BIBLIOTHEEKWEZEN. " NEDERLAND

.

BIBLIOTHEEKWEZEN. IN

•

''

i

"

NEDERLAND DOOR

Dr. Ir. A .

BIBLIOTHECARIS

i

KOREVAAR

DER

HOOGESCHOOL

TE

TECHNISCHE DELFT

P R I V A A T D O C E N T IN DE CHE¬ MISCHE T E C H N O L O G I E AAN DE RIJKS.UNIVERSITEIT T E L E I D E N - -V

O V E R G E D R U K T U I T H E T lOOO^TE NUMMER \ ' A N H E T „POLYTECHNISCH W E E K B L A D " VAN 20 MEI 1926 No. 21

Hoe-wel de t i j d n o g niet r i j p is o m m e t v a d e i l a n d s c h e n t r o t s een a r t i k e l te s c h r i j v e n o v e r -het T e c h n i s c h B i b l i o t h e e k w e z e n in N e d e r l a n d , m a g i n ons d u i z e n d s t e nummer t o c h geen b e s c h o u w i n g van deze, v o o r de Technische wetenschap, zoo b e l a n g r i j k e zaak o n t b r e k e n . H e t v o l g e n d e k a n n o g niet anders zijn d a n het o p s t e l l e n v a n eenige losse gedachten, N-raagstukken en t o e k o m s t p l a n n e n ; m e n i g lezer v a n d i t b l a d zal d i e edhtcr z o n d e r t w i j f e l m e t b e l a n g s t e l l i n g Jezen. .Nederland b e z i t thans een aantal technische b i b l i o t h e k e x i , w a a r v a n de R i j k s b i b l i o t h e e k der Technische H o o g e s c h o o l te D e l f t w e l d e grootste ós, v o o r t s is er, eveneens een R i j k s i n s t e l l i n g , de b o e k e r i j v a n d e n O c t i o o i r a a d te ' s - G r a v e n h a g e en b e z i t t e n een a a n t a l andere i n s t e l l i n g e n als het K o n i n k l i j k I n s t i t u u t v a n Ingenieurs, het S c h e e p v a a r t m u s e u m te R o t t e r d a m en d e r g e l i j k e n , m i n of meer uitgeb r e i d e technische b i b l i o t h e k e n . O o k f a b r i e k e n b e g i n n e n hier en daar b o e k e r i j e n aan te leggen die zich u i t d e n a a r d d e r zaak o p t e c h n i s c h t e r r e i n bewegen en h i e r o p z a l v e r d e r o p nader w o r d e n t e r u g gekomen. A l deze i n s t e l l i n g e n staan b e t r e k k e l i j k op z i c h z e l f . D e s a m e n w e r k i n g is gering, al is h e t w a a r d a t m e n elkaar h e l p t w a n neer z u l k s n o o d i g is. D e V T a a g is echter of n i e t een •be^^'uste en g e o r g a n i s e e r d e s a m e n w e r k i n g in het l e v e n te r o e p e n w a r e . D e v o o r d e e l e n d a a r v a n v o o r technisch N e d e r l a n d l i g g e n v o o r d e h a n d . B e z w a r e n z i j n er echter eveneens, samenh a n g e n d e m e t het d o e l w a a r \ ' o o r d e boek e r i j a a n g e l e g d is. D e D e l f t s c h e b i b l i o theek is speciaal gericht o p het uitleenen d e r b o e k e n , d i e v a n d e n O c l r o o i r a a d en

