Beleidsplan verblijfsrecreatie Gemeente Oldebroek (Concept)
Inhoud Hoofdstuk 1
INLEIDING ..................................................................................... 3
1.1
Kwaliteit verblijfsrecreatie onder druk ...................................................... 3
1.2
Vitale Vakantieparken ............................................................................ 4
1.3
Beleidsplan gemeente Oldebroek ............................................................. 4
Hoofdstuk 2
ANALYSE........................................................................................ 6
2.1
Korte historische schets ......................................................................... 6
2.2
Stand van zaken vakantieparken Nederland .............................................. 6
2.3
Stand van zaken vakantieparken Regio Noord-Veluwe ................................ 6
2.4
Stand van zaken vakantieparken gemeente Oldebroek ............................... 7
Hoofdstuk 3
PROBLEEMSTELLING ........................................................................ 9
Hoofdstuk 4
DOELSTELLING EN UITGANGSPUNTEN ............................................. 10
4.1 Kwaliteitsverbetering van de bestaande parken .......................................... 10 4.2
Toekomstplan voor elke ondernemer...................................................... 10
4.3
Sterk ondernemerschap krijgt ruimte ..................................................... 10
4.4
Nieuwe ondernemer is welkom .............................................................. 11
4.5
Oneigenlijk gebruik wordt voorkomen of teruggedrongen .......................... 11
4.6
Communicatie..................................................................................... 13
Hoofdstuk 5
AGENDA ACTIEPUNTEN .................................................................. 15
2 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Hoofdstuk 1 1.1
INLEIDING
Kwaliteit verblijfsrecreatie onder druk
De recreatiesector is voor de Regio Noord‐Veluwe een belangrijke sector op het gebied van ondernemerschap, investeringen, werkgelegenheid, en directe en indirecte bestedingen van bezoekers. Naar schatting zorgen toeristen voor maar liefst 20% van de omzet van de regionale detailhandel.1 De verblijfsaccommodatie, variërend van hotel en B&B tot bungalowpark en jachthaven, vormt een belangrijke schakel in het totale toeristische recreatieve aanbod van de Noord‐Veluwe.
Afb. 1: Verblijfsaccommodatie is een belangrijke schakel binnen het totale recreatieve aanbod op de Noord‐Veluwe.
Zowel vanuit de sector zelf als vanuit overheidszijde (gemeenten, regio, provincie en Rijk) wordt aangegeven dat de kwaliteit van de verblijfsrecreatie, en dan met name de parken en de campings, de laatste jaren behoorlijk onder druk staat. Voor een groot deel van de bedrijven geldt dat de gemiddelde kwaliteit te laag is en dat het aanbod niet (meer) goed aansluit op de wensen van de consument. Noodzakelijke investeringen blijven achter en ongewenst gebruik, zoals de vestiging van arbeidsmigranten, sociaal economisch zwakkeren, et cetera, neemt toe. Ook komen excessen op het gebied van openbare orde en veiligheid voor. Dientengevolge heeft de Regio Noord‐Veluwe (RNV) van haar dagelijks bestuur de opdracht gekregen een aanpak voor te bereiden waarmee 8 Noord‐Veluwse gemeenten de vraagstukken die spelen rond de verblijfsrecreatie in de regio gezamenlijk, in samenwerking met publieke en private partners, gaan aanpakken. Zodoende is het programma Vitale Vakantieparken ontstaan.
1
Vitale Vakantieparken, ‘Vitale Vakantieparken cruciaal voor de Noord‐Veluwe’, Infobulletin september 2013. Zie ook: http://www.vitalevakantieparken.nl/Vitale+Vakantieparken/default.aspx.
3 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
1.2
Vitale Vakantieparken
De Regio Noord‐Veluwe voert vanaf 2013 het programma Vitale Vakantieparken uit. In dit programma werken 8 Noord‐Veluwse gemeenten, de provincie en ondernemers samen aan de verbetering van de kwaliteit van de verblijfsrecreatie en aan het voorkomen of beëindigen van ongewenste situaties op vakantieparken op de Noord‐Veluwe. Het doel is de verblijfsaccommodatie een sterkere schakel te maken in het totale toeristisch recreatieve aanbod van de Noord‐Veluwe. Het programma Vitale Vakantieparken kent een meersporenaanpak op de gebieden ‘economische kwaliteit’, ‘ruimtelijke kwaliteit’ en ‘veiligheid en leefbaarheid’. Het economische spoor is gericht op innovatie van de recreatieve sector. Het ruimtelijke spoor richt zich op het scheppen van mogelijkheden om innovatie mogelijk te maken. Het leefbaarheidsspoor heeft tot doel een plezierig en veilig verblijf op de parken te bevorderen. Binnen de drie sporen wordt beleid ontwikkeld. Voorts bestaat het programma grofweg uit drie fasen. De eerste fase is de inventarisatiefase, waarin de sector, het aantal parken, de karakteristieken, de kansen en de problemen in beeld worden gebracht. De tweede fase betreft ‘koers en richting’. In deze fase wordt een visie en een richting voor de sector bepaald. Tevens valt hier het ontwikkelen van beleid onder dat kan worden ingezet op RO, economisch en juridisch vlak. De laatste fase is de uitvoeringsfase, waarin de programmaonderdelen en de projecten worden uitgevoerd. In de programma‐aanpak Vitale Vakantieparken van de RNV worden de volgende opgaven geformuleerd:
Transformatieopgave: het aanbod sluit niet meer aan op de vraag. Dit kan een herstructureringsopgave ten gevolge hebben. Hoe ziet deze eruit? Wat zijn passende strategieën (actief, faciliterend, passief)? Welke instrumenten kunnen worden ingezet (herverkaveling, verevening, et cetera)? Beheeropgave: het beheer van de parken moet worden verbeterd om verdere achteruitgang te voorkomen. Welke sturingsmogelijkheden zijn er om de kwaliteit van parken op niveau te houden? Sociale opgave: recreatiewoningen worden (semi)permanent bewoond door arbeidsmigranten of mensen met een bepaalde economische of sociale problematiek. Voor deze mensen zijn recreatiewoningen soms de enige mogelijkheid om een dak boven het hoofd te hebben. Welke mogelijkheden zijn er om voor deze groepen mensen structurele huisvesting te realiseren?
