2006-02-10
Den Haag Lisa Leistra Pers Cultuur Informatie
Bijeenkomst over Linnaeus 300 jaar, donderdag 9 februari 2006
Aanwezig: Ambassade van Zweden, ambassadeur Hans Magnusson Ambassade van Zweden, mw. Lisa Leistra Ambassade van Zweden, mw. Sofie Blombäck Universiteit van Amsterdam, drs. Heleen Kramer Universiteit van Amsterdam, drs. Garrelt Verhoeven Universiteit van Amsterdam, mw. dr. Astrid Surmatz Vertaler Ger Meesters KNNV, mw. Annelies Römer Rijksuniversiteit Groningen, prof. dr. Alan Swanson Vereniging Oyd Heemstede Bennebroek, dhr. Ad van Unnik Natuurhistorischmuseum Rotterdam, dhr. Jelle Reumer Natuurhistorisch Museum Maastricht, drs. F.N. Dingemans-Bakels Stadsmuseum Harderwijk, dhr. Walter Lodewijk De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu, dhr. Louis Zandbergen dhr. J.W. Berkelbach v.d. Sprenkel Naturalis, ir. Peter Zuure Hortus Botanicus Leiden, mw. dr. Gerda van Uffelen Wageningen University, prof. dr. Marc Sosef Wageningen University, mw. dr. Renske Ek Teylers Museum, drs. M. Scharloo Hortus Botanicus Amsterdam, mw. Lena Euwens Hortus Botanicus Amsterdam, dhr. André van Proosdij
Inleiding Ambassadeur Hans Magnusson opende de bijeenkomst en heette de aanwezigen welkom.
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
1. Informatie over het Linnaeus-jubileum in Zweden Lisa Leistra gaf een beknopt overzicht over de activiteiten in Zweden. Een nationale Linnaeus-organisatie is opgericht in Zweden en deze organisatie zal verantwoordelijk zijn voor de activiteiten gedurende 2007. Meer informatie over Linnaeus, de activiteiten en plannen in Zweden zijn te vinden op www.linnaeus2007.se. Activiteiten in Nederland. De ambassade had gehoopt dat de tentoonstelling die in Zweden geproduceerd wordt, ook voor het buitenland beschikbaar zou zijn, maar helaas is dat niet het geval. Wel is er een bestaande tentoonstelling beschikbaar; de fototentoonstelling "Herbarium Amoris", geproduceerd door de "Swedish Institute". Meer informatie over de tentoonstelling is te vinden op www.koinbergbild.se The Swedish Institute zal een digitale presentatie (DVD/CD-rom) over Linnaeus produceren. Daarnaast ook een schrift over Linnaeus, die in het Nederlands beschikbaar zal zijn. Voor deze publicatie zoekt men nog fotografisch materiaal uit Nederland, bijvoorbeeld van een plek waar Linnaeus geweest is. Organisaties die een fotografische bijdrage willen leveren, kunnen dit vóór vrijdag 17 februari doen, inleveren bij Lisa Leistra. De ambassade ziet de mogelijkheid om een coördinerende functie op zich te nemen in de voorbereidingen rondom het Linnaeusjubileum in Nederland. De eerste stap is om de contactgegevens van alle aanwezigen door te geven. Daarnaast kan de ambassade fungeren als een centrale informatiepost en nieuwsbrieven rondsturen zodat iedereen op de hoogte kan zijn van vorderende plannen. Een mogelijkheid is om een "Linnaeus-agenda" te laten drukken met daarin een overzicht over verschillende Linnaeus-activiteiten in Nederland 2007.
2. Presentaties van de deelnemende organisaties De aanwezigen presenteerden hun organisatie en de plannen voor het Linnaeus-jaar.