de fabrieksbibliotheken, zijn bijeengeb r a c h t v o o r g e b r u i k i n eigen huis e n . z u l len m i n d e r g e m a k k e l i j k k u n n e n u i t l e e n e n ; aan d e r g e l i j k e b e z w a r e n k a n m e n e c h t e r d o o r een d o e l t r e f f e n d e o r g a n i s a t i e w e l tegemoet k o m e n . A l is het n u n o g nie.t d e n t i j d o m een p o g i n g te d o e n een d e r g e l i j k e s a m e n w e r k i n g t o t s t a n d te b r e n g e n , h e e f t h e t t o c h w e l z i j n b e l a n g
de steeds g r o o t e r w o r d e n d e beteeikenis d i e de i n d u s t r i e v o o r d e i n s t a n d h o u d i n g v a n de k o m e n d e m a a t s c h a p p i j k r i j g e n zal. D a a r m e e i m m e r s zal d e T e c h n i s c h e w e tenschap een steeds v o o r n a m e r plaats gaan i n n e m e n o n d e r h a a r oudere zusters, steeds meer b e o e f e n a a r s v i n d e n en d e beh o e f t e aan een g o e d georganiseerd technisch b i b l i o t h e e k w e z e n zal in e v e n r e d i g heid daarmee stijgen. B i j d i t aMes v e r k e e r t d e D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k i n een b i j z o n d e r e p o s i t i e . H e t l i g t i m m e r s v o o r de h a n d d a t z i c h e v e n w i j d i g aan d e b o v e n g e s c h e t s t e o n t w i k k e l i n g een steeds n a u w e r c o n t a c t tusschen de i n d u s t r i e eenerzijds en D e l f t als c e n t r u m v a n technische wetenschap aan d e n a n d e r e n k a n t , zal o n t w i k k e l e n en i n d a t n a u w e r c o n t a c t zal d e D e l f t s c h e b i b i o t h e e k een b e l a n g r i j k e r o l k u n n e n en moeten vervullen. V o o r een d e e l d o e t z i j zulks reeds, Philips gloeilampenfabrieken, de Bataafsche P e t r o l e u m m a a t s c h a p p i j , d e K u n s t zijdefabrieken en verschillende andere Nederlandsche ondernemingen behooren reeds t o t de vaste klantfen v a n d e D e l f t sche b i b l i o t h e e k en i n h e t laatste h a l f j a a r z i j n daar eenige n i e u w e k l a n t e n v a n d e z e n a a r d b i j g e k o m e n , t e r w i j l een v e r d e r e s t i j ging v a n deze l i j n v e r w a c h t m a g w o r d e n . W e l is w a a r v o r m e n g r o o t e f a b r i e k e n ook eigen b o e k e r i j e n en zulks te meer n a a r m a t e m e n h e t n u t v a n d e stelselm a t i g e b e o e f e n i n g d e r technische w e t e n schap i n eigen f a b r i e k s l a b o r a t o r i u m , b e seft. M a a r i n d e n regeJ r u l l e n deze b i b l i o t h e k e n zich v o o r a l specialiseeren op het g e b i e d w a a r b i j d e f a b r i e k het meest o n m i d d e l l i j k is b e t r o k k e n , z o o d a t m e n v o o r aanverwante gebieden u i t leenen m o e t g a a n . M a a r zelfs de meest r o y a a l g e f i n a n c i e r d e f a b r i e k s b i b l i o t h e e k is b i j de D e l f t sche c o l l e c t i e t o c h n o g w e l een 50 j a a r achter. E n v o o r d e v e l e oudere b o e k e n en t i j d s c h r i f t e n die n o g s.lechts a n t i q u a risch o f in het geheel n i e t meer te k r i j g e n ziin. zullen zij b l i i v e n d h u n toevlucht i n D e l f t moeten zoeken. B o v e n d i e n l i g t h e t in den a a r d der D e l f t s c h e c o l l e c t i e , die zich als b e h o o r e n d e t o t de T e c h n i s c h e H o o g e s c h o o l , o p elk speciaal t e c h n i s c h g e b i e d t o c h v o o r a l o p het meer a l g e m e e n e d a a r i n zal m o e -

