Pengenalan MAKLUMAT AWAL SEBELUM KERJA
BAB 10 PERANCANGAN
Lokasi Kawasan Kerja
Sempadan Kawasan Kerja
Skala Pelan Akhir
Maklumat Datum
Maklumat ini dapat membantu mengenai gambaran awal kerja yang akan dijalankan Contohnya : ¾ skala pelan akhir – menetapkan sela antara garis peruman, sela antara titik fiks dan sela antara titik kedalaman ¾ Pelan lokasi – membantu dapatkan gambaran kasar tentang kedudukan stesen kawalan pesisir dan bentuk garis peruman
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Bentuk Garis Peruman
Garis peruman hendaklah selari dengan kawasan kerja bagi mendapat kawasan liputan kawasan laut yang terbaik. Terdapat 3 bentuk garis peruman: ¾ Selari lurus ¾ Selari bulat ¾ Radiasi Antara faktor yang mempengaruhi pemilihan bentuk garis peruman ialah : ¾ Lokasi kawasan kerja ¾ Peralatan penentududukan yang digunakan ¾ Kedudukan stesen kawalan
38 12
22
32
56 19 43 13
23
55
33
Pelabuhan dan jeti
Pinggir laut dan luar pesisir
9 garis peruman jenis selari bulat 9 Penentududukan menggunakan stesen penuh atau teodolit 9 garis peruman jenis selari lurus dan radiasi 9 Penentududukan menggunakan EPS, DGPS, stesen penuh atau teodolit 9 garis peruman jenis selari lurus dan selari bulat 9 Penentududukan menggunakan EPS, DGPS, atau mungkin juga stesen penuh jika berhampiran dengan pesisir Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud UTM
11
8
20 36 44 14
24
10 54
34
Selari Lurus
9
21
Radiasi
Selari Bulat
Bentuk-bentuk garis peruman
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Sungai dan kuala sungai
12
7
42
37
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
STESEN PENUH
3 2
4 5
9 8
10 13
1
6
A
14
11
TEODOLIT
16 17
7
12
20 15
Jarak/sudut
21 24
18 19
28
25
22
A
23 26
27
30 29
Jarak/sudut
B B
Bentuk-bentuk garis peruman di kawasan sungai dan kuala sungai Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
1
Selari Lurus 16
21
22
27
28
Radiasi
34
Radiasi 17
20
23
26
29
4
9
10 15
25 26
16
21
17
20
33
34
41
42
32
14
35
2
5
8
11
24 14
38
11
27
32
40
35
43
40
9
18
5
19
25
30
31 36 37
12
41
42
7 6
43 EPS/TEODOLIT
2
24
13
8
3
3
39
10
4
Selari Bulat
Selari Lurus
33
15
1
44
6
7
12 13
45
18
23 28
31
36
39
44
22
30
37
38
45
29
19
EPS/TEODOLIT
1
48
47
46
JETI
PESISIR Bentuk-bentuk garis peruman di kawasan pinggir laut dan luar pesisir
Bentuk-bentuk garis peruman di kawasan pelabuhan dan jeti Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Faktor-faktor Perlu Ambil Kira sela antara garis perum an
garis perum an
17
Antara faktor-faktor lain yang perlu diambil kira sebelum menjalankan sesuatu kerja hidrografi adalah seperti:
27
41 sela antara titik kedalam an
titik kedalam an titik fiks
¾ Skala pengukuran yang sesuai dengan kejituan dan ketelitian yang dikehendaki ¾ Sela garis peruman ¾ Sela fiks/kedalaman sepanjang garis peruman ¾ Halaju bot semasa peruman ¾ Arah garis peruman
16
28
40 sela antara titik fiks
15
29
39
Maklumat garis peruman Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Skala Pengukuran
Ditentukan oleh ketepatan dan kepadatan peruman. Skala pengukuran akan menjadi rujukan kepada halaju bot, sela peruman dan sela fiks. Biasanya sela fiks yang tetap dipilih di mana semua data sekaitan diambil setiap 25 mm (pada skala pengukuran) dan sela garis peruman pula adalah 10 mm (pada skala pengukuran). Contohnya, bagi skala pengukuran ialah 1 : 10 000, sela garis peruman ialah 100 m, sela fiks ialah 250 m dan jika halaju bot ialah 8 knot, sela masa ialah 60 saat setiap fiks.
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud UTM
Sela Garis Peruman
Kon alur pemerun gema yang meliputi kawasan dasar laut bergantung kepada lebar alur dan kedalaman. Bagi kedalaman purata, sela garis peruman dipilih supaya alur pemerum gema dapat meliputi seluruh dasar laut. Jika sela garis peruman adalah besar, liputan penuh dapat diperolehi menggunakan sonar imbas sisi. Kaedah yang biasa digunakan bagi operasi sonar imbas sisi adalah dengan melakukan larian sapuan bagi meliputi kawasan dasar laut pada 2 arah yang bersudut tegak. Dengan ini, rekod kualitatif dasar laut diperolehi antara garis peruman bagi menunjukkan butiran yang tidak dikesan oleh pemerum gema.
