Beleidsplan 2013-2016, inhoudelijk TERUGBLIK OP EN EVALUATIE VAN DE PERIODE 2009-HEDEN Missie, visie, beleid Toneelgroep De Appel is een middelgroot toneelgezelschap, dat voornamelijk klassiek en eigentijds toneelrepertoire speelt in het eigen theater (Appeltheater), maar ook, in beperkte mate, op nationale en internationale festivals. Voor de periode 2009 - 2012 is de beleidslijn uitgezet om tweejaarlijks uitzonderlijke theaterprojecten te produceren. In de tussenliggende jaren worden deze projecten voorbereid en worden kleinere producties, verwant aan de grote marathonvoorstellingen, gespeeld. Ook in de beleidsperiode 2009 - 2012 werden er twee marathonvoorstellingen uitgebracht (Tuin van Holland en Herakles) en werd de locatieproductie Blik de openingsvoorstelling van Oerol 2009. De Appel wil spelen voor een groot en divers samengesteld publiek naar leeftijd en herkomst. Jongeren worden met name bereikt met de marathonvoorstellingen, die in schoolverband intensief worden bezocht door scholieren afkomstig uit het hele land. Voor de eerste serie voorstellingen van de marathon Herakles hebben inmiddels 24 scholen (1.500 scholieren) ingetekend; met de tweede serie voorstellingen er bij verwachten wij op een totaal van 2.500 scholieren uit te komen. Maar ook Bacchanten werd zeer goed bezocht door scholieren uit het hele land; 1.900 scholieren (58 scholen) bezochten deze voorstelling. Toneelgroep De Appel is een kleine organisatie waar het uitsluitend draait om het bedenken en produceren van voorstellingen. De medewerkers hebben een sterk ontwikkeld gevoel voor het dragen van gezamenlijke verantwoordelijkheid. De overhead is klein (17%) en zorgt voor zowel de productie, organisatie, educatie, marketing en publiciteit, alsmede voor het runnen van het Appeltheater. Gezien het feit dat voor de komende jaren een aanzienlijke verzwaring van werkzaamheden voor alle medewerkers wordt voorzien om de ambities te realiseren, zijn er geen voornemens om de overhead voor de periode 2013 - 2016 te beperken. De voorstellingen. Toneelgroep De Appel heeft een reputatie opgebouwd wat betreft grote theaterprojecten. Eerst Trojaanse Vrouwen in 2001, daarna Tantalus in 2003, Odysseus in 2007, Tuin van Holland in 2010 en Herakles in 2012. Maar al vanaf het begin heeft De Appel naam gemaakt met mammoetproducties. Te denken valt aan de Oresteia-trilogie van Aischylos in 1977, Goldoni’s Trilogie van het Zomerverblijf in 1993, beide regies van Erik Vos en Goethe’s Faust 1 en 2 door Hans Croiset in 1985. (En de Overlevingsmarathon 5 voor 12 toen we in ons voortbestaan werden bedreigd ). Naast de marathons Tuin van Holland en Herakles brachten we in de afgelopen periode de volgende voorstellingen uit: het postapocalyptische en bovenmaatse spektakel Blik dat het Oerolfestival 2009 opende; Ararat, een co-productie met het Klein Karoo Kunstefees (KKNK) in Oudtshoorn (Zuid Afrika); Ben ik al geboren, een voorstelling die Gerardjan Rijnders schreef en regisseerde voor de betreurde Sacha Bulthuis; Aantekeningen uit het ondergrondse, een co-productie met Literair Theater Branoul; Orgia van Pier Paolo Passolini; Bacchanten van Euripides; Messen in hennen een co-productie met KKNK in Oudtshoorn; When the wind blows naar de gelijknamige tekenfilm van Raymond Briggs en de productie Immanuel Kant van Thomas Bernhard. Nominaties en prijs De voorstelling Ararat werd in Zuid-Afrika genomineerd voor het beste debuut van het Klein Karoo Kunstefees. Sacha Bulthuis kreeg voor haar rol in Ben ik al geboren een Theo d’Or nominatie. Bacchanten werd genomineerd voor de Toneelpublieksprijs 2011. Messen in Hennen werd in Zuid-Afrika genomineerd voor de beste regie van het Klein Karoo Kunstefees in Oudtshoorn.