De afgelopen periode is op regionaal niveau het volgende voorwerk geleverd:
1.3
Bureau Ruimte en Vrije Tijd heeft per gemeente een inventarisatie van de verblijfsrecreatie uitgevoerd. De verzamelde gegevens geven inzicht in ondernemerskracht, economische waarde, ruimtelijke aspecten, sociale aspecten en veiligheid; Bureau Beke heeft een veiligheidsonderzoek gedaan in alle gemeenten; TU Delft heeft de toolbox ‘Grip op parken’ samengesteld; Er is een convenant ‘huisvesting arbeidsmigranten’ opgesteld.
Beleidsplan gemeente Oldebroek
Het is de bedoeling dat elke gemeente met behulp van de uitgevoerde onderzoeken en verzamelde informatie, aangevuld door de plaatselijke aanwezige kennis, een beleidsplan verblijfsrecreatie opstelt. Voor u ligt het beleidsplan verblijfsrecreatie van de gemeente Oldebroek. In deze nota worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid dat de gemeente Oldebroek de komende jaren wil gaan voeren met betrekking tot de vakantieparken. Er wordt een beeld gegeven van de situatie op de vakantieparken in Oldebroek en van de belangrijkste opgaven die daarmee samenhangen. 4 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Vervolgens worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid met de daaraan gekoppelde aanpak (actiepunten). Buiten de reikwijdte In dit beleidsplan wordt geen verdere aandacht besteed aan B&B’s. In Oldebroek bevinden zich 10 tot 15 B&B’s. Er is met betrekking tot deze B&B’s geen sprake van overlastsituaties of dreigende leegstand. Wel komt het voor dat de ondernemer geen ontheffing heeft voor een B&B. Hiervoor is de beleidsnotitie ‘Bed and Breakfast in de gemeente Oldebroek’ opgesteld. Het beleidsplan verblijfsrecreatie dat voor u ligt, richt zich enkel op de vakantieparken, omdat de recreatieve sector momenteel het meest aangetast wordt door de problematiek op deze parken.
5 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Hoofdstuk 2 2.1
ANALYSE
Korte historische schets
Om de huidige problemen te kunnen verklaren, wordt de recente geschiedenis van de recreatieve sector in de regio Noord‐Veluwe hieronder beknopt geschetst:
2.2
In de jaren ’50 tot en met ’70 wordt een deel van het buitengebied bestemd tot verblijfsrecreatie. Er was een grote en snel groeiende vraag van de stedelijke bevolking naar betaalbare ontspanning in weekenden en vakanties op relatief korte afstand. Marginaal opererende agrarische bedrijven speelden daar op in, zodat ze hun gronden economisch beter konden benutten dan met akkerbouw of veeteelt; Vanaf de jaren ’90 gaan Nederlanders vaker op reis naar een verre en/of luxere bestemming zoals een hotel in Turkije, een Disneyresort, een cottage van Center Parcs of een modern welnesshotel aan een bosrand. Er komt minder vraag naar de bestaande verblijfsrecreatiebedrijven in Nederland; De recreatiesector zoekt naar oplossingen, die zijn onder te verdelen: 1. Productontwikkeling en kwaliteitsverbetering. Meer en betere voorzieningen, zoals zwembaden, speelparadijzen, andere accommodatievormen (bijvoorbeeld bungalows), et cetera; 2. Uitponding of ‘desinvestering’. De verblijfsaccommodaties (kampeerplaatsen, chalets en bungalows) worden verkocht aan particuliere eigenaren, die deze woningen of kavels zelf recreatief of (semi‐)permanent bewonen; 3. Marktontwikkeling of ‘cashing‐out’. De verblijfsaccommodaties worden verhuurd aan tijdelijke, niet‐recreatieve bewoners, zoals gescheiden mensen, jonge starters of arbeidsmigranten.
