Beloningsniveau directeuren Cedris-lidbedrijven 2006
Amsterdam, september 2007 In opdracht van Cedris
Beloningsniveau directeuren Cedris-lidbedrijven 2006
drs. M.R. van den Berg
Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam - T (+31) 20 525 1630 - F (+31) 020 525 1686 - www.seo.nl -
[email protected] ABN-AMRO 41.17.44.356 - Postbank 4641100 . KvK Amsterdam 41197444 - BTW 800943223 B02
“De wetenschap dat het goed is” SEO Economisch Onderzoek doet onafhankelijk toegepast onderzoek in opdracht van overheid en bedrijfsleven. Ons onderzoek helpt onze opdrachtgevers bij het nemen van beslissingen. SEO Economisch Onderzoek is gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam. Dat geeft ons zicht op de nieuwste wetenschappelijke methoden. We hebben geen winstoogmerk en investeren continu in het intellectueel kapitaal van de medewerkers via promotietrajecten, het uitbrengen van wetenschappelijke publicaties, kennisnetwerken en congresbezoek.
SEO-rapport nr. 2007-55 ISBN 978-90-6733-415-0
Copyright © 2007 SEO Economisch Onderzoek Amsterdam. Alle rechten voorbehouden. Het is geoorloofd gegevens uit dit rapport te gebruiken in artikelen en dergelijke, mits daarbij de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld.
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
Inhoudsopgave Samenvatting........................................................................................................................ i 1
Inleiding.......................................................................................................................1
2
Onderzoeksresultaten ................................................................................................. 3 2.1
Jaarsalaris en overige beloningen .........................................................................................3
2.2
Jaarsalarissen naar bedrijfs- en persoonskenmerken ........................................................5
2.3
Directeuren zonder dienstverband ....................................................................................10
Bijlage A
Onderzoeksverantwoording ........................................................................... 11
Bijlage B
Statistische termen ......................................................................................... 13
Bijlage C
Resultaten statistische analyse ....................................................................... 15
Bijlage D
Tabellen.......................................................................................................... 17
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
i
Samenvatting Het gemiddelde bruto jaarsalaris van directeuren van Cedris-leden bedraagt in 2006 € 103.637. 1 De gemiddelde totale beloning per jaar komt op € 110.067. 2 Ten opzichte van 2005 bedraagt de gemiddelde salarisstijging 4,95%. De spreiding rond het gemiddelde is beperkt. Zeventig procent van de directeuren verdient een brutosalaris dat tussen de € 80.000 en € 110.000 per jaar ligt. Slechts vijf directeuren verdienen meer dan € 130.000 per jaar. Met het oog op de behoefte aan transparantie rondom de salarissen van het topkader van (semi-) publieke organisaties schetsen deze cijfers derhalve een geruststellend beeld. Het salarisniveau in de SW-sector loopt in de pas met het niveau dat als wenselijk wordt beschouwd door de commissie-Dijkstal. De meest voorkomende beloningsvorm naast het bruto salaris is de auto van de zaak. De helft van de directeuren heeft een auto van de zaak, met een gemiddelde cataloguswaarde van € 42.000. Regelmatig voorkomende vergoedingen zijn een tegemoetkoming in de ziektekosten, een vergoeding voor representatiekosten, een vergoeding voor communicatiekosten zoals telefonie en internet en een kilometervergoeding voor gemaakte reiskosten. Een variabele (veelal prestatieafhankelijke) beloning komt in 18% van de gevallen voor, de gemiddelde omvang van een dergelijke beloning bedraagt dan € 8.800. Bedrijfsomvang (in termen van het aantal Wsw-geïndiceerden) is significant van invloed op de hoogte van de beloning. In het bijzonder blijken directeuren van de kleinste bedrijven minder en directeuren van de grootste bedrijven meer te verdienen dan gemiddeld. Daarnaast blijkt het directeurschap van een publiek SW-bedrijf een lager salaris met zich mee te brengen. Persoonskenmerken zoals geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en aantal dienstjaren in dezelfde functie lijken niet van invloed te zijn op het niveau van de beloning. Ook het type dienstverband (bepaalde of onbepaalde tijd) heeft geen effect op het salarisniveau. Wel tonen de resultaten dat interim-managers een fors hogere management fee ontvangen dan wat een directeur gemiddeld aan salaris ontvangt.
