Werken als vrijwilliger Portretten van mensen met een beperking
Colofon © Stichting Week van de Chronisch Zieken 2013 E
[email protected] W www.chronischziek.nl Teksten: Cuno van Merwijk
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.
Vrijwilligerswerk................................................................... 5 Groeipotentieel van 150.000 vrijwilligers ............................. 7 Plezier hebben in plezier geven ............................................. 9 Leuk om te doen .................................................................. 11 Wel vrijwillig, niet vrijblijvend ........................................... 13 Het verschil maken ............................................................. 15 Fijn om iets terug te doen .................................................... 17 Dag, ik zoek vrijwilligerswerk ............................................ 19 Structuur in mijn leven houden ........................................... 21 Je moet het uitdragen in de praktijk .................................... 23 Toenemend beroep op vrijwilligers ..................................... 25 Waardevol werk bij patiëntenorganisaties........................... 27 Blind typen .......................................................................... 29 Wie eenzaam is de brug over helpen ................................... 31 Steeds meer vraag naar huishoudelijke hulp ....................... 33 Altijd iets mogelijk .............................................................. 35 Iedereen apart behandelen ................................................... 37 Huiverige werkgevers.......................................................... 39 Maatjesprojecten heel geschikt ........................................... 41 Wel tegen een stootje kunnen .............................................. 43 Nieuw: digitale maatjes bij Humanitas................................ 45 Ook 65-minners kunnen hulp gebruiken ............................. 47 Luxepositie .......................................................................... 49
1. Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk verrijkt je eigen leven en dat van anderen. Het vergroot je sociale netwerk en geeft plezier. Voor vrijwilligerswerk kies je. 700.000 mensen met een beperking doen dat al. Toch kiezen zij nog veel minder vaak voor vrijwilligerswerk dan mensen zonder beperking. De Week Chronisch Zieken wil dat veranderen. Daarom laten we in dit boek prikkelende voorbeelden zien van mensen met een beperking die wél vrijwilligerswerk doen. Zij vertellen waarom ze ervoor gekozen hebben, hoe ze eraan gekomen zijn en wat ze eraan hebben. Mensen met een beperking moeten wel kúnnen kiezen voor vrijwilligerswerk. Daarom komen ook vrijwilligersorganisaties aan het woord, en vrijwilligerscoördinatoren bij zorginstellingen die het goede voorbeeld geven en met succes mensen met een beperking inschakelen voor vrijwilligerswerk.
5
6
2. Groeipotentieel van 150.000 vrijwilligers Uit de participatiemonitor van het NIVEL blijkt dat in 2010 van de mensen met beperkingen 19 procent vrijwilligerswerk doet, terwijl dat bij mensen zonder beperkingen op 39 procent ligt. Maar ook ‘slechts’ 19 procent betekent nog altijd dat in Nederland bijna 700.000 mensen met een beperking vrijwilligerswerk doen. De participatiemonitor meet in hoeverre mensen met een beperking deelnemen aan de samenleving. Het NIVEL definieert vrijwilligerswerk als ‘werk dat in georganiseerd verband, onbetaald, wordt uitgevoerd.’ Gemiddeld wordt zes uur per week aan vrijwilligerswerk besteed. Er is een groeipotentieel van vijf procent; dat zijn de ruim 150.000 mensen die nu nog geen vrijwilligerswerk doen, maar dat wel zouden willen. Dat moet dan wel dicht bij huis zijn en je moet je tijd flexibel kunnen inzetten. Het profiel van de vrijwilliger met een beperking wijkt niet af van dat van de vrijwilliger zonder beperking als je kijkt naar opleidingsniveau; gemiddeld doen hoger opgeleiden vaker vrijwilligerswerk.
7
Bert Pijnaker: 'Zoeken naar de juiste vorm'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Bert Pijnaker (58) 1999 voor woonzorgcentrum wekelijks muziekprogramma met plezier plezier geven aan anderen gemiddeld 5-6 niet meer mavo, meao, hbo-belastingadviseur
8
3. Plezier hebben in plezier geven '25 jaar heb ik gewerkt als belastingadviseur. Mijn werkgever wilde niet investeren in een aanpassing op de werkplek, die nodig was in verband met mijn aangeboren oogafwijking. Het zou nota bene vergoed worden door het GAK. Zo werd ik in de WAO gedumpt. Na een jaartje thuis zitten ben ik gaan zoeken naar vrijwilligerswerk. Drie jaar presenteerde ik voor een ziekenomroep een wekelijks radioprogramma, tot het werd wegbezuinigd. Nu verzorg ik al weer tien jaar iedere week een lichtemuziekprogramma voor de bewoners van woonzorgcentrum De Honinghoeve in Nijmegen. Dat heb ik indertijd aan de vrijwilligerscoördinator voorgesteld, en die was meteen enthousiast. Ik stel mijn programma's altijd samen rond een thema, laatst was dat bijvoorbeeld 'Frankrijk'. Dit is eigenlijk nog leuker dan werken voor de ziekenomroep, omdat ik hier directe respons krijg van de luisteraars. Zij reageren op de muziek en op wat ik over de artiesten vertel. En ze stellen vragen, zodat er tijdens de programma's echt iets gebeurt. Die interactie willen we ook bereiken met de herensoos die we een keer per maand organiseren voor de mannelijke bewoners. Die zijn veruit in de minderheid, zoals in bijna alle verzorgingshuizen. Iedere maand organiseren we een bijeenkomst met een thema, bijvoorbeeld politiek, of vakanties van vroeger. Het is nog een beetje zoeken naar de juiste vorm, maar ik heb goede hoop dat het een succes wordt. Mijn vrijwilligerswerk geeft me veel voldoening en ik maak me tegelijkertijd nuttig.'
