Naam student: Douwe Groen Studentnummer: 320832 Klas: SJV3B
Inleiding MJD Groningen biedt schuldhulpverlening- en schuldpreventietrajecten aan, aan verschillende doelgroepen in Groningen. Een van deze doelgroepen zijn cliënten met een aandoening binnen het autistisch spectrum. In de aanloop naar zelfstandigheid biedt MJD hulpverlening gericht op het vergroten van vaardigheden ten aanzien van het voeren van eigen administratie. Na 5 jaren volgt een enquête over de mate waarin het traject geholpen heeft. Uit dit onderzoek is gebleken dat 57% van de cliënten, binnen 5 jaren na het afronden van dit traject, schulden heeft ontwikkeld. Hierdoor komt de volgende vraag naar voren: Op welke wijze kan MJD haar schuldpreventietraject toespitsen op cliënten met een aandoening binnen het autistisch spectrum om te voorkomen dat deze cliënten binnen 5 jaren na het afronden schulden ontwikkelen? In deze beleidsnotitie zal worden ingegaan op de oorzaken van het ontwikkelen van schulden bij cliënten met een aandoening binnen het autistisch spectrum en de mogelijke maatregelen die hiertegen zijn te treffen. Tot slot zal een aanbeveling worden gedaan over de mogelijk te nemen maatregelen. Probleembeschrijving Een van de kenmerken van autisme is de lage mate van cognitieve flexibiliteit1. Wanneer de administratie een vast patroon heeft, zijn er geen problemen. Deze structuur maakt het voeren van administratie een vertrouwd proces. Problemen ontstaan wanneer onverwachte rekeningen komen. Deze veranderlijkheid maakt dat deze cliënten zich geen raad weten met onverwachte rekeningen. Het gevolg hiervan is dat rekeningen onbetaald blijven. MJD Groningen stelt ten doel een succesfactor van 90% te hebben binnen het schuldpreventietraject. Het behalen van deze 90% betekend dat 90% van de cliënten binnen 5 jaren geen schulden hebben ontwikkeld. Deze doelstelling kan binnen andere doelgroepen worden behaald. Het is daarom noodzakelijk een methode te ontwikkelen waarbij cliënten met een aandoening binnen het autistisch spectrum geleerd kan worden hoe zij kunnen omgaan met de veranderlijkheid van hun administratie. Mogelijke maatregelen Bij kinderen met autisme wordt geadviseerd de omgeving op het kind aan te passen in plaats van verwachten dat het kind zich op de omgeving aanpast2. Door langzaam veranderingen in deze omgeving door te voeren kan een kind langzaam wennen aan verschillende veranderingen. Deze methode zou ook kunnen worden toegepast op oudere cliënten. De voordelen van deze maatregel zijn dat een cliënt heel rustig kan wennen aan veranderingen. Zo kan bijvoorbeeld een echte situatie worden gesimuleerd door neprekeningen te sturen en in gesprek 1
E.R. van de Lugt, Cognitieve flexibiliteit bij kinderen en jongeren met een autisme spectrum stoornis, gemeten aan de hand van de Amsterdamse Neuropsychologische Taken (ANT), 30 juni 2009, http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/43758/3055191%20E.vanderLugt%20.pdf?sequence=1 (laatst geraadpleegd op 12 november 2015) 2 J. Rappel, Kinderen met autisme helpen: omgaan met verandering, http://mens-engezondheid.infonu.nl/kinderen/87670-kinderen-met-autisme-helpen-omgaan-met-veranderingen.html (laatst geraadpleegd op 12 november 2015)
te gaan met de cliënt over de gevoelens die deze brief opwekt. Door een echte situatie te simuleren kan het aantal brieven geleidelijk worden verhoogd om de cliënt te laten wennen. Nadelen van deze maatregel is de hoge mate van persoonlijke begeleiding. Het aantal brieven dat verstuurd wordt is maatwerk. Na het versturen van brieven zal een persoonlijk gesprek moeten worden gevoerd. Er zullen veel uren persoonlijke begeleiding per cliënt nodig zijn om tot een succesvolle afronding van het schuldpreventietraject te komen. Een andere maatregel is niet wachten tot de rekening komt, maar om de rekening vragen. Dit neemt het onverwachte karakter van een rekening weg en zal de cliënt in staat stellen adequaat te reageren op de rekening. Voordelen van deze maatregel zijn dat vroegtijdig in kaart wordt gebracht welke rekeningen binnenkomen en hoeveel budget aanwezig is om deze rekening te voldoen. Nadelen van deze maatregel zijn dat de cliënt voortdurend met de administratie bezig moeten zijn. De cliënt zal contact moeten houden moet verschillende organisaties over het krijgen van een rekening. Dit proces zal veel inspanning vergen van de cliënt. Niet duidelijk is of deze inspanning van een cliënt met een aandoening binnen het autistisch spectrum verwacht kan worden. Daarnaast bestaat de mogelijkheid het overzicht kwijt te raken van de verschillende facturerende organisaties. Conclusie Beide maatregelen hebben voor- en nadelen. De eerste maatregel heeft als voordeel de cognitieve flexibiliteit te stimuleren. Deze stimulans zorgt voor een langdurig positief effect van de maatregel. De maatregel doet een groot beroep op het budget van onze organisatie dat vrij is voor het schuldpreventietraject. Gekeken zal moeten worden hoe deze kosten zich verhouden tot maandelijkse interventie van een administratiecoach. De tweede maatregel heeft als voordeel dat vroegtijdig de gehele administratie in beeld is. Hierdoor is het mogelijk vroegtijdig in te grijpen bij een tekort aan budget. Het vraag echter veel motivatie van een cliënt. De eerste maatregel zal worden aanbevolen toe te passen. Het stimuleren van cognitieve flexibiliteit met betrekking tot de administratie zal mogelijk ook voordelen opleveren op andere vlakken waarbij een beroep wordt gedaan op de cognitieve flexibiliteit. Daarnaast is het langdurig karakter van de positieve effecten van deze maatregel een grote factor in de afweging om deze maatregel aan te bevelen. De tweede maatregel behoeft een grote mate van motivatie van de cliënt. Hierdoor zal het wellicht nodig zijn op langere termijn opnieuw motiverende gespreksvoering toe te passen om het voortduren van zelfstandigheid te behouden. Wanneer deze gesprekken geboden zijn, kan van échte zelfstandigheid niet worden gesproken, terwijl dit juist het uitganspunt is van de maatregel.
Bronnenlijst E.R. van de Lugt, Cognitieve flexibiliteit bij kinderen en jongeren met een autisme spectrum stoornis, gemeten aan de hand van de Amsterdamse Neuropsychologische Taken (ANT), 30 juni 2009, http://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/43758/3055191%20E.vanderLugt%20.pdf?sequence=1 (laatst geraadpleegd op 12 november 2015)
J. Rappel, Kinderen met autisme helpen: omgaan met verandering, http://mens-engezondheid.infonu.nl/kinderen/87670-kinderen-met-autisme-helpen-omgaan-metveranderingen.html (laatst geraadpleegd op 12 november 2015)
