Behandeling van een klompvoet
Uw kind is geboren met een klompvoet. Samen met de orthopedisch chirurg is besloten om de klompvoet van uw kind te behandelen. Met u is besproken hoe de behandeling eruit zal zien. In deze folder kunt u alle informatie over de behandeling van een klompvoet nog eens rustig nalezen.
Wat is een klompvoet Een klompvoet (de medische term is “pes equinovarus adductus”) is een aangeboren afwijking van de stand van de voet. Het komt bij één op de 800 pasgeborenen voor en wordt meestal direct na de geboorte herkend. De aandoening komt ongeveer tweemaal zo vaak voor bij jongens en is in 50% van de gevallen tweezijdig. De exacte oorzaak is onbekend, wel is bekend dat bijvoorbeeld erfelijkheid een rol speelt. Bij een klompvoet zijn er problemen bij de ontwikkeling van het onderbeen van het kind. Vanaf de knie zijn de pezen, spieren en gewrichten anders ontwikkeld dan zou moeten. Dit geeft vooral bij de voet duidelijke zichtbare afwijkingen. De afwijkende vormen van een klompvoet zijn: • de enkel staat in een spitsstand (“equinus”); • het hielbeen staat naar binnen gekanteld (“varus”); • de voorvoet staat naar binnen gekanteld (“adductus”).
2
Behandeling van een klompvoet De behandeling van een klompvoet kan direct na de geboorte worden gestart, het liefst zo snel mogelijk. In het St. Anna Ziekenhuis behandelen we klompvoeten volgens de Ponseti-methode. Ponseti-methode Deze methode houdt in dat uw kind 6-7 weken gips krijgt om de stand van de voet te verbeteren. Het gips wordt iedere week vervangen. Op deze manier wordt de voet iedere week verder gecorrigeerd. Na 6-7 weken is de gewenste stand van de voet bereikt. Nu heeft de voet zijn normale vorm en stand, de gewrichten staan op de juiste plaats en de spieren en pezen kunnen zich verder ontwikkelen. Ingreep In de meeste gevallen is na de gipsperiode van 6-7 weken nog een kleine ingreep nodig. Dit is om de stand van de voet zo goed mogelijk te krijgen. Tijdens deze ingreep wordt de achillespees doorgesneden . Daarna wordt de voet van uw kind in de optimale stand ingegipst. Dit gips blijft 3 weken zitten, zodat de achillespees in de goede stand weer aan elkaar kan groeien. Brace met schoenen Om te voorkomen dat de voet van uw kind weer terugvalt in de oude stand krijgt uw kind een brace met schoenen aangemeten, waarbij de schoenen zijn verbonden met een staaf. Het aanmeten kan op twee momenten: • Als er geen ingreep nodig is, kan dit meteen na de 6-7 weken gips van de Ponseti-methode. • Als wel een ingreep plaats vindt, gebeurt dit als het gips verwijderd is. De brace met schoenen wordt aangemeten door de firma Heckert. De klompvoet wordt in de brace 40-50 graden naar buiten gedraaid, de gezonde voet komt in mindere mate naar buiten gedraaid te staan. De
3
schoenen die naar buiten gedraaid staan moeten terugval van de klompvoet-stand voorkomen. De orthopeed controleert de stand van de voeten en de mate van correctie. Zo nodig wordt de mate van correctie bijgesteld. Het kan dus voorkomen dat de klompvoet na enkele weken verder naar buiten gedraaid moet worden. Dit gebeurt op de gipskamer of bij de firma Heckert. De controle van de brace met schoenen vindt in principe bij Heckert plaats, maar kan mogelijk ook in uw eigen woonplaats. Wanneer draagt uw kind de brace met schoenen Het is de bedoeling dat uw kind 23-24 uur per dag beide schoenen draagt, gedurende 3 maanden. Als deze 3 maanden voorbij zijn, moet uw kind de brace met schoenen ‘s nachts dragen en overdag 2 tot 4 uur tijdens rustmomenten, tot de leeftijd van 3 tot 4 jaar. Let op: Wat wij hier beschreven hebben is een algemene richtlijn en kan per kind verschillen.