1
Toneelgroep De Appel ontving in juni 2011 de OIKOS Publieksprijs 2011, wegens haar bijzondere bijdrage aan de verspreiding van kennis over de klassieke oudheid onder een breed publiek. Jong Talent We hebben ruim baan gegeven in de periode 2009 - 2012 aan jong talent. De spelers Joost Bolt, Nadia Amin en Ellen Parren werden voor een 3 jarige periode geëngageerd. Dit werd financieel mogelijk gemaakt door de extra inkomsten die we hebben verworven met de voorstelling Odysseus en waarmee we een bestemmingsfonds “jong talent” creëerden. Theaterseizoen 2010-2011 werd volledig in handen gegeven van de jonge regisseurs Aus Greidanus jr. en David Geysen. Een succesvol seizoen met nominaties voor Bacchanten en Messen in hennen. Aus Greidanus jr. en David Geysen zullen zich in de beleidsperiode 2013-2016, naast de spelersfunctie die zij beiden vervullen, nadrukkelijk als Appel regisseurs profileren. Verder krijgt jong talent ook alle mogelijkheden op de terreinen: dramaturgie, techniek, vormgeving en regie en organisatie (stages). Internationalisering De samenwerking met Zuid-Afrika bleef volop in ontwikkeling en ging zelfs een nieuwe episode in met het mede door ons geïnitieerde tweejaarlijkse festival BIG5 in town. Samen met Theater aan het Spui, Danswerkplaats Korzo, Paard van Troje en Filmhuis Den Haag, heeft De Appel de samenwerking met Zuid-Afrika verankerd in het BIG5 festival. We werken er aan om BIG5 in de komende jaren uit te laten groeien tot een platform voor Europese/Afrikaanse/Aziatische samenwerking. In de komende jaren willen we ook internationale samenwerking aangaan met Europese kunstinstellingen. Internationalisering betekent voor ons verruiming van de artistieke en inhoudelijke mogelijkheden door confrontaties met andere culturen en wijzen van theater maken. Positionering van Toneelgroep De Appel in de Haagse (culturele) sector. Toneelgroep De Appel heeft de positie gekozen om zich te onderscheiden van het theateraanbod in Den Haag, maar dat wil niet zeggen dat we ons er van vervreemden. Integendeel. Daar waar we samen kunnen werken met onze collega kunstinstellingen in de stad zullen we die mogelijkheden benutten. Als leidraad geldt dat die samenwerking een artistieke meerwaarde op moet leveren en ook op financieel gebied effect heeft. In de beleidsperiode 2013-2016 zullen we ook op andere terreinen zoals educatie en marketing samenwerking met onze collega’s zoeken. Momenteel is de bezetting in eigen huis voor deze onderdelen beperkt, uitbreiding zit er niet in en dan zal samenwerking de oplossing moeten bieden.
2
Organisatorische en financiële ontwikkelingen vanaf 1 januari 2009. De keuze die het gezelschap tot nu toe heeft gemaakt om grote uitzonderlijke theaterprojecten te maken brengt een groot artistiek en zakelijk risico met zich mee. Mede omdat er slechts beperkte vermogensvorming mogelijk is. Aan besluiten om “risicovolle” projecten uit te brengen gaat dan ook een intensieve voorbereiding vooraf. Dit proces is in de bestuursvergaderingen en in de informatievoorziening naar de Raad van Toezicht transparant en inzichtelijk. In de besluitvormingsprocedure staan de afwegingen centraal om de financiële en artistieke risico’s beheersbaar te houden. Afgezien van de flexibiliteit waarover het gezelschap beschikt, door steeds de tering naar de nering te kunnen zetten zonder afbreuk te doen aan de artistieke kwaliteit, is het toch meer dan ooit noodzakelijk om in zakelijk opzicht minder risicovol te ondernemen dan voorheen om het gezelschap ook voor de komende jaren te behouden als een van de belangrijkste spelers binnen het Nederlandse Theaterbestel. Daartoe is in de huidige beleidsperiode het volgende besloten: -
Projecten worden uitgevoerd binnen de grenzen van het 4 jarenplan en binnen de financiële kaders van de stichting; Projecten mogen de continuïteit van De Appel nimmer aantasten; De informatieverzorging hierover - zowel vooraf, tijdens en na afloop - staat voortdurend in het teken van het naleven van de afgesproken financiële spelregels en het bewaken van genoemde kernwaarden. Voordat een uitzonderlijk en groot theaterproject van start gaat, ligt er een plan waarin de realisatie en de voorfinanciering van het project geregeld is.