9
Emilie de Lanoy Meijer: 'Gefascineerd door taal'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Emilie de Lanoy Meijer (60) 2009 Haagse Gilde en Stichting KUBES taalcoach, commissielid iets bijdragen aan de maatschappij een dag per week niet meer sinds 2008 conservatorium www.gildedenhaag.nl
10
4. Leuk om te doen 33 jaar lang was Emilie de Lanoy Meijer klarinetdocent aan de Toonkunstmuziekschool in Dordrecht; daarnaast had ze een muziektherapiepraktijk aan huis. Haar slechtziendheid heeft een professionele carrière niet ernstig in de weg gestaan, maar de combinatie met andere aandoeningen leidde uiteindelijk toch tot de WAO. Sindsdien zet ze zich in als vrijwilliger. Als lid van de Commissie Excursies & Advisering van de Stichting KUBES werkt ze aan het toegankelijk maken van kunst en cultuur voor blinden en slechtzienden. Daarnaast is ze taalmaatje bij Gilde Den Haag, een organisatie van Haagse vrijwilligers die hun kennis en ervaring ten dienste stellen van andere Hagenaars en bezoekers van de stad. Emilie: 'Ik ben mijn hele leven al door taal gefascineerd. Dus heb ik meteen gereageerd toen er in een advertentie in de krant taalmaatjes werden gevraagd. Na een intakegesprek word je gematched met je maatje. Momenteel is dat een Amerikaanse alleenstaande moeder die haar Nederlands wil verbeteren om beter met de leraren op school te kunnen communiceren. Een keer per week werk je samen met je maatje anderhalf uur aan Nederlandse conversatie. Het is erg leuk om te doen. Maandelijks is er SamenSpraakCafé waar coaches en maatjes informeel bij elkaar kunnen komen. Er zijn plannen om een koortje op te richten om zo via Nederlandse liedjes op een andere manier de taal te leren – ik heb me daar meteen voor opgegeven!'
11
Zerhaya Chin A Foeng: ‘Vrijwilligers leveren een belangrijke bijdrage aan de samenleving'
www. movactor.nl
12
5. Wel vrijwillig, niet vrijblijvend MOvactor Nieuwegein is een brede welzijnsorganisatie. Zerhaya Chin A Foeng: 'Vrijwilligers leveren een belangrijke bijdrage aan de samenleving, maar ontlenen zelf ook veel waarde aan vrijwilligerswerk.’ We zorgen daarom voor goede begeleiding en deskundigheidsbevordering. In 2012 hadden we 394 vrijwilligers, die zich bij elkaar meer dan 35.000 uur inzetten in een van onze buurtcentra. Een belangrijk onderdeel is informatievoorziening en hulp bij het invullen van (belasting-)formulieren. Alle vrijwilligers tekenen een overeenkomst, want het werk is wel vrijwillig maar zeker niet vrijblijvend. Na een proefperiode vindt een tussengesprek plaats, om te bekijken of alles naar wens gaat. We zien de laatste jaren de trend dat ook mensen met gezondheidsproblemen graag vrijwilligerswerk willen doen. We zijn in 2013 begonnen hiervan cijfers bij te houden. Bij iedere vrijwilliger die zich aanmeldt, kijken we waar zijn of haar kracht ligt. MOvactor bemiddelt niet alleen binnen de eigen organisatie. Op de digitale vacaturebank kunnen vrijwilligers en organisaties zich aanmelden. Ik heb het nog niet meegemaakt dat we zelf een werkplek hebben aangepast, bijvoorbeeld voor een slechtziende of slechthorende vrijwilliger, maar in principe is ook dat mogelijk. Wel hebben we meerdere vrijwilligers met gezondheidsproblemen die bij ons met veel plezier een vrijwilligersfunctie bekleden.'
13
Joop Dorleijn: ‘Het verschil maken’
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taken: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Joop Dorleijn (59) 1999 o.a. MOvactor Nieuwegein Spreekuur Zorg en Welzijn Contact met mensen Gemiddeld 8, uitschieters naar 20 Sinds 2010 niet meer MTS, Praktijk Diploma Boekhouden
14
6. Het verschil maken 'Drie jaar geleden kwam ik in Nieuwegein wonen zonder iemand te kennen. Mijn reuma maakte werken onmogelijk en ik moest dus een heel nieuw sociaal netwerk opbouwen. Voor het servicepunt Zorg en Welzijn van MOvactor verzorg ik nu alweer drie jaar het spreekuur. Veel mensen worden door schuldhulpverlening of sociale dienst doorverwezen. Ik help ze door het geven van informatie over wet- en regelgeving, het invullen van formulieren en het aanvragen van toeslagen, kwijtschelding van gemeentelijke belasting, enzovoort. Mijn boekhoudkundige achtergrond komt daarbij goed van pas. Je ziet echt schrijnende gevallen van mensen die net buiten de boot vallen. Soms komen zij huilend op het spreekuur omdat ze de waterschapsbelasting niet kunnen betalen. Met het aanvragen van een kwijtschelding is zo iemand dan heel direct te helpen. Dan maak je echt een verschil. Een barrière? Met je rolstoel kun je vaak maar moeizaam (openbare) gebouwen binnenkomen. Daar valt nog veel te verbeteren, in ieder geval in Nieuwegein.'
