? 1
-4
150016315
i i l l l i Gemeente Lelystad Ingekomen
2 2 JUL 2015
De raad van de gemeente Lelystad Postbus 91 8200 AB Lelystad
Almere, 21 juli 2015
Betreft: zienswijze Ontwerpbestemmingsplan Lelystad - Uitbreiding Luchthaven Met het Ontwerpbestemmingsplan Lelystad - Uitbreiding Luchthaven van 9 juni 2015 geeft de gemeente Lelystad nadere bestemming aan het luchthaventerrein met een verlengde start- en landingsbaan en een terminalgebouw. Graag geven wij hierop onze zienswijze. Inleiding In de aankondiging wordt vermeld dat de uitbreiding van de start- en landingsbaan van de Luchthaven Lelystad en de bouw van een nieuwe terminal niet passen binnen het op 12 februari 2014 onherroepelijk geworden Bestemmingsplan Lelystad Luchthaven en dat daarom een nieuw bestemmingsplan is opgesteld dat bedoeld is om de bouw van de landingsbaan en de terminal mogelijk te maken. Naar onze mening dient echter voor het luchthaventerrein als geheel een nieuw bestemmingsplan opgesteld te worden. Immers het Bestemmingsplan Luchthaven Lelystad 2014 ziet op het gebruik van Lelystad Airport als luchthaven met een voornamelijk zakelijk karakter (business airport). De bouw van een bescheiden terminal en de verlenging van de baan van 1250 tot 2100 meter is in dit plan bedoeld om voornamelijk de kleine luchtvaart te faciliteren naar een groei tot 140.0000 vliegbewegingen. Met de verlenging van de baan naar 2700 meter en de bouw van een grote terminal met opties voor verdere uitbreiding wordt een luchthaven beoogd met een geheel ander gebruik namelijk hoofdzakelijk voor de grote luchtvaart met passagiersvluchten door low cost carriers. Het kleine zakelijke luchtvaartverkeer moet nu grotendeels plaats maken voor groot vliegverkeer. Aan het Luchthavenbesluit ligt een nieuw MER ten grondslag, het Bestemmingsplan 2014 was gebaseerd op een MER uitgevoerd voor het Aanwijzingsbesluit van 2009 dat door de Raad van State vernietigd is. Inmiddels is het Luchthavenbesluit genomen met geheel andere uitgangspunten dan waarvoor het Bestemmingsplan 2014 opgesteld is. Wat betreft de economische uitvoerbaarheid gaat het Bestemmingsplan 2014 uit van winstgevendheid in 4 - 5 jaar. Het ondernemingsplan van Luchthaven Lelystad gaat nu uit van 2027. Et cetera. Niet alleen wordt de baan verlengd van 2100 naar 2700 meter en de terminal vergroot, maar het gebruik van de luchthaven en de implicaties van het gebruik zijn ten opzichte van Bestemmingsplan 2014 belangrijk gewijzigd. Het is niet voor niets dat de gemeente het gebruik van de baan en de terminal voorziet van een andere toelichting in het Ontwerpbestemmingsplan. Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: infofóivogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank I B A N : NL28INGB0004918483
Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland
Omdat thans dit Ontwerpbestemmingsplan Lelystad - Uitbreiding Luchthaven nog voorligt maken wij wel gebruik van de mogelijkheid hierop onze zienswijze verder bij u in te dienen. 1. Beperkingengebied binnen de Oostvaardersplassen In het ontwerpbestemmingsplan is de lengte en de situering van de start- en landingsbaan zodanig dat het wettelijke beperkingengebied in verband met de vogelaantrekkende werking van 6 km voor een deel binnen de grenzen valt van het Natura 2000-gebied de Oostvaardersplassen. Voor dit beschermde natuurgebied gelden instandhoudingsdoelstellingen voor vogels. De instandhoudingsdoelstellingen van diverse soorten vogels waaronder blauwe kiekendief en lepelaar worden op dit moment niet gehaald. In het gebied zijn mede hierom al aanpassingen nodig en ook voorzien om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren. Deze aanpassingen zouden opgevat kunnen worden als wijzigingen in het bestaande gebruik, waarmee een conflict kan ontstaan met de regels die gelden voor het wettelijk vereiste beperkingengebied voor luchthavens en met name wat betreft de vogelaantrekkende