Basaal Arbobeleid. ArboPodium - VPT. Maandag 5 april 2004 Meervaart, Amsterdam

Basaal Arbobeleid

ArboPodium - VPT

Maandag 5 april 2004 Meervaart, Amsterdam

2

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave

3

Het Programmaoverzicht Workshops/Lezingen

4 5

Voorwoord

7

Inleiding Dagvoorzitter

9

Opleiding Arbocoördinator

10

De rol van de Arbeidsinspectie

13

Een zestal workshops 1. Draagvlak creëren 2. Contacten externe partijen 3. Hoe breng je arbo aan de man en vrouw? 4. Arbo Kijken 5. Arboplanning 6. Arbo en dagelijkse uitvoering

16 23 29 33 37 43

Nuttige Websites

51

Nawoord

52

3

Het Programmaoverzicht

Arbocoördinatorendag Basaal Arbobeleid 5 april 2004, Meervaart, Amsterdam

Initiatiefnemer: ArboPodium en de Vereniging voor Podiumtechnologie Programma: (onder voorbehoud) 10.00 uur 10.30 uur 10.35 uur 10.45 uur 10.55 uur 11.10 uur 11.30 uur

12.30 uur 13.45 uur 14.45 uur 15.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 17.00 uur

Ontvangst deelnemers Welkomstwoord door Marc Stotijn (bestuur ArboPodium) Inleiding dagvoorzitter Presentatie ArboPodium, opleiding Arbocoördinator door Aart Kraak (ArboPodium) De rol van de arbeidsinspectie door Henk van Dijk (Arbeidsinspectie) Presentatie digitale productie RIE door Koen Lindner (Kolibrie) en Olaf Hofmeijer (Arbopodium) Een zestal workshops/lezingen 1. Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel (ArboNed) 2. Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs (TOT - technische organisatie voor theater) 3. Hoe breng je arbo aan de man en vrouw door Maleene de Ridder (coproductie Arboriginals en ErgoConsult) 4. Arbo kijken door Anke van Es (Schermer Trommel & De Jong) 5. Arboplanning door Frans Helvensteijn (ArboUnie) 6. Arbo en dagelijkse uitvoering door Frans Ockeloen en Jeroen de Leeuw (I.A.B.) Lunch Herhaling zestal workshops/lezingen Middagpauze Discussieforum Dagafsluiting door Koen Koch (bestuur VPT) Borrel Einde

www.arbopodium.nl

www.vpt.nl Vereniging voor Podiumtechnologie, Postbus 15172, 1001 MD Amsterdam, E-mail: [email protected], tel. 020 – 527 7621, fax 020 – 527 7622

4

Workshops/Lezingen

1. Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel (ArboNed) Zij zullen aan de hand van een organisatie typering en van uit de thema' s; belang, weerstand en inzicht proberen handvatten te geven voor het creëren van draagvlak in organisaties. Voor een deel interactief. 2. Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs (TOT - Technische Organisatie voor Theater) Er zijn nogal wat externe partijen met wie de arbocoördinator te maken heeft. Deze zullen kort worden aangestipt. De concentratie van de workshoplezing richt zich vooral op gezelschappen die theaters bezoeken met hun voorstellingen. . Zowel het gezelschap als het theater moet intern de zaken voor elkaar hebben (RI&E, gebruiksvergunning, huishoudelijk reglement, ontruimingsplan, etc. etc.), . Men moet elkaar informeren over risico's en beleid (huisregels theater beschikbaar voor gezelschap, PRI&E over de voorstelling) . Er moet afgesproken worden wie welke verantwoordelijkheid heeft en welke maatregelen treft. De arbo-coördinator is misschien niet degene die de afspraken maakt, maar wel degene die toezicht moet houden op procedures en afspraken en de communicatie hierover. 3. Hoe breng je arbo aan de man en de vrouw door Maleene de Ridder (coproductie Arboriginals en ErgoConsult) . Communicatie als basis voor succesvol arbobeleid . Arbocommunicatie is maatwerk . Kent u uw bedrijf? . Kent u uw doelgroep . Is de arboco een manusje van alles? . Praktijkvoorbeelden 4. Arbo kijken door Anke van Es (Schermer Trommel & De Jong) Wil de workshop zoveel mogelijk interactief laten plaatsvinden. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk staan een aantal vragen centraal. 1 Waar kijk je naar? 2 Wat heb je gezien? 3 Wat heb je niet gezien? 4 Wat kan je niet zien? 5. Arboplanning door Frans Helvensteijn (ArboUnie) Wie is de uitgelezen persoon binnen het theater om arbocoördinator te zijn of moet er een aparte functie gecreëerd worden. Dit alles i.v.m. tijdsinvestering in het aanbrengen van arbostructuur zowel intern als extern(producties). Kortom wat kan structureel geregeld worden en is het proces dusdanig duidelijk dat structuur mogelijk is. 6. Arbo en dagelijkse uitvoering door Frans Ockeloen en Jeroen de Leeuw (I.A.B.) . De "grote berg" is niet wat het lijkt. (wat arbobeleid nu precies inhoudt en hoe je dat vorm geeft.) . Arboverantwoordelijkheid in de praktijk . Arbostructuur in de organisatie . De "Red Cap" en de arbocoördinator

5

6

Voorwoord

Door Marc Stotijn, bestuurslid ArboPodium

Dames en heren, Ik heet u namens de Vereniging voor Podiumtechnologie en de Stichting Arbopodium hartelijk welkom. Ik zal me even voorstellen: ik ben Marc Stotijn, bestuurslid van Arbopodium. En vooral ook heet ik de arme arbocoördinatoren welkom, die zo vaak gemangeld worden tussen gezelschap, OR. en directie; speciaal voor jullie is deze dag. Er liggen veel vragen en problemen op jullie bord. Waar moet je beginnen om van arbozaken een routineklus te maken die minder tijd, geld en stress kost? Wie doet de arbo-klus, in hoeveel tijd, en in deze periode van teruglopende subsidies, met welk budget? Hoe ga je om met de artistieke- en zakelijke leiding voor wat betreft beleids- en budgetzaken en met heikele onderwerpen als aansprakelijkheid en letselschadezaken? Waar moet je beginnen als in de opleiding van veel collega’s het onderwerp gezondheid en veiligheid niet aan de orde is gekomen?

Kijk voor de antwoorden om te beginnen eerst eens goed om je heen. Probeer inzicht en begrip te krijgen voor elkaars problemen en belastende factoren, zoals stress en beroepsziekten. Help mee aan de opbouw en de verspreiding van kennis door continue communicatie op alle niveaus in onze multidisciplinaire branche. Deel die kennis en ervaring met het kenniscentrum van het Arbopodium. Naast de hulp met de implementatie van de Arbo-wet en het realiseren van het convenant voor de podiumkunsten, maken zij die kennis voor iedereen beschikbaar in de vorm van opleidingen en voorlichting. Het kenniscentrum van Arbopodium is na een roerige opbouwfase nu goed op stoom gekomen. Vandaag zullen nieuwe producten en diensten worden gepresenteerd. Ik ben bevooroordeeld, maar persoonlijk ervaar ik het team van Arbopodium als een actieve en hulpvaardige groep, die oplossingsgericht de handen uit de mouwen steekt. Maak er gebruik van en bezoek ook eens de vernieuwde website. En die van de VPT natuurlijk.

Hoe ga je om met het bezoekende gezelschap, de “artiesten”? • Ze zijn vaak verblind door het succes; • doof voor de alarmsignalen van hun eigen lichaam; • verslaafd aan het applaus, toch altijd te weinig waardering krijgend; • soms onuitstaanbaar ijdel en meestal niet voorbereid op het eventuele verlies van hun beroepsvaardigheden door een ernstige blessure.

Voor het halen van de doelstellingen van het convenant is betrokkenheid/committent van alle partijen noodzakelijk. Wat dat betreft is de samenwerking tussen de VPT en Arbopodium volgens mij toonaangevend. Door het organiseren van deze dag hopen we een antwoord te kunnen geven op een deel van de vragen en problemen van de arbocoördinatoren. Het programma lijkt me leuk en leerzaam en ik hoop dan ook dat deze dag aan ieders verwachting zal voldoen.

Hoe bereik je de cultuuromslag bij mensen die onwetend, ongeïnteresseerd, ontkennend en onverantwoordelijk zijn?

Ik dank u wel.

Mensen die je echt niet moet gaan vertellen hoe zij hun vak moeten uitoefenen en zich verschuilen achter hun lijfspreuk:”Het is altijd zo geweest”?

7

8

Inleiding Dagvoorzitter

Arboriginals We helpen u onvergetelijk te communiceren

Arboriginals is een communicatieadviesbureau gespecialiseerd in gezond, prettig en veilig werken. Kenmerkend voor onze aanpak is dat we weten wat mensen in en op hun werk beweegt. Met die kennis leveren we strategische en creatieve communicatieconcepten en producten waarmee bedrijven hun doelen kunnen bereiken. We geloven dat je mensen bereikt wanneer je ze raakt. Daarom is onze communicatieaanpak altijd gericht op hoofd én hart.

Hoe Op theatrale, interactieve en deskundige wijze brengen we uw boodschap over. Op podium en in bedrijf. Met cabaret en performances. En met campagnes, workshops, symposia, interen intranet, instructievideo’s, cartoons, brochures en affiches. Onze stijl is helder en bondig, onconventioneel en prikkelend, luchtig en humoristisch. We maken taaie onderwerpen toegankelijk voor een breed publiek.

Campagnes Arboriginals verzorgen arbocommunicatiecampagnes op maat. Op uw maat. Bijvoorbeeld over preventie van RSI, voorkomen van blootstelling aan lawaai en gevaarlijke stoffen, reductie van incidenten, werkdruk, fysieke belasting, enz. We produceren elk gewenst communicatiemiddel, mits het uw doel dient. We adviseren u graag over keuze en uitvoering van een effectieve middelenmix.

Partners Arboriginals werkt op deelterreinen samen met gespecialiseerde adviseurs, bijvoorbeeld met ErgoConsult. ErgoConsult is als advies- en onderzoeksbureau actief op het gebied van ergonomie, preventie van arbeidsgebonden klachten van het bewegingsapparaat, in het bijzonder RSI en de daarmee samenhangende terreinen van arbobeleid, werkplekontwerp en veranderingsvraagstukken. Naast een goed (en het liefst wetenschappelijk) onderbouwd advies, staat bij de projecten het samen met alle betrokkenen zoeken naar én realiseren van praktische oplossingen centraal.