15
John Kieboom: 'Vrijwilligerswerk geeft je leven structuur'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
John Kieboom (45) 2011 ME-CVS-Stichting Ondersteunen van bestuur en Meetingpoint (jongerenafdeling) iets terugdoen 4 tot 8 sinds 1998 niet meer, was bouwkundig werkvoorbereider MTS-Bouwkunde www.me-cvs-stichting.nl
16
7. Fijn om iets terug te doen 'Vroeger, toen ik nog rolhockeyde en tenniste, deed ik al vrijwilligerswerk voor de sportverenigingen waar ik lid van was. Toen ik ME-CVS-patiënt werd heb ik heel veel gehad aan het lotgenotencontact. Dus vind ik het fijn nu iets terug te kunnen doen. Maar ik doe het ook om ME-CVS en het werk van onze stichting meer bekendheid te geven. Ik houd voor het bestuur allerlei gegevens bij, en help bij het verzamelen van informatie, zodat het bestuur zijn werk kan doen. Vaak heeft het te maken met mogelijkheden voor sponsoring. Ook houd ik de data van behandelaars bij. Vrijwilligerswerk geeft je leven weer structuur, je krijgt ook meer gevoel van eigenwaarde. En omdat ik mijn werk thuis, telefonisch en per computer doe, kan ik het grotendeels zelf plannen. Handig, als je een keer te moe bent. Wat ik me niet had gerealiseerd: je moet vrijwilligerswerk opgeven bij het UWV. Ik werd op een zeker moment door hen benaderd. Dat is dus wel goed om te weten als je als vrijwilliger gaat werken.'
17
Frank Pijnenborg: 'Geen twee dagen zijn hetzelfde'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Frank Pijnenborg (36) 2009 woonzorgcentrum Eikendonk Waalwijk activiteiten ondersteunen meedraaien in de maatschappij 20 nee leao, kmbo
18
8. Dag, ik zoek vrijwilligerswerk 'Ik had eerder al vrijwilligerswerk gedaan op een basisschool. Koffie zetten, kopiëren, dat soort dingen. Dat beviel wel, maar de school werd steeds kleiner, en op het eind leek het me beter iets anders te gaan zoeken. Ik ben gewoon bij organisaties naar binnen gelopen en zei dan: 'Dag, ik ben Frank Pijnenborg en ik zoek vrijwilligerswerk.' Ik kreeg telkens nul op het rekest. Het heeft denk ik te maken met mijn motorische handicap, waardoor ik een beetje anders beweeg en praat. Toen in bij Eikendonk naar binnen liep trof ik daar Kees Machielsen. Dat gesprek liep gelukkig anders. Ik kon een week later al beginnen. Ik help bij allerlei activiteiten die voor de bewoners worden georganiseerd. De meeste bewoners hebben dementie. De activiteiten zijn heel gevarieerd: bij het zitdansen gaat het om bewegen op muziek. Bloemschikken spreekt voor zich, de bloemen krijgen we van een bloemist in Drunen. Verder hebben we iedere weeek een schoonheidssalon, dan krijgen de bewoners hun nagels gelakt of een massage. Ik haal de bewoners op, en breng ze na afloop weer terug naar hun kamer. Ik help ook een dag met eten geven en opruimen. Verder doe ik spelletjes met de bewoners. Voor mij is het heel belangrijk dat ik meedraai in de maatschappij, en ik maak me tegelijkertijd nuttig. Het leuke van mijn vrijwilligerswerk is dat het afwisselend is. Geen twee dagen zijn hetzelfde. Ik heb in deze vier jaar al heel veel geleerd. Ik blijf ook steeds nieuwe mensen ontmoeten.'