werking van het grondgebruik. Dergelijke conflicten dienen naar onze mening op voorhand uitgesloten te worden. Het gebied mag op geen enkele wijze beperkt worden in haar streven de instandhoudingsdoelstellingen te halen. Doelstellingen waartoe Nederland zich ook internationaal verplicht heeft. Het natuurgebied kan niet verplaatst worden. Wij pleiten daarom voor een inkorting, verplaatsing van de start en landingsbaan of een combinatie van beide op zodanige wijze dat de wettelijke beperkingenzone geen overlap meer heeft met het Natura 2000-gebied de Oostvaardersplassen. Daartoe zou de totale lengte van de start- en landingsbaan niet langer dan 2100 m of korter moeten zijn. 2. Beperkingengebied buiten de Oostvaardersplassen De commissie voor de MER heeft de staatssecretaris geadviseerd om, meer dan tot dan toe het geval was, in de toelichting op het luchthavenbesluit de betekenis van het beperkingengebied voor vogelaantrekkende bewegingen te verhelderen zodat eenduidig wordt uitgesloten dat - het beperkingengebied gevolgen heeft voor relevante vogelsoorten die buiten de Oostvaardersplassen foerageren en - de maatregelen die buiten de Oostvaardersplassen noodzakelijk zijn voor het behalen van de instandhoudingsdoelstellingen, onmogelijk worden gemaakt. De staatssecretaris volgt in het Luchthavenbesluit dit advies op. In de nota van toelichting wordt hierin voorzien door een verklaring van geen bezwaar in het kader van de Wet luchtvaart. Dit biedt soelaas indien de verklaring inderdaad afgegeven wordt, maar niet wanneer dit niet het geval is. Wij verzoeken u in de toelichting op het definitieve bestemmingsplan op te nemen dat het gebruik van de start- en landingsbaan zodanig dient te zijn, respectievelijk in dat geval zodanig aangepast zal worden, dat deze verklaring van geen bezwaar ook inderdaad afgegeven kan worden.
2
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: info(ffi:vogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank IB A N : NL28INGB0004918483
-4 3. Significant negatieve effecten niet uit te sluiten In de toelichting van het Ontwerpbestemmingsplan lijkt in par. 4.7.2 onder soortentoets een alinea geplakt over het gebied de Oostvaardersplassen. Hierin wordt gesteld dat dit gebied een beschermd natuurgebied is en een milieubeschermingsgebied voor stilte, maar dat gezien het feit dat het bestemmingsplan ziet op de aanleg van de start- en landingsbaan en de bouw van de terminal geen significant negatieve effecten zijn te verwachten op de instandhoudingsdoelstellingen van de Oostvaardersplassen. Naar onze mening dient het bestemmingsplan rekening te houden met het doel van beide objecten, het gebruik dat daarvan gemaakt gaat worden en de mogelijke gevolgen die dit op de omgeving heeft. Gelet op de nabijheid van de Oostvaardersplassen en ook de eerder genoemde beperkingenzone zijn significant negatieve effecten niet uit te sluiten. Wij verzoeken u deze passage overeenkomstig te wijzigen of in deze vorm te schrappen. 4. Aantrekkelijkheid van het luchthaventerrein voor vogels. Door de ongunstige ligging van Luchthaven Lelystad te midden van diverse natuurgebieden en in een agrarische omgeving is het luchthaventerrein aantrekkelijk voor vogels. Om te voorkomen dat vogels en vliegtuigen wederzijds een gevaar vormen kunnen reeds bij de aanleg van de banen de benodigde maatregelen op het luchthaventerrein genomen worden. Problemen doen zich vooral voor op het gras langs het banenstelsel en bij de watergangen. In het bestemmingsplan wordt niets vermeld over het voor vogels ongeschikt of onaantrekkelijk maken van de grond naast de start- en landingsbaan. Langgrasbeheer zou een oplossing kunnen zijn en is een internationaal beproefde methode om het gebied onaantrekkelijk te maken voor vogels. Lelystad Airport heeft echter het eerder gevoerde langgrasbeheer moeten opschorten door een kwaliteitsvermindering van het gras dat leidde tot een gebrek aan draagkracht