Meer weten? www.arboriginals.nl

9

Opleiding Arbocoördinator door Aart Kraak, Hoofd Kenniscentrum ArboPodium

Presentatie Aart Kraak

Opleiding Arbocoördinator • Insteek vanuit convenant:

Opleiding Arbocoördinator binnen de Podiumsector 5-4-2004

Opleiding Arbocoördinator • “...toegesneden op de branche...” – noodzakelijk / nuttig?

• “...je hebt meer aan 10% kennis en 90% kennissen dan andersom...”

– ... een gecertificeerde basisopleiding arbocoördinator die nadrukkelijk wordt toegesneden op de specifieke omstandigheden binnen de branche... – ‘gecertificeerd’ conform het beroepsprofiel arbocoördinator (nuttig en/of noodzakelijk?) – (toelichting beroepsprofiel: http://www.arboco.net/beroepsprofiel.html)

Opleiding Arbocoördinator • Binnen de Podiumsector “structureel arbobeleid” op lager niveau dan in veel andere sectoren – behoefte aan structuur en coördinatie – “arbo” moet meer op de agenda komen en worden geïntegreerd in het bedrijfsbeleid – iemand moet dat ‘trekken’ • arbocoördinator

Positie arbocoördinator • Verantwoordelijkheden?

Positie arbocoördinator • “Coördinator” is niet (eind)verantwoordelijk • Binnen onze sector ook behoefte aan structureel arbobeleid vanuit de bedrijfsleiding • Als ‘arbo’ niet gedragen wordt door de directie dan zal de arbocoördinator niet slagen in zijn missie – ‘arbobeleid’ moet in onze sector op een hoger niveau; o.a. via studiebijeenkomst(en) voor directies

10

Presentatie Aart Kraak

Netwerk arbocoördinatoren • Nu nog onvoldoende duidelijk wie er binnen elk podiumbedrijf de rol van ‘arbocoördinator’ vervult. • S.v.p. via [email protected] doorgeven!! • Intentie (o.a.):

Inhoud opleiding • Momenteel laatste fase van besluitvorming • Medio april 2004 (fysieke) organisatie van start

– specifieke informatievoorziening vanuit ArboPodium – periodiek (regionale) themabijeenkomsten

Inhoud opleiding • Arbowet- en regelgeving – arbeidstijden (ook sectorspecifiek) – verantwoordelijkheden, aansprakelijkheid

• Risico-inventarisatie – algemeen en t.a.v. producties – Plan van Aanpak

• Arbeidsgebonden risico’s: – fysieke belasting – schadelijk geluid – werken op hoogte

Inhoud opleiding • Beleid: – arbobeleid – verzuimbeleid

• Positie arbocoördinator: – taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden – draagvlak creëren

• Etc., etc.

Inschrijven • (Voorlopige) aanmelding kan via: – [email protected]

• Wij sturen dan z.s.m. gedetailleerde informatie t.a.v. prijs, datum, locatie, etc. • Beschikbaar stellen van locaties kan ook via: – [email protected]

11

Verslag door Eric de Ruiter, Zichtlijnen

Aart Kraak opent het serieuze deel van de bijeenkomst voor ongeveer 160 deelnemers met de mededeling dat de opleiding tot arbocoördinator eraan komt. Het zal een gecertificeerde basisopleiding worden, toegesneden op de omstandigheden in de podiumkunstsector. (is dat wel zo?) Het certificaat heeft nog niet geheel de status van certificaat. (toelichting?)Zie hiervoor www.arboco.net/beroepsprofiel.html De cursus AC wordt vanaf …. georganiseerd. De globale inhoud is: Arbo weten regelgeving, RIE en PVE, Arbeidsgebonden risico’s, fysieke belasting, geluid, werken op hoogte, Arbobeleid en de positie van de AC. Aart Kraak vervolgt zijn inleiding tot de AC-dag: “Enkele problemen in onze sector zijn dat structureel Arbobeleid geen hoog niveau heeft en dat de arbocoördinator (AC) veelal verantwoordelijk wordt gemaakt en dat feitelijk niet is. Er moet meer integratie van Arbobeleid komen in het bedrijfsbeleid. De AC is niet verantwoordelijk, de directie of het bestuur zijn dat wel.”

ArboPodium wil het kennisniveau van directies hoger krijgen door studiebijeenkomsten te organiseren voor die directies, waarschijnlijk te beginnen in september.

ArboPodium roept organisaties ook op om door te geven wie er de AC is. Daarna kan er een netwerk georganiseerd worden.

12

De rol van de Arbeidsinspectie door Henk van Dijk, Arbeidsinspectie

Vandaag mag ik in uw midden zijn. Allemaal Arbo-professionals uit de wereld van de Podiumkunsten bijeen rond het Thema: Basaal Arbobeleid Wat heb ik aan de man te brengen? De rol van de Arbeidsinspectie, maar ook: Wat kunnen jullie bijdragen aan goed, zo mogelijk beter, arbobeleid? Vragen zijn: Welk beeld hebben jullie van Arbobeleid en de Arbeidsinspectie? Is dat het goede of (door mij) gewenste beeld? Maar ook: Welk beeld heeft de AI van de Podiumkunsten? Wat verwacht de AI van jullie als Arbo-professionals uit de sector? Jullie kennen de AI van verschillende inspectieprojecten die sinds 1996 zijn uitgevoerd, naast onderzoek na klachten en ongevallen. Projectresultaten o.a.: • RI&E- vooral Plan van Aanpak: spanningsveld tussen artistiek product en zorg voor veiligheid en gezondheid; • Extreme werken rusttijden • fysieke belasting bij laden en lossen en trekkenwanden • Schadelijk geluid in orkesten • Werken op hoogte: geluid- en lichttechnici, ernstig valgevaar trappen en ladders; • RI&E in meer dan 50% niet in orde of ontbrekend; • Verkeerd gebruik van hoogwerkers De AI is een toezichthoudende en handhavende dienst -dus geen adviseur meer, daar zijn de arbodiensten voor- die zich richt op aperte misstanden: situaties waar mensen ziek van worden of de WAO door ingaan, of die direct gevaar voor de veiligheid of gezondheid van medewerkers opleveren. Ook fungeert de AI als oog en oor voor beleidsdirecties en bewindslieden van SZW om de genoemde misstanden voor het voetlicht te brengen en te adviseren over beleid, weten regelgeving terzake. SZW participeert direct in het Arboconvenant, de AI is op afstand betrokken.

13

Beeld wat ik hoor en zie in uw sector inzake “arbo”: • Tijdrovende administratieve rompslomp • spanning tussen artistiek product en zorg voor veiligheid en gezondheid Ik hoor zeggen: inderdaad, er is: • valgevaar • hijsen en heffen • trekkenwanden: mechanisatie of niet • van huis-inladen-transporteren-uitladen-opzetten-pauze-afbreken-inladen-transporterenuitladen-naaar huis Maar JA, “The show must go on” Wat is, volgens mij goed arbobeleid? • Een cyclisch process • Geen papieren tijger, maar de “ risico’s tussen de oren” en • Risicobeheersing als integraal onderdeel van het dagelijkse werk Wie zijn verantwoordelijk? Voor het gebouw de eigen werkgever. Voor producties veelal meerdere, samenwerkende werkgevers. Dat betekent naast de gewone risico´s ook, door de afhankelijke samenwerking extra risico´s, productiespecifieke. In een PRI&E leg je dan ook de door de samenwerking bepaalde genomen maatregelen vast. Wat verwacht de AI van jullie? Een select gezelschap in welke functies veelal “ARBO” is opgenomen. Jullie werkgever blijft natuurlijk eindverantwoordelijk, maar kan niet zonder jullie. Arbozorg kan in samenhang met goed artistiek product. Vandaag horen, zien en beleven jullie veel. Een interessant programma. Ik hoop dat jullie nieuwe, ook heel praktische inspiratie opdoen voor jullie dagelijkse werk. Dat is Basaal Arbobeleid. De AI houdt in de Podiumkunsten de vinger aan de pols. De handhavingstrategie is nog in ontwikkeling. Suggesties zijn welkom. Dank voor uw aandacht.

14


Henk van Dijk van de Arbeidsinspectie (AI) met een korte inleiding: de rol van de AI

Een onderzoek in 1996 toonde aan dat bij meer dan 50% van de onderzochte bedrijven in de podiumkunsten de RI&E niet in orde was. Er was sprake van extreme werktijden, fysieke belasting, schadelijk geluid, valgevaar en bijv. verkeerd gebruik van hoogwerkers........

De AI geeft nadrukkelijk geen advies meer, maar handhaaft. Het beeld van de AI over onze sector wordt bepaald door een spanningsveld tussen product en gezondheid en het draaien van veel uren. Goed arbobeleid is een cyclisch proces en zeker geen papieren tijger. Wat verwacht de AI: arbozorg kan met een goed product. Een handhavingsstrategie voor de sector is nog in ontwikkeling.

15

Een zestal workshops en lezingen

1.> Draagvlak creëren door Jan Buursma en Tibor Klüppel, ArboNed ArboNed is een landelijk opererende Arbo-dienst die als adviseur op het gebied van arbeid en gezondheid haar klanten toegevoegde waarde levert in het voorkomen en terugdringen van ziekteverzuim. Dankzij de landelijke dekking - het netwerk omvat zo'n 80 vestigingen en spreekuurlocaties - staan de ruim 1.600 medewerkers van ArboNed dicht bij de opdrachtgevers en hun werknemers. Als de op één na grootste aanbieder van Arbo-diensten in Nederland heeft ArboNed circa 60.000 klanten met samen meer dan 1,1 miljoen werknemers- goed voor een marktaandeel van 17%. Missie ArboNed loopt voorop bij de verhoging van de productiviteit van organisaties door met gerichte preventieve maatregelen en effectieve reïntegratie de gezondheid en motivatie van de werkende mens te bevorderen en daarmee het ziekteverzuim te verminderen Begin dit jaar is er een overeenkomst gesloten met ArboPodium met betrekking tot de dienstverlening in de sector. Als voortvloeien hieruit zijn er binnen ArboNed een aantal sectoradviseurs benoemd te weten, Loes Helwegen, William Verhoeven en Tibor Klüppel. Laatst genoemd kunt u bereiken op (0251) - 2615555

CV Jan Buursma

CV Tibor Klüppel

Werkzaam bij ArboNed als Locatiemanager. Heeft veiligheidskunde en arbeidshygiëne als achtergrond.