Stand van zaken vakantieparken Nederland
Uit onderzoek naar de landelijke trends op het gebied van recreatieve verblijfsaccommodatie2 blijkt dat zowel in de bungalow‐ als in de kampeersector sprake is van een overaanbod. Met betrekking tot de kampeersector wordt dit veroorzaakt door een stagnerende vraag (een daling van 33% in 10 jaar). De vraag naar het traditionele kamperen zal naar verwachting blijven dalen. Dit komt doordat de consument steeds meer luxe en comfort wenst. In de bungalowsector wordt het overaanbod veroorzaakt door de groei van het aantal bungalowparken in Nederland. Ondanks dat de vraag naar bungalows de afgelopen jaren een stabiele groei laat zien (12% groei in de periode 2003‐2012), leidt het overaanbod aan bungalowparken tot prijsdruk. De consument is bovendien kritisch en selectief. Naast de behoefte aan luxere bungalows bestaat er ook een groeiende vraag naar grote accommodaties of groepsbungalows waar families of vrienden gezamenlijk in kunnen verblijven. Het toenemende aantal driegeneratievakanties speelt hierbij een rol. Tot slot is de verwachting dat in de komende jaren het aantal korte vakanties in Nederland toeneemt. Tijdens deze korte vakanties blijft de behoefte aan luxe en comfort regeren.
2.3
Stand van zaken vakantieparken Regio Noord‐Veluwe
De landelijke trends op het gebied van recreatieve verblijfsaccommodatie gelden ook voor de regio. In 2013 is door ZKA Consultants & Planners een Quick Scan Verblijfsrecreatie Noord‐Veluwe uitgevoerd. Daaruit kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
Er zijn in de regio ruim 300 vakantieparken;
2
Rapport Destinatie Holland 2020; Rabobank cijfers en trends, branche‐informatie.
6 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
De meeste vakanties in de regio Noord‐Veluwe worden doorgebracht op een bungalow‐ /vakantiewoningpark (44,1% in 2012). In 2012 kiest 31,6% voor een kampeerplaats; De pijn in de sector zit met name in verouderde bungalowparken en traditioneel ingerichte kampeerterreinen; Het karakter van het aanbod is verzorgd, maar ook traditioneel en weinig innovatief. Bijna 80% van het aanbod aan recreatiewoningen wordt gekwalificeerd als ‘gedateerd’; Het aanbod sluit niet goed aan bij de vraag. Consumenten stellen hogere eisen; Herinvesteren is voor ondernemers moeilijk, omdat de marges van de bedrijven onder druk staan; Een aanzienlijk deel van de vakantiewoningen wordt gebruikt voor doeleinden waarvoor deze niet zijn bedoeld, zoals permanente bewoning en verhuur aan arbeidsmigranten;
De kwaliteit van het aanbod van vakantiewoningen in de regio sluit niet (meer) goed aan bij de wensen van de toerist. Consumenten stellen hogere eisen aan hun vakantiebestemming, en niet alle vakantieparken kunnen aan die eisen voldoen. Het gevolg is dat de kwaliteit van de parken achter blijft bij de vraag. Als gevolg van de verminderde kwaliteit worden veel recreatiewoningen niet meer gebruikt voor het doel waarvoor zij oorspronkelijk zijn gebouwd. De mogelijke problematiek op de parken in de regio is heel divers. Gedacht moet worden aan:
Een ander soort gebruik dan het beoogde recreatieve gebruik: uitponding, permanente bewoning, arbeidsmigranten, opvang van sociale ‘gevallen’, criminaliteit; Achterblijvend onderhoud/onvoldoende aangepast aan nieuwe eisen; Veranderingen in eigendoms‐ en gebruiksverhoudingen; Onvoldoende inspelen op kansen en mogelijkheden: niet kunnen of willen investeringen om in te springen op de gewijzigde vraag van de consument; Vakantieparken hebben moeite om het hoofd boven water te houden.
Uit de Quick Scan Verblijfsrecreatie Noord‐Veluwe die door ZKA Consultants en Planners is uitgevoerd blijkt voorts dat consumenten met een ‘lime‐leefstijl’ behoren tot de belangrijkste doelgroep van de Noord‐Veluwe. Deze doelgroep houdt van samen zijn, ontspanning, beleving en familiewoningen. Opvallend is de terugloop van de groene doelgroep (ontspannen en tot rust komen), terwijl dit juist de groep is waar een groot deel van het regionale aanbod zich in de basis goed voor leent. Naast consumenten met een ‘lime‐leefstijl’ zijn consumenten met een ‘aqua‐ leefstijl’ een belangrijke doelgroep. Deze doelgroep hecht waarde aan privacy, ontdekken, sportieve ervaringen, luxe kamperen en authentieke vakantiewoningen. De belangrijkste ontwikkelmogelijkheden bestaan voor de doelgroepen ‘aqua’ en ‘lime’.