van de ondergrond. Dit kan tot problemen leiden wanneer het terrein bij calamiteiten betreden moet worden. In de huidige situatie is de draagkracht van de ondergrond nog steeds ontoereikend. Wij verzoeken u in het bestemmingsplan op te nemen dat het luchthaventerrein, vooral in de nabijheid van de banen, onaantrekkelijk wordt gemaakt voor vogels door een goede keuze van ondergrond en gewas (bijv. lang gras). Zo kan zo veel mogelijk voorkomen worden dat er gevaar ontstaat, dat vogels gedood worden of dat zij door hun aanwezigheid verkeersvluchten ophouden. Het dempen van sloten en de toename van de verharding wordt gecompenseerd met open water op het terrein en het verbreden van tochten op en langs het terrein waarbij geen gebruik gemaakt zal worden van het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Desondanks zal oppervlaktewater een aantrekkende werking hebben op vooral grotere vogels zoals aalscholvers die moeilijk te verjagen zijn, ooievaars die graag in het gras bij open water verblijven en eenden. Het creëren van meer open oppervlaktewater op het terrein zou daarom zoveel mogelijk vermeden moeten worden. De oplossing zou gezocht kunnen worden buiten het terrein en daarmee ook buiten de plangebieden. Wij verzoeken u de plannen en de waterparagraaf daarop aan te passen.
3
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail:
[email protected]. website: vogelwachttlevoland.nl K v K nr. 41023531. ING Bank 1BAN: NL28INGB0004918483
-4 5. Monitoren en voorkomen van schadelijke stoffen in het watermilieu. In dit ontwerpbestemmingsplan wordt niet meer ingegaan op de afwatering van de start- en landingsbaan alsmede de taxibanen. De hemelwaterafvoer van het luchthaventerrein vindt plaats op tochten die afwateren op de zeer nabij gelegen Larservaart. Deze vaart is de ecologische verbindingszone tussen de Oostvaardersplassen en de Randmeren en onderdeel van de EHS. Het is van essentiële betekenis dat deze vaart niet wordt verontreinigd. De afwatering van de Meerkoetentocht is op slechts 250 meter, zodat de kans op besmetting van verontreinigd water op de ecologische verbindingszone zeer reëel is. Met name de strooi- en de-icingvloeistoffen vormen een gevaar voor het leven in water. Ook bij Schiphol zijn in het verleden door niet adequate behandeling van deze stoffen ernstige problemen ontstaan. Uit de waterparagraaf is niet duidelijk hoe op voorhand voorkomen zal worden dat verontreinigd water van zowel start- en landingsbaan als de platvormen in de Larservaart terecht zal komen. Gesteld wordt dat aparte afspraken met het waterschap gemaakt moeten worden om het afstromend hemelwater op te vangen en lokaal te behandelen en dat dit onderdeel kan vormen van een nog op te stellen uitgebreider waterplan op structuurniveau. Wij verzoeken u de gehele afwatering inclusief drainage op het luchtvaartterrein en het aanleggen van wadi's langs de banen van het gehele hot-spotgebied van figuur 5.4 van de toelichting hierin te betrekken. Monitoring van de waterkwaliteit door middel van opname van een meetpunt in de Meerkoetentocht in het roulerend netwerk achten wij volstrekt onvoldoende, omdat in het roulerend netwerk meetpunten slechts eenmaal per drie jaar 6x worden onderzocht en dan nog slechts met een aantal standaardbepalingen. Wij verzoeken om vooral in de winterperiode frequente en luchthaven-specifieke metingen van de waterkwaliteit door te voeren op alle punten die afwateren in de Larservaart. Ook blijkt dat de huidige invloed van de luchthaven op de waterkwaliteit niet bekend is. Het lijkt ons van essentieel belang de huidige kwaliteit vast te stellen om na de uitbreiding van de luchthaven de ontwikkeling te kunnen volgen en monitoren. In par. 5.3 van de toelichting is aan de hand van een model van Luchthaven Schiphol een inschatting gemaakt van de CZV-belasting door dooi- en antivriesmiddelen voor Luchthaven Lelystad. Bij de uitkomst wordt vermeld dat