lichamelijke beperking niet in staat zijn deel te nemen aan regulier onderwijs.

15

Aspect

Omschrijving ondersteuning vso

Logopedie Obadja Zwolle Eben-Haëzer De Rank Samuël Rehoboth

Er zijn logopedisten in dienst die de leerkracht adviseren en ondersteunen en eventueel ook individuele behandelingen geven.

Fysiotherapie Obadja Zwolle Eben-Haëzer De Rank Samuël Rehoboth

Individuele behandeling en/of groepstherapie.

Ergotherapie Rehoboth Samuël

Individuele therapie.

Sherborne Rehoboth Eben-Haëzer

Individuele therapie of groepstherapie.

Schoolmaatschappelijk werk Obadja Zwolle Eben-Haëzer De Rank Samuël Obadja Apeldoorn Rehoboth

Het schoolmaatschappelijk werk heeft een brugfunctie tussen leerling, ouders, school en hulpverleningsinstellingen. De school is gericht op het signaleren en inventariseren van problematiek, in samenwerking met ouders.

Leespraat Samuël

Voor leerlingen die niet met de gebruikelijke methode tot lezen komen, wordt de methode Leespraat ingezet.

Triple-C Rehoboth

Leerlingen met moeilijk verstaanbaar gedrag worden begeleid volgens de principes van triple-C.

Leerroute pro leerlingen Eben-Haëzer

Leerroute voor leerlingen die cognitief pro kunnen volgen, maar dit sociaalemotioneel niet aankunnen.

EMG Eben-Haëzer

Schakelgroep voor ernstig meervoudig gehandicapte leerlingen.

Maatwerk Obadja Apeldoorn

Als het accent meer op medische zorg of klinische zorg komt te liggen dan op onderwijs, wordt in overleg met hulpverleners uit het netwerk en met ouders, een maattraject uitgezet om het onderwijs naast de hulpverlening zo goed mogelijk vorm te geven.

16

4.5 Doorlopende leer- en ondersteuningslijnen De overdracht van leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften voldoet aan de criteria in de Module Tussenschoolse Overgangen. In deze module heeft de inspectie een aantal indicatoren uit het toezichtskader vo nader uitgewerkt (zie bijlage 7). Voor de arbeidsinpassing en nazorg aan leerlingen die het (praktijk)onderwijs verlaten, werken de scholen zo nodig samen met organisaties voor jobcoaching en re-integratie, zoals Talenta en vergelijkbare organisaties. Een deel van de nazorg kan worden ingevuld via UWV-trajecten. De begeleiding vindt deels plaats door jobcoaches uit de scholen, onder verantwoordelijkheid van Talenta. Tevens kunnen jobcoaches worden ingezet die in dienst zijn van Talenta of vergelijkbare organisaties of kunnen scholen gebruik maken van eigen jobcoaches . Voor leerlingen die niet in aanmerking komen voor een UWV-traject of voor wie om een andere reden geen aanvraag wordt ingediend, wordt gebruik gemaakt van vrijwillige arbeidsconsulenten.

4.6 Professionalisering Eén van de speerpunten voor de professionalisering en ontwikkeling van docenten, gericht op het voldoen aan het ondersteuningsprofiel, is het beter leren omgaan met verschillen tussen leerlingen met gedragsproblemen en daarover kunnen communiceren binnen het team en met ouders. Verder zullen docenten worden toegerust om leerlingen die dat nodig hebben, meer coaching en begeleiding te geven. Professionalisering is in eerste instantie een taak van de school. Het samenwerkingsverband houdt zicht op de wijze waarop de scholen hier gestalte aan geven.

17

5. Toewijzing ondersteuning 5.1 Toewijzing lwoo en pro Tot 1 augustus 2015 blijft de indicering voor lwoo en pro nog lopen via de Commissies Leerlingenzorg (CLZ’s) en de Regionale Verwijzingscommissies (RVC’s). Daarna gaan de samenwerkingsverbanden zelf indiceren. Vooralsnog moeten ze hierbij uitgaan van de huidige landelijke indicatiecriteria. Samenwerkingsverbanden waarin alle besturen voorstander zijn van het hanteren van eigen criteria, kunnen daartoe besluiten (opting out).

5.2 Loket SWV Er komt een toewijzingsorgaan op het niveau van het samenwerkingsverband met de naam Loket SWV. Dit orgaan beslist over de toelating tot het vso cluster 3 en 4, door middel van het beoordelen van de toelaatbaarheid van een leerling en het afgeven van een toelaatbaarheidsverklaring (TLV). Ook kent het loket ondersteuningsarrangementen toe voor cluster 3leerlingen die onderwijs volgen in het reguliere vo. Bij twijfel over de meest passende onderwijssetting voor een leerling kan een school het Loket SWV om advies vragen. Samenstelling Het Loket SWV bestaat uit minimaal vier personen: een onafhankelijk voorzitter met kennis van het reguliere voortgezet onderwijs, een ambtelijk secretaris, een deskundige in de functie van orthopedagoog (met kennis van vso cluster 3 en 4) en een deskundige die op afroep beschikbaar is uit een pool vanuit verschillende disciplines (zoals een kinder- of jeugdpsycholoog, pedagoog, maatschappelijk werker, arts of kinderpsychiater), afhankelijk van de ondersteuningsvraag. De voorzitter en secretaris dienen naast hun onderwijsexpertise bredere expertise te hebben, in verband met eventueel te behandelen bezwaarzaken. De leden van Het Loket SWV voldoen aan nader vast te stellen competenties. Taken Het Loket SWV heeft de volgende taken (zie ook bijlage 1):  beslissen over toelating tot het vso (cluster 3 en 4). Het Loket beslist niet over toelating tot eigen trajectklassen van de scholen.  adviseren over bezwaren tegen beslissingen over lwoo/pro-indicaties of andere beslissingen van het loket op schoolniveau (zie 5.3), ook wanneer de beslissing daarvoor straks bij de scholen ligt;  jaarlijks afleggen van verantwoording aan het bestuur van het samenwerkingsverband;  overleg voeren met de po-kamer van het zorgloket in de regio over leerlingen die in het so al een TLV hebben. Voor plaatsing in het vso is een nieuwe TLV nodig. Mandatering TLV cluster 4 Een school binnen het SWV kan besluiten zelf een TLV cluster 4 af te geven. Daarbij zijn de volgende opmerkingen van belang:  Wettelijk gezien is het samenwerkingsverband verantwoordelijk voor het afgeven van een TLV.  De school geeft van tevoren aan of zij gebruik maakt van de mandaatregeling.  Wettelijk gezien is het mogelijk dat het samenwerkingsverband een TLV intrekt.  Als de school zelf een TLV afgeeft, vindt er altijd een procedurele toetsing van het dossier plaats door het Loket van het samenwerkingsverband.  Deze werkwijze is getoetst bij de inspectie. De inspectie onderschrijft de mogelijkheid van mandatering.

18

5.3 Loketfunctie op schoolniveau Iedere vo-school heeft een loket ingericht of richt een loket in (bijvoorbeeld IZO/ZAT, etc.) voor de toewijzing van arrangementen die de basisondersteuning overstijgen. Een loket op schoolniveau is een team van deskundigen dat erop gericht is dat elke leerling de juiste ondersteuning krijgt. Dit kunnen zowel leerlingen zijn die met een ondersteuningsbehoefte worden aangemeld als leerlingen bij wie de behoefte tijdens de schoolperiode ontstaat. Via het ondersteuningsprofiel van de school wordt vooraf aangegeven wat de ambities van de school zijn op het gebied van de leerlingenzorg en waaraan de school de ondersteuningsgelden wil besteden. Hierin wordt ook de MR van de school gekend. Samenstelling De scholen bepalen zelf de samenstelling van het team. Het dient onafhankelijk te zijn van een locatie en wordt daarom (flexibel) samengesteld vanuit alle locaties van de school. Daarnaast participeren externe deskundigen in het team (bijvoorbeeld een orthopedagoog). Taken Het loket op schoolniveau heeft de volgende taken:  indiceren voor lwoo en pro (vanaf 1 augustus 2015);  toelating tot schooleigen trajectklassen en/of integratieklassen;  toewijzen van lichte ondersteuningsarrangementen (eventueel);  toelaten tot reboundvoorziening;  aanvraag en advisering TLV vso cluster 3 of cluster 3-arrangement in reguliere setting;  aanvraag en advisering TLV vso cluster 4;  zorgen voor ‘warme overdracht’ vanuit het po, zodat het loket op schoolniveau snel met indicatievoorstellen kan komen;  jaarlijks verantwoording afleggen aan het College van Bestuur van de school, door middel van het schooleigen rapportagesysteem.

5.4 Uitgangspunten toewijzingsfunctie Voor de toewijzingsfunctie (op het niveau van het samenwerkingsverband en op het niveau van de school) is een aantal uitgangspunten geformuleerd:  De ordening van de arrangementen en de formulering van de criteria voor toewijzing gebeurt in termen van onderwijsbehoeften.  De school heeft de regie over de bepaling van de onderwijsbehoefte.  Ouders zijn partner bij het bepalen van de onderwijsbehoefte.  Er wordt gebruik gemaakt van bestaande, goed werkende structuren, zoals het Intern Zorgoverleg/Zorgadviesteam (IZO/ZAT).  De school kan het IZO/ZAT om hulp vragen bij het bepalen van de onderwijsbehoefte.  Er is één loket op schoolniveau voor toewijzing van arrangementen, inclusief advisering richting specialistische onderwijslocaties zoals vso.  Alleen het Loket SWV kan daadwerkelijk indiceren voor het vso.  Voor het afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen en voor het toekennen van arrangementen zullen criteria opgesteld worden. Deze worden opgenomen als bijlage 13 bij dit OSP.  Scholen stellen zelf indicatiecriteria op voor het toekennen van de benodigde ondersteuning op schoolniveau.  Een TLV vso heeft een duur van minimaal één jaar en maximaal de gehele schoolperiode. In de aanvraag geeft de school de gewenste duur aan. Wanneer na afloop verlenging gewenst is, wordt een minimale procedure gevolgd voor aanvraag van verlenging.  Interne ondersteuningsarrangementen hebben een flexibele duur. De scholen zijn vrij om hierin keuzes te maken.

19



Het systeem van toewijzen kenmerkt zich door transparantie en uniformiteit. Hierdoor ontstaat een solide systeem van verantwoorden. Door middel van monitoring geven de scholen elkaar inzicht in de toewijzingen en de verdeling van middelen die daarmee gepaard gaat.

5.5 Bezwaren tegen beslissingen van de toewijzingsorganen Wanneer ouders (binnen zes weken) bezwaar maken tegen een besluit van het loket op schoolniveau, moet de school het besluit heroverwegen. Daarvoor is de bezwarenregeling van de school van toepassing. Het loket op schoolniveau kan indien gewenst advies vragen aan het Loket SWV. Tegen het nieuwe besluit van het loket op schoolniveau kunnen ouders in beroep gaan bij de Tijdelijke geschillencommissie toelating en verwijdering, het College voor de Rechten van de Mens of bij de rechter op grond van de Algemene Wet Bestuursrecht. Bij bezwaren van ouders of scholen tegen een besluit van het Loket SWV is een regeling van kracht die is opgenomen in de reglementen van de toewijzingscommissie (bijlage). In deze bijlage worden ook indicatiecriteria opgenomen voor vso cluster 3 en 4, voor de advisering door de CLZ’s en het kunnen afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen. Het verdient aanbeveling om als samenwerkingsverband gezamenlijk criteria op te stellen voor het toekennen van budgetten voor t-klas/i-klas/lichte ondersteuning etc.

20

6. Beleid met betrekking tot de ouders 6.1 Informatie over de ondersteuningsvoorzieningen De scholen informeren zelf de ouders over de ondersteuning die zij kunnen bieden, door het openbaar maken van hun ondersteuningsprofiel via de website en/of schoolgids. Verder is in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband de basisondersteuning van de participerende scholen beschreven. Scholen maken in hun ondersteuningsprofielen duidelijk hoe zij handelen wanneer zij menen dat een leerling doorverwezen moet worden naar een andere school, omdat de school de benodigde ondersteuning voor de betreffende leerling niet kan bieden.

6.2 Betrokkenheid ouders bij uitvoering zorgplicht De ouders worden betrokken bij de uitvoering van de zorgplicht door de scholen. Binnen zes weken nadat een kind is geplaatst binnen een ondersteuningsarrangement, stelt de school het ontwikkelingsperspectief voor het kind vast. De school voert hiervoor op overeenstemming gericht overleg met de ouders, zo mogelijk ook met het kind zelf. Als het kind meerderjarig en handelingsbekwaam is, is dat zelfs verplicht. Daarnaast gebruikt de school medische gegevens, informatie over eerder verleende hulp en ondersteuning en behaalde leerresultaten. De school kijkt eventueel naar de thuissituatie en doet eventueel aanvullende observaties of onderzoek. Als ze voldoende informatie heeft, stelt de school het ontwikkelingsperspectief van het kind op. Wanneer ouders het niet eens zijn met het ontwikkelingsperspectief van hun kind, is de school het eerste aanspreekpunt. Komt de school er samen met de ouders niet uit, dan kunnen de ouders een onderwijsconsulent om advies vragen of een klacht indienen bij het schoolbestuur. Zij kunnen het geschil ook voorleggen aan de tijdelijke, landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Deze commissie brengt binnen tien weken een oordeel uit aan het schoolbestuur. Voor de overige procedures rond geschillen, zie bijlage 11.

21

7. Financiële middelen 7.1 Veranderende bekostiging Het stelsel van passend onderwijs vraagt om een andere kijk op extra onderwijsondersteuning, onder meer vanwege de grote veranderingen in de wijze van bekostiging van het samenwerkingsverband.  Het samenwerkingsverband verdeelt de middelen over de scholen, conform de afspraken in het ondersteuningsplan.  Budgetten worden verevend. Elke regio krijgt verhoudingsgewijs evenveel middelen voor zware ondersteuning. Het reformatorisch samewerkingsverband is opgedeeld in vier regio's: Zuid (Calvijn College), West (Wartburg College, Driestar College en Gomarus Scholengemeenschap), Midden (Van Lodenstein College) en Noordoost (Jacobus Fruytier Scholengemeenschap en Pieter Zandt Scholengemeenschap).  In de bekostiging van het vso wordt onderscheid gemaakt tussen basis- en ondersteuningsbekostiging. Er gaan minder indicatoren een rol spelen bij het berekenen van de basisbekostiging. De ondersteuningsbekostiging voor het vso wordt ingehouden op het budget van het samenwerkingsverband en gaat rechtstreeks naar het vso.  Bij lwoo en pro komt er eveneens een onderscheid tussen basis- en ondersteuningsbekostiging. De basisbekostiging voor lwooen pro-leerlingen gaat net als voor de reguliere leerlingen naar de scholen. Het aanvullend budget voor ondersteuning wordt normatief toegekend aan het samenwerkingsverband. DUO maakt de basisbekostiging voor de door het samenwerkingsverband geïndiceerde leerlingen rechtstreeks over naar de lwooen pro-scholen en verrekent deze met het budget van de samenwerkingsverbanden2.

7.2 Financiële startpositie Net als voorheen ontvangen de samenwerkingsverbanden een regionaal ondersteuningsbudget en middelen voor reboundvoorzieningen. De omvang van beide budgetten wordt gebaseerd op het aantal leerlingen in vmbo 3 en 4, inclusief lwoo. Daar wordt met de invoering van passend onderwijs geen verandering in aangebracht3. De huidige middelen voor de projecten Herstart en Op de rails worden toegevoegd aan het budget voor de rebound en verdeeld over de samenwerkingsverbanden. Daarnaast krijgt het samenwerkingsverband een nieuw budget: het normbudget voor de zwaardere vormen van extra onderwijsondersteuning. Dit geld zit nu nog in de rugzakken en in een deel van de directe bekostiging van het vso. Beide geldstromen worden onderdeel van het normbudget en gaan in het vervolg naar de samenwerkingsverbanden. Het instrument rugzak houdt op te bestaan. De omvang van het normbudget is het aantal leerlingen dat is ingeschreven op (vestigingen van) vo-scholen (inclusief pro) in het samenwerkingsverband, vermenigvuldigd met een bedrag per leerling.

2

Het totale ondersteuningsbudget voor lwoo/pro per samenwerkingsverband is gemaximeerd. Het maximale bedrag voor lwoo en pro per samenwerkingsverband is gebaseerd op de leerlingentelling van 1 oktober 2012. Er is dus vooralsnog géén sprake van een verevening van de budgetten. 3

In de eerste brief van staatssecretaris Dekker geeft OCW aan dat wordt overwogen de berekeningsgrondslag voor de vergoeding van het ondersteuningsbudget niet meer op vmbo 3 en 4 maar op alle leerlingen van het vo te baseren. Dat is een verbetering omdat de lichte en de zware zorg dan op dezelfde wijze berekend wordt. Het zal wel leiden tot een nadelig herverdeeleffect. Het percentage VMBO 3/4 van ons SWV is namelijk 25,09 terwijl dat landelijk 21,42 % is.

22

7.3 Bekostiging vso Het samenwerkingsverband moet het “nieuwe geld” (de normbekostiging) in meer of mindere mate direct weer afstaan aan de vso-scholen, voor leerlingen die het samenwerkingsverband heeft verwezen naar het vso. Dit is de ondersteuningsbekostiging. Deze verplichte overdracht van geld wordt uitgevoerd door DUO, op basis van het aantal leerlingen ingeschreven bij het vso op 1 oktober in het voorafgaande schooljaar. Het vso kent drie bekostigingscategorieën, met elk hun eigen prijs:  Categorie 1: ZML- en cluster 4-leerlingen;  Categorie 2: LG-leerlingen (Lichamelijk Gehandicapt);  Categorie 3: MG-leerlingen (Meervoudig Gehandicapt, dus zeer zware ondersteuning) Naast de ondersteuningsbekostiging, ontvangt het vso voor elke ingeschreven leerling de basisbekostiging. De basisbekostiging wordt betaald door de rijksoverheid en bestaat uit een vaste voet per school en een bedrag per leerling (vergelijkbaar met het bedrag van een leerling op een reguliere school). Voor welke leerlingen? In de structurele situatie, die geleidelijk ontstaat, moet het samenwerkingsverband ondersteuningsbekostiging betalen voor:  elke leerling die het reformatorisch samenwerkingsverband verwijst naar het vso. De omvang van het bedrag is afhankelijk van de ondersteuningsbehoefte van de leerling, door het samenwerkingsverband vertaald naar één van de drie bekostigingscategorieën.  elke leerling die voorheen ergens in het samenwerkingsverband naar school ging, maar op de teldatum 1 oktober ergens in het land naar het vso gaat, vanwege plaatsing in een residentiële instelling of vanwege ambulante ondersteuning. Overschrijding van het normbudget De budgetten voor lichte ondersteuning (regionaal ondersteuningsbudget en rebound, inclusief de middelen voor Herstart en Op de rails) en het nieuwe normbudget van het SWV zijn gescheiden budgetten. Als het normbudget ontoereikend is om alle ondersteuningsbekostiging voor het vso te betalen, wordt de lumpsum van de scholen in het samenwerkingsverband aangesproken. Dit gebeurt naar rato van het aantal leerlingen op de scholen, inclusief de scholen voor vso, en wordt uitgevoerd door DUO. De bestaande budgetten voor lichte ondersteuning blijven daarbuiten. Resterend normbudget na aftrek vso Het samenwerkingsverband kan zelf beslissen over de inzet van het normbudget dat resteert na aftrek van de kosten gemoeid met plaatsingen in het vso. Middelen kunnen worden toegekend aan de scholen, aan individuele leerlingen, aan tussenvoorzieningen, et cetera.

7.4 Criteria voor verdeling, besteding en toewijzing ondersteuningsmiddelen Het samenwerkingsverband hanteert het volgende beleid voor de verdeling, besteding en toewijzing van ondersteuningsmiddelen. 1. Kosten vso cluster 3 (categorie 1, 2 en 3) De kosten van de leerlingen met een cluster 3-indicatie (categorie 1, 2 en 3) komen voor rekening van het samenwerkingsverband. Het gaat om leerlingen die een zeer complexe ondersteuningsbehoefte hebben. Wanneer we leerlingen buiten ons samenwerkingsverband plaatsen, ontstaat er grensverkeer. We hebben een aanname gedaan dat het gaat om vijftig leerlingen in de zwaarste categorie. Dit betekent een bedrag van € 1.000.000. Omdat dit niet direct bij de start van het samenwerkingsverband aan de orde is, wordt deze reserve tegelijk opgebouwd met de inkomsten vanuit de vereveningsregeling.

