BELGIË PREVIEW CONSTRUCT
9 maart 2011 Jaargang 1, Editie 1
Preview Construct is een uitgave van Essencia BVBA dat 10 keer per jaar verschijnt.
Bouwconjunctuur vooruitzichten
België
Nieuwbouw - Vergunde en opgeleverde woningen Aantal, %-wijziging t.o.v. vorig jaar 2,1%
7,0%
65.000
Bouwconjunctuur vooruitzichten
15,8% 13,7% 3,0% -11,8% -2,4% 10,1% 13,9% 12,2% 7,5% -9,2%
-13,8% -6,7% -11,6% 1,2%
3,6%
6,2%
3,2%
4,6%
60.000 55.000 50.000 45.000
In 2011 verwachten we dat de opgeleverde nieuwbouw woningen een stijging gaan kennen van slechts 1,2% omdat een aantal kernvoorwaarden voor een sterk groeiende nieuwbouw woningbouw sector niet zijn ingevuld. Vooreerst heeft de regering (van lopende zaken) geen nieuwe steunmaatregelen uitgevaardigd m.b.t. de bouw van nieuwbouw woningen. Daarnaast staat de uitvoering van de reeds toegekende vergunningen onder druk doordat gezinnen geconfronteerd worden met een stijgende hypothecaire rente, stijgende bouwprijzen en een stijgende inflatie. Hierdoor worden de beschikbare besteedbare middelen van de gezinnen om een hypothecair krediet af te lossen kleiner.
40.000 35.000 30.000 02
03
04
05
06
07
Opgeleverd
08
09
10
11
Opgeleverd voorspeld
12
13
14
15
Vergund Bron: ADSEI, Essencia
Nieuwbouw - Vergunde en opgeleverde utiliteitsgebouwen Aantal, %-wijziging t.o.v. vorig jaar 2,1%
7,0%
65.000
15,8% 13,7% 3,0% -11,8% -2,4% 10,1% 13,9% 12,2% 7,5% -9,2%
-13,8% -6,7% -11,6% 1,2%
3,6%
6,2%
3,2%
Het voorjaar van 2011 vertoont een sterke bouwactiviteit. In de loop van het tweede trimester zal deze echter beginnen te dalen, waardoor het najaar van 2011 zwak zal eindigen. Dit komt hoofdzakelijk door de terugval van de bouwvergunningen in de tweede helft van 2010. Voor de volgende jaren verwachten we sterkere groeicijfers in de woningbouw nieuwbouw. De economie zal verder groeien. Daardoor zal de overheid budgettaire ruimte hebben om een aantal steunmaatregelen te nemen en zullen gezinnen meer ruimte hebben om te investeren in een nieuwbouw woning.
4,6%
Voorspellingen omtrent de opgeleverde nieuwbouw utiliteitsgebouwen en de opgeleverde "vergunde" renovaties van woongebouwen worden later toegevoegd aan dit document.
60.000 55.000 50.000
In ontwikkeling
45.000 40.000 35.000 30.000 02
03
04
05
06
07
Opgeleverd
08
09
10
11
Opgeleverd voorspeld
12
13
14
15
Vergund Bron: ADSEI, Essencia
Renovatie - Vergunde en opgeleverde woningen Aantal, %-wijziging t.o.v. vorig jaar 2,1%
7,0%
65.000
15,8% 13,7% 3,0% -11,8% -2,4% 10,1% 13,9% 12,2% 7,5% -9,2%
-13,8% -6,7% -11,6% 1,2%
3,6%
6,2%
3,2%
4,6%
60.000 55.000 50.000
In ontwikkeling
45.000 40.000 35.000 30.000 02
03
04 05 Opgeleverd
06
07 08 09 10 Opgeleverd voorspeld
11
12 13 Vergund
14
15
Bron: ADSEI, Essencia
www.essencia.be
-
[email protected]
Pagina 2 van 12
Boordtabel
België, Woningbouw
Eenheid Bruto Binnenlands Product en investeringsklimaat Bruto Binnenlands Product Bruto investeringen in woongebouwen Bruto bedrijfsinvesteringen Bruto overheidsinvesteringen Ondernemersvertrouwen Algemeen Bouwsector - Aanneming Productie van bouwmaterialen en vlakglas Consumentenvertrouwen Consumentenvertrouwen Economische vooruitzichten volgende 12 maanden Aanvragen hypothecair krediet Nieuwbouw Renovatie Aankoop Rente Gewogen hypothecaire rente Verkopen Bouwgronden Eengezinswoningen Appartementen Aantal nieuwbouw woningen - voortschrijdend jaar Bouwvergunningen Opleveringen Aantal nieuwbouw woongebouwen - voortschrijdend kwartaal Bouwvergunningen Opleveringen
Actuele waarde Datum Waarde
% groei % groei % groei % groei
