Kleur je Leven Algemene voorstelling

Kleur je Leven

Algemene voorstelling Leven met plezier, de toekomst positief zien en met zelfvertrouwen zaken aanpakken… Soms valt dat niet mee. Zeker niet voor mensen die veel piekeren, last hebben van spanningen, in de put zitten en/of weinig energie hebben. Voor die mensen is hulp meer dan welkom. Kleur je leven biedt die hulp.

Wat is Kleur je Leven? Kleur je Leven is een internetcursus voor volwassenen vanaf 18 jaar om zelfstandig depressieve klachten aan te pakken. De cursus bestaat uit acht lessen en één opfrisles. De lessen kunnen zelfstandig via het internet gevolgd worden. De cursus is ontwikkeld door het Trimbos-instituut in Nederland en herwerkt door ISW Limits (spin-off van de K.U.Leuven en de UCL) en is gebaseerd op de principes van de cognitieve gedragstherapie en het Stepped care-model.

Kleur je Leven wordt reeds enkele jaren in Nederland op grote schaal en met groot succes

Wat is het doel van de cursus? Het hoofddoel van Kleur je Leven is depressieve klachten bij volwassenen te verminderen en daarmee een toename van klachten of het ontwikkelen van een depressieve stoornis te voorkomen. Zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat het vroegtijdig behandelen van depressieve klachten leidt tot een snelle afname van deze klachten en tevens tot het voorkomen van depressieve stoornissen. Subklinische, matige depressieve klachten zijn immers een

© 2009 copyright ISW Limits, all rights reserved

Algemene voorstelling van Kleur je Leven

aangeboden aan personen met depressieve klachten. In Nederland maken jaarlijks duizenden mensen gebruik van ‘offline’ preventie van depressieve klachten. Academici verrichtten al heel wat werk op vlak van wetenschappelijk onderzoek naar de doeltreffendheid van Kleur je Leven. Hierover kan je meer lezen in het hoofdstuk over de effectiviteit van Kleur je Leven.

1

belangrijke voorspeller van een depressie in het daarop volgende jaar (Cuijpers & Smit, 2004). Gezien het negatieve effect van depressieve klachten op de levenskwaliteit, kan Kleur je Leven van groot belang zijn voor het leven van deze mensen, alsook voor hun omgeving. Tegelijkertijd is er ook een maatschappelijke winst in het vroegtijdig behandelen van depressie, aangezien dit klinische beeld leidt tot hoge kosten voor de zorgsector en ook voor de werkgever door ziekteverzuim en productieverlies. Daarnaast doet Kleur je Leven aan preventie van herval. Kleur je Leven tracht immers ook mensen te bereiken die zich in een herstelfase van een depressie bevinden. Schematisch ziet de werking van Kleur je Leven er als volgt uit:

Instroom

Prevalentie

Herstel

Kleur je Leven

Kleur je Leven richt zich op volwassenen met depressieve klachten. De ernst van deze depressieve klachten wordt vastgesteld met de CES-D, een korte gevalideerde zelfbeoordelingslijst. Deze vragenlijst maakt onderdeel uit van de online aanmeldprocedure.

Wat is de methode van de cursus? De cursus bestaat uit acht lessen en één terugkomles. Elke les bestaat uit vijf vaste onderdelen: - introductie van de les - vragenlijst invullen over het huiswerk van de vorige les - lesstof met opdrachten



Voor wie is de cursus bedoeld?

2

-

instructies voor het huiswerk evaluatie van de les

De lessen kunnen zelfstandig via het internet worden gevolgd en bevatten schriftelijke en gesproken informatie. Daarnaast worden er ook korte filmpjes getoond van drie voorbeeldcursisten, Hanne, Bart en Els, zijn er animaties en worden de lessen aangevuld met enkele opdrachten. Tijdens de cursus leren de cursisten meer over wat depressieve klachten zijn en wat ze zelf kunnen doen om de klachten te verminderen. De volgende vaardigheden worden aangeleerd: - inzicht in het ontstaan van depressieve klachten en het verband tussen denken, doen

en voelen -

technieken om beter te ontspannen technieken om meer plezierige activiteiten te ondernemen en te plannen technieken om piekeren te verminderen vaardigheid in het constructief denken: opsporen van gedachten die de stemming verslechteren, en deze veranderen in gedachten die de stemming verbeteren vaardigheid in het omgaan met problemen die mogelijks worden ondervonden in contacten met anderen meer assertiviteit door gedachten en gevoelens te uiten, op te komen voor zichzelf en daarbij rekening te houden met anderen

Gebruikers worden aangeraden om één les per week te volgen. Na de les volgen huiswerkopdrachten om het geleerde te oefenen in het dagelijks leven. De lessen worden gevolgd op eigen tempo, op de dag die het beste past, en het tijdstip dat het iemand schikt. Gemiddeld duurt een les 30 minuten en de huiswerkopdrachten één uur per dag. Cursisten krijgen gedurende een jaar toegang tot Kleur je Leven.