19
Dewi van Venrooij: 'Gewoon mezelf zijn'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Dewi van Venrooij juni 2013 woonzorgcentrum Eikendonk medewerker restaurant structuur houden 2 uur per dag, vijf dagen per week niet meer sinds halfjaar horeca-onderneming/management
20
9. Structuur in mijn leven houden 'Vanaf mijn zestiende heb ik betaald werk gedaan. Mijn laatste baan was bij een logistiek bedrijf dat verzendopdrachten van Bol.com, Zalando en andere internetbedrijven uitvoert. Ik kwam zonder werk te zitten omdat mijn contract niet werd verlengd. Bij betaald werk loop ik telkens weer tegen de grenzen op die mijn beperking met zich meebrengt. Door mijn pdd nos kan ik niet altijd even snel en effectief handelen en communiceren als anderen. Ik heb soms ook concentratieproblemen. Om toch structuur in mijn leven te houden ben ik op zoek gegaan naar vrijwilligerswerk. Bij de vrijwilligersorganisatie kon ik kiezen uit een aantal zorginstellingen die werk hadden. Ik koos voor Eikendonk omdat dat dichtbij mijn huis is. In een gesprek met de vrijwilligerscoördinator hebben we gepraat over wat voor mij geschikt werk zou zijn. Ik kon snel aan de slag. Mijn taken in het restaurant zijn afruimen, sinaasappels persen, en zo nu en dan koffie of thee serveren en afrekenen voor gasten en bewoners. Duidelijke en overzichtelijke taken, dat is voor mij belangrijk. Hier wordt rekening met me gehouden, ik mag desnoods iets zeven keer vragen, net zolang tot ik het begrijp. In overleg met het UWV ben ik nu bezig met een traject voor werk waarbij de werkgever rekening houdt met mijn beperking. Dat zal dus wel niet op de gewone arbeidsmarkt zijn, waar alles steeds maar sneller moet.'
21
Kees Machielsen: 'Beleidsnota is maar papier'
www.schakelring.nl
22
10. Je moet het uitdragen in de praktijk Kees Machielsen is vrijwilligerscoördinator bij Eikendonk in Waalwijk, een van de elf woonzorgcentra in Midden-Brabant van Stichting Schakelring. Bij Eikendonk werken 195 vrijwilligers en 350 betaalde krachten. Schakelring geeft in zijn vrijwilligersbeleid mensen met een beperking en andere groepen speciale aandacht. Dat is mooi. Kees: 'Maar een beleidsnota is maar papier. Je moet het natuurlijk wel uitdragen in de praktijk. Door veel contact te hebben met organisaties als Prisma, Amarant en MEE, weten de job coaches daar dat hun mensen bij ons welkom zijn als vrijwilliger. Ook bij het coördinatorenoverleg, zowel op stichtingsniveau als regionaal, kaart ik dit onderwerp regelmatig aan. Sommigen zijn nog altijd wat gereserveerd tegenover het werven van vrijwilligers met een beperking. Door veel te praten over positieve ervaringen kun je dat veranderen. Naast het 'gewone' vrijwilligerswerk bieden we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt ook de mogelijkheid zich door vrijwilligerswerk te oriënteren op betaald werk. Of mensen met een beperking meer begeleiding nodig hebben? Dat kun je zo niet zeggen, we hebben vrijwilligers met een beperking die nauwelijks extra aandacht nodig hebben, en vrijwilligers zonder beperking die die extra aandacht wel vragen. Kortom, het blijft maatwerk.'
23
Noud van Rooij: 'Bestuursfuncties bieden goede mogelijkheden'
www.zonnebloem.nl
24
11.Toenemend beroep op vrijwilligers Directeur Noud van Rooij: 'Naar mijn stellige overtuiging is er voor elk individu de mogelijkheid om vrijwilligerswerk te doen. Natuurlijk moet er een balans zijn tussen het gevraagde vrijwilligerswerk en de mogelijkheden en beperkingen van de vrijwilliger. Iemand met een chronisch vermoeidheidssyndroom zware inspanningen laten doen, is onmogelijk. En een rolstoel duwen terwijl je zelf rolstoelgebonden bent, werkt natuurlijk ook niet. Maar iemand die rolstoelgebonden is en een kei is op ICT-gebied, kan bijvoorbeeld helpen bij het opzetten van een website. En een bestuursfunctie behoort bij de Zonnebloem ook zeer zeker tot de mogelijkheden. Het belangrijkste is dat je je “restcapaciteit” goed in beeld hebt en weet wat je wilt. Dat alles neemt niet weg dat het best wel eens lastig zal zijn voor iemand met een beperking of chronische ziekte om als vrijwilliger te worden aangemerkt. Daar hebben we allemaal dus nog wel een taak in. Door de herziening van de langdurige zorg die de overheid in gang heeft gezet zal er in toenemende mate een beroep gedaan gaan worden op mantelzorgers en vrijwilligers. Waarom zou dan iemand met een beperking niet óók als vrijwilliger iets kunnen doen. Zelfs als hij/zij tot de doelgroep behoort van mantelzorg en vrijwilligerswerk.'
Met ruim 1200 afdelingen en 41.500 vrijwilligers zet Nationale Vereniging de Zonnebloem zich in voor mensen met fysieke beperkingen. Voor wie als vrijwilliger aan de slag wil is er een scala van mogelijkheden van huisbezoeken, activiteiten organiseren en vakanties in binnen- en buitenland begeleiden tot bestuursfuncties.
