Vooraf
Ouders van nu weten niet meer hoe het moet. Ze hebben het te druk met zichzelf, verzaken hun taak als opvoeder, worden verblind door hun eigen carrière, zijn materialistisch en egoïs tisch en dwingen hun kinderen om in dat moderne leven mee te doen. Met de teloorgang van kerk en gezag zijn er geen normen en waarden meer die aan de eettafel worden doorge geven. Er zijn zelfs geen eettafels meer, nu huis aan huis de kinderen met een bord op schoot gelijk met de avondhap hun favoriete tv-zender consumeren. Nee zeggen kunnen ze niet meer. Kinderen kennen geen grenzen en ouders stellen ze niet. Ouders willen zelf jong blijven en meedoen met de jeugd en in zo’n oude-jongens-krentenbrood-relatie bestaat er niet zoiets als ouderlijk gezag. De duizenden echtscheidingen per jaar zorgen voor verweesde gezinnen, ouders die de weg kwijt zijn en kinderen die daar de dupe van worden. De Nederlandse samenleving verwaarloost de jeugd en daar mee de toekomst. Ouders hebben hun pubers niet meer in de hand, ze vinden opvoeden te complex en zijn vooral bezig zelf jong en mooi te blijven, in tegenstelling tot vorige genera ties. Hedendaagse jongeren zijn veel individualistischer ge worden en gericht op eigen genoegens. Dat is ook niet zo gek als je bedenkt dat ouders hun kind met 10 weken in de crèche stallen om weer aan het werk te kunnen gaan. Drie vakanties per jaar en twee auto’s op de stoep vinden ze blijk baar belangrijker dan zelf hun kinderen opvoeden tot geluk
9
12200 SWP - Ruimte voor ouders!.indd 9
18-12-12 14:06
Ruimte voor ouders!
kige volwassenen. Die ouders van tegenwoordig kunnen simpelweg niet meer opvoeden. Ik verzin het niet zelf; bovenstaande klaagzang is een korte samenvatting van wat ik in de periode dat ik dit boek schreef aan opmerkingen over ouders tegenkwam. Het is de echo van de hedendaagse vox populi op internet, maar ook van onderzoekers, journalisten en andere (al dan niet zelfbe noemde) ouderschapsdeskundigen. Ouders bashen is in. Dat is al een tijdje zo en dat het me pas recent is opgevallen heeft waarschijnlijk alles te maken met het feit dat ik zelf pas een jaar of 12 kinderen heb. Wie geen kinderen heeft zal het een zorg zijn wat er wordt gezegd over ‘die ouders van tegenwoordig’. Mij interesseert dat wel en dat niet alleen: het ergert me ook, tot op het bot. Ik gooi weleens een balletje op bij andere ouders over de opvoedondersteuning, discussies over ouderbetrokkenheid en meningen over opvoedkwaliteiten die over onze hoofden heen gevoerd worden. Meestal levert me dat een vlak schouderophalen op. Geen idee waarom ouders zo hot zijn voor al die beleidsmakers. We doen toch gewoon wat we kunnen? Ik weet eigenlijk niet waar ik me méér zorgen over moet ma ken, over het fanatisme waarmee de opvoeding een natio naal beleidsthema is geworden of over de desinteresse van de gemiddelde ouder daarvoor. Het laat zien hoe mijlenver we van elkaar verwijderd zijn geraakt op een onderwerp dat iedereen in de samenleving zou moeten raken: het welzijn van kinderen en daarmee de duurzaamheid van onze samen leving. Iedereen zou moeten begrijpen dat kinderen de basis
10
12200 SWP - Ruimte voor ouders!.indd 10
18-12-12 14:06
Vooraf