ten r i c h t e n , d a t z i j zal b l i j v e n v e r s c h i l l e n v a n d e f a b r i e k s b i b l i o t h e k e n die b i j deii"'aanschaf v a n b o e k e n m e t 'de geringste details van hun b e d r i j f rekening rullen m o e t e n h o u d e n . D a a r d o o r zal d e D e l f t sche b o e k e r i j een w e l k o m e a a n v u l l i n g b l i j v e n , o o k v o o r de best g e ë q u i p e e r d e fabrieksbibliotheek. W e l n u , in v e r b a n d m e t het t o e n e m e n de b e l a n g dat de k o m e n d e m a a t s c h a p p i j van een b l o e i e n d e in^dustrie zal m o g e n v e r w a c h t e n , is het een l a n d s b e l a n g te n o e m e n d a t de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k i n t o e n e m e n d e m a t e een steun v o o r de N e d e r l a n d s c h e i n d u s t r i e is. D a a r v o o r z a l deze b o e k e r i j o p d e h o o g t e d e r snel v o o r t s c h r i j d e n d e o n t w i k k e l i n g der technische w e t e n s c h a p m o e t e n b l i j v e n . E n h e t is o o k v o o r deze r o l d i e de B i b l i o t h e e k zal m o e t e n spelen, niet a l l e e n n o o d i g d a t haar boekencollectie w o r d t bijgehouden, m a a r o o k d a t een d e s k u n d i g e staf aanw e z i g is o m de v r a g e n die u i t de i n d u s t r i e t o t ons k o m e n z o o snel en zoo j u i s t m o g e l i j k te k u n n e n b e a n t w o o r d e n . W a n n e e r d a t m o g e l i j k g e w o r d e n is zal de N e d e r l a n d s c h e i n d u s t r i e h a a r b e l a n g b i j de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k steeds scherper gaan g e v o e l e n en zal z i j o n g e t w i j f e l d bereid gevonden w o r d e n om door ruime b i j d r a g e n dit centrum v a n geboekstaafde k e n n i s op h e t g e b i e d d e r technische w e t e n s c h a p t o t v o l l e o n t p l o o i i n g te h e l p e n b r e n g e n . D a n zal h e t w o r d e n zooals het w e z e n m o e t , d a t geen t e c h n i s c h geleerde, g e e n ingenieur, u i t v o e r e n d technicus o f f a b r i k a n t , zal w o r d e n t e l e u r g e s t e l d w a n neer h i j zich t o t de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k w e n d t , h e t z i j z i j n v r a a g een b e p a a l d b o e k g e l d t , d a n w e l een a d v i e s o p technisch bibliograBsch gebied. W i e literatuur w i l h e b b e n over h e t m i n s t v o o r d e h a n d l i g gende o n d e r w e r p op technisch gebied, m o e t d o o r de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k o f aan de b o e k e n zelf, of aan een o p g a a f v a n de b e s t a a n d e l i t e r a t u u r o p het bet r e f f e n d e gebied geholpen kunnen w o r d e n . T h a n s is d i t n o g een d r o o m , z i j h e t d a n o o k een schoone. Deze d r o o m zal echter w e r k e l i j k h e i d m o e t e n w o r d e n in'dien o o k d e b i b l i o t h e e k d e h o o g e v l u c h t w i l n e m e n d i e het D e l f t sche o n d e r w i j s i n de g e ï n d u s t r a l i s e e r d e m a a t s c h a p p i j zal m o e t e n bereiicen. O m

dat te k u n n e n m o e t echter een lange w e g w o r d e n a f g e l e g d en i n het v o l g e n d e zal d a t d u i d d i j k g e m a a k t w o r d e n d o o r eenige b e s c h o u w i n g e n te w i j d e n aan d e v r a a g stukken w a a r v o o r de Delftsche bibliotheek thans staat en aan" de r i c h t i n g die ingeslagen d i e n t te w o r d e n o m het beoogde doel te bereiken. D a a r b i j zullen enkele vraagstukken van bibliotheektechnischen a a r d , z i j het slechts zeer aan de o p p e r v l a k t e , geraalkt m o e t e n w o r d e n . M a a r eerst als een idee is gegeven v a n de w e r k z a a m h e d e n d e r b i b l i o t h e e k , k a n d u i d e l i j k g e m a a k t w o r d e n hoe de l i j n naar d e toekomst getrokken worden moet. De w e r k z a a m h e i d der D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k . D e D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k , idie t.o.z. v a n de U n i v e r s i t e i t s b i b l i o t h e k e n t o t de j o n geren b e h o o r t h e e f t zioh l a n g z a m e r h a n d een b e l a n g w e ü c k e n d e collectie boeken verschaft die thans ongeveer 200.000 banden omvat. OorspronkeJijk bedoeld en o o k a l l e e n g e s c h i k t als h u l p m i d d e l b i j het D e l f t s c h e o n d e r w i j s , is d e thans aanw e z i g e v e r z a m e l i n g i n staat een veel g r o o t e r g e b i e d te b e s t r i j k e n . A l z u l l e n d e D e l f t s c h e d o c e n t e n en studenten u i t d e n a a r d d e r zaak het eerst aan b o d k o m e n , d e b i b l i o t h e e k is t h a n s g r o o t g e n o e g o m o o k aan a n d e r e n h a a r d i e n s t e n te b e w i j z e n en z o o d o e n d e de d o o r h a a r v e r g a a r d e g e e s t e l i j k e schatten ook v r u c h t e n te d o e n d r a g e n v e r b u i l e n Delft. In het v o o r g a a n d e w e r d reeds m e d e g e d e e l d d a t d e g r o o t e i n d u s t r i e reeds een k l a n t v a n d e D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k is, m a a r ooik v e l e D e l f t s c h e ingenieurs d i e ergens i n o n s l a n d een p o s i t i e b e k l e e d e n z e n d e n ons no-g t e l k e n s a a n v r a g e n o m boeken en d a t w i i hieraan voldoen spreekt w e l v a n z e l f . D a a r a a n k u n n e n w i j ook g e m a k k e l i j k v o l d o e n . . M i n d e r g e m a k k e l i j k k u n n e n w i j aan andere aan\'Tagen v o l d o e n die ons v a n deze z i j d e t e l k e n s b e r e i k e n . D i k w i j l s v r a gen ons i n g e n i e u r s en t e c h n i c i d i e v e r v a n den technische bibliotheek verwijderd zitten o m raa<3. D a n eens w e n d t z i c h i e m a n d d i e o v e r een b e p a a l d o n d e r w e r p een v o o r d r a c h t m o e t h o u d e n , zich tot ons