2.4
Stand van zaken vakantieparken gemeente Oldebroek
Het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd heeft onderzoek gedaan naar de recreatiebedrijven in de gemeente Oldebroek. Het onderzoek richt zich, naast de karakteristieken van de parken in de gemeente Oldebroek, op drie thema’s: ondernemerskracht, ruimtelijke aspecten, en leefbaarheidsaspecten. Karakteristieken De gemeente Oldebroek heeft in totaal 7 recreatieparken in de kampeer‐ en bungalowsector waarvan 5 aan het onderzoek hebben meegedaan. Oldebroek heeft een gevarieerd aanbod aan vakantieparken: een groot bungalowpark en een grote camping (beide meer dan 150 eenheden), een middelgroot combinatieterrein van chalets en bungalows, een klein bungalowpark en een drietal mini‐campings. 7 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Van de parken In Oldebroek die aan het onderzoek hebben meegedaan, zijn drie parken waarvan meer dan 70% van de eenheden wisselend wordt verhuurd. Op de overige twee parken vindt er geen of slechts beperkt wisselende verhuur plaats. Op één van de bungalowparken in Oldebroek zijn de kavels volledig uitgepond aan particulieren. In de gehele regio is circa 20% van alle parken uitgepond. De recreatieve parken in de gemeente Oldebroek zijn betrekkelijk nieuw in vergelijking met de lange historie van de bedrijven in de regio. Ondernemerskracht De grotere parken binnen Oldebroek hebben, zoals verwacht, een hoger investeringsniveau en zorgen voor meer vaste werkgelegenheid en seizoensarbeid dan de kleinere parken. Oldebroek heeft in vergelijking met de regio veel ondernemers die het recreatieve park als hoofdactiviteit heeft. Het aantal voorzieningen op de parken hangt grotendeels samen met de omvang van de parken. De twee grootste parken hebben de meeste voorzieningen (minimaal 5), waaronder een zwembad en horeca. De andere parken hebben minimale voorzieningen. De ondernemers in Oldebroek zijn zich over het algemeen bewust van wie de klant is en welk marktsegment het beste past bij het bedrijf. Dit is positief, omdat ‘vraaggerichtheid’ als het sleutelwoord tot succes wordt gezien in de sector. Het bedrijfsresultaat is voor 3 van de 5 parken de afgelopen jaren gedaald. Regionaal gezien is het bedrijfsresultaat bij circa 20% van de parken de afgelopen jaren gedaald. Het bedrijfsresultaat van de vakantieparken in de gemeente Oldebroek is de afgelopen jaren aldus meer gedaald dan in de rest van de regio. Desalniettemin zijn de ondernemers uit Oldebroek over het algemeen positiever over de toekomst dan dat ze de afgelopen 5 jaar waren. Op basis van ‘expert judgement’ heeft het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd geprobeerd de kwaliteit van het ondernemerschap en het onderhoud van de bedrijven in te schatten. Bij de ondernemers van de vakantieparken in de gemeente Oldebroek is goed tot uitmuntend ondernemerschap geconstateerd. Hierbij is onder andere gekeken naar visie, conceptueel denken en ondernemen. De mate van onderhoud van het terrein en de voorzieningen is eveneens goed. Aan de ondernemers is gevraagd welke veranderingen zij de afgelopen 5 jaar onder de consumenten hebben waargenomen. De ondernemers gaven aan dat de consument kritischer is geworden, behoefte heeft aan meer luxe en comfort, beleving en verandering van activiteiten. Tot slot is genoemd dat de invloed van sociale media groter is geworden. Ruimtelijke aspecten 2 van de 5 ondernemers hebben aangegeven de kwaliteit op hun vakantiepark te willen verbeteren. Eén ondernemer heeft uitbreidingsplannen, al zijn deze plannen ruimtelijk gezien beperkt. De ondernemer heeft de grond hiervoor al in eigendom. De laatste twee ondernemers geven aan geen plannen voor kwaliteitsverbetering of uitbreiding te hebben. Leefbaarheidsaspecten Op één bedrijf in de gemeente Oldebroek vindt permanente bewoning plaats. Er kunnen geen betrouwbare uitspraken worden gedaan over tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten en tijdelijke bewoning van mensen die als gevolg van een bepaalde problematiek zonder huis zitten. Ondernemers zelf geven niet aan dat oneigenlijk gebruik op hun parken plaatsvindt, terwijl sterke vermoedens bestaan van wel. 8 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Hoofdstuk 3
PROBLEEMSTELLING
