Beken Kleur Gooi je troeven op tafel
handleiding
Deze tool werd ontwikkeld door het Flanders DC Kenniscentrum aan Antwerp Management School. Het is gebaseerd op het onderzoeksrapport ‘Dominante denkkaders in de creatieve industrieën in Vlaanderen’ uit mei 2012 van Sofie Jacobs, Walter van Andel, Marieke Huysentruyt en Annick Schramme.
?
WAAROM DEZE TOOL?
Binnen een bepaalde sector of industrie wordt vaak impliciet eenzelfde denkkader aangehouden bij beslissingen over het management en de toekomst van de organisatie. Door altijd vast te houden aan hetzelfde denkkader sta je vaak echter veranderingen en innovatie in de weg. Met deze tool maak je het dominante denkkader in je eigen organisatie uit de creatieve industrieën duidelijk zichtbaar. Zo ga je straks bewuster om met je keuzes. Deze tool behandelt drie belangrijke denkkaders binnen de creatieve industrieën. Deze denkkaders zijn niet bedoeld om actoren binnen de creatieve industrieën in aparte hokjes in te delen of een bepaalde rangorde te geven.
WAT HEB JE NODIG OM JE DENKKADER TE ONTDEKKEN?
1. DEZE HANDLEIDING 2. EEN CANVAS 3. 30 GROTE EN 30 KLEINE ANTWOORDKAARTJES
3
HOE GEBRUIK JE DEZE TOOL?
1. Als zelfreflectie Gebruik deze tool om je bedrijf of organisatie te laten nadenken over hoe ( bewust) het vaak bepaalde keuzes maakt.
n Leg het canvas op een tafel en verzamel hierrond een groep medewerkers of stakeholders van het bedrijf/de organisatie. n Het canvas bevat tien vakjes met vragen. Voor elk vakje zijn er drie mogelijke antwoorden met elk een aparte kleur. Per vakje en kleur zijn er een groot en een klein kaartje. n Kies het groot antwoordkaartje dat zo goed mogelijk overeenkomt met de situatie zoals die in je bedrijf/organisatie is en leg het op het o vereenkomstig vakje op het canvas. Komt dit antwoord maar gedeeltelijk overeen met de werkelijkheid? ‘Kleur’ je antwoord dan bij door een klein kaartje van een andere kleur bovenop het groot kaartje te leggen. n Doe dit voor alle vakjes.
Overheerst één kleur het hele canvas? Dan stemt deze kleur overeen met je dominante denkkader. Lees verderop wat de typische eigenschappen zijn van dit denkkader. Komt dit overeen met je inschatting? Wil je eventueel voor bepaalde aspecten van denkkader veranderen? Kijk dan naar de andere antwoordkaartjes voor mogelijke opties. Wat zou de impact hiervan zijn op je bedrijf/organisatie? Heb je verschillende kleuren op het canvas, maar zijn de zones ‘Strategisch management’, ‘Financieel management’ en ‘Communicatie en marketing’ wel vrij uniform ingekleurd*? Vraag je dan af of het een bewuste keuze is om deze drie aspecten anders in te vullen. Wat zou het betekenen indien je wel dezelfde keuzes zou maken voor alle vakjes?
4
* Zone Strategisch management: motivatie, kernactiviteit, organisatie en positionering Zone Financieel management: financiering, troeven en overheid Zone Communicatie en marketing: legitimiteit, controle en rol van de markt
Overheerst er geen enkele kleur? Vraag je dan af of je weloverwogen keuzes maakt of dat deze fragmentatie eerder het gevolg is van toevalligheden. Denk er in dat laatste geval over na of een meer uniforme aanpak beter zou zijn.
2. Tijdens een workshop Gebruik deze tool om de deelnemers te laten nadenken over hoe (bewust) ze vaak bepaalde keuzes maken.
n Verdeel de deelnemers over verschillende tafels en ga per tafel te werk zoals hierboven. Belangrijk: aan elke tafel wordt gewerkt rond de organisatie of het bedrijf van één van de ‘teamleden’. n Nadat elke tafel het canvas heeft vervolledigd, licht een begeleider kort de drie denkkaders toe. Een deelnemer van elke tafel legt hierna aan de andere tafels kort uit welk bedrijf ze hebben geanalyseerd en bespreekt het resulte rend patroon. n Geef elke tafel nu de opdracht om iets aan het patroon te veranderen. Is een bepaalde zone bijvoorbeeld vrij uniform van kleur? Verander het eens qua kleur/denkkader en bespreek de mogelijke gevolgen hiervan voor het bedrijf.