Werkzaam bij ArboNed als veiligheidskundige met bedrijfskundige achtergrond. Binnen ArboNed branche adviseur voor de podiumsector.

Affiniteit met de branche: Speelt in theatergroep "Impuls" waarmee hij met kleine producties op locatie speelt. Initiatiefnemer van het "Reizend theater" in Noord Holland.

Affiniteit met de branche: Vroeger in bandjes gespeeld als bassist en later als zanger. Liefhebber van muziek en frequent concert en festival bezoeker.

16

Vragen voor aanvang workshop; 1. Is er structureel overleg tussen de arbocoördinator en het management met betrekking tot arbozaken? 2. Zijn de overige medewerkers op de hoogte van het doel en de werkzaamheden van de arbocoördinator? 3. Hebt u voldoende kennis van arbozaken? 4. Zijn er afspraken over budget m.b.t. arbozaken? 5. Wordt u betrokken bij de planning van uw organisatie? 6. Zijn er binnen uw organisatie afspraken gemaakt met betrekking tot veiligheid, gezondheid en welzijn? 7. Is er binnen uw organisatie een beleid met betrekking tot veiligheid, gezondheid en welzijn? 8. Wordt u betrokken bij ontwerp, opbouw en inrichting van een productie?

Creëren van draagvlak

Definitie:

Vlak waarop een last draagt Vleugel van het vliegtuig Groep die iets ondersteunt

Aanpalende begrippen consensus, erkenning.

17

Thema's bij draagvlak: Helderheid over gezamenlijke doelen • Wat willen we • Welke prioriteit heeft het • Worden doelen tijdig gesteld. • Er is een hoge relatie tussen de betrokkenheid van de medewerker en de mate van veranderingsbereidheid 1. Helderheid over rollen, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden • Vastgelegd? • Consistent beleid? • Belangen en bedreigingen • De OR kan sturend zijn. 2. Helderheid over belangen en weerstanden • Worden tegenstrijdige belangen. tijdig gesignaleerd? • Met wie werk je en welke belangen hebben ze? • De snelheid en het succes van veranderingen kan worden vergroot als de tegenwerkende factoren kunnen worden geïdentificeerd en weggenomen. 3. Zicht hebben op beïnvloedingsmogelijkheden • Denken in oplossingen i.p.v. beperkingen • Kwaliteit = kennis * acceptatie • ? 4. Zorgen voor inzicht in problematiek • Wat kan er misgaan? • Welke richtlijnen zijn er? 5. Helderheid over ad hoc situaties • Wie beslist? • Wat accepteren we?

18

Profiel Arbo-coördinator •

Leidinggevende (organisatorische) capaciteiten Delegeren en coördineren van de Arbowerkgroep

•

Praktisch inzicht O.a. het inspelen op veranderende situaties in de omgeving

•

Stressbestendig De rust kunnen bewaren in drukke / hectische situaties

•

Vertrouwen opwekkend Kunnen optreden als vertrouwenspersoon

•

Analytisch denkvermogen Zich aandienende problemen kunnen analyseren en van daaruit praktische oplossingen zoeken

•

Goede communicatieve vaardigheden O.a. voorzitten van de werkgroep vergaderingen

•

Arbo-georiënteerd Op de hoogte zijn en blijven van de Arbo-regelgeving

•

Ervaring met zorgsystemen / strategisch denkkader

•

Representativiteit

19

Organisatie typeringen

GENERATIEF Veiligheid is een integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering

PROACTIEF

Toename

Veiligheid is continue verbeterproces

Communicatie

CALCULATIEF We hebben (Arbo)management systemen voor alle risico’s

REACTIEF Veiligheid is belangrijk, we nemen meteen actie na ieder ongeval

Pathologisch Als we maar niet gepakt worden

20

Toename Vertrouwen

Verslag door Aart Kraak, Hoofd Kenniscentrum ArboPodium

Jan en Tibor begonnen hun workshop met het poneren van acht stellingen die direct helder maakten dat de arbocoördinator zich beweegt in een breed speelveld, maar ook in een spanningsveld: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Is er structureel overleg tussen de arbocoördinator en de directie? Zijn de overige medewerkers bekend met de arbocoördinator en diens werkzaamheden? Beschikt de arbocoördinator over voldoende kennis? Zijn er afspraken over budget? Wordt de arbocoördinator betrokken bij de planning van de organisatie? Zijn er binnen het bedrijf afspraken over arbo? Is er binnen de organisatie sprake van Arbobeleid? Wordt de arbocoördinator betrokken bij ontwerp, opbouw en inrichting van een productie?

Er ontstond een levendige discussie met de zaal, maar ook tussen deelnemers in de zaal onderling. Door te turven werd al snel duidelijk dat ondanks het feit dat er een gemêleerd gezelschap in de zaal zat, men in de praktijk vaak met dezelfde knelpunten wordt geconfronteerd. Het eerste onderwerp dat om die reden onder de loep werd genomen was: draagvlak. Men beaamde dat het financiële aspect minder nadrukkelijk als belemmering wordt ervaren als men er in slaagt het denkproces te veranderen, bewustwording te creëren. Het was bemoedigend om te constateren dat er al bij een flink aantal podiumbedrijven sprake is van draagvlak, hoewel we er nog lang niet zijn. Het financiële aspect blijft vaak een knelpunt; ook het vrijmaken van de arbocoördinator voor arbotaken is geen vanzelfsprekendheid. Een duidelijk knelpunt wordt ervaren bij het laatste punt van de stellingen: bij opbouw en inrichting is de arbocoördinator vaak betrokken, maar niet bij het ontwerp. Terwijl juist dan de risico’s worden gecreëerd en voorkomen kunnen worden. Als je er in dat stadium als arbocoördinator niet bij bent, loop je vaak achter de feiten aan en ontstaat in veel gevallen een vervelende dialoog. Daar valt dus nog veel te verbeteren. Ook hier geldt overigens dat er gelukkig al diverse bedrijven zijn waar er wel vanaf het begin een arbocoördinator bij betrokken is. Een interessante discussie ontstond ook toen de positie van de arbocoördinator in de organisatie aan bod kwam: welke pet heeft hij op? Sommige aanwezigen gaven om die reden aan dat de functie van arbocoördinator niet bij een managementfunctie ondergebracht zou mogen worden. Enkele aanwezige arbocoördinatoren verkeren of verkeerden in die positie en hebben dat niet per definitie als nadelig ervaren. Integendeel: vanuit die positie kunnen ook bepaalde beslissingen makkelijker worden genomen. Los van het feit of het wenselijk is om deze structuur te kiezen was men het er wel over eens dat het vooral van belang is dat Arbobeleid en de rol van de arbocoördinator onderdeel moet zijn van de bedrijfsvoering. De plaats in de organisatie vond men dan minder relevant. Ten aanzien van het speelveld/spanningsveld waarin de arbocoördinator zich bevindt werd door Jan en Tibor helder geschetst met welke partijen/processen rekening gehouden dient te worden: o o o o o o

Management: blijft eindverantwoordelijk, en dat wordt door de arbocoördinator wel eens vergeten Ontwerp: door mee te denken wordt voorkomen dat later in het proces ingegrepen moet worden Techniek: technici zijn uitstekend in staat (soms noodgedwongen) om te improviseren. Soms worden daardoor risico’s genomen. Uitvoering: hun arbeidsomstandigheden hebben ze vaak niet zelf in de hand Omgeving: soms is het noodzakelijk met derden goede (soms contractuele) afspraken te maken Publiek: ondanks het feit dat zij er zelf voor kiezen om naar een voorstelling te gaan dient ook hun veiligheid in acht te worden genomen

21

Allemaal zaken waar de arbocoördinator een rol in heeft. Deze workshop maakte duidelijk dat het beleid van een organisatie in belangrijke mate bepaalt in hoeverre de arbocoördinator uit de verf komt. Een goede arbocoördinator is in staat dat beleid mede vorm te geven en te sturen.

22

2.> Contacten externe partijen door Marijcke Voorsluijs, TOT – Technische Organisatie voor Theater CV Marijcke Voorsluijs

Opleiding: Werkervaring: Drijfveer:

Organisatiepsychologie 10 jaar inspiciënt Liefde voor theater & theatermakers

TOT werkt momenteel voor:

Stadsschouwburg Utrecht (planning, communicatie) Van Baasbank & Baggerman (tourneevoorbereiding) Paradise Regained (technische coördinatie)

Interne technische organisatie Opdrachtgever:

Stadsschouwburg Utrecht.

Voorbeelden van werkzaamheden:

- Opzet afdeling technische organisatie (kantoor voor de techniek, logistiek en planning rond voorstellingen, interne communicatie, standaard draaiboeken) - Model productie risico-inventarisatie, aanpassing RI&E Schouwburg - Verheldering arbeidsvoorwaarden (opstellen urenreglement) - Contractmodellen en algemene voorwaarden - Implementatie en applicatiebeheer van 3 planningspakketten - Computercursussen en softwaretrainingen - Managementinformatie, -adviezen en –ondersteuning.

Tourneevoorbereiding Opdrachtgever:

Van Baasbank & Baggerman.

Technische voorbereiding voor Nederlands/Belgische tournees van niet-Nederlandse gezelschappen, waaronder: - La La La Human Steps (Canada) - STOMP (Engeland) - Joe (Canada) - Guang Dong Modern Dance Company (China) - Sémola Teatro (Spanje) - Batsheva Dance Company (Israel) - Les Deux Mondes (Canada)

Technische coördinatie -

Festival Paradise Regained, festival van 11 Oost-Europese theatervoorstellingen in 7 Nederlandse schouwburgen in november 2004. Showcase van drie Nederlandse choreografieën in één programma, onderdeel van Festival RomaEuropa in Rome in november 2004.

23

Geschiedenis

Opleidingen: 1984-1990 1987-1990 1990-2000 2000-2004

2002-2004

Sociale en organisatiepsychologie, Rijksuniversiteit Utrecht. Theaterwetenschap, Rijksuniversiteit Utrecht. Diverse cursussen op theatertechnisch gebied. Trainingen in management en ondernemerschap, zoals timemanagement, projectmatig werken en onderhandelingsvaardigheden. Specialistische cursussen op computergebied, zoals Advanced Excel, Access, Databases, SQL, HTML en Visual Basic.