m e t het verzoek h e m de beste en n i e u w s t e l i t e r a t u u r toe te z e n d e n . D a n w e e r is er i e m a n d die ons vraa^gt i n weflk t i j d s c h r i f t L o r e n t z v o o r h e t eerst z i j n c o n t r a c t i e hypothese p u b l i c e e r d e . E e n a n d e r w e e r s c h r i j f t ons d a t z i j n k e n n i s o p een o f ander speciaal g e b i e d te k o r t schiet en v r a a g t ons h e m d a a r v o o r d e g e s c h i k t e b o e k e n toe te z e n d e n . H e t is m i j n s inziens d e p l i c h t %'an d e b i b l i o t h e e k o m o o k deze v r a g e n te beantwoorden. V a a k zit daaraan veel w e r k v e r b o n d e n . I n de eerste p l a a t s d o o r d a t het veel v o o r k o m t d a t d e a a n v r a g e r s s c h r i j v e r s n a m e n en b o e k e n t i t e l s onvoll e d i g o f zelfs o n j u i s t o p g e v e n , z o o d a t i n de bibliografie naar d e juiste n a m e n m o e t wonden g e j a a g d . V e r d e r d o o r d a t onze staf v a n a l d i e s p e d a l e o n d e r w e r pen niet v o l d o e n d e o p d e h o o g t e is en m e n zich eerst m o e t o r i ë n t c e r e n o p h e t betreffende gebied. V e e l a l w o r d t d a a r b i j d a n d e h u l p der H o o g l e e r a r e n i n g e r o e pen d i e ons steeds m e t d e (meeste b e r e i d w i l l i g h e i d b i j s t a a n e n w i e r ikennis a l d u s hun oud-Jeerlingen n o g ten g o e d e k o m t . Maar vooral o m d a t w i j v o o r de beantw o o r d i n g van sommige vragen niet k u n nen v o l s t a a n m e t n a te g a a n w a t w e erv a n i n huis h e b b e n , m a a r b o v e n d i e n de b i b l i o g r a f i e m o e t e n b e s t u d e e r e n o m te zien o f er b e l a n g r i j k e w e r k e n b e s t a a n d i e w i j niet bezitten e n het b e s t a a n w a a r v a n w i j den aanvrager moeten m e e d e d e n , w i l het a n t w o o r d aan d e b e d o e l i n g b e antwoorden. Een d e r g e l i j k onderzoek h e e f t d a n tevens v o o r de b i b l i o t h e e k h e t v o o r d e e l d a t w i j l e e m t e n i n onze c o l l e c tie o n t d e k k e n . H e t spreekt v a n z e l f d a t m e t d i t alles vaak tijdroovende literatuurrecherches g e m o e i d z i j n , en d a t w i j , d o o r d a t onze w e t e n s c h a p p e l i j k e s t a f v e e l te k l e i n is i n v e r h o u d i n g t o t d e l a i u g z a m e r h a n d respectabel geworden boeikencollectie, thans d i k w i j l s d e n t i j d missen o m deze a a n v r a eers te k u n n e n g e v e n w a t h e n t o e k o m t . D a t is zeer j a m m e r o m d a t d e gegevens hier ligeen en als d o o d m a t e r i a a l z u l l e n b l i j v e n lisgen i n d i e n er g e e n v o l d o e n d e h a n d e n zijn o m ze i n l e v e n d e k e n n i s o m te zetten. In de t o e k o m s t echter z a l de Delftsche bibliotheek ook in d i t opzicht haar taak m o e t e n en k u n n e n v e r v u l l e n .