1 2
Exclusief bonussen, toeslagen, onkostenvergoedingen etc. Bruto jaarsalaris inclusief variabele beloningen, arbeidsmarkttoeslagen en buitengewone bijdragen aan de pensioenopbouw.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
1
1
Inleiding
De afgelopen jaren hebben de inkomens van bestuurders van publieke en semi-publieke bedrijven en instellingen flink in de schijnwerpers gestaan. Verscheidene onderzoeken hebben de beloningen van topbestuurders in kaart gebracht. Sinds maart 2006 is de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT) van kracht. Met de invoering van deze wet is de openbaarmaking van de topinkomens bij instellingen die overwegend uit publieke middelen zijn gefinancierd, verplicht gesteld. De Commissie Dijkstal adviseerde onlangs in haar rapport Normeren en Waarderen zelfs dat topbestuurders in de (semi)-publieke sector een salarisplafond opgelegd zouden moeten krijgen dat gelijk is aan een ministersalaris. De eerste rapportage over de verplichte openbaarmaking is in december 2006 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer aangeboden.3 Nu de WOPT van kracht is, is het vrijwillige karakter van deelname aan een periodieke enquête van het Ministerie naar beloningsniveaus veranderd in een wettelijke verplichting tot openbaarmaking van het beloningsniveau indien de beloning dat van de minister-president overstijgt. De totale bruto jaarbeloning van de minister-president bedroeg in 2006 ongeveer € 171.000.4 Onlangs was er opnieuw brede media-aandacht voor de beloning van topbestuurders na een publicatie van Intermediair.5 Uit onderzoek van Intermediair bleek dat inkomens van topbestuurders in 2006 opnieuw flink gestegen waren. Beloningsniveaus van tweemaal het salaris van de minister-president zijn geen uitzondering blijkt uit dit onderzoek. De resultaten van dit onderzoek leidde in de Tweede Kamer opnieuw tot verontwaardiging en hebben de roep om een zogeheten Balkenende-norm versterkt. Analoog aan de grotere behoefte aan transparantie en het voorkomen van excessieve beloningen bestaat bij Cedris, brancheorganisatie van sociale werkgelegenheids- en reïntegratiebedrijven, de behoefte aan inzicht in het beloningsniveau van directeuren van bij Cedris aangesloten bedrijven.6 Niet alle bedrijven in deze sector zijn (semi-)publieke organisaties. Alleen SW-bedrijven die gevoerd worden als (verzelfstandigde) gemeentelijke dienst of gemeenschappelijke regeling vallen derhalve binnen de reikwijdte van de WOPT en het adviesgebied van de Commissie Dijkstal. Andere constructies, zoals het privaatrechtelijk zelfstandige SW-bedrijf, vallen buiten de bestaande wetgeving. Er bestaat bij Cedris dus geen eenduidig inzicht in het niveau van de beloning van directeuren van de lidbedrijven. Om een helder, sectorbreed inzicht te krijgen in de niveaus en ontwikkeling van beloningen van directeuren van bij Cedris aangesloten SW-bedrijven is een branchebreed onderzoek daarom noodzakelijk. Het voorliggende onderzoeksrapport beoogt invulling te geven aan deze behoefte en is het tweede in een (korte) reeks. De onderzoeksresultaten over 2005 gaven geen reden tot ongerustheid.7
3 4 5 6 7
http://www.minbzk.nl/onderwerpen/openbaar-bestuur/topinkomens/rapportage?ActItmIdt=108088 bron: Ministerie van Binnenlandse Zaken (http://www.minbzk.nl/onderwerpen/overheidspersoneel/topinkomens) De laatste loongolf?, www.intermediair.nl, 30 mei 2007 Niet alle bij Cedris aangesloten bedrijven zijn SW-bedrijven. Indien in dit rapport de term SW-bedrijven wordt gehanteerd worden ook de niet SW-bedrijven die aangesloten zijn bij Cedris bedoeld. Beloningsniveau directeuren Cedris-lidbedrijven 2005, SEO-rapport 910, drs. M.R. van den Berg, SEO Economisch Onderzoek
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
2
3
Onderzoeksresultaten
2.1 Jaarsalaris en overige beloningen In Figuur 1 en Figuur 2 zijn de kernresultaten van dit onderzoek grafisch weergegeven. Figuur 1 toont dat het gemiddelde jaarsalaris van de directeur van een SW-bedrijf € 103.637 bedraagt.8 Dit gemiddelde is gebaseerd op de 74 bedrijven in het onderzoek waar de algemeen directeur een dienstverband voor bepaalde of onbepaalde tijd had. Elf bedrijven zijn buiten beschouwing gebleven, omdat de directeur geen dienstverband met het bedrijf heeft. Deze groep wordt vanwege de afwijkende karakteristieken apart gepresenteerd (zie paragraaf 2.3). De spreiding van de salarissen rond het gemiddelde is zeer beperkt, getuige de vrij smalle kwartielrange van € 19.500 (de hoogte van het blauwe vlak in Figuur 1). Daarmee is de kwartielrange bijna € 3.000 smaller dan vorig jaar. De kwartielrange geeft aan dat 50% van de directeuren een jaarsalaris verdient tussen de € 90.500 en € 110.000. Het gemiddelde jaarsalaris ligt € 3.000 hoger dan het mediane jaarsalaris. Figuur 1
Gemiddeld bruto jaarsalaris in 2006
€ 115.000 € 110.000 € 105.000
bovenkwartiel
€ 100.000
mediaan onderkwartiel
€ 95.000
gemiddelde
€ 90.000 € 85.000 bruto jaarsalaris
De indeling naar salarisklassen in Figuur 2 laat een naar links leunende verdeling zien. Duidelijk te zien in Figuur 2 is dat de grote meerderheid valt in de salarisklasse van het gemiddelde en de twee klassen links van het gemiddelde. Samen zijn deze drie salarisklassen goed voor zeventig procent van de bedrijven. Aan de rechterzijde is de staart wat dikker dan vorig jaar. Niettemin verdienen slechts vijf directeuren (zeven procent) een jaarsalaris boven de € 130.000. Dit beeld, het overgrote deel van de bedrijven dat in de salarisklassen links van het midden valt met een wat dikkere rechterstaart dan vorig jaar, heeft tot gevolg dat het mediane jaarsalaris enkele duizenden euro’s lager uitvalt dan het gemiddelde (Figuur 1). De salarisklasse onder de € 70.000 is helemaal leeggelopen vergeleken met 2005, toen viel 6,7 procent van de bedrijven nog in deze klasse. Met het oog op de behoefte aan transparantie rond de salarissen van het topkader van (semi-) publieke organisaties schetsen deze cijfers derhalve een geruststellend beeld. Ook aangaande 8
Het bruto jaarsalaris is, indien nodig, omgerekend naar een dienstverband van 12 maanden en minstens 36 uur per week.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
4
HOOFDSTUK 2
wetgeving die topbestuurders uitsluitend in uitzonderlijke gevallen toestaat meer te verdienen dan de minister-president is er geen reden voor onrust. Het salarisniveau in de SW-sector loopt in de pas met het niveau dat als wenselijk wordt beschouwd door de commissie-Dijkstal. Figuur 2
Verdeling jaarsalarissen naar salarisklasse