Het onderzoek van het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd spreekt over een aantal positieve kenmerken van de recreatieparken in Oldebroek en hun ondernemers. Zo is bij de ondernemers van de recreatieparken goed tot uitmuntend ondernemerschap geconstateerd. De ondernemers hebben een duidelijk beeld van hun doelgroep. Ze zijn zich goed bewust van wie de gast is. Dit is positief, aangezien ‘vraaggerichtheid’ als het sleutelwoord tot succes wordt gezien in de sector. Voorts heeft Oldebroek een gevarieerd aanbod aan vakantieparken en is het onderhoud aan terreinen en voorzieningen over het algemeen goed. Ondanks deze positieve berichten kampen de recreatieparken in de gemeente Oldebroek met twee kwesties. De belangrijkste kwestie gaat over de kwaliteit van de recreatieparken. Het aanbod aan recreatieparken sluit over het algemeen niet meer aan op de wens van de consument. De Oldebroekse ondernemers geven aan dat, in lijn met de landelijke en regionale trend, de consument kritischer is geworden. De consument wenst meer luxe en comfort, een unieke en authentieke vakantiebeleving, die zelfs de thuissituatie qua comfort kan overtreffen. Ondernemers zullen moeten inspelen op de behoefte van de consument. Door de snelheid van veranderingen is het onmogelijk om overal op in te haken. Het basisniveau moet echter op orde zijn. Er zijn echter bedrijven in de gemeente Oldebroek waarvan de marges onder druk staan. Voor de kampeerterreinen alsook de bungalowparken is sprake van een verdringingsmarkt. Dit leidt tot prijsconcurrentie en een afname van de productiviteit. Doordat de marges van bedrijven onder druk staan, is investeren lastig. In lijn met de achtergebleven kwaliteit van de recreatieparken ligt de tweede kwestie: de kwestie van het oneigenlijk gebruik. Er zijn meerdere parken binnen de gemeente Oldebroek waar oneigenlijk gebruik op voorkomt. Er is sprake van oneigenlijk gebruik wanneer parken met een recreatieve bestemming niet worden gebruikt voor recreatieve doeleinden, maar bijvoorbeeld voor permanente bewoning of opvang van arbeidsmigranten. Dit is vaak het resultaat van de achtergebleven kwaliteit. Als gevolg van de verminderde kwaliteit worden veel recreatiewoningen niet meer verhuurd aan toeristen en worden ze aldus niet meer gebruikt voor het doel waarvoor zij oorspronkelijk zijn gebouwd. De volgende vormen van oneigenlijk gebruik komen voor op de recreatieparken in de gemeente Oldebroek:
Op zeker twee parken vindt permanente bewoning plaats; Er zijn een aantal ondernemers die mensen met een bepaalde sociale of economische problematiek of arbeidsmigranten (tijdelijk) opvangen op hun park. Dit gebeurt het hele jaar door of in het laagseizoen wanneer het aantal toeristen laag is; Bureau Beke heeft onderzoek gedaan naar de veiligheid op de vakantieparken. Regionaal is afgesproken dat lokaal de vakantieparken met relatief veel leefbaarheids‐ en veiligheidsproblemen worden aangepakt; Eén park is volledig uitgepond. Dit is op zich geen oneigenlijk gebruik, maar uitponding draagt niet bij aan de recreatieve doeleinden en is derhalve ongewenst op een vakantiepark.
9 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Hoofdstuk 4
DOELSTELLING EN UITGANGSPUNTEN
In dit hoofdstuk worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid dat de gemeente Oldebroek de komende jaren wil gaan voeren met betrekking tot vakantieparken.
4.1
Kwaliteitsverbetering van de bestaande parken
Uit hoofdstuk 2 en 3 blijkt dat met betrekking tot de vakantieparken in de gemeente Oldebroek een kwaliteitsverbetering van de bestaande parken benodigd is. Een kwaliteitsverbetering is van belang, zodat beter kan worden aangesloten bij de kritische en selectieve vraag van de consument. Indien niet wordt aangesloten bij de vraag van de consument, wordt de kans op oneigenlijk gebruik groter. Dit komt de recreatieve sector, en dus ook de ondernemers van de vakantieparken, niet ten goede. Recreatie en toerisme geven daarnaast een impuls aan de economie en ontwikkeling van Oldebroek. De gemeente en de ondernemers van de parken vinden het derhalve belangrijk dat het recreatieve aanbod in de gemeente wordt verbeterd. Een verbetering van de kwaliteit van het aanbod kan betrekking hebben op een verandering van het karakter van het aanbod of op een uitbreiding van de omvang van het aantal bungalows en voorzieningen, zoals sportvoorzieningen en horeca. Daarbij is het belangrijk dat het karakter van de parken en accommodaties op de parken worden afgestemd op het profiel van de bezoekers. We streven naar aantrekkelijke vakantieparken, die gevarieerde en kwalitatief goede verblijfsrecreatieve voorzieningen bieden, welke aansluiten bij de vraag van de consument. De belangrijkste doelstelling van de gemeente Oldebroek en de ondernemers binnen de gemeente is aldus:
Het bevorderen van een gevarieerd en kwalitatief goed aanbod van verblijfsrecreatieve voorzieningen op de vakantieparken, dat goed aansluit bij de vraag van de consument. Door middel van de hieronder beschreven uitgangspunten wil de gemeente Oldebroek deze doelstelling nastreven.