25
Cees Smit: 'Patiëntenbeweging moet activistischer'
Cees Smit is ervaringsdeskundige op het terrein van chronische ziekten en al veertig jaar actief in de Nederlandse patiëntenbeweging. Hij ontving in 2003 een eredoctoraat van het college van decanen van de Universiteit van Amsterdam voor zijn werk op het terrein van hemofilie, patiëntenparticipatie en medische biotechnologie. Naam: Voor: Taak: Opleiding:
Cees Smit (62) Stichting Week Chronisch Zieken Bestuurslid Vrije Universiteit Amsterdam, bedrijfseconomie
26
12. Waardevol werk bij patiëntenorganisaties 'Er wordt veel waardevol werk verricht in patiëntenorganisaties. Traditioneel richten die zich op voorlichting, lotgenotencontact en belangenbehartiging. Ze kunnen hun werk niet doen zonder de inzet van talloze vrijwilligers. Ik zie voor de patiëntenbeweging een nieuwe taak weggelegd. Zij zou veel meer direct moeten participeren in medisch-wetenschappelijk onderzoek en beleid. Er wordt nu veel gediscussieerd over de kosten van geneesmiddelen. Dat is goed, want de schaarse middelen moeten zo doelmatig mogelijk worden ingezet. Ik heb net samen met biologe Annemarie de Knecht-van Eekelen een boek geschreven, ‘Een zeldzame ziekte, je leeft ermee’. Het gaat over de geschiedenis van hemofilie in Nederland en moet vooral lessen leren uit het verleden en opties bieden voor de toekomst van vele andere zeldzame aandoeningen. In ons boek leveren we, onder heel veel anders, kritiek op de manier waarop momenteel de kosten van nieuwe geneesmiddelen worden afgezet tegen de opbrengst. We mogen de discussie over die kosteneffectiviteit niet aan de gezondheidseconomen overlaten, maar moeten ons daar direct mee bemoeien. Voor mij mag, ja moet de patiëntenbeweging dus activistischer worden. Ook als bestuurslid van de Stichting Week van de Chronisch Zieken probeer ik daar zoveel mogelijk aan bij te dragen. Dat werk doe ik onbezoldigd, dus als vrijwilliger.'
27
Annet Scheurs: 'Altijd nieuwe vrijwilligers nodig'
www.sensoor.nl
28
13. Blind typen Sensoor - de vroegere SOS telefonische hulpdienst - biedt telefonisch, per e-mail en per chat hulp aan mensen die daar behoefte aan hebben. Het gaat vaak om mensen die eenzaam zijn, een alcohol- of andere verslaving hebben, of denken aan zelfmoord. Maar ook allerlei andere zaken komen aan bod: abortus, schulden, opvoedkundige problemen. Het werk wordt gedaan door vrijwilligers, die worden begeleid door een kleine groep betaalde medewerkers. Sensoor Nederland heeft 12 afdelingen met bij elkaar 1.100 vrijwilligers. De afdeling Limburg heeft 6 fte betaalde medewerkers en 70 à 80 vrijwilligers. Directeur Annet Scheurs: 'Onze vrijwilligers worden drie maanden lang getraind, dat is hoofdzakelijk het aanleren van gespreks-, e-mail- of chat-technieken. We werven twee keer per jaar nieuwe vrijwilligers, via artikelen in de pers, de vacaturebanken en andere internetkanalen. Nieuw in onze dienstverlening is een maatjesproject. Dat houdt in dat een cliënt met een vaste vrijwilliger gedurende een jaar regelmatig contact onderhoudt. Nieuwe vrijwilligers kunnen we altijd gebruiken, want het aantal mensen dat gebruik maakt van Sensoor stijgt nog steeds. Ik denk dat het te maken heeft met de crisis. Ook vrijwilligers met een chronische aandoening of handicap zijn van harte welkom. Vaak komen ze zelf met oplossingen voor problemen. Een voorbeeld. De vrijwilligers maken van ieder telefonisch gesprek een schriftelijk verslag. Maar wij hebben geen speciale apparatuur voor blinden. Een blinde kandidaat zei meteen: "Gelukkig kan ik blind typen!". Ons gebouw is niet erg gemakkelijk toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Maar zij kunnen wel heel goed van huis uit de hulpverlening per e-mail doen. We hadden een rolstoelgebruikster die buitengewoon deskundig was in die tak van onze dienstverlening. Helaas is ze verhuisd. Het goede nieuws is dat ze voor Sensoor behouden is, ze zit nu in de vrijwilligerspool in Brabant.'
29
Ahmed El Mesri: 'Voor multiculturele samenleving'
Vereniging Assadaaka ontving onder meer de diversiteitsprijs van de gemeente Amsterdam. Zelf werd El Mesri in 2007 koninklijk onderscheiden. Hij is ook een van de strijders van Coalitie Erbij, de Nationale Coalitie tegen eenzaamheid. Zie voor meer informatie over Ahmed El Mesri en zijn medestrijders www.eenzaam.nl Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Ahmed El Mesri (57) 1991 Assadaaka en Onze Hoop voorzitter vechten voor geïsoleerde mensen 60 uur geen sociale academie
30
14. Wie eenzaam is de brug over helpen 'Bij een auto-ongeluk eind jaren ’70 liep ik een dwarslaesie op. Ik was volledig verlamd en moest alles opnieuw leren. Een moeilijke en eenzame periode. Mijn vrienden vonden me een lastpost. Gastarbeiders kwamen om te werken, niet om gehandicapt te zijn. Ik ging naar de Sociale Academie en bekleedde in diverse verenigingen bestuursfuncties. Verder werkte ik als sociaal-medisch tolk. Ik werd me bewust van de achtergestelde positie van migranten met een beperking. Ik werd buitengesloten, geen Nederlander, geen economische rol, zelfs geen gastarbeider meer en ook in eigen kring viel ik buiten de boot. Leven met een handicap was toen absoluut geen relevant thema in Marokkaanse kring. Nu maak ik me sterk voor de multiculturele samenleving met mijn vereniging Assadaaka (het Arabische woord voor Vriendschap). Wij bieden ontmoetingsplaatsen. Een eerste stap terug naar de samenleving is het aangaan van lotgenotencontacten. Door ervaringen te horen, worden mensen gesterkt om zelf een stap te zetten, zelf hulp te gaan vragen en zich te realiseren dat ze rechten hebben. In 2006 richtte ik Stichting Onze Hoop op als belangenorganisatie voor migranten met een handicap. Ik begrijp hun pijn want die ken ik zelf als ervaringsdeskundige. Onze Hoop is de brug tussen thuis en maatschappij. Bij Onze Hoop benaderen we mensen op individueel niveau omdat we ze anders niet uit hun isolement kunnen halen.’