3. In een onderwijscontext Gebruik onze tool en maak je studenten bewust van de verschillende professionele opties die voor hen open staan.
Bedenk een aantal bedrijven of artiesten die bekend zijn bij de studenten. Kies ze best zo divers mogelijk zodat de verschillen in denkkaders duidelijk naar voren k omen. Laat de studenten de vragen op het canvas daarna in groep per gekozen bedrijf of organisatie beantwoorden. Geef de studenten na een eerste ronde de opdracht om een ander denkkader te geven aan hun case en bespreek de veranderingen. In de studie (www.flandersdc.be/dominante-denkkaders) vind je drie uitgewerkte cases uit de beeldende kunst.
5
Wat is JOUW dominante denkkader?
Tijd om kleur te bekennen. Bekijk de kaartjes op je canvas. Welke kleur overheerst?
1. Magenta: Interne groep focus Binnen dit kader is het creatieve product een positioneel goed. De waarde ervan is dus sterk afhankelijk van het oordeel van anderen. De hamvraag hierbij luidt: hoe waardevol is dit product ten opzichte van soortgelijke producten? De mening van een selecte elitegroep is hiervoor erg bepalend. Zij kennen het werk al dan niet legitimiteit toe. In de beeldende kunsten zijn dit bijvoorbeeld kunstcritici, private kunstverzamelaars, musea en galeries. Honger naar een hoge status, prestige en waardering zijn typische gedrags kenmerken binnen deze logica. De schaarste en uniciteit van het creatieve werk worden ook steeds onderstreept. De creatieve persoon heeft vaak een sterke intrinsieke motivatie om de producten te maken. Hij of zij ziet imago en reputatie als belangrijkste bezittingen. Deze creatieve personen zijn doorgaans enkel gefocust op hun kernactiviteit, hiërarchisch georganiseerd bij hun activiteiten en selectief met betrekking tot samenwerkingen. Financiële middelen komen liefst voort uit een combinatie van bronnen, waarbij de overheid een belangrijke rol kan vervullen. De (verkoop)markt wordt vooral gezien als een actor die de creatieve personen volgt en van waaruit inspiratie kan worden opgedaan.
6
2. blauw: Markt focus Bij een sterke focus op de markt is het creatieve product een privaat consumptiegoed. De waarde ervan is gebaseerd op de individuele tevredenheid, plezier en het welzijn die de consumptie ervan voortbrengt. Van de creatieve personen wordt ondernemerszin, autonomie, zelfsturing en innovativiteit verwacht. Ze hebben vooral een extrinsieke motivatie en streven typisch naar betekenis en bevrediging. Binnen dit denkkader worden organisaties zeer ‘bedrijfsmatig’ opgesteld, met vaak een gediversifieerde kernactiviteit. Met het oog op de exploitatie van nieuwe kansen zijn samenwerkingsverbanden redelijk frequent. Financiering komt liefst uit een combinatie van bedrijfsfinanciering en verkoop. De overheid wordt vooral gezien als regelgever en stimulator van het marktproces, waarbij zij ondersteuning dient te bieden aan ondernemers. De richting voor de creatie van nieuwe producten wordt vooral aangegeven door de (verkoop)markt.
3. geel: Netwerk focus Bij een netwerkfocus is het creatieve product een gedeeld goed. De waarde ervan wordt bepaald door een netwerk. De consumptie of aankoop van een creatief werk impliceert tevens lidmaatschap van een groep of gemeenschap. De productie van waarde wordt namelijk gezamenlijk gecreëerd en gedeeld. Een typisch gedragskenmerk binnen dit denkkader is een streven naar een gevoel van verbondenheid met de gemeenschap en de bereidheid alles te doen voor dat netwerk. De focus ligt idealiter op zeer uiteenlopende kernactiviteiten waarbij gebruik gemaakt wordt van open structuren, met veel vloeiende relaties en veel samen werkingen via netwerken (ook met het publiek). De informele sociale netwerken en partnerschappen worden daarom gezien als de meest belangrijke middelen die de creatieve personen ter beschikking hebben. Ze kennen al dan niet legitimiteit toe aan hun creatieve producten en bovendien creëren en bepalen ze de markt.
7
Voor meer informatie:
[email protected] [email protected]
making creativity happen