2010 2010 2010 2010
2,09% -3,35% -1,14% -0,85%
2009 2009 2009 2009
-2,65% -3,02% -7,47% 10,29%
Index Index Index
feb/2011 feb/2011 feb/2011
5,8 5,0 8,0
jan/2011 jan/2011 jan/2011
4,5 -3,6 -3,9
Index Index
feb/2011 feb/2011
1,0 4,0
jan/2011 jan/2011
-3,0 -3,0
Aantal ('000) Aantal ('000) Aantal ('000)
dec/2010 dec/2010 dec/2010
36,7 88,9 113,2
nov/2010 nov/2010 nov/2010
33,8 85,7 110,7
%
jan/2011
3,73%
dec/2010
3,67%
Aantal ('000) Aantal ('000) Aantal ('000)
sep/2010 sep/2010 sep/2010
18,2 80,2 39,0
jun/2010 jun/2010 jun/2010
18,3 80,5 39,0
Aantal ('000) Aantal ('000)
nov/2010 mrt/2011
49,8 42,2
nov/2009 mrt/2010
46,7 47,6
Aantal ('000) Aantal ('000)
nov/2010 mrt/2011
8,7 9,9
aug/2010 dec/2010
14,2 10,9
Trend Verbetering Lichte daling Verslechtering
www.essencia.be
-
[email protected]
Vorige waarde Datum -1 Waarde -1
Trend
Verwachting
Verwachting Stijgend Licht stijgend Stabiel Licht dalend Dalend
Pagina 3 van 12
Conjunctuurindicator: Bruto Binnenlands Product en investeringsklimaat
België
Bruto Binnenlands Product tegen marktprijzen Kettingeuro's (milj. € - ref = 2008), %-wijziging t.o.v. vorig jaar
390.000
1,4%
0,8%
3,1%
2,0%
2,7%
2,8%
0,8%
02
03
04
05
06
07
08
Bruto investeringen in woongebouwen Kettingeuro's (milj. € - ref = 2008), %-wijziging t.o.v. vorig jaar
-2,7%
2,1%
1,7%
1,9%
2,2%
2,3%
2,3%
10
11
12
13
14
15
370.000 350.000 330.000 310.000 290.000 270.000 250.000 BBP
09
23.000 22.000 21.000 20.000 19.000 18.000 17.000 16.000 15.000 14.000
-5,5%
3,4%
8,1%
02
03
04
BBP Voorspeld
10,9% 6,4%
05
3,4%
-0,6%
-3,0%
-3,4%
0,9%
1,7%
2,8%
1,0%
1,3%
07
08
09
10
11
12
13
14
15
06
Investeringen in woongebouwen
Investeringen in woongebouwen voorspeld
Bron: NBB, Essencia
Het Bruto Binnenlands Product tegen marktprijzen vertoonde in 2009 een daling van 2,7% ten gevolge van de wereldwijde economische crisis. In 2010 is de Belgische economie gegroeid met 2,1%. De reden van deze groei is hoofdzakelijk te wijten aan een sterk gestegen uitvoer en geenszins aan de investeringen in woongebouwen (-3,2%), bedrijfsinvesteringen (-0,8%) en overheidsinvesteringen (-0,6%). Voor 2011 wordt een lagere groei verwacht van 1,7% doordat de wereldeconomie wat vertraagt. Voor de volgende jaren (t.e.m. 2015) wordt de groei verder gezet, getrokken door een stijging van de binnenlandse vraag. De investeringen in woongebouwen kenden in 2010 nog een geschatte terugval van 3,4%. Dit is hoofdzakelijk te wijten aan de terugval in het uitvoeren en opleveren van nieuwbouw woningen. De woningbouwrenovatie had een positieve invloed op dit cijfer. Voor 2011 verwachten we een groei van 0,9% door een opleving van de nieuwbouw woningbouw. Ook de komende jaren zal er een gestage groei zijn van de woningbouwsector (nieuwbouw en renovatie), maar de verwachte groei is duidelijk minder dan de sterke jaren 2003 t.e.m. 2007. De bedrijfsinvesteringen kenden in 2010 een lichte terugval van 1,1%. Doordat de economie (onder stimulus van de uitvoer) een groei kende zijn een aantal bedrijfssectoren terug gaan investeren. Voor de komende jaren worden er sterkere groeicijfers verwacht doordat meer en meer bedrijven hun capaciteitsbezetting zien stijgen en derhalve gaan investeren in capaciteitsuitbreiding. De overheidsinvesteringen, hoofdzakelijk een indicator voor infrastructuurwerken, kenden in 2010 nog een lichte terugval van 0,8%. In 2011 wordt een stijging verwacht van 7,2% vanwege de opkomstzijnde gemeente- en provincieraadsverkiezingen van 2012. Na verkiezingen is er meestal een terugval van de overheidsinvesteringen.