die vergelijkbaar zou zijn met een gemeenteweg in Lelystad. Vergeten wordt hierbij dat luchthaven Lelystad op 250 meter ligt van een ecologische verbindingszone de Larservaart en dat de drukke Larserweg als cumulerende factor hier nog tussen ligt. Wij verzoeken u deze niet ter zake doende vergelijking met de gemeenteweg te schrappen. In het coalitieakkoord van de Provincie Flevoland 2015-2019 gesloten tussen de politieke partijen die het College vormen staat de ambitie om maximaal te bevorderen dat Luchthaven Lelystad zich ontwikkeld tot de meest duurzame luchthaven van de EU en ervoor te zorgen dat het gebruik van de ondergrond duurzaam is en dat daar uiterst zorgvuldig mee omgegaan moet worden. Onze zienswijze sluit hierbij aan.
4
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail:
[email protected], website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank I B A N : NL28INGB0004918483
-4 6. Uitstoot van broeikasgassen In het Ontwerpbestemmingsplan staat in par. 6.2.3 dat de emissie van overige stoffen toeneemt en dat met name de toename van het broeikasgas C02 aanzienlijk is. In het bestemmingsplan wordt dit afgedaan met de opmerking dat er voor luchthavens geen wettelijke grenzen gelden. Daarmee blijft een afweging van de aan deze gassen verbonden risico's voor mens en natuur, namelijk dat zij onder meer in belangrijke mate verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde, achterwege. Dit is naar onze mening volstrekt onjuist. De overheid heeft zich internationaal verplicht de uitstoot te verminderen, weet dat de nationale doelstelling niet gehaald wordt, en dient hier, ook in een bestemmingsplan en zeker daar de feiten van een aanzienlijke toename van broeikasgas bekend zijn, rekening mee te houden. Op 24 juni 2015 heeft de rechtbank Den Haag met uitspraak ECLI:NL:RBDHA:2015:7145 de Nederlandse staat bevolen meer te doen om de uitstoot van broeikasgassen in Nederland te verminderen. De Nederlandse Staat moet ervoor zorgen dat de uitstoot in Nederland in 2020 ten minste 25% lager is dan in 1990. Op basis van het huidige beleid zal de uitstoot blijven steken op een vermindering van hoogstens 17%. Dit betekent dat er nu maatregelen getroffen dienen te worden. In de toelichting op de uitspraak staat tevens dat elke vermindering van uitstoot bijdraagt aan het voorkomen van een gevaarlijke klimaatverandering en dat Nederland als geïndustrialiseerd land hierin voorop zou moeten lopen. Vaststaat dat het luchtvaartverkeer een belangrijk aandeel heeft in de emissie van broeikasgassen waaronder C02. Nu de rechter de Nederlandse Staat heeft bevolen de doelstelling van 25% te halen terwijl deze bij ongewijzigd beleid op 17% zou uitkomen, ligt het niet langer in de rede dat er groei nagestreefd wordt in een sector, de luchtvaart, die in belangrijke mate bijdraagt aan die uitstoot. Daarmee zou de uitstoot immers nog groter worden dan hij nu al is. De beoogde groei van het aantal vliegbewegingen op Schiphol komt hiermee ter discussie te staan met als te verwachten uitkomst dat die groei een halt moet worden toegeroepen en zeer wel mogelijk zal zelfs een afname van het vliegverkeer noodzakelijk blijken. Voor de ontwikkeling van Luchthaven Lelystad als overloophaven voor Schiphol is dan geen aanleiding meer. Dit geldt eens te meer, omdat het economisch minst aantrekkelijke en minst noodzakelijke vliegverkeer uitgevoerd door low cost carriers (LCC) het eerst voor beperking in aanmerking zal komen. Juist voor dit type verkeer is Luchthaven Lelystad bedoeld. De uitbreiding kan dus beter gestopt worden op een moment dat het leeuwendeel van de investeringen van op zijn minst 100 miljoen, en dit alleen in de luchthaven zelf, nog niet gedaan zijn. Hoewel de Nederlandse Staat tegen de uitspraak van de Haagse Rechtbank beroep in kan stellen is het in ieder geval op dit moment uiterst onzeker of het Luchthavenbesluit Lelystad ooit uitgevoerd zal kunnen worden.
