Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
B ki ti Bekistingen:
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011 » 21/06/2011
Aandachtspunten voor ontwerp, p p, ondersteuningsconstructies en planning
ir. Niki Cauberg, WTCB Technologisch Adviseur
[email protected] iki b @bb i b
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inleiding: basisaspecten g p Bekistingsontwerp g p Ondersteuningsconstructies Planning werken Samenvattingg
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
O Overzicht h bekistingstypes: b k
Traditionele bekisting
Systeembekistingen
Speciale p bekistingen g KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Traditionele (hout)bekisting: • Beperkte repetitie • Lage materiaalkost • Arbeidsintensief • Kleinere belastingen KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Systeembekistingen: • Grotere repetitie • Stalen of aluminium frame • Hogere belastingen • Compleet systeem KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Enkelzijdige bekisting Bekistingspaneel
Verankering
Steunpunt
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Speciale bekistingen: • Maatwerk M t k (staal, EPS, …) ( t l EPS ) • Grote repetitie • Veelal voor kolommen • Niet flexibel • ev. verloren bekisting KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Randbekisting voor 1 werf KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Glijbekisting (Schiphol, 3 weken) KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Verloren bekistingen
KVIV 12 Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Beplatingsmaterialen: • Hout: nerf, behandeling, beperkt herbruik, eenvoudig bewerken • Multiplex: meerlagig Multiplex: meerlagig + coating, meest + coating meest gebruikt, nagels, herstellen, … gebruikt nagels herstellen • Metaal: staal, beperkte doorbuiging, repetitie, glad oppervlak, … • Kunststof: meer repetitie, eenvoudig herstellen, …
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Aspecten die de bekistingskeuze bepalen: Modulaire M d l i systeembekisting b ki i veelal l l uitgangspunt, i afwijking ifv:
Repetitie: vorm en grootte van het werk Beschikbare bouwtijd Flexibiliteit: noodzaak van aanpassingen op de werf Eisen se voor oo het et betonoppervlak beto oppe a « zichtbeton c tbeto » Beschikbaarheid bouwkraan Technische eisen zoals doorbuiging Ervaring van de werfleider ….
Meest economische keuze die aan alle randvoorwaarden voldoet KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Minimale hoeveelheid bekisting:
Minder bekisting g = meer repetitie (maar meer cyclussen) = minder basisinvestering = minder opslag
Afhankelijk van • bezetting bekistingsploeg (afstemverliezen van arbeid en materieel) • hoeveelheid te storten beton + stortnaden •
cyclus bekistingen en
bouwtijd/planning
Repetitie opzoeken, : door bvb. loskoppeling van nietrepeterende delen zoals liftkernen, trappenschachten, ...
-> zie ook « keuzemodel voor wandbekistingen van Stubeco », vergelijking tussen verschillende soorten bekistingstypes KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inleiding: basisaspecten g p Bekistingsontwerp g p Ondersteuningsconstructies Planning werken Samenvattingg
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Normen Normatieve aspecten voor bekistingen:
NBN EN 13670-1 - Uitvoering van betonconstructies (o.a. algemene aspecten bekistingen + nabehandeling) •
prEN 15113 15113-1 1 – Verticaal bekistingssysteem voor beton - Deel 1: Prestatie, Prestatie ontwerp en beoordeling (oa. belastingen)
Tijdelijke bouwplaatsuitrusting
NBN EN 12811-1 – Prestatie-eisen en algemeen ontwerp (ook delen 2 en 3) • NBN EN 12812 – Ondersteuningsconstructies – Prestatie-eisen en algemeen ontwerp en berekening • NBN EN 12813 – Tijdelijke werkplaatsuitrusting • Randbeveiliging: o.a. NBN EN 13374 en NBN EN 12810-1) •
•
Specifieke productnormen en stabiliteit
– Steigers –
Eurocodes voor KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Overzicht belastingen Horizontale krachten – Bekistingsdruk – Windbelasting – Occasionele belasting (1%)
Verticale krachten – Eigengewicht + beton – Veranderlijke belastingen – Opdrijven
Eurocodes + NBN EN 12812
Stabiliteit – Knik en kip
+ Veiligheidsfactoren voor materiaal en belastingen! KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bekistingsdruk g Wanden, verschillende modellen: CIRIA-rapport, DIN 18218 Betonhoogte g [m]
Hydrostatische drukhoogte Vereenvoudigde g ontwerpdrukcurve
Drukopbouw in de praktijk Hydrostatische betondruk
Pmax
Bekistingsdruk [kN/m²] [kN/m ]
Hoogvloeibare betonsoorten (ZVB)
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bekistingsdruk g Diagrammen ter bepaling van de hydrostatische drukhoogte Consistentie van het beton Hydrostatische betondruk Pmax [kN/m²] 49 kN/m²
Stortsnelheid [m/uur]
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bekistingsdruk g Wanden, verschillende modellen: CIRIA, DIN 18218 Invloedsparameters: • bekistingshoogte • stijgsnelheid van het beton • consistentie van het beton • bindingstijd • temperatuur (lucht en beton) • trillingsenergie • hulpstoffen • volumieke massa van het beton • wapeningspercentage • (stijfheid bekisting) • (porositeit contactvlak) • ...