30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% <€80.000
€80.000 €90.000
€90.000 €100.000
€100.000 €110.000
€110.000 €120.000
€120.000 €130.000
>€130.000
salarisklasse
In Figuur 3 is de stijging van het jaarsalaris in 2006 ten opzichte van 2005 weergegeven. Van het totaal van 74 respondenten kon van 63 respondenten op basis van de gegevens van vorig jaar en dit jaar de salarisstijging worden berekend. Bedrijven die aangaven dat de directeur niet het gehele jaar in dienst was zijn buiten beschouwing gebleven. Bij deze groep is er voldoende reden om aan te nemen dat er sprake is geweest van een directiewisseling in 2006. De gemiddelde salarisstijging in 2006 bedroeg 4,95 procent, daarmee zijn de salarissen iets sterker gestegen dan in 2005 ten opzichte van 2004. Het gemiddelde van 4,95 procent wordt relatief sterk beïnvloed door enkele grotere stijgingspercentages, gezien de mediaan van 2,88 procent. De spreiding van salarismutaties rond het gemiddelde is dus wat groter dan van salarisniveaus. Dit is ook te zien aan de ruime kwartielrange van 7,82 procent. Figuur 3
Gemiddelde stijging jaarsalaris t.o.v. 2005
10,00% 8,00%
bovenkwartiel
6,00%
mediaan
4,00%
onderkwartiel gemiddelde
2,00% 0,00% stijging jaarsalaris t.o.v. 2005
Naast het bruto jaarsalaris is er nog een aantal beloningscomponenten te onderscheiden dat in een analyse van het beloningsniveau beschouwd dient te worden. In Figuur 4 zijn deze componenten weergegeven. Het bruto jaarsalaris samen met de in Figuur 4 weergegeven overige beloningscomponenten vormt de totale beloning. De figuur laat zien welk percentage van de respondenten aangeeft dat de directeur van het bedrijf de betreffende beloningscomponent
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
ONDERZOEKSRESULTATEN
5
ontvangt en wat de gemiddelde hoogte van die beloning is.9 Figuur 4 toont een omgekeerd verband tussen de fractie directeuren die een beloningscomponent ontvangt en de hoogte van de betreffende beloning. De meest voorkomende beloningsvorm bovenop het jaarsalaris is de auto van de zaak. De helft van de directeuren in de sector rijdt een auto van de zaak. De gemiddelde cataloguswaarde van de auto van de zaak bedraagt ruim € 42.000. Rond de dertig procent van de bedrijven geeft aan dat de directeur een tegemoetkoming in de ziektekosten (gemiddeld € 1.048), een vergoeding voor representatiekosten (gemiddeld € 2.907) of overige belaste onkostenvergoedingen (gemiddeld € 2.201) ontvangt. In het laatste geval betreft het in de meeste gevallen een vergoeding voor communicatiekosten (internet en telefoon) of een kilometervergoeding voor gemaakte reiskosten. Bijna een op de vijf bedrijven geeft aan dat de directeur een variabele beloning ontvangt, zoals een bonus of prestatiebeloning. De gemiddelde hoogte van dit type, meestentijds prestatiegebonden, beloning bedraagt € 8.800. De minst voorkomende beloningscomponenten zijn de arbeidsmarkttoeslagen (14%) en de buitengewone bijdrage aan de pensioenopbouw (5%). De gemiddelde hoogte van deze beloningscomponenten is substantieel; € 13.650 respectievelijk € 20.550. Figuur 4
60%
Kenmerken overige beloningscomponenten fractie directeuren die de betreffende beloning ontvangt (linkeras) gemiddelde omvang van de betreffende beloning (rechteras)
€ 24.000
50%
€ 20.000
40%
€ 16.000
30%
€ 12.000
20%
€ 8.000
10%
€ 4.000
0%
auto van de zaak tegemoetkoming ziektekosten
representatievergoedingen
overige belaste onkostenvergoedingen
variabele beloningen
arbeidsmarkttoeslagen
buitengewone bijdrage aan pensioenopbouw
€0
2.2 Jaarsalarissen naar bedrijfs- en persoonskenmerken Het gemiddelde jaarsalaris zoals dat in Figuur 1 is weergegeven kan beter in perspectief geplaatst worden als het wordt afgezet naar bedrijfs- en persoonskenmerken. Te denken valt hier aan het type bedrijf, de bedrijfsomvang, de leeftijd van de directeur, het opleidingsniveau van de directeur enzovoorts. Via statistische analyse is bepaald of het gemiddelde jaarsalaris van een specifieke subgroep significant afwijkt van het gemiddelde van de andere. In dit rapport wordt deze analyse
9
De getoonde gemiddelden beloningen zijn voorwaardelijke gemiddelden, zie de onderzoeksverantwoording voor een toelichting (Bijlage A).
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
6
HOOFDSTUK 2
op twee manieren gedaan, via de Tukey test en via regressie-analyse.10 De samengevatte resultaten van deze statistische tests zijn te vinden in bijlage C. In Figuur 5 is het gemiddelde jaarsalaris naar type bedrijf weergegeven. De figuur toont een tweedeling tussen bedrijven die een (gedeeltelijk) privaat karakter hebben en bedrijven die een publiek karakter hebben. Het jaarsalaris bij SW-bedrijven die als gemeentelijke dienst of gemeenschappelijke regeling gevoerd worden is gemiddeld het laagste. Het hoogste gemiddelde jaarsalaris ontvangen directeuren van privaatrechtelijk zelfstandige bedrijven. Het gemiddelde salaris van deze groep bedraagt € 110.800. Het mediane salaris is echter met € 103.000 minder afwijkend van de andere groepen. Ook gemengd publiek/private bedrijven zitten met een gemiddeld salaris van net onder de € 110.000 aan de bovenkant van het spectrum, hoewel ook hier het mediane salaris aanzienlijk minder hoog ligt. 11 Figuur 5
Gemiddeld jaarsalaris naar type bedrijf
gemiddeld bruto jaarsalaris
€ 130.000
bovenkwartiel
mediaan
onderkwartiel
gemiddelde
€ 120.000
€ 110.000
€ 100.000
€ 90.000
€ 80.000 totaal
gemeentelijke dienst
GR type bedrijf
privaatrechtelijk bedrijf
gemengd publiek/privaat
De resultaten van de Tukey test geven aan dat directeuren van gemeenschappelijke regelingen een significant lager jaarsalaris ontvangen. Het lijkt vreemd dat dit niet geldt voor de gemeentelijke diensten, maar in deze groep is het aantal bedrijven een stuk kleiner, waardoor er geen significant bewijs voor een lager salaris geleverd wordt. De Tukey test geeft verder aan dat directeuren van gemengd publiek/private bedrijven een significant hoger jaarsalaris ontvangen. De regressieanalyse bevestigt het resultaat van de Tukey test en geeft bovendien wel aan dat directeuren van gemeentelijke diensten een significant lager dan gemiddeld salaris ontvangen. De resultaten tonen dat de geschatte omvang van het verschil een substantiële € 19.000 en € 11.500 per jaar is. Dat wil zeggen dat directeuren van gemeentelijke diensten op jaarbasis gemiddeld € 19.000 minder verdienen dan gemiddeld in de sector en dat dit verschil voor directeuren van gemeenschappelijke regelingen ruim € 11.500 beloopt.