31
Marianne Bax: 'Vrijwilligers met beperking extra gemotiveerd'
www.meedemeentgroep.nl
32
15. Steeds meer vraag naar huishoudelijke hulp Marianne Bax is consulent vrijwillige thuishulp bij MEE regio 's-Hertogenbosch. 'We zijn in 2000 gestart met ons steunpunt. Inmiddels hebben we zo'n 130 cliënten en 100 vrijwilligers. Via Schitterende Mensen van Mezzo en zorgvoorelkaar.com maken we bekend welke vragen om hulp er bij onze cliënten zijn. Die vragen staan ook een keer in de maand in een plaatselijke krant. Met de vrijwilligers die reageren voeren we een gesprek, en we zijn ook bij de eerste ontmoeting tussen cliënt en vrijwilliger aanwezig. Beiden hebben na dit gesprek twee dagen bedenktijd. Want het kan voorkomen dat er geen klik is tussen vrijwilliger en cliënt. We bereiden de samenwerking goed voor, dus in de praktijk gebeurt het zelden. Vrijwilligers die zelf een beperking of chronische aandoening hebben zijn bij ons van harte welkom. Consulenten van MEE wijzen hun cliënten ook op deze mogelijkheid. We hebben bijvoorbeeld een heer van 60 met niet-aangeboren hersenletsel die een andere heer- ook met niet-aangeboren hersenletsel - helpt bij het onderhouden van zijn tuintje. We merken dat vrijwilligers met een beperking extra gemotiveerd zijn en door hun levenservaring iets extra’s kunnen bieden in de contacten met de mensen. Tot nu toe voeren onze vrijwilligers geen taken uit waarvan wij vinden dat die door de formele zorg moeten worden uitgevoerd. Maar we krijgen wel steeds meer vragen voor hulp bij het huishouden, omdat mensen daar door de bezuinigingen niet langer een vergoeding voor krijgen. Dus wie weet, moeten we die mogelijkheid voor de toekomst wel open houden.'
33
Caroline Reijs: 'Iedereen zou vrijwilligerswerk moeten doen'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Caroline Reijs (39) 2004 CliniClowns en MEE Drenthe verkooppunt Toet, cliëntenraad me nuttig maken, iets terugdoen 1-2 applicatiebeheerder ICT 20 uur HBO Interactieve Digitale Communicatiesystemen www.cliniclowns.nl
34
16. Altijd iets mogelijk 'CliniClowns verkoopt de nieuwe knuffel Toet het liefst aan huis, want zo bespaar je de verzendkosten van vijf euro die ook aan het goede doel ten goede kunnen komen. Iedereen zou als het enigszins kan vrijwilligerswerk moeten doen, of je nou een beperking hebt of niet. Ik was de afgelopen twee jaar beperkt. Door een fout bij een operatie werd een zenuw in mijn been beschadigd. Daardoor kon ik niet langer dan 10 minuten, zitten, staan of auto rijden. Als de hersteloperatie van vorige week is gelukt ben ik binnenkort weer vrij van die beperking. En dan kan ik mijn vrijwilligerswerk ook weer uitbreiden, want voorheen deed ik allerlei uiteenlopende vrijwilligersklussen. De afgelopen twee jaar moest ik mijn vrijwilligerswerk aanpassen aan mijn beperking. Er is altijd wel iets mogelijk. Ga maar eens op internet zoeken. Vrijwilligersorganisaties zoeken voortdurend mensen. De Vrijwilligerscentrale heeft zelfs een digitale vacaturebank.'
