Doelen
Bepalen van Inspanningsintensiteit bij Mensen met een Dwarslaesie:
• Sport: produceer een winnende prestatie op het juiste moment en plaats • Revalidatie: verbeteren en herstellen van de functionaliteit en kwaliteit van leven van mensen met fysieke beperkingen
M Mogelijkheden en Problemen lijkh d P bl Thomas Janssen, Arjan Bakkum
Amsterdam Rehabilitation Research Center | Reade Centrum voor Aangepast Sporten Amsterdam MOVE Research Institute, Faculty of Human Movement Sciences, VU University Amsterdam, The Netherlands
Middel
Principe van Training: Overload • Inspanningsintensiteit
• Therapie en Training • Belangrijke principes:
– Belangrijkste van FITT. Ook moeilijkste te monitoren – Drempel ±50%VO2max, 60%HRmax; spierveranderingen (capillarisatie en mitochondriale dichtheid) ook op lagere intensiteiten – Dunne lijn tussen optimale belasting en overtraining/overbelasting
– FITT: Frequentie, Intensiteit, Tijd, Type – Overload
% Verandering
Milo van Croton
Intensity (Wikipedia) • the quality or condition of being intense. • great energy, strength, concentration, vehemence, etc., as of activity, thought, or feeling: He went at the job with great intensity. • a high or extreme degree, as of cold or heat. • the degree or extent to which something is intense. • a high degree of emotional excitement; depth of feeling: The poem lacked intensity and left me unmoved. • the strength or sharpness of a color due esp. to its degree of freedom from th t th h f l d t it d ff d f admixture with its complementary color. • Physics . magnitude, as of energy or force per unit of area, volume, time, .. • Speech – a. the correlate of physical energy and the degree of loudness of a speech sound. – b. the relative carrying power of vocal utterance.
Intensity (% HR max) 3x/weekly @ 30 min/session
Exercise Intensity (Wikipedia) • “Exercise intensity refers to how much energy is expended when exercising. Perceived intensity varies with each individual. It has been found that intensity has an effect on what fuel the body uses and what kind of adaptations the body makes after exercise. Intensity is the amount of physical power (expressed as % of the maximal oxygen consumption) that the body uses when performing an activity For example exercise that the body uses when performing an activity. For example, exercise intensity defines how hard the body has to work to walk a mile in 20 minutes.” • Energiesysteem, aantal actieve spiervezels, aansturing • Inspanningsintensiteit vs. intensiteit van een programma (freq., duur)
1
Meten van Inspanningsintensiteit
Meten Hartfrequentie
• Parameters gerelateerd aan – Prestatie Absolute snelheid, kracht, vermogen % van max. snelheid, kracht, vermogen
– Energieverbruik Absoluut energieverbruik % van VO2max, VO2reserve, METS % van max. hartfrequentie (HRmax) of heart rate reserve (HRR; HRmax‐HRmin) Anaerobe/lactaat/ventilatoire drempel
– Subjectief ervaren inspanning – Combinaties hiervan
Gebruik Hartfrequentie • • •
Intensiteit tijdens het nemen van een stoepje
Gebaseerd op lineair verband met zuurstofopname/energieverbruik Schatting VO2max Schatten van relatieve belasting: %HRmax en %HRR
Janssen et al. 1994
Problemen met Gebruik Hartfrequentie • Hartfrequentie beinvloed door veel factoren – bv., trainingsstatus, omgevingscondities, circadiane ritmes, inspannningsduur, hydratiestatus, hoogte, medicatie, cardiac drift
• Problemen bij sommige individuen/groupen (met beperking/ziekte) • Geschatte HRmax is maar een schatting • Is de gemeten HRmax echt wel de max?