23

2. Kosten vso cluster 4 (categorie 1) De kosten van de leerlingen met een cluster 4-indicatie komen voor rekening van de verwijzende school. Alle cluster 4-leerlingen in het vso worden dus toegerekend aan de verwijzende vo-school. Bij een rechtstreekse aanmelding vanuit het primair onderwijs wordt gekeken naar het voedingsgebied van de vo-scholen. Er is daarmee sprake van een geografische verdeling. Voor de toerekening van leerlingen in de grensgebieden bepalen we via een routeplanner wat de dichtstbijzijnde school is. 3. Verevening vso cluster 3 en 4 Bij de verrekening van de verevening wordt rekening gehouden met de punten 1 en 2. De consequenties van de verevening voor cluster 3 komen dus voor gemeenschappelijke rekening en de effecten van cluster 4 worden verrekend met de school. Concreet komt het erop neer dat de scholen die bij de start van het samenwerkingsverband hoge kosten hebben voor het vso cluster 4-onderwijs, een hoger budget krijgen. Scholen met lage kosten voor vso cluster 4 krijgen bij de start minder middelen (0, 10, 25, 40, 70 en 100% resp. 100, 90, 75, 60, 30 en 0%). Scholen kunnen dus langzaam wennen aan de toekomstige situatie. 4. Middelen ambulante begeleiding De middelen voor ambulante begeleiding worden volledig doorgesluisd naar de scholen. De hoogte van de bedragen is nu nog te relateren aan het AB-deel van de rugzak. Op dit moment worden er per regio afspraken gemaakt met REC’s cluster 3 en 4, conform de afspraken die zijn gemaakt met de sectorraden. 5. Verevening rugzakken cluster 4 In de berekening die er nu ligt, is rekening gehouden met nieuw beleid rond de rugzakken cluster 4 (die straks niet meer bestaan). Het gaat om een vereveningsregeling waarbij in enkele stappen het totale bedrag aan LGF wordt verdeeld over de scholen, naar rato van het aantal leerlingen. Dit kan niet ineens, omdat er een herverdeeleffect optreedt. Scholen die momenteel relatief veel LGF-financiering ontvangen, krijgen in de nieuwe systematiek minder middelen en scholen die relatief weinig LGF-financiering ontvangen, krijgen dan meer. 6. Rugzakken cluster 3 Voor de rugzakken cluster 3 in het reguliere onderwijs kan de huidige regeling worden gecontinueerd. Het gaat om een categorie leerlingen met een objectieve indicatie, waar de school nauwelijks invloed op kan hebben. Om te voorkomen dat scholen deze leerlingen naar het vso verwijzen, op kosten van het gehele samenwerkingsverband, is ervoor gekozen deze leerlingen een ondersteuningsarrangement vanuit het samenwerkingsverband te geven. De indicatiestelling daarvoor gebeurt door het Loket SWV. 7. Zware ondersteuning na de teldatum Voor zware ondersteuning van leerlingen die na de jaarlijkse teldatum van 1 oktober binnenstromen, gelden de afspraken in bijlage 6. Het SWV hanteert als peildatum 1 februari.

24

7.5 Verevening zware onderwijsondersteuning Met passend onderwijs wordt het budget dat beschikbaar is voor zware vormen van onderwijsondersteuning gelijk over het land verdeeld, op basis van het aantal leerlingen binnen het samenwerkingsverband. De verevening vindt in vijf stappen plaats. Deze start in het schooljaar 2014-2015 en loopt door tot 2019-2020. De overgangsregeling voor de verevening wordt gebaseerd op de teldatum 1 oktober 2011. Regio’s die er als gevolg van de verevening op vooruitgaan, ontvangen geleidelijk meer middelen, en omgekeerd (resp. 0, 10, 25, 40, 70 en 100% en 100, 90, 75, 60, 30 en 0%).

7.6 Kengetallen Voor de bekostiging zijn de volgende kengetallen van belang:  Leerlingen: het aantal vo-leerlingen op de scholen binnen het samenwerkingsverband, uitgesplitst naar lwoo/pro, vmbo leerjaar 3 en 4 (inclusief lwoo 3 en 4) en overig vo. Het aantal leerlingen in vmbo 3 en 4 is van belang voor het vaststellen van het budget voor lichte onderwijsondersteuning binnen het samenwerkingsverband. Het totaal aantal leerlingen is van belang voor de vaststelling van de normbekostiging voor de zware vormen van onderwijsondersteuning van het samenwerkingsverband. Het aantal vso-leerlingen is van belang voor de ondersteuningsbekostiging die het samenwerkingsverband aan het vso moet gaan betalen.  Rugzakken: het aantal leerlingen met een rugzak cluster 3 en 4 op de scholen in het samenwerkingsverband, onderverdeeld naar rugzakken in het lwoo/pro en overig vo. Dit aantal is onder meer van belang bij het bepalen van het vereveningsbedrag.  Deelnamepercentages. De deelnamepercentages van het samenwerkingsverband voor lichte en zware onderwijsondersteuning kunnen worden afgezet tegen het landelijk gemiddelde. De vergelijking van deelnamepercentages rugzakken en vso zijn van belang voor de verevening. Verevening betekent dat alle percentages op het gemiddelde landelijke niveau zitten.

7.7 Cluster 1 en 2 In de vorige paragrafen is een beeld gegeven van de bekostiging van het samenwerkingsverband passend onderwijs, inclusief het vso voor cluster 3 en 4, maar exclusief cluster 1 en 2. De cluster 1- en 2-voorzieningen (voor leerlingen met een visuele-, auditieve- en/ of communicatieve handicap) maken geen deel uit van het samenwerkingsverband. De middelen voor het onderwijs aan cluster 1- en 2-leerlingen die nu naar de reguliere scholen gaan, gaan na de invoering van passend onderwijs naar de scholen en instellingen voor cluster 1 en 2. Deze worden verantwoordelijk voor de ondersteuning van cluster 1- en 2leerlingen in het reguliere en het speciale onderwijs. Ons samenwerkingsverband heeft met deze instellingen afspraken gemaakt over de inzet van deze middelen, zie bijlage 9.

25

8. Kwaliteitszorg 8.1 Cyclus van collegiale visitatie Alle instellingen binnen het samenwerkingsverband ontvangen in een vierjarige cyclus een objectieve collegiale visitatie over het onderwerp ‘ondersteuning’. De deelnemende instellingen stellen de beoordelingscriteria in gezamenlijkheid vast. Het handelingsgericht werken zal in de keuze van de criteria een belangrijke rol spelen.

8.2 Indicatoren voor de kwaliteitszorg Bij het opstellen van de kwaliteitsindicatoren wordt uitgegaan van  De ambitie van het samenwerkingverband, zoals beschreven in hoofdstuk 2 van het ondersteuningsplan. Belangrijke punten daarin zijn: a. Elke leerling van het samenwerkingsverband wordt zo thuisnabij mogelijk opvangen; er zijn geen thuiszitters. b. Leerlingen worden zo mogelijk geplaatst in een reguliere setting en als dat niet haalbaar is bij voorkeur in een tussenvoorziening in de schoolorganisatie. c. Verwijzen naar speciale voorzieningen in het samenwerkingsverband gebeurt alleen bij complexe ondersteuningsvragen. d. Verwijzen naar instellingen buiten het samenwerkingsverband vindt alleen plaats bij hoge uitzondering c.q. bij zeer complexe ondersteuningsvragen.  De criteria van de onderwijsinspectie in het toezichtkader vo (bijlage 12) In ieder geval wordt een aantal indicatoren voor extra ondersteuning meegenomen, maar ook zeker voor basisondersteuning. Onder andere daaruit zal moeten blijken dat scholen ‘groeien’ in het omgaan met leerlingen die (extra) ondersteuning nodig hebben. Ook het werk van de Commissie Leerlingen Zorg (CLZ) zal onderwerp zijn van de kwaliteitszorg.  De inspectiecriteria voor de samenwerkingsverbanden Er wordt gezocht naar een manier om na te gaan of voldoende aan deze criteria wordt voldaan. Dit moet nog nader worden omschreven. Het toezichtkader spreekt over een jaarlijks onderzoek van het samenwerkingsverband zelf.

26

9. Verklaring van gebruikte afkortingen DUO CLZ IZO LGF LWOO MR OOGO OSP OPR PCL PO PrO REC RVC RvT SWV TLV UWV vo vso WEC ZAT

dienst uitvoering onderwijs commissie leerlingen zorg intern zorg overleg leerling gebonden financiering leerweg ondersteunend onderwijs medezeggenschapsraad op overeenstemming gericht overleg ondersteuningsplan ondersteuningsplanraad permanente commissie leerlingenzorg primair onderwijs praktijk onderwijs regionaal expertise centrum regionale verwijzingscommissie raad van toezicht samenwerkingsverband toelaatbaarheidsverklaring uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen voortgezet onderwijs voortgezet speciaal onderwijs wet op de expertisecentra speciaal onderwijs zorgen adviesteam

27

Bijlage 1 Bovenschools zorgloket

1-Loket SWV Commissie met toevoeging van expertise cluster 3 en 4: Geeft TLV LWOO/PRO af /geeft verwijzing vso cluster 3 en 4 af

Loket van eigen school kan bijvoorbeeld bestaan uit Flexibele Expertise Teams(FET’s) :

CL Z

.

Cl 3

Loket van eigen school: Loket van eigen school

Loket van eigen school

Cl 4 ?? Rebound

Schooleigen loket stuurt naar Loket SWV:  verzoek indicering LWOO/Pro  verzoek verwijzing vso cluster 3 en 4

28




Bijlage 2 Taken van de hulpvrager 1. De school stelt in overleg met de ouders een ontwikkelingsperspectief op, waarin staat welke onderwijsdoelen uw kind zal kunnen halen. Veel scholen in het vo betrekken ook het kind bij het opstellen van het ontwikkelingsperspectief. Als het kind meerderjarig en handelingsbekwaam is, is dat verplicht. 2. Elk jaar wordt het ontwikkelingsperspectief geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. De school registreert de voortgang van het kind en de school informeert u daarover. 3. Als u het niet eens bent met het ontwikkelingsperspectief is de school uw eerste aanspreekpunt. Komt u er samen met de school niet uit, dan kunt u een onderwijsconsulent om advies vragen of een klacht indienen bij het schoolbestuur. U kunt uw geschil ook voorleggen aan de tijdelijke, landelijke geschillencommissie passend onderwijs. 4. Wanneer u vindt dat de extra ondersteuning die de school aan uw kind geeft tekortschiet, dan hebt u de volgende wettelijke mogelijkheden: a. U kunt zich wenden tot de klachtencommissie van de school. b. U kunt een onderwijsconsulent om advies vragen. c. Als u vindt dat de school onvoldoende aanpassingen treft voor de handicap of chronische ziekte van uw kind, dan kunt u ook een oordeel vragen aan het CVRM (College Voor de Rechten van de Mens). d. In laatste instantie kunt u een geschil aanhangig maken bij de rechter.

29

Bijlage 3 Professionalisering Van expertise naar professionaliseringsmodel In de periode van medio 2014 tot medio 2017 wordt er een ontwikkeling doorgemaakt van het expertisemodel naar het professionaliseringsmodel. Daar waar de handelingsverlegenheid van docenten in het expertisemodel veelal wordt opgelost door bovenschoolse specialisten en expertise, zal in het professionaliseringsmodel de nadruk liggen op de interventies (in de klas). Dit vraagt dat docenten (nog) sterker zijn in het omgaan met verschillen. De nadruk ligt op de kwaliteit van het onderwijs en de docent, extra ondersteuning zal zich vooral hierop richten. Externe extra ondersteuning door bijvoorbeeld het samenwerkingsverband wordt steeds verder afgebouwd. De docenten moeten (gaan) voldoen aan de bekwaamheidseisen, die verplicht zijn volgens de wet BIO. (meer info: www.onderwijscooperatie.nl) Gewenste situatie vanaf medio 2017 Vanaf 2017 is het professionaliseringsmodel het uitgangspunt. Dit betekent dat de docent, de school, het bestuur en het samenwerkingsverband in die volgorde verantwoordelijk zijn voor het voldoen aan de professionaliseringseisen die het basisondersteuningsprofiel van de scholen en de basiskwaliteitseisen volgens de inspectie van hen vragen. De kwaliteit van onderwijs en ondersteuning die we willen bieden, moet grotendeels gerealiseerd worden in de scholen. Hiervoor zijn professionele docenten, die zich toegerust voelen om kinderen met specifieke onderwijsbehoeften te ondersteunen, van groot belang; de docent is immers de spil! Besturen zijn ervoor verantwoordelijk, dat hun scholen voldoen aan de basiskwaliteit van de inspectie, het niveau van de basisondersteuning en de professionalisering die daarbij hoort. Het samenwerkingsverband is van en voor de scholen en functioneert als een marktplaats, waar de kennis en deskundigheid van alle aangesloten scholen beschikbaar komt. Niet alle kennis kan en hoeft immers op alle scholen aanwezig te zijn. Er kan knowhow worden uitgewisseld en er kan van elkaar worden geleerd. De organisatie van de professionalisering kan daar waar gewenst op maat en op locatie georganiseerd worden binnen het samenwerkingsverband, volgens de intentie en doelen van het ondersteuningsplan. Aandachtspunten hierbij zijn:  De kennis en expertise die op elke school aanwezig is, is in kaart gebracht.  Het gaat niet alleen over kennis, maar ook over pedagogische vaardigheden, attitude, communicatie en zelfreflectie van de professional.  Het aan elkaar beschikbaar stellen van de aanwezige kennis en expertise in het samenwerkingsverband is een gezamenlijk uitgangspunt. Het samenwerkingsverband vervult hierin de rol van makelaar.  Versterken van eigenaarschap staat centraal, zowel op niveau van het kind, de docent, de school als bovenschools.  Het samenwerkingsverband organiseert bijeenkomsten en momenten waarop kennis gedeeld kan worden. Op basis van het voorgaande zijn kerntaken op het gebied van professionalisering voor de docent , scholen, schoolbesturen en het Samenwerkingsverband geformuleerd. Kerntaken voor de docent: (Bron: Referentiekader Passend Onderwijs, februari 2012) Een goed toegeruste docent in het regulier onderwijs beschikt, naast vakkennis, vaardigheid in klassenmanagement en algemene pedagogisch-didactische vaardigheden, ook over kennis, houding en vaardigheden waarmee hij/zij:  leer- en ontwikkelingsproblemen (ook sociaal-emotioneel) bij kinderen vroegtijdig signaleert;  deze, passend(e) bij de leeftijd en mogelijkheden, met het kind bespreekt;  ondersteuningsbehoeften van ouders bij opvoeding en in het gezin vroegtijdig signaleert;  ouders vroegtijdig bij de ondersteuningsvraag betrekt en adequaat met hen communiceert;  effectieve interventies hanteert bij beginnende (gedrags)problematiek;  gebruik maakt van de zorgstructuur in en om de school en deze adequaat inschakelt;  planmatig werkt aan verbetering van de ontwikkelingskansen van het kind;  streeft naar zo hoog mogelijke opbrengsten; 30

 

evalueert welke opbrengsten behaald zijn; voldoet aan de eisen van de wet op de Beroepen in het Onderwijs (BIO).

Kerntaken voor de scholen:  Bevorderen van competenties van het personeel die (al) aanwezig zijn om voldoende bekwaam en toegerust te zijn om het gewenste niveau van de basiskwaliteit en basisondersteuning te kunnen realiseren.  Middels functioneringsgesprekken/pop-gesprekken ontstaat een overzicht aan welke competenties moet worden gewerkt om op het gewenste niveau van handelingsbekwaamheid van elke docent te komen.  Vanuit de individuele gesprekken wordt ook een overzicht voor het hele team gemaakt. Zo wordt zichtbaar aan welke teamexpertise moet worden gewerkt, om te kunnen voldoen aan het niveau van de basiskwaliteit en basisondersteuning. Op basis van dit overzicht moet een school een reële planning maken voor de komende jaren. In het scholingsplan van de school staat welke interventies men denkt te gaan doen om te kunnen (blijven) voldoen aan het niveau van de basiskwaliteit en basisondersteuning. Scholen bespreken hun scholingsplannen met de Medezeggenschapsraad. Kerntaken voor de schoolbesturen Het is de verantwoordelijkheid van de schoolbesturen dat hun scholen voldoen aan de basiskwaliteit van de inspectie en aan het afgesproken niveau van basisondersteuning. Hierover legt het schoolbestuur verantwoording af aan het samenwerkingsverband. De besturen creëren de kaders waarbinnen de directie en de docenten kunnen werken aan de ontwikkeling van de professionaliteit; besturen mogen en moeten eisen stellen aan het professioneel gedrag van het onderwijsgevende en onderwijsondersteunend personeel. De professionalisering wordt dan ook niet georganiseerd op basis van vrijwilligheid, maar heeft in het kader van Passend Onderwijs een verplicht karakter. In 2017 moeten alle zittende docentenaan de bekwaamheidseisen voldoen (Actieplan Leraar 2020). Kerntaken voor het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband vervult op het gebied van professionalisering de rol van ‘makelaar’. Zo maakt het ieder jaar een inventarisatie van de vraag naar of de behoefte van de aangesloten schoolbesturen aan via het samenwerkingsverband georganiseerde, kennisdeling en professionalisering. Ook beschikt het samenwerkingsverband over een overzicht van het aanbod en de expertise, die de reguliere en speciale scholen binnen het samenwerkingsverband hebben en organiseert momenten voor de uitwisseling hiervan. De scholen en schoolbesturen kunnen uit dit aanbodoverzicht van de bij het samenwerkingsverband aangesloten scholen opmaken welke collega-scholen:  specifieke expertise in huis hebben, zoals docenten en IB’ers met Master SEN, deficiënties, hoogbegaafdheid e.d. en scholing c.q. ervaring met pedagogische en didactische interventies;  ervaring hebben met het organiseren en uitvoeren van trainingen en cursussen op gebied van gedrag, leermethodes e.d.  ervaring hebben met individuele ondersteuning van docenten . Te denken valt aan coaching, co-teaching, lesbezoek, School Video Interactie Begeleiding, speltherapie etc. Vraag en aan bod van de professionalisering Het motto wat betreft de professionalisering is: organiseer op schoolniveau wat moet en doe gezamenlijk via het samenwerkingsverband wat kan. Het uitgangspunt is dat we eerst kijken welke expertise beschikbaar is bij de collega-scholen en organisaties, voordat we extern gaan inkopen. Voorwaarde is daarbij wel dat de kwaliteit goed is. Leidend is het principe dat we in gezamenlijkheid kijken of er voordeel is bij gezamenlijk inkopen en inzetten van middelen.

31

Bijlage 4 Wpo Artikel 18a. Samenwerkingsverbanden 1. Het bevoegd gezag van één of meer scholen is voor elke vestiging van die school of scholen aangesloten bij een samenwerkingsverband als bedoeld in het tweede lid of bij een landelijk samenwerkingsverband als bedoeld in het vijftiende lid. 2. Een samenwerkingsverband omvat alle binnen een gebied als bedoeld in het derde lid gelegen vestigingen van scholen, scholen voor speciaal onderwijs en scholen voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, voor zover daaraan speciaal onderwijs wordt verzorgd, behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra, met uitzondering van vestigingen waarvoor het bevoegd gezag is aangesloten bij een landelijk samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband stelt zich ten doel een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen, bedoeld in de vorige volzin, te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. 3. Bij ministeriële regeling worden voor de samenwerkingsverbanden aaneengesloten gebieden aangewezen. a. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen regels worden gesteld over de wijze waarop een samenwerkingsverband dat is gelegen aan de landsgrens bij de vervulling van zijn taken kan samenwerken met een school of instelling in België of in een van de bondsstaten Noord-Rijnland-Westfalen, Nedersaksen of Bremen van de Bondsrepubliek Duitsland. 4. De bevoegde gezagsorganen van de scholen, bedoeld in het tweede lid, geven het samenwerkingsverband vorm door het oprichten van een rechtspersoon met volledige rechtsbevoegdheid zonder winstoogmerk, waarin uitsluitend deze bevoegde gezagsorganen deelnemen, behoudens deelname van een bevoegd gezag op grond van het vijfde lid. De statuten van de rechtspersoon bevatten een voorziening voor de beslechting van geschillen. 5. Indien het bevoegd gezag van een school voor speciaal onderwijs of een school voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra, waarvan de vestiging of vestigingen zijn gelegen buiten het gebied van een samenwerkingsverband, wenst deel te nemen aan dit samenwerkingsverband, wordt dit bevoegd gezag niet uitgesloten van deelname aan het samenwerkingsverband. 6. Het samenwerkingsverband heeft in elk geval tot taak: a. het vaststellen van een ondersteuningsplan, b. het verdelen en toewijzen van ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen, bedoeld in het tweede lid, c. het beoordelen of leerlingen toelaatbaar zijn tot het onderwijs aan een speciale school voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband of tot het speciaal onderwijs, op verzoek van het bevoegd gezag van een school als bedoeld in het tweede lid waar de leerling is aangemeld of ingeschreven, en d. het adviseren over de ondersteuningsbehoefte van een leerling op verzoek van het bevoegd gezag van een school als bedoeld in het tweede lid waar de leerling is aangemeld of ingeschreven. 7. Het samenwerkingsverband stelt ten minste eenmaal in de 4 jaar een ondersteuningsplan vast. Bij het vaststellen van het ondersteuningsplan kunnen door het samenwerkingsverband slechts beperkingen worden gesteld aan de door de school gewenste invulling van het schoolondersteuningsprofiel, indien dat voor het samenwerkingsverband met het oog op de beschikbare ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen een onevenredige belasting zou vormen. 32

