Profielvak Zorg en Welzijn
Werken bij mensen met een beperking Serienummer:
Licentie:
Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot:
COLOFON Uitgeverij:
Edu’Actief b.v. 0522-235235
[email protected] www.edu-actief.nl
Auteur(s): Ontwikkelgroep: Inhoudelijke redactie: Bronvermelding:
Monique Duyvestijn Nicolette Di Giulio, Monique Duyvestijn, Ingrid Koops en Marjel Lecluse-Dielen Ingrid Koops www.shutterstock.com www.pixton.com Zozijn www.bestehulpmiddelen.nl www.advys.be
Titel: ISBN:
Werken bij mensen met een beperking 978 90 3722 374 3
Eerste druk/eerste oplage © Edu’Actief b.v. 2016 (Monique Duyvestijn 2016-2016) Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoud WERKEN MET EDU4ALL ............................................................................................................................ 5 Deel A De Horizon: de woongroep ........................................................................................................ 7 Oriënteren ................................................................................................................................................ 7 Taak 1 Kennismaken met werken in de gehandicaptenzorg ................................................................. 7 Taak 2 De leerdoelen bij Deel A ............................................................................................................. 10 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 11 Aan de slag ............................................................................................................................................. 12 Taak 4 Kamer inrichten .......................................................................................................................... 13 Taak 5 Helpen bij een geschikte houding in de (rol)stoel .................................................................... 20 Taak 6 Een brief voor de ouders van Sarina schrijven .......................................................................... 22 Taak 7 De weekendmaaltijd helpen klaarmaken ................................................................................. 24 Taak 8 Werken aan de was ..................................................................................................................... 28 Taak 9 De ouders van Sarina ontvangen .............................................................................................. 33 Taak 10 Marieke stimuleren om haar bed op te maken ....................................................................... 35 Taak 11 Het huis schoonmaken ............................................................................................................. 38 Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 43 Taak 12 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................... 43 Taak 13 Voorbereiden op de toets ......................................................................................................... 45 Deel B De Horizon: de huishoudelijke dienst van de instelling ...................................................... 47 Oriënteren ............................................................................................................................................. 47 Taak 1 Kennismaken met werken in een instelling .............................................................................. 47 Taak 2 De leerdoelen bij Deel B ............................................................................................................. 49 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 50 Aan de slag ............................................................................................................................................. 51 Taak 4 Schoonmaken van een kamer ................................................................................................... 52 Taak 5 Sanitair schoonmaken ............................................................................................................... 57 Taak 6 Wassymbolen toepassen ............................................................................................................ 63 Taak 7 Eerste hulp bij brandwonden verlenen ..................................................................................... 66 Taak 8 Telefoneren met de woonbegeleidster ..................................................................................... 69 Taak 9 Voorlichting geven over passend onderwijs ............................................................................. 70 Taak 10 Onderhoud uitvoeren in de keuken ......................................................................................... 73 Taak 11 Een gebruiksaanwijzing lezen .................................................................................................. 76 Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 78 Taak 12 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................... 78 Taak 13 Voorbereiden op de toets ......................................................................................................... 80 Deel C De Horizon: begeleid zelfstandig wonen ............................................................................... 81
Werken bij mensen met een beperking
3
Oriënteren ............................................................................................................................................. 81 Taak 1 Kennismaken met begeleid zelfstandig wonen ....................................................................... 81 Taak 2 De leerdoelen bij Deel C .............................................................................................................. 83 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 85 Aan de slag ............................................................................................................................................. 86 Taak 4 Ondersteunen van een blinde zorgvrager ................................................................................. 87 Taak 5 Economisch bewust inkopen ..................................................................................................... 90 Taak 6 EHBO Aanleggen van een drukverband .................................................................................... 93 Taak 7 Spinrag verwijderen en ramen zemen ....................................................................................... 97 Taak 8 Informatie geven over zorgtechnologie .................................................................................. 100 Taak 9 De fijne was doen ...................................................................................................................... 102 Taak 10 Ergonomisch een overhemd strijken ..................................................................................... 106 Taak 11 Voedingsadvies geven aan een zorgvrager met overgewicht .............................................. 109 Evalueren & Reflecteren .................................................................................................................... 113 Taak 12 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................. 113 Taak 13 Voorbereiden op de toets ....................................................................................................... 115 Deel D Hulp bieden bij het doorstromen van woongroep naar zelfstandig wonen .................. 117 Oriënteren .......................................................................................................................................... 117 Taak 1 Kennismaken met ADL-hulpmiddelen ..................................................................................... 117 Taak 2 De leerdoelen bij Deel D ........................................................................................................... 120 Taak 3 Taken plannen .......................................................................................................................... 121 Aan de slag ........................................................................................................................................... 121 Taak 4 Een zorgvrager helpen bij het doorstromen van woongroep naar zelfstandig wonen ........ 122 Evalueren & Reflecteren ................................................................................................................... 125 Taak 5 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................... 125 Taak 6 Voorbereiden op de toets ......................................................................................................... 129
4
Werken bij mensen met een beperking
Werken met Edu4all REGISTREREN, AANMELDEN EN LICENTIE ACTIVEREN Je gaat aan de slag met Edu4all. Volg volgend schema om te kijken wat je moet doen. Ja
Is dit het eerste werkboek van Edu4all waar je mee werkt?