10 11
Zie Bijlage A voor een toelichting op de werking van deze methoden. Naast de getoonde groepen is er nog een groep andersoortige bedrijven, deze groep laat een erg divers beeld zien. Dit komt voort uit een combinatie van relatief weinig, acht, bedrijven in deze groep en het gegeven dat deze restgroep bestaat uit een diverse verzameling zeer verschillende bedrijven. Om genoemde redenen is deze groep niet weergegeven in Figuur 5.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
ONDERZOEKSRESULTATEN
7
Het gemiddelde jaarsalaris naar bedrijfsomvang laat een voorspelbaar beeld zien, zoals te verwachten valt loopt het gemiddelde salaris op met het toenemen van de bedrijfsomvang. In de enquête zijn drie maatstaven voor bedrijfsomvang gevraagd; het aantal Wsw-geïndiceerden, het aantal overige doelgroepmedewerkers en het aantal niet-gesubsidieerden (faciliterend, ondersteunend, management, administratie, enzovoorts) werkzaam binnen of via het bedrijf. Het aantal Wsw-geïndiceerden hangt statistisch gezien sterk samen met het aantal ongesubsidieerde professionals. Het aantal overige doelgroepmedewerkers is minder geschikt als maatstaf omdat een flink aantal (grote) SW-bedrijven geen personeel anders dan Wsw-geïndiceerden en ongesubsidieerde professionals in dienst heeft. Op basis van bovenstaande redenering is er voor gekozen om het aantal Wsw-geïndiceerden als maatstaf voor bedrijfsomvang te gebruiken. In Figuur 6 is te zien dat het gemiddelde jaarsalaris van directeuren van SW-bedrijven met minder dan 500 Wsw-geïndiceerden met € 92.500 ruim onder het gemiddelde van de hele populatie ligt. Bovendien valt bij deze groep op dat het gemiddelde buiten de kwartielrange ligt, wat wordt veroorzaakt door enkele hogere jaarsalarissen die het gemiddelde van de groep optrekken, maar de mediaan minder sterk beïnvloeden. De middelste twee grootteklassen lopen meer in de pas met het populatiegemiddelde blijkt uit de mediane en gemiddelde jaarsalarissen van deze subgroepen. Het gemiddelde (€ 116.000) jaarsalaris van directeuren van de grootste bedrijven ligt flink boven het gemiddelde jaarsalaris van de andere grootteklassen. Figuur 6
Gemiddeld jaarsalaris naar bedrijfsomvang
gemiddeld bruto jaarsalaris
€ 120.000
bovenkwartiel
mediaan
onderkwartiel
gemiddelde
€ 110.000
€ 100.000
€ 90.000
€ 80.000 totaal
minder dan 500
500 - 1000
1000 - 1500
meer dan 1500
aantal Wsw-geïndiceerden
De Tukey test en regressie-analyse bevestigen in grote lijnen het beeld dat Figuur 6 schetst. De Tukey test toont dat directeuren van SW-bedrijven met minder dan 500 Wsw-geïndiceerden significant minder verdienen dan directeuren van grotere bedrijven. De regressie-analyse bevestigt dit resultaat echter niet. Directeuren van SW-bedrijven met meer dan 1500 Wsw-geïndiceerden verdienen naar schatting € 13.000 per jaar meer dan directeuren bij kleinere bedrijven. Dit resultaat is statistisch significant in de Tukey test en de regressie-analyse. In de enquête is ook naar het geslacht van de directeur gevraagd. Omwille van de herkenbaarheid van individuen is besloten niet te rapporteren over deze gegevens vanwege het zeer kleine aantal van vier vrouwen dat als directeur verbonden is aan een SW-bedrijf. De cijfers geven echter geen reden te vermoeden dat vrouwen significant meer of minder verdienen dan mannen.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
8
HOOFDSTUK 2
In Figuur 7 is het gemiddelde jaarsalaris weergegeven naar leeftijd van de directeur. Zoals te verwachten is, is het gemiddelde salaris van oudere directeuren met € 104.850 ongeveer € 4.700 hoger dan dat van jongere directeuren. De mediane jaarsalarissen van de twee onderscheiden leeftijdscategorieën liggen echter nagenoeg gelijk en zelfs fractioneel hoger voor de jongere leeftijdsgroep. Het verschil in gemiddeld jaarsalaris tussen de onderscheiden leeftijdsgroepen is statistisch niet significant. Figuur 7
Gemiddeld jaarsalaris naar leeftijd bo venkwartiel mediaan o nderkwartiel gemiddelde
gemiddeld bruto jaarsalaris
€ 120.000
€ 110.000
€ 100.000
€ 90.000
€ 80.000 totaal
onder de 50
boven de 50
leeftijd
Het opleidingsniveau van de directeur is een factor die van invloed kan zijn op de hoogte van de beloning. In dit onderzoek worden twee categorieën onderscheiden: HBO-niveau of lager en wetenschappelijk onderwijs. In Figuur 8 zijn de gemiddelde jaarsalarissen van de onderscheiden groepen weergegeven. Zoals te verwachten valt ligt het gemiddelde jaarsalaris van de hoger opgeleide groep hoger dan dat van de andere groep. Het verschil tussen de beide gemiddelden beloopt ruim € 7.500 per jaar. De mediane jaarsalarissen lopen nog verder uiteen, het verschil bedraagt ruim € 10.000. Figuur 8
Gemiddeld jaarsalaris naar opleidingsniveau
gemiddeld bruto jaarsalaris
€ 120.000
bo venkwartiel
mediaan
o nderkwartiel
gemiddelde
€ 110.000
€ 100.000
€ 90.000
€ 80.000 totaal
HBO en lager
WO
opleidingsniveau
Zowel de Tukey test als de regressie-analyse geven echter aan dat het verschil in gemiddeld jaarsalaris tussen beide groepen niet significant is. Dit betekent dat het effect van opleidingsniveau als verklarende factor niet zuiver is, maar dat in werkelijkheid wellicht het type