3
DE WIND MEE Circe, godin der godinnen, begaf zich naar huis over ’t eiland, ik naar mijn schip en beval dat mijn makkers de touwen van achteren los zouden gooien en zelf zich in zouden schepen. Zij stapten ’t schip in en zetten zich neer bij de riemgaten. Zittend op rijen sloegen zij geelgrijze zee met riemen. En Circe, schoonlokkig, zij, de geduchte godin met haar rijke zangstem vol schoonheid, zond ons achter het schip met de blauwzwarte steven de wind mee. (Homerus, Odyssee, vert. Aeg. Timmerman)
PLANNEN EN ACTIVITEITEN VOOR DE PERIODE 2013 - 2016 Missie, doelstellingen en positionering Waarom en waarin is De Appel uniek Toneelgroep De Appel, veertig jaar geleden opgericht uit onvrede met het heersende toneelbestel, is nog altijd niet met andere gezelschappen te vergelijken en kan worden gekarakteriseerd als een gezelschap dat zoekt naar het onverwachte, naar een benadering die alles behalve obligaat is. Qua subsidie en personele omvang net iets kleiner dan de “grote” zustergezelschappen in de grote steden, is deze oudste theatergroep van ons land wat betreft artistieke uitstraling en publieksbereik niet weg te denken uit het Nederlandse theaterlandschap. Toneelgroep De Appel is een van de weinige gezelschappen met een vast spelersensemble, met een geheel eigen speelstijl. Profiterend van onze uitzonderingspositie, kunnen we net even brutaler, net even flexibeler en eigenzinniger opereren. Tallozen hebben hier hun eerste toneelervaring beleefd. Het eigen gezicht van De Appel is mede te danken aan het eigen theater met zijn onvergelijkbare sfeer. En aan de uitzonderlijke theaterprojecten tijdens welke de bezoekers vele uren samen doorbrengen en niet alleen hetzelfde toneelstuk meemaken maar, ook door de pauzes en maaltijden, een totaal avontuur beleven, een bijzondere ervaring. Kort gezegd wordt de plaats van De Appel op de culturele landkaart van Nederland bepaald door de volgende karakteristieke eigenschappen: -
een eigen theatergebouw (locatie); een vast gezelschap; het ontwikkelen van nieuw repertoire; de marathonvoorstellingen (evenementen).
Voor De Appel geldt hetzelfde als voor Odysseus, in het verleden en in de toekomst: we hebben en we houden de wind mee en we zijn niet bang om scherp aan de wind te zeilen. Belang van het Appeltheater De Appel bespeelt het eigen Appeltheater aan de Duinstraat in Scheveningen. Nadat De Appel aan het begin van het seizoen 76/77 de voormalige remise van de Haagse paardentram kraakte, is dit pand omgetoverd tot een flexibel en karaktervol theater. Een theater waar befaamde vormgevers als Tom Schenk en Guus van Geffen ruimtelijk gezien hun wonderen verrichten. Toneelgroep De Appel is zowel het gebouw als het gezelschap dat in dat gebouw huist. Elke productie krijgt een locatiekarakter; het gebouw ondergaat voortdurend verbouwingen die functioneel zijn voor de producties. Het belang van de ruimte is gelegen in de speciale manier van werken die deze mogelijk maakt, het experimenteren met de vormgeving van werk- en speelruimte. Het is de ideale zwarte doos waar de verhouding tussen publieksopstelling en speelvlak per productie is aan
4
te passen. De intieme sfeer van het theater maakt dat men zich er ogenblikkelijk thuis voelt. Er bestaat een sterke verbondenheid tussen gezelschap, werkplek en publiek. Voor iedere voorstelling wordt het theater grondig op de schop genomen. Steeds weer is het voor het publiek een bijzondere ervaring om het Appeltheater te betreden. Ons oude vertrouwde theater met al zijn aanpassingsmogelijkheden is ons liever dan een groter, nieuw theater. Het kraken destijds van het Appeltheater was niet slechts een facilitaire, maar ook een principiële aangelegenheid, een politiek statement. Toen de gemeente Den Haag ons er enkele jaren