Bron: NBB, Essencia
Bruto bedrijfsinvesteringen Kettingeuro's (milj. € - ref = 2008), %-wijziging t.o.v. vorig jaar
55.000
-4,7%
-1,2%
02
03
8,3%
5,2%
2,0%
7,9%
3,4%
-7,5%
-1,1%
2,3%
2,9%
4,4%
3,3%
2,9%
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 Bedrijfsinvesteringen
Bedrijfsinvesteringen voorspeld Bron: NBB, Essencia
Bruto overheidsinvesteringen Kettingeuro's (milj. € - ref = 2008), %-wijziging t.o.v. vorig jaar
7.500
0,7%
0,9%
02
03
0,6%
15,4% -11,8% 4,2%
04
05
5,5%
10,3% -0,8%
7,2%
2,6%
-6,5%
-2,4%
11
12
13
14
3,3%
7.000 6.500 6.000 5.500 5.000 4.500 4.000
Essencia verenigt voor de berekening van de voorspellingen omtrent het Bruto Binnenlands Product en het investeringsklimaat de voorspellingen van de Nationale Bank van België, het Instituut voor de Nationale Rekeningen, het Federaal Planbureau en de commerciële banken BNP Paribas Fortis, KBC Bank, Dexia Bank België en ING België.
06
Overheidsinvesteringen
07
08
09
10
15
Overheidsinvesteringen voorspeld Bron: NBB, Essencia
www.essencia.be
-
[email protected]
Pagina 4 van 12
Conjunctuurindicator : Ondernemersvertrouwen en Consumentenvertrouwen Ondernemersvertrouwen: Algemeen Saldi, seizoengezuiverd
Het algemeen ondernemersvertrouwen stijgt reeds voor de achtste maand op rij na een lichte terugval in de lente van 2010. In februari 2011 bereikt de conjunctuurindicator een waarde van 5,8. Dit doordat het ondernemersvertrouwen in de handel en de bouw verder steeg. In de verwerkende nijverheid stagneerde het vertrouwen. De dienstverlenende bedrijven vertoonden een lichte daling. Voor de eerste maal sinds 2008 is het ondernemersvertrouwen in de verschillende sectoren positief. Het vertrouwen is gemeten eind januari / begin februari en meet nog niet het conjunctureel vertrouwen tijdens / na de crisissen in het Midden-Oosten. De verwachting is dan ook dat het vertrouwen in de volgende periode(s) zal dalen.
10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35
België Ondernemersvertrouwen: Verwerkende nijverheid Saldi, seizoengezuiverd 20 10 0 -10 -20 -30 -40
03
04
05
06
07
08
09
10
11
Ondernemersvertrouwen Bron: NBB
Ondernemersvertrouwen: Handel Saldi, seizoengezuiverd 20
03
Het ondernemersvertrouwen in de verwerkende nijverheid, waaronder ook de producerende bedrijven van bouwmaterialen horen, bleef constant en heeft in februari 2011 een waarde van 3,1. De verwachtingen m.b.t. de toekomstige vraag is gedaald. Er zijn echter nog altijd 9,4% meer respondenten die verwachten dat de vraag zal stijgen dan respondenten die verwachten dat de vraag zal dalen.
04
05
06
07
08
09
10
Verwerkende nijverheid
11 Vraag Bron: NBB
Ondernemersvertrouwen: Diensten aan bedrijven Saldi, seizoengezuiverd 40 30
10 0 -10 -20 -30
Het ondernemersvertrouwen in de handel is verder gestegen en bevindt zicht in februari 2011 op een historisch hoog niveau van 13 punten, evenals de toekomstige verwachtingen omtrent de vraag (13.9).
20
In de sector "Diensten aan bedrijven" is er een fase van stabilisatie. De voorbije 4 maanden schommelt de indicator rond de 5 punten. Ook is er geen duidelijke tendens omtrent de toekomstige verwachtingen van de vraag.
-10
-40
10 0 -20 -30 -40
03
04
05
06
07
Handel
08
09
10
11
Vraag Bron: NBB
Ondernemersvertrouwen: Bouwsector - Aanneming Saldi, seizoengezuiverd 15 10
03
Het ondernemersvertrouwen in de bouwsector, dewelke hoofdzakelijk de uitvoerende bedrijven zijn, i.e. aanneming, vertoont in februari 2011 een sterke stijging naar 5 punten. Het ontbreken van winterse omstandigheden in januari en de invloed van de sterke stijging van de bouwvergunningen spelen hier zeker een rol. De bouwondernemer voorziet reeds enkele maanden een stijging van de vraag. Voorlopig verwachten we nog een stijging van deze indicator vanwege de goede activiteit in het voorjaar 2011.
5 0 -5 -10 -15 -20 -25 03
04
05
06
Bouw
07
08
09
10
11
Vraag Bron: NBB
www.essencia.be
-
[email protected]
Het consumentenvertrouwen heeft een waarde van +1 in februari 2011. Dit is de eerste maal sinds 2007 dat het vertrouwen positief staat. Globaal stijgt het vertrouwen reeds vanaf begin 2009. De verwachtingen omtrent een toekomstige positieve economische ontwikkeling staan reeds een hele tijd rond een positieve gemiddelde waarde van 2,5 en wijst er op dat de consument nog steeds de toekomst positief inziet. Ook hier moet wel vermeld worden dat de meting vóór de onrusten in het Midden-Oosten was. Derhalve verwachten we een lichte daling in de komende periode.