8. Het ondersteuningsplan omvat in elk geval: a. de wijze waarop wordt voldaan aan het tweede lid, tweede volzin, waaronder tevens zijn begrepen de basisondersteuningsvoorzieningen die op alle vestigingen van scholen in het samenwerkingsverband aanwezig zijn, b. de procedure en criteria voor de verdeling, besteding en toewijzing van ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen, bedoeld in het tweede lid, mede bezien in het perspectief van een meerjarenbegroting, c. de procedure en criteria voor de plaatsing van leerlingen op speciale scholen voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband en op scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, d. de procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het basisonderwijs van leerlingen van scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs voor wie de periode waarop de toelaatbaarheidsverklaring, bedoeld in artikel 40, tiende lid, van de Wet op de expertisecentra betrekking heeft, is verstreken, e. de beoogde en bereikte kwalitatieve en kwantitatieve resultaten van het onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning behoeven en de daarmee samenhangende bekostiging, f. de wijze waarop aan de ouders informatie wordt verstrekt over de ondersteuningsvoorzieningen en over de onafhankelijke ondersteuningsmogelijkheden voor ouders, g. de wijze waarop wordt bepaald of de situaties, bedoeld in de artikelen 118, vierde lid, en 124, zich voordoen, waaronder de vaststelling van de in artikel 124, eerste en tweede lid, bedoelde peildatum, die is gelegen in de periode van 2 oktober tot en met 31 juli daaropvolgend, h. de wijze waarop wordt vastgesteld wat het aandeel van de onderscheiden scholen is in de overdracht van de bekostiging voor materiële instandhouding in een situatie als bedoeld in artikel 124, zevende lid, of artikel 125, zesde lid, i. de wijze waarop wordt bepaald of de situaties, bedoeld in artikel 125b zich voordoen, waaronder de vaststelling van de in artikel 125b, eerste lid, bedoelde peildatum, die is gelegen in de periode van 2 oktober tot en met 31 juli daaropvolgend, en j. de wijze waarop wordt vastgesteld wat het aandeel van de onderscheiden scholen, bedoeld in het tweede lid, is in de overdracht van de bekostiging personeelskosten in een situatie als bedoeld in artikel 125b, derde lid. 9. Het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan op overeenstemming gericht overleg heeft plaatsgevonden met burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente of gemeenten en overleg heeft plaatsgevonden met het samenwerkingsverband, bedoeld in artikel 17a, tweede lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs, waarvan het gebied geheel of gedeeltelijk samenvalt met het gebied van het samenwerkingsverband. Het overleg met burgemeester en wethouders vindt plaats overeenkomstig een procedure, vastgesteld door het samenwerkingsverband en burgemeester en wethouders van die gemeente of gemeenten. De procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen. 10. Het ondersteuningsplan wordt voor 1 mei voorafgaand aan het eerste schooljaar van de periode waarop het plan betrekking heeft, toegezonden aan de inspectie. 11. Het samenwerkingsverband draagt er zorg voor dat deskundigen in elk geval het samenwerkingsverband adviseren over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het onderwijs aan een speciale school voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband of tot het speciaal onderwijs. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere voorschriften gegeven met betrekking tot de aard van de noodzakelijke deskundigheid. 12. Het samenwerkingsverband stelt een adviescommissie overeenkomstig artikel 7:13 van de Algemene wet bestuursrecht in, die adviseert over bezwaarschriften betreffende beslissingen van het samenwerkingsverband over de toelaatbaarheid van leerlingen tot het 33

onderwijs aan een speciale school voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband of tot het speciaal onderwijs. 13. Het samenwerkingsverband is bevoegd zonder toestemming van degene die het betreft persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid als bedoeld in artikel 16 van de Wet bescherming persoonsgegevens te verwerken met betrekking tot leerlingen, voor zover dit noodzakelijk is voor de uitoefening van de taken, bedoeld in het zesde lid, onderdelen b tot en met d. Het samenwerkingsverband verstrekt de gegevens, bedoeld in de eerste volzin, niet aan derden, met uitzondering van het bevoegd gezag van de school waar de desbetreffende leerling is aangemeld of ingeschreven. Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens op een plaats die uitsluitend toegankelijk is voor het samenwerkingsverband en de deskundigen, bedoeld in het elfde lid. Het samenwerkingsverband bewaart de gegevens tot drie jaar na afloop van: a. de beoordeling van de toelaatbaarheid van de leerling tot het onderwijs aan een speciale school voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband of tot het speciaal onderwijs, b. de advisering over de ondersteuningsbehoefte van de leerling aan het bevoegd gezag van de school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven, of c. de toewijzing van ondersteuningsmiddelen of ondersteuningsvoorzieningen aan de school, voor zover het voor die toewijzing nodig was gegevens van de leerling als bedoeld in de eerste volzin te verwerken. 14. Het samenwerkingsverband kent aan elke toelaatbaarheidsverklaring als bedoeld in artikel 40, tiende lid, van de Wet op de expertisecentra een volgnummer toe. Het samenwerkingsverband verstrekt van elk advies over de ondersteuningsbehoefte van een leerling als bedoeld in het dertiende lid, afschrift aan de ouders. 15. Bevoegde gezagsorganen van tot dezelfde richting behorende scholen en scholen als bedoeld in de Wet op de expertisecentra waaraan speciaal onderwijs behorend tot cluster 3 en 4 wordt verzorgd, kunnen een landelijk samenwerkingsverband oprichten. Een landelijk samenwerkingsverband omvat alle in Nederland gelegen en tot dezelfde richting behorende scholen als bedoeld in de eerste volzin. Op een landelijk samenwerkingsverband zijn het tweede tot en met veertiende lid, met uitzondering van het derde en vijfde lid, en het zestiende lid van overeenkomstige toepassing. Indien een bevoegd gezag scholen heeft met meer dan een richting bepaalt het bevoegd gezag eenmalig op basis van welke richting de aansluiting bij het samenwerkingsverband plaatsvindt. 16. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen nadere voorschriften worden vastgesteld met betrekking tot de samenwerkingsverbanden.

34

Bijlage 5 Statuten vereniging Artikel 1 Begripsbepalingen            

Afgevaardigde: een natuurlijk persoon die – al dan niet krachtens substitutie - het bevoegd gezag krachtens diens statuten rechtsgeldig vertegenwoordigt. Bevoegd gezag: de rechtspersoon, die (een) scho(o)l(en) in stand houdt. Medezeggenschapsraad: de raad als bedoeld in artikel 3 van de Wet Medezeggenschap op Scholen. Ondersteuningsplan: het plan als bedoeld in artikel 17a van de Wet op het voortgezet onderwijs. Ondersteuningsplanraad: de raad als bedoeld in artikel 4a van de Wet Medezeggenschap op Scholen. Ouders: de ouders, voogden en verzorgers van leerlingen. Reformatorische denominatie: de groep scholen, die bij de Dienst Uitvoering OnderwijsCentrale Financiële Instellingen (DUO-CFI) geregistreerd staat als behorend tot de reformatorische richting. Samenwerkingsverband: de onderhavige, in artikel 17a van de Wet op het voortgezet onderwijs, bedoelde rechtspersoon. Scholen (school): alle vestigingen van scholen voor voortgezet onderwijs en van scholen voor voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 en 4 bedoeld in de Wet op de expertisecentra, die behoren tot de reformatorische denominatie. Schooljaar: het tijdvak van één augustus tot en met éénendertig juli daaraanvolgend. Schoolondersteuningsprofiel(en):een door het bevoegd gezag op te stellen beschrijving van de voorzieningen die op de onder zijn bevoegd gezag ressorterende scho(o)l(en) zijn getroffen voor leerlingen die extra ondersteuning behoeven. Vereniging: de bij deze akte op te richten rechtspersoon.

Artikel 2 Naam en zetel 1. De vereniging draagt de naam: Vereniging Reformatorisch Passend Onderwijs voor Voortgezet Onderwijs. 2. De vereniging heeft haar zetel in de gemeente Utrecht. Artikel 3 Grondslag De grondslag van de vereniging is de Heilige Schrift als het onfeilbaar Woord van God. De Drie Formulieren van Enigheid, zoals deze zijn vastgesteld door de Nationale Synode, gehouden te Dordrecht in de jaren zestienhonderd achttien (1618) en zestienhonderdnegentien (1619), worden onvoorwaardelijk onderschreven. Als Bijbelvertaling wordt de Statenvertaling gebruikt, volgens de getrouwe overzetting daarvan uit de oorspronkelijke talen in de Nederlandse taal op last Blad 2 van 16 van de Hoog Mogende Heren Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden en volgens het besluit van voornoemde Synode. Artikel 4 Doel 1. De vereniging heeft ten doel: a. het vormen en in stand houden van een landelijk samenwerkingsverband in de zin van artikel 17a lid 2 van de Wet op het Voortgezet Onderwijs binnen het reformatorisch voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs; b. het realiseren van een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen van het samenwerkingsverband; c. het realiseren dat zoveel mogelijk leerlingen op scholen van het samenwerkingsverband een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken; 35

d. een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs te realiseren voor alle leerlingen die extra ondersteuning behoeven. 2. De vereniging poogt het doel te bereiken door: a. het voorzien in de wijze van verdelen en toewijzen van de ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen van de leden; b. het vaststellen van een ondersteuningsplan en (financieel) jaarverslag; c. het beoordelen of leerlingen toelaatbaar zijn tot het voortgezet speciaal onderwijs op verzoek van het bevoegd gezag van een school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven; d. het adviseren over de ondersteuningsbehoefte van een leerling op verzoek van het bevoegd gezag van een school waar de leerling is aangemeld of ingeschreven; e. andere middelen die aan het doel van de vereniging dienstbaar kunnen zijn. 3. De vereniging beoogt niet het maken van winst. Artikel 5 Geldmiddelen De geldmiddelen die het samenwerkingsverband ter beschikking staan, bestaan onder meer uit: 1. de bekostiging door het Rijk ten behoeve van de bekostiging van de wettelijke taken van het samenwerkingsverband; 2. de bijdragen van de leden; 3. verenigingskapitaal en de inkomsten daaruit; 4. subsidies, giften, schenkingen en andere baten; 5. erfstellingen en legaten, welke alleen onder het voorrecht van boedelbeschrijving mogen worden aanvaard. Artikel 6 Lidmaatschap 1. De vereniging kent uitsluitend gewone leden. 2. Leden van de vereniging kunnen slechts zijn de bevoegde gezagsorganen van de scholen voor voortgezet en speciaal voortgezet onderwijs behorende tot de reformatorische denominatie. 3. Onder verantwoordelijkheid van het bestuur wordt een ledenregister bijgehouden. 4. Lid is dat bevoegd gezag dat zich schriftelijk als lid bij het bestuur heeft aangemeld en voldoet aan de in lid 2 van dit artikel genoemde eis en door de algemene vergadering, na advies van het bestuur, als lid is toegelaten. Het besluit om een potentieel lid toe te laten kan door de algemene vergadering slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 5. Het lidmaatschap eindigt indien: a. het lid ophoudt te bestaan als gevolg van ontbinding of fusie en/of niet langer bevoegd gezag is als bedoeld in de Wet op het voortgezet onderwijs of de Wet op de Expertisecentra; b. onder het lid geen school meer ressorteert; c. het lid het lidmaatschap opzegt; d. door de vereniging het lidmaatschap wordt opgezegd; e. geen enkele school van het lid behoort tot de reformatorische denominatie. 6. Een lid kan het lidmaatschap van de vereniging beëindigen door het lidmaatschap schriftelijk op te zeggen met inachtneming van tenminste een termijn van zes maanden tegen het einde van het lopende schooljaar. Als de opzegging door een lid niet tijdig of niet schriftelijk heeft plaatsgehad, loopt het lidmaatschap door tot het einde van het eerstvolgende schooljaar, tenzij het bestuur anders besluit. 7. Na onderling overleg zullen de juridische, organisatorische, personele en financiële gevolgen voortvloeiende uit de beëindiging van het lidmaatschap naar de beginselen van de redelijkheid en billijkheid door het bestuur van het samenwerkingsverband worden vastgesteld, schriftelijk in een document worden vastgelegd en voorts worden opgelegd aan het uitgetreden lid. 8. Het lidmaatschap is niet overdraagbaar. 36

9. De algemene vergadering kan het lidmaatschap slechts schriftelijk tegen het einde van het lopende schooljaar aan een lid opzeggen met inachtneming van een termijn van één schooljaar. 10. Aanvang van het lidmaatschap alsmede beëindiging van het lidmaatschap gaan in per één augustus van het (volgende) schooljaar. 11. De algemene vergadering kan een lid per direct ontzetten indien deze in strijd met de statuten, reglementen of besluiten van de vereniging handelt, of de vereniging op onredelijke wijze benadeelt. 12. De ontzetting geschiedt door de algemene vergadering, die het betrokken lid onverwijld van het besluit schriftelijk, onder opgave van redenen, in kennis stelt. Het daartoe strekkende besluit kan door de algemene vergadering slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 13. Het betrokken lid kan binnen een maand na ontvangst van de kennisgeving tegen het besluit tot opzegging of ontzetting uit het lidmaatschap in beroep gaan bij de algemene vergadering. Artikel 7 Verenigingsorganen 1. De vereniging kent als organen: a. het bestuur; b. de raad van toezicht; c. de algemene vergadering. 2. Het bestuur functioneert als verenigingsbestuur. De raad van toezicht functioneert als intern toezichthoudend orgaan. 3. Het bestuur draagt er zorg voor dat de raad van toezicht tijdig over de informatie beschikt, die vereist is voor de uitoefening van het intern toezicht. Ook voorziet het bestuur in administratieve ondersteuning ten behoeve van de raad van toezicht. 4. De vereniging kent buiten de in lid 1 genoemde organen, geen andere organen die namens de vereniging kunnen handelen of zeggenschap in de zin van (gedeelde) bestuursmacht kunnen uitoefenen, behoudens natuurlijke personen die daartoe op basis van een uitdrukkelijke volmacht door het bestuur of de algemene vergadering worden aangewezen. Artikel 8 Het bestuur (samenstelling) 1. Het bestuur bestaat uit een door de raad van toezicht vast te stellen aantal van één of meerdere natuurlijke personen. Het daartoe strekkende besluit van de raad van toezicht wordt genomen met algemene stemmen (dat wil zeggen: unaniem) in een voltallige vergadering. Ingeval het bestuur uit meerdere personen bestaat, wordt één van hen door de raad van toezicht aangewezen als voorzitter. De leden van het bestuur dienen schriftelijk in te stemmen met de grondslag van de vereniging. 2. De leden van het bestuur zijn op basis van een arbeidsovereenkomst in dienst bij de vereniging. Ten aanzien van de leden van het bestuur, wordt de naam (directeur-) bestuurder(s) gebruikt. 3. Tot lid van het bestuur kan niet worden benoemd: - een persoon die lid is van de raad van toezicht van de vereniging of die in de voorgaande vier jaren lid van de raad van toezicht is geweest; - een persoon die een bestuurs- of toezichtfunctie vervult of in dienst is bij een lid van de vereniging. 4. Een lid van het bestuur kan niet als vertegenwoordiger van een bevoegd gezag deelnemen aan een algemene vergadering. 5. De leden van het bestuur worden benoemd door de raad van toezicht aan de hand van een door de raad van toezicht vastgestelde profielschets. De raad van toezicht stelt de arbeidsvoorwaarden van de leden van het bestuur vast.

37

6. In vacatures moet zo spoedig mogelijk worden voorzien. Ingeval van één of meer vacatures in het bestuur, vormen de overblijvende bestuursleden casu quo vormt het overblijvende bestuurslid niettemin een wettig samengesteld bestuur. 7. De raad van toezicht kan een lid van het bestuur schorsen of ontslaan indien hij daartoe termen aanwezig acht. Voor een besluit daartoe is een meerderheid vereist van ten minste twee derde van de geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de raad van toezicht. 8. De leden van het bestuur zijn bevoegd te allen tijde zelf hun ontslag te nemen, mits dit schriftelijk geschiedt met inachtneming van de geldende opzeggingstermijn. 9. Een lid van het bestuur defungeert: a. door overlijden; b. door schriftelijke ontslagneming; c. door ontslag verleend door de raad van toezicht; d. door ontslag verleend op grond van artikel 2:298 Burgerlijk Wetboek; e. indien niet meer voldaan wordt aan de kwaliteitseisen zoals gesteld in de hiervoor genoemde profielschets; f. door het (gaan) vervullen van een bestuurs- of toezichtfunctie of indiensttreding bij een lid van de vereniging; g. door het einde van de hiervoor in lid 2 bedoelde arbeidsovereenkomst. 10. Bij ontstentenis, schorsing of ontslag van het voltallige bestuur, wordt het bestuur waargenomen door de raad van toezicht, die daarmee de volledige bevoegdheden heeft van het bestuur, onverminderd de bevoegdheid van de raad van toezicht om één of meer personen voor bepaalde tijd als waarnemend lid van het bestuur te benoemen. Artikel 9 Taken en bevoegdheden van het bestuur 1. Het bestuur is belast met het besturen van de vereniging. 2. Het bestuur is bevoegd de vereniging te vertegenwoordigen. Indien het bestuur uit meer dan één persoon bestaat, komt de bevoegdheid tot vertegenwoordiging toe aan de voorzitter tezamen met een ander lid van het bestuur. 3. Het bestuur is niet bevoegd tot het aangaan van overeenkomsten tot verkrijging, vervreemding, of bezwaring van registergoederen, tenzij het bestuur de voorafgaande goedkeuring heeft verkregen van de algemene vergadering. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering kan slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 4. De raad van toezicht vertegenwoordigt de vereniging in de gevallen waarin naar het oordeel van de raad van toezicht sprake is van een tegenstrijdig belang tussen het bestuur en de vereniging. 5. a. Het bestuur geeft leiding aan de dagelijkse gang van zaken binnen het samenwerkingsverband en is belast met de voorbereiding en uitvoering van het beleid en de activiteiten van het samenwerkingsverband en is bevoegd alle daarvoor noodzakelijke handelingen te verrichten, inclusief het door of namens het bestuur afgeven van toelaatbaarheidsverklaringen voor het voortgezet en voortgezet speciaal onderwijs. b. Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af over de gang van zaken in de vereniging en over het gevoerde beleid. 6. Het bestuur geeft leiding aan het personeel dat is verbonden aan het samenwerkingsverband en is verantwoordelijk voor het ondersteuningsbeleid, zoals onder meer uitgewerkt in het ondersteuningsplan. 7. De (overige) taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur worden vastgelegd in een daartoe door het bestuur vast te stellen bestuursreglement (zulks met inachtneming van het hierna in lid 8 bepaalde). Dit bestuursreglement mag niet met de wet of deze statuten in strijd zijn. 8. Het bestuur behoeft voorafgaande schriftelijk vastgelegde goedkeuring van de raad van toezicht voor besluiten strekkende tot: a. vaststelling van de strategische doelstellingen; b. vaststelling van het jaarverslag; 38

c. vaststelling van het bestuursreglement; d. vaststelling managementstatuut; e. aanvraag van faillissement van de vereniging en van surseance van betaling. f. het aangaan van overeenkomsten waarbij de vereniging zich als borg of hoofdelijk medeschuldenaar verbindt, zich voor een derde sterk maakt of zich tot zekerheidstelling voor een schuld van een ander verbindt. Voorstellen voor besluiten zoals hiervoor omschreven, worden door het bestuur aan de raad van toezicht voorgelegd en voorzien van een schriftelijke toelichting met vermelding van de redelijkerwijs te verwachten gevolgen van het beoogde besluit. 9. Het bestuur behoeft voorafgaande schriftelijk vastgelegde goedkeuring van de algemene vergadering voor besluiten strekkende tot: a. vaststelling van het ondersteuningsplan; b. vaststelling van de (meerjaren)begroting; Voorstellen voor besluiten zoals hiervoor omschreven, worden door het bestuur aan de algemene vergadering voorgelegd en voorzien van een schriftelijke toelichting met vermelding van de redelijkerwijs te verwachten gevolgen van het beoogde besluit. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering kan slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 10. Voorbehouden aan het bestuur is de benoeming, schorsing en het ontslag van personeelsleden die aan het samenwerkingsverband zijn verbonden. 11. De vereniging is in zijn hoedanigheid als werkgever aangesloten bij een commissie van beroep en een klachtencommissie. 12. Het bestuur voert het overleg met de medezeggenschapsraad en de ondersteuningsplanraad van het samenwerkingsverband. 13. Het bestuur laat zich bij het vervullen van taken en het uitoefenen van bevoegdheden gevraagd en ongevraagd adviseren door: a. raad van toezicht; b. afgevaardigden van leden; c. de aan de vereniging verbonden medezeggenschapsraad; d. andere in dienst zijnde of door de raad van bestuur te benoemendeskundigen, waaronder het managementteam. Artikel 10 Besluitvorming bestuur De wijze van besluitvorming van het bestuur wordt vastgelegd in het in artikel 9 lid 7 bedoelde bestuursreglement. Artikel 11 Raad van toezicht 1. De raad van toezicht bestaat uit een oneven aantal van minimaal drie natuurlijke personen. De algemene vergadering stelt het aantal leden van de raad van toezicht vast. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering kan slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. De leden van de raad van toezicht dienen schriftelijk in te stemmen met de grondslag en het doel van de vereniging. 2. De leden van de raad van toezicht worden door de algemene vergadering benoemd. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering kan slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. De benoeming alsmede de voordracht van een lid van de raad van toezicht geschiedt aan de hand van een door de algemene vergadering vast te stellen electieprocedure en openbaar gemaakte profielschets, waarin de bepaling is opgenomen dat elk lid van de raad van toezicht niet gelijktijdig bestuurlijke verantwoordelijkheid mag dragen bij één van de leden en/of niet als werknemer of op andere wijze een gezagsrelatie 39