geleden van probeerde te overtuigen dat nieuwbouw voor De Appel beter zou zijn, hebben we ons dan ook met hand en tand tegen dit idee verzet. Haagse inbedding Doordat De Appel zijn voorstellingen voornamelijk in dit eigen theater speelt is het echt een Haags gezelschap. Wij spelen dus weinig reisvoorstellingen. Vanuit het hele land komt het publiek, voor een derde uit Den Haag afkomstig en voor twee derde uit de rest van Nederland, naar het Appeltheater. Het maakt kennis met klassiek en modern repertoire in de eigen, herkenbare stijl. De Appel heeft altijd een hechte relatie met het publiek nagestreefd en heeft als enige gezelschap een Vriendenorganisatie met meer dan 5.000 leden waarvoor steeds weer een passend randprogramma bij de voorstellingen wordt samengesteld. Verder is voor de inbedding van ons gezelschap in Den Haag van belang, dat wij regelmatig samenwerkingsverbanden aangaan met Theater a/h Spui, Gemeentemuseum, Vrije Academie, Residentie-Orkest, Filmhuis Den Haag, Korzo, Stroom, Paard van Troje en met het Huis van Bewaring in Scheveningen (m.n. het project waarbij de gedetineerden werd gevraagd hun positie te vergelijken met Odysseus’ gedwongen jarenlange afwezigheid van huis). Toekomst Plannen, actviteiten en ambities In Homerus’ Odyssee zegt Telemachus: Dát gezang juichen de mensen het meeste toe, dat aan de hoorders ’t nieuwst in de oren klinkt! (vert. Aeg. Timmerman). Naar die vernieuwing blijft De Appel constant op zoek door een eigen, prikkelende beeld- en vormentaal. We kiezen voor een repertoire waarin de ambities en de stellingname van Toneelgroep De Appel het beste worden gerealiseerd, wat betekent dat het accent niet komt te liggen op een museale functie maar op beweging en dynamiek, het inhaken op thema’s. Het totale ensemble draagt het repertoire en is gezamenlijk betrokken bij alle activiteiten vanuit een kritische vraagstelling. Zoals we hebben laten zien, richten wij ons niet alleen op het spelen van bestaand repertoire, maar vooral ook op projecten die eigen creaties zijn (Tuin van Holland), soms gebaseerd op - of tenminste geïnspireerd door - klassieke thema’s uit de canon van het theater of de literatuur (Odysseus, Herakles). Zoals gezegd heeft het gezelschap de laatste jaren nationale en internationale erkenning verworven, o.a. met de theatermarathons. We hebben laten zien dat de grote theaterklassiekers op een ludieke en spannende wijze gepresenteerd kunnen worden. Een stijl die een groot publiek aanspreekt, jong en oud, en zo een belangrijke educatieve waarde heeft. De Appel wil van dat soort grote projecten de kern en vaste waarde maken binnen haar repertoire. Dat is één van de bouwstenen van ons nieuwe artistieke beleid. Wij zijn ervan overtuigd dat in die bijzondere projecten ook de toekomst voor de groep ligt en dat die lijn gecontinueerd dient te worden. In een Appeltheater dat steeds sterker geprofileerd wordt als hét theater in Den Haag en Nederland voor uitzonderlijke theaterprojecten. Dit zal zich in de toekomstige producties vertalen doordat wij gebruik blijven maken van de volgende troeven die De Appel kenmerken: -
de locatie: theater gecombineerd met eten, muziek, performance, debatcultuur (geënt op Den Haag als politieke hoofdstad van Nederland);
5
-
het vaste ensemble en een repertoirekeuze die naadloos aansluit bij dat ensemble; nieuw repertoire: het ontwikkelen van eigen producties is even belangrijk als het spelen van bestaande teksten; het evenement en het evenementsgevoel; het publiek is te gast op een feest waar ‘samen beleven’ de centrale doelstelling is, met keuzemogelijkheden tot het zien van minstens twee voorstellingen, inclusief spin-off gebeurtenissen (performances, debatten, lezingen, live-interviews, eten, muziek, tentoonstellingen).