2
Hartfrequentie‐Zuurstofopname bij Tetraplegie %HRpeak ‐ %VO2peak in Rolstoelatleten • •
Rolstoelatleten; Spina Bifida, lage dwarslaesie; Intacte cardiale innervatie %HRpeak op lagere intensiteiten kleine onderschatting van %VO2peak; mogelijk door hogere HR als compensatie van lagere slagvolumes Conclusie: Trainingprogramma’s bij elite rolstoelatleten kunnen gebaseerd worden op ACSM richtlijnen
•
MEN
WOMEN
Goosey-Tolfrey & Tolfrey JRRD 2004
Tolfrey et al. EJAP 2001
Is HRmax echt de HRmax? A
Valent et al. Spinal Cord 2007
Is HRmax echt de HRmax? A
160
160 140
Heart Rate (bpm)
Heart Rate (bpm)
140 120 100 80
End Race
60
120 100 80
End Race
60 Begin Race
Begin Race
40
40 0
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
160
0
B
140
Heart Rate (bpm)
Heart Rate (bpm)
B
500
120 100 80 60
warm up
submax
max test
40
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
160 140 120 100 80 60
warm up
submax
max test
40 0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Time (s)
Janssen et al. JRRD 2001
Uitstapje: Intensiteit tijdens cardiorevalidatie
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
Time (s)
Janssen et al. JRRD 2001
Verschillen door Aandoening
• Problemen met medicatie: beta‐blockers. • Bepalen HRmax niet eenvoudig • En hoe zit het na een harttransplantatie of met een pacemaker?
Start race Start race
Janssen et al. J Rehab Res Dev 2001
3
Effect van Modus en Positie
Effect van Compleetheid Laesie • •
HRmax hoger bij handbiken (188±6) dan bij rolstoelrijden (182±9) bij mensen met een paraplegie (Dallmeijer et al. 2004) HR tijdens rust en inspanning bij mensen met een tetraplegie afhankelijk van positie (McLean et al. MSSE 1995); lager in liggende dan zittende positie
Janssen et al. JRRD 2001 Wright State University, Dayton, Ohio, USA
Effect van Inspanning met Elektrostimulatie
• tetraplegic
TP
TP PP
The arm swinging and passive walking machine. Wanneer een persoon met tetraplegie zijn armen heen en weer beweegt, gaan de benen simultaan mee (passief)
Higuchi et al. Spinal Cord 2006
Janssen et al. 2004
Kan hartfrequentie gebruikt worden voor bepalen intensiteit bij een dwarslaesie?
Effect van Inspanning met Elektrostimulatie
• Ja, maar.. Wees alert op alle verstorende invloeden/effecten Zorg dat je controleert voor (de meeste van ) deze invloeden Zorg dat je HRrust en HRmax (HRR) en HRactiviteit correct bepaalt Doe dit alles voor elk individu, en doe dit op een regelmatige basis Niet in alle individuen, vooral niet bij hen met een verstoorde cardiale innervatie (tetraplegie) – Overweeg andere maten, zoals de subjectieve rating of perceived exertion
– – – – – TP
TP PP
Janssen et al. 2004
4
Kan dit bij mensen met een dwarslaesie?
Subjectief: Rating of Perceived Exertion • Integratie veel verschillende sensorische informatie • Assumptie: individuen kunnen inherent de fysiologische stress die hun lichaam ervaart tijdens inspanning monitoren • En: ze kunnen de intensiteit aanpassen aan hun eigen gevoel van inspanning • Sign. correlatie met HR tijdens steady‐state and inspanning op hoge intensiteit
Inconsistente relatie HR-RPE bij dwarslaesie Lewis et al. 2007 25
Gebruik RPE om inspanning te reguleren bij dwarslaesie
Conclusie
• Geen verschil in VO2, HR, vermogen en lactaat tussen opgelegd vermogen en RPE‐gereguleerde conditie • RPE is effectief in reguleren matige en zware intensiteiten tijdens en zware handbiken bij mensen met een dwarslaesie
• Inspanningsintensiteit bij mensen met een dwarslaesie niet (altijd) eenvoudig te bepalen • Veel verstorende factoren • Hou deze factoren in de gaten; per individu • Zowel objectieve als subjectieve maten voor Zowel objectieve als subjectieve maten voor inspanningsintensiteit bruikbaar • De moeite waard?
Goosey-Tolfrey et al. 2010
5