04
05
06
07
08
09
10
Verwerkende nijverheid
11 Vraag Bron: NBB
Consumentenvertrouwen Saldi, seizoengezuiverd 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35 03
04
Vertrouwen
05
06
07
08
09
10
11
Vooruitzichten volgende 12 maanden Bron: NBB
Pagina 5 van 12
Conjunctuurindicator: Ondernemersvertrouwen in de Bouwsector - Aanneming Ruwbouw woongebouwen en niet-woongebouwen Saldi, seizoengezuiverd
België
Bouwinstallatie en afwerking van gebouwen Saldi, seizoengezuiverd
Dakbedekking en bouw van dakconstructies Saldi, seizoengezuiverd
10
10
20
5
5
15
0
10
-5
5
0 -5
-10
0
-15
-5
-15
-20
-10
-20
-25
-10
03
04
05
06
07
08
Woongebouwen
09
10
11
-15 03
04
Niet-woongebouwen
05
06
Bouwinstallatie
07
08
09
10
11
03
04
Afwerking van gebouwen
Bron: NBB
05
06
07
08
09
Bron: NBB
Productie van bouwkeramiek en glasindustrie Saldi, seizoengezuiverd
België Kleinijverheid en productie van betonproducten Saldi, seizoengezuiverd
20
20
40
10
10
20
0
0
-10
-10
-20
-20
-20
-30
-30
-40
-40
-40
-50
-50
-60
-60
-70
0
-60 -80
-70 03
04
05 06 07 08 09 10 11 Productie van bouwmaterialen en vlakglas
-100 03
04
05 06 07 08 Productie bouwkeramiek
Bron: NBB
Het ondernemersvertrouwen in de bouwsector werd in februari 2011 vooral gestuurd door het positieve vertrouwen in de ruwbouw van woongebouwen en niet-woongebouwen met respectievelijk waarden van 5,2 en 7. De sterke stijging in de woningbouw komt na een zwakke maand januari waarbij de wintereffecten van de maand december 2010 een zeer sterke rol speelden. De stijgende trend in de ruwbouw van woongebouwen is reeds bezig sinds het begin van 2009, dit in tegenstrijd met de dalende aantallen van opgeleverde woningen. Dit kan enkel verklaard worden door een stijging van de renovaties in nieuwbouw woningen. Het vertrouwen van de sectoren "bouwinstallatie" en "afwerking van gebouwen" stagneren op dit moment. De sector van de dakbedekking en de bouw van dakconstructies heeft een historisch hoog vertrouwen dewelke zich waarschijnlijk situeert in de sector van de renovatie en veroorzaakt wordt door de ingezette trend van dakrenovaties en verbetering van de dakisolatie.
www.essencia.be
-
[email protected]
11 Bron: NBB
Conjunctuurindicator: Ondernemersvertrouwen Verwerkende nijverheid - Bouwmaterialenproductie en productie van vlakglas Productie van bouwmaterialen en vlakglas Saldi, seizoengezuiverd
10
Dakbedekking en bouw van dakconstructies
09
10 11 Glasindustrie Bron: NBB
03
04
05 06 07 Kleinijverheid
08
09 10 11 Betonproducten Bron: NBB
De bouwmaterialenproductie maakt deel uit van de sector van de verwerkende nijverheid. In het algemeen staat het ondernemersvertrouwen van de productie van bouwmaterialen en vlakglas op 8 punten in februari 2011. Dit is voor de eerste maal een duidelijke positieve waarde in de sector sinds midden 2007. De verwachting is dat de indicator stabiliseert op dit niveau. Het ondernemersvertrouwen in de sector van de productie van bouwkeramiek staat op 9 punten. De productie van betonproducten (6) en de kleinijverheid (1,3) komen eveneens op positief sinds een lange periode van negatieve vertrouwenscijfers. In de glasindustrie zijn er evenveel respondenten met een positief als met een negatief vertrouwen. Ook hier is het duidelijk dat de sectoren die eveneens actief zijn in de renovatiebouw eerder geprofiteerd hebben van de positieve evolutie in dit bouwsegment.
Pagina 6 van 12
Conjunctuurindicator: Vastgoed
België
Verleden hypothecaire kredieten Aantal (x 1.000)
Nog nooit zijn er zoveel hypothecaire kredieten verleend (in aantal) dan in 2010. Zowel voor de aankoop van een woning, voor nieuwbouw, als voor de renovatie van een woning is er een stijging. De hypothecaire kredieten voor renovatie zijn het sterkst gestegen, wat duidt op het feit dat een grondige renovatie van de woning belangrijker wordt. De stijging van de hypothecaire kredieten voor nieuwbouw van een woning toont de herleving van de sector aan (in navolging van de stijging van de bouwvergunningen). De invoering van de maatregel m.b.t. de "Groene Kredieten met interestbonificatie" hebben een positief effect gehad op het aantal kredieten. De vraag naar leningen voor woningfinanciering wordt verwacht constant te blijven.