Ga naar bronnen.edu4all.nl/bronnen/ handleiding en bekijk de film Licentie activeren.
Nee
Zoek in een werkboek dat je eerder hebt gedaan je gebruikersnaam en wachtwoord op. Schrijf je gegevens op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl. Klik op Aanmelden. Ja
Is dit het eerste werkboek voor dit profielvak of keuzevak?
Nee
Kies voor Aanmelden via Edu’Actief.
Kies voor Een nieuwe gebruikersnaam aanmaken.
Je kunt direct aan de slag. Ga naar www.edu4all.nl en log in met je gebruikersnaam en wachtwoord.
Maak een gebruikersnaam en wachtwoord aan. Gebruikersnaam = je schoole-mailadres* Wachtwoord = naam van je school *Heb je geen schoole-mailadres? Vraag dan je docent om een gebruikersnaam.
Schrijf je gebruikersnaam en wachtwoord op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl.
Vul op de website de licentie in die op de eerste pagina van dit werkboek staat. Klik op Activeren.
Je hebt nu toegang tot de bronnen. Log in op www.edu4all.nl met je gebruikersnaam en wachtwoord. Gebruikersnaam:
Wachtwoord:
Werken bij mensen met een beperking
5
BRONNEN In dit werkboek staan opdrachten. Om deze opdrachten te maken, heb je soms bronnen nodig, zoals tekstbronnen, films, websites en de Theek-iT. Wanneer je een bron gaat gebruiken, staat er een pictogram in je werkboek: BRON Achter het pictogram staat in paarse, dikgedrukte tekst welke bron je nodig hebt. Bijvoorbeeld: BRON Lees Tekstbron 1.2 Persoonlijke verzorging. Maak daarna opdracht 13 tot en met 16. BRON Bekijk de Film Werken in de thuiszorg bij ouderen. Maak daarna opdracht 1.
Bij het eerste voorbeeld ga je een tekstbron lezen. Bij het tweede voorbeeld ga je een film bekijken. Deze bronnen vind je op www.edu4all.nl. Op bronnen.edu4all.nl/bronnen/handleiding wordt uitgelegd hoe je werkt met de bronnen op de website. OVERLEG MET JE DOCENT Soms is het nodig om te overleggen met je docent. Je ziet dan dit pictogram in je werkboek: Achter het pictogram staat waarover je met je docent gaat overleggen. Bijvoorbeeld: 61. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 5. Taak 12 tot en met 14 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. OPDRACHTEN VOOR KB EN GL Doe jij de kaderberoepsgerichte of gemengde leerweg? Dan zitten er speciale opdrachten voor jou in het werkboek. Je herkent deze opdrachten aan de volgende pictogrammen: KB
opdracht voor leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg
GL
opdracht voor leerlingen van de gemengde leerweg. We wensen je veel succes en plezier met het maken van de opdrachten! Team Edu4all
6
Werken bij mensen met een beperking
Deel A De Horizon: de woongroep
Oriënteren Taak 1 Kennismaken met werken in de gehandicaptenzorg BRON Bekijk de Film Werken in de gehandicaptenzorg. Maak daarna opdracht 1.
1. In de film zie je drie beroepskrachten aan het werk bij mensen met een beperking. a. Welke verschillende soorten beperking heb je gezien? 1. 2. b. Welke taken voeren Hetty, Thelma en Marga uit? Geef bij iedere persoon twee voorbeelden. Hetty
Thelma
Marga
1.
1.
1.
2.
2.
2.
c. Welke taken lijken jou leuk om uit te voeren? Leg je antwoord uit.
d. Welke taken lijken jou minder leuk om uit te voeren? Leg je antwoord uit.
e. Welke woonvormen voor mensen met een beperking heb je gezien? 1. 2. 3. f. Op welke werkplekken of woonvormen zou jij willen werken? Leg je antwoord uit.
Werken bij mensen met een beperking
7
Deel A De Horizon: de woongroep g. Mensen met een beperking gebruiken hulpmiddelen. Dit doen zij om zo zelfstandig mogelijk te leven. Welke hulpmiddelen komen er in de film voor? 1.
4.
2.
5.
3.
6.
BRON Lees Tekstbron 1.4 Werken bij mensen met een beperking. Maak daarna opdracht 2 tot en met 5.