Aandachtspunten Aandachtspunten bij het gips • Het gips wordt aangelegd van de tenen tot in de lies, waarbij de knie 90 graden gebogen is. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat het gips “uitgeschopt” wordt en om te zorgen dat de voet naar buiten blijft staan. • Het volledig drogen van het gips duurt 48 uur. Het is prettig om de eerste paar uur het ingegipste been op een handdoek te leggen zodat het vocht geabsorbeerd wordt. • Om de bloedsomloop te controleren kunt u op de tenen drukken, waardoor deze wit worden. Wanneer ze weer snel roze worden na het loslaten, is de bloedvoorziening in orde. Als dit te lang duurt, moet u
4
contact opnemen met de gipskamer. • Als de tenen in het gips “terugkruipen” staat de voet niet meer in de gecorrigeerde stand. Het gips wordt uitgeschopt. Neem dan contact op met de gipskamer. • Houdt het gips schoon en droog. Dit kan inhouden dat u de luier van uw kind vaker moet verschonen. Let goed op dat de luier boven de gipsrand de beentjes omsluit en dat die niet over het gips heen komt. • Om stuwing (vochtophoping) te voorkomen, is het belangrijk dat de beentjes goed ondersteund worden bij rugligging. Dit kunt u doen door een handdoek onder de beentjes te leggen. De voeten liggen dan op gelijke hoogte met de knieën. Ligt uw kindje op de zij, dan moet u een handdoek tussen de benen leggen. Aandachtspunten van de brace met schoenen • Het is prettig om gladde dunne sokjes te dragen in de schoenen. • Zorg dat de hak goed achter in de schoen zit. Het riempje over de enkel moet stevig zitten, waardoor de hak op de goede plek blijft. Via het hielgat in de schoen kunt u dit controleren. Het andere riempje(s) moet stevig vast zitten. • Controleer de voeten regelmatig op roodheid en drukplekken. • Als de schoenen te klein worden, moet u contact opnemen met Heckert, dit is de firma die de schoenen aangemeten heeft.
Doel van de behandeling Met de behandeling van de klompvoet willen we zorgen dat uw kind een goed functionerende, pijnvrije voet ontwikkelt, zodat uw kind normale confectieschoenen kan dragen. Maar een klompvoet blijft echter altijd een klompvoet. Zo zal de klompvoet altijd kleiner blijven dan de normale voet, ook is de kuitspier minder goed ontwikkeld dan normaal, waardoor het been slanker blijft. Dit geeft echter geen beperking in de algemene dagelijkse activiteiten.
5
Oudervereniging In Nederland bestaat een actieve oudervereniging: de Nederlandse Vereniging Klompvoetjes. Deze vereniging heeft als doel: • informatie geven; • contact tussen ouders mogelijk maken; • de belangen behartigen van ouders en kinderen. Meer informatie over de vereniging kunt u vinden op: www.klompvoet.nl.
Vragen Neem contact op met de gipskamer als: • uw kind het gips uitschopt; • uw kind stuwingproblemen heeft; • als (blauw)verkleuringen van de tenen zichtbaar is; • uw kind pijn aangeeft zonder aanwijsbare oorzaak; • u vragen of problemen hebt.
Tot slot Deze folder is niet bedoeld als vervanging van mondelinge informatie, maar als aanvulling daarop. Op deze manier is het mogelijk om alles nog eens rustig na te lezen. Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u tijdens kantooruren op werkdagen contact opnemen met de gipskamer. Buiten kantoortijden en in het weekend kunt u voor dringende vragen contact opnemen met de Spoedeisende hulp. Telefoonnummer gipskamer: 040 - 286 4309 Telefoonnummer Spoedeisende hulp: 040 - 286 4834 Telefoonnummer Heckert: 040 - 2854823
6
Notities Hebt u na het lezen van deze folder vragen? Wij raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— ————————————————————————————————— —————————————————————————————————
7