zijn van onze toekomst en dat we er dus alles aan moeten doen om kinderen te bieden wat ze nodig hebben. ‘A world fit for children is a world fit for everyone.’ In dit boek probeer ik te laten zien waar kinderen en hun ouders – als eerste aangewezenen voor het kinderwelzijn – op dit moment staan. Ik zet opvattingen en waarnemingen over opvoeding (en het gebrek daaraan) onder elkaar en laat zien dat het een misverstand is om te denken dat ouders het monopolie hebben op het welzijn van hun kind. Ik zal uitleg gen dat ‘de opvoeding’ niet bestaat, en dat het dus ook wei nig zin heeft om ouders daar op af te rekenen. Ik vertel waarom ouders geen behoefte hebben aan opvoedondersteu ning of hulpverlening voor hun huis-, tuin- en keukenkind. Ik zal betogen wat ouders wél willen om hun kind te helpen hun eigen weg in het leven te vinden en wat kinderen echt nodig hebben, thuis en buitenshuis, in de kinderopvang en op school. Namelijk tijd, ruimte en vertrouwen. Op woensdag 25 juni 2008 werd in Amsterdam door de Iona Stichting een congres georganiseerd voor ouders en andere opvoeders. De titel van het congres was ‘Ruimte voor ouder schap. Kind en ouders in de knel’. Dat het knelt bij ouders en kinderen, was te merken. De geluiden van de sprekers en de aanwezigen in de zaal waren kritisch en soms ronduit somber: de druk op gezinnen met (jonge) kinderen is onver antwoord groot en wordt steeds groter. Ouders snakken naar ruimte om ook daadwerkelijk ouder te kunnen zijn, maar krij gen die niet. Gelukkig gloorde er op het congres licht aan het
11
12200 SWP - Ruimte voor ouders!.indd 11
18-12-12 14:06
Ruimte voor ouders!
einde van de tunnel: het goede nieuws was dat ouderschap in ieder geval op de agenda staat. Dit boek is het vervolg op dit congres uit 2008. Vier jaar later staat ouderschap nog steeds op de agenda, maar het licht puntje aan het einde van de tunnel is helaas niet groter geworden. Onder invloed van economische en politieke ver anderingen wordt er nog steeds gesproken over werken, zor gen en kinderopvang, maar het debat over het welzijn van kinderen en de positie van ouders is verstomd. Laat staan dat er ruimte is voor zoiets als een dialoog met ouders. De minister voor jeugd en gezin die de aanwezige ouders in 2008 nog enthousiast een hart onder de riem stak, heeft een andere baan en een vervanger is er niet gekomen. Zijn voornaamste erfenis zijn de Centra voor jeugd en gezin (CJG) die de afgelopen jaren in alle Nederlandse gemeenten hun deuren hebben geopend. De eerste CJG’s gaan inmiddels alweer dicht wegens gebrek aan interesse van de doelgroep, de ouders. Een verplicht loket voor opvoedondersteuning blijkt niet de manier te zijn om ouders te bereiken. Ik hoop van harte dat dit boek voortzet wat op het congres in 2008 in beweging is gezet: het versterken van de kracht en het zelfbewustzijn van ouders om daarmee de kinderen te dienen. Dat klinkt nederiger dan het is bedoeld. Geen ouder streeft naar een positie als slippendrager van zijn kind. Wel willen ouders het beste voor hun kind en de tijd en ruimte om dat binnen hun gezin voor elkaar te krijgen. Wie de posi tie van kinderen wil veiligstellen, zal bij de ouders moeten beginnen. En wie bij de ouders wil beginnen en écht iets wil
12
12200 SWP - Ruimte voor ouders!.indd 12
18-12-12 14:06
Vooraf
bereiken, zal eerst moeten luisteren naar wat ze te vertellen hebben. Deze moeder helpt u graag op weg. Martine Borgdorff Juli 2012 Met grote dank aan Lili, voor haar enorme geduld, betrokkenheid en aanstekelijk enthousiasme.
13
12200 SWP - Ruimte voor ouders!.indd 13
18-12-12 14:06