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
ONDERZOEKSRESULTATEN
9
bedrijf of bedrijfsomvang hier van invloed zijn. In dat geval zou dat kunnen betekenen dat wetenschappelijk opgeleide directeuren vaker werkzaam zijn bij grotere of private bedrijven. In Figuur 9 is het gemiddeld jaarsalaris weergegeven naar het aantal jaren dat de directeur in deze functie in dienst is van het bedrijf. Het is duidelijk dat de mediane jaarsalarissen van de verschillende groepen elkaar weinig ontlopen. Het gemiddelde jaarsalaris van de groep directeuren die minder dan vijf jaar in dienst zijn ligt het hoogst, daarna volgt de groep die meer dan tien jaar in dienst is. De verschillen tussen de groepen zijn niet spectaculair. Statistische tests tonen dat er geen reden is aan te nemen dat het aantal dienstjaren in dezelfde functie van invloed is op de hoogte van het jaarsalaris. Figuur 9
Gemiddeld jaarsalaris naar aantal dienstjaren
gemiddeld bruto jaarsalaris
€ 120.000
bo venkwartiel
mediaan
o nderkwartiel
gemiddelde
€ 110.000
€ 100.000
€ 90.000
€ 80.000 totaal
minder dan 5 jaar
5 - 10 jaar
meer dan 10 jaar
aantal dienstjaren
In het onderzoek zijn drie verschillende typen dienstverband onderscheiden: het dienstverband voor bepaalde tijd, het dienstverband voor onbepaalde tijd en het tijdelijke dienstverband samenhangend met bijvoorbeeld interim-opdrachten. Het laatste geval blijkt in de praktijk momenteel niet te bestaan en ook het dienstverband voor bepaalde tijd is erg schaars. Naast de genoemde typen dienstverband is er nog onderscheid gemaakt tussen de interim-manager die vanuit een meeromvattend extern bureau gedetacheerd is bij het SW-bedrijf (deze situatie had betrekking op twee bedrijven en deze zijn buiten het onderzoek gelaten) en de interim-manager die zichzelf vanuit een eigen onderneming verhuurt aan het SW-bedrijf (deze groep van elf bedrijven is wel meegenomen). Over deze laatste groep wordt, vanwege de wezenlijk andere karakteristieken, apart gerapporteerd (zie paragraaf 2.3). De statistische tests wijzen uit dat het type dienstverband niet significant van invloed is op de hoogte van het salaris. Omwille van de herkenbaarheid van individuen is echter besloten niet te rapporteren over deze gegevens vanwege het zeer kleine aantal directeuren dat een dienstverband voor bepaalde tijd heeft
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
10
HOOFDSTUK 2
2.3 Directeuren zonder dienstverband Er bestaan twee situaties waarin de algemeen directeur geen dienstverband heeft met het SWbedrijf. Enerzijds kan de algemeen directeur gedetacheerd zijn bij het SW-bedrijf vanuit een meeromvattend extern detacheringsbureau. Anderzijds kan de directeur zichzelf via een eigen bedrijf, als zelfstandig ondernemer (ZZP’er), verhuren aan het SW-bedrijf. In de eerste situatie zijn de gegevens van het betreffende bedrijf buiten het onderzoek gebleven, omdat dan in feite de detacheringstarieven van het detacheringsbureau gevraagd zouden worden. Deze situatie was van toepassing op twee bedrijven. In het tweede geval zijn de gegevens wel meegenomen in het onderzoek. Dit betrof in totaal elf bedrijven. Zoals eerder aangegeven zijn directeuren met een dergelijke verbintenis vanwege de afwijkende karakteristieken niet meegenomen in de gemiddelden. Om toch inzicht te geven in de beloning van deze groep zijn de resultaten weergegeven in Tabel 1. De elf gevallen die in Tabel 1 zijn opgenomen betreffen managers die zichzelf via een eigen bedrijf aan het SW-bedrijf verhuren. Het gaat hierbij dus niet zozeer om jaarsalarissen maar meer om management fees die de betreffende managers op tariefbasis ontvangen. Van deze elf bedrijven hebben negen bedrijven aangegeven hoeveel de management fee van de algemeen directeur bedroeg. Deze liggen aanzienlijk hoger dan het gemiddelde salarisniveau van directeuren van SW-bedrijven, zoals te zien is aan het gemiddelde bedrag van ruim € 191.000. Tabel 1
Gemiddelde beloning directeuren zonder dienstverband management fee
aantal
11
gemiddelde
€ 191.371
minimum
€ 108.000
maximum
€ 339.609
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
11
Bijlage A Onderzoeksverantwoording Voor dit onderzoek zijn alle 94 bij Cedris aangesloten bedrijven benaderd met een uitnodiging tot deelname aan een webenquête. De vragen die in deze enquête aan bod komen zijn verdeeld in twee blokken: •