4.2
Toekomstplan voor elke ondernemer
De gemeente Oldebroek vindt het van belang dat de kwaliteit van het aanbod aan vakantieparken in de gemeente goed en up‐to‐date is. Dit is enkel mogelijk wanneer de ondernemers van de vakantieparken willen meewerken en actie willen ondernemen. Elk park is anders en vraagt om een specifieke benadering. Samen met elke ondernemer moet worden beoordeeld of er een kansrijke recreatieve toekomst voor de parken bestaat. Om dit te bewerkstelligen zal de portefeuillehouder parken bezoeken en daarbij de ondernemers uitnodigen om een toekomstvisie voor hun park op te stellen. Met de ondernemers zal worden gesproken over welke toekomst zij zien voor hun park. Hebben ze uitbreidingswensen of willen ze investeren en op welke manier kan de gemeente deze ontwikkelingen faciliteren?
4.3
Sterk ondernemerschap krijgt ruimte
De gemeente Oldebroek streeft naar een betere kwaliteit van haar vakantieparken. Dit betekent dat de gemeente in beginsel medewerking wilt verlenen aan plannen die leiden tot verhoging van deze kwaliteit. Ruimte wordt geboden aan ondernemers met een sterk ondernemerschap, die willen innoveren, de diversiteit bevorderen en inspelen op trends. De gemeente biedt ontwikkelingsmogelijkheden aan kansrijke parken door ervoor te zorgen dat ondernemers niet tegen 10 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
beperkingen aanlopen. Dit kan bijvoorbeeld door bestemmingsplannen te dereguleren of uitbreidingsmogelijkheden te versoepelen. De gemeente is bereid deze mogelijkheden te bieden, het is alleen aan de ondernemer om deze kansen te pakken en actie te ondernemen. De gemeente creëert ruimte, faciliteert en jaagt indien nodig aan. Om ervoor te zorgen dat er niet alleen maar vierkante meters aan vakantieparken bijkomen, is het uitgangspunt dat er eerst elders een vakantiepark wordt gesaneerd of getransformeerd. Uitbreiding is voorts alleen bespreekbaar als de kwaliteit of de diversiteit van vakantieparken in de gemeente Oldebroek wordt bevorderd.
4.4
Nieuwe ondernemer is welkom
De gemeente Oldebroek staat open voor een nieuwe ondernemer die wil inspelen op trends en bijdraagt aan een divers aanbod aan verblijfsrecreatie. Zo is er bijvoorbeeld geen hotel gevestigd in de gemeente Oldebroek. In het verleden heeft contact plaatsgevonden tussen de gemeente en de familie Van der Valk, de eigenaar van de locatie Hanesteenseweg 50 over het oprichten van een hotel ter plaatse. De samenwerking met de familie Van der Valk ligt momenteel stil. Desalniettemin trekt de gemeente Oldebroek graag een ondernemer aan die een hotel wil oprichten. De Hanesteenseweg 50 is destijds aangewezen als geschikte locatie, maar een hotel kan eventueel ook op een andere geschikte locatie worden ontwikkeld. Het uitgangspunt is dat er niet alleen maar nieuwe verblijfsaccommodatie kan worden opgericht, zonder dat sommige locaties eerst moeten worden gesaneerd of getransformeerd.
4.5
Oneigenlijk gebruik wordt voorkomen of teruggedrongen
In de gemeente Oldebroek is sprake van oneigenlijk gebruik van vakantiewoningen. Eén park is volledig uitgepond, op een ander park vindt permanente bewoning plaats. Voorts zijn er ondernemers die mensen met een bepaalde sociale of economische problematiek of arbeidsmigranten (tijdelijk) opvangen op hun park. Dit gebeurt het hele jaar door of in het laagseizoen wanneer het aantal toeristen laag is. Tot slot volgt uit het onderzoek van Bureau Beke naar de veiligheid op de vakantieparken dat de gemeente Oldebroek twee parken heeft waar relatief veel leefbaarheids‐ en veiligheidsproblemen zijn. Permanente bewoning, bewoning door arbeidsmigranten op vakantieparken, et cetera, is in strijd met de bestemming Verblijfsrecreatie en draagt niet bij aan de kwaliteit van de parken. Derhalve wil de gemeente Oldebroek dit oneigenlijk gebruik terugdringen. Het komt voor dat eigenaren van parken oneigenlijk gebruik op hun park opmerken, maar daar niet zelf een oplossing voor kunnen vinden. In dat geval kan de gemeente te hulp schieten. Arbeidsmigranten Op basis van een onderzoek door bureau Necker van Naem uit 2012 wordt geschat dat er in de gemeente Oldebroek ongeveer 425 arbeidsmigranten uit Midden‐ en Oost‐Europa wonen. Van deze groep arbeidsmigranten zijn er circa 180 werkzaam in de gemeente. De overige arbeidsmigranten werken elders in de regio. Een groot deel van de groep arbeidsmigranten wordt opgevangen op vakantieparken. Op één park in Oldebroek wonen veel (circa 150 á 200) arbeidsmigranten. Op andere parken in Oldebroek komt bewoning door arbeidsmigranten op beperkte schaal voor. Bewoning van recreatiewoningen door arbeidsmigranten is strijdig met de bestemming Verblijfsrecreatie. De combinatie van bewoning door arbeidsmigranten en verblijfsrecreatie in een vakantiepark draagt niet bij aan de recreatieve kwaliteit van het park. Het voorzien in woonruimte voor arbeidsmigranten is een huisvestingsopgave waarvoor een structurele oplossing moet worden gevonden. Een goede oplossing is op korte termijn niet voorhanden. In een regionaal convenant Huisvesting Arbeidsmigranten is afgesproken dat de 11 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