5
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: info(a;vogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank IB A N : NL28INGB0004918483
-4 Wij verzoeken de raad het Ontwerpbestemmingsplan niet om te zetten in een definitief bestemmingsplan of dit in ieder geval aan te houden totdat meer duidelijkheid is verkregen omtrent de wijze waarop de Nederlandse Staat de op korte termijn noodzakelijke en aanzienlijke reductie van de emissie van broeikasgassen waaronder C02 invulling heeft gegeven. 7. Economische uitvoerbaarheid Het bestemmingsplan voorziet de uitvoering van werken door de gemeente waardoor de financieel-economische haalbaarheid van het plan aangetoond dient te worden. Deze economische haalbaarheid is des te meer van belang, omdat door het realiseren van de uitbreiding van de luchthaven belangrijke natuurwaarden en de voor Flevoland in opeenvolgende structuurvisies vastgestelde kernwaarden rust, ruimte, groen en water ernstig worden aangetast. Er mag daarom verwacht worden dat Rijk, provincie en in concreto de gemeente Lelystad bij het opstellen van dit bestemmingsplan een zorgvuldige en juiste afwegingen maken. 7.1 Investeringen te laag ingeschat Het door de exploitant Schiphol Group ingediende ondernemingsplan is door het bevoegd gezag getoetst. Het Rijk heeft zich hierin laten bijstaan door het bureau Stratagem. Dit bureau komt tot de conclusie dat de investeringen in totaal niet 90 miljoen, maar tenminste 98 miljoen zullen bedragen. Het bureau wijst op het risico dat de kosten hoger uitvallen dan geraamd en geeft hiervoor nu al belangrijke signalen af. Zo is er slechts in beperkte mate rekening gehouden met de kosten voortvloeiend uit de MER, omdat hier nader onderzoek naar gedaan moet worden. Het bureau zegt zich niet aan inschattingen te willen wagen, omdat er teveel onzekerheden zijn. Vervolgens voorspelt het bureau zeer aanzienlijke kosten voor het creëren van parkeergelegenheid in fase 3 die niet in het ondernemingsplan betrokken zijn. Ook de mogelijk noodzakelijke bouw van een nieuwe verkeerstoren van € 2,5 miljoen is niet in de berekeningen opgenomen evenmin als een aantal andere kosten waarvan zeker is dat zij zich zullen voordoen. 7.2 Opbrengsten te hoog ingeschat In het Ondernemingsplan van de exploitant wordt gesteld dat opbrengsten uit autoparkeren een belangrijke pijler vormen onder de business case van de luchthaven en dat het daarom van belang is dat de gemeente Lelystad een actief beleid voert dat voorkomt dat in de directe omgeving van de luchthaven parkeerterreinen worden ontwikkeld. Het gemeentelijk bestemmingenbeleid dient echter niet voor de bescherming van bedrijven tegen concurrenten of om concurrentieverhoudingen te reguleren (uitspraken RvS, 2014). Parkeerinkomsten zijn geprognotiseerd op maar liefst een kwart van de opbrengsten van de luchthaven. Aangezien de concurrentie die de luchthaven verwacht niet tegengehouden kan worden zijn deze opbrengsten te hoog ingeschat.