mag hebben met een lid van de vereniging. De profielschets bevat tevens de kwaliteiten en deskundigheden waaraan een lid van de raad van toezicht dient te voldoen. 3. De ondersteuningsplanraad wordt in de gelegenheid gesteld een bindende voordracht te doen voor één lid van de raad van toezicht. 4. De raad van toezicht wijst uit zijn midden een voorzitter en een vice-voorzitter aan. 5. Lid van de raad van toezicht kan niet zijn: - een persoon die een bestuurs- of toezichtfunctie vervult of in dienst is bij een lid van de vereniging; - een persoon in dienst van de vereniging. 6. Een lid van de raad van toezicht kan niet als vertegenwoordiger van een bevoegd gezag deelnemen aan een algemene vergadering. 7. De leden van de raad van toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar. Zij treden af volgens een door de raad van toezicht op te maken rooster. Een volgens het rooster afgetreden lid van de raad van toezicht is onmiddellijk herbenoembaar, met dien verstande dat de totale zittingsduur niet langer kan zijn dan acht jaar. Het in een tussentijdse vacature benoemd lid van de raad van toezicht neemt op het rooster van aftreden de plaats in van degene in wiens vacature hij werd benoemd. 8. In vacatures moet zo spoedig mogelijk worden voorzien. Ten aanzien van de vervulling van een vacature, kan de raad van toezicht voorafgaand advies vragen aan het bestuur. Ingeval van één of meer vacatures in de raad van toezicht, vormen de overblijvende leden van de raad van toezicht niettemin een wettig samengestelde raad van toezicht. 9. De algemene vergadering kan een lid van de raad van toezicht schorsen of ontslaan indien zij daartoe termen aanwezig acht. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering kan slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 10. De leden van de raad van toezicht zijn bevoegd te allen tijde zelf hun ontslag te nemen, mits dit schriftelijk geschiedt met een opzeggingstermijn van ten minste drie maanden. 11. Een lid van de raad van toezicht defungeert: a. door overlijden; b. door schriftelijke ontslagneming; c. door ontslag verleend door de algemene vergadering; d. door ontslag verleend op grond van artikel 2:298 Burgerlijk Wetboek: e. door het verlies van het vrije beheer over zijn vermogen; f. door het (gaan) vervullen van een bestuurs- of toezichtfunctie of indiensttreding bij een lid van de vereniging of door het in dienst treden bij de vereniging. Artikel 12 Taken en bevoegdheden raad van toezicht 1. De raad van toezicht houdt toezicht op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de vereniging en oefent die taken en bevoegdheden uit, die in deze statuten aan de raad van toezicht zijn opgedragen of toegekend. De raad van toezicht adviseert naar eigen inzicht het bestuur. Bij de vervulling van hun taak richten de leden van de raad van toezicht zich naar het belang van de vereniging. 2. De raad van toezicht stelt een reglement vast waarin onder meer de taken, doelen en werkwijze van de raad van toezicht nader worden geregeld. Alvorens de raad van toezicht dit reglement vaststelt dan wel wijzigt, kan de raad van toezicht het bestuur in de gelegenheid stellen hierover advies uit te brengen. De raad van toezicht stelt eveneens een toezichtkader vast. 3. De raad van toezicht is vrij in de wijze waarop de raad van toezicht zich laat informeren over de vereniging. 4. De raad van toezicht ziet toe op de naleving van de wettelijke verplichtingen, de code goed bestuur als bedoeld in artikel 103 lid 1.a van de Wet op het voortgezet onderwijs en de afwijkingen van die code, maar ook op de rechtmatige verwerving en de doelmatige 40

5. 6. 7. 8.

en rechtmatige bestemming en aanwending van de middelen van de vereniging zoals verkregen op grond van de Wet op het voortgezet onderwijs. De raad van toezicht legt jaarlijks verantwoording af over de uitvoering van de taken en de uitoefening van de bevoegdheden van de raad van toezicht. De raad van toezicht is belast met het aanwijzen van de deskundige als bedoeld in artikel 393, eerste lid van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. De raad van toezicht dient de in artikel 9 lid 8 genoemde besluiten van het bestuur al dan niet goed te keuren. De raad van toezicht vervult de rol van werkgever van de leden van het bestuur.

Artikel 13 Besluitvorming raad van toezicht De wijze van besluitvorming van de raad van toezicht wordt vastgelegd in het in artikel 12 lid 2 bedoelde reglement. Artikel 14 Taken en bevoegdheden algemene vergadering 1. Elk lid wordt door één afgevaardigde vertegenwoordigd in de algemene vergadering. 2. De in lid 1 bedoelde afgevaardigde mag niet zijn een persoon die lid is (of de afgelopen twee jaar lid is geweest) van het bestuur of van de raad van toezicht van het samenwerkingsverband. 3. Alle besluitvorming in de vereniging voor zover in deze statuten niet opgedragen aan andere organen, is voorbehouden aan de algemene vergadering. 4. De algemene vergadering heeft onder meer tot taak controle uit te oefenen op het functioneren van de raad van toezicht, een en ander met het oog op de belangen van de vereniging. De algemene vergadering kan de raad van toezicht gevraagd en ongevraagd adviseren. 5. De algemene vergadering is vrij in de wijze waarop zij zich laat informeren over de vereniging. Artikel 15 Jaarvergadering / Algemene vergaderingen en besluitvorming 1. a. Jaarlijks wordt ten minste één algemene vergadering gehouden (hierna te noemen: de jaarvergadering) en wel binnen zes maanden na afloop van het boekjaar, zulks behoudens verlenging van deze termijn met ten hoogste vijf maanden door de algemene vergadering op grond van bijzondere omstandigheden. In de jaarvergadering wordt de leden aangeboden: A. het jaarverslag over de gang van zaken in de vereniging en over het gevoerde beleid, alsmede de balans en de staat van baten en lasten met een toelichting; B. de meerjarenbegroting. Deze stukken worden ondertekend door de leden van het bestuur en (ten blijke van goedkeuring) door de leden van de raad van toezicht. Ontbreekt de ondertekening van een of meer hunner, dan wordt daarvan onder opgave van redenen melding gemaakt. Na verloop van de termijn kan ieder lid in rechte vorderen van de raad van toezicht en van het bestuur dat zij deze verplichtingen nakomen. b. De jaarrekening wordt - na bespreking - door de jaarvergadering vastgesteld. Het daartoe strekkende besluit van de jaarvergadering kan door de jaarvergadering slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 2. Het bestuur geeft in het jaarverslag aan in welke mate de voor dat jaar gestelde doelstellingen zijn gehaald, welke activiteiten het heeft ontplooid en welke maatregelen zijn genomen om de beoogde missie en doelstellingen te bereiken. Daarbij geeft de raad van toezicht aan of voldaan is aan de uitspraken zoals vermeld in het toezichtkader. Tevens informeert het bestuur de jaarvergadering over zijn (beleids)plannen voor het komende jaar. 3. Tijdens de jaarvergadering legt de raad van toezicht verantwoording af over de werkzaamheden van de raad van toezicht. 4. In de jaarvergadering vindt tevens de periodieke verkiezing van leden van de raad van toezicht plaats. 41

5. Voorts worden algemene vergaderingen door de raad van toezicht bijeengeroepen zo dikwijls het bestuur of de raad van toezicht dit wenselijk oordeelt of daartoe op grond van de wet verplicht is. 6. Op schriftelijk verzoek van ten minste één/tiende gedeelte van de stemgerechtigde leden is het bestuur en/of de raad van toezicht verplicht tot het bijeenroepen van een algemene vergadering, te houden binnen vier weken na indiening van het verzoek. 7. Indien aan het verzoek binnen veertien dagen geen gevolg wordt gegeven, kunnen de verzoekers zelf tot de bijeenroeping van de algemene vergadering overgaan op de wijze als in lid 6 bepaald. De verzoekers kunnen alsdan anderen dan leden van de raad van toezicht belasten met de leiding van de vergadering en het opstellen van de notulen. 8. De bijeenroeping van de algemene vergadering geschiedt door schriftelijk mededeling aan de stemgerechtigden op een termijn van ten minste zeven dagen door de raad van toezicht en/of het bestuur. Bij de oproeping worden de te behandelen onderwerpen vermeld. Indien een lid hiermee instemt, kan de oproeping geschieden door een langs elektronische weg toegezonden leesbaar en reproduceerbaar bericht aan het (e-mail)adres dat door het betreffende lid voor dit doel is kenbaar gemaakt. 9. Alle besluiten worden genomen met volstrekte meerderheid van de ter vergadering uitgebrachte geldige stemmen, tenzij in deze statuten anders is bepaald. Blanco stemmen worden geacht niet te zijn uitgebracht. Bij staking van stemmen vindt een herstemming plaats. Indien de stemmen wederom staken, wordt het voorstel geacht te zijn verworpen. 10. Stemming geschiedt mondeling, tenzij een of meer leden een schriftelijke stemming wensen. 11. Over personen wordt schriftelijk gestemd. Indien bij stemming over personen de vereiste meerderheid niet wordt gehaald, wordt opnieuw gestemd tussen de personen met het hoogste aantal stemmen. Verkozen is de persoon met het hoogste aantal stemmen. Indien dan ook de stemmen staken, wordt de oudste in jaren geacht te zijn gekozen. 12. Elk lid heeft het recht tot het uitbrengen van één stem. 13. Een afgevaardigde van het betreffende lid kan zich laten vervangen door een ander lid van het bevoegd gezag van het betreffende lid, mits dit van te voren gemeld is. 14 Een (afgevaardigde van een) lid kan een (afgevaardigde van een) ander lid een schriftelijke volmacht verstrekken verlenen tot het uitbrengen van zijn stem. Een lid kan voor maximaal één (1) ander lid als gevolmachtigde optreden. 15. Het in een vergadering uitgesproken oordeel van de voorzitter of bij diens afwezigheid de vice-voorzitter omtrent de uitslag der stemming is beslissend. 16. Wordt echter onmiddellijk na het uitspreken van het hiervoor bedoelde oordeel de juistheid betwist, dan vindt een nieuwe stemming plaats, wanneer de meerderheid van de vergadering dit verlangt. 17. Door deze stemming vervallen de rechtsgevolgen van de oorspronkelijke stemming. 18. Van de algemene vergaderingen worden notulen gehouden, die in dezelfde vergadering of in de eerstvolgende algemene vergadering worden vastgesteld en ten bewijze daarvan worden ondertekend door de voorzitter en de secretaris. Artikel 16 Geschillenregeling en mediation 1. In geval van geschillen naar aanleiding van de gang van zaken in - casu quo een aangelegenheid met betrekking tot - de vereniging, zullen de betrokken partijen proberen om het geschil op te lossen met behulp van mediation. Er is sprake van een geschil als zulks door een betrokkene wordt gesteld. Eerst indien het onmogelijk gebleken is een geschil als hiervoor bedoeld op te lossen met behulp van mediation, heeft elke partij het recht om het geschil voor te leggen aan een door het samenwerkingsverband in te stellen onafhankelijke geschillencommissie. 2. Een lid van de vereniging kan zich binnen zes weken na een door de algemene vergadering casu quo de raad van toezicht casu quo het bestuur genomen besluit en/of andere handeling in het kader van het samenwerkingsverband wenden tot de geschillencommissie als bedoeld in het eerste lid indien hij van oordeel is dat hij door het besluit en/of die handeling ernstig in zijn belangen wordt aangetast.

42

De commissie hoort partijen, toetst of het besluit en/of de handeling in redelijkheid en na afweging van de betrokken belangen genomen en/of uitgevoerd kon worden en doet een voor alle betrokken partijen bindende uitspraak. Artikel 17 Procedure ondersteuningsplan 1. Het bestuur stelt ten minste eenmaal in de vier jaar een ondersteuningsplan vast. 2. Het bestuur stelt een concept-ondersteuningsplan op hetgeen gebaseerd is op de door de leden vastgestelde schoolondersteuningsprofielen. Elk lid zendt het (de) vastgestelde schoolondersteuningsprofiel(en) vóór één januari van het jaar voorafgaande aan de periode waarop het plan betrekking heeft, aan het bestuur. 3. Het bestuur legt het concept-ondersteuningsplan, vóór één februari van het jaar voorafgaande aan de periode waarop het plan betrekking heeft, voor aan de raad van toezicht. 4. Het bestuur neemt een voorgenomen besluit aangaande het concept-ondersteuningsplan en zendt vervolgens dit concept-ondersteuningsplan, vóór één februari van het jaar voorafgaande aan de periode waarop het plan betrekking heeft, ter instemming naar de ondersteuningsplanraad. 5. De ondersteuningsplanraad wordt door het bestuur een termijn van vier weken gesteld waarbinnen een schriftelijk standpunt uitgebracht dient te worden ten aanzien van het concept-ondersteuningsplan. 6. Het bestuur zendt het concept-ondersteuningsplan aan de burgemeester en wethouders van de gemeenten waarin scholen van het samenwerkingsverband zijn gevestigd en draagt er zorg voor dat met hen een op overeenstemming gericht overleg wordt gevoerd. De betreffende burgemeesters en wethouders en het bestuur stellen hiertoe gezamenlijk een overlegprocedure vast welke procedure in ieder geval een geschillenregeling dient te bevatten. 7. Het bestuur overlegt over het concept-ondersteuningsplan met het landelijk samenwerkingsverband passend onderwijs binnen het reformatorisch primair en speciaal onderwijs, zoals bedoeld in artikel 18a lid 15 van de Wet op het primair onderwijs. 8. Het bestuur stelt, doch niet voordat definitieve goedkeuring van de algemene vergadering en instemming van de ondersteuningsplanraad is verkregen en niet voordat het overleg bedoeld in lid 6 en lid 7 van dit artikel heeft plaatsgevonden, vervolgens vóór één mei van het jaar voorafgaande aan de periode waarop het plan betrekking heeft, het definitieve ondersteuningsplan vast. 9. Het bestuur draagt er zorg voor dat het definitieve ondersteuningsplan, onmiddellijk na de vaststelling en vóór één mei van het jaar voorafgaande aan de periode waarop het plan betrekking heeft, wordt toegezonden aan de onderwijsinspectie. Artikel 18 Inhoud ondersteuningsplan Het bestuur draagt er zorg voor dat het ondersteuningsplan aan de afspraken, procedures en criteria voldoet zoals vermeld in artikel 17a lid 8 Wet op het voortgezet onderwijs. Artikel 19 Informatieplicht 1. Elk lid voorziet het bestuur van alle informatie die benodigd is voor een goede uitvoering van de taken van het bestuur in samenhang met de te realiseren doelen van de vereniging. 2. Elk lid stuurt vóór vijftien oktober van elk jaar zijn telgegevens van één oktober naar het bestuur. Artikel 20 Privacyreglement Het samenwerkingsverband stelt een privacyreglement vast waarin staat vermeld door wie persoonsgegevens mogen worden verwerkt, alsmede hoe zulks dient plaats te vinden, hoe de beveiliging van de gegevens plaats dient te vinden en welke rechten (inzage, correctie, vernietiging) betrokkenen hebben. Het privacyreglement dient passende waarborgen te bieden ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen onder meer tegen misbruik van de gegevens, tegen het verwerken van onjuiste gegevens en om te voorkomen 43

dat persoonsgegevens worden verwerkt voor een ander doel dan het doel waarvoor ze verzameld zijn. Artikel 21 Boekjaar en jaarstukken 1. Het boekjaar van de vereniging is gelijk aan het kalenderjaar. Het eerste boekjaar betreft een verlengd boekjaar en eindigt derhalve per ultimo december tweeduizend veertien. 2. Het bestuur van de vereniging is verplicht van de vermogenstoestand van de vereniging en van al hetgeen verder de financiën van de vereniging betreft op zodanige wijze boek te houden dat daaruit te allen tijde de rechten en plichten van de vereniging kunnen worden gekend. 3. In de jaarvergadering legt het bestuur rekening en verantwoording af, zulks conform het bepaalde in artikel 15 lid 1 van deze statuten. 4. De jaarrekening wordt ingericht overeenkomstig de wettelijke bepalingen en de richtlijnen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 5. De in het tweede lid bedoelde verantwoording dient vergezeld te gaan van een verklaring van een deskundige zoals bedoeld in het Burgerlijk Wetboek. Bedoelde deskundige wordt door de raad van toezicht benoemd. De deskundige brengt over zijn onderzoek verslag uit aan de raad van toezicht en geeft zulks weer in een door de deskundige opgestelde verklaring, die voldoet aan de van toepassing zijnde weten regelgeving. De deskundige brengt zijn verslag ter kennis van het bestuur. 6. Nadat het voorstel tot vaststelling van de jaarrekening aan de orde is geweest, zal aan de jaarvergadering het voorstel worden gedaan om kwijting te verlenen aan het bestuur voor het door het bestuur in het desbetreffende boekjaar gevoerde beleid en aan de raad van toezicht voor de door de raad van toezicht in het desbetreffende boekjaar verrichte toezichthoudende taken en/of werkzaamheden, een en ander voor zover daarvan uit de jaarrekening blijkt of aan de jaarvergadering bekend is gemaakt. Het daartoe strekkende besluit van de algemene vergadering slechts worden genomen met een meerderheid van twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, welk besluit genomen kan worden ongeacht het aantal ter vergadering aanwezige leden van de vereniging. 7. Het bestuur is verplicht de in de voorgaande leden bedoelde boeken, bescheiden en andere gegevensdragers gedurende zeven jaren te bewaren. Artikel 22 Statutenwijziging 1. a. Wijziging van de statuten kan slechts plaats hebben na een besluit van de algemene vergadering. b. Wijziging van artikel 3, 6 lid 4, 6 lid 12, 9 lid 3, 9 lid 9, 11 lid 1, 11 lid 2, 11 lid 9, 15 lid 1.b, 21 lid 6, alsmede van onderhavig artikel 22 lid 1 sub b., lid 4 en lid 5 is slechts mogelijk: a. hetzij bij een met algemene stemmen aangenomen besluit van de algemene vergadering, waarin alle leden der vereniging aanwezig zijn; b. hetzij bij referendum, waarbij alle leden schriftelijk verklaren met de wijziging in te stemmen; c. hetzij bij een met algemene stemmen genomen besluit van een algemene vergadering aangevuld met een schriftelijke verklaring van alle leden, die niet ter vergadering aanwezig waren, waarin zij verklaren met de wijziging in te stemmen. 2. De oproeping hiertoe door het bestuur geschiedt (schriftelijk) ten minste veertien dagen voor dat de vergadering zal worden gehouden en bevat de mededeling dat daarin de wijziging van de statuten zal worden voorgesteld. 3. Degenen die de oproeping tot de algemene vergadering ter behandeling van een voorstel tot statutenwijziging hebben gedaan, moeten ten minste vijf dagen vóór de dag der vergadering een afschrift van dat voorstel, waarin de voorgestelde wijziging(en) woordelijk is (zijn) opgenomen, op een daartoe geschikte plaats voor de leden ter inzage leggen tot na de afloop van de dag, waarop de vergadering werd gehouden. 4. Tot wijziging van de statuten kan slechts worden besloten door een algemene vergadering waarin ten minste twee derde van het totaal aantal leden van de vereniging aanwezig of vertegenwoordigd is, met een meerderheid van ten minste twee derde van het aantal geldig uitgebrachte stemmen, 44

5. Is niet twee derde van het totaal aantal leden aanwezig of vertegenwoordigd, dan wordt binnen vier, doch niet eerder dan twee weken daarna een tweede vergadering bijeengeroepen en gehouden waarin over het voorstel zoals dat in de vorige vergadering aan de orde is geweest, ongeacht het aantal aanwezige of vertegenwoordigde leden, kan worden besloten, mits met een meerderheid van ten minste twee derden van de geldig uitgebrachte stemmen. 6. Het in lid 2 en 3 bepaalde is niet van toepassing als tijdens de algemene vergadering alle leden aanwezig of vertegenwoordigd zijn en het besluit tot statutenwijziging met algemene stemmen wordt genomen. 7. De statutenwijziging treedt niet in werking dan nadat daarvan een notariële akte is opgemaakt. 8. Het hierboven bepaalde is van overeenkomstige toepassing op een besluit tot fusie als bedoeld in artikel 2:309 van het Burgerlijk Wetboek en op een besluit tot (af)splitsing als bedoeld in artikel 2:334a van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 23 Ontbinding en vereffening 1. Behoudens de gevallen van ontbinding als vermeld in artikel 2:19 van het Burgerlijk Wetboek wordt de vereniging ontbonden door een besluit daartoe van de algemene vergadering. Het in deze statuten ten aanzien van statutenwijziging bepaalde is van overeenkomstige toepassing. 2. Indien bij een besluit tot ontbinding geen vereffenaars zijn aangewezen, geschiedt de vereffening door het bestuur. 3. Aanwezige geld/middelen van de vereniging worden ter gelegenheid van de ontbinding naar rato van het aantal leerlingen (per één oktober waarop de bekostiging van het lopende schooljaar is gebaseerd) overgemaakt naar- casu quo zullen ten goede komen aan- de leden. 4. Na de ontbinding blijft de vereniging voortbestaan voor zover dit tot vereffening van haar vermogen nodig is. Gedurende de vereffening blijven de bepalingen van de statuten en reglementen voor zover mogelijk van kracht. In stukken en aankondigingen die van de vereniging uitgaan, moeten aan haar naam worden toegevoegd de woorden 'in liquidatie'. 5. De boeken, bescheiden en andere gegevensdragers van de vereniging moeten worden bewaard door een door de vereffenaars aan te wijzen natuurlijke of rechtspersoon, gedurende zeven jaren na de vereffening.