gemeente Oldebroek tenminste 150 legale slaapplaatsen voor arbeidsmigranten zal realiseren. Tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten voor bepaalde tijd, totdat is voorzien in een structurele oplossing, is een mogelijkheid. Een denkbare optie is dat de gemeente afspraken maakt met ondernemers van één of meer vakantieparken omtrent het wijzigen van de recreatieve bestemming voor een bepaald aantal jaren (circa 5 jaar) in bijvoorbeeld logies. Arbeidsmigranten die voor en bepaalde periode in Oldebroek verblijven, kunnen dan tijdelijk kunnen worden gehuisvest. Na de periode van ongeveer 5 jaar kunnen de gronden worden getransformeerd naar bijvoorbeeld een woonbestemming of worden gesaneerd en teruggegeven aan de natuur. Een uitgangspunt is dat een combinatie van verhuur van recreatiewoningen aan recreanten en het tijdelijk huisvesten van arbeidsmigranten voor bepaalde tijd op één park ongewenst is. De gemeente Oldebroek heeft één park waar veel arbeidsmigranten op worden gehuisvest. De ondernemer van dit park heeft een concreet verzoek tot het wijzigen van de bestemming ingediend. Momenteel wordt bekeken of de bewoning van arbeidsmigranten op het park gelegaliseerd kan worden door de bestemming aan te passen. Mocht dit slagen, dan zou de bestemming worden gewijzigd naar ‘logies’, zodat enkel tijdelijke huisvesting van arbeidsmigranten mogelijk wordt gemaakt. Het doel is dat de bestemming wordt gewijzigd voor een bepaalde periode van bijvoorbeeld 5 jaar. Na deze 5 jaar kunnen de gronden van het park worden teruggegeven aan de natuur, of krijgen ze een andere passende bestemming. Permanente bewoning Op meerdere parken in de gemeente Oldebroek komt permanente bewoning voor. Permanente bewoning zorgt ervoor dat wisselende verhuur voor recreanten niet meer mogelijk is. Het gevolg is dat er vakantieparken zijn in Oldebroek die wel een recreatieve bestemming hebben, maar waar de recreatiewoningen in de praktijk niet of nauwelijks worden gebruikt voor wisselende verhuur aan recreanten. In het kader van het project Vitale Vakantieparken is het doel om terreinen die zijn bestemd voor Verblijfsrecreatie weer als zodanig te gebruiken. De vraag is echter of dit in de praktijk haalbaar is voor alle parken waar permanente bewoning op voorkomt. Indien een park niet overwegend recreatief wordt gebruikt, is de kans groot dat er geen veelbelovende toekomst als vakantiepark meer is. Per park zal moeten worden bekeken of het mogelijk is het terrein weer voor verblijfsrecreatie te gebruiken. Indien blijkt dat één of meerdere parken in de toekomst niet meer als vakantiepark kunnen functioneren, wordt gekozen voor sanering of het veranderen van de bestemming of functie van het park (transformatie). In de gemeente Oldebroek is één park volledig uitgepond. Voor dit park bestaat de intentie het bestemmingsplan op zo’n manier aan te passen dat permanent wonen wordt toegestaan. Mocht dit transformatieproject slagen, dan ontvangt de gemeente een financiële bijdrage voor het aanpassen van het bestemmingsplan. Het doel is deze gelden onder andere in te zetten in het kader van duurzaamheid binnen de recreatieve sector. Huisvesting van mensen in kwetsbare positie Voor bepaalde mensen is het bewonen van een recreatiewoning nog de enige mogelijkheid om een dak boven het hoofd te hebben. Denk hierbij aan mensen die in een kwetsbare positie verkeren of mensen met een economische of sociale problematiek, zoals gescheiden mensen, gezinnen in de schuldsanering, (ex‐)verslaafden, ex‐gedetineerden, mensen met psychosociale problemen, enzovoort. Om uiteenlopende redenen kunnen deze mensen vaak niet (meteen) terecht op de reguliere woningmarkt en huisvesten ze zich op een recreatiepark. De combinatie van verhuur van recreatiewoningen aan dit soort mensen en verhuur van recreatiewoningen aan recreanten is 12 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