Wat is het tijdsbestek?

3

Waarom kiezen voor Kleur je Leven? De online cursus Kleur je Leven heeft ten opzichte van het bestaande aanbod op het gebied van preventie van depressieve klachten de volgende voordelen: Depressiepreventie en behandeling van subklinische depressieve klachten bij mensen die moeite hebben de stap naar de reguliere activiteiten en hulpverlening te maken

-

Depressiepreventie en behandeling van subklinische depressieve klachten op de locatie die het beste past, en het moment dat mensen het beste uitkomt

-

Depressiepreventie en behandeling van subklinische depressieve klachten met beperkte inzet van hulpverleners, waardoor kosten aanzienlijk verminderen


-


4

Kleur je Leven

Effectiviteitsonderzoek Ondanks het vrij prille bestaan van Kleur je Leven in Nederland, heeft wetenschappelijk onderzoek reeds de effectiviteit van het programma bewezen. Zo vinden we directe aanwijzingen voor de effectiviteit van Kleur je Leven, maar ook indirecte effectiviteitsindicaties en bewijzen van een kostendaling.

Directe aanwijzingen voor de effectiviteit van Kleur je Leven

In totaal werden 301 proefpersonen met een leeftijd van 50+ en met milde depressieve klachten gerandomiseerd toegekend aan de internetinterventie (n=102), de groepsinterventie (n=99) en een wachtlijstcontrolegroep (n=100). Mensen met een depressieve stoornis werden uitgesloten. Het verschil tussen voor- en nameting (na 10 weken) in scores op de Beck Depressie Inventarisatievragenlijst (BDI) werd gemeten. Alle drie de groepen resulteerden in een vermindering van de klachten. De effectgrootte (Cohen’s d) bij de wachtlijstcontrolegroep was .45, bij de groepsinterventie .65 en bij de internetinterventie 1.00. Analyse met Helmert-contrasten liet een significant verschil zien tussen de wachtlijstcontrolegroep en de beide interventies (p <.04), maar geen significant verschil tussen de internet en de groepsinterventie (p =0.62).

Conclusie: De internetinterventie Kleur je Leven is even effectief als een groepsinterventie In de put, uit de put.

2) Follow-upstudie van het hierboven beschreven onderzoek (Spek et al., 2007). Doel van deze studie was het vaststellen van de effectiviteit van de internetinterventie Kleur je Leven één jaar na afloop van de interventie ten opzichte van een controlegroep en de groepsinterventie In de put, uit de put.


Effectiviteitsonderzoek over Kleur je Leven

1) Onderzoek naar de effectiviteit van de internetinterventie Kleur je Leven en de groepsinterventie In de put, uit de put ten opzichte van elkaar en een wachtlijstgroep als controle (Spek, Nyklícek, Smits, Cuijpers, Riper, Keyzer, & Pop, 2007).

5

In dit onderzoek werden de scores op de BDI tussen de voor- en de nameting één jaar na afloop van de interventie vergeleken. De effectgrootte (Cohen’s d) bij de wachtlijstcontrolegroep was .69, bij de groepsinterventie .62 en bij de internetinterventie 1.22. Analyses op basis van contrasten lieten een significant verschil zien tussen de wachtlijstgroep en de internetinterventie (p =.03). Er was geen significant verschil tussen de groepsinterventie en de internetinterventie (p =.08).

Conclusie: Gebruikers met een subklinische depressie kunnen hun klachten verminderen met internetinterventie Kleur je Leven.

3) Studie waarbij Kleur je Leven (e-zelfhulpgids gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie) vergeleken werd met een probleemoplossende ezelfhulpgids (Warmerdam, van Straten, & Cuijpers, 2007). In deze studie werd er gewerkt met een wachtlijstcontrolegroep (n=87), een probleemoplossende zelfhulpgids van 5 weken (n=88) en een cognitief gedragstherapeutische zelfhulpgids (Kleur je leven) van 8 weken (n=88). De 263 participanten werden gerekruteerd via de media en het internet en enkel diegene die depressieve symptomen vertoonden, namen deel (≥ 16 op de Depression Scale). De effectgrootte voor depressieve symptomen na 8 weken bleek .54 voor de cognitief gebaseerde therapie en .47 voor de probleemoplossende therapie. Deze effecten werden tevens na 12 weken teruggevonden.