6
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: info(3 vogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank IB A N : NL281NGB0004918483
-4 7.3 Break-even-point mogelijk pas in 2035 Stratagem signaleert dat Schiphol Group uitgaat van een grotere stijging van het aantal vliegbewegingen dan de stijging die zich de afgelopen 15 jaar heeft voorgedaan. De hogere groeicijfers zijn het uitgangspunt voor het basisscenario in het ondernemingsplan van Lelystad Airport dat daardoor mogelijk te optimistisch is ingeschat. Stratagem waarschuwt dat het break-even-point naar winstgevende exploitatie daardoor 10 - 15 jaar zou kunnen opschuiven en niet in 2027, maar pas in of na 2035 bereikt zal worden. De toch al zeer lange terugverdientijd, belangrijk voor de beoordeling van een investering, zou daarmee nog verder opschuiven van 2035 tot voorbij het jaar 2045. De hogere investeringskosten (zie 7.1) kunnen deze prognoses nog verder negatief beïnvloeden. 7.4 Directe en indirecte werkgelegenheid slechts 1% van de beroepsbevolking In de toelichting op het bestemmingsplan wordt gesteld dat de directe en indirecte werkgelegenheid met ca. 3.000 arbeidsplaatsen zal toenemen. Hiervan gaat de suggestie uit dat 3000 nieuwe banen gecreëerd worden. Stratagem geeft echter aan dat een aanzienlijk deel van deze banen verhuisd worden van Schiphol naar Lelystad en geen nieuwe werkgelegenheid in Flevoland opleveren. Stratagem geeft zelfs een extra waarschuwing voor de te hoge verwachtingen die telkens worden gewekt, zelfs in het MER, over het aantal van 800 fte per miljoen passagiers. Uit onderzoek van Stratagem en buitenlandse studies blijkt dat dit getal slechts in uitzonderlijke gevallen gehaald wordt wanneer de maatschappijen besluiten de luchthaven als basis voor het stationeren van de gehele vloot te gebruiken. Lelystad Airport is hiervoor niet geschikt waardoor het aantal fte per miljoen passagiers op 300-400 fte zal liggen. Strategem baseert dit op het meest recente onderzoek wat in dit verband in 2009 gedaan is. De regionaal-economische versterking is wat betreft de werkgelegenheidssituatie daarmee veel geringer dan telkens gesuggereerd wordt en in de toelichting op dit Ontwerpbestemmingsplan is opgenomen. Daar komt nog bij dat er banen verloren zullen gaan in General Aviation, dat plaats moet maken voor groot luchtverkeer, en in de voor Flevoland niet onbelangrijke sector toerisme en recreatie. De laatste sector is verantwoordelijk voor ruim 7500 fte (Monitor Toerisme en Recreatie Flevoland, 2013). Bij volle bezetting in fase N2 van de uitbreiding van Luchthaven Lelystad zal het in werkelijkheid niet gaan om 3000 fte maar om veel minder dan 1500 fte. Dit is nog minder dan 1% van de huidige beroepsbevolking van Flevoland en pas in het jaar 2032. 7.5 De effecten voor de regio zijn negatief. Stratagem (2014) geeft aan dat er alleen kansen ontstaan voor bedrijven die rechtstreeks met luchtvaartactiviteiten te maken hebben of daaraan toeleveren. Stratagem waarschuwt nog eens extra voor de veel gehoorde verwachting, o.a. van de Kamer van Koophandel, dat Lelystad Airport zou zorgen voor een beter vestigingsklimaat in de regio. Uit diverse nationale en internationale onderzoeken blijkt dat dit effect niet of nauwelijks optreedt of zoals bij Vliegveld Eelde niet aangetoond kan worden (Noordelijke Rekenkamer, rapport oktober 2013). Daarmee is van een wezenlijke versterking van de regionaal economische structuur ook voor wat het vestigingsklimaat betreft geen sprake.