A a n d i t a ü e s k a n de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k n o g niet i n v o l l e n o m v a n g v o l d o e n . I n d e eerste p l a a t s o m d a t haar i n w e n d i g e o r g a n i s a t i e n o g o n v o l m a a k t is en ten t w e e d e o m d a t het d o e l b e w u s t e v e r b a n d m e t a n d e r e technische b i b l i o t h e k e n n o g ontbreekt. De i n w e n d i g e o r g a n i s a t i e en h a a r t o e i k o m s t i g e ontwikk e l i n g . D i t is een o n d e r w e r p v o o r een l i j v i g e s t u d i e o p z i c h z e l f . H i e r z o u een bespreking v a n aankooporganisatie, v o o r de o r g a n i s a t i e v a n het u i t l e e n b u r e a u , v a n magazijnbedrijf en bibliotheekadminis t r a t i e op z i j n p l a a t s z i j n . D e b e s c h o u w i n g zal echter t o t g e n o e g e n v a n den lezer, b e p e r k t w o r d e n t o t een der g r o o t e bez w a r e n d i e de D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k thans i n h a a r s t r e v e n naar v l u g en n a u w k e u r i g werken o n d e r v i n d t . K o r t gezegd k o m t het h i e r o p neer dat de b i b l i o t h e e k , w a a r de b o e k e n i n het m a g a z i j n op f o r m a a t staan en dus de l i t e r a t u u r over b e p a a l d e o n d e r w e r p e n i n d e n systematischen catalogus m o e t w o r d e n gezocht, l a b o u r e e r t aan een zeer slechten staat v a n g e n o e m d e n c a t a l o g u s en v a n een ts k l e i n e w e tenschappelijken staf o m de: c o r r e c t i e d a a r v a n m e t de n o o d i g e snelheid u i t te voeren. E e n i g e m o e i l i j k h e d e n die zich b i j de r e c o n s t r u c t i e v a n d i e n catalogus v o o r d o e n k u n n e n hier naar v o r e n gebracht w o r d e n . I n d i t v e r b a n d z i j o p g e m e r k t dat de o n t w i k k e l i n g v a n de l i t e r a t u u r op techn i s c h g e b i e d , aan den systematischen c a t a l o g u s v a n deze technische b i b l i o t h e ken z w a r e eischen stelt. I n het a l g e m e e n k a n gezegd w o r d e n d a t de w e t e n s c h a p p e l i j k e l i t e r a t u u r , n i e t a l l e e n d e technische, een steeds g r o e i e n de specialisatie t o o n t . D e oudere b o e k e n b e h a n d e l e n v e e l a l o n d e r w e r p e n die m e n t h a n s in é é n b o e k niet meer aan zal t r e f f e n d a a r deze o n d e r w e r p e n elk a f z o n d e r f i j k e takken v a n wetenschap g e v o r m d h e b b e n . D i t is z o o gegaan i n de abstracte wetenschappen, waar men bijv. vroeger v a a k n a t u u r - , s c h e i k u n d e en b i o l o g i e in é é n l e e r b o e k v e r e e n i g d v o n d . Deze v a k k e n h e b b e n t h a n s h u n eigen gebied vero v e r d , de p s y c h o l o g i e is n o g maar k o r t geleden z e l f s t a n d i g g e w o r d e n en thans ziet m e n zich de g r o o t e g r o e p der tech-