2(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
Universiteitsbibliotheek, Amsterdam Heleen Kramer en Garrelt Verhoeven UB Amsterdam en het Artis bibliotheek hebben een grote collectie Linnaeus-materiaal, de derde ter wereld. Men is nu begonnen om deze collectie te inventariseren en beschrijven. Later zal men verhuizen naar een nieuw gebouw, waarin ook een tentoonstellingsruimte zich bevindt. In verband hiermee overweegt men een tentoonstelling over "Linnaeus in Nederland". Samenwerking met UB van Uppsala, als het gaat om unica uit de collectie, is hierbij denkbaar. Universiteit van Amsterdam, Scandinavische taal- en letterkunde universitair docent Astrid Surmatz De afdeling Scandinavische taal- en letterkunde heeft plannen om een symposium (in het Engels) van 3-4 dagen te organiseren, mogelijk over "Linnaeus en Lappland". Focus ligt op cultuur en literatuur, en niet op natuur en wetenschap. Mw. Surmatz noemt de vraag "Hoe heeft Linnaeus het perifere Lapland gebruikt om zich Europees te lanceren?" Het symposium zou in het voorjaar van 2007 kunnen plaatsvinden, maar men wil het tijdstip van andere activiteiten laten afhangen. Mw. Surmatz noemt ook het idee om een soort gids voor een Linnaeustour door Nederland te maken t.b.v. bezoekers uit Zweden. Vertaler Ger Meesters Ger Meesters is bezig met een Nederlandse vertaling van Linnaeus' "Iter Lapponicum", over de reis naar Lapland. Verwacht wordt dat de vertaling vóór 2007 af is. Naast de vertaling werkt dhr. Meesters aan een tweede deel van het boek – een essay over de huidige toestand in Lapland. Hij heeft voor "Iter Lapponicum" gekozen omdat het door Linnaeus zelf is geschreven, en niet door zijn leerlingen, en omdat de eerste aanzet toet zijn systeem hierin te zien is. Koniniklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) bureausecretaris Annelies Römer KNNV is een vereniging voor veldbiologie. Men wil de leden inspireren om iets buiten te doen. Vaak doet men dat door thema-avonden te organiseren die gevolgd worden door een buitenactiviteit de volgende dag. De vereniging geeft zes keer per jaar het tijdschrift 'Natura' uit. Er is een voorstel om gedurende 2007 één artikel over Linnaeus per blad te laten verschijnen. In 1978 verscheen een themanummer over Linnaeus.
3(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
De kamp- en reiscommissie van de vereniging heeft een reis naar Öland gepland voor leden. Mogelijk zou deze reis ook een Linnaeus-thema gegeven kunnen worden. KNNV heeft interesse in samenwerking met andere organisaties als er tentoonstellingen, symposia enz. georganiseerd worden. Scandinavische Talen en Culturen, Rijksuniversiteit Groningen professor Alan Swanson Er zijn plannen om een congres te organiseren, waarschijnlijk in het voorjaar van 2007. Ideeën voor het thema: 1. "Linnaeus + natuur/milieu", in samenwerking met het Arctic Centrum 2. "Linnaeus als reiziger", Linnaeus reisde zelf, maar was ook een van de eerste die zijn studenten op "stage" stuurde. Bij de universiteit heeft men een project over reislitteratuur, en in dit verband bestudeert men ook Linnaeus belang voor reislitteratuur in het algemeen. Linnaeus was een van de eerste die in de volkstaal publiceerde, en niet uitsluitend in het Latijn. Verenging Oyd Heemstede Bennebroek Ad van Unnik De historische Verenging Oyd Heemstede Bennebroek wil aandacht besteden aan Linnaeus' verblijf op Hartekamp, maar heeft nog geen concrete plannen. Gedacht wordt aan een lezing in aansluiting op eventuele activiteiten op Hartekamp. Natuurhistorisch museum Rotterdam direkteur Jelle Reumer Het natuurhistorische museum heeft plannen om een kleine expositie te organiseren waarin het publiek kennisneemt van het hoe en waarom van de Linneaanse nomenclatuur. Centraal zouden een aantal goede typeexemplaren moeten staan. Daaromheen kunnen begrippen als: - wat is een soort? - Hoe komen soorten aan hun naam? - Natuurlijke variatie - Soortvorming - Het nut van een eenduidige nomenclatuur - De betekenis van natuurhistorische collecties als archieven van het leven uit de doeken worden gedaan.