Een gedeelte waarin de totale beloning van de directeur, opgebouwd uit verschillende beloningscomponenten is gevraagd. • Een gedeelte waarin de beloning in context wordt geplaatst aan de hand van een aantal karakteristieken van het bedrijf en de directeur die van invloed zijn op de hoogte van de beloning. Na het verstrijken van de uiterste responsdatum is alle bedrijven die nog niet hadden deelgenomen met een rappelbericht verzocht alsnog deel te nemen aan het onderzoek. Nietdeelnemers zijn vervolgens nogmaals benaderd, ditmaal telefonisch door Cedris, met het dringende verzoek alsnog deel te nemen aan het onderzoek. In totaal zijn de resultaten van dit onderzoek gebaseerd op de gegevens van 87 bedrijven, wat neerkomt op een responspercentage van 93 procent. Twee bedrijven gaven aan buiten de reikwijdte van het onderzoek te vallen vanwege het feit dat de directeur door een meeromvattend extern bureau bij het SW-bedrijf gedetacheerd was. De analyse van de gemiddelde beloning van directeuren van SW-bedrijven is derhalve gebaseerd op 85 deelnemers, uiteenvallend in 74 bedrijven waar een directeur met een dienstverband actief was in 2006 en elf bedrijven waar een directeur actief was die zichzelf vanuit zijn eigen bedrijf verhuurde aan het SW-bedrijf. Over deze groepen wordt vanwege hun verschillende karakteristieken apart gerapporteerd. Bij twee van de zeven non-respondenten was er sprake van principiële bezwaren tegen deelname aan onderzoeken naar beloningsniveaus. Twee non-respondenten bleken buiten het bereik van het onderzoek te vallen, omdat zij geen uitvoerder van de Wet Sociale Werkvoorziening zijn. Zij hebben derhalve niet deelgenomen aan het onderzoek. Van de overige drie niet-deelnemers is niet bekend waarom niet aan het onderzoek is deelgenomen. Op de door deelnemers verstrekte gegevens is geen controle uitgevoerd die het karakter draagt van een accountantscontrole. Wel zijn alle gegevens grondig tegen het licht gehouden ten aanzien van consistentie en plausibiliteit.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
13
Bijlage B Statistische termen Gemiddelde Het gemiddelde is de meest gebruikte maatstaf bij het weergeven van het ‘doorsneeniveau’ van een bepaald gegeven. Toch is het vaak niet de beste maatstaf. Doordat het gemiddelde sterk beïnvloed kan worden door extreme waarden, kan het een vertekend beeld van de werkelijkheid geven. Voorwaardelijk gemiddelde In sommige figuren zijn de ‘voorwaardelijke gemiddelden’ afgedrukt. Dit zijn gemiddelden die niet gebaseerd zijn op de hele groep, maar slechts op die bedrijven voor welke het betrokken getal van toepassing is. Zogenaamde nulwaarnemingen worden dus niet meegenomen in de berekening. Spreiding Het gemiddelde is een indicatie op welk niveau een aantal getallen ligt. Naast deze indicatie is het vaak belangrijk te weten, in welke mate deze cijfers van het gemiddelde afwijken. Deze mate van afwijking noemen we spreiding. Als de meeste individuele cijfers dicht bij het gemiddelde liggen, is de spreiding klein en is er sprake van een homogene populatie. Het gemiddelde geeft dan een goed beeld. Als individuele cijfers echter verder van het gemiddelde liggen, is de spreiding groter, en de populatie heterogener. Een goede manier om de spreiding in beeld te brengen is door gebruik te maken van mediaan en kwartielen. Mediaan De middelste waarneming van een reeks getallen: de helft van de waarnemingen valt lager uit dan deze waarde en de andere helft hoger. Als het aantal observaties laag is, of de verdeling scheef, dan is de mediaan in de regel een betere indicatie voor de groepsstandaard dan het gemiddelde. Kwartiel De grens tussen twee kwarten van een aantal getallen. De eerste kwartielgrens (het onderkwartiel) geeft de waarde waaronder een kwart van het totaal aantal waarnemingen valt. De derde kwartielgrens (het bovenkwartiel) is de grens waarboven een kwart van de waarnemingen uitkomt. De mediaan is het tweede kwartiel. Per definitie zit de helft van het aantal waarnemingen tussen het eerste en het derde kwartiel. Kwartielrange Het interval tussen onder- en bovenkwartiel (zie boven) waar de ‘middelste helft’ van de waarnemingen zich bevindt, geeft een goed beeld van het interval waar het betrokken gegeven zich in de regel bevindt. Tukey test Een statistische test waarmee aangetoond wordt of het gemiddelde van een bepaalde subgroep significant afwijkt van het gemiddelde van alle andere waarnemingen. Zo wordt bijvoorbeeld gekeken of het gemiddelde jaarsalaris van kleine SW-bedrijven met minder dan 500 Wswgeïndiceerden significant afwijkt van het gemiddelde van de andere drie omvangklassen. Deze methode is niet geheel zuiver omdat de invloed van andere variabelen niet geïsoleerd wordt. Zo zou het kunnen zijn dat uit de Tukey test blijkt dat directeuren van kleine SW-bedrijven significant minder verdienen, terwijl in werkelijkheid directeuren van SW-bedrijven die als gemeentelijke dienst gevoerd worden significant minder verdienen en dat deze bedrijven over het algemeen tot de kleinere behoren. Dit effect is via een Tukey test niet te isoleren, wel geeft het een goede indicatie.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
14
BIJLAGE B