120 100 80 60 40 20 0 02 03 04 Nieuwbouw Aankoop
05
06
07 08 09 10 Renovatie Aankoop en renovatie Bron: NBB, CKP
Verleden hypothecaire kredieten Gemiddeld Bedrag (x 1.000 €) 160 140 120 100 80 60 40 20 0 02 03 04 Nieuwbouw Aankoop
05
06
07
08 09 10 Renovatie Aankoop en renovatie Bron: NBB, CKP
Het gemiddeld bedrag voor een hypothecair krediet daalt zowel voor de nieuwbouw als voor de renovatie van een woning. Wat opvalt, is het feit dat de daling van het gemiddeld bedrag voor nieuwbouw woningen overeenkomt met het tijdstip dat de gewogen hypothecaire rente begint te stijgen. Voorlopig heeft de stijging van de hypothecaire rente nog geen negatieve invloed op het aantal verleden kredieten. De daling van het gemiddeld bedrag kan veroorzaakt zijn door de "Groene Kredieten met interestbonificatie" die opgenomen konden worden tot een maximaal bedrag van 15.000€. De verkopen van onroerend goed vertoonde t.e.m. het derde kwartaal van 2010 een lichte stijging. De gepubliceerde notarisbarometer van het vierde kwartaal 2010 vertoont een stijging voor het vierde kwartaal, waardoor we kunnen aannemen dat de cijfers voor het vierde kwartaal 2010 nog positiever gaan uitvallen. Er is geen echte stijging waar te nemen voor de verkoop van bouwgrond. Dit wijst er op dat de scherpe stijging van bouwvergunningen toegewezen moet worden aan eigenaars die reeds lang in het bezit zijn van de bouwgrond. Gaan deze eigenaars effectief overgaan tot uitvoering van de werken of gaan ze nog wachten ? Werden ze enkel aangetrokken door de stimulus van het verlaagde BTW-tarief ?
Verkopen Onroerend goed Aantal (x 1.000) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 02
03
04
Appartementen
05
06
07
08
Eéngezinswoningen
09
10
Bouwgrond Bron: ADSEI
Hypothecaire rente Percent (%) 6 5 4 3 2 1 0 03
04
05
Referte-Index A
06
07
08
09
Gewogen Hypoth. Rente
10
11 OLO 10 jaar
Bron: NBB, CBFA
Conjunctuurindicator: Prijsindices
België De I-waarde (de indicator voor de prijs van de bouwmaterialen) staat op een historisch hoog (745,4 in januari 2011) niveau (na een eenmalige piek van 747,7 in juni 2008). De piek in 2008 werd zeer sterk veroorzaakt door de stijging van de staalprijzen op hetzelfde moment. Ook de stijging van de consumptieprijsindex, en daaraan gekoppeld, de lonen (S-waarde), zijn in die periode een grote oorzaak. De huidige hoge I-waarde kan ook verklaard worden door de stijging van de staalprijzen, maar ook door een voorjaarsprijsaanpassing van de bouwmaterialen.
Prijs Gewapend Staal en I-waarde Index 800 700 600 500 400 300 200 100 0 03
04
05
06
07
Prijsindex Gewapend Staal
08
09
10
11
I-Waarde
Bron: NBB, NCB, Grymafer, Essencia
www.essencia.be
-
[email protected]
De consumptieprijsindex (indicator voor inflatie) heeft in 2010 een sterke stijging ondergaan. De verwachting is dat onder druk van de sterk stijgende energieprijzen deze stijging zich zal doorzetten in 2011. Dit zal dan een verhoging veroorzaken van de S-waarde wegens de koppeling van de lonen aan de index. Om de inflatie onder controle te houden zal de Europese Centrale Bank waarschijnlijk de rente verhogen, waardoor ook de hypothecaire rente zal stijgen.
S-waarde en Consumptieprijs Index (S-waarde x5 150 140 130 120 110 100 90 80 03
04
05
S-Waarde
06
07
08
09
10
11
Consumptieprijsindex Bron: NBB, NCB
Pagina 7 van 12
België Bouwvergunningen Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 7
7
6
6
5
5
4
4
3
3
2
2
1
Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen
1
0 03 04 Maand 15,8
20 10
05
2,1
06 07 08 09 10 Gemiddelde 12 maanden
13,7
7,0
10,6 3,0
0 -2,4
-10 -11,8
-20 02
03
04
05
06
07
-13,8
08
09
De bouwvergunningen voor de nieuwbouw woningbouw vertonen in november 2011 een daling van 21% i.v.m. dezelfde periode vorig jaar. Het is duidelijk dat de trend van de laatste vier maanden negatief is. Dit komt na een periode van 5 maanden die uitzonderlijk positief waren doordat velen een bouwvergunning aangevraagd hebben voor einde maart 2010 i.f.v. het opheffen van de maatregel m.b.t. het verlaagd BTW-tarief voor de eerste 50.000€. In het algemeen is er cumulatief t.e.m. november 2010 een stijging van 10,6% t.o.v. dezelfde periode in 2009. De verschillende gegevens tonen aan dat de bouwvergunningen een zeer sterke stijging kenden in Oost- en West Vlaanderen, gevolgd door de provincies Antwerpen en Waals Brabant. De stijging is het sterkst bij de open- en half open eengezinswoningen (+12,8%) in vergelijking met de appartementen (+8,5%).