6

nische wetenschappen losmaken va die der natuurwetenschappen^ en ee s p e c i f i e k t e c h n i s c h e l i t e r a t u u r zich o n ; V i - i k k e l e n , w a a r b i j d e s c h r i j v e r s zich n i t meer op een natuurwetenschappelij standpunt s t e l l e n o m v a n ."daaruit d technische v r a a g s t u k k e n te bezien, m a c w a a r b i j z i j p r o b l e m e n v a n u i t d e technie z e l v e b e k i j k e n en d e natuurwetenscha b i j de o p l o s s i n g d e r v r a a g s t u k k e n als o r ontbeerlijke hulpwetenschappen gebru. ken. M o g e h e t s o m m i g e n v o o r k o m e n de h i e r een f u t i e l e o n d e r s c h e i d i n g g e m a a k w o r d t , d e p r a c t i j k l e e r t d a t de g e v o l g e : d a a r v a n g r o o t z i j n . N i e t alleen als ge v o l g v a n de v l u c h t d e r t e c h n i e k , maa ook samenhangend m e t het bovenge schetste i n z i c h t , w a a r d o o r m e n a l l e r l e b e w e r k i n g e n n i e t m e e r b e s c h o u w t als be h o o r e n d e t o t de n i e t v e r d e r na te p l u ; zen b e h e n d i g h e i d e n e r v a r i n g v a n de: technicus, als , . a r t et m é t i e r " dus, m a a ook d e z e o n d e r d e e l e n o n d e r de l o u p der w e t e n s c h a p p e l i j k e analyse brengt h e e f t zich d e t e c h n i s c h e l i t e r a t u u r steed m e e r t o t speciale o n d e r w e r p e n g e w e n d De h a n d b o e k e n b l i j v e n hun w a a r d e we b e h o u d e n , m a a r h u n a a n t a l b e g i n t gerins te w o r d e n ten o p z i c h t e v a n d a t der m o n o g r a f i e ë n . H i e r d o o r m o e t de systema tische c a t a l o g u s v a n d e technische b i b l i o t h e e k steeds v e r d e r i n b i j z o n d e r h e d e r a f d a l e n en w o r d t h e t v r a a g s t u k v a n dt s y s t e m a t i e k o p z i c h z e l f o p deze v a a l nog half ontgonnen terreinen, waar ziel d e g r e n z e n n o g n i e t a l t i j d scherp a f t e e k e n e n , een m o e i l i j k e z a a k . H e t m o o i e er o m v a n g r i j k e w e r k <3at het Brusselscht b i b l i o g r a f i s c h e i n s t i t u u t o o k o p techniscV gebied aan het decimaalsysteem var D e w e y hee-ft v e r r i c h t , g e e f t een v o o r b e e l d v a n d e n o m v a n g en d e c o m p l i c a t i t v a n d i t p r o b l e e m . I e d e r e b i b l i o t h e e k die d i t systeem o m a l l e r l e i r e d e n e n niet aanv a a r d e n w i l o f k a n , m o e t dezen arbeic noodgedwongen verrichten. N o g een a n d e r e m o e i l i j k h e i d d o e t z i e l bij het c a t a l o g i s e e r e n v a n een g r o o t e technische bibliotheek voor. W i 1h e l m O s t w a 1 d is d e m a n d i e o v e : de o n t w i k k e l i n g d e r w e t e n s c h a p p e l i j k e l i t e r a t u u r m e r k w a a r d i g e en v r u c h t b a r e d e n k b e e l d e n o n t w i k k e l d h e e f t . Een daar

7

van is d i t d a t aan o n z e t i j d s c h r i f t e n het b e z w a a r k l e e f t d a t v a n een geheelen j a a r g a n g slechts een g e r i n g aantal a r t i k e l e n w a a r d e h e b b e n v o o r een specialen o n derzoeker. V o l g e n s h e m z o u d e n d e t i j d s c h r i f t e n d a n o o k in den v o r m v a n losse a f d r u k j e s der artikelen moeten verschijnen, w a a r b i j m e n zioh d a n o p een g r o o t a a n t a l t i j d s c h r i f t e n t e g e l i j k zou m o e t e n abonneeren, m e t d i e n verstande d a t m e n van a l l e n alleen d i e a r t i k e l e n o n t v a n g t die het gewenschte gebie.d b e t r e f f e n . V o o r de h a n d b o e k e n h e e f t O s t w a 1 d p a r a l l e l l o o p e n d e aspecten g e o p e n d .

gegeven w o r d e n , t e r w i j l misschien de t i j d s c h r i f t e n zich g a a n oplossen i n e v e n eens losse p u b l i c a t i e s v a n a f z o n d e r l i j k e artikelen dan zou men, indien m e n d i t alles i n d e n b o e k e n c a t a ' l o g u s o p n e e m t , over h o n d e r d jaar de w e r k e l i j k e boeken met een l a n t a r e n t j e i n d e e i n d e l o o z e massa's titels m o e t e n o p z o e k e n , t o t g r o o t ongerief v o o r d e n g e b r u i k e r . E n v a n h i e r k o m t m e n d a n t o t de v r a a g w a t eigenl i j k een b o e k is i n t e g e n s t e l l i n g m e t een afzonderlijk uitgegeven tijdschriftartikel. Is dat d a n geen b o e k , z i j h e t d a n o o k klein?