4(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
Rotterdam staat open voor samenwerking met anderen, en een samenwerking met Maastricht lijkt goed mogelijk vanwege overeenkomstige ideeën. Natuurhistorisch Museum Maastricht direkteur mw. Dingemans-Bakels In Maastricht heeft men al veel type-exemplaren tentoongesteld en daarom zou men ook met het idee van Rotterdam verder kunnen gaan. Maastricht heeft interesse in de tentoonstelling Herbarium Amoris. In het museum zelf is een kleine tentoonstellingsruimte, maar in de nabijheid ligt ook de Stadshal, die ook geschikt zou kunnen zijn als tentoonstellingslokaal. Een tentoonstelling zou in de tweede helft van 2007 actueel kunnen zijn. Stadsmuseum, Harderwijk direkteur Walter Lodewijk "In Harderwijk is het begonnen!" Het stadsmuseum in Harderwijk ontvangt regelmatig bezoekers uit Zweden, die in de voetsporen van Linnaeus reizen. Vorig jaar had men de Zweedse professor Nils-Erik Landell op bezoek, die in verband met het schrijven van een biografie over Linnaeus er was. Landell had belangrijke contacten met organisaties in Zweden en in het buitenland en Harderwijk wil graag de contacten met hem voortzetten. Men heeft ook contact gehad met een Zweedse TV-ploeg die opnames in Harderwijk wilde maken. Het museum heeft plannen om een publicatie of een tentoonstelling te wijden aan de vraag "Waarom kwam Linnaeus naar Nederland en in het bijzonder naar Harderwijk? Wat heeft hij betekend voor Nederland?" Men wil het jubileum aandacht geven, wellicht met een tentoonstelling in het Katarinakapel, het voormalige universiteitsgebouw. Dhr Lodewijk vraagt naar digitaliseerde bestanden van Linnaeusmateriaal, van de universiteitsbibliotheek van Uppsala. Leistra zoekt naar de beschikbaarheid. De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu direkteur Louis Zandbergen De botanische tuin houdt zich bezig met natuur- en milieueducatie en heeft een bezoekersfunctie. Er zijn veel historische gebouwen. Men wil graag iets doen, wellicht een tentoonstelling met typeexemplaren, maar het moet interactief zijn.
5(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
Zowel in 2006 als in 2007 zal men in samenwerking met IVN een "1001soortendag" organiseren. De tuin krijgt regelmatig ook Zweedse bezoekers en men wil graag de mogelijkheden onderzoeken om zich te promoten in Zweden. Naturalis, Leiden Peter Zuure Naturalis overweegt om gedurende de tweede helft van 2007 een tentoonstelling te organiseren met het thema "Ordening". Deze tentoonstelling zou gaan over Linnaeus en Buffon en voornamelijk materiaal uit de eigen collectie bevatten. Naturalis heeft interessen in de tentoonstelling Herbarium Amoris, voor op de "loopbrug". Men heeft eerder tentoonstellingen van kunstenaars over natuur gehouden, en staan daar positief tegenover. Hortus Botanicus, Leiden Gerda van Uffelen In Leiden is er een stevige basis voor Linnaeus-activiteiten. Van Uffelen stelt voor om een "Leids clubje" te maken met Naturalis, Hortus, Nationaal Herbarium en Boerhave museum. In Leiden is de systeemtuin nieuw aangelegd. Het borstbeeld van Linnaeus kijkt uit over de tuin, naast hem staan planten en een informatiebord. Men wil graag het systeem van Linnaeus laten zien in de tuin. Hortus Botanicus in Leiden wil graag samenwerken met andere organisaties. Een tentoonstelling in de Hortus is mogelijk, maar vanwege de ruimtes en de beveiliging mag het geen originelen zijn en de onderdelen moeten watervast zijn. In juni 2007 organiseert Leiden het internationale Flora Malesiana Symposium, en het is mogelijk Linnaeus-acitviteiten in verband met deze vergadering te plannen. Een medewerker bij Hortus heeft contact met een Zweedse muziekgroep die in 2007 eventueel concerten in Nederland wil geven. Hortus is een goede plek voor muziekvoorstellingen. Wageningen University Professor Marc Sosef en Renske Ek In Wageningen bevindt zich een van de drie vestigingen van het Nationaal Herbarium. In Wageningen heeft men voornamelijk planten uit tropisch Afrika, maar ook een schat; het Herbarium van Clifford.