0 02
Nieuwbouw woningen
Bronnen : ADSEI, Essencia
J
F M A M J
J
2009 60 40 20 0 -20 -40
10
37
A S O N D 2010
49 51 29
8 13
23
-21 -29 -26 -23
J F M A M J
Wijziging - van jaren (%)
J A S O N D
Wijziging - van maanden (%)
De opgeleverde woningen (t.e.m. maart 2011) vertonen nog niet een gelijkaardige stijging als de bouwvergunningen, maar het is duidelijk dat de werken voor deze toegekende vergunningen reeds in uitvoer zijn. We verwachten dan ook in de lente en zomer van 2011 een piek aan opleveringen. Dit zou betekenen dat de bouwactiviteit in het voorjaar 2011 in de woningbouw nieuwbouw zeer positief zal zijn, maar dat er een verzwakking zal optreden in de lente van 2011. Voor het najaar 2011 zijn de verwachtingen voorlopig minder goed voor de bouwactiviteit. De opleveringen kennen reeds een eerste piek in het arrondissement Leuven. De opleveringen van eengezinswoningen kenden in maart 2011 een stijging van 9%. Appartementen blijven nog achter met een daling van 9% t.o.v. dezelfde maand in 2010.
Opgeleverde woningen Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 6
Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0
5 4 3 2 1 0 03
20 15 10 5 0 -5 -10 -15
04 05 Maand 10,1
06
13,9
12,2
07 08 09 10 11 Gemiddelde 12 maanden
Aantal
J
F M A M J 2010
J A S O N D 2011
0 7,5
Aantal / 10km²
-0
-5
0,0
-10 -15 -9,2
03
Opgeleverde woningen per jaar
04
05
06
07
08
Wijziging - van jaren (%)
www.essencia.be
-
[email protected]
-6,7
09
-11,6 -10,5
10
11
-20
-13 -17
J F M A M J
J A S O N D
Wijziging - van maanden (%)
Pagina 8 van 12
België Bouwvergunningen Maand België Vlaams Gewest West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Henegouwen Namen Waals-Brabant Luik Luxemburg
Nieuwbouw woningen
Bronnen : ADSEI, Essencia
Aantal woningen Huidig jaar 12 maanden
Maand
Wijziging (in %) Huidig jaar 12 maanden
NOV (11)
(1)-(11)
(12)-(11)
NOV (11)
(1)-(11)
(12)-(11)
2.671 1.821 428 387 457 252 297 46 804 162 183 38 340 81
46.369 32.579 8.461 8.170 7.460 4.199 4.289 1.828 11.962 3.526 1.949 1.467 3.473 1.547
49.800 34.896 9.066 8.745 8.020 4.469 4.596 1.862 13.042 3.750 2.093 1.604 3.949 1.646
-21,0% -23,8% -15,9% -34,8% -15,8% -27,2% -25,2% -11,5% -14,3% -51,2% 56,4% -62,0% 28,3% -34,7%
10,6% 16,7% 36,2% 21,9% 14,3% -6,6% 7,6% -22,2% 2,5% 8,6% -13,7% 10,2% 5,1% 1,5%
6,6% 12,6% 30,5% 16,4% 12,9% -8,8% 1,5% -38,2% 2,5% 5,4% -14,3% 12,5% 7,7% 1,2%
Wijziging in % (12 maanden)
(12)-(11)
Wijziging in % (12 maanden)
(4)-(3)
Opgeleverde woningen Maand België Vlaams Gewest West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Antwerpen Vlaams-Brabant Limburg Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Henegouwen Namen Waals-Brabant Luik Luxemburg
www.essencia.be
-
[email protected]
Aantal woningen Huidig jaar 12 maanden
Maand
Wijziging (in %) Huidig jaar 12 maanden
MRT (3)
(1)-(3)
(4)-(3)
MRT (3)
(1)-(3)
(4)-(3)
3.396 2.373 572 615 549 307 330 64 960 276 163 104 288 127
9.877 6.764 1.582 1.717 1.595 954 916 459 2.654 758 408 317 868 303
42.203 28.549 6.419 7.056 6.506 4.410 4.158 2.103 11.551 3.226 2.151 1.321 3.380 1.473
-0,2% 3,0% 3,6% -4,7% 0,3% 19,5% 8,9% -41,0% -3,3% 7,6% -10,9% -26,4% 2,0% -0,1%
-10,5% -9,6% -15,1% -11,3% -5,3% 1,6% -13,8% -35,2% -6,7% -13,8% -15,3% -1,2% 3,6% -7,2%
-11,3% -10,8% -21,9% -6,7% -12,2% 5,6% -10,7% -6,4% -13,3% -20,7% -4,6% -15,4% -14,6% -0,7%
Pagina 9 van 12
België Bouwvergunningen