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
2
Sela Fiks
Kadang-kadang pemilihan sela fiks adalah mengikut kehendak pelanggan. Oleh itu tidak semua titik-titik kedalaman dijadikan titik fiks. Ini adalah supaya tidak membebankan kerja-kerja memelot. Dengan memilih sela fiks yang sesuai, kerja memelot titik-titik kedalaman menjadi ringan dan kejituan plotan masih tercapai. Jika titik-titik fiks diplot dan disambungkan dengan garis lurus, maka garis ini akan mewakili laluan bot semasa kerja ukur hidrografi dijalankan (dinamakan plot jejak). Dengan membahagikan beberapa titik antara fiks di atas plot jejak dengan sela lebih kurang 5 mm atau 10 mm, maka titik-titik ini akan menggambarkan kedudukan titik-titik kedalaman. Nilai-nilai kedalaman ini dapat diperolehi daripada proses penskalaan ekogram.
SOL 1
EOL 6 SOL 7
2
PLOT JEJAK
5 8
EOL 3
SOL 4 EOL 9
Plot jejak
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Sela Fiks (samb.) PLOT JEJAK
Pembahagian titik di atas plot jejak
Pembahagian titik-titik kedalaman di atas plot jejak
Sela antara titik-titik fiks dapat ditentukan samada dengan jarak, sudut atau masa. Penentuan sela adalah bergantung kepada jenis penentududukan yang digunakan. Rajah di sebelah menunjukkan penentuan sela fiks dengan jarak, sudut dan masa menggunakan kaedah penentududukan yang berlainan.
Pembahagian kedalaman di atas ekogram
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Sela fiks dengan jarak Sela fiks dengan sudut
EPS/Teodolit Stesen penuh
Penentuan sela fiks dengan jarak Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud UTM
Penentuan sela fiks dengan sudut
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
3
Halaju Bot Sela fiks dengan masa
Sela fiks
Keselamatan navigasi
Faktor-faktor yang Mempengaruhi Halaju Bot
Keadaan laut
Teodolit/Teodolit
Frekuensi ulangan denyut bagi pemerum gema
Penentuan sela fiks dengan masa Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Arah Garis Peruman
Faktor-Faktor Sampingan Lain FAKTOR - FAKTOR LAIN
Arah garis peruman biasanya dipengaruhi oleh keinginan untuk menggambarkan kontur kedalaman setepat yang boleh. Ini dapat dicapai dengan melakukan larian bersilang dengan arah kontur dan pada sudut tegak.
Jenis bot yang dikehendaki
Jenis pemerum gema / peralatan sonar yang dikehendaki
Kaedah penentududukan yang digunakan
Kaedah pungutan data
Kaedah bagi mencapai liputan dasar laut yang dikehendaki
Keperluan kakitangan yang terlibat
Keperluan Logistik
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Kejituan
Kejituan Kedudukan ¾ Bergantung kepada alat penentududukan yang digunakan dan skala pelan yang akan dihasilkan. ¾ Contohnya EPS, kejituan adalah 3 m bagi jarak yang mencapai 80 km dari pesisir. ¾ Bagi pelan berskala kecil, kejituan adalah tidak munasabah jika kejituan adalah kurang daripada 3 m kerana ini tidak akan mendatangkan kesan pada lukisan pelan. ¾ Bagi pelan berskala besar, contohnya pelabuhan memerlukan kejituan 1 m. Oleh itu, peralatan penetududukan yang lebih sesuai daripada EPS terpaksa digunakan.
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud UTM
Kejituan (samb.)
Kejituan Peruman ¾ Rujuk Jadual Kejituan Memelot Kedudukan Titik Kedalaman ¾ Kejituan adalah 1 mm di atas pelan tanpa mengira skala pelan tersebut. ¾ Contohnya, jika skala pelan ialah 1 : 10 000, maka 1 mm mewakili 10 m semasa pengukuran. ¾ Oleh itu jika laluan bot telah terkeluar 10 m dari garis peruman yang ditetapkan, ini tidak akan mendatangkan sebarang kesan kepada lukisan tersebut.
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
4
Penyediaan Peralatan Di Atas Bot
Penentududukan di atas bot mestilah mewakili titik dasar laut yang diukur. Peralatan penentududukan yang digunakan mestilah mempunyai hubungan dengan kedudukan transduser pemerum gema. Contohnya, jika menggunakan stesen penuh, kedudukan prisma mestilah diletakkan betul-betul tegak di atas transduser. Jika tidak, hubungan antara kedudukan prisma dan transduser (offset) mestilah diambil kira. Perkara ini bergantung kepada jenis projek yang dijalankan kerana bagi sesetengah projek hidrografi, jarak antara prisma dan transduser tidak memberikan kesan kepada kejituan yang dikehendaki. Kedudukan pemerum gema hendaklah pada tempat yang selesa, stabil, jauh daripada percikan air dan senang bagi pengguna membuat catatan di atas ekogram. Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Penyediaan Peralatan Di Atas Bot (samb.)
Pencatat ekogram hendaklah berada berdekatan dengan transduser bagi memastikan tidak ada apa-apa yang tersangkut pada transduser. Bagi bot hidrografi yang kecil pula, semua peralatan hendaklah disusun dengan kemas.
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
PENCATAT EPS BATERI EPS PRISMA/ ANTENA BATERI
PEMERUM GEMA
PENCATAT EKOGRAM
JURUMUDI
TRANSDUSER
Susunan peralatan hidrografi di atas bot
Dr. Mohd Razali Mahmud Fakulti Kejuruteraan dan Sains Geoinformasi Universiti Teknologi Malaysia
Dr. Mohd Razali Mahmud UTM
5