Werkervaring: Techniek / inspiciënt (licht- en hijstechniek) Voor tientallen opdrachtgevers, waaronder Dansgroep Krisztina de Châtel, Djazzex, Wadaiko Ichiro (Japan), RO theater, La La La Human Steps (Canada), Conny Janssen Danst, De Paardenkathedraal, Springdance, Stadsschouwburg Utrecht.

Technische coördinatie Van tournees van onder anderen La Cuadra de Sevilla (Spanje), Maguy Marin (Frankrijk), Cloud Gate Dance Theatre (Taiwan), Muziektheater Transparant (België), Cie. Ea Sola (Vietnam), Cie. Marie Chouinard (Canada), Charleroi Danses (België), Les Ballets C de la B (België), Hush Hush Hush (België), Hotel Pro Forma (Denemarken), Cie. Michèle Anne de Mey (België), Akram Khan Dance Company (Engeland), Storm (Duitsland), Salia Nï Seydou (Burkina Faso).

24

Presentatie Marijcke Voorsluijs

Externe contacten in overvloed o arbodienst o leveranciers o arbeidsinspectie o brandweer o brancheorganisaties o collega-gezelschappen o collega-theaters Gezelschap bezoekt theater o ieder z’n eigen huiswerk o de één informeert de ander o afspraken over risico’s, maatregelen en verantwoordelijkheden o arbo-coördinator schept kader 1

Huiswerk o RI&E o gebruiksvergunning o huishoudelijk reglement o ontruimingsplan o procedures voor (bedrijfs)ongevallenkennis

2

Uitwisseling o huisregels van het theater o technische gegevens van het theater o (informatievoorziening door de producent) o RI&E van het gezelschap o PRI&E van de voorstelling

3

Afspraken o verantwoordelijkheid o restrisico’s o maatregelen: wie doet wat? o afspraken helder voor wie op de vloer staat

4

Arbo-coördinator o logische procedures o eenduidige afspraken o heldere communicatie o goede contacten binnen eigen organisatie o toezicht op naleving afspraken

25


Fallen – een praktijkvoorbeeld Een voorbeeld van: o onduidelijke technische informatie o tegenstrijdige informatie in de PRI&E o schouwburgen komen in actie o er komt een oplossing, maar het geheel verdient geen schoonheidsprijs! Fallen – de technische lijst We need: o

o

1 dynamic rigging point upstage for acrobatic rope, dynamic load requirement 250 kg, must be separate from lighting grid as described in the attached drawing/ picture aerial image #1.jpg (we bring rigging material, acrobatic robe and chair) 1 dynamic rigging point upstage for acrobatic rope and bungee cord, dynamic load requirement 130 kg, must be separate from lighting grid, we strongly prefer to use your back- wall working gallery and open dark back- wall or black back drop, as described in the attached picture aerial image #2.jpg (we bring basic rigging material and bungee cord)

Fallen – de foto’s Fallen – de PRI&E Fallen – de schouwburgen o schouwburgen overleggen: doen we mee aan bungee jumping uit de trekken? o de een schrijft een brief: wij hijsen geen mensen – maar doet het toch o de ander zegt: we hebben het wel gedaan, maar eigenlijk kan het niet o een derde: het viel erg mee, er wordt niet gehesen, hij klimt alleen omhoog Fallen – de stunts o acteur klimt aan een touw omhoog o hij zit 20 minuten in de kap, op een plankje aan touwen, zonder valbeveiliging o hij laat zich langzaam zakken, al draaiend om het touw o hij klimt weer omhoog en blijft zitten o andere acteur doet abseil-act tegen de achterwand Fallen – later in de tour o hijsmateriaal van de schouwburg o eindverantwoordelijkheid voor rigging bij de schouwburg, voor de stunt zelf bij de acteur o valbeveiliging voor de acteur in de kap o apart contract, in aanvulling op de PRI&E, waarin verantwoordelijkheden worden vastgelegd

26


Fallen – wat valt er te leren? o eigen huiswerk o uitwisseling o onderlinge afspraken o conclusies voor de arbo-coördinator 1

Huiswerk o RI&E en/of huishoudelijk reglement van theaters lijken onduidelijk, discutabel of van elastiek – of zijn de medewerkers niet goed op de hoogte? o wijken regels voor zakelijke belangen? o hoe is het met de vakkennis van theaters, producenten en gezelschappen? o branche-brede richtlijnen zijn welkom!

2

Uitwisseling o huisregels van het theater waren niet helder voor de producent o RI&E van het gezelschap was er niet omdat ze niet nederlands zijn o PRI&E van de voorstelling gaf geen uitsluitsel over risico’s en verantwoordelijkheden

3

Afspraken o schouwburgen belden elkaar, niet de producent o onduidelijkheid: men ging uit van het ergste o producent en gezelschap moesten in elk theater de discussie opnieuw voeren o contract werd pas later gemaakt n.a.v. ervaringen in het begin van de tour o restrisico’s bleven bestaan

4

Arbo-coördinator o verantwoordelijkheid die niet genomen wordt door de eerst aangewezene, kost anderen onevenredig veel energie o gebrek aan duidelijkheid in het voortraject legt een grote druk op de mensen die met de uitvoering zijn belast o heldere communicatie verhoogt het werkplezier en komt de kwaliteit van de voorstelling ten goede

Moet het altijd zo ingewikkeld? Nee: veel regels en richtlijnen liggen vast.

Maar leg wel een goede basis: o werk aan je kontakten o houd je kennis op peil o zorg dat je stukken op orde zijn o zorg dat de informatie te vinden is o wek (en geef) vertrouwen

27


Marijcke Voorsluijs heeft organisatiepsychologie gestudeerd en na haar opleiding 10 jaar gewerkt als inspiciënt in een theater. Tegenwoordig heeft zij haar eigen adviesbureau TOT en begeleid organisaties in de podiumkunst ondermeer op het gebied van “Arbo”. Binnen de podiumkunsten hebben alle organisaties te maken met een veelvoud van externe partijen. De arbocoördinator binnen een bedrijf komt ondermeer in aanraking met een Arbo-dienst, leveranciers, Arbeidsinspectie, brandweer, branche organisaties, collega gezelschappen en collega theaters. Tijdens deze externe contacten krijgt de arbocoördinator ondermeer te maken met de RI&E, de gebruikersvergunning, huishoudelijke reglementen, ontruimingsplan, procedures voor ongevallen, etc. Wanneer de organisatie ook externen ontvangt vindt er natuurlijk ook uitwisseling van informatie plaats zoals: huisregels van het theater, technische gegevens van het theater en informatie van de bezoekende producent. Gezien de hoeveelheid externe contacten en gegevens die uitgewisseld moeten worden is het dan ook verstandig (zelfs noodzakelijk) om hierover goede afspraken te maken. Want voor een goede samenwerking is het essentieel om duidelijk te hebben wie verantwoordelijk is, welke risico’s er op de locatie aanwezig zijn en wat je van een ander kunt verwachten. De Arbo coördinator is dan ook de aangewezen persoon bij uitstek om te zorgen voor logische procedures, eenduidige afspraken en een heldere communicatie. De coördinator is namelijk de persoon die goede contacten heeft binnen de eigen organisatie en tevens toezicht kan houden op de naleving van gemaakte afspraken. Een voorbeeld uit de praktijk waarbij de contacten door het ontbreken van goede afspraken moeizaam verlopen. Een buitenlands gezelschap verspreidt een productie RI&E met hierin onduidelijke en tegenstrijdige informatie. De schouwburgen en theaters interpreteren de gegevens op een eigen manier en verbinden hieraan conclusies zonder dit te overleggen met het gezelschap. In plaats hiervan gaan de verschillende schouwburgen en theaters elkaar bellen en gaan zij onderling in overleg of zij de in de PRIE beschreven situatie wel moeten accepteren. In de praktijk valt het echter allemaal eigenlijk wel mee. Door de onduidelijke informatie hadden de schouwburgen de gegevens verkeerd geïnterpreteerd en ging men er vanuit dat het gezelschap mensen ging hijsen met de trekkenwand en dat er “gebungeejumped” zou worden vanuit de trekken. Dit blijkt echter een touw en abseil-act te zijn. Met een aantal aanpassingen in de werkwijze met de touwen en een aanpassing aan de inhoud van de PRIE is het probleem de wereld uitgeholpen. Er is echter veel tijd verloren gegaan door diverse telefoontjes en discussies tussen schouwburgen en technici onderling terwijl dit met 1 telefoontje richting gezelschap voorkomen had kunnen worden. Wat valt er uit dit voorbeeld te leren? Er komen een aantal dingen naar voren die in het voortraject (het huiswerk) niet goed waren geregeld: huisregels van de theaters en schouwburgen waren niet duidelijk voor de producent; de PRIE van het gezelschap gaf geen uitsluitsel over de risico’s en de verantwoordelijkheden; schouwburgen en theaters belden elkaar en niet de producent; onduidelijkheid: men ging uit van het ergste; producent en gezelschap moesten op elke locatie weer dezelfde discussie voeren; er werden pas schriftelijke afspraken gemaakt n.a.v. ervaringen sinds het begin van de tour.

In het bovenstaande voorbeeld is een duidelijke rol weggelegd voor de arbocoördinator. De coördinatie tussen het uitwisselen van gegevens en het maken van afspraken over verantwoordelijkheden vond namelijk niet plaats. Na afronding van het voorbeeld ontstaat er al snel een discussie in de zaal, iemand vraagt hoe je bijvoorbeeld afspraken kunt maken als je verantwoordelijk bent voor 1400 optredens per seizoen. Als tegenargument roept iemand “wij doen dat eigenlijk altijd al, niet alleen omdat het moet, maar omdat het makkelijker werkt”. En inderdaad behalve dat de werkzaamheden allemaal makkelijker verlopen als er goede afspraken gemaakt zijn is het vanuit artikel 19 van de Arbo-wet ook gewoon een verplichting om goede afspraken te maken over gezond en veilig werken. Het nieuwe digitale Arbohandboek zal hiervoor ook een hulpmiddel zijn. Hierin opgenomen zit een communicatie platform aarop de schouwburgen en theaters op een gemakkelijke manier kunnen communiceren en afspraken kunnen maken met gezelschappen.

28

3.> Hoe breng je Arbo aan de man en vrouw?door Maleene Ridder, Coproductie Arboriginals en ErgoConsult Presentatie Arboriginals

Mooi vak?