We gaan op zoek naar het avontuur. Een avontuur waar ieder plezier aan beleeft of een scala van emoties ondergaat. We richten ons op alle bevolkingsgroepen, jong en oud en van alle denkbare origines. In de periode 2009 – 2012 zijn we begonnen met het beschikbaar stellen van ruimte aan jonge theatermakers om hen op weg te helpen. Uit dit initiatief komen veel inspiratie en elan voort. Ook is het van belang binnen het gezelschap een laboratoriumfunctie te ontwikkelen waarin volop geëxperimenteerd kan worden. Cultureel ondernemerschap en nieuw beleid De Appel wil bijzondere projecten blijven maken, omdat we daar veel succes mee hebben. Uitzonderlijke theatervoorstellingen voor een groot publiek. Projecten waarin onze jarenlange ervaring maximaal wordt benut. Projecten die getuigen van een originele kijk op actuele gebeurtenissen. Het bekende lijkt onbekend, het onbekende lijkt bekend… We gaan nog gevarieerder gebruik maken van het Appeltheater. We zijn van plan te starten met een zomerbespeling die een combinatie van spelen en eten in zal houden. Uitgaan in het Appeltheater wordt meer dan ooit een belevenis. De toeschouwers zullen steeds kunnen kiezen uit een palet van voorstellingen, eten en drinken aangepast aan de entourage, op smaak gebracht met acties, performances en muzikale intermezzo’s.
6
Nieuw beleid 2013 - 2016 We hebben ons de afgelopen jaren vooral onderscheiden met de theatermarathons Tantalus, Odysseus, Tuin van Holland en Herakles. Het vormt de voedingsbodem voor nieuw beleid. Met name Tuin van Holland geeft ons inspiratie voor het beleid in de komende jaren. De voorstelling was een zoektocht naar de Hollandse identiteit. In zes, in stijl en thema volstrekt verschillende, stukken werd een beeld geschetst van de vermeende Hollandse identiteit. Die diversiteit in toneelstijlen en invalshoeken rondom één thema willen we als uitgangspunt hanteren om onze nieuwe verhalen te vertellen. We zijn ambitieus omdat we nog scherper ons onderscheidend vermogen willen laten zien. We hebben een naam opgebouwd in het transformeren van het Appeltheater. In de komende periode gaan we dat nog grootschaliger aanpakken. (Daartoe in staat gesteld door een gemeentelijke verbouwingssubsidie.) We willen een poging wagen om de “traditionele” bespeling van het Appeltheater in met name het najaar, de winter en het voorjaar los te laten door twee groots opgezette evenementen per jaar, bestaande uit meerdere voorstellingen, te organiseren in de zomer (vakantieperiode) en in de winter. Het beleid in de komende jaren is geen opsomming van bekende al dan niet klassieke teksten noch een rij klinkende namen. Dat is ook nooit het uitgangspunt van ons beleid geweest. Het zijn lijnen, kleuren, thema’s die ons richting geven in onze zoektocht naar repertoire. Maar er is wel één hoofdthema voor de komende beleidsperiode: EUROPA. Ieder jaar van de nieuwe beleidsperiode wordt geassocieerd met een jaargetijde. Aan de hand van die indeling gaan we op zoek naar internationaal repertoire, modern en klassiek, om onze Europese identiteit te belichten. Hoe Europees zijn we? Onze zoektocht naar de Nederlandse identiteit in de Tuin van Holland eindigde in een desillusie. We vonden hem niet! Maar als het om Europa gaat zijn we hoopvol gestemd. Zeker als in 2016 zestig jaar vrede in Europa wordt gevierd. 2013 Lente We kunnen 2013 bestempelen als lente. Het nieuwe leven. De romantiek van het nieuwe dat het oude verdringt. Een tijd van transformatie en nieuw leven. 2014 Zomer Zon, warmte, feest. Op zoek naar repertoire uit Zuidelijk Europa. We volgen Casanova op zijn reis. Het Canal Grande in het Appeltheater. Alle voorstellingen in 2014 worden gespeeld in of op het water. 2015 Herfst Het vergeten tegen wil en dank. Langzaam ouder worden. De stad en het leven in de herfst. Een stadspark in het Appeltheater waarin verhalen worden verteld. Een jaar van menselijke verhalen, groot en klein, tegen de achtergrond van een veranderend park. 2016 Winter De harde tragiek van het bestaan. Overleven of ten onder gaan. Zestig jaar vrede in Europa. Over hoop en hoop verliezen, over afbraak en wederopbouw en daarna weer terug naar de lichtheid van een nieuwe lente. Kleuren en lijnen, die ons alle ruimte geven om optimaal uit het Europese repertoire te putten. En zelfs de mogelijkheid bieden om de genoemde jaren in te delen in Duitse, Spaanse, Italiaanse of Franse jaren. Maar ook daarvoor geldt, dat we de beperking daarvan niet mogen voelen. We zoeken contact met verwante kunstinstellingen in Europa om voorstellingen te spelen in het Appeltheater als onderdeel van de thema-evenementen. We zullen samenwerkingsverbanden aangaan met internationale (grote) festivals en het Oerol festival en ook kan aansluiting gezocht worden met Den Haag Culturele Hoofdstad 2018. Gezien de opzet van dit plan zetten we in op financiële bijdragen van het Fonds voor de Podiumkunsten en van de Europese Gemeenschap. Wij zijn voortdurend bezig nieuwe ideeën te ontwikkelen. We zoeken nieuwe wegen om de stad bij de activiteiten te betrekken en zo aan de functie van stadstheater invulling te geven.