35
Simone Timmer: 'Gehandicapten en chronisch zieken rijk geschakeerd'
www.vca.nu
36
17. Iedereen apart behandelen De Vrijwilligerscentrale Amsterdam heeft als motto 'in ieder mens schuilt een vrijwilliger'. In 2012 bemiddelde de VCA er bijna zeven duizend. VCA bemiddelt ook voor maatschappelijke stages en leert bedrijven en organisaties hoe ze vrijwilligers zo goed mogelijk kunnen inzetten. Bij de vacaturebank van de VCA kun je de vacatures sorteren op rolstoeltoegankelijkheid. Dat zie je niet vaak. Wordt daar veel gebruik van gemaakt? Communicatie-adviseur Simone Timmer: 'Eerlijk gezegd houden we dat niet precies bij. Dat stamt uit de tijd dat we het plan hadden actief te gaan werven onder gehandicapten. Maar al spoedig merkten we dat de groep gehandicapten en mensen met chronische aandoeningen net zo rijk geschakeerd is als de andere vrijwilligers. Het heeft dus geen zin heeft ze als een aparte groep te behandelen. Bij ons staat maatwerk altijd centraal. Tijdens een bemiddelingsgesprek wordt precies in kaart gebracht wat de vrijwilliger in spe te bieden heeft. En dat vormt het uitgangspunt voor het vinden van passende vacature. Iedereen wordt zo apart behandeld.'
37
Annette Kossen: 'Zo snel mogelijk naar betaald werk'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk:
Opleiding:
Annette Kossen (45) februari 2013 Rode Kruis Amsterdam ondersteuning EHBO-cursussen bezig zijn 3 ochtenden per week tot 2012: organiseren van cursussen, administratieve en secretariële werk zaamheden, ontslag na reorganisatie mavo, mbo: agogisch werk www.rodekruis.nl
38
18. Huiverige werkgevers 'Ik ben geen type om stil te zitten. Dus toen ik werkeloos werd en niet meteen ander betaald werk vond heb ik gereageerd op een vacature van het Rode Kruis. Als vrijwilliger werk ik op de afdeling onderwijs als Medewerker Administratieve Ondersteuning EHBO-cursussen. Ook ben ik vorig jaar gestart met de opleiding Personeel & Arbeid. Ik doe ongeveer hetzelfde werk dat ik voorheen betaald deed, verwerken van de aanmeldingen voor de cursussen, presentielijsten maken voor de docenten, vragen beantwoorden en advies geven aan cursisten, evaluatieformulieren verwerken en factureren. Mijn slechthorendheid valt bijna niemand op. Als ik het aan het eind van een sollicitatiegesprek meld is de reactie meestal: "niets van gemerkt". Soms denken mensen dat ik uit het buitenland kom, omdat ze iets in mijn uitspraak niet kunnen thuisbrengen. Ik heb altijd naar volle tevredenheid voor mijn werkgevers gewerkt en heb veel werkervaring. Maar ik merk nu dat door de crisis werkgevers huiverig zijn om mensen met een beperking, hoe klein ook, aan te nemen. Al wordt als reden voor de afwijzing nooit mijn beperking genoemd. Dat is erg frustrerend, want ik wil het allerliefst zo snel mogelijk weer aan betaald werk. En dan zal ik het vrijwilligerswerk bij het Rode Kruis op moeten geven.'
39
Patricia Bosch: 'Vrijwilligers met chronische aandoening van harte welkom'
40
19. Maatjesprojecten heel geschikt 'Het Rode Kruis werft niet speciaal vrijwilligers met een chronische aandoening of een handicap. Maar ze zijn wel van harte welkom. Op allerlei plaatsen in onze organisatie komen we dan ook vrijwilligers tegen die een gezondheidprobleem hebben. Vooral onze maatjesprojecten, zoals Samen in Amsterdam, zijn voor hen heel geschikt. We helpen daarbij eenzame Amsterdammers uit hun isolement door ze een jaar lang een maatje te geven, met wie ze twee keer per week kunnen praten en leuke dingen doen. Eerst kijken we in een kennismakingsgesprek of de vrijwilliger past bij ons maatjesproject, en omgekeerd. Als dat zo is, doen de vrijwilligers verplicht twee avonden een training over eenzaamheid. Ze leren bijvoorbeeld hoe je een sociaal netwerk in kaart brengt. Daarna worden ze gematched met hun maatje. Dat matchen is natuurlijk erg belangrijk, en daar maken we dan ook veel werk van. Je kunt online (watvoormaatjebenjij.nl) een test doen om te kijken wat voor soort maatje je bent. '
41
Jeannette Rotman: 'Van mensen houden'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Jeannette Rotman (47) 2009 Het Luisterend Oog van Humanitas Chatten met mensen in sociaal isolement Contact met andere mensen 3 nee mavo; aanvullende computeropleiding
42
20. Wel tegen een stootje kunnen Het Luisterend Oog van Humanitas is bedoeld voor iedereen die zich geïsoleerd voelt en behoefte heeft aan contact. Hier kun je 'je verhaal kwijt' door online te chatten met een vrijwilliger. Jeannette: 'Ik kwam een keer al surfend - eerlijk gezegd uit verveling- op de site van Het Luisterend Oog terecht. En nu ben ik er al weer een aantal jaren als vrijwilliger bij. De vrijwilligers worden goed op hun taak voorbereid en begeleid door Humanitas. Een keer per jaar ontmoeten we elkaar, om ervaringen te delen en om leuke dingen te doen. Dit werk is niet voor iedereen geschikt, je moet wel levenservaring hebben en tegen een stootje kunnen. En je moet van mensen houden. Want je krijgt namelijk regelmatig mensen te spreken die grote problemen hebben, soms hebben ze zelfmoordplannen. Dus die drie uur in de week zijn erg intensief. Naast het chatwerk geef ik ook voorlichtingsbijeenkomsten over Het Luisterend Oog, samen met Edwin Herzberg van Humanitas. Bij het chatten ondervind ik totaal geen beperkingen, maar als ik met Edwin op pad ben krijg ik wel te maken met slechte rolstoeltoegankelijkheid.'