Hoe breng je arbo aan de man (m/v)?

1. Communicatie als basis voor succesvol arbobeleid 2. Arbocommunicatie = maatwerk - kent u uw bedrijf? - kent u uw publiek? 3. Arboco = manusje van alles? - hoe weerstanden “ombuigen” bij professionals 4. Uit de praktijk gegrepen

Het ABC van Arbobeleid

• A = Arbo-minded werkgever verantwoordelijk én voorbeeld • B = Beleid o.a. doelstelling, plan van aanpak, structuur, rolverdeling, evaluatie • C = Communicatie alles bekend en begrepen?!

Arbocommunicatie = maatwerk

• Kent u uw bedrijf? • Soorten bedrijven: – Beginners – Doeners – Denkers – Durvers

Beginners

• • • •

Er is iets aan de hand Probleem wordt onderkend Oriëntatie op probleem Weinig ervaring en/of deskundigheid

• Aandachtspunt: Samenwerken & Arbostructuur • Valkuil: Arboco op stoel werkgever

Doeners

• Al met Arbo aan de slag • Oplossingen centraal • Grote rol Arboco (manusje van alles) • Aandachtspunt: Arbo voldoende in de lijn? • Valkuil: Arbo niet op agenda bestuurder

Denkers

Manusje van alles?

• Beleidsplannen, procedures, intentieverklaringen...... • Weinig actie, veel regels • Aandachtspunt: Papier is geduldig • Valkuil: Arbo wordt ver-van-mijn-bed-show

29

Presentatie Arboriginals


Durvers

• • • •

Waar staat het “publiek”?

Denken & doen Visie op personeelsbeleid Arbostructuur Maatwerk

• • • • • •

• Aandachtspunt: Kritisch blijven • Valkuil: Achterover leunen

Openstaan Willen Begrijpen Kunnen Doen Blijven doen


Stapsgewijs communiceren

1. 2. 3. 4.

bewustwordingsfase interessefase overwegingsfase toepassingsfase

= = = =

werven voorlichten communiceren begeleiden

Arbo = paraplubegrip • • • •

Zonder plan geen resultaat Lange termijn: frapper toujours Inzet sleutelfiguren Voorbeeld geven = ook Arbocommunicatie

weten -> doen -> blijven doen

Goede voorbeeld?

C’est le ton qui fait la musique

Arbocommunicatie en professionals: • • • • •

Allergie voor moeten?

Allergie voor ‘moeten’ Eigenwijs Lage prioriteit Arbo Arbo beknot vrijheid What’s in it for me

Arbocommunicatie en Professionals

• Concrete aanleiding als beginpunt • “Winst” verduidelijken • Niet betuttelen: - participeren (en niet top-down) - eigen verantwoordelijkheid centraal • Resultaat in de schijnwerpers

30

Presentatie Arboriginals

Uit de praktijk gegrepen

Nico & Marco

• Steunpunt Beeldschermwerk PCM • RSI-campagne Rabobank • FutureNetwork • GTI

Gezond verstand

Veiligheidsregels

• Structurele aandacht voor arbo, VCA-certificering • Alle vestigingen (35), alle medewerkers (7000) en contractors • Doorlopend, praktisch, toegankelijk, participatief, structuur en commitment scheppen • Projectmatige aanpak, geen arbo-uitstraling

• • • •

Doelgroep / middelenmatrix

Brief

Map

Affiches

Monteurs Chefs Werkvoorbereiders Inkopers Managers Arboco’s

Strip

Bedrijfsblad

Medewerkers + leiding montage Doel: attitudeverandering Gespreksonderwerp Arbo is niet voor watjes

Succesfactoren GTI-campagne

• • • • • • •

Herkennings- en beoordelingsvermogen Vaardigheden Aantrekkelijke alternatieven Arbo heet gezond verstand Acceptatie, betrokkenheid Bevestiging, stimulering Cultuur

Thuisfront

Op alle niveaus: management, team, medewerker

Externen

FUNctioneel!

www.arboriginals.nl

We helpen u onvergetelijk te communiceren

31


De workshop van Maleene handelde over de communicatie rond arbo binnen organisaties, en de rol van de arbocoördinator daarbij. Voor een succesvol arbobeleid is een goede communicatiestructuur een absolute voorwaarde. De arbocoördinator moet dat dan ook goed in de vingers hebben. Van de arbocoördinator wordt verwacht dat hij goed kan omgaan met weerstanden en dat hij die weet om te buigen tot kansen. Dat is niet makkelijk en lukt alleen als er aan een aantal randvoorwaarden is voldaan. Het ABC van arbobeleid staat daarbij centraal: A: Arbo-minded werkgever: een voorwaarde is dat de werkgever zich verantwoordelijk voelt en het goede voorbeeld geeft; B: Beleid: Ad hoc- aanpassingen en –maatregelen lijken op korte termijn zinvol en succesvol, maar op de langere termijn biedt dat onvoldoende structuur; C: Communicatie: door met alle betrokkenen geregeld af te stemmen kan/moet worden gecontroleerd of de informatie is ‘geland’; Ten aanzien van het niveau van arbobeleid kunnen volgens Maleene 4 soorten organisaties worden onderscheiden: • Beginners • Doeners • Denkers • Durvers Elk van deze heeft zijn kansen en valkuilen wanneer het de rol van de arbocoördinator betreft. Bij de ‘beginners’ is er de valkuil dat de arbocoördinator op de stoel van de werkgever gaat zitten en zich verantwoordelijkheden toerekent die hij niet heeft. Bij de ‘doeners’ staat het nemen van maatregelen centraal. Soms echter onvoldoende doordacht en met te weinig visie. De arbocoördinator heeft hier doorgaans veel op zijn bureau. Bij de ‘denkers’ is op papier veel geregeld en vaak ook heel goed. Helaas gebeurt er in de praktijk weinig. De ‘durvers’ hebben het in het algemeen het beste voor elkaar: visie, structuur, maatwerk. Communicatie over arbo is maatwerk. Om een goede arbo-communicatiestructuur te realiseren moeten enkele stappen worden gezet: bewustwording (‘werven’) Æ interesseren (voorlichting) Æ communiceren Æ en tot slot toepassen/begeleiden. Het is voor een arbocoördinator essentieel dat hij binnen de organisatie de goede toon weet te vinden en weet om te gaan met weerstanden. Focussen op voordelen (en die helder maken) kan weerstanden wegnemen. Aan arbobeleid en arbocommunicatie moet een goed plan voor de (middel)lange termijn ten grondslag liggen.

32

4.> Arbo kijken door Anke van Es, Schermer Trommel & De Jong

Schermer Trommel & de Jong Arbo is onmisbaar Uw personeel is waardevol. In uw ogen is een goed werkklimaat dan ook belangrijk. En Arbo is noodzakelijk voor een optimaal bedrijfsresultaat. Daarom zet u zich actief in voor een gezonde, veilige en stimulerende omgeving. U zoekt een Arbo-dienst die dit inzicht met u deelt. Schermer Trommel & de Jong is zo’n Arbo-dienst. Wij willen graag samen met u Arbo in uw bedrijf een krachtige impuls geven. Onze kennis en ervaring zijn een aanvulling op de activiteiten die u al ontplooit. Zo is de ontwikkeling van arbobeleid een continu en gezamenlijk proces van onderzoeken, verbeteren en toetsen. Maar ook van leren, kennen en herkennen. Belangrijk daarbij is dat u daadwerkelijk aan de slag kunt: onze adviezen zijn doelgericht en toepasbaar. Graag willen wij met u praten over hoe onze samenwerking vorm kan krijgen. Wij bieden alles wat u van een gecertificeerde Arbo-dienst mag verwachten. En meer. Onze expertise? Uiteraard het ondersteunen van Arbo- en verzuimbeleid, maar ook RSI-preventie en onderzoek naar stress en werkbeleving. Wij werken voor (middel)grote organisaties, bijvoorbeeld in de industrie en de zakelijke dienstverlening, de luchtvaart en de podiumkunsten. Vooral werken wij met organisaties die onze visie delen: Arbo is onmisbaar. Voor meer informatie kijk op onze website www.stdj-arbodienst.nl

33

CV Anke van Es Senior arbo-adviseur/ergonoom Schermer Trommel & de Jong Frankenslag 357 2582 HP Den Haag t 070-4161210 e [email protected]

WERKERVARING Vanaf 1998

Werkzaam als senior arbo-adviseur bij Schermer Trommel & de Jong Arbodienst; verantwoordelijk voor de uitvoering/coördinatie van (productie)risicoinventarisatie en –evaluaties, voorlichtingsprogramma’s, coaching van arbocoördinatoren en arbo-commissies en ergonomisch onderzoek. Onder andere werkzaam voor organisaties in de Podiumkunsten, zoals theaters en theaterproducenten.

Van 1991 tot 1998

Werkzaam als adviseur arbeidsomstandigheden bij de ArboUnie Groningen met als specialisatie ergonomie; taken in advisering over arbo-en verzuimbeleid, het uitvoeren van werkplekonderzoek en RI&E’s en het geven van voorlichting.

OVERIG November 2003

OPLEIDING 1987-1991

1991-2004

34

Workshop gehouden over de productie-RI&E op het internationale conferentie over VGW in dans en voor dansers ‘Not just anybody and Soul’

Doctoraal Bewegingswetenschappen, afstudeerrichting Arbeid & Gezondheid, Rijksuniversiteit Groningen Diverse trainingen en cursussen op het gebied van arbozorg, kwaliteitszorg en voorlichting.

Presentatie Anke van Es

Arbo-Kijken workshop voor arbo-coördinatoren (in spé)

De arbo-coordinator kijkt… Anke van Es, adviseur bij Schermer Trommel & de Jong

De arbo-coordinator kijkt… {

Waar kijk je naar/waar let je op?

{

Wat heb je gezien?

{

Wat heb je niet gezien?

{

Wat kan je niet zien?

De arbo-coordinator kijkt… { { { { {

Waarom? Waar? Wanneer? (met) wie? Wat?

De arbo-coordinator kijkt…

Maar kijken is niet genoeg!