Bronnen : ADSEI, Essencia
Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 3,5
3
2,5
2,5
2
2
1,5
1,5
1
1
0,5
0,5
0
0 03 04 Maand 11,8
15 10 5 0 -5 -10 -15
05
06 07 08 09 10 Gemiddelde 12 maanden 12,8
10,5
4,7
1,8
04
05
06
07
08
09
3 2,5 2 1,5
1
1
0,5
0,5
100
72
90
10
10
J
F M A M J
-37 -41 -30
03
04
05
Maand
43
32 16 23
0 02
J A S O N D 2010
-50
-11,0
3,5
0 F M A M J 2009
50
Nieuwbouw appartementen Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen
1,5
0 -10,4
03
Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 4 3,5 3 2,5 2
J
-4,2
02
Bouwvergunningen
Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen 3,5
3
02
Nieuwbouw woningen
-23
30 20 10 0 -10 -20
J A S O N D
06
07
19,9
16,7
9,3
10
J
F M A M J
04
05
06
07
-5,8
08
-16,2
09
J A S O N D
2009
8,5
-13,0
03
09
Gemiddelde 12 maanden
9,3
02
08
80 60 40 20 0 -20 -40
10
2010 60
42 1
19
5 -4
J F M A M J
35
-19 -12 -16 -19
J A S O N D
Wijziging - van jaren (%)
Wijziging - van maanden (%)
Wijziging - van jaren (%)
Wijziging - van maanden (%)
België Opgeleverde woningen
Nieuwbouw woningen
Opgeleverde woningen
Nieuwbouw appartementen
Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 3
Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen 2,5
2,5
0
2
1,5
1
1,5
1
1
04 05 Maand 11,2
15 10 5 0 -5 -10 -15
06
07 08 09 10 11 Gemiddelde 12 maanden
7,8 2,6 -0,2
-0,6 -10,9
03
04
05
06
07
08
Wijziging - van jaren (%)
www.essencia.be
-
[email protected]
-11,6
09
10
11
0 J
F M A M J 2010
10 5 0 -5 -10 -15
0,5
0,5
0 03
2
1,5
0,5
0,5
2,5
2,5
1,5 1
Vergelijking met zelfde maand vorige jaar in 1.000 woningen
3
2
2
Conjuncturele evolutie in 1.000 woningen 3,5
J A S O N D
0 03
2011
9
04 05 Maand 16,7
20 10 0 -10 -20 -30
4
-13
J F M A M J
J A S O N D
Wijziging - van maanden (%)
06 16,6
07 08 09 10 11 Gemiddelde 12 maanden 12,0
-7,9
03
04
05
Wijziging - van jaren (%)
06
07
08
-11,7 -11,6
09
10
-18,3
11
J
F M A M J 2010
0 -5 -10 -15 -20 -25
J A S O N D 2011
-9
-23
-21
J F M A M J
J A S O N D
Wijziging - van maanden (%)
Pagina 10 van 12
België Bouwvergunningen Maand Gebouwen (totaal) Woningen (totaal) Appartementsgebouwen Appartementen Eengezinswoningen Open Half open Gesloten Andere
Marktsegmenten
Bronnen : ADSEI, Essencia
Aantal gebouwen Huidig jaar 12 maanden
Maand
Wijziging (in %) Huidig jaar 12 maanden
NOV (11)
(1)-(11)
(12)-(11)
NOV (11)
(1)-(11)
(12)-(11)
1.399 2.667 170 1.438 1.229 698 343 180 8
25.301 46.333 2.759 23.791 22.542 13.319 5.985 3.104 134
27.156 49.764 3.009 25.617 24.147 14.249 6.398 3.350 150
-23,8% -21,1% -29,2% -19,4% -22,9% -25,0% -6,0% -37,3% -33,3%
11,9% 10,5% 6,6% 8,5% 12,6% 11,3% 24,6% 1,7% -28,0%
10,1% 6,5% 5,4% 2,9% 10,7% 10,0% 20,4% 0,3% -30,6%
Aantal gebouwen (12 maanden) 24%
12% 1%
52%
Appartement Open Half open Gesloten Andere
11% Aantal woningen (12 maanden) 29% 13%
7% 0%
Appartement Open Half open Gesloten Andere
51%
Opgeleverde gebouwen / woningen
Gebouwen (totaal) Woningen (totaal) Appartementsgebouwen Appartementen Eengezinswoningen Open Half open Gesloten Andere
Aantal gebouwen / woningen Maand Huidig jaar 12 maanden
Maand
Wijziging (in %) Huidig jaar 12 maanden
MRT (3)
(1)-(3)
(4)-(3)
MRT (3)
(1)-(3)
(4)-(3)
1.991 3.396 213 1.619 1.778 1.065 445 255 12
5.349 9.877 638 5.166 4.711 2.748 1.173 751 39
23.240 42.203 2.592 21.555 20.648 12.357 4.976 3.140 175
7,0% -0,2% -6,7% -8,7% 8,9% 9,0% 10,3% 8,0% -20,7%