Regressie-analyse Via regressie waarbij het bruto jaarsalaris als afhankelijke variabele wordt geregresseerd op een dummysysteem wordt het mogelijk om te analyseren welke subgroepen een significant hoger of lager gemiddeld jaarsalaris ontvangen dan de rest. Via deze methode, waarbij met behulp van een dummysysteem alle subgroepen onderscheiden worden in de analyse, kunnen de verschillende effecten wel geïsoleerd worden. P-waarde De p-waarde (probability) geeft de kans weer dat een gevonden verschil tussen twee waarden op toeval berust of dat er sprake is van een systematisch verschil. In de regel gaat men uit dat bij een p-waarde kleiner dan 10% (0,1) er sprake is van een systematisch verschil. Voorbeeld: de Tukey test in dit onderzoek heeft als nulhypothese dat mannen en vrouwen gemiddeld hetzelfde bruto jaarsalaris verdienen. De Tukey test geeft aan de hand van de data een p-waarde van 0,97 (zie Bijlage C). Dit betekent dat bij een gehanteerd significantieniveau van 10% (0,1) de nulhypothese bij een p-waarde die veel groter is dan het gebruikte significantieniveau niet wordt verworpen. Er mag dus verondersteld worden dat mannen en vrouwen gemiddeld hetzelfde verdienen.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
15
Bijlage C Resultaten statistische analyse
basiswaarde (α)
Tukey test overige sign groepen
regressie-analyse
aantal
gemiddelde
p-waarde
74
€ 103.637
9 19 10 28 8
€ 93.460 € 95.325 € 110.813 € 109.246 € 106.226
€ 105.406 € 106.508 € 102.516 € 100.223 € 103.323
** * -
0.127 0.048 0.255 0.077 0.719
18 28 10 18
€ 92.532 € 101.124 € 108.655 € 115.864
€ 107.207 € 105.167 € 102.853 € 99.707
*** ***
0.010 0.433 0.427 0.004
-
0.719
effect
sign
p-waarde
€ 105.311
***
<0.001
-€ 19.110 -€ 11.570
** * -
0.022 0.065 0.675
-
0.536
-
0.120 0.374
*
0.055
-
0.354
-
0.222
-
0.218
-
0.930
-
0.982
-
0.974
type bedrijf gemeentelijke dienst gemeenschappelijke regeling privaatrechtelijk bedrijf gemengd publiek / privaat anders
aantal Wsw-geïndiceerden minder dan 500 500 - 1000 1000 - 1500 meer dan 1500
geslacht man vrouw
70 4
€ 103.852 € 99.868
leeftijd onder de 50 boven de 50
19 55
HBO of lager wetenschappelijk onderwijs
0.410
€ 100.137 € 104.846
opleidingsniveau
39 35
€ 100.053 € 107.631
25 28 21
€ 106.696 € 101.360 € 103.031
€ 12.481
0.128
aantal dienstjaren minder dan 5 5 - 10 jaar meer dan 10 jaar
type dienstverband onbepaalde tijd bepaalde tijd
71 3
€ 104.024 € 94.471
€ 102.076 € 105.023 € 103.877
-
0.382 0.477 0.879
-
0.451
Toelichting: 1. De kans dat het gemiddelde jaarsalaris van een bepaalde groep afwijkt van het gemiddelde van de rest wordt aangeduid met significantie. Verklaring van de symbolen: -: het gemiddelde van de groep wijkt niet significant af van het gemiddelde van de andere groepen. *, **, ***: het gemiddelde van de groep wijkt significant af van het gemiddelde van de andere groepen bij een gehanteerd significantieniveau van resp. 10%, 5% en 1%.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
16
2.
BIJLAGE C
in de regressie-analyse is de volgende vergelijking geschat: jaarsalaris = α + β1 * dummy gem. dienst + β2 * dummy GR + β3 * dummy privaatrechtelijk bedrijf + β4 * dummy type anders + β5 * dummy minder dan 500 + β6 * dummy 1000 - 1500 + β7 * dummy meer dan 1500 + β8 * dummy vrouw + β9 * dummy wetenschappelijk onderwijs + β10 * dummy onder de 50 + β11 * dummy minder dan 5 jaar + β12 * dummy meer dan 10 jaar + β13 * dummy bepaalde tijd + ε In iedere categorie is voor de meest voorkomende klasse geen dummy meegenomen, voor de andere klassen is er steeds wel een dummy opgenomen. Dit betekent dat de geschatte basiswaarde (α) het gemiddelde salaris van de grootste gemene deler van de populatie weergeeft. Hier is dat de directeur van een gemengd publiek/privaat bedrijf met 500 - 1000 Wsw-geïndiceerden. De directeur is man, boven de 50, HBO of lager opgeleid, tussen de 5 en 10 jaar in functie en heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
BELONINGSNIVEAU DIRECTEUREN CEDRIS-LIDBEDRIJVEN 2006
17
Bijlage D Tabellen Navolgende tabellen geven de resultaten van het onderzoek naar het beloningsniveau van directeuren van Cedris-lidbedrijven zo volledig mogelijk weer. Het eerste gedeelte omvat totaalgemiddelden van het bruto jaarsalaris en overige componenten van de totale beloning. In het tweede deel is het bruto jaarsalaris weergegeven uitgesplitst naar diverse bedrijfs- en persoonskenmerken. Tabel 1.1
Totalen (voorwaardelijke gemiddelden)
Beloningscomponenten
aantal
bruto jaarsalaris
stijging t.o.v. 2005
totale beloning1
arbeidsmarkttoeslagen
variabele beloningen
74
63
74
10
13
103.637
4,95%
110.067
13.650
8.809
minimum
72.053
-16,18%
72.053
4.537
2.876
eerste kwartiel
90.504
1,70%
91.200
7.704
4.000
mediaan
100.830
2,88%
104.105
10.500
10.000
gemiddelde
derde kwartiel
110.000
9,52%
122.564
18.123
10.800
maximum
188.574
29,90%
190.588
31.066
19.540
kwartielrange
19.496
7,82%
31.364
10.419
6.800
standaarddeviatie
21.314
7,25%
25.192
8.695
5.335
Beloningscomponenten
buitengewone bijdrage aan pensioenopbouw
representatie vergoeding
tegemoetkoming ziektekosten
overige belaste onkostenvergoedingen
cataloguswaarde auto van de zaak
aantal gemiddelde
4
23
24
23
38
20.548
2.907
1.048
2.201
42.098
minimum
13.948
356
65
112
23.600
eerste kwartiel
14.289
1.500
156
460
33.000
mediaan
15.153
1.938
793
1.135
40.000
derde kwartiel
26.807
3.600
1.951
3.000
49.050
maximum
37.938
9.600
2.749
11.100
90.200
kwartielrange
12.518
2.100
1.795
2.540
16.050
standaarddeviatie
11.615
2.422
952
2.805
12.530
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
18
BIJLAGE D
Frequentieverdeling jaarsalarissen
< 80.000
aantal percentage
4
13
17
21
17,6%
23,0%
28,4%
4
17
34
55
23,0%
45,9%
74,3%
110.000 - 120.000
120.000 - 130.000
> 130.000