De arbo-coordinator kijkt… {

{ { { { {

Waarom: toets op beleid (procedures, afspraken, etc.), fysieke aspecten (inrichting werkplek/ontwerp/gebouw) en menselijke aspecten Waar: Overal Wanneer: voor, tijdens en na realisatie (met) wie: met alle betrokkenen Wanneer: in een zo vroeg mogelijk stadium Wat: zie arbo handboek voor theater en later de digi-RI&E

De arbo-coordinator kijkt…

… … … …

en en en en

luistert leest ruikt voelt!

35


Anke van Es begint haar verhaal met een toelichting op haar werk als Arboadviseur voor een Arbodienst. Haar werk bestaat grotendeels uit het dagelijks “Arbo kijken”. Met behulp van een tiental foto’s van praktijk situaties onderbouwt zij haar verhaal en legt zij uit hoe de “professional” Arbo kijkt. De situaties variëren van een kar met een vastgelopen wiel tot het werken met elektriciteit in het buitenland. Anke plaatst na afloop van de foto’s dan ook de stelling: “de Arbocoördinator kijkt, waar hij naar kijkt is echter afhankelijk van zijn achtergrond”. De Arbocoördinator in de podiumsector bestaat meestal uit een combinatie functie. De meeste organisaties zullen geen fulltime Arbocoördinator in dienst hebben. Vaak is er sprake van een stukje “bedrijfsblindheid”, vaak zien mensen geen noodzaak tot verandering omdat het altijd al zo is geweest. Vanuit de zaal komt het argument dat Arbo doorschiet en niet meer aansluit bij de praktijk. “onwerkbaar” mompelen anderen instemmend. Anke reageert hierop met de opmerking dat Arbo geen beperking is maar een noodzaak om gezond en veilig te werken. Veiligheid en gezondheid hoeven geen artistieke beperking op te leveren, alles blijft mogelijk echter moet wel voldoende aandacht besteed worden aan het veilig en gezond uitvoeren. De arbocoördinator kijkt dus…maar waar kijk je naar en waar let je op? Waarom kijk je? Wanneer kijk je? (met) Wie kijk je? Wat? -

Waarom?: toets op beleid (procedures, afspraken, etc.), fysieke aspecten (inrichting werkplek/ontwerp/gebouw) en menselijke aspecten.

-

Waar?: overal!

-

Wanneer?: voor, tijdens en na realisatie.

-

Wat?: zie Arbohandboek voor theater en de digi-RI&E.

De arbocoördinator kijkt…en luistert…en leest…en ruikt…en voelt!

36

5.> Arboplanning door Frans Helvensteijn, ArboUnie CV Frans Helvensteijn Mijn roots liggen in de verpleging. In 1982 als bedrijfsverpleegkundige gestart bij een gemeentelijke bedrijfsgezondheidsdienst. Onder deze vlag tot 1999 gewerkt voor een sociale werkvoorziening. In die periode de post Hts opleiding arbeidshygiëne in Breda afgerond. Aangezien de nadruk bij de sociale werkvoorziening teveel op sec het verzuim kwam te liggen, als arbeidshygiënist gestart bij een andere bedrijfsgezondheidsdienst, die in 2001 fuseerde met de Arbo Unie. Sindsdien werk ik als arbodeskundige en verricht ik Risico inventarisaties en werkplekonderzoeken voor de theaters, het wegvervoer en verpleeghuizen.

Het werk binnen de theaterwereld vind ik leuk en uitdagend. Leuk, vooral omdat ik als “hobby” regelmatig ook werkzaam ben als beveiliger bij grote popevenementen (Low lands, North Sea Jazz, kuip- en arenaconcerten, de standaard Ahoyconcerten en enkele optredens in Paradiso, de Doelen en Carre). Uitdagend omdat in de theaterwereld Arbo niet overal gedragen wordt. Hiervoor worden een aantal redenen aangegeven, zoals gebrek aan tijd, gebrek aan financiën, te starre interpretatie van de wetgeving, te kleine producties, kleine theaters, werken met veel vrijwilligers, etc. Hierin wil ik graag een positief steentje bijdragen om d.m.v. de risico inventarisatie meer helderheid in deze problematiek te brengen, waardoor er meer structuur komt in de uitvoering van de arbozorg per theater.

37

Tijdens de workshops is er over een aantal zaken stevig gediscussieerd. Gebleken is dat voor een goed functioneren van een arbocoördinator in de basis een aantal zaken goed geregeld dienen te zijn, zoals: 1: Er moet draagvlak zijn binnen de organisatie. D.w.z. dat directie, lijn managers, stafmedewerkers, medewerkers op de vloer en OR zich bewust zijn van waar de Arbo-wet voor staat en zo goed als het aan hiernaar willen handelen. Daarbij moet opgemerkt worden dat de aangestelde arbocoördinator t verantwoordelijk is voor de arbozorg maar een signalerende en adviserende rol heeft naar directie en OR. 2: De arbocoördinator de mogelijkheden heeft om een groep medewerkers uit de diverse disciplines om zich heen te verzamelen die ieder voor zich op de hoogte is van de in zijn/haar specifieke arbeidsomstandigheden voorkomende problemen.(bijv. een arbo-commissies) 3: Deze groep de knelpunten per discipline signaleert, oplossingen aanbiedt en van hieruit een plan van aanpak opstelt. 4: Dit plan van aanpak vervolgens als advies aan directie en OR aanbiedt. 5: Na fiat van de directie het plan van aanpak implementeren en de oplossingen doorvoeren naar de werkvloer. 6: Door evaluatie van de bereikte resultaten, jaarlijks het plan van aanpak bijstellen en de bereikte resultaten kunnen worden vermeld in het jaarverslag. 7: Door regelmatige controle en bijstelling zorgdragen voor continuïteit in het signaleren en adviseren van geconstateerde knelpunten.

Opmerkingen vanuit de groepen. -

-

-

38

Vaak moet ik met twee petten op mijn werkzaamheden doen, dat botst nogal eens. Wij doen het redelijk, maar de groepen (vooral de reizende) maken er vaak een zooitje van. Klachten over groepen doorspelen naar de directie levert vaak niets op. Een toneelgroep weigeren is nog wel mogelijk, maar meerdere groepen weigeren is niet mogelijk. Dit geldt vooral voor de kleine theaters. Aanpassingen volgens de Arbo-wet gaat vaak ten koste van de creativiteit. Je moet gek zijn om in een theater te werken. Er is gesproken over de cursus arbocoördinator. Biedt deze ook aan, aan de toneelschool en conservatoria dit kan de samenwerking tussen theater en groepen m.b.t. Arbo verbeteren. Theaters hebben vaak vast personeel, het poppodium draait op vrijwilligers. Zodra deze bijvoorbeeld gehoorbescherming moeten dragen, weigeren ze. Want na werktijd staan ze zonder bescherming in dezelfde herrie. De toneelmeester moet tijdens een uitvoering met een helm op lopen, de acteur in kwestie niet. De PRIE is uitgelegd, nu vooral aan poppodium en theaters. Wij waren en zijn op de hoogte (gelukkig ook meer uniformiteit) de groepen zijn niet op de hoogte. De groepen en producties ook deze info geven. Zo weet iedereen wat er van elkaar verwacht wordt. Hoe stel je een PRIE op voor buitenlandse groepen. Vooral groepen in een kleine setting hebben problemen met de Arbo-wet naar de letter uit te voeren. Arbocoördinatoren voelen zich verantwoordelijk wanneer werknemers niet volgens de arbonormen willen werken. Bijv. weigeren gehoorbescherming of veiligheidsschoenen te dragen.

Uit bovenstaande opmerkingen blijkt dat er nog genoeg knelpunten binnen de theaterwereld zijn met betrekking tot de implementatie en uitvoering van de Arbo-wet. Met deze workshop is duidelijk geworden dat men hierin niet alleen staat. Wordt arbozorg echter door iedereen in de theaterwereld gedragen, dan zullen ook langzaamaan de arbeidsomstandigheden verbeteren. Uiteindelijk heeft iedereen daar baat bij.

39

Presentatie Frans Helvensteijn

Kenmerken van de functie arbocoördinator

ARBOPLANNING

- De positie van de arbo-coördinator - Zijn taken - De stand van de arbozorg - De aard van de risico’s binnen de organisatie

•Frans Helvensteijn, Arbo-adviseur

Taken van de arbo-coördinator De positie van de arbo-coördinator binnen de organisatie - Formeel - Valt binnen de lijn of onder een stafafdeling - Is er sprake ven een opdracht of een functieomschrijving - Deeltijd of full-time - Informeel - Contacten intern met lijnmanagers, OR, stafmedewerkers en medewerkers op de vloer - Contacten extern met arbodienst, inspectie SZW, arboadviseurs of andere informatiebronnen - Bekendheid binnen de organisatie - Is er voldoende steun voor zijn inspanningen binnen de organisatie

- Ondersteunt het management in het voorbereiden van beleid en het nemen van beleidsbeslissingen - Signaleert stagnatie in uitvoering en voortgang van het arbobeleid - Verstrekt deze informatie als adviseur ook aan de OR of VGW-cie - Signaleert risico’s - Adviseert bij het opstellen van het jaarplan en jaarverslag - Ondersteunt en adviseert het middenkader

Aan welke criteria moet een arbo-coördinator voldoen Stand van zaken arbozorg binnen de organisatie

- Signalerend - Probleemoplossend - Preventief

40

- Moet op verschillende niveau’s een positie binnen de organisatie kunnen bekleden - Moet binnen de organisatie geaccepteerd worden - Moet bekend zijn in de organisatie - Moet communicatieve en sociale vaardigheden bezitten - Moet mensen enthousiast kunnen maken - Goede contacten met relevante instanties en functionarissen - Moet gemakkelijk benaderbaar zijn - Moet de vertaalslag kunnen maken van directie naar werkvloer

Presentatie Frans Helvensteijn

• Wie wordt in het bedrijf de arbocoördinator •

- toneelmeester

•

- technicus

•

- iemand van kantoor

•

- een andere discipline

•

- een full-time arbofunctionaris

Hoe vult een arbocoördinator zijn tijd in

Wanneer wordt arbo planning - Als de organisatie weet wat ze wil op het gebied van arbeidsomstandigheden en arbo-zorg. - Er een arbo-beleid op papier staat en er naar gehandeld wordt - Er tijd kan worden vrijgemaakt om het arbobeleid smoel te geven - De arbo-coördinator een beroep kan doen op anderen - De verantwoordelijkheden bij het lijnmanagement liggen en dat deze Arbo ook uitdraagt - De a.c. daarom ook door de lijn in de organisatie moet worden geïntroduceerd - Er afspraken zijn gemaakt m.b.t. de financiële randvoorwaarden

41


Net als in de ochtendsessie is er een vrije, plenaire discussie. Vooral technici en AC’s van poppodia komen met het probleem dat ze het op veel punten niet erg eens zijn met de arbo-regels, maar het toch doen en dan aanlopen tegen het feit dat de vele bij de poppodia werkzame vrijwilligers dan bijvoorbeeld geen gehoorbescherming willen dragen als ze achter de bar staan of veiligheidsschoenen willen dragen (afgezien nog van het feit dat verstrekking flink in de papieren loopt bij de vaakst tientallen vrijwilligers). De angst is dat als er streng wordt opgetreden de vrijwilligers opstappen. De al meer ervaren arbomensen uit het theater zeggen dat dat wel zal meevallen, dat het toch zal moeten en dat theater ooit ook in die ontkenningsfase zat.