7
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140. 1326 C K Almere, e-mail: info(g
Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland
In de exploitatiekosten van Luchthaven Lelystad zijn weliswaar kosten voor Air Traffic Control (ATC) opgenomen, maar deze kosten worden geheel of ten dele geneutraliseerd door ze ook als opbrengst op te voeren. In de berekeningen wordt er namelijk van uitgegaan dat overheden financieel bijdragen aan ATC (Stratagem, 2014). Dit betekent dat in fase N3 op basis van de terminaltarieven voor ATC jaarlijks op zijn minst € 7 miljoen voor rekening komt van de provincie Flevoland of van gemeenten waaronder Lelystad. Dit bedrag zal echter nog veel verder oplopen in aanmerking genomen dat de kosten voor ATC op kleinere luchthavens veel zwaarder drukken. Ter illustratie, bij Eelde bedragen deze kosten zelfs € 3 miljoen bij een omvang van 250.000 passagiersbewegingen (Lelystad 6,7 miljoen passagiersbewegingen in fase N3). Doorberekening aan luchtvaartmaatschappijen of aan passagiers ligt niet voor de hand, want dit ondergraaft het concept van low cost airport en zou de aantrekkelijkheid van Luchthaven Lelystad zeer negatief beïnvloeden. Wanneer de regionale overheden de aanzienlijke kosten niet willen dragen, komen de kosten voor rekening van de exploitant, waardoor alle prognoses veel ongunstiger zullen zijn dan nu berekend is. Alleen al aan infrastructurele voorzieningen is een bedrag aan investeringen voorzien van € 70 miljoen waarvan € 50 miljoen voor het Rijk en € 20 miljoen voor rekening komt van de provincie Flevoland en de gemeente Lelystad. Deze investeringen worden verdedigd als zouden zij de hele regio ten goede komen. Ze zijn echter onnodig als Luchthaven Lelystad niet uitgebreid wordt en dienen daarom volledig aan de uitbreiding toegeschreven te worden. De extra aftakking van de A6 bijvoorbeeld dient geen enkel ander doel dan de luchthaven te faciliteren. 7.6 Vooralsnog geen interesse van luchtvaartmaatschappijen In alle analyses ontbreekt een zeer belangrijke. De aantrekkelijkheid van Luchthaven Lelystad voor luchtvaarmaatschappijen om vluchten uit te voeren. Hiernaar is blijkbaar, in marketing termen, geen veldonderzoek uitgevoerd. Dit hoeft ook niet, want tot nu toe heeft geen enkele maatschappij de bereidheid getoond vanaf Lelystad te vliegen of naar Lelystad te verhuizen. Vertegenwoordigers van de luchtvaartsector hebben zelfs in de Tweede Kamer verteld waarom ze geen voorkeur voor Lelystad Airport hebben. Zelfs het bekend worden van het luchthavenbesluit heeft geen gegadigde opgeleverd. Maatschappijen, en Schiphol erkent dat, kunnen niet gedwongen worden vanaf Lelystad te vliegen. Enorme incentives zoals kortingen tot 80% op de marktconforme landingsrechten en tegemoetkomingen in de kosten van de verhuizing van de operatie naar Lelystad brengen hierin vooralsnog geen verandering. Het is een teken aan de wand en een vergelijking met Amsterdam Container Terminal, De Blauwe Stad in Groningen en andere megalomane infrastructurele fiasco's dringt zich op. 7.7 Andere luchthavens Veel regionale luchthavens verkeren in zwaar weer. In Europa is 75% van alle regionale luchthavens verliesgevend. Ook in Nederland gaat dit op. Luchthavens worden met publiek geld ondersteund of moeten gesloten worden.