4) Effectiviteitsonderzoek van cursus Kleur je Leven op basis van CES-D-vragenlijst. Doel van de studie was om na te gaan of het aantal depressieve klachten tien weken na het volgen van Kleur je Leven verminderd was. In dit onderzoek werden 6000 cursisten bij aanmelding gevraagd een CES-D-vragenlijst (Bouma et al., 1995) in te vullen en tien weken na het ontvangen van de inloggegevens werden ze per e-mail nogmaals uitgenodigd om een evaluatieformulier in te vullen, inclusief de CES-D-vragenlijst. Deze vragenlijst bestaat uit 20 items met een score van 03 per item; de totaalscore kan liggen tussen 0 (geen klachten) en 60 (heel veel klachten). Er werden 676 evaluatieformulieren ingevuld. Dit komt neer op ongeveer 16% van de deelgenomen cursisten waarvan de data verwerkt werden. De gemiddelde CES-D-



Conclusie: De resultaten tonen de effectiviteit van de internet gebaseerde therapie Kleur je Leven, ook op langere termijn.

6

score bij aanmelding voor de cursus Kleur je Leven was 28,9 (sd= 9,4) en bij de evaluatie na 10 weken 17,9 (sd=10,8) (p <.001). Bij aanmelding heeft 70% een score van 25 of hoger, na tien weken heeft slechts 23% nog een score van 25 of hoger (p <.001).

Conclusie: Op basis van praktijkgegevens wordt geconstateerd dat de personen die zich voor Kleur je Leven aanmelden, gemiddeld vrij ernstige depressieve klachten hebben. Na het volgen van de cursus zijn de depressieve klachten gemiddeld gezien echter sterk verminderd. Verder onderzoek hieromtrent is aangewezen.

5) Diepgaand onderzoek naar het gebruik en de verwachtingen, de geloofwaardigheid en de tevredenheid van Kleur je Leven (de Graaf, Huibers, Riper, Gerhards, & Arntz, 2009). 200 depressieve mensen werd gevraagd deel te nemen aan de cursus. Een groot deel hiervan nam deel, slechts een klein deel beëindigde de cursus. Veel gebruikers geven aan dat hun depressieve klachten op korte termijn verminderen. Enkel het maken van de huiswerkopdrachten was geassocieerd met positieve lange termijneffecten. De positieve verwachtingen van de cursist omtrent de cursus hadden voornamelijk een positief effect op lange termijn.

6) Onderzoek naar voorspellers van de behandelresultaten van de internetinterventie Kleur je Leven en de groepsinterventie In de put, uit de put (Spek et al., 2008). In totaal werden 130 proefpersonen gerandomiseerd toegekend aan de internetinterventie (n=67) en de groepsinterventie (n=63). Gemeten werden de verschillen in scores op de BDI tussen een voormeting en een nameting. Met een covariantieanalyse werd onderzocht welke kenmerken van proefpersonen de uitkomst van de behandeling konden voorspellen. Het betrof deelnemers met een hogere score voor depressieve klachten in de voormeting (F(1,111)=52,88,p <.01), van het



Conclusie: Op korte termijn vermindert Kleur je Leven depressieve klachten. Op langere termijn zijn vergroot het effect van het volgen van Kleur je Leven wanneer de cursist positieve verwachtingen heeft over de cursus en de huiswerkopdrachten maakt.

7

vrouwelijke geslacht (F(1,111)=6,45, p =.01) en met een lage score op neuroticisme (F(1,111)=3,94, p=.05).

Conclusie: Een hoge score op neuroticisme verkleint de kans op een positieve uitkomst van Kleur je Leven en In de put, uit de put. Bij een lage score op neuroticisme kan een patiënt beter Kleur je Leven volgen. Kritische kanttekeningen 

De studie van Spek et al. 2007 en Spek et al. 2008 had te kampen met missende data. Dit heeft als gevolg dat de analyse uitgevoerd werd op een ongecontroleerde selectie van personen, waardoor de generaliseerbaarheid in gedrang komt.



De proefpersonen in de beschreven studies hebben een gemiddelde leeftijd van 55 jaar. In de praktijk nemen echter mensen met een gemiddelde leeftijd van 40,6 deel aan de cursus.



De studie van de Graaf, Huibers, Riper, Gerhards, & Arntz, 2009 is een correlationele studie, waaruit geen oorzakelijke verbanden mogen getrokken worden.