Z o n d e r d i t belangvi'ekkende v r a a g s t u k hier n u aan te s n i j d e n , k a n geconstateerd w o r d e n d a t z i j n d e n k b e e l d e n reeds h i e r en d a a r i n v e r v u l l i n g z i j n gegaan. O p technisch g e b i e d w o r d e n in A m e r i k a d o o r h e t , , B u r e a u o f M i n e s " en eenige s o o r t g e l i j k e i n s t e l l i n g e n een reeks p u b l i caties u i t g e g e v e n d i e als n i i n of meer u i t gebreide t i j d s c h r i f t a r t i k e l e n z i j n o p te v a t t e n e n o o k i n andere l a n d e n k o m e n d e r g e l i j k e series u i t .

•Het l i g t niet i n d e l i j n v a n d i t a r t i k e l o m d a a r o p thans n a d e r i n te gaan. D e bedoeOing is slechts een d e r v e l e p r o b l e m e n aan te s t i p p e n d i e v o o r d e i n w e n d i g e organisatie d e r technische b i b l i o theiken v a n b e l a n g gaan w o r d e n .

N u staat e c h t e r d e b i b l i o t h e c a r i s v a n een g r o o t e b i b l i o t h e e k , d i e er o v e r h o n d e r d e n j a r e n n o g zal z i j n en d a n i n e v e n r e d i g h e i d g e g r o e i d zal wezen, v o o r het v r a a g s t u k o m z i j n systematischen catalogus z o o sober en d u i d e l i j k m o g e l i j k te m o e t e n h o u d e n o m te v e r m i j d e n d a t deze in d e t o e k o m s t aan z i j n u i t g e b r e i d h e i d ten g r o n d e z a l gaan. A l l e r e e r s t d i e n e h i j zich dus be\\-ust te z i j n d a t d e catalogus alleen b o e k t i t e l s zal m o e t e n b e v a t t e n . W i l h i j d a a r n a a s t een r e p e r t o r i u m op de tijdschriftenartikelen aanleggen, dan moet h i j dat afzonderlijk doen, maar h i j h o u d e b e i d e uiteen o m z i j n b o e k e n c a t a logus niet m e t d e titels v a n t i j d s c h r i f t a r t i k e l e n te v e r d u n n e n , w a t het v i n d e n d e r b o e k e n , de meer m o n u m e n t a l e w e r ken dus, i n d e n w e g z o u staan. Gaat men nu de publicaties van het B u r e a u o f M i n e s " en d e r g e l i j k e n in d e n s>'stematischen catalogus o p n e m e n d a n is m e n al g a u w b e z i g een ve.'kapt repert o r i u m op t i j d s c h r i f t a r t i k e l e n in d e n b o e k e n c a t a l o g u s te vervi-erken en d a t z o n d e r d a t m e n het z e l f m e r k t . M o c h t dan O s t w a ! d's d e n k b e e l d i n d e t o e k o m s t doorvs'erken en hoe langer hoe meer series v a n de b o v e n g e n o e m d e s o o r t u i t -

M e n ziet er u i t d a t o o k d e b i b l i o t h e caris een soort i n g e n i e u r is i n z o o v e r r e d a t h i j d e n k b e e l d e n en systemen v o o r p r a c t i s c h g e b r u i k m o e t realiseeren en daarbij zijn plannen moet b o u w e n , denk e n d e aan een v e r r e t o e k o m s t en d e waarschijnlijke o n t w i k k e l i n g der literatuur, w i l z i j n s c h e p p i n g v o o r het nageslacht geen r a m p b l i j k e n te z i j n . Aan de r e c o n s t r u c t i e v a n d e n D e l f t schen catalogus w o r d t thans m e t k r a c h t g e w e r k t . Eerst w a n n e e r d i t g e r e e d is en b o v e n d i e n de c a t a l o g i d e r a f d e e l i n g s bibliotheken zullen zijn opgenomen, zood a t de g ë h e e l e i n D e l f t a a n w e z i g e b o e k e n c o l l e c t i e m e t een o o g o p s l a g z a l k u n nen w o r d e n o v e r z i e n , z a l een g r o o t e h i n d e r p a a l tegen v l u g en n a u w k e u r i g werken zijn opgeheven. D a a r n a zal er n a a r g e s t r e e f d w o r d e n een centralen c a t a l o g u s aan te l e g g e n v a n alle i n het l a n d a a n w e z i g e b o e k e n v a n technischen a a r d d i e v o o r u i t l e v e r e n bes c h i k b a a r z i j n . D a a r m e e k o m t een m a c h tig i n s t r u m e n t v o o r b i b l i o g r a f i s c h e i n f o r m a t i e ter b e s c h i k k i n g . M a a r er zal e e n i g e n t i j d overheen m o e t e n gaan v o o r d a t d i t w e r k gereed is en pas w a n n e e r de i n w e n d i g e organisatie b e h o o r l i j k i n o r d e is z a l m e t v o l l e k r a c h t naar b u i t e n g e w e r k t k u n n e n w o r den. Het ^'erband b i b l i o t h e k e n .