45

Bijlage 6 Artikel 125b. Overdracht van bekostiging personeelskosten aan scholen voor speciaal onderwijs en scholen voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs 1. Indien op de overeenkomstig artikel 18a, achtste lid, onderdeel i, vastgestelde peildatum het aantal leerlingen dat door het samenwerkingsverband toelaatbaar is verklaard tot het speciaal onderwijs en is ingeschreven op scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra meer bedraagt dan op 1 oktober daaraan voorafgaand, draagt het samenwerkingsverband voor het verschil per leerling een bedrag over aan de school waar de leerling is ingeschreven. Het in de eerste volzin bedoelde bedrag is afhankelijk van de in de toelaatbaarheidsverklaring opgenomen ondersteuningsbehoefte van de leerling en komt overeen met één van de normbedragen die bij ministeriële regeling worden vastgesteld. 2. De overdracht op grond van het eerste lid heeft betrekking op het schooljaar dat volgt op de in het eerste lid bedoelde peildatum. 3. Indien de in artikel 132, tweede lid, bedoelde bekostiging niet voldoende is om daaruit de verplichtingen, bedoeld in dit artikel na te komen, dragen alle scholen en scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra, waarvan één of meer vestigingen zijn gelegen in het gebied van het samenwerkingsverband, de ontbrekende bekostiging over aan het samenwerkingsverband. Het aandeel van de onderscheiden scholen en scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, bedoeld in de eerste volzin, wordt bepaald overeenkomstig de regeling die daarvoor op grond van artikel 18a, achtste lid, onderdeel j, in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband is opgenomen.

46

Bijlage 7 Module tussenschoolse overgangen Het waarderingskader beschrijft het wat. Wat (welke kwaliteitsaspecten) wordt beoordeeld? Dit hoofdstuk gaat eerst in op de domeinen, aspecten, indicatoren en oordelen van het waarderingskader overgangen (de vorm), en sluit af met het waarderingskader zelf (de inhoud). Vorm Het waarderingskader voor toezicht op overgangen van zorgleerlingen is beschreven in de vorm van domeinen, aspecten en indicatoren. De aspecten en indicatoren worden per domein beoordeeld. In een werkinstructie zijn de indicatoren voorzien van een nadere toelichting. Domeinen Een domein is een deelgebied van het te onderzoeken terrein, in dit geval de doorlopende ondersteuningslijn. Het waarderingskader voor toezicht op de overgang van zorgleerlingen kent drie domeinen: 1. de bijdrage van de toeleverende school aan de doorlopende ondersteuning; 2. de bijdrage van de ontvangende school aan de doorlopende ondersteuning; 3. de gezamenlijk (lokaal of regionaal) afgesproken procedure. Deze domeinen zijn in het waarderingskader geformuleerd in termen van standaarden: 1. De toeleverende school draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. 2. De ontvangende school draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. 3. Een gezamenlijk (lokaal of regionaal) afgesproken procedure draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. Aspecten Een aspect is een onderdeel van een domein. Het waarderingskader kent per domein vier aspecten die per domein in hoge mate overeenkomen. De aspecten betreffen: 1. de procedure; 2. de inhoudelijke kwaliteit van de overgang; 3. de ouders; 4. de evaluatie van de procedure. Indicatoren Een indicator beschrijft een factor (feit of gedraging) die positief bijdraagt aan de kwaliteit van dit aspect. Indicatoren zijn vertalingen van de elementen waaruit een goede overgang (horizontaal of verticaal) van zorgleerlingen bestaat (zie hoofdstuk 3). Het aantal indicatoren verschilt per aspect. Tezamen geven ze een beeld van het aspect. De indicatoren zijn niet uitgewerkt in nadere criteria. Dit is gedaan om de indicatoren bruikbaar te houden voor (nagenoeg) alle overgangen in het onderwijs. In een werkinstructie zijn de indicatoren voorzien van een nadere toelichting, met een meer (sector)specifieke inhoud. Het waarderingskader voor toezicht op overgangen van zorgleerlingen kent nalevingsindicatoren en kwaliteitsindicatoren (zie hoofdstuk 4). De nalevingsindicatoren zijn onderverdeeld naar onderwijssector: primair onderwijs, voortgezet onderwijs, expertisecentra, en beroepsonderwijs en volwasseneneducatie. De kwaliteitsindicatoren zijn onderverdeeld naar domein. Oordelen Aspecten en indicatoren worden per domein beoordeeld. De volgende oordelen zijn mogelijk: 4: goed (voorbeeld voor anderen) 3: voldoende 2: onvoldoende 1: slecht 5: niet van toepassing of niet te beoordelen Een aspect wordt als voldoende of goed beoordeeld als alle indicatoren als voldoende zijn beoordeeld. Van deze beslisregel kan beredeneerd worden afgeweken. 47

Inhoud Het onderstaande waarderingskader voor toezicht op overgangen van zorgleerlingen beschrijft de nalevingsindicatoren en de kwaliteitsindicatoren waarmee de overgang van zorgleerlingen beoordeeld wordt. Bij elke nalevingsindicator staat vermeld naar welke wetgeving de indicator verwijst. Naleving Voortgezet onderwijs N2.1 De school betrekt bij de beslissing over toelating het onderwijskundig rapport van de school in de zin van de WPO of WEC. (Inrichtingsbesluit Wvo, artikel 3, tweede lid) N2.2

In het contact met een andere school of een school of instelling voor ander onderwijs ten behoeve van de in- en uitschrijving van de leerling gebruikt de school geen andere dan de toegestane leer- en begeleidingsgegevens. (AMvB)

Expertisecentra N3.1 De school stelt een onderwijskundig rapport op voor elke leerling die de school verlaat. (WEC, artikel 43) N3.2

De school verstrekt aan de ouders en aan de meerderjarige handelingsbekwame leerling een afschrift. (WEC, artikel 43)

N3.3

Het onderwijskundig rapport bevat geen andere dan de toegestane leer- en begeleidingsgegevens. (AMvB)

Kwaliteit De toeleverende school Domein 1: De toeleverende school draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. A1.1 De school volgt een interne procedure voor de overgang van zorgleerlingen. 1.1.1 De procedure voorziet in een tijdpad dat, indien aan de orde, aansluit bij de tussen scholen afgesproken procedure. 1.1.2 De procedure regelt de toewijzing van verantwoordelijkheden binnen de school. 1.1.3 De procedure voorziet in procedurele en inhoudelijke afspraken over het onderwijskundig rapport. 1.1.4 De procedure voorziet in procedurele en inhoudelijke afspraken over de warme overdracht. 1.1.5 De procedure voorziet in afspraken over de wijze waarop ouders geïnformeerd worden over de overdracht van gegevens. A1.2 De school informeert de ontvangende school over zorgleerlingen. 1.2.1 Het onderwijskundig rapport bevat administratieve gegevens over de leerling en van de toeleverende school. 1.2.2 Het onderwijskundig rapport bevat het schooladvies/plaatsingsadvies. 1.2.3 Het onderwijskundig rapport bevat gegevens over de onderwijsloopbaan, en, indien aan de orde, gegevens over stage- en werkervaring. 1.2.4 Het onderwijskundig rapport bevat de onderwijsresultaten, ten minste ten aanzien van taal en rekenen. 1.2.5 Het onderwijskundig rapport bevat gegevens, indien bekend, over de cognitieve vermogens van de leerling. 1.2.6 Het onderwijskundig rapport bevat gegevens over de sociaal-emotionele ontwikkeling en het gedrag. 1.2.7 Het onderwijskundig rapport bevat gegevens over de gegeven of geïndiceerde be48

geleiding, aangevuld met een ondersteuningsadvies. 1.2.8 Het onderwijskundig rapport bevat verzuimgegevens. 1.2.9 De school geeft tijdig via een warme overdracht een toelichting aan de ontvangende school op het onderwijskundig rapport. A1.3 De school betrekt de ouders van zorgleerlingen bij de overgang. 1.3.1 De school bespreekt het concept-onderwijskundig rapport met de ouders. 1.3.2 De school biedt de ouders de gelegenheid om een eigen zienswijze aan het rapport toe te voegen. 1.3.3 De school informeert de ouders over tijdstip en inhoud van de warme overdracht. A1.4 De gang van zaken met betrekking tot de overgang wordt jaarlijks geëvalueerd. 1.4.1 De school evalueert jaarlijks de gang van zaken met betrekking tot de overgang. De ontvangende school Domein 2: De ontvangende school draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. A2.1 De school volgt een interne procedure voor de ontvangst van zorgleerlingen. 2.1.1 De procedure voorziet in een tijdpad dat, indien aan de orde, aansluit bij de tussen scholen afgesproken procedure. 2.1.2 De procedure regelt de toewijzing van verantwoordelijkheden binnen de school. 2.1.3 Het procedure voorziet in procedurele en inhoudelijke afspraken over de warme overdracht. 2.1.4 De procedure voorziet in afspraken over de wijze waarop de ondersteuning tot stand komt. 2.1.5 De procedure voorziet in afspraken over de wijze waarop ouders geïnformeerd worden over overdracht en de ondersteuning. 2.1.6 De procedure voorziet in afspraken over de wijze waarop de terugkoppeling van ontvangende naar toeleverende school is geregeld. A2.2 De school biedt zorgleerlingen planmatige en passende ondersteuning. 2.2.1 De school bespreekt tijdig met de toeleverende school via een warme overdracht het onderwijskundig rapport. 2.2.1 De school legt de tijdens de warme overdracht verkregen informatie en gemaakte afspraken vast en verstrekt een afschrift aan de toeleverende school. 2.2.2 De school voert een intakegesprek met de leerling. 2.2.3 De school voert zo nodig aanvullend onderzoek uit. 2.2.4 De school stemt de ondersteuning af op gegevens uit het onderwijskundig rapport en de warme overdracht. 2.2.5 De school zorgt ervoor dat alle betrokken leraren op de hoogte zijn van de ondersteuning(sbehoefte) van de leerling.

A2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3

De school betrekt de ouders van zorgleerlingen bij de ontvangst. De school voert een intakegesprek met de ouders. De school informeert de ouders tijdig over de geplande ondersteuning. De school informeert de ouders tijdig en regelmatig over de voortgang van de leerling.

49

A2.4 De gang van zaken met betrekking tot de overgang wordt jaarlijks geëvalueerd. 2.4.1 De school evalueert jaarlijks de gang van zaken met betrekking tot de overgang. De lokale of regionale procedure Domein 3: Een gezamenlijk afgesproken procedure draagt bij aan een adequate overgang van zorgleerlingen. A3.1

De procedure leidt voor zorgleerlingen tot een passende schoolkeuze en plaatsing. 3.1.1 De procedure voorziet in een tijdpad waaruit de duur van aanmelding en toelating blijkt. 3.1.2 De procedure voorziet in afspraken over voorlichting, aanmelding, toelating, overdracht en terugkoppeling. 3.1.3 De procedure voorziet in een deelprocedure voor onderzoek, indicatie en plaatsing van zorgleerlingen. A3.2

De procedure bevordert de doorgaande lijn in de ondersteuning van zorgleerlingen. 3.2.1 De procedure voorziet in een adequaat format voor een onderwijskundig rapport. 3.2.2 De procedure voorziet in een tijdige, warme overdracht. 3.2.3 De procedure voorziet in een terugkoppeling van de ontvangende naar de toeleverende school. A3.3

De procedure stimuleert dat de ouders van zorgleerlingen betrokken worden bij de overgang. 3.3.1 De procedure wijst op de verplichting de ouders een afschrift te verstrekken van het onderwijskundig rapport. 3.3.2 De procedure wijst op de verplichting de ouders te informeren over de warme overdracht. A3.4 De procedure bevat een jaarlijkse evaluatie. 3.4.1 De procedure bevat een jaarlijkse evaluatie.

50

Bijlage 8 Artikel XVII. Herindicatie zittende (v)so-leerlingen 2. Het eerste ondersteuningsplan dat wordt vastgesteld door een samenwerkingsverband als bedoeld in artikel 17a, tweede lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs omvat de procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het voortgezet onderwijs, bedoeld in de Wet op het voortgezet onderwijs, dan wel voortgezet verblijf op de school voor voortgezet speciaal onderwijs of speciaal en voortgezet speciaal onderwijs behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra van leerlingen a. die op de datum van inwerkingtreding van artikel II, onderdeel K waren ingeschreven op een school voor voortgezet speciaal onderwijs of speciaal en voortgezet speciaal onderwijs voor wat betreft het daaraan verzorgde voortgezet speciaal onderwijs, behorend tot cluster 3 en 4, bedoeld in de Wet op de expertisecentra, b. die tot dat onderwijs toelaatbaar zijn verklaard door een commissie voor de indicatiestelling als bedoeld in artikel 28c van de Wet op de expertisecentra zoals luidend voor inwerkingtreding van artikel II, onderdeel K, c. van wie de geldigheidsduur van de indicatie eindigt op een datum die is gelegen na de inwerkingtreding van laatstgenoemd artikelonderdeel en d. die in het gebied van het samenwerkingsverband woonachtig zijn, met dien verstande dat de beoordeling van deze leerlingen met het oog op terugplaatsing of overplaatsing naar het voortgezet onderwijs of voortgezet verblijf in het voortgezet speciaal onderwijs plaatsvindt binnen twee jaar na inwerkingtreding van artikel II, onderdeel K. De vorige volzin is van overeenkomstige toepassing op een landelijk samenwerkingsverband als bedoeld in artikel 17a, zestiende lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs, met dien verstande dat de herindicatie betrekking heeft op de leerlingen van de scholen voor voortgezet speciaal onderwijs of speciaal en voortgezet speciaal onderwijs die zijn aangesloten bij het landelijk samenwerkingsverband.

51

Bijlage 9 Intentieverklaring begeleiding cluster 2-leerlingen

52

53

54

Bijlage 10 Reglement OPR

55

56

57

Bijlage 11 Procedures bij geschillen a. Meningsverschil over toelaatbaarheid van een kind Wanneer ouders het niet eens zijn met het besluit over toelating van hun kind dat extra ondersteuning nodig heeft of wordt hun kind van school verwijderd en gaan zij niet akkoord? Dan kunnen zij samen met de school proberen tot een oplossing te komen. Lukt dat niet, dan kunnen zij kosteloos een beroep doen op een onderwijsconsulent. Onderwijsconsulenten zijn onafhankelijke deskundigen met veel kennis en ervaring op het gebied van onderwijs aan kinderen met een handicap, ziekte of stoornis. Zij kunnen adviseren en bemiddelen in de fase waarin er nog geen geschil in behandeling is genomen. Een andere mogelijkheid is dat ouders kiezen voor een bezwaarprocedure of wettelijke stappen.  Zij tekenen bezwaar aan bij het schoolbestuur. De school vraagt naar het standpunt van de ouders, voordat ze een beslissing neemt op het bezwaar.  Als de ouders het niet eens zijn met dit besluit, dan kunnen zij de beslissing aanvechten op bezwaar aan bij de burgerlijke rechter (bijzonder onderwijs). De rechter doet een bindende uitspraak.  Ook kunnen zij het geschil voorleggen aan de tijdelijke, landelijke geschillencommissie passend onderwijs. Alle scholen en samenwerkingsverbanden zijn bij deze commissie aangesloten. De commissie geeft binnen tien weken een oordeel over het geschil.  Ook kunnen zij een oordeel vragen aan het College voor de Rechten van de Mens (CVRM) als zij menen dat de school bij de toelatingsbeslissing verboden onderscheid maakt of discrimineert op grond van een handicap of chronische ziekte. De oordelen van het CVRM zijn niet bindend maar worden in de meeste gevallen wel opgevolgd. b. Procedure bij een geschil over extra ondersteuning Als ouders vinden dat de extra ondersteuning van de school van hun kind tekortschiet, dan hebben zij de volgende wettelijke mogelijkheden.  Zij kunnen zich wenden tot de klachtencommissie van de school.  Zij kunnen een onderwijsconsulent om advies vragen.  Als zij vinden dat de school onvoldoende doeltreffende aanpassingen treft voor de handicap of chronische ziekte van hun kind, kunnen zij ook een oordeel vragen aan het CVRM.  In laatste instantie kunnen zij een geschil aanhangig maken bij de rechter. c. Procedure bij een geschil in medezeggenschap Als de ondersteuningsplanraad niet instemt met het ondersteuningsplan, dan moet het samenwerkingsverband het geschil voorleggen aan de Landelijke Commissie voor Geschillen medezeggenschap (de LCG WMS). De LGC WMS doet dan een bindende uitspraak over het geschil. Als een school en MR een geschil hebben over het schoolondersteuningsprofiel kunnen zij ook dat geschil voorleggen aan de LGC WMS. Alle samenwerkingsverbanden en scholen zijn bij de LCG WMS aangesloten.

58

Bijlage 12 Waarderingskader Inspectie

59

60

61

62

63

64

Bijlage 13 Criteria zorgtoewijzing Uitgangspunten     

passend reformatorisch onderwijs voor ieder kind in de doelgroep van de scholen; focus op wat het kind nodig heeft (oplossingsgericht); nauwe betrokkenheid van ouders bij het proces van ondersteuningstoewijzing; ruimte voor eigen verantwoordelijkheid, ondernemende professionals, experimenten en maatwerk; optimale samenwerking met ketenpartners (onder andere de jeugdzorg).

Thema 1: TLV cluster 3 en 4 en arrangementen cluster 3 Criteria hiervoor zijn in concept gereed en zullen naar verwachting in mei 2014 worden vastgesteld.

Thema 2: lwoo/pro Uitwerking volgt.

Thema 3: Ondersteuningstoewijzing op schoolniveau De scholen hebben een grote mate van autonomie om de interne ondersteuningstoewijzing zelf ter hand te nemen. Wel is samenwerking met het Loket SWV nodig. In ieder geval moet het mogelijk zijn om op een transparante wijze door de scholen verantwoording af te leggen aan het SWV over de bestede middelen aan interne ondersteuningstoewijzing.