6(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
Men heeft een project opgezet om het herbarium te beschrijven en digitaliseren. Voor het project heeft men al bijdragen van de Mondriaan Stichting en het Prins Bernhard Cultuurfonds ontvangen, maar de begroting is nog niet helemaal rond. Het doel is om een website te bouwen met informatie over de collectie en met informatie over de geschiedenis van Hartekamp, een typering van Linnaeus in die tijd. Het idee om een tentoonstellingsmodule, te produceren, werd gepresenteerd. De module zou kunnen bestaan uit een computer met toegang tot het gedigitaliseerde herbarium en vaandels met informatie. Deze module zou ook op andere plekken kunnen staan dan in Wageningen, als onderdeel van andere tentoonstellingen. Wageningen heeft ook interesse in het organiseren van een symposium. Teylers museum Direkteur mw. Scharloo Teylers museum wil aandacht besteden aan Linnaeus, maar er moet dan een duidelijke samenhang zijn met een collectie van het museum, bijvoorbeeld de botanische boekencollectie. Focus zou kunnen liggen op "Linnaeus als kind van de verlichting", en men wil daarmee hem in een samenhang presenteren, met de encyclopedieën en systemen uit die tijd, de honger naar kennis en daar een link naar nu maken. Het is belangrijk om te kijken naar de doelgroep. Een mogelijke doelgroep zou bijvoorbeeld de vele Nederlandse tuinclubjes kunnen zijn, die in de winter (vanaf half januari tot half april) graag andere activiteiten ondernemen. Scholieren zijn ook een belangrijke doelgroep. Mev. Scharloo stelde voor dat men voor de Linnaeus-activiteiten gecombineerde fondsenwerving zou kunnen doen en zei dat de ambassade een belangrijke rol speelt als het gaat om het aanschrijven van sponsoren. Hortus Botanicus, Amsterdam Direkteur Lena Euwens en André van Proosdij Heel 2007 gaat in het teken van Linnaeus in Hortus Botanicus in Amsterdam. Toen Linnaeus naar Amsterdam kwam, was er een medische tuin. Deze tuin wil men nu reconstrueren. Naast Linnaeus wil men ook verbanden met andere wetenschappers leggen en de wetenschappelijke ontdekkingen die met behulp van de tuin gemaakt zijn. De tuin heeft ongeveer 125 000 bezoekers per jaar. Men heeft samenwerking met scholen.
7(8)
Sveriges Ambassad Haag
Utkast 2006-02-
In de Hortus zijn ruimtes voor tentoonstellingen en symposia. Het idee om verschillende modules te maken, met thema's zoals "systeem" of "Clifford" sprak ook Hortus aan.
3. Overige opmerkingen Het is belangrijk om activiteiten te coördineren zodat ze niet in tijd met elkaar of met andere evenementen concurreren. Mw. Surmatz noemt dat 2007 ook een jubileumjaar is voor Astrid Lindgren. Dhr. Lodewijk benadrukt dat er twee verschillende doelgroepen zijn voor de activiteiten: de mensen die een botanische interesse hebben, weten wie Linnaeus was, maar andere mensen vaak niet. Om de verdere communicatie tussen de deelnemende organisaties te bevorderen zal de ambassade een lijst met contactgegevens doorsturen. De ambassade zal ook regelmatig "nieuwsbrieven" rondsturen, met actueel nieuws. Het voorstel om een soort forum of database op het internet te maken werd geopperd.
4. Volgende bijeenkomst Overeengekomen is om over twee maanden weer bij elkaar te komen en dan verdergaan met concretere plannen. De volgende bijeenkomst is geplande op donderdag 6 april om 14 uur, bij de ambassade in Den Haag.
8(8)