8
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: infb(
-4 Maastricht Aachen Airport is vooralsnog ternauwernood van de ondergang gered door de provincie Limburg en door het financieel bijspringen van de omliggende gemeenten. Voor vliegveld Twente kon geen positieve businesscase voor burgerluchtvaart gemaakt worden. De afgelopen jaren ontving Eelde Airport tientallen miljoenen euro's staatssteun van het Rijk en thans van de provincies Groningen en Drenthe, maar de luchthaven is daarmee nooit uit de rode cijfers gekomen. Voor al deze luchthavens geldt dat daar al een terminal en een start- en landingsbaan op de vereiste lengte ligt in tegenstelling tot Lelystad, waar alle investeringen nog gedaan moeten worden inclusief infrastructurele werken en voorzieningen door gemeente en provincie. Conclusie betreffende de economische uitvoerbaarheid - Het is zeker dat de investeringen te laag zijn ingeschat doordat kosten hoger uitvallen of niet zijn meegenomen terwijl zeker is dat zij zich zullen voordoen. Ook zijn opbrengsten te hoog getaxeerd. - De groeicijfers van het luchtverkeer zijn mogelijk te optimistisch ingeschat waardoor het break-even-point en de terugverdientijd ver op kunnen schuiven in de tijd. Behalve Schiphol Group zou geen enkele private investeerder geïnteresseerd zijn in dit met onzekerheden omgeven project met een dermate lange terugverdientijd. - De uitbreiding van de luchthaven die mogelijk gemaakt wordt door het verlengen van de baan en de terminal leidt slechts tot een zeer gering effect op de werkgelegenheid. Een veel groter en sneller optredend effect kan behaald worden met eenzelfde investering in andere projecten die wel bij Flevoland passen en die de natuur, het milieu en de omgeving veel minder belasten waaronder toerisme, recreatie en natuurbeleving. - Van eminent belang voor de economische uitvoerbaarheid van een luchthaven is de interesse van luchtvaartmaatschappijen. Hiervan is tot nu alleen het tegendeel gebleken. - De effecten voor de regio met inbegrip van vooral de gemeente Lelystad zijn negatief. De kosten vallen in de regio, de baten erbuiten. - Lering dient getrokken te worden uit de ervaringen met regionale luchthavens in Europa en Nederland. Het overgrote deel is verliesgevend en draait op bijdragen van vooral regionale overheden. In het licht van deze conclusies valt de voor een bestemmingsplan uit te voeren financieeleconomische haalbaarheidstoets zeer negatief uit. De bereidheid van Schiphol Group om de beoogde investeringen te doen is niet voldoende afweging. Te meer daar er niet alleen door Schiphol Group (voor 92% eigendom van gemeenten en de Nederlandse Staat), maar ook door regionale en lokale overheid forse investeringen gedaan moeten worden. Bovendien zullen er kosten ontstaan die jaarlijks een wissel trekken op de begroting van provincie en gemeente. Wij verzoeken de raad op deze grond het Ontwerpbestemmingsplan Lelystad Uitbreiding Luchthaven niet om te zetten in een definitief bestemmingsplan. Gaarne verzoeken wij de raad op gronden genoemd onder punt 6 en punt 7 het Ontwerpbestemmingsplan niet om te zetten in een definitief bestemmingsplan subsidiair op grond van punt 6 de omzetting aan te houden en meer subsidiair onze zienswijze wat betreft de punten 1 tot en met 5 over te nemen. 9
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: infofójvogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank I B A N : NL28INGB0004918483
Vogel- en Natuurwacht Zuid-Flevoland
Hoogachtend, namens het bestuur van Stichting Vogel- en Natuurwacht "Zuid-Flevoland",
Inge Hagens Voorzitter
Marius Bouscholte Algemeen bestuurslid
Stichting Vogel- en Natuurwacht 'Zuid-Flevoland' Postadres: Watercipresstraat 140, 1326 C K Almere, e-mail: mro(ó;vogelwachtflevoland.nl, website: vogelwachtflevoland.nl K v K nr. 41023531, ING Bank I B A N : NL28INGB0004918483
DVL-STW Gemetnte Lelystad
2UUL 2015
Postbus 8^00
Afzender;
AB
LeLstad