7
We zijn op zoek naar verhalen over hoe de stad in elkaar steekt. Door verhalen uit onze omgeving binnen te halen, maken we een dialoog en discussie los en vinden daarin inspiratie. We hebben hiermee al een start gemaakt door bekende politici en sprekers in huis te halen. De Belgische antropoloog Rik Pinxten was daar één van; hij maakt daarvan melding in zijn boek Het plezier van het zoeken. Verder participeerde de schrijver Kader Abdolah in de randprogrammering bij de voorstelling van Brecht’s De goede mens van Sezuan en schreef daarover in de Volkskrant. Filosoof Hans Achterhuis, schrijver van Utopie van de vrije markt, was te gast in Op weg naar Tuin van Holland. Marketing en publieksbeleid De Appel trekt bezoekers aan uit het gehele land, staat daarin landelijk in de voorste gelederen en voldoet met gemak aan de norm voor eigen inkomsten. We hebben de roep dat men onze locatievoorstellingen absoluut gezien moet hebben. Het is een uitdaging voor ons om in het veld onze voorstellingen nog nadrukkelijker onder de aandacht te brengen, in de eerste plaats door wat en hoe we erover communiceren en in de tweede plaats hoe we de sociale media inzetten om ons werk te promoten. Onze marketing zal in de toekomst wat veranderen van focus: minder productiegericht, meer productgericht. Het accent komt met andere woorden meer te liggen op het presenteren van De Appel, van het ensemble, als totaal-concept. Beeldtaal is voor ons een belangrijk medium voor de promotie van onze activiteiten. Cultuureducatie Wat betreft de theatereducatie werken we intensief samen met het onderwijs. We geven alle prioriteit aan cultuureducatie en hebben op dit moment al een uitstekende relatie met een aantal scholen. De marathonvoorstellingen worden in schoolverband intensief bezocht door scholieren afkomstig uit het hele land. Voor de eerste serie voorstellingen van de marathon Herakles hebben inmiddels 24 scholen (1.500 scholieren) ingetekend; met de tweede serie voorstellingen er bij verwachten wij op een totaal van 2.500 scholieren uit te komen. Ook Bacchanten werd zeer goed bezocht door scholieren uit het hele land; 1.900 scholieren (58 scholen) bezochten deze voorstelling. Wij schenken veel aandacht aan het scheppen van een aanbod dat interessant is voor jongeren. Hoe druk bezet leraren en leerlingen ook mogen zijn: dat nieuwe generaties worden afgeleverd met een culturele bagage die resulteert in inventiviteit en een eigen visie is van essentieel belang, voor hun eigen leven en voor de maatschappij in het algemeen. Wij doen een beroep op leerlingen om een actieve rol en bijdrage te leveren, in de vorm van zelf spelen of zelf regisseren. Wij constateren dat de landelijke belangstelling voor met name onze marathons aanzienlijk groter is dan de belangstelling vanuit de Haagse onderwijsinstellingen. Dat moet veranderen. De samenwerkingsrelatie met het Koorenhuis zal ongetwijfeld meer mogelijkheden gaan bieden nu deze instellingen nadrukkelijk ook een bemiddelingsfunctie zal gaan vervullen tussen scholen en culturele instellingen in Den Haag. Voor leerlingen van met name het middelbaar onderwijs is het Appeltheater een spannende plek om kennis te maken met theater. De informele sfeer maakt het mogelijk om na afloop van de voorstellingen direct in contact te komen met de spelers en van gedachten te wisselen over de voorstelling. Dat staat veelal garant voor een onvergetelijke eerste theaterervaring. We hebben momenteel te maken met een jonge generatie die serieus is en verantwoordelijkheid wil nemen, een jeugd van diverse samenstelling die vers bloed en een originele kijk inbrengt om jaloers op te worden. Dat betekent ook dat aan voorstellingen en acteurs meer eisen gesteld mogen worden; theater moet een hartstochtelijke belevenis zijn, waarbij gebruik gemaakt wordt van alle disciplines die de kunst kan bieden. Internationalisering en culturele diversiteit In de afgelopen tijd hebben wij veel geïnvesteerd in internationalisering. De extra inkomsten die wij met onze marathonvoorstellingen hebben gegenereerd heeft De Appel ingezet voor dit doel. Langzamerhand komt een netwerk van internationale culturele samenwerking tot