65

Bijlage 14

Model Procedure op overeenstemming gericht overleg

zoals bedoeld in artikel 18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO4 Artikel 1 Begripsbepalingen 1. Voor de toepassing van deze Procedure5 wordt verstaan onder a. het samenwerkingsverband: een of meerdere samenwerkingsverband(en) zoals bedoeld in artikel 18a tweede lid WPO of 17a tweede lid WVO, of een landelijk samenwerkingsverband, zoals bedoeld in artikel 18a vijftiende lid WPO of artikel 17a zestiende lid WVO. b. het college: een of meerdere colleges van burgemeester en wethouders c. ondersteuningsplan: het plan zoals aangeduid in artikel 18a lid 8 WPO en 17a lid 8 WVO dat tenminste eenmaal in de vier jaar door het samenwerkingsverband wordt vastgesteld. 2. Er is een overlegcommissie voor op overeenstemming gericht overleg waaraan wordt deelgenomen door de vertegenwoordiging van het samenwerkingsverband en de vertegenwoordiging van het college. 6 3. De overlegcommissie kan besluiten derden tot het overleg toe te laten.7 Artikel 2 Taak overlegcommissie 1. De overlegcommissie voert met inachtneming van het bepaalde in lid 2 op overeenstemming gericht overleg over een concept van het ondersteuningsplan.8 2. Het samenwerkingsverband en het college overleggen, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, met elkaar over de afstemming tussen het passend onderwijs en: a. de jeugdzorg;9 b. het leerlingenvervoer; c. de leerplicht; d. de onderwijshuisvesting.10 3. In overleg kunnen het samenwerkingsverband en het college besluiten hier andere gemeenschappelijke thema's aan toe te voegen.11 4. Het op overeenstemming gericht overleg moet leiden tot een goede afstemming en samenwerking tussen het samenwerkingsverband en de gemeente.12 5. Het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan op overeenstemming gericht overleg heeft plaatsgevonden met het college van de desbetreffende gemeente.13 Artikel 3 Samenstelling overlegcommissie 1. De voorzitter van de overlegcommissie of bij afwezigheid zijn plaatsvervanger, wordt aangewezen op gezamenlijke voordracht van het samenwerkingsverband en het college. 2. Het samenwerkingsverband en het college wijzen gezamenlijk een secretaris van de overlegcommissie aan alsmede diens plaatsvervanger. Zo nodig stellen het samenwerkingsverband en het college verder personeel voor het secretariaat ter beschikking. 3. Het samenwerkingsverband en het college laten elkaar schriftelijk weten wie namens hen aan de overlegcommissie deelneemt en tot besluitvorming bevoegd is.14 4

Uitgangspunt: elk samenwerkingsverband voor primair onderwijs en elk samenwerkingsverband voor voortgezet onderwijs spreekt met de gemeenten in het eigen gebied een Procedure af. Er zijn dus per gemeente altijd twee afspraken over de Procedure (de Procedure zelf kan voor PO en vo hetzelfde zijn). 5 De term Procedure is afkomstig van de wetgever: artikel 18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO. 6 Er is gekozen voor de term overlegcommissie om verwarring te voorkomen met de Geschillencommissie oogo. 7 Derden, derhalve niet aan te merken als deelnemers aan het oogo. 8 Hier wordt de vorm waarin de opdracht uit lid 1 moet worden uitgevoerd, geconcretiseerd. 9 II MvT, pag. 40. 10 II MvT, pag. 40 11 In de overlegcommissie kan lokaal maatwerk worden geleverd volgens lid 3. 12 Lid 4 is afkomstig uit de MvA, pag. 4. Het geeft het resultaat weer dat de wetgever verlangt van het oogo. 13 Art 18a lid 9 WPO en 17a lid 8 WVO 14 Met name van belang indien meerdere swv’s of colleges deelnemen aan de overlegcommissie

66

Artikel 4 Vergaderingen 1. De overlegcommissie vergadert wanneer het samenwerkingsverband over het concept ondersteuningsplan of onderdelen daarvan een schriftelijk verzoek tot overleg heeft ingediend bij de voorzitter. 2. De voorzitter belegt uiterlijk binnen een maand na ontvangst van het verzoek een vergadering. 3. De overlegcommissie kan een subcommissie instellen bestaande uit een door haar aan te wijzen voorzitter en leden, indien dit ter voorbereiding voor de behandeling van een bepaald onderwerp nodig wordt geacht. 4. De vergaderingen van de overleg- en van de subcommissie zijn niet openbaar. Artikel 5 De aard van het geschil 1. Elk van de deelnemers van de overlegcommissie is bevoegd te constateren dat over een aspect van het ondersteuningsplan geen overeenstemming zal worden bereikt. De constatering kan pas worden gedaan als over de aangelegenheid open en reëel overleg is gevoerd. 2. Een geschil waarover een van de deelnemers constateert dat geen overeenstemming zal worden bereikt heeft betrekking op het bepaalde in artikel 2 lid 2 of lid 3. 3. De deelnemer die constateert dat geen overeenstemming zal worden bereikt brengt deze constatering binnen drie werkdagen nadat hij daarvan in de overlegcommissie blijk heeft gegeven, schriftelijk ter kennis aan de andere deelnemer(s). 4. Binnen drie werkdagen na de schriftelijke kennisgeving bedoeld in het tweede lid, schrijft de voorzitter een bijzondere vergadering uit van de overlegcommissie, die wordt gehouden binnen zeven dagen nadat deze is uitgeschreven. 5. De overlegcommissie kan tijdens de bijzondere vergadering besluiten tot: a. voortzetting van het overleg; b. beëindiging van het overleg en daarbij vaststellen dat is voldaan aan de wettelijke verplichting tot het voeren van op overeenstemming gericht overleg; c. het nagaan of overeenstemming bestaat over de vraag wat het onderwerp en de inhoud van het geschil is, op welke deelnemers dit geschil betrekking heeft en of het geschil aanhangig wordt gemaakt bij de Geschillencommissie. 6. Na afloop van de bijzondere vergadering, is elk van de deelnemers zelfstandig bevoegd om aan de Geschillencommissie een uitspraak in de vorm van een advies dan wel in vorm van een bindend advies te bevragen.15 7. De deelnemers die met elkaar in geschil zijn, kunnen een geschil ter arbitrage voorleggen aan de Geschillencommissie. De betreffende deelnemers sluiten daartoe na afloop van de bijzondere vergadering, een schriftelijke overeenkomst waarin het onderwerp van het geschil is bepaald en is vermeld of tegen het arbitraal vonnis hoger beroep kan worden aangetekend. 8. De Geschillencommissie doet overeenkomstig het verzoekschrift waarmee het geschil bij haar aanhangig is gemaakt, uitspraak in de vorm van: a. een advies over de wijze waarop het overleg kan worden voortgezet; b. een bindend advies, hetgeen een redelijkheidsbeoordeling van het geschil betreft; c. een arbitraal vonnis zoals bedoeld in boek vier van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Artikel 6 Aanmelding geschil 1. Een geschil wordt bij de Geschillencommissie aanhangig gemaakt door toezending van een verzoekschrift aan het secretariaat binnen zes dagen na de bijzondere vergadering bedoeld in artikel 5. 2. Het verzoekschrift bevat:

15

In de Overeenkomst oogo tussen gemeente en swv is voorzien in de eis dat tot een bindend advies kan worden besloten indien beide partijen dit expliciet ("ondubbelzinnig") met elkaar zijn overeengekomen: HR 31 mei 1996 NJ 1996, 693 (Aghame).

67

a. de naam en het adres van de verzoeker en zo nodig de gekozen woonplaats ten aanzien van de procedure; b. de naam en het adres van de verweerder; c. de naam en het adres van de voorzitter van de overlegcommissie; d. de vermelding of het een verzoek betreft om advies of bindend advies of arbitrage; e. een omschrijving van het verzoek en de gronden waarop dit berust; f. alle bescheiden die op het geschil betrekking hebben; 3. Indien het verzoekschrift niet voldoet aan de eisen gesteld in het tweede lid, stel de voorzitter van de Geschillencommissie de verzoeker in kennis van het verzuim. Na ontvangst van deze kennisgeving dient verzoeker binnen vijf werkdagen dit verzuim te herstellen. 4. Een aangemeld geschil komt niet voor (verdere) behandeling in aanmerking als niet tijdig en volledig gevolg is gegeven aan het in het derde lid bedoelde verzoek tot herstel van een verzuim. Artikel 7 Werkwijze van de Geschillencommissie 1. De rechtsgang en de werkwijze van de Geschillencommissie zijn neergelegd in een reglement, vastgesteld door de Geschillencommissie. 2. Het reglement voldoet, met inachtneming van het gestelde in deze Procedure, tenminste aan de volgende voorwaarden: a. de Geschillencommissie beoordeelt de ontvankelijkheid van een geschil aan de hand van de in artikel 6 van deze Procedure opgenomen bepalingen; b. de Geschillencommissie brengt binnen vier weken na de zitting haar oordeel uit; c. de Geschillencommissie brengt haar uitspraak gelijktijdig schriftelijk ter kennis aan de deelnemers en de voorzitter van de overlegcommissie. Artikel 8 Aanwending van het geschil 1. Binnen twee weken na ontvangst van het advies van de Geschillencommissie wordt het overleg over het geschil voortgezet. 2. Binnen twee weken nadat de Geschillencommissie haar bindend advies of arbitraal vonnis ter kennis heeft gebracht aan de deelnemers, belegt de voorzitter van de overlegcommissie een overleg ter bespreking van de consequenties van de uitspraak. Artikel 9 Kosten van het overleg en het geschil 1. De deelnemers van de overlegcommissie dragen zelf de kosten die voortvloeien uit het in stand houden van, de voorbereiding van en deelname aan het op overeenstemming gericht overleg. 2. Het bepaalde uit lid 1. van deze bepaling is van overeenkomstige toepassing op subcommissies. 3. De deelnemers van de overlegcommissie die met elkaar in geschil zijn dragen gelijkelijk zelf de kosten die voortvloeien uit geschilbehandeling door de Geschillencommissie. Artikel 10 Inwerkingtreding en looptijd Deze Procedure treedt in werking met de ondertekening door het samenwerkingsverband en het college van "de overeenkomst behorende bij de Procedure op overeenstemming gericht overleg zoals bedoeld in artikel 18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO", voor de duur dat deze overeenkomst tussen partijen van kracht is.

Artikel 11 Beoogde landelijke werking

68

Over het Model Procedure oogo is overeenstemming bereikt tussen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de PO-Raad en de VO-Raad. Gemeentebesturen en samenwerkingsverbanden wordt geadviseerd door ondertekening van de bij dit Model behorende Overeenkomst, het Model Procedure oogo en Reglement van de Geschillencommissie oogo, van kracht te laten zijn op het op overeenstemming gericht overleg over het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband. Artikel 12 Citeertitel Deze regeling wordt aangehaald als: Model Procedure oogo.

69

Overeenkomst oogo behorende bij het Model Procedure oogo zoals bedoeld in artikel18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO Partijen A. het samenwerkingsverband …naam, B. de gemeente …naam, vertegenwoordigd door de Burgemeester – conform het besluit van het college op …datum overwegen - dat artikel 18a lid 9 WPO * / 17a lid 9 WVO * het samenwerkingsverband verplicht tot het voeren van op overeenstemming gericht overleg met het college van Burgemeester en Wethouders over het concept ondersteuningsplan; - dat ten behoeve van dit overleg tussen de VNG, de PO-Raad en de VO-Raad overeenstemming bestaat over de Procedure oogo, dat voorziet in een geschillenregeling; komen het navolgende overeen16. 1. Op het in de overweging bedoeld op overeenstemming gericht overleg is van toepassing het Model Procedure oogo. 2. Geschillen die ontstaan wanneer partijen in vorenbedoeld op overeenstemming gericht overleg niet tot overeenstemming komen, worden voorgelegd aan de Geschillencommissie, zoals is bepaald in het Model Procedure oogo en het Reglement Geschillenregeling oogo. 3. Elk der partijen is zelfstandig bevoegd om over een geschil aan de Geschillencommissie een uitspraak in de vorm van een advies dan wel in vorm van een bindend advies te bevragen. 4. Bij gezamenlijk besluit kunnen partijen een geschil ter arbitrage voorleggen aan de Geschillencommissie. Partijen sluiten daartoe een schriftelijke overeenkomst waarin het onderwerp van het geschil is bepaald en is vermeld of tegen het arbitraal vonnis hoger beroep kan worden aangetekend. 5. Deze overeenkomst wordt niet beëindigd voordat partijen hebben voorzien in een nieuwe regeling voor het in de aanhef genoemde overleg. Aldus overeengekomen te .. op.. Volgt ondertekening

16

De wettelijke grond voor deze vaststellingsovereenkomst is gelegen in artikel 7:900 Burgerlijk Wetboek.

70

Reglement Geschillencommissie oogo Reglement van de Geschillencommissie oogo zoals bedoeld in het Model Procedure oogo Artikel 1 Begripsbepalingen Dit reglement verstaat onder Commissie: de Geschillencommissie als bedoeld in het Model Procedure oogo. College: een of meerdere colleges van burgemeester en wethouders. Model Procedure oogo: het model van de Procedure op overeenstemming gericht overleg zoals bedoeld in artikel 18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO. Overlegcommissie: de overlegcommissie die ten behoeve van het voeren van op overeenstemming gericht overleg is samengesteld uit een vertegenwoordiging van het college van burgemeester & wethouders en een vertegenwoordiging van het samenwerkingsverband. PO-raad: de Vereniging voor schoolbesturen in het primair onderwijs te Utrecht. Samenwerkingsverband: het samenwerkingsverband zoals bedoeld in artikel 18a tweede lid WPO of 17a tweede lid WVO, of een landelijk samenwerkingsverband, zoals bedoeld in artikel 18a vijftiende lid WPO of artikel 17a vijftiende lid WVO. Stichting: Stichting Onderwijsgeschillen te Utrecht. VO-raad: de Vereniging voor schoolbesturen in het voortgezet onderwijs te Utrecht. VNG: Vereniging van Nederlandse Gemeenten te Den Haag. Werkdag: elke dag niet zijnde zaterdag, zondag of erkende feestdag. Artikel 2 Geschillen De Commissie neemt kennis van en doet uitspraak in geschillen die door een samenwerkingsverband of een college op grond van het bepaalde in het Model Procedure oogo en de daarbij behorende Overeenkomst, aan haar worden voorgelegd. Op de behandeling van het geschil zijn de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht niet van toepassing. Artikel 3 Verzoekschrift 1. Binnen zes dagen na de bijzondere vergadering, bedoeld in artikel 5 van het Model Procedure oogo, wordt het geschil bij de Commissie aanhangig gemaakt door toezending van een gemotiveerd verzoekschrift aan het secretariaat. 2. Bij het verzoekschrift worden alle op het geschil betrekking hebbende bescheiden gevoegd. 3. Het verzoekschrift bevat: a. de naam en het adres van de verzoeker en zo nodig de gekozen woonplaats ten aanzien van de procedure; b. de naam en het adres van de verweerder; c. de naam en het adres van de voorzitter van de overlegcommissie; d. de vermelding of het een verzoek betreft om advies of bindend advies of arbitrage; e. een omschrijving van het verzoek en de gronden waarop dit berust; 4. Indien het verzoekschrift na de in lid 1 gestelde termijn is ingediend, laat de Commissie niet-ontvankelijkverklaring achterwege, indien de verzoeker aantoont dat hij zo spoedig als redelijkerwijs verlangd kon worden, het geschil heeft voorgelegd. 5. Indien het verzoekschrift niet voldoet aan de eisen gesteld in het tweede lid en derde lid van dit artikel, stel de voorzitter van de Geschillencommissie de verzoeker in kennis van het verzuim. Na ontvangst van deze kennisgeving dient verzoeker binnen vijf werkdagen dit verzuim te herstellen. 6. Alle aan de Commissie over te leggen stukken worden in zesvoud ingediend. 7. De secretaris tekent op de ingekomen stukken de datum van ontvangst aan en zendt bericht van ontvangst aan de afzender. 8. Indien het verzoek kennelijk bij een andere Commissie moet worden ingediend, deelt de secretaris dit onverwijld aan de verzoeker mee. 71

Artikel 4 Vereenvoudigde behandeling 1. Indien de Commissie kennelijk onbevoegd is deelt de voorzitter dit onverwijld gemotiveerd aan partijen mede. In andere gevallen oordeelt de Commissie of zij bevoegd is. 2. In het geval van een mededeling van onbevoegdheid als bedoeld in de eerste volzin van het vorige lid is elke partij gerechtigd de Commissie binnen zes weken na de ontvangst daarvan te verzoeken het geschil alsnog in behandeling te nemen, bij welk verzoek de stelling dat de Commissie bevoegd is, dient gemotiveerd te zijn. Artikel 5 Verweerschrift 1. In andere gevallen dan die als bedoeld in artikel 4 van dit reglement, zendt de secretaris onmiddellijk na ontvangst van het verzoekschrift of hersteld verzoekschrift een exemplaar daarvan met de daarbij behorende stukken, aan de verweerder en stelt hem in de gelegenheid binnen een termijn van twee weken een verweerschrift in te dienen. De voorzitter kan hiervoor een andere termijn bepalen. Bij elk exemplaar voegt de verweerder afschriften van de voornaamste op de zaak betrekking hebbende stukken. De voorzitter kan op basis van een tijdig en met redenen omkleed verzoek van de verweerder, de termijn voor verweer verlengen. 2. Na ontvangst van het verweerschrift zendt de secretaris onverwijld een exemplaar daarvan, vergezeld van de daarbij behorende afschriften, aan de verzoeker. Artikel 6 Repliek en Dupliek De Commissie kan de verzoeker in de gelegenheid stellen schriftelijk te repliceren, in welk geval de wederpartij in de gelegenheid wordt gesteld te dupliceren. De voorzitter stelt de termijnen voor repliek en dupliek vast. Artikel 7 Vaststelling plaats en tijdstip van de mondelinge behandeling De voorzitter van de Commissie bepaalt op zo kort mogelijke termijn de plaats waar en het tijdstip waarop de behandeling van het geschil ter zitting zal plaatsvinden. Aan partijen wordt daarvan tijdig kennis gegeven door een schriftelijke uitnodiging. Bij de uitnodiging wordt medegedeeld uit welke personen de Commissie die het geschil ter zitting zal behandelen, zal zijn samengesteld. Artikel 8 Schriftelijke behandeling Met eenstemmig goedvinden van de Commissie en partijen kan de behandeling van het geschil schriftelijk geschieden. In dat geval wordt de verzoeker in de gelegenheid gesteld binnen een bepaalde termijn te repliceren waarna de verweerder in de gelegenheid wordt gesteld om binnen een bepaalde termijn te dupliceren. Artikel 9 Wraking en verschoning 1. Voor of ter behandeling ter zitting kan elk van de zittende leden van de Commissie door een of meer van de bij het geschil betrokken partijen worden gewraakt op grond van feiten of omstandigheden die het vormen van een onpartijdig oordeel door het desbetreffende lid zouden kunnen bemoeilijken. Ook kan op grond van zodanige feiten of omstandigheden een lid zich verschonen. 2. De andere zittende leden van de Commissie beslissen zo spoedig mogelijk of de wraking dan wel verschoning wordt toegestaan. 3. Bij staking van de stemmen is het verzoek toegestaan. 4. De beslissing op een verzoek om wraking is gemotiveerd en wordt zo spoedig mogelijk aan partijen en het commissielid wiens wraking was verzocht, medegedeeld. 72

5. Ingeval van misbruik kan de Commissie bepalen dat een volgend verzoek om wraking niet in behandeling wordt genomen. Hiervan wordt in de beslissing mededeling gedaan. 6. De beslissing op een verzoek om verschoning is gemotiveerd en wordt zo spoedig mogelijk aan partijen en het commissielid dat om verschoning had verzocht, medegedeeld. Artikel 10 Vervanging ter zitting, getuigen, deskundigen 1. Partijen kunnen zich ter zitting door een gemachtigde doen vervangen of zich door een gemachtigde doen bijstaan. 2. De Commissie kan van een gemachtigde die geen advocaat is een schriftelijke machtiging verlangen. 3. De Commissie kan ambtshalve of op verzoek van partijen getuigen en deskundigen oproepen met dien verstande dat zij de namen van de personen uiterlijk op de vierde dag voor de zitting schriftelijk opgeeft aan de secretaris en aan de wederpartij 4. De Commissie is bevoegd om een van haar leden aan te wijzen om getuigen of deskundigen te horen. In dat geval bepaalt de Commissie het tijdstip van het verhoor en de wijze waarop het verhoor zal geschieden. Artikel 11 Deskundigenonderzoek 1. De Commissie kan bij tussenbeslissing een of meer deskundigen benoemen tot het uitbrengen van een advies. 2. De Commissie zendt ten spoedigste afschrift van de benoeming en van de aan de deskundige(n) gegeven opdracht aan de partijen. 3. De Commissie kan van een partij verlangen, de deskundige(n) de vereiste inlichtingen te verschaffen en de benodigde medewerking te verlenen. 4. Na ontvangst van het deskundigenbericht wordt dit in afschrift door de Commissie ten spoedigste aan de partijen toegezonden. 5. Op verzoek van een der partijen en indien de Commissie daar reden toe ziet, wordt/worden de deskundige(n) nadien op een zitting van de Commissie gehoord. Indien een partij zulk een verzoek wenst te doen, deelt zij dit ten spoedigste mede aan de Commissie en aan de wederpartij. 6. De Commissie stelt de partijen in de gelegenheid, de deskundige(n) vragen te stellen Artikel 12 De behandeling ter zitting 1. Het geschil wordt behandeld in een besloten zitting van de Commissie. De voorzitter kan bepalen dat het geschil wordt behandeld in een open zitting. 2. De voorzitter heeft de leiding van de zitting, hij/zij geeft elk van de partijen de gelegenheid haar standpunt toe te lichten. 3. Indien voor de sluiting van de zitting blijkt, dat het onderzoek niet volledig is geweest, kan de Commissie bepalen dat de behandeling ter zitting op een door de Commissie te bepalen tijdstip zal worden voortgezet. Daarbij kunnen aan partijen aanwijzingen worden gegeven met betrekking tot het bewijs. 4. Voordat de behandeling ter zitting is gesloten, deelt de voorzitter mede wanneer uitspraak zal worden gedaan

Artikel 13 Heropening onderzoek Indien de Commissie van oordeel is dat het onderzoek niet volledig is geweest, kan zij het heropenen. De Commissie bepaalt daarbij op welke wijze het onderzoek wordt voortgezet. De secretaris doet zo spoedig mogelijk mededeling daarvan aan partijen. Artikel 14 Beraadslaging 73

1. De Commissie beraadslaagt en beslist in besloten vergadering. Zij beslist bij meerderheid van stemmen. 2. De Commissie oordeelt naar redelijkheid en billijkheid en grondt haar uitspraak uitsluitend op de stukken die voor de zitting zijn overgelegd alsmede op hetgeen ter zitting naar voren is gebracht en, behoudens indien de wederpartij hierdoor wordt benadeeld, op de stukken die ter zitting zijn overgelegd Artikel 15 Uitspraak 1. Binnen vier weken na de laatste zitting dan wel de laatste uitwisseling van stukken doet de Commissie uitspraak. 2. De uitspraken van de Commissie zijn gedagtekend en houden in: a de namen en woonplaatsen van de partijen en de namen van de gemachtigden; b. de gronden, waarop de uitspraak berust; c. - het oordeel over de (niet-) ontvankelijkheid van het verzoek; - het oordeel aangaande het verzoek om advies over de wijze waarop het op overeenstemming gericht overleg kan worden voortgezet; - het oordeel aangaande het verzoek om een bindend advies; - het oordeel aangaande het verzoek om arbitrage. d. de eventuele aanbeveling; e. de namen van de leden van de Commissie die de uitspraak hebben vastgesteld. 3. De uitspraak, door de voorzitter en de secretaris ondertekend, wordt toegezonden aan partijen. Artikel 16 Intrekking Verzoeker kan bij schriftelijke, gedagtekende en ondertekende kennisgeving of mondeling ter zitting aan de Commissie mededelen dat het verzoek wordt ingetrokken. Artikel 17 Termijnen Indien door dwingende omstandigheden de Commissie niet in staat is geweest binnen de daarvoor gestelde termijn een zitting te beleggen of uitspraak te doen, deelt de secretaris dit na overleg met de voorzitter aan partijen mede en wordt zo spoedig mogelijk een zitting gehouden ofwel uitspraak gedaan. Artikel 18 Geheimhouding 1. Alle op de zaak betrekking hebbende stukken dienen ter vertrouwelijke kennisneming van de Commissie. Anderen dan de partijen of de gemachtigden en adviseurs mogen vanwege de Commissie deze stukken niet inzien of hiervan afschriften of uittreksels maken. 2. De leden van de Commissie en de secretaris zullen al hetgeen zij in verband met een geschil vernemen als vertrouwelijk beschouwen. 3. Zodra de Commissie uitspraak heeft gedaan, zenden de leden de in hun bezit zijnde stukken die op het geschil betrekking hebben, aan het secretariaat, dat zorg draagt voor archivering van één volledig dossier en voor vernietiging van de overige stukken. Artikel 19 Aansprakelijkheid De Commissie, de leden van de Commissie en van het secretariaat, zijn niet aansprakelijk voor de gevolgen van de uitspraken en werkzaamheden. Artikel 20 Bekendmaking van het reglement en de uitspraken Het reglement en de uitspraken van de Commissie worden in geanonimiseerde vorm gepubliceerd op de website van de Stichting: www.onderwijsgeschillen.nl. 74

Artikel 21 Onvoorziene situatie In gevallen waarin dit reglement niet voorziet, beslist de voorzitter, de overige leden van de Commissie gehoord. Artikel 22 Wijziging en inwerkingtreding van het reglement 1. Een voorstel tot wijziging van dit reglement kan bij de secretaris worden ingediend door: a. een Commissielid; b. de VNG, de PO-raad en de VO-raad, zowel gezamenlijk als elk van deze organisaties afzonderlijk. 2. Wijziging van lid 1.b. van deze bepaling behoeft toestemming van de VNG, de PO-raad en de VO-raad. 3. De secretaris belegt acht weken na ontvangst van dit voorstel een vergadering, waarvoor de persoon of organisatie die het voorstel tot wijziging heeft gedaan, de leden en de plaatsvervangende leden van de Commissie worden uitgenodigd. Tegelijk met de uitnodiging voor de vergadering wordt het wijzigingsvoorstel toegezonden. 4. Over het wijzigingsvoorstel beslist de Commissie. 5. De secretaris zendt tijdig voor de datum van ingang het gewijzigde reglement aan de bij de Commissie aangesloten instellingen.