aantal percentage
7
7
5
9,5%
9,5%
6,8%
62
69
74
83,8%
93,2%
100,0%
cumulatief aantal cumulatief percentage
Naar type bedrijf
aantal
100.000 - 110.000
5,4%
cumulatief percentage
Tabel 1.2
90.000 - 100.000
5,4%
cumulatief aantal
Frequentieverdeling jaarsalarissen
80.000 - 90.000
Gemiddelden per groep
gemeentelijke dienst
totaal
privaatrechtelijk zelfstandig bedrijf
gemeenschappelijke regeling
gemengd publiek/privaat bedrijf
anders
74
9
19
10
28
8
percentage
100,0%
12,2%
25,7%
13,5%
37,8%
10,8%
gemiddelde
103.637
93.460
95.325
110.813
109.246
106.226
minimum
72.053
72.053
73.400
80.280
76.871
76.000 82.237
eerste kwartiel
90.504
90.960
88.428
98.327
99.910
mediaan
100.830
92.736
93.837
103.039
108.675
88.553
derde kwartiel
110.000
101.159
105.246
129.188
118.951
121.829
maximum
188.574
109.313
115.000
164.692
167.772
188.574
kwartielrange
19.496
10.199
16.818
30.861
19.041
39.592
standaarddeviatie
21.314
11.717
10.675
25.444
19.599
38.025
-
**
-
*
-
significantie2
Naar aantal Wswgeïndiceerden3 aantal
totaal
minder dan 500
500 - 1000
1000 - 1500
meer dan 1500
74
18
28
10
18
percentage
100,0%
24,3%
37,8%
13,5%
24,3%
gemiddelde
103.637
92.532
101.124
108.655
115.864
minimum
72.053
72.053
76.871
91.159
99.425
eerste kwartiel
90.504
82.093
91.968
99.620
103.670
mediaan
100.830
85.402
99.910
104.666
109.673
derde kwartiel
110.000
90.960
109.437
110.000
122.990
maximum
188.574
188.574
152.010
164.692
167.772
kwartielrange
19.496
8.867
17.469
10.380
19.320
standaarddeviatie
21.314
26.855
15.870
20.915
16.847
***
-
-
***
significantie
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
TABELLEN
Naar geslacht
aantal
19
totaal
man
vrouw
74
70
4
percentage
100,0%
94,6%
5,4%
gemiddelde
103.637
103.852
99.868
minimum
72.053
72.053
eerste kwartiel
90.504
90.504
mediaan
100.830
100.460
derde kwartiel
110.000
110.000
maximum
188.574
188.574
kwartielrange
19.496
19.496
standaarddeviatie
21.314
21.724
significantie
Naar leeftijd4
aantal
totaal
-
-
onder de 50
boven de 50
74
19
55
percentage
100,0%
25,7%
74,3%
gemiddelde
103.637
100.137
104.846
minimum
72.053
76.871
72.053
eerste kwartiel
90.504
82.380
91.125
mediaan
100.830
101.159
100.500
derde kwartiel
110.000
115.000
110.000
maximum
188.574
135.000
188.574
kwartielrange
19.496
32.620
18.875
standaarddeviatie
21.314
18.037
22.358
-
-
HBO en lager
wetenschappelijk onderwijs
significantie
Naar opleidingsniveau
aantal
totaal
74
39
35
percentage
100,0%
52,7%
47,3%
gemiddelde
103.637
100.053
107.631
minimum
72.053
72.053
80.000
eerste kwartiel
90.504
85.667
94.429
mediaan
100.830
95.029
105.246
derde kwartiel
110.000
109.273
115.000
maximum
188.574
188.574
167.772
kwartielrange
19.496
23.606
20.571
standaarddeviatie
21.314
23.077
18.681
-
-
significantie
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
20
Naar aantal dienstjaren
aantal
BIJLAGE D
totaal
minder dan 5 jaar
5 - 10 jaar
meer dan 10 jaar
74
25
28
21
percentage
100,0%
33,8%
37,8%
28,4%
gemiddelde
103.637
106.696
101.360
103.031
minimum
72.053
76.871
81.589
72.053 82.380
eerste kwartiel
90.504
91.159
90.852
mediaan
100.830
102.000
100.789
99.425
derde kwartiel
110.000
115.000
109.800
108.003
maximum
188.574
167.772
128.657
188.574
kwartielrange
19.496
23.841
18.948
25.623
standaarddeviatie
21.314
21.828
13.585
28.599
-
-
-
totaal
onbepaalde tijd
bepaalde tijd
74
71
3
significantie
Naar soort dienstverband
aantal percentage
100,0%
95,9%
4,1%
gemiddelde
103.637
104.024
94.471
minimum
72.053
72.053
eerste kwartiel
90.504
90.401
mediaan
100.830
101.159
derde kwartiel
110.000
110.000
maximum
188.574
188.574
kwartielrange
19.496
19.599
standaarddeviatie
21.314
21.656
significantie
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK
-
-
TABELLEN
Tabel 1.3
21
Gemiddelde totale bruto vergoeding (excl. BTW) van de via zijn eigen externe bedrijf/ als zelfstandig ondernemer ingehuurde algemeen directeur
Naar soort dienstverband
aantal
management fee 11
gemiddelde
191.371
minimum
108.000
maximum
339.609
Toelichting 1 2
3
4
Bruto jaarsalaris inclusief variabele beloningen, arbeidsmarkttoeslagen en buitengewone bijdragen aan de pensioenopbouw. De kans dat het gemiddelde jaarsalaris van een bepaalde groep afwijkt van het gemiddelde van de rest wordt aangeduid met de significantie. Verklaring van de symbolen: -: het gemiddelde van de groep wijkt niet significant af van het gemiddelde van de andere groepen. *, **, ***: het gemiddelde van de groep wijkt significant af van het gemiddelde van de andere groepen bij een gehanteerd significantieniveau van resp. 10%, 5% en 1%. Omwille van de inzichtelijkheid is ervoor gekozen om slechts één categorie te gebruiken als indicatie van de omvang van het bedrijf. Uit analyse van de cijfers bleek dat er sterke correlatie bestaat tussen het aantal professionals en het aantal SW-geïndiceerden. Verder bleek het aantal overige doelgroepmedewerkers minder bruikbaar vanwege het feit dat(grote) SW-bedrijven niet noodzakelijkerwijs overige doelgroepmedewerkers in dienst hebben. Omwille van de inzichtelijkheid en de structuur van de respons is het aantal leeftijdscategorieën teruggebracht tot twee.
SEO ECONOMISCH ONDERZOEK