De meeste onderzoeken baseren zich op online zelfrapporteringen, hetgeen een vertekend beeld kan geven.



Aangezien de cursus nog in zijn kinderschoenen staat, zijn er nog maar weinig gegevens omtrent lange termijneffecten.

1) Onderzoek naar het effect van 30 jaar ervaring met Coping with Depression, de cursus waar Kleur je Leven op gebaseerd is. Cuijpers, Muñoz, Clarke en Lewinsohn beschrijven in hun artikel 25 studies met diverse doelgroepen en in verschillende settings. Slechts enkele studies zijn specifiek gericht op de doelgroep met subklinische depressie, waarbij ook gemeten is of de cursus bijdraagt tot het voorkomen van een depressieve stoornis. Aangezien de studies verschillend zijn opgezet, zijn de uitkomsten echter niet zonder meer vergelijkbaar.



Indirecte aanwijzingen voor de effectiviteit van Kleur je Leven

8

Conclusie: Overal blijkt de toepassing van de cursus een gunstig effect te hebben op het verminderen van depressieve klachten. De resultaten omtrent het voorkomen van een depressie zijn echter niet eenduidig.

2) Een meta-analyse van onderzoeken rond cognitieve gedragstherapie waarbij 28 studies met gezamenlijk 1880 volwassenen beoordeeld werden (Vittengl, Clark, Dunn & Jarret, 2007).

Conclusie: Cognitieve gedragstherapie blijkt effectiever te zijn dan psychofarmaca ter voorkoming van terugval en recidiverende depressie. Continuerende therapie blijkt echter het meest effectief.

Aanwijzingen voor de kosteneffectiviteit van Kleur je Leven 1) Onderzoek ter identificatie van doelgroepen ter preventie van chronische of terugkerende depressie (Smit, Smits, Schoevers, Deeg, Beekman, & Cuijpers, 2008).

Conclusie: Wanneer preventie gericht is op mensen met een hoog risicoprofiel, lijkt het erop dat preventie kosteneffectief zal zijn, gezien de omvang van de kosten die geassocieerd zijn met een depressie.

2) Uit een studie bleek dat de kosten voor het volgen van de online cursus Kleur je Leven in Nederland gemiddeld €89 bedraagt ten opzichte van gemiddeld €1200 voor het volgen van een groepscursus. Hierbij is rekening gehouden met zowel de tijdsinvestering van de cursist als van de hulpverlener.



In totaal namen 2200 proefpersonen deel aan deze cohortstudie. Een verschil tussen chronische of terugkerende depressie werd gemaakt op basis van de periode tussen twee periodes van zware klinische depressie: als de tussenperiode langer was dan 3 jaar, werd er gesproken van terugkerende depressie. Tijdens dit onderzoek werden aan de hand van classificatie- en regressieanalyses risicoprofielen opgesteld. Mensen met een hoog risico voor depressie zijn mensen met angstklachten, functionele beperkingen, twee of meer chronische ziekten, lage opleiding of laag niveau van controle in combinatie met het leven zonder partner.

9

Conclusie: Het volgen van de online cursus kan zorgen voor een aanzienlijke vermindering van de individuele en maatschappelijke kosten. Zeker aangezien de online cursus minstens zo effectief is als de groepscursus en wellicht nog effectiever.



De internetinterventie Kleur je Leven is minstens zo effectief als een gangbare groepsinterventie ter behandeling van depressieve klachten.



Gebruikers met een subklinische depressie kunnen hun klachten verminderen met de internetinterventie Kleur je Leven.



Op basis van praktijkgegevens wordt geconstateerd dat personen die zich voor Kleur je Leven aanmelden, gemiddeld vrij ernstige depressieve klachten hebben. Bovendien blijkt dat ook degenen die hoog scoren, profijt kunnen hebben bij de cursus.



Ondanks de goede werking op depressie van Kleur je Leven, zijn er extra instrumenten nodig voor gemiddelde tot zwaar depressieve individuen.



Overal blijkt de toepassing van Kleur je Leven een gunstig effect te hebben op het verminderen van depressieve klachten.



Cognitieve gedragstherapie blijkt effectiever te zijn dan psychofarmaca ter voorkoming van terugval en recidiverende depressie.



Het volgen van Kleur je Leven kan zorgen voor een aanzienlijke vermindering van de medische en maatschappelijke kosten.



Wanneer preventie gericht is op mensen met een hoog risicoprofiel lijkt het dat preventie kosteneffectief zal zijn, gezien de omvang van de kosten die geassocieerd zijn met een depressie.



Samengevat…

1 0

Kleur je Leven Algemene voorstelling

Recommend Documents