Dit reglement is door de Commissie vastgesteld en in werking getreden op datum .. x

x

voorzitter ambtelijk secretaris

75

Instellingsregeling Geschillencommissie oogo De VNG, ten dezen vertegenwoordigd door; en de PO-raad, ten dezen vertegenwoordigd door; en de VO-raad , ten deze vertegenwoordigd door, hebben met ingang van datum.. de Geschillencommissie oogo ingesteld en de volgende Instellingsregeling vastgesteld. Artikel 1 Begripsbepalingen Deze regeling verstaat onder Commissie: de Geschillencommissie als bedoeld in artikel 7 Model Procedure oogo; College: een of meerdere colleges van burgemeester en wethouders. Model Procedure oogo: het model van de Procedure op overeenstemming gericht overleg zoals bedoeld in artikel 18a lid 9 WPO en 17a lid 9 WVO Overlegcommissie: de overlegcommissie die ten behoeve van het voeren van op overeenstemming gericht overleg is samengesteld uit een vertegenwoordiging van het college van burgemeester & wethouders en een vertegenwoordiging van het samenwerkingsverband. PO-raad: de Vereniging voor schoolbesturen in het primair onderwijs te Utrecht. Regeling: Instellingsregeling Geschillencommissie oogo Samenwerkingsverband: het samenwerkingsverband zoals bedoeld in artikel 18a tweede lid WPO of 17a tweede lid WVO, of een landelijk samenwerkingsverband, zoals bedoeld in artikel 18a vijftiende lid WPO of artikel 17a vijftiende lid WVO. Stichting: Stichting Onderwijsgeschillen te Utrecht. VO-raad: de Vereniging voor schoolbesturen in het voortgezet onderwijs te Utrecht. VNG: Vereniging van Nederlandse gemeenten te Den Haag. Werkdag: elke dag niet zijnde zaterdag, zondag of erkende feestdag. Artikel 2 Instandhouding De Commissie draagt de naam Geschillencommissie oogo en wordt in stand gehouden door de VNG, de PO-raad en de VO-raad gezamenlijk. Artikel 3 Werkterrein De Commissie neemt kennis van en doet uitspraak in geschillen die door een samenwerkingsverband of een college op grond van het bepaalde in het Model Procedure oogo en de daarbij behorende Overeenkomst, aan haar worden voorgelegd. Artikel 4 Samenstelling en benoeming 1. De Commissie bestaat uit drie leden en drie plaatsvervangend leden. a. De voorzitter en diens plaatsvervanger worden benoemd door de VNG, de PO-raad en de VO-raad gezamenlijk. b. een lid en diens plaatsvervanger worden benoemd door de VNG; c. een lid en diens plaatsvervanger worden benoemd de PO-raad en de VO-raad gezamenlijk. 2. Op eigen verzoek wordt aan de leden ontslag verleend. 3. De leden worden ontslagen indien zij uit hoofde van ziekte of gebrek ongeschikt zijn hun functie te vervullen, alsmede indien zij bij onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak wegens misdrijf zijn veroordeeld. Alvorens het ontslag op grond van de vorige volzin wordt verleend, wordt de betrokkene van het voorgenomen ontslag in kennis gesteld en wordt hem/haar de gelegenheid gegeven zich ter zake te doen horen. 4. Het lid, dat ter vervulling van een tussentijdse vacature is benoemd, treedt af op het tijdstip, waarop degene in wiens plaats hij is benoemd, zou moeten aftreden. 76

5. Het lidmaatschap van de Commissie eindigt voorts: a. door overlijden b. door opzegging door het lid c. door onder curatelestelling 6. De Commissie stelt een rooster van aftreden op dat als bijlage behoort bij het reglement van de Commissie. 7. Ontslag wordt verleend door de instantie(s) die het commissielid heeft/hebben benoemd. Artikel 5 Bevoegdheid en taakstelling 1. De Commissie is bevoegd kennis te nemen van en te oordelen over geschillen als bedoeld in artikel 5 lid 6 en lid 7 van het Model Procedure oogo. Zij neemt daarbij het bepaalde uit artikel 5 lid 8 in acht. 2. De Commissie vormt zich naar redelijkheid en billijkheid een oordeel over een bij haar ingediend geschil en doet daarover uitspraak. 3. Indien aan de Commissie een verzoek om advies wordt voorgelegd, spreekt zij zich in haar oordeel uit over de wijze waarop het op overeenstemming gericht overleg kan worden voortgezet. 4. De schriftelijke uitspraak van de Commissie wordt toegezonden aan de deelnemers en aan de voorzitter van de overlegcommissie. 5. De Commissie verricht haar werkzaamheden met inachtneming van het Model Procedure oogo en het door de Commissie vastgestelde reglement als bedoeld in artikel 10 van deze instellingsregeling. Artikel 6 De Voorzitter De voorzitter is belast met de leiding van de vergaderingen en zittingen van de Commissie. De voorzitter vertegenwoordigt de Commissie. Artikel 7 Secretariaat 1. De Stichting draagt zorg voor het secretariaat van de Commissie op de in de navolgende leden bepaalde wijze. 2. De Commissie wordt vanuit het secretariaat bijgestaan door een ambtelijk secretaris. 3. De secretaris is belast met de voorbereiding van vergaderingen en zittingen van de Commissie, het opstellen van de stukken die van de Commissie uitgaan, het opmaken van het verslag van vergaderingen en zittingen, het houden van een register van ingekomen stukken en behandelde geschillen, het beheer van het archief en andere voorkomende werkzaamheden en ondersteuning die de voorzitter of de Commissie bij de uitvoering van de taak redelijkerwijze nodig heeft. Artikel 8 Geheimhouding Het is de leden van de Commissie en de secretaris verboden a. hetgeen zij als zodanig te weten zijn gekomen openbaar of aan derden bekend te maken; b. de gevoelens bekend te maken welke in besloten vergaderingen of zittingen van de Commissie over aanhangige geschillen zijn geuit; c. over aanhangige geschillen of over geschillen die naar hun vermoeden of weten voor hen aanhangig gemaakt zullen worden, anders dan in commissieverband, contacten met derden te hebben en/of inlichtingen in te winnen. Artikel 9 Besluitvorming 1. Voor het nemen van besluiten, anders dan in het kader van de behandeling van een geschil, dient een meerderheid van de leden stem uit te brengen. 2. Het voorstel is aangenomen indien de meerderheid van de uitgebrachte stemmen voor het voorstel is. 77

Artikel 10 Reglement van de Commissie De Commissie stelt met inachtneming van het Model Procedure oogo een reglement vast waarin de rechtsgang en werkwijze voor de behandeling en de beoordeling van geschillen is vastgelegd. Artikel 11 Kostenregeling 1. De leden van de Commissie ontvangen van de Stichting een vacatievergoeding per zittingsdagdeel van maximaal 4 uur alsmede vergoeding van gemaakte reiskosten. 2. De kosten voor een geschil worden gelijkelijk ten laste gebracht van de desbetreffende verzoekende en verwerende partij(en) in het geschil. 3. Voor de algemene kosten die geen verband houden met de behandeling van een bepaald geschil, maar betrekking hebben op de facilitering van de Commissie door de Stichting, gaan de VNG, de PO-raad en de VO-raad gezamenlijk voor de kalenderjaren 2013 en 2014 een overeenkomst aan met de Stichting. Artikel 12 Inwerkingtreding Deze regeling treedt met ingang van datum .. in werking. Deze regeling kan gewijzigd worden nadat de Commissie en de Stichting daarover mondeling of schriftelijk zijn geïnformeerd en in de gelegenheid zijn gesteld te reageren. Artikel 13 Citeertitel Deze regeling wordt aangehaald als: Instellingsregeling Geschillencommissie oogo.

Vastgesteld te Utrecht op datum .. Ondertekening. Namens de VNG: X, voorzitter van de Directieraad Namens de PO-Raad: X, bestuursvoorzitter

X, bestuurslid

Namens de VO-Raad: X, bestuursvoorzitter

X, bestuurslid

78

Toelichting op de modellen Deze toelichting geeft achtergrondinformatie over op overeenstemming gericht overleg in het algemeen, en meer in het bijzonder over de regeling die is opgesteld voor het op overeenstemming gericht overleg dat gevoerd dient te worden alvorens het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan kan vaststellen, zoals is bepaald in de wetswijzigingen die verband houden met de invoering van passend onderwijs. Op overeenstemming gericht overleg in het lokaal onderwijsbeleid In de jaren '90 is een aantal onderwijstaken van de centrale overheid naar de gemeentelijke overheid gedecentraliseerd. Dit beleid is destijds ingezet door staatssecretaris Wallage. In zijn "Dit is een brief, geen nota" lanceerde hij in 1992 zijn eerste plannen voor de betrokkenheid van de lokale overheid in het onderwijsbeleid. Hij beargumenteerde dat de lokale overheid beter dan de centrale overheid in staat zou zijn plaatselijke vraagstukken aan te pakken. Wallage realiseerde zich dat verticale decentralisatie nooit tot de mogelijkheid zou behoren zonder de instemming van het bijzonder onderwijs. Wallage voerde daartoe in 1993 overleg met het bijzonder onderwijs, het openbaar onderwijs en de VNG: het Schevenings Beraad Bestuurlijke Vernieuwing. De keuze van Wallage voor lokaal onderwijsbeleid benadrukte gemeentelijke bemoeienis onder voorwaarden van open overleg en grondwettelijke bescherming van vrijheid van onderwijs. De lokale overlegstructuur moest vooral leiden tot draagvlak en consensus en de zelfstandigheid van de autonome school mocht niet aangetast worden door de lokale overheid. In de in 1995 uitgebrachte notitie Lokaal Onderwijsbeleid van staatssecretaris Netelenbos dichtte het Paarse kabinet de gemeente een regierol toe in het lokaal onderwijsbeleid waarmee werd afgeweken van de behoedzame en op consensus gerichte aanpak van Wallage. In 2003 lanceerde het kabinet Balkenende II nieuwe beleidsvoornemens met daarin een voorkeur voor autonomievergroting van de scholen. De rol van de gemeente in het onderwijsbeleid verschoof daardoor en was niet langer regisserend maar aanvullend.17 In artikel 102 van de Wet op het primair onderwijs is geregeld dat de gemeenteraad bij verordening een regeling vaststelt over onderwijshuisvestingsvoorzieningen. Die regeling wordt niet vastgesteld of gewijzigd dan nadat daarover op overeenstemming gericht overleg is gevoerd tussen de bevoegde gezagsorganen van de niet door de gemeente in stand gehouden scholen. Hiervoor bestond een door de VNG opgestelde modelverordening, die bij de dereguleringswensen van enkele jaren geleden is afgeschaft. De VNG adviseert thans een raadbesluit te nemen.18 Wet passend onderwijs19 In de wet passend onderwijs wordt er op gewezen dat het huidige stelsel van voorzieningen voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, niet meer voldoet. Eén van de knelpunten betreft de onvoldoende afstemming van de ondersteuning op school met het (brede) jeugdzorgdomein.20 Het nieuwe stelsel (passend onderwijs) zal bijdragen aan een verbetering van dit probleem. In het nieuwe stelsel wordt samenwerking voorzien tussen de ketenpartners in de (Jeugd)zorg.21 De samenwerkingsverbanden in het funderend onderwijs dienen zich ten doel te stellen dat zij een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen scholen realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen.22 Mede hiertoe dient een samen17

Kunst, E. Op overeenstemming gericht overleg: forum of arena, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2003-2004 Concept opdracht aan Stichting Onderwijsgeschillen, p. 2 19 Wet van 11 oktober 2012 tot wijziging van enkele onderwijswetten in verband met de herziening van de organisatie en financiering van de ondersteuning van leerlingen in het basisonderwijs, speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs, nr. 33106, Stb 2012, 533 20 II, MvT 33106 nr. 3, p. 9 21 II, MvT 33106, nr. 3, p. 2, 13, 40 22 art. 18a. lid 2 WPO en 17a. lid 2 WVO 18

79

werkingsverband ten minste eenmaal per vier jaar een ondersteuningsplan vast te stellen.23 Over het concept ondersteuningsplan dient op overeenstemming gericht overleg te hebben plaatsgevonden met B&W van de betreffende gemeente(n). Het overleg vindt plaats overeenkomstig een procedure die door het samenwerkingsverband en door B&W is vastgesteld. Die procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen.24 Artikel 18a lid 9 WPO25: Het ondersteuningsplan wordt niet vastgesteld voordat over een concept van het plan op overeenstemming gericht overleg heeft plaatsgevonden met burgemeester en wethouders van de desbetreffende gemeente of gemeenten en overleg heeft plaatsgevonden met het samenwerkingsverband, bedoeld in artikel 17a, tweede lid, van de Wet op het voortgezet onderwijs, waarvan het gebied geheel of gedeeltelijk samenvalt met het gebied van het samenwerkingsverband. Het overleg met burgemeester en wethouders vindt plaats overeenkomstig een procedure, vastgesteld door het samenwerkingsverband en burgemeester en wethouders van die gemeente of gemeenten. De procedure bevat een voorziening voor het beslechten van geschillen. Het samenwerkingsverband stelt ten minste eenmaal in de vier jaren het ondersteuningsplan vast.26 Dientengevolge zal ten minste eenmaal in de vier jaren oogo gehouden dienen te worden. De MvT en MvA over oogo Wat het formele karakter van het oogo betreft bestaat er een verschil in de toelichting die de minister daarover heeft gegeven aan de tweede kamer en aan de eerste kamer. Het gaat hierbij over de vraag of oogo slechts dient voor afstemming tussen partijen, dan wel aan oogo tevens een meer verstrekkende functie toekomt omdat ermee een beslissing kan worden afgedwongen. Dit laatste lijkt de bedoeling van de wetgever te zijn. In de MvT (II), pag. 40 schrijft de minister het navolgende.27 "Met deze wet wordt verplicht gesteld dat het samenwerkingsverband het ondersteuningsplan vaststelt nadat over een concept van het ondersteuningsplan overleg heeft plaatsgevonden met de gemeente. Achtergrond is dat de gemeente verantwoordelijk is voor het toezicht op de naleving van de leerplicht en de RMC functie, het leerlingenvervoer, de onderwijshuisvesting en dat de gemeente in de nabije toekomst verantwoordelijk wordt voor andere zaken die nauw samenhangen met passend onderwijs. Zo voert de gemeente de Wet maatschappelijke ondersteuning uit en is het kabinet voornemens om tot één naar gemeenten gedecentraliseerde regeling te komen voor de onderkant van de arbeidsmarkt, waarin de WWB, de WIJ, de Wajong en WSW opgaan. Op termijn zal het (jeugd-)zorgdomein onder de aansturing van gemeenten komen te vallen Daarom is het is logisch dat er niet alleen afstemming plaatsvindt over het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband, maar dat er ook overleg plaatsvindt over de plannen die de gemeente heeft voor de (jeugd-)zorg, over de manieren waarop bijvoorbeeld zorgtoewijzing plaatsvindt voor een kind en het gezin en over de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Het ligt voor de hand om het overleg tussen onderwijs en gemeente via de lokale educatieve agenda te voeren. Op dit moment is de provincie verantwoordelijk voor de geïndiceerde jeugdzorg en de gemeente voor de opvoeden opgroeiondersteuning. Zolang de gemeenten nog niet verantwoordelijk zijn voor de gehele jeugdzorg, is het voor een goede afstemming van extra ondersteuning in het onderwijs en jeugdzorg van belang dat de samenwerkingsverbanden in het kader van de totstandkoming van hun ondersteuningsplan niet alleen de gemeenten, maar ook de provincies en de bureaus jeugdzorg betrekken." In de MvA (I), pag. 4,28 is het volgende opgenomen. 23

art. 18a. lid 7 en 8.a. WPO en 17a. lid 7 en 8.a. WVO art. 18a. lid 9 WPO en 17a. lid 9 WVO art. 17a. lid 8 WVO 26 volgens art. 18a. lid 7 WPO en 17a. lid 7 WVO 27 onderstrepingen door SOG 24 25

80

"De verantwoordelijkheid voor passend onderwijs wordt in het voorliggende wetsvoorstel gelegd bij schoolbesturen. De regering is voornemens om de verantwoordelijkheid voor alle vormen van jeugdzorg bij gemeenten neer te leggen. Er zullen dus twee bestuurlijk verantwoordelijke partijen zijn in plaats van een groot aantal partijen zoals nu het geval is (aan de jeugdzorgkant: rijk, provincies, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren en aan de onderwijskant: regionale expertisecentra, wsns-verbanden, samenwerkingsverbanden vo en het regulier onderwijs). De verantwoordelijkheidsverdeling wordt hiermee overzichtelijk en duidelijker voor alle partijen, wat het ook zal vereenvoudigen om knopen door te hakken. Het op overeenstemming gericht overleg tussen gemeenten en samenwerkingsverbanden moet leiden tot goede afstemming en samenwerking. Het samenwerkingsverband en de gemeenten overleggen, elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid, met elkaar over de vraag hoe de aansluiting tussen de ondersteuning in het onderwijs en de (jeugd)zorg vanuit de gemeente het beste tot stand kan komen. In het wetsvoorstel is daarnaast een verplichting opgenomen voor het samenwerkingsverband en de gemeenten om te komen tot een procedure voor het beslechten van geschillen, voor als men niet tot overeenstemming kan komen. Het is zoals eerder gezegd aan de sectororganisaties en de VNG om te bezien of een landelijke voorziening dienstbaar kan zijn aan hun leden." Het is juist deze laatste onderstreepte passage waardoor onduidelijkheid ontstaat over het toetsingskader van het oogo. Het oogo dient op overeenstemming te zijn gericht en moet leiden tot goede afstemming en samenwerking. Maar als partijen niet tot overeenstemming komen, kan een partij zijn gelijk trachten te realiseren via geschilbeslechting. De wetgever wijst er echter ook op dat het oogo wordt gevoerd door twee bestuurlijk verantwoordelijke partijen en er sprake is van een duidelijke verantwoordelijkheidsverdeling. Het wetsontwerp benadrukt daarmee het eigen, autonome domein van de gesprekspartners maar lijkt doorbreken daarvan toe te staan door overeenstemming afdwingbaar te maken. Met de toevoeging dat de sectororganisaties en de VNG zelf in de regeling mogen voorzien, laat de wetgever de uitwerking van de geschillenregeling over aan partijen. Dit leidt tot de conclusie dat het Model Procedure oogo behoort te voorzien in de mogelijkheid dat het geschil inhoudelijk wordt beoordeeld en afgedaan (via de weg van de Geschillencommissie), maar partijen er ook in kunnen berusten dat zij het in het oogo niet eens zijn geworden en het oogo beëindigen.29 Passend onderwijs leidt tot aanzienlijke veranderingen. Oude samenwerkingsverbanden worden opgeheven en nieuwe dienen te worden opgericht. Geldstromen verminderen deels en verschuiven van scholen en bevoegde gezagen naar de nieuwe samenwerkingsverbanden. Door decentralisatie van de (jeugd)zorg verandert de rol van de gemeenten. Tegen een dergelijke dynamische achtergrond lijkt het raadzaam dat oogo-partijen naast de hiervoor bedoelde mogelijkheid van een inhoudelijk beoordeling en afdoening, tevens over de mogelijkheid beschikken dat zij aan de Geschillencommissie een advies kunnen vragen hoe zij het overleg kunnen vervolgen. Om inhoud te geven aan de door de wetgever bepleite eigen verantwoordelijkheid lijkt het daarnaast passend en doelmatig dat een partij een bindend advies kan vragen, zodat deze, weliswaar d.m.v. een marginale toetsing, een oordeel verkrijgt over het geschil.