8
stand en wij menen dat De Appel op dat gebied voor theater een ambassadeursfunctie vervult, ook voor de profilering van Den Haag in het buitenland. Toneelgroep De Appel onderhoudt een intensieve samenwerkingsrelatie met kunstenaars in Zuid-Afrika. Dat resulteert in gezamenlijke voorstellingen die in Nederland en Zuid-Afrika worden gespeeld. Deze hechte en blijvende relatie met Zuid-Afrika leidt ook als vanzelfsprekend tot een stijl die de culturele diversiteit van het aanbod bevordert. We hebben voor Zuid-Afrika gekozen vanwege de verwantschap qua taal en historie en omdat het mogelijk was, mede dankzij de steun van het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Fonds voor de Podiumkunsten, om voor een aantal jaar een verbintenis aan te gaan. Maar ook op artistiek gebied hebben Zuid-Afrika en wij elkaar gevonden. Het overtuigende succes van de samenwerking die Toneelgroep De Appel aanging met jonge acteurs en theaterstudenten uit Zuid-Afrika in het 06 Festival krijgt een vervolg in het blijvende tweejaarlijkse festival BIG5 in town, waarin De Appel samenwerkt met Korzo en Theater a/h Spui. Tot nog toe gericht op Zuid-Afrika, maar we sluiten niet uit dat het uit zal groeien tot een evenement waarin de continenten Afrika, Azië en Europa elkaar ontmoeten. We hebben bij het onderwerp nieuw beleid al aangegeven dat we intensieve samenwerking met andere landen in Europa nastreven en taalgrensoverschrijdende producties met kunstenaars uit andere landen willen maken. Voorts zullen we ons onverminderd inspannen om de internationale gemeenschap in Den Haag zo veel mogelijk te interesseren voor onze activiteiten door onze contacten verder uit te breiden, mits ze daadwerkelijk effect opleveren. Bedrijfsvoering; subsidiëring De Appel scoort goed wat betreft publieksomvang en genereert dan ook aanzienlijke eigen inkomsten. De overheid eist momenteel verhoging van eigen inkomsten en een groot en breed publieksbereik. We houden er rekening mee dat de subsidies ook kunnen dalen. We zullen creatief moeten zijn en meer - of evenveel – moeten doen met minder, dan wel elders financiering vinden. Wij zijn ervan overtuigd dat De Appel troeven heeft om op het vlak van het mecenaat hoog te scoren. De Appel-vrienden maken in het bijzonder deel uit van dit mecenaatsysteem.
9
Het feit dat subsidies slinken zal voor ons niet tot gevolg hebben dat wij minder ambitieus worden. Wij nemen de uitdaging aan. Wij zijn als Appel van het begin af aan niet anders gewend dan dat er strijd geleverd moet worden. Wat mij niet ombrengt maakt mij sterker, zei Nietzsche. Juist als de toekomst er dreigend uitziet is dat het uitgelezen moment om de verbeelding aan de macht te brengen. De beslissing om aan de marathons te beginnen heeft bewezen dat we niet bang zijn voor drastische keuzes en dat blijkt het publiek te waarderen. Of theater saai of spannend is, is niet alleen afhankelijk van de hoeveelheid geld die ervoor beschikbaar wordt gesteld. Wij gaan graag de strijd aan en zullen het uiterste blijven doen om mooie voorstellingen te maken waardoor het publiek zich aangesproken voelt.
10