43
Edwin Herzberg: 'Steeds meer technische mogelijkheden'
www.hetluisterendoog.nl
44
21. Nieuw: digitale maatjes bij Humanitas Projectleider Edwin Herzberg: 'Bij Het Luisterend Oog doen vrijwilligers met een handicap, en dan met name rolstoelgebruikers, al jarenlang mee. Vorig jaar hoorde ik van deskundigen dat dat mainstreaming heet: mensen met handicaps of aandoeningen gewoon mee laten doen. Afgelopen jaar hadden we 7.600 contacten, en die werden door 90 vrijwilligers te woord gestaan. We proberen de mogelijkheden van internet steeds meer te benutten, ook voor projecten die nu nog vooral op fysieke contacten zijn gebaseerd, zoals de maatjesprojecten. De afgelopen tijd hebben we geëxperimenteerd met een digitaal maatjesproject. Dat is bedoeld voor mensen die de anonimiteit van de chat waarderen, maar wel behoefte hebben aan een meer structureel contact. De website voor de digitale maatjes gaat oktober 2013 online. Het vrijwilligerswerk voor Het Luisterend Oog kan mentaal best zwaar zijn. Daarom zijn de vrijwilligersbijeenkomsten zo belangrijk, waarbij kleinere groepen vrijwilligers met elkaar ervaringen uitwisselen. Voor wie daar, bijvoorbeeld vanwege een handicap, fysiek niet bij aanwezig kan zijn, zorgen we voor een skypeverbinding. Zo blijft iedereen volwaardig meedoen.'
45
Karina van der Leur: 'Zoek een nieuwe uitdaging als vrijwilliger'
Naam: Vrijwilliger sinds: Voor: Taak: Motief: Uren per week: Betaald werk: Opleiding:
Karina van der Leur (31) 2012 gemeente Oost-Gelre (Groenlo) 65-minners helpen met administratie iets terugdoen voor de maatschappij 2 sinds 2012 afgekeurd wegens MS mbo-juridisch medewerker openbaar bestuur
46
22. Ook 65-minners kunnen hulp gebruiken 'Tijdens het intakegesprek voor huishoudelijke hulp vanwege mijn MS zei ik dat ik wel vrijwilligerswerk zou willen doen. De verpleegkundige verwees me naar het WMO-loket van de gemeente. Er wordt veel vrijwilligerswerk gedaan voor 65-plussers. Dat is natuurlijk prima, maar ik ben me bewust gaan richten op 65-minners, want die kunnen vaak ook wel hulp gebruiken. Dat heb ik aangekaart bij de gemeente, en zo kreeg ik het afgelopen jaar de adressen van mensen die hulp nodig hebben bij de papieren brigade. Het is een heel gemêleerde groep mensen die in de bijstand zitten. Ziekte, werkloosheid of een verslaving spelen vaak een rol. Ik help bij het orde scheppen in de chaos, zodat de mensen weer zonder hulp verder kunnen. Wat beter kan? Ik deed mijn vrijwilligerswerk zelfstandig, bij de mensen thuis. Daarom was ik niet altijd in beeld bij de gemeente, bijvoorbeeld als wordt vergaderd over onderwerpen die voor mij interessant zijn, zoals veranderingen in de wet- en regelgeving. Ik zou dus wel wat beter zichtbaar willen zijn. De afgelopen tijd ben ik meer rolstoelgebonden geworden, daardoor kon ik dit werk helaas niet meer aan. Ik ben dus op zoek naar een nieuwe uitdaging als vrijwilliger.'
47
Ilse van de Kamp: 'Vrijwilligers met beperking van harte welkom.'
www.vrijwilligerswerk-oostgelre.nl
48
23. Luxepositie 'Het ziet ernaar uit dat in de toekomst ouderen steeds meer zaken zelf zullen moeten regelen. Als ouderenadviseur van de gemeente Oost Gelre zit ik gelukkig in de luxepositie dat we hier veel vrijwilligers hebben die de mensen daarbij kunnen helpen. Vrijwilligers melden zich spontaan, maar ze komen ook vaak via bijvoorbeeld de Katholieke Bond voor Ouderen. We richten ons niet speciaal op vrijwilligers met aandoeningen of handicaps, maar die zijn wel van harte welkom. Bij het intakegesprek komt aan de orde wat wij vragen en wat de vrijwilliger kan. We hebben vrijwillige ouderenadviseurs, vrijwillige woonconsulenten en vrijwillige belastingadviseurs. Een van onze vrijwilligers is rolstoelgebruikster. Vanzelfsprekend hou ik daarmee rekening en vraag ik haar niet naar een oudere te gaan in een flat zonder lift. Alle vrijwilligers worden regelmatig bijgeschoold, en we hebben ook andere bijeenkomsten. Ook dan let ik er op dat we een vergaderruimte hebben die rolstoeltoegankelijk is.'
49