Arbitrage Arbitrage is geregeld in het Boek IV van het Wetboek van Rechtsvordering (art. 1020-1077 Rv). Bij arbitrage vindt een inhoudelijke beoordeling plaats van het geschil. Partijen zijn met elkaar in conflict. Zij kiezen er gezamenlijk voor, het geschil te laten beoordelen in de vorm van arbitrage. Dit leidt tot een arbitraal vonnis, dat vrij eenvoudig ten uitvoer kan worden gelegd. Dit is mogelijk nadat de voorzieningenrechter van de rechtbank, daartoe op verzoek 28

I, MvT 33106, G, 1 juni 2012 conform artikel 5 van het Model Procedure oogo waarin de mogelijkheid is opgenomen dat het oogo wordt beëindigd, maar partijen zich ook kunnen wenden tot de Geschillencommissie voor een advies, bindend advies, of voor arbitrage. 29

81

van een der partijen verlof heeft verleend (art. 1062 Rv). Tenuitvoerlegging wordt slechts geweigerd indien de inhoud of wijze van totstandkoming van het vonnis kennelijk in strijd is met de openbare orde of de goede zeden dan wel een dwangsom werd opgelegd waar dat volgens de wet niet is toegelaten (art. 1063 Rv). In het geval partijen niet tot overeenstemming kunnen komen, kan door middel van een arbitraal vonnis worden vastgesteld met welk eindresultaat het overleg moet worden afgerond. Het Model Procedure oogo verlangt dat partijen, wanneer zij kiezen voor arbitrage, daartoe een gezamenlijk, schriftelijk besluit nemen waarmee zij hun geschil voorleggen aan de Geschillencommissie. Dit besluit dient de vorm van een overeenkomst te hebben waarin partijen tevens aangeven of zij al dan niet afzien van de mogelijkheid om hoger beroep aan te tekenen tegen het vonnis.30 Toepassingsvoorbeeld Het College voor Arbeidszaken van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (CvA) maakt met enkele vakbonden afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor het gemeentelijk personeel. Deze afspraken worden vastgelegd in de CAR-UWO: de arbeidsvoorwaardenregeling voor de sector gemeenten. De CAR-UWO bevat een regeling voor op overeenstemming gericht overleg. Als partijen er niet uit komen kan een van hen een advies vragen bij het College voor Arbeidszaken. Het CvA kan evenwel ook door middel van arbitrage vaststellen met welk eindresultaat het overleg moet worden afgerond.31 Bindend advies Partijen bij een bindend advies zijn vrij om vooraf de procedure zelf te bepalen. Bindend advies kan (ook) worden ingezet als beslissing terwijl er nog geen conflict is. In dat geval is het bindend advies een meer regelende oplossing of praktische invulling. Bij een bindend advies wordt getoetst of de procedure zorgvuldig en correct is gevolgd en of de partij in dat licht bezien in redelijkheid, gelet op de betrokken belangen, tot zijn beslissing heeft kunnen komen: een redelijkheidstoets derhalve. De redelijkheidstoets houdt in dat de geschillencommissie beoordeelt of zij zich kan voorstellen dat een redelijk handelend deelnemer een dergelijk standpunt inneemt. Slechts indirect, namelijk via een vonnis tot nakoming van de gewone rechter, kan de executie van een bindend advies worden gerealiseerd. Anders dan bij arbitrage zal een rechter een bindend advies derhalve zonder meer toetsen. Die toetsing is marginaal en beperkt zich tot de vraag of de gevoerde procedure correct is gevoerd en of het bindend advies redelijk is (artikel 7:904 lid 1 BW). Misleidend is aldus de term bindend advies voor zover het woord advies de suggestie wekt dat een partij de beslissing, als deze haar niet aanstaat, vrijelijk naast zich neer zou kunnen leggen32. Toepassingsvoorbeeld De CAO voor het primair onderwijs voorziet in de mogelijkheid dat werkgevers en de vakorganisaties oogo voeren over de rechtstoestand van het personeel van de instellingen.33 Het betreffende reglement biedt partijen een geschil ter beoordeling dan wel ter arbitrage voor te leggen aan de geschillencommissie.34

Advies Voor bestuursrechtelijke arbitrage (en bindend advies) bestaat geen procedurele regeling.35 Bij de hiervoor beschreven varianten treden het college van B&W en het samenwerkingsverband op in hun privaatrechtelijke hoedanigheid. In het bestuursrecht is advisering uitgewerkt in de artikelen 3:6 e.v. en 7:13 Awb e.v. waarbij geldt dat de art. 7:13 Awb adviescommissie pas in beeld komt indien er bezwaar is gemaakt tegen een besluit. Die situatie doet zich niet voor indien in oogo geen overeenstemming wordt verkregen. 30

Deze verplichtingen vloeien voort uit de artikelen 1020 en 1050 Rv CAR-UWO hoofdstuk 12, art. 12:3:6 32 A.S. Rueb, Compendium Burgerlijk Procesrecht, Kluwer 2009, p. 325 33 CAO PO 2009, Bijlage XIII 34 art. 11 lid 1 bijv. 35 M. Scheltema, Gemeenschappelijk recht: wisselwerking tussen publiek- en privaatrecht, Kluwer 2008, p. 232 31

82

Afdeling 3.3 Awb is van toepassing op besluiten. Volgens artikel 1:3 Awb wordt onder besluit verstaan: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. Ook deze afdeling blijft buiten beeld indien blijkt dat in het op overeenstemming gericht overleg geen overeenstemming kan worden gerealiseerd. Ter voorkoming van onduidelijkheid op dit punt is in het reglement van de Geschillencommissie opgenomen dat de Awb niet van toepassing is.36 Zoals hiervoor is betoogd lijkt het zinvol om, gezien alle veranderingen die door de stelselwijziging passend onderwijs en de decentralisatie van de jeugdzorg op B&W en de samenwerkingsverbanden afkomen, partijen de mogelijkheid te bieden een handreiking te vragen aan de Geschillencommissie op welke wijze zij een vastgelopen oogo weer vlot kunnen trekken. Een (zwaarwegend) advies lijkt voor een dergelijke kwestie een adequaat instrument. Toepassingsvoorbeeld De CAR UWO biedt, zoals hiervoor is aangegeven, de mogelijkheid dat partijen advies vragen hoe het oogo kan worden vlot getrokken. In het kader van het wetsontwerp passend onderwijs zijn er door de wetgever geen bepalingen veranderd of opgenomen met betrekking tot de in de WPO, WVO en WEC al bestaande mogelijkheid voor oogo ten aanzien van onderwijshuisvesting.37 Dat is een onderwerp dat in het lokaal onderwijs- en jeugdbeleid ter sprake kan komen. Dat overleg is echter geen op overeenstemming gericht overleg. Vanwege de formele consequenties die samenhangen met het overleg tussen het samenwerkingsverband en het college van B&W beperkt het Model Procedure oogo zich tot het onderwerp ondersteuningsplan. Artikel 18a lid 8 WPO en artikel 17a lid 8 WVO: het ondersteuningsplan38 8. Het ondersteuningsplan omvat in elk geval: [doel swv] a. de wijze waarop wordt voldaan aan het tweede lid, tweede volzin, waaronder tevens zijn begrepen de basisondersteuningsvoorzieningen die op alle vestigingen van scholen in het samenwerkingsverband aanwezig zijn, [verdeling middelen] b. de procedure en criteria voor de verdeling, besteding en toewijzing van ondersteuningsmiddelen en ondersteuningsvoorzieningen aan de scholen, bedoeld in het tweede lid, mede bezien in het perspectief van een meerjarenbegroting, [plaatsingscriteria] c. de procedure en criteria voor de plaatsing van leerlingen op speciale scholen voor basisonderwijs in het samenwerkingsverband en op scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs, [terug-/overplaatsing] d. de procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het basisonderwijs van leerlingen van scholen voor speciaal onderwijs en speciaal en voortgezet speciaal onderwijs voor wie de periode waarop de toelaatbaarheidsverklaring, bedoeld in artikel 40, tiende lid, van de Wet op de expertisecentra betrekking heeft, is verstreken, [onderwijsresultaten] e. de beoogde en bereikte kwalitatieve en kwantitatieve resultaten van het onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning behoeven en de daarmee samenhangende bekostiging, [ondersteuningsinformatie] f. de wijze waarop aan de ouders informatie wordt verstrekt over de ondersteuningsvoorzieningen en over de onafhankelijke ondersteuningsmogelijkheden voor ouders, [PO: sbo groei na 1 oktober] g. de wijze waarop wordt bepaald of de situaties, bedoeld in de artikelen 118, vierde lid, en 124, zich voordoen, waaronder de vaststelling van de in artikel 124, eerste en tweede lid, bedoelde peildatum, die is gelegen in de periode van 2 oktober tot en met 31 juli daaropvolgend, 36

zie artikel 2 Reglement onderwijshuisvesting de artikelen 102 WPO, 76m WVO en 100 WEC, 38 kortheidshalve aanduiding tussen [ ] . Art. 17a sub g. en h. WVO wijken af van art. 18a sub g. en h. WPO. Art. 17a WVO heeft geen sub. i. en j. 37

83

[vo: s(v)so groei na 1 oktober] g. de wijze waarop wordt bepaald of de situaties, bedoeld in artikel 85d, zich voordoen, waaronder de vaststelling van de in artikel 85d, eerste lid, bedoelde peildatum, die is gelegen in de periode van 2 oktober tot en met 31 juli daaropvolgend, en [PO: sbo aandeel bekostiging] h. de wijze waarop wordt vastgesteld wat het aandeel van de onderscheiden scholen is in de overdracht van de bekostiging voor materiële instandhouding in een situatie als bedoeld in artikel 124, zevende lid, of artikel 125, zesde lid, [vo: s(v)so aandeel bekostiging] h. de wijze waarop wordt vastgesteld wat het aandeel van de onderscheiden scholen, bedoeld in het tweede lid, is in de overdracht van de bekostiging in een situatie als bedoeld in artikel 85d, derde lid. [PO: so groei na 1 oktober] i. de wijze waarop wordt bepaald of de situaties, bedoeld in artikel 125b zich voordoen, waaronder de vaststelling van de in artikel 125b, eerste lid, bedoelde peildatum, die is gelegen in de periode van 2 oktober tot en met 31 juli daaropvolgend, en [PO: so aandeel bekostiging] j. de wijze waarop wordt vastgesteld wat het aandeel van de onderscheiden scholen, bedoeld in het tweede lid, is in de overdracht van de bekostiging personeelskosten in een situatie als bedoeld in artikel 125b, derde lid. Geen verordening maar overeenkomst In het wetsvoorstel passend onderwijs is het formuleren van de oogo-procedure opgedragen aan het samenwerkingsverband en aan Burgemeester & Wethouders. Daardoor is het niet mogelijk om eenzijdig als gemeente daarover een verordening te maken en op te leggen aan het samenwerkingsverband. Aan het Model Procedure oogo is een overeenkomst toegevoegd waarbij het samenwerkingsverband en de gemeente de verbintenis aangaan om als procedure voor het oogo van artikel 18a WPO en 17a WVO het Model Procedure oogo te hanteren en de daarbij behorende geschillenregeling. Een landelijk opererend samenwerkingsverband zal de overeenkomst moeten afsluiten met de afzonderlijke gemeenten die tot haar werkingsgebied worden gerekend, derhalve met de gemeenten waarin de scholen van dat samenwerkingsverband zijn gelegen. Dit is weliswaar onhandig, maar lijkt overkomelijk.

84

Bijlage 15 Lokaal uitwerkingsdocument behorend bij het ondersteuningsplan van het reformatorisch samenwerkingsverband passend onderwijs voor voortgezet onderwijs

1. Inleiding Het reformatorisch samenwerkingsverband passend onderwijs voor voortgezet onderwijs werkt landelijk en telt zeven vo-scholen en vijf vso-scholen. Er is een landelijk ondersteuningsplan vastgesteld. De verbinding tussen de onderwijsondersteuning en de gemeentelijke jeugdzorg is in dit ondersteuningsplan slechts op hoofdlijnen beschreven. De verdere uitwerking dient op school- en/of locatieniveau plaats te vinden. Dit betekent dat per gemeente een uitwerkingsdocument wordt geschreven waarin diverse onderwerpen nadere aandacht krijgen, en waarin beter kan worden afgestemd op de plaatselijke situatie. Het gaat daarbij vooral om de volgende onderwerpen: jeugdzorg, ondersteuningsplan, leerlingenvervoer en huisvesting. Dit document is daarvoor een aanzet. 2. Jeugdzorg Het reformatorisch samenwerkingsverband passend onderwijs voor voortgezet onderwijs heeft als taak de onderwijsondersteuning op haar scholen vorm te geven. De gemeente heeft als taak de toebedeelde jeugdzorgtaken vorm te geven. Een van de bijkomende eisen is dat deze vormen van zorg effectief met elkaar verbonden worden. Daarom is ervoor gekozen dat iedere school binnen het samenwerkingsverband een eigen schoolondersteuningsteam kent met daarin verschillende disciplines. Ook participeert in dit team een schakelfunctionaris vanuit de gemeente. Deze laatste fungeert als de linking pin naar de gemeentelijke jeugdzorg, en staat garant voor een effectieve en efficiënte afstemming. Sleutelwoorden in de gewenste structuur zijn: thuisnabij, handelingsgericht, eigen kracht, inzet ouders, ontschotting en ‘één kind, één gezin, één plan’. Tevens is in elke school een contactpersoon aangewezen voor het op overeenstemming gericht overleg (OOGO) met de gemeente. Deze contactpersonen zijn tevens tekeningsbevoegd als het gaat om het vaststellen van gemeenschappelijk beleid. 3. Ondersteuningsplan Het eerste onderwerp van bespreking tussen samenwerkingsverband en gemeente is het ondersteuningsplan. In het OOGO wordt dit plan besproken. Vooral de paragraaf rond de afstemming onderwijs-gemeente zal aandacht vragen. Is de gewenste afstemming aanwezig, en kan er gezamenlijk opgetrokken worden? In een gezamenlijke verklaring wordt deze overeenstemming bekrachtigd. De meeste OOGO’s vonden plaats in december 2013 en januari 2014. 4. Leerlingvervoer Binnen de reformatorische v(s)o-scholen neemt het leerlingvervoer een belangrijke plaats in. Primair zijn de ouders ervoor verantwoordelijk dat hun kind (op tijd) op school komt. Ook geldt het principe dat wie zelfstandig kan reizen, daadwerkelijk zelfstandig reist. Toch blijven er veel kinderen over die zijn aangewezen op leerlingvervoer, waarvoor de gemeente verantwoordelijk is. Op sommige scholen wordt hiervan veel gebruik gemaakt. Op andere scholen speelt dit minder of nauwelijks. Op korte termijn zijn hierin geen veranderingen te verwachten. Het samenwerkingsverband heeft de ambitie zoveel mogelijk thuisnabij onderwijs te geven en de nodige leerlingondersteuning te geven binnen het reguliere onderwijs. Daarom streeft het samenwerkingsverband naar een zo laag mogelijk deelnamepercentage vso. Er zijn dan ook geen redenen om toename van het leerlingvervoer te verwachten. Ook zijn er geen plannen voor de spreiding van leerlingvoorzieningen. Op dit ogenblik is het niet geheel duidelijk hoe de wetgever in de toekomst omgaat met leerlingvervoer naar het vso. Wellicht zullen hierdoor zaken veranderen.

85

De uitvoering van het vervoer vindt plaats op basis van de ‘verordening leerlingvervoer’. Deze verordening is recent aangepast, zodat een grotere verantwoordelijkheid voor het vervoer naar de school wordt toegedicht aan ouders. Er kan een spanningsveld ontstaan omdat een afweging gemaakt moet worden tussen de meest dichtbij gelegen school en de meest passende school. Het is belangrijk dat school, samenwerkingsverband en gemeente elkaar in dergelijke gevallen tijdig weten te vinden. Zo wordt voorkomen dat een toelaatbaarheidsverklaring wordt afgegeven en daarna discussie ontstaat of het vervoer wel vergoed wordt. Daarnaast blijkt steeds meer dat bij leerlingvervoer sprake is van maatwerk. 5. Huisvesting Gemeenten zijn financieel verantwoordelijk voor de realisatie van nieuwbouw, tijdelijke bouw en (tijdelijke) uitbreiding. Groeiende leegstand komt in ons land steeds meer voor vanwege de dalende leerlingaantallen. Dit geldt echter nauwelijks binnen de reformatorische v(s)o-scholen. De kenen stuurgetallen wijzen over het algemeen op een stabiel leerlingaantal. Voorbeelden van consequenties van passend onderwijs voor de huisvesting kunnen zijn: meer opvang van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, waardoor aanpassingen gedaan moeten worden, bijvoorbeeld voldoende ruimte in de groep voor één op één begeleiding, een prikkelarme werkplek, een ruimte voor time-out, werkplekken voor leerlingen op de gang of in flexibele ruimten, en lokalen die zijn aangepast voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften. 6. Thuiszitters en leerplicht Gemeenten zijn wettelijk verplicht uitvoering te geven aan de Leerplichtwet en RMCfunctie. Het Regionaal Bureau Leerplicht/RMC voert deze taken per gemeente uit. Het gaat hierbij voor het voortgezet onderwijs vooral om preventieve en curatieve taken bij (dreigend) schoolverzuim. Het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband verwijst naar een protocol thuiszitters. In dit protocol wordt onder andere verwezen naar het volgen van het gemeentelijk protocol schoolverzuim. Daarbij is het uitgangspunt dat scholen zorgdragen voor een passend onderwijsaanbod. 7. Besluit De twaalf scholen binnen het samenwerkingsverband zullen zelfstandig overleggen met hun gemeente om over deze onderwerpen nader af te stemmen.

86

Bijlage 16 Overzicht contactpersonen scholen voor gemeenten behorend bij het ondersteuningsplan van het reformatorisch samenwerkingsverband passend onderwijs voor voortgezet onderwijs School en locatie

Contactpersoon

Mailadres

dhr. A.F van Grol dhr. A.H.A. Pas dhr. K.E. Kooijman dhr. L. Rebel dhr. J. Boeve

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

dhr. J. Kloosterman dhr. H. van Reenen dhr. A.J. Vogel hr. A.W.A. ter Harmsel en mw. E.J Moerkerken-Stolk dhr. J. Rozendaal en dhr. W. de Kloe

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

dhr. W. van Gent mw. W. ‘t Lam

[email protected] [email protected]

8. Samuëlschool te Gouda 9. Detmarschool te Ede 10. Obadjaschool te Zwolle 11. Obadjaschool te Apeldoorn 12. De Rank te Barendrecht

dhr. W. Büdgen en dhr. B. Vonk dhr. H. den Hollander en dhr. P. van Hartingsveldt dhr. M. van der Vliet dhr. P. Westerlaken dhr. A.C.W. Hak dhr. J. Kloosterman dhr. J. Voorthuijzen

13. Eben-Haëzer te Kapelle

dhr. A.G. Jongeneel

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] j.voorthuyzen@speciaalonder wijsbarendrecht.nl a.jongeneel@ specialescholenkapelle.nl

1. Van Lodenstein College te Amersfoort Locatie Amersfoort Locatie Barneveld Locatie Ede Locatie Hoevelaken Locatie Kesteren 2. Jacobus Fruytier scholengemeenschap te Apeldoorn Locatie Apeldoorn Locatie Rijssen 3. Calvijn College te Goes 4. Gomarus scholengemeenschap te Gorinchem 5. Driestar College te Gouda 6. Scholengemeenschap Pieter Zandt te Kampen Locatie Urk Locaties IJsselmuiden, Kampen en Staphorst 7. Wartburg College te Rotterdam Locaties Guido de Brès, Revius en De Swaef (Rotterdam) Locatie Marnix (Dordrecht)

Contactpersonen in de locaties van het Hoornbeeck College (mbo) Locatie

Contactpersoon

Mailadres

Locatie Amersfoort

dhr. W.K. Petersen

[email protected]

Locatie Goes

dhr. E.W. Timmerman

[email protected]

Locatie Kampen

dhr. H.J. Bart

[email protected]

Locatie Rotterdam

dhr. A. van Kralingen

[email protected]

Locatie Apeldoorn

Dhr. P. Bos

[email protected]

dhr. A.C.H. van Vuuren

[email protected]

e

2 voor alle locaties

87

Bijlage 1 Bovenschools zorgloket Bijlage 2 Taken van de hulpvrager Bijlage 3 Professionalisering Bijlage 4 Wpo Artikel 18a

Recommend Documents