onwenselijk en draagt niet bij aan de recreatieve kwaliteit. Ondanks dat geen enkele ondernemer in de gemeente Oldebroek toegeeft mensen in een kwetsbare positie te huisvesten, bestaat het sterke vermoeden dat dit wel gebeurt. Het wonen van deze mensen op de parken vindt ongecontroleerd plaats, hetgeen geen veilige woonsituatie is voor henzelf of de omgeving. Bovendien kunnen mensen die op vakantieparken wonen zich niet inschrijven in het GBA, hetgeen nog andere problemen met zich meebrengt met betrekking tot bijvoorbeeld uitkering, ziektekostenverzekering, et cetera. Vanuit de maatschappelijke opvang komt de waarschuwing dat indien handhavend wordt opgetreden tegen deze mensen en zij dus van de parken af moeten, er elders geen ruimte voor ze is en dakloosheid dreigt. Bewoning van recreatiewoningen door mensen met een economische of sociale problematiek is strijdig met de bestemming Verblijfsrecreatie en aldus in beginsel niet toegestaan. Gelet op de situatie waar deze mensen zich in bevinden is het geen optie om resoluut een einde aan de bewoning te maken zonder dat alternatieve huisvesting kan worden geboden. Per park moet worden bekeken of er mensen met een economische of sociale problematiek verblijven en wat daar de beste oplossing voor is. Openbare veiligheid Begin 2014 is binnen de Regio Noord‐Veluwe het onderzoek ‘Gebiedsscan veiligheid en leefbaarheid in de verblijfsrecreatie’ uitgevoerd door bureau Beke. Uit het onderzoek bleek dat er op de meerderheid van de parken in de regio geen veiligheidsproblemen voorkomen. Een aantal parken vraagt daarentegen om meer aandacht. Leefbaarheids‐ en veiligheidsproblemen doen zich vooral voor op parken waar (niet gelegaliseerde) permanente bewoning op voorkomt. Mede vanwege het particuliere karakter van de terreinen en de situering in overwegend bosachtig gebied is er sprake van een zekere anonimiteit op de parken. Deze anonimiteit kan ‘faciliterend’ werken voor criminele activiteiten. Dit gaat ten koste van de leefbaarheid en veiligheid. Regionaal is afgesproken dat lokaal de leefbaarheids‐ en veiligheidsproblemen op de parken worden aangepakt. Het doel is de veiligheidsproblemen terug te dringen en de leefbaarheid op de parken te bevorderen. Met de ondernemers van de parken waar relatief veel leefbaarheids‐ en veiligheidsproblemen op voorkomen, wordt gesproken over welke toekomst voor het park de ondernemer voor zich ziet. De gemeente kan daarbij faciliteren. Indien door de ondernemer geen actie wordt ondernomen om de veiligheidsproblematiek op zijn of haar park aan te pakken, zal strikter worden gehandhaafd teneinde de leefbaarheid op de parken te bevorderen. Preventief handhaven Handhaving heeft naast het terugdringen van oneigenlijk gebruik ook als doel om oneigenlijk gebruik dat zich in de toekomst kan voordoen, te voorkomen. In het kader van het programma Vitale Vakantieparken voeren omliggende gemeenten al een strikter handhavingsbeleid uit. Om een waterbedeffect, waarbij onder andere arbeidsmigranten van omliggende gemeenten naar de gemeente Oldebroek kunnen komen, te voorkomen, wordt reeds ingezet op handhaving. In het handhavingsuitvoeringsprogramma zijn uren begroot voor toezicht op vakantieparken. Regelmatig wordt toezicht gehouden op de parken in de gemeente Oldebroek, zodat oneigenlijk gebruik niet kan toenemen.
4.6
Communicatie
De ondernemers van de recreatieparken hebben een grote rol in het project Vitale Vakantieparken. Vanaf het begin van het project zijn ze hierover op de hoogte gesteld. Voorts zijn ze uitgenodigd voor bijeenkomsten en heeft het bureau voor Ruimte en Vrije Tijd een onderzoek op hun parken uitgevoerd, waarbij ze zijn ondervraagd. De gemeente Oldebroek vindt het van belang dat niet alleen 13 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
de ondernemers op de hoogte zijn van het project Vitale Vakantieparken, maar ook de inwoners van de gemeente. Zo moet een duidelijk signaal worden afgegeven over wat wel en niet is toegestaan op vakantieparken. Voorts is het belangrijk de inwoners te informeren over de doelstelling van de gemeente Oldebroek met betrekking tot recreatieparken en de voortgang van het project.
14 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015
Hoofdstuk 5
AGENDA ACTIEPUNTEN
In de voorgaande hoofdstukken is geconstateerd dat een aantal parken niet meer als vakantiepark functioneert. Overleg met de ondernemers moet uitwijzen of deze parken nog een recreatieve toekomst hebben. Uit hoofdstuk 4 volgen concrete actiepunten voor de gemeente. Hieronder een overzicht van deze punten met daarbij in welke periode ze worden uitgevoerd. 1
2
actie Parken bezoeken en vragen toekomstplan op te stellen. Ook afspraken maken met ondernemers over toekomst park. Handhaving en toezicht
Jaar uitvoering Zomermaanden 2015
afronding 2015
2015 en verder
Geen afronding, jaarlijks
15 (Concept) Beleidsplan Verblijfsrecreatie, 2015