Fertiliteitspreservatie bij borstkanker, wat zijn de mogelijkheden? AVL symposium 11 juni 2015 Eva Balkenende, arts onderzoeker CVV AMC
[email protected]
Achtergrond borstkanker • Incidentie 2012: 14.296 • Incidentie < 40 jaar: 669 (4,7%) • Behandeling: - chirurgie - (neo-)adjuvante chemotherapie risico op POI - radiotherapie - endocriene therapie (bij ER+) - preventieve adnex extirpatie (BRCA mutatie) - fertiliteitspreservatie
www.cijfersoverkanker.nl, richtlijn mammacarcinoom
Chemotherapie • Risico afhankelijk van: leeftijd vrouw, type chemotherapie, aantal cycli en dosis Risico op premature ovariële insufficiëntie (POI)
Behandeling
Hoog (>70%)
Voorbereiding stamceltransplantatie
Middel (30-70%)
FEC 30-39 jaar CMF 30-39 jaar TAC 30-39 jaar
Laag (<30 jaar %)
4-8 cycli ABVD FEC <30 jaar CMF <30 jaar AC 30-39 jaar TC 30- 39 jaar FECD 30-39 jaar
www.nnf-info.nl, Rodrigues-Wallberg et al 2010, Gracia 2011
Cryopreservatie embryo’s
Eicelvitrificatie
de Melker et al 2010
Cryopreservatie eierstokweefsel
Meirow et al 2005
Fertiliteitspreservatie methode Risico op POI
Chirurgisch
Cryopreservatie eierstokweefsel
IVF-technieken
Transpositie ovarium
Expectatief Ovariële stimulatie GnRH-agonist
Cryopreservatie embryo's
Eicelvitrificatie
Planning FP behandeling
Verwijzen FP counseling
Diagnose borstkanker en stadiering
FP
Neo-adjuvante chemotherapie
Operatie
Radiotherapie
6 mnd-2 jaar wachten ER+: 5 jr endocriene therapie BRCA +: prev adnexextirpatie
Operatie
Radiotherapie of 4-6 weken wachten
Adjuvante chemotherapie
6 mnd-2 jaar wachten ER+: 5 jr endocriene therapie BRCA +: prev adnexextirpatie
Verwijzen FP counseling
Diagnose borstkanker en stadiering
FP
FP
Ovariële stimulatie • Duurt minimaal 2-3 weken afhankelijk van de cyclus
• Opbrengst: 8-10 eicellen per cyclus (afhankelijk van leeftijd!) • Potentieel risico: piek E2
Verhoogd piek E2 • Tumor groei? • Ongevaarlijk?
Geeft onrust en angst bij behandelaren en patiënten!
Toevoeging tamoxifen/letrozol
Tamoxifen vs Letrozol • Wereldwijd worden verschillende protocollen gebruikt • Geen bewijs veiligheid en effectiviteit tamoxifen en letrozole gedurende ovariële stimulatie bij vrouwen met borstkanker • Echter; meeste richtlijnen adviseren letrozol gedurende ovariële stimulatie
Oktay et al 2005, Loren et al 2013
STIM-trial • Doel: vergelijken effectiviteit stimulatie protocollen bij borstkanker • Primaire uitkomstmaat: aantal eicellen verkregen bij de punctie • Secundaire uitkomstmaat: aantal rijpe eicellen, aantal eicellen/embryo’s ingevroren, piek E2 • Studie design: multicenter open label RCT; 3 studie-armen • Sample size: 159 vrouwen
STIM-trial; patiënten • Inclusie criteria: -Borstkanker (ER positief/negatief/onbekend) -18-42 jaar -Kandidaat voor eicel of embryo cryopreservatie • Exclusie criteria: -Medicatie die studiemedicatie beïnvloed -Huidig gebruik tamoxifen/letrozol
STIM-trial; flowchart
Stand van zaken STIM-trial • 36 vrouwen geïncludeerd • Deelnemende IVF-centra: AMC, VUMC, UMCU, Radboud UMC, JBZ (St. Elisabeth, Erasmus MC, LUMC, Catharina ZKH volgen) • Probleem: - Aantal verwijzingen; grote regionale verschillen - Tijdsdruk - Goedkeuringsprocedures
Verwijzingen FP counseling
Bastings et al 2014
Verwijzen voor FP counseling • Indien (latente) kinderwens • Gespecialiseerd IVF centrum • Doorgeven; ELM, (neo) adjuvante chemotherapie, ER status, startdatum chemo, OK datum • Verwijsbrief, MDO verslag, PA verslag en BSN gegevens (+ e-mail adres) • ‘Pil’ doorslikken
Take home message • Bespreek zo snel mogelijk de kans op vervroegde overgang met jonge vrouwen • Bij kinderwens verwijzen voor fertiliteitspreservatie counseling in gespecialiseerd centrum • Alle vrouwen met borstkanker die eicellen of embryo’s laten invriezen includeren in de STIM-trial!
Informatie Fertiliteitspreservatie • www.nnf-info.nl • Richtlijn ‘Fertiliteitspreservatie bij vrouwen met kanker’ volgt eind 2015 (samenvoeging en update RL ‘cryopreservatie ovariumweefsel’ en RL ‘behoud ovariële functie na kankerbehandeling’) • ASCO guideline: Fertility preservation for patients with cancer (Loren et al. 2013) STIM-trial • www.studies-obsgyn.nl/STIM •
[email protected]
Vragen?