-1,4% -10,5% -9,4% -18,3% -0,2% -1,1% 0,7% 3,7% -23,9%
-8,6% -11,3% -15,2% -14,6% -7,6% -8,6% -4,4% -6,2% -39,0%
Aantal gebouwen (12 maanden) 21%
14% 1%
53%
Appartement Open Half open Gesloten Andere
11% Aantal woningen (12 maanden) 29% 12%
8% 0%
Appartement Open Half open Gesloten Andere
51%
www.essencia.be
-
[email protected]
Pagina 11 van 12
België - Geraadpleegde bronnen Bouw & Wonen
Bouwkroniek
De Standaard
De Tijd
Essencia
Trends
www.essencia.be
-
[email protected]
Februari 2011 8/02/2011 11/02/2011 22/02/2011 22/02/2011 23/02/2011 24/02/2011 3/02/2011 3/02/2011 17/02/2011 24/02/2011 24/02/2011 1/02/2001 16/02/2011 16/02/2011 17/02/2011 17/02/2011 17/02/2011 18/02/2011 22/02/2011 25/02/2011 25/02/2011 9/02/2011 18/02/2011 22/02/2011 1/02/2011 9/02/2011 16/02/2011 17/02/2011 18/02/2011 22/02/2011 1/02/2011 2/02/2011 2/02/2011 3/02/2011 9/02/2011 11/02/2011 16/02/2011 16/02/2011 17/02/2011 17/02/2011 18/02/2011 22/02/2011 22/02/2011 23/02/2011 24/02/2011 25/02/2011 28/02/2011
Belgische kantorenmarkt zit in slop Behoefte aan meer nieuwe, betaalbare en duurzame woningen Sector bouwproducten groeit en werft weer aan Belgisch vastgoed: op korte termijn geen relance verwacht Nooit meer krediet verleend dan in 2011 Veel Vlaamse architectenbureaus voelen de economische crisis VCB vraagt verlenging van uitvoeringstermijnen Confederatie Bouw vreest achteruitgang in tweede helft van 2011 Logische daling vergunde nieuwe woningen in derde kwartaal 2010 Vlaming mag er niet langer van dromen om nog huiseigenaar te worden Limburgse bouwkmo's zijn toch al wat optimistischer gestemd Politieke crisis verklaart maar kwart rentestijging Hoge inflatie niet te verantwoorden Woningprijzen vervijfvoudigen in 25 jaar Bouwgrond in 10 jaar tijd driemaal zo duur Vastgoed weer duurder en sneller verkocht Belg verhuist vaker dan twintig jaar geleden Belg blijft volop sparen en bouwen Conjunctuur verbetert Inflatie klimt tot 3,39 procent Over tien jaar bouwen we alleen nog passiefwoningen Investeringen in Vlaanderen weer op precrisisniveau Lafarge verwacht herleving vraag naar cement Bouw stut vertrouwen Belgische ondernemer Financiële sector vraagt verlenging Groene Kredieten 2010 was een recordjaar voor hypothecaire kredieten Het Belgisch BBP gaat in 2010 een groei van 2% gehad hebben Daling van de bouwvergunningen zet zich verder Consumenten kijken positief naar de toekomst Het ondernemersvertrouwen in de bouwnijverheid stijgt sterk Betaalbaarheid woningen is geen probleem Vlaamse economie behoort tot middenmoot Krappe arbeidsmarkt bedreigt economische groei BNP Paribas Fortis ziet woonkredieten met derde toenemen Hypothecair krediet op recordniveau Olietaks bedreigt herstel Aannemers worden optimistischer Remedies voor een starre huisvestingsmarkt Belg wordt minder honkvast Leegstand winkelpanden neemt toe met een kwart Belgische consument wordt optimist Belgisch ondernemersvertrouwen blijft toenemen Vastgoedsector moet op dieet België meest kwetsbaar voor stijgende olieprijzen Philippe Muyters: "Snellere bouwvergunningen zijn een must" Inflatie piekt tot 3,39 procent Vlaanderen realiseerde 2.136 sociale wooneenheden in 2010
En publicaties van: Beroepsvereniging van het krediet BNP Paribas Fortis Dexia Bank België Federaal Planbureau ING België Instituut voor de Nationale Rekeningen KBC Bank Nationale Bank België
Pagina 12 van 12