m e t de andere R e e d s nu l e e f t d e

" -i'

'

•

_

6

-

Delhsohe bibliotheek in ruilverkeer m e t d e U n i v e r s i t e i t s b i b l i o t h e k e n en v e r s c h i l lende andere g r o o t e boekerijen in den l a n d e en zal z i j t r a c h t e n h a a r relaties m e t zooveel mogelijk soortgelijke instellingen in d e n l a n d e u i t te b r e i d e n . D a a r d o o r vv'ordt eenerzijds b e r e i k t d a t d e D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k h a a r k l a n t e n o o k d a n zal kunnen bevredigen wanneer boeken word e n g e v r a a g d die z i j niet z e l f bezit, m a a r die d o o r h a a r b e m i d d e l i n g u i t a n d e r e b i b l i o t h e k e n w o r d e n v e r k r e g e n . .Aan d e n a n d e r e n k a n t w o r d t het m o g e l i j k g e m a a k t d a t D e l f t z i c h steeds meer o p t e c h n i s c h wetenschappelijke literatuur zal kunnen c o n c e n t r e e r e n e n steeds m i n d e r a a n d a c h t zal b e h o e v e n te schenken aan de gebied e n die d o o r andere boekerijen w o r d e n bestreken. W a n n e e r d a n b o v e n d i e n i n d e toek o m s t d e D e l f t s c h e b i b l i o t h e e k o v e r een t-echnisch wetenschappelijken staf zal k u n n e n b e s c h i k k e n , zal z i j geen technicus in d e n l a n d e , d i e o m r a a d k o m t i n z a k e l i t e r a t u u r o p z i j n g e b i e d t e l e u r b e h o e v e n te stellen. I n d e t o e k o m s t d e n k e n w i j ons een nauw verband tusschen alle technische b i b l i o t h e k e n d i e elkaar, o n d e r b e p a a l d e

• v o o r w a a r d e n d i e e l k e instelling*:'in', .verb a n d m e t z i j n a a r d z a l inoefen': « t e l l e n , h u n b o e k e n u i t l e e n e n e n h e t terreirT v a n aankooponderling afbakenen,opdat, ieder in z i j n s p e c i a l i t e i t e n z o o v o l l e d i g mogelijk voorzien zal k u n n e n zijn. O o k zijn i n deze s a m e n w e r k i n g d e fabrieksbibliotheken gedacht die een b e l a n g r i j k e plaats i n d i t v e r b a n d k u n n e n i n n e m e n . D i t is alles t o e k o m s t m u z i e k en o p het oogenblik n o g niet te verwezenlijken. T o c h is h e t n u t t i g d a t d i t d e n k b e e l d reeds t h a n s i n r u i m e r k r i n g beikend g e m a a k t w o r d t , misschien d a t h e t a n d e r e n a a n l e i d i n g g e e f t o m d a a r o v e r o o k reeds h u n g e d a c h t e n te l a t e n gaan, w a n t d e t i j d is niet. v e r d a t m e n t o t een d e r g e l i j k e samenwerking gedreven zal w o r d e n , al w a r e het alleen m a a r o m d e besparingen d i e d a a r m e e te b e r e i k e n w a r e . V e l e en gewichtige bezwaren zullen n o g moeten w o r d e n o v e r w o n n e n , m a a r eerst w a n n e e r een d e r g e l i j k e s a m e n w e r k i n g t o t s t a n d g e k o m e n zal z i j n , z a l m e n k u n n e n spreken van een g e o r g a n i s e e r d technisch bibliotheekwezen i n Nederland Delft,

Mei

1926.