2. Je kunt mensen met een beperking ondersteunen in verschillende woonvormen. a. Bij mensen met een lichamelijke beperking kan het om allerlei soorten beperkingen gaan. Welke zijn dat? Geef van elk soort een voorbeeld. 1. 2. 3. 4. b. Een andere woord voor lichamelijk is c. Geef bij elke woonvorm aan hoelang of hoe vaak de beroepskracht aanwezig is in de woonvorm van de zorgvrager. 24-uurs zorg: Zelfstandig begeleid wonen: Zelfstandig wonen:
8
Werken bij mensen met een beperking
Deel A De Horizon: de woongroep d. Het werk in de gehandicaptenzorg is zeer gevarieerd. Welke beroepen kun je uitoefenen als je een opleiding van maatschappelijke zorg niveau vier hebt gestudeerd? Zet dat in kolom 2. Geef in kolom 3 een voorbeeld van de werkzaamheden die bij dat beroep horen. 1. Opleiding
2. Beroep
3. Werkzaamheden
Maatschappelijke zorg niveau 4
3. In de ondersteuning van mensen met een beperking werken veel mensen. a. Ken jij iemand die in de gehandicaptenzorg werkt? Ja / Nee Zo ja, wie is dat? Zo nee, ga verder met opdracht 4. b. Welk beroep heeft deze persoon? c. Bij welke organisatie werkt deze persoon? d. Welke werkzaamheden doet deze persoon?
4. Mensen met een beperking kunnen ondersteuning krijgen van hulpverleners, maar ook met hulpmiddelen zijn ze vaak goed geholpen. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij het aankleden of aan een rolstoel. a. Ken jij iemand met een beperking die ondersteuning heeft? Ja / Nee Zo ja, wat voor soort ondersteuning?
Zo nee, ga verder met opdracht 5. b. Wie geeft die ondersteuning?
5. Heb je alle opdrachten van Taak 1 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Werken bij mensen met een beperking
9
Deel A De Horizon: de woongroep
Taak 2 De leerdoelen bij Deel A Als je in de gehandicaptenzorg in een woonvoorziening aan de slag gaat, moet je: 1. je kunnen inleven in de situatie van iemand met een beperking 2. kunnen adviseren over de inrichting van een kamer 3. milieubewust kunnen werken 4. iemand in een rolstoel kunnen ondersteunen met voortbewegen en goed zitten 5. een zakelijke brief kunnen schrijven 6. zorgvragers kunnen begeleiden bij het koken van de maaltijd 7. de was kunnen verzorgen 8. bezoekers kunnen ontvangen 9. zorgvragers kunnen stimuleren om zelfredzaam te zijn 10. kunnen schoonmaken op de juiste werkwijze en in de juiste werkvolgorde.
6. Als je op jezelf gaat wonen, moet je zelfredzaam zijn. Je moet bijvoorbeeld zelf het huishouden doen. a. Zet in kolom 1 van het schema welke werkzaamheden bij het huishouden horen als je op jezelf woont. b. Welke werkzaamheden kun je al en welke nog niet? Vul kolom 2 en 3 in. 1. Werkzaamheden
10
Werken bij mensen met een beperking
2. Kan ik al
3. Moet ik nog leren
Deel A De Horizon: de woongroep
c. Werk in tweetallen. Vergelijk jullie antwoorden. Zijn er werkzaamheden waar je zelf niet aan hebt gedacht? Vul dit aan in het schema. d. Als je op jezelf gaat wonen, hoe ziet jouw ideale slaapkamer er dan uit?
7. Geef voorbeelden van milieubewust bezig zijn. Zet achter elk voorbeeld of je dit zelf doet. 1.
2.
3.
8. Vorm een groepje van vier waarbij tenminste twee leerlingen iemand kennen met een beperking. Discussieer over de volgende stelling: ‘Iemand met een beperking is zielig.’ Mee eens, want
Mee oneens, want
9. Heb je alle opdrachten van Taak 2 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 3 Taken plannen In deze taak ga je de taken van dit deel inplannen. 10. Bekijk Taak 4 tot en met 13. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je gaat doen. Zet de datum en het lesuur in kolom 4. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met . Bij welke opdrachten is overleg met je docent of controle door je docent nodig?
c. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen. d. Heb je een taak af? Zet een ✓ in kolom 5. Zet een − als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1, 2 en 3 gedaan hebt, kun je deze nu afvinken.