De plenaire discussie gaat verder over de rol van de AC: volgens Frans Helvensteijn is het een eenzame functie. “In een klein theater ben je alles en doe je alles. Het is adviseren en tegelijk oplossen. Maar een AC weet waarschijnlijk niets van verzuim: het is dus beter om een arbocommissie te beginnen”, aldus Helvensteijn. “In je eentje lukt het niet.” Hoe ga je om met producties en collega’s die zich nergens aan houden? De directie is verantwoordelijk, dat is op deze dag al vaker gesteld. Maar de werknemer is echter ook verantwoordelijk voor zijn eigen daden.

Implementatie van arbobeleid is een probleem. 150 vrijwilligers en niemand draagt schoenen. Hoe kan je ze dwingen? Hoe hou je iedereen eraan? Of vind de AC het onzin. Hoe wordt je gedekt door de directie? Het is een dilemma want pas na veel dossiervorming en functioneringsgesprekken, voorlichting en sanctiebeleid kan je iemand aanpakken. Ondertussen is wel de werksfeer verziekt. Arbo moet wat dat betreft doordringen tot de directies, die meer back-up moeten geven

De conclusie is dat arbo een middel moet blijven en geen doel worden. Het probleem ligt erg bij de verantwoordelijkheden. Die zijn vaak onduidelijk. Ook de positie van AC met vaak een dubbelfunctie is onduidelijk.

42

6.> Arbo en dagelijkse uitvoering door Frans Ockeloen en Jeroen de Leeuw, I.A.B. Het I.A.B. is in 1993 opgericht en houdt zich bezig met de heren bijscholing voor theatertechnici en facilitaire bedrijven, zoals de licht en geluidsverhuurbedrijven. Het I.A.B. is een particulier opleidingsbedrijf en met goede contacten naar het werkveld. De programma's zijn to-the-point en praktisch van opzet. Het scala van de programma's varieert van licht, geluid, ligging, toneelinstallaties en veilig werken.

CV Frans Ockeloen Frans Ockeloen, (1958), oprichter en directeur Instituut voor Audio- en Belichtingstechniek. Vanaf 1981 fulltime geluidstechnicus, werkzaam voor Ampco, Focus. Ruim 10 ervaring opgedaan in het rock'n roll circuit met internationale acts en festivals,. Daarnaast meegewerkt aan vele evenementen en gewerkt voor gezelschappen, zoals Toon Hermans, Flairck, De Nieuw Amsterdam en nog vele anderen. Sinds 1993 vooral actief als opleider en consultant voor HW&P.

CV Jeroen de Leeuw In ´93 afgestudeerd aan de theaterschool (afdeling Dans) in Amsterdam. Vervolgens tot 2000 freelance gewerkt als productieleider, belichtingstechnicus en voorstellingsleider, o.a. Opera AHOY, Opera Zuid, ROTheater, Introdans, diverse kleine en grote evenementen en dansvoorstellingen, etc.). Heeft sinds 2001 een eigen bedrijf 'Leeuwenhart` dat zich toelegt op advies, ondersteuning en interimmanagement in de culturele sector ( o.a. Oosterpoort, O42 Nijmegen, Naranti Productions Amsterdam, Goudse Schouwburg etc.). Werkt samen met DSL Advies. Is betrokken bij de opleiding Inspiciënt Theatertechnicus GLA ( interim coördinator, docent, commissie van advies) en is inhoudelijk coördinator van de cursus `instructeur coördinator veilig werken podiumkunsten` bij het I.A.B.

43

Inleiding

z Het doel van de organisatie is continuïteit. Arbobeleid is een instrument om deze doelstelling te verwezenlijken. Natuurlijk wil elk podiumbedrijf mooie producties laten zien en wil elk gezelschap de mooiste voorstellingen maken. Maar de organisatie valt of staat bij het (blijvend) functioneren van de medewerkers. Het management dient veel aandacht te hebben voor al die zaken die een bedreiging vormen voor de continuïteit van het bedrijf.

z Arbogedrevenheid is het streven naar het optimaliseren van veiligheid, welzijn en gezondheid. Elke organisatie dient voor het voortbestaan in elke laag van de organisatie Arbogedrevenheid te stimuleren. Er is een risico-inventarisatie gemaakt, een plan van aanpak, prioriteiten etc en deze worden met alle betrokkenen besproken.

Het “Arbofocus”.

z De mate, waarin tegemoet gekomen wordt aan de eisen van Arbo. De Arbo-wet is een kaderstellende wet. Dit betekent dat de organisatie zelf ruimte heeft om veilige en gezonde arbeidsomstandigheden te creëren. De eisen van de Arbo-wet kunnen niet in overeenstemming zijn met de wensen van de medewerkers of management.

Arbogerichtheid

z De wijze waarop medewerkers zelf in staat zijn veilig te werken en arboconform te werken. Op de werkvloer zijn de werknemers zelf verantwoordelijk voor veilig werken. De medewerkers signaleren onveilige situaties, melden bijna ongelukken, gebruiken PBM’s etc. Als het management een lage Arbogerichtheid signaleert, dan is het doel van de onderneming, namelijk continuïteit of een variatie daarop, niet duidelijk bij de werknemers. Wat is er mis met de communicatie tussen werkvloer en management?

44

De 5 vergissingen in Arbobeleid

(Naar een idee van Guido Thys)

z Vergissing nr. 1 Arbogedrevenheid is een keuze. (Arbogedrevenheid is het streven naar het optimaliseren van veiligheid, welzijn en gezondheid). Het is geen vrije keus, het kan ook niet ingevoerd of verbeterd worden, het is essentieel voor de dagelijkse gang van zaken. Bij een organisatie waar men zich absoluut niet bewust is van gevaren, kan men spreken van een managementfout van de hoogste orde.

z Vergissing nr. 2: Arbofocus is absoluut (De mate, waarin tegemoet gekomen wordt aan de eisen van Arbo.) Overdrijven is een wezenlijk kenmerk van een hype. Lijkt op paradox met vergissing 1, maar de wet precies naar de letter van de wet uitvoeren kan een productie de nek omdraaien. De Arbo-wet is kaderstellend.

z Vergissing nr. 3: Mensen veranderen. Mensen veranderen niet snel, en zeker niet sneller als die noodzaak tot veranderen uit de koker van het management komt. “People don’t like being pushed around. They don’t like change, but they especially don’t like being changed”. Rich Teerlink & Lee Ozley

z Vergissing nr. 4: Arbogerichtheid is een sausje. Arbogerichtheid is de wijze waarop medewerkers zelf invulling geven aan veilig werken. Arbogerichtheid is niet vrijblijvend, alsof er twee manieren zijn om je werk te doen: een arbogerichte manier en een normale.

z Vergissing nr. 5: Arbo is een zaak van teamwork. Voor de meeste medewerkers geldt: afwachten tot de anderen beginnen en dan pas zelf in actie komen. Arbogerichtheid is een individuele aangelegenheid

45

De Arbocoördinator en de dagelijkse uitvoering

z Arbostructuur in de organisatie.

Arbostructuur in de organisatie Directie

Staf / Arbocoördinator

Hoofd afdeling

Hoofd afdeling

Hoofd afdeling

z De arbocoördinator in de organisatie De arbocoördinator is een staffunctie en coördineert. Hij of zij is niet eindverantwoordelijk voor de uiteindelijke uitvoer. Dat is namelijk de directie. De functie arbocoördinator wordt in de praktijk vaak gecombineerd met hoofd technische dienst of toneelmeester. Dit geeft vaak problemen omdat de betrokkene met twee petten op zit. In onze optiek kan een coördinator beter een neutrale positie innemen. De coördinator is belangenbehartiger van het arbobeleid en is dan niet direct betrokken bij de dagelijkse uitvoer.

z Arboverantwoordelijkheid in de praktijk Wie is verantwoordelijk voor de uitvoering van het arbobeleid? Medewerkers op de werkvloer, toneel, planning of kassa, kunnen worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheid, die samenhangt met de functie in de organisatie. Een arbocoördinator moet er voor zorgen dat het arbobeleid goed georganiseerd is. Dit betekent dat taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden bij iedereen duidelijk zijn. Het mag bij de medewerkers niet aan kennis ontbreken over wat nu wel of niet veilig, gezond of welzijnsbedreigend is. De wil moet er zijn, de zorg voor elkaar en het voortbestaan van het bedrijf.

z De Arbo-wet als kaderstellende wetgeving De wet stelt dat hijsen boven personen verboden is. Toch gebeurt dit dagelijks in het theater en de gehele entertainment industrie. De wetsmakers hebben destijds een bedoeling voor ogen gehad en de wet is geschreven voor de grootste gemene deler. De theaterbranche is een ”nis” in het grote geheel. Dit geeft ons ruimte om regelgeving en procedures zo in te richten dat we redelijkerwijs er alles aan hebben gedaan om ongelukken te voorkomen. Deze uitzonderingspositie is door de arbeidsinspectie ook bevestigd.

z Wat houdt arbobeleid in? Een plan van aanpak, een risico-inventarisatie, een risico-evaluatie, en duidelijke communicatie met elkaar over invulling en werkbaarheid van de afspraken. Daarbij is kennis over veilig werken op de werkvloer een noodzaak.

46

z Grote berg is niet wat het lijkt..