•
Wandeffect
Pmax KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Bekistingsdruk
8 m hoogte
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Vertikale belasting
Opdrijven bekistingen g
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Vertikale belasting
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Invloed fasering Bekisting voorzien op bepaalde belasting en fasering:
O Ongewenste t effecten ff t wanneer daar d van wordt dt afgeweken f k
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Praktische aandachtspunten
Detaillering
Stortmogelijkheden bekisting behouden • • •
Dichte wapening Plaats voor stortslang (valhoogte beton beperken) Trillen: voldoende ruimte + hoogte bekisting
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Detaillering Aandachtspunten voor het ontwerp (van zichtbeton)
Voegen en stortnaden: locatie en afwerking Gekoppeld aan stortschema en betonvolume’s Detaillering centerpengaten en bekistingspanelen
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inleiding: basisaspecten g p Bekistingsontwerp g p Ondersteuningsconstructies Planning werken Samenvattingg
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Fundering g = draagkrachtig? g g Fundering op staal
Draagkracht grond = nodige oppervlakte (0.05 N/mm²)
Grondoppervlakte deels bruikbaar
Verbetering (bovenlaag verwijderen, stabiliseren, ...)
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Stempels juist gebruiken: Stempels
(schroef)stempels met schroefmof of stelring Steigers en torens (knikgevaar, zware belastingen) -> Maximale belasting aangegeven ifv. totale lengte en buitenbuis Duw- of trekschoren Foutief afschoren
Goed
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Knik vermijden j Draagkracht (D)vanaf bepaalde lengte vooral afhankelijk van knik
F
lc = 2l
F
lc = l/2
cte D 2 lc
F
Schoren van stempels = verkorten van de kniklengte.
lc = l
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rekening g houden met horizontale krachten:
Specifieke aandachtspunten:
V H
• Vertikale afdracht van krachten • Excentrische belasting • Horizontale o o a e kracht, ac , 1 à 2 % van a de vertikale kracht (NBN EN 12812)
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Kippen pp van ((lange) g )p profielen Knik- en kipstabiliteit van profielen: centrisch belasten
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Doorbuiging g g ifv materiaal Materiaalkarakteristieken Belasting = 5kN/m
Moment = 22.5 kNm (max)
Materiaalspanningen = M.z/I Materiaalkarakteristieken T Type b balk lk Doorbuiging = σ/E
staal
aluminium
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Door- en herstempelen Door 5
Te storten Te storten vloerplaat
4
Zelfdragend Zelfdragend
3
28-daagse sterkte 28-daagse sterkte
Gewicht vloerplaat + bekisting over te dragen naar een lagergelegen verdieping (of > capaciteit 1 vloer)
2
28-daagse sterkte 28-daagse sterkte
1
28-daagse sterkte 28-daagse sterkte
Mogelijkheden: M lijkh d - Bekisting laten staan - Ondersteuning laten staan - Herstempelen
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Door- en herstempelen Door Doorstempelen
5
storten Te Testorten
4
Zelfdragend Zelfdragend
3
28-daagse sterkte 28-daagse sterkte
2
28-daagse sterkte
1
28-daagse sterkte
Stempels 100%
Stempels 200%
Vloer 200%
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Door- en herstempelen Door Doorstempelen
Herstempelen *
5
storten Te Testorten
Stempels 100%
Stempels 100%
4
Zelfdragend Zelfdragend
Stempels 200%
Vloer 200%
Stempels 100%
3
28-daagse sterkte 28-daagse sterkte
2
28-daagse sterkte
1
Vloer 100%
Stempels lossen en terug en terug aandraaien) 28-daagse sterkte
* Exacte getallen afhankelijk van de stijfheid van de vloeren -> in detail te berekenen
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Doorstempelen p via valkop p Systeemopbouw: verschillende mogelijkheden
Valkopsystemen: eenvoudig doorstempelen en herstempelen KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Doorstempelen p via valkop p Systeemopbouw: verschillende mogelijkheden