Werken bij mensen met een beperking
11
Deel A De Horizon: de woongroep 1. Taak 2. Onderwerp
3. Richttijd in 4. Datum en lesuur minuten
1
Kennismaken met werken in de gehandicaptenzorg
25
2
De leerdoelen bij Deel A
15
3
Taken plannen
10
4
Kamer inrichten
70
5
Helpen bij een geschikte houding in de (rol)stoel
50
6
Een brief voor de ouders van Sarina schrijven
50
7
De weekendmaaltijd helpen klaarmaken
120
8
Werken aan de was
50
9
De ouders van Sarina ontvangen
50
10
Marieke stimuleren om haar bed op te maken
50
11
Het huis schoonmaken
60
12
Terugkijken en verder kijken
30
13
Voorbereiden op de toets
20
5. Af 6. Paraaf docent
Aan de slag Op het leerplein ga je helpen bij De Horizon, een instelling voor mensen met een lichamelijke beperking. Je helpt in drie verschillende woonvormen: • woongroep voor jongeren • een instelling voor mensen met een zintuiglijke beperking • appartement voor zelfstandig wonen. In Deel A help je Annika bij de ondersteuning van zorgvragers Sarina, Richard en Marieke. Deze zorgvragers wonen in een woongroep voor jongeren tussen de 14 en 25 jaar. Zij hebben 24-uurszorg. Ook help je zorghulp Gea bij het doen van de was en de schoonmaak van het huis.
12
Werken bij mensen met een beperking
Deel A De Horizon: de woongroep
Taak 4 Kamer inrichten Annika heeft maatschappelijke zorg gestudeerd en is woonbegeleider van Sarina Lopez. Sarina is 14 jaar, bijna doof en ze heeft een ernstige verlamming. Daarom zit ze in een rolstoel. Jij helpt Annika met het ondersteunen van Sarina. Jij helpt Sarina met een nieuwe inrichting van haar kamer. Je werkt hierbij milieubewust. VOORBEREIDEN 11. Op Mauritsstraat 10 wonen acht jongeren. Je gaat drie van hen ondersteunen. a. Hoe heten de jongeren die je gaat ondersteunen?
b. Hoe oud is de jongste bewoner? c. Hoe oud is de oudste bewoner?
Werken bij mensen met een beperking
13
Deel A De Horizon: de woongroep d. Heeft Sarina een lichamelijke of een verstandelijke beperking?
e. Is er altijd een beroepskracht aanwezig op Mauritsstraat 10? Leg je antwoord uit.
f. Het personeel dat op Mauritsstraat 10 werkt heeft verschillende opleidingen gedaan. Welke opleiding hebben Gea en Annika gedaan? Zet dit in kolom 1 van het schema hierna. Zet in kolom 2 welk vooropleiding je moet hebben om deze opleiding te gaan doen. 1. Opleiding
BRON
2. Vooropleiding
Lees de volgende tekstbronnen: `Verspilling en afval vermijden´ van 3.20 Milieubewust werken 3.21 Een kamer inrichten. Maak daarna opdracht 12 en 13. 12. De beste manier om verspilling te voorkomen is zuinig zijn op je spullen zodat ze niet kapot gaan. a. Op welke manieren kun je overbodige spullen milieubewust opruimen? 1. 2. b. Zet onder elke foto welk afval je daarin kwijt kunt.
14
Werken bij mensen met een beperking
Deel A De Horizon: de woongroep c. Er zijn veel manieren om verspilling te voorkomen. Welke manieren pas jij thuis en op school toe om verspilling te voorkomen?
d. Als je stage loopt in een woonvorm voor mensen met een beperking, wat zou je dan doen om verspilling te voorkomen?
13. Een zorgvrager vraagt jou advies over de inrichting van zijn kamer. a. Over welke aspecten geef je advies? 1. 2. 3. 4. b. Geef een voorbeeld bij elk aspect. Voeg dit toe bij je antwoorden bij 13a. UITVOEREN 14. Toen Sarina op de Mauritsstraat kwam wonen had ze de spulletjes van haar meisjeskamer thuis meegenomen. Nu vindt zij die kinderachtig. a. Je kunt Sarina het best helpen als je je inleeft in haar situatie. Waarom is dat nodig?
b. Welke spullen passen bij een meisje van 10 jaar? Zet die in kolom 1 van het schema hierna. c. Welke spullen passen bij een meisje van 14 jaar zoals Sarina? Zet die in kolom 2. d. Welke spullen passen bij geen van beide leeftijden? Zet die in kolom 3. Kies uit: barbiepoppen – knuffels – poster van een popgroep – make-upspullen – handtasje – puzzel van 30 stukjes – speen – puzzel van 500 stukjes – tijdschrift Tina – Donald Ducks – kleurboeken – vouwpapier en plaksel – bureau - gordijnen bedrukt met Nijntje figuurtjes. e. Zet in elke kolom nog een eigen voorbeeld dat past bij de leeftijd. 1. Spullen voor een meisje van 10 jaar
2. Spullen voor een meisje van 14 jaar
3. Spullen die niet bij 10 jaar en niet bij 14 jaar passen
Werken bij mensen met een beperking
15