beter achteraf vergiffenis vragen, dan toestemming vooraf Grid Platform
Hans Appel Chief Technology Officer Sun Vision Council Member Sun Microsystems, Inc. Lector Multidisciplinaire Informatica Hanzehogeschool, Groningen
context van het speelveld
alles & iedereen verbonden met het netwerk Hans Appel
log (# mensen per computer)
wet van Gordon Bell nieuwe computer klasse per 10 jaar
“number crunching” gegevens opslag
productiviteit interactief
jaar Hans Appel
Smart Dust sensors & effectors
ononderbroken info stroom naar/van fysieke wereld
zintuigen computers: sensoren
• groeit, beweegt • warm wordt • licht geeft • geluid maakt • chemische reactie • smaak heeft Hans Appel
zintuigen computers: sensoren chemische samenstelling gas mengsels gedeelte electromagnetisch spectrum
acceleratie
luchtdrukverschil, trilling
chemische samenstelling vloeistoffen druk, temperatuur
mensen beschikken van nature over geavanceerde sensoren
Bron: TNO/ICT
basis voor het speelveld morgen?
Scientific American
genetwerkte sensor ontwikkeling LWIM III
AWAIRS I
UCLA, 1996
UCLA/RSC 1998
Geophone, RFM
Geophone, DS/SS
radio, PIC, star
Radio, strongARM,
network
Multi-hop networks Mica Mote
Telos Mote
UCB, 2000
UCB, 2004
RFM radio,
802.15.4
Atmel
Motorolla
LEAP Node/ENS-box
SunSPOT
UCLA, 2006
Sun Microsystems, 2006
TIMSP430 w/802.15.4
radio, w/802.15.4
AND
3-axis accel, temp, light
XScale PXA255 w/802.11
ARM920T
Hans Appel
kunnen uw systemen voelen?
• kunnen gebouwen denken? • kunnen auto’s voelen? • kunnen pakketjes kijken? • kunnen machines horen? • kan vel praten? Hans Appel
“feeling the experience”
• lifestyle • omgevingsatmosfeer • leuk, opwindend • trendy, vrijheid • uitgekiend, uitnodigend • comfortabel, gemakkelijk • betrouwbaar Hans Appel
bijzonderheden grote netwerken van kleine apparaten…
• zeer beperkte hulpmiddelen • programma verspreid over vele kleine knooppunten verwerking, opslag, bandbreedte, energie
-
zelf-organiserende verzamelingen
zeer geïntegreerd met veranderingen in omgeving en netwerk communicatie is fundamenteel
• gelijktijdige intensieve uitbarstingen • robuust stromen van sensor gegevens en netwerk verkeer
-
Hans Appel
niet te kraken, werken onder uitzonderlijke omstandigheden
multidisciplinaire informatica
• ontwerp specifiek • “sensors & effectors” • systemen reageren op ons • prototyping • scenario’s • denken in creativiteit Hans Appel Hans Appel
multidisciplinair innoveren
Technologie
Commercieel
haalbaarheid
levensvatbaar
Mens bruikbaar, verlangend
Hans Appel
nieuw(e) product of dienst
alomtegenwoordig instrumentatie
• begrijpen processen, voorspelbaarheid • dichte meet bezetting gehele constructie • •
-
kosten zitten vooral in bedrading lijdt tot “monitoren” zelf-inspectie en diagnose
soil monitoring
Hans Appel
wind response of Golden Gate Bridge
waterspanning
www.fugro.com
“de IJkdijk” De IJkdijk is een “gereedschap” om moderne dijken en op sensors gebasseerde waarschuwingssystemen, te leren begrijpen, de technologie te laten zien, om klanten te kunnen uitnodigen, om dijkreparaties te oefenen.
1km
1-1 dijken verschillende dijken stromend water ecosysteem monitor op afstand bewaken aangesloten op LOFAR
200m
Hans Appel
15
gemeenschappen & partnering
Hans Appel
nieuwe manier van “IT-thinking”?
Hans Appel
micro technologie, uitgebreide agenda, unieke convergentie overwegingen • -maatschappelijke security, privacy, delen informatie • -toepassingen lang bruikbaar, autonoom-onderhoud, veel meet instrumenten van voorheen niet te
• • • • • Hans Appel
observeren fenomenen interactie met computer omgeving: closing the loop
programmeren binnen een context - beschrijf gedrag, synthese lokale regels die de juiste, voorspelbaar gedrag vertonen gedistribueerde diensten - lokalisatie, tijd synchronisatie, dynamische verzameling netwerk organiserend multihop, dynamisch, energie efficiënte routering - zelf - ondanks beperkte opslag en veel atmosferische storing besturingssysteem - erg beperkt in gebruik bronnen, gelijktijdigheid, modulariteit - raamwerk om grenzen te bepalen architectuur interfaces en eenvoudige primitives toestaan cross-layer optimalisatie - rijke - lage-energie processor, ADC, radio, communicatie, encryptie
CENSI SUN Center of Excellence for Intelligent Sensor Innovation Hans Appel Chief Technology Officer Sun Vision Council Member Sun Microsystems, Inc.
[email protected] Lector Multidisciplinaire Informatica Hanzehogeschool, Groningen
[email protected] www.hansappelpublicity.com