Valkopsystemen: hergebruik bekistingspanelen, stempels blijven (gedeeltelijk) staan KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inleiding: basisaspecten g p Bekistingsontwerp g p Ondersteuningsconstructies Planning werken Samenvattingg
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Planning Start?: Opdeling van het werk
Opzoeken repetitie Pl Planning i opmaken k iin ffunctie ti van meerdere d parameters: t Bouwtijd <-> Cyclussen
Uitvoeringstijd (plaatsing, wapenen, betonstorten, ontkisten)
Hoeveelheid bekisting, roulatie, personeelsbezetting
Ontkistingstijd Hoeveelheid lh id te storten b beton + stortnaden d Beschikbaarheid kraan Technische beperkingen p g … KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Rendement begroten Loonkosten: analyseren per deeltaak
maken bekistingsonderdelen transport op werf stellen ontkisten schoonmaken
Materiaalkosten
Afschrijving (vaste kosten, inzet, …) transport en prefab buiten werf h huur
Samen terugrekenen naar kost/m kost/m²
Planning: Pl i b beschikbare hikb tijd bepaalt b lt vaak k minimale i i l hoeveelheid bekisting KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Planning g en rendement Uitvoeringstijd: Resultaat van een specifieke situatie
Wand met lengte ±70 m, hoogte 3 m, breedte 20 cm.
-> 200 m² realiseren (per zijde) Plaatsing bekisting en wapening
Storten
Verhardingstijd
Ontkisten
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Planning g en rendement Scenario A. Bekisting voor 100 m², 2 x repeteren + wapenen Bekisten + wapenen • Bekisten Normale investering, investering normale ploegen Storten Storten • Normale uitvoeringstermijn Verharding Verharding Ontkisten Ontkisten • 2 stortnaden
Scenario B. Bekisting voor 50 m², 4 x repeteren Bekisten + wapenen
Bekisten + wapenen
Bekisten + wapenen
St StorSt minder personeel StorSt Stor• Beperkte investering investering, ten ten ten • LangereVerharding uitvoeringstermijn Verharding Verharding • 4 stortnaden OntOntkisten
kisten
Bekisten + wapenen StorSt ten Verharding Ontkisten
Ontkisten
Scenario C. Bekisting voor 100 m², 4 x repeteren Bekisten + wapenen
Bekisten + wapenen
Bekisten + wapenen
Bekisten + wapenen
Ont Ontkisten
Ont Ontkisten
• Beperktere investering, meer StorStorStorStor- personeel ten ten ten • Kortste uitvoeringstermijn ten Verharding Verharding Verharding Verharding • 4 stortnaden Ont Ontkisten
Ont Ontkisten
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning p g
Hogeschool Artevelde Gent KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
1
2 4 3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Voorbeeld planning
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
2
1
3
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Herbruik en repetitie voor rubberen matten Plaatsing paneel per paneel uitgetekend
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Ontkisten = plannen Beton- en omgevingstemperatuur bepalen de evolutie van de jp » druksterkte: « maturiteit » of « rijpheid Gemiddelde temperatuur (°C) van het beton over 24 uur
Rijpheidscoëfficiënt k
≥ 20 15 10 5 0 -5
1 0,8 0,6 0,45 0,3 0,15
KVIV 57 Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Ontkisten = plannen Dagen
Zomer
Rijpheid
Winter
Rijpheid
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0.3 0.6 0.9 1.2 1.5 1.8 2.1 24 2.4 2.7 30 3.0
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Ontkisten = plannen Zomer < <-> > winter
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Inleiding: basisaspecten g p Bekistingsontwerp g p Ondersteuningsconstructies Planning werken Samenvattingg
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Samenvatting Basisaspecten:
Veel bekistingstypes Keuze ifv. repetitie, fasering, personeelsbezetting, …
Ontwerpaspecten:
Eurocodes Bekistingsdrukken Detaillering bekisting
Ondersteuning:
Elk onderdeel van de bekisting juist dimensioneren Doorstempelen en herstempelen
Planning:
Verschillende mogelijkheden tot optimalisatie (repetitie!)
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011
Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf – http://www.wtcb.be
Hartelijk dank voor uw aandacht voor uw aandacht
Vragen?
ir. Niki Cauberg, WTCB Technologisch Adviseur
[email protected] iki b @bb i b
KVIV Studiedag « Bekistingen » 21/06/2011