Grote berg is niet wat het lijkt z

z z z z

Voorbereiding RI&E Risico inventarisatie Risico evaluatie Controleren Rapporteren Instrueren Communiceren

Maak een begin met een plan van aanpak. Doe dit eventueel in overleg met een Arbo-dienst. Maak een risico-inventarisatie en ga deze evalueren. Huur een deskundige in als het specialistisch wordt. Zorg dat er op de werkvloer ook daadwerkelijk de juiste kennis over veilig werken aanwezig is. Investeer in persoonlijke beschermingsmiddelen en zorg dat mensen regelmatig controleren en rapporteren.

z De “Red Cap” en de arbocoördinator De Red Cap (M/V) is iemand die zelf meewerkt op de vloer en een functie heeft. Het verschil is dat deze persoon kennis heeft van veilig werken. Hij is op de hoogte van de productie risico’s en hij is het aanspreekpunt. De redcapper zorgt voor de juiste informatie op de juiste plek.

De “Red Cap” functie z Is vroegtijdig betrokken bij voorbereidingen en geeft iedereen een gezamenlijk streven. z Wordt aangestuurd door Arbocoördinator m.b.t. het werk van verschillende mensen en afdelingen, z z z z z

binnen competentie; Vergemakkelijkt het nemen van beslissingen; Maakt niet veilige situaties herkenbaar en kan ingrijpen. Rapporteert Geeft instructie De Red Cap zorgt voor invoering en naleving van arbo-afspraken

47

Samenvatting

z Elk individu is verantwoordelijk voor zijn bijdrage aan veilig werken; z De organisatie vult Arbobeleid in en structureert de uitvoering er van. (RI&E, PRI&E, werkafspraken, plannen van aanpak, procedures etc.)

z Kennis daar waar het nodig. Waar een verplichting ligt, moet de kennis daarover aanwezig zijn.

Het Instituut voor Audio- en Belichtingstechniek organiseert cursussen op alle technische gebieden in de podiumkunsten sector, zoals licht, geluid, hijsen/heffen, beeld en veilig werken.

Tot slot: Afgelopen jaar heeft het IAB de cursus Instructeur Veilig Werken Podiumkunsten geïntroduceerd. De eerste groepen zijn nu klaar met deze opleiding en de reactie zijn zeer bemoedigend. De cursus is ook zeer geschikt als aanvulling op de cursus Arbocoördinator. U kunt meer over deze boeiende cursus vinden op www.instab.nl

Frans Ockeloen Jeroen de Leeuw Instituut voor Audio en Belichtingstechniek

48


“Het doel van een organisatie is continuïteit”, zo begint Frans Ockeloen de workshop. “Arbobeleid is een instrument om dit te verwezenlijken”.

5 denkfouten

Frans Ockeloen is directeur van IAB, een opleidingsinstituut voor de podiumsector die ook opleidingen verzorgt over arbo. Ze hebben een uitgesproken mening over arbo en ook een specifieke invalshoek:

Enkele essentiële termen waarmee gewerkt wordt zijn: -‘arbogedrevenheid’ is het optimaliseren van VWG. -‘arbofocus’ is de mate waarin tegemoet wordt gekomen aan arbo. -‘arbogerichtheid’ is de wijze waarop medewerkers zelf in staat zijn om veilig te werken.

Er worden volgens Frans vaak 5 denkfouten in het Arbobeleid gemaakt:

-1- Arbogedrevenheid is geen keuze maar essentieel: als er gerommeld wordt heb je een ernstig probleem. -2- Arbofocus is absoluut, maar hoeft niet precies naar de letter van de wet, want de Arbo-wet is een kaderwet. -3- Mensen veranderen niet zo snel. Als je er niets mee hebt, helpt een training of een keurige PRI&E helemaal niets. -4- Arbogerichtheid is een sausje: ‘we doen ’s even wat aan arbo’, maar het is niet vrijblijvend. Alsof er 2 manieren zijn om je werk te doen: normaal of arbogericht. -5- Arbo is teamwork: iedereen wacht op de ander. Nee, arbogerichtheid is individueel.

Verantwoordelijkheden en functie AC

Jeroen de Leeuw neemt over: “In de IAB-cursus blijkt veel discussie te zijn over de verantwoordelijkheid en de structuur van een organisatie. Je hebt een directie met daartussen de hoofden, een staf en meestal de AC. Waar hoort deze laatste nu thuis? De AC checkt of de theatertechnicus de RI&E maakt. De AC steunt de directie maar ook ‘beneden’ . Dat laatste blijkt vaak niet zo te zijn. De AC is vaak ook hoofd van een afdeling. Werkt dat? Nee. Er is sprake van twee functies en er zou sprake moeten zijn van twee contracten. Haal de functies uit elkaar. Je moet namelijk in alle vrijheid de AC kunnen zijn.”

49

De verantwoordelijkheden voor de AC zijn in de praktijk controleren en adviseren. De directie is verantwoordelijk voor de hoofden van afdelingen. Deze hebben een eigen verantwoordelijkheid bij bijvoorbeeld het. bedienen van de trekkenwand. En iedere werknemer heeft verder verantwoordelijkheid voor het goed en veilig uitvoeren van het werk. Ze moeten het alleen wel weten: wie moet wat weten. De taakomschrijving moet dus duidelijk zijn. Terug naar de basis: is je eigen ACfunctie helder? Bekijk eens de grote berg die er op je af zou kunnen komen als het niet helder is: PRIE/NEN/Werken op hoogte, Wetgeving, Normen/ AI etc.. Maak het zo simpel mogelijk, is het advies van Jeroen en pak een ding tegelijk aan: een RI&E moet er bijvoorbeeld altijd zijn.

Een oplossing: de Red Cap-functie

Functievermenging is dus niet zo’n goed idee. Arbo is door technici aangezwengeld maar hoort daar niet thuis. Maar tegelijkertijd is er wel veel kennis aanwezig bij de technici over hun vakgebied. Om daar op het gebied van arbo van gebruik te kunnen maken zonder gelijk te hoeven spreken van AC heeft IAB een nieuw soort functie bedacht: de Red Cap.

De Red Cap is dus niet de AC, maar wordt door deze juist aangestuurd. De Red Cap is adviseur en maakt het nemen van beslissingen voor de AC gemakkelijker. De Red Cap is iemand die concreet meewerkt. Het is een tussenfunctie. De RC rapporteert aan de AC en grijpt in.

Complicatie daarbij is dat de technicus problemen heeft met rapporteren - het voelt al snel als de boel verlinken. Maar je moet risico’s melden om te kunnen ontdekken of er iets fout is gegaan. De AC geeft ook instructie en zorgt voor maken van arboafspraken met de RC.

50

Nuttige websites

Op het Internet is een indrukwekkende hoeveelheid informatie over Arbozaken te vinden. Wij hebben voor u een aantal websites afgestruind en zouden u willen aanraden eerst de volgende eens een bezoek te brengen. Trek er een paar uur voor uit om de zaak rustig te inventariseren. Op langere termijn zult u daar een hoop plezier van hebben. U weet dan waar u antwoorden kunt vinden op het merendeel van uw huidige en toekomstige vragen. Zo’n eerste, rustige websearch kan u mogelijk ook een hoop geld besparen. Informatie die u anders uit prijzige publicaties zou moeten halen, kunt u op diverse sites gratis downloaden.

www.arbo.pagina.nl Een volle dochter van www.startpagina.nl. Op het eerst gezicht een groot aantal links, waaronder; beurzen, weten regelgeving, overheid, werkgever versus werknemer, klimaat, bedrijven voor advies, onderzoek en/of trainingen, RSI, lawaai, enz. Tevens een uitgebreid discussieforum.

www.arbo.nl Dit is het Nederlands Focal Point van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk. Tevens directe toegang tot vergelijkbare websites in 18 andere Europese en NoordAmerikaanse landen. Kun je ook eens kijken hoe het bij de buren toegaat. Nuttige onderdelen zijn onder meer: Downloadable weten regelgeving evenals normering, Implementatie van Arbobeleid en –zorg, Instituten, Projecten, Publicaties (tijdschriften, nieuwsbrieven, databanken), Trainingen (branche- en beroepsspecifieke cursuskalenders), Veelgestelde vragen.

www.minszw.nl Nuttige informatie over de Arbeidsinspectie, weten regelgeving (boeteoplegging!) en diverse aspecten van veilig en gezond werken: van legionella tot RSI.

www.zichtlijnen.nl Zichtlijnen, het vakblad voor theatertechniek en theatermanagement heeft de afgelopen jaren veel gepubliceerd over allerlei aspecten van Arbozorg. Op de website kunt u de desbetreffende archieven raadplegen en artikelen downloaden. Op www.zichtlijnen.nl kunt u zich ook verzekeren van gratis toezending van een tweewekelijkse e-mail met ondermeer branchespecifiek arbonieuws. Bron: Freek Bloemers, Seminar ArboPodium

51

Nawoord

Door Aart Kraak, Hoofd Kenniscentrum ArboPodium

ArboPodium en de VPT kijken met een bijzonder goed gevoel terug op de arbocoördinatorendag van 5 april jl. De gezamenlijke voorbereiding en organisatie is beide partijen zeer goed bevallen en zal zeker een vervolg krijgen. We konden ons verheugen op bijna 180 deelnemers, vanuit alle geledingen van de podiumsector: poppodia, orkesten, schouwburgen, etc.; vertegenwoordigers van grote organisaties maar ook van kleine gezelschappen. De reacties van de deelnemers zijn positief; men vond met name de manier waarop het door de inleiders werd gepresenteerd erg toegankelijk en herkenbaar. Wat door de deelnemers ook erg gewaardeerd werd was de diversiteit aan workshops. Diverse deelnemers vonden het jammer dat ze niet alle workshops konden bezoeken. De workshopleiders hielden zich goed aan de opdracht dat een discussie met de zaal en tussen de deelnemers tot stand gebracht moest worden. Hierdoor ontstonden soms gedurfde discussies en raakten vertegenwoordigers van organisaties met verschillende achtergronden en verschillende problematiek met elkaar in gesprek. Uit die discussies bleek duidelijk de basale essentie van arbobeleid: commitment van de directie en faciliteren van de uitvoerenden. Met de aanwezigheid van de Arboriginals als dagvoorzitters werd een goede mix tussen intensief debatteren en relativeren gevonden. Kortom:

Een nuttige dag, met dank aan de aanwezigen voor hun actieve deelname en de workshopleiders voor hun presentaties.

52

Basaal Arbobeleid. ArboPodium - VPT. Maandag 5 april 2004 Meervaart, Amsterdam

Recommend Documents