ja a r g a n g 8 n u m mer 1 2010
E e n u i t g ave va n S t ichting B edrijf sp e nsio e nfond s voor d e A grari s che en Vo edse lvoorzi enin g s h a n del
AVH gaat het samen doen Pensioen is teamwork • Wijzigingen in FVP-regeling • AVH weer op de goede weg • Wat speelt er in pensioenland? •
V oorwoord
Colofon AVH Magazine is een uitgave van Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel Bpf AVH Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postbus 3144 2280 GC Rijswijk Tel.: 070 - 306 11 90 Fax: 08422 - 62369
[email protected] www.bpfavh.nl AVH Magazine verschijnt twee maal per jaar in een oplage van circa 24.000 exemplaren. AVH Magazine wordt gratis verzonden aan de deelnemers van Bpf AVH. Redactie: Bpf AVH Concept / Realisatie / Druk: Drecht Graphics, Dordrecht Informatie: Voor vragen of informatie over de artikelen kunt u terecht bij Bpf AVH, tel. 070 - 306 11 90. Op werkdagen bereikbaar van 08.30 tot 17.15 uur. Of raadpleeg www.bpfavh.nl Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en / of andere auteursrechthebbenden. Bpf AVH kan geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van alle in deze uitgave opgenomen teksten en beelden. Alle genoemde gegevens zijn onder voorbehoud. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. Waar in de tekst het woord ‘hij’ in algemene zin voorkomt, kan uiteraard ook ‘zij’ worden gelezen.
Nieuw jaar, nieuwe kansen Bij het schrijven van dit voorwoord nadert de jaarwisseling met rassé schreden; tijd voor een terug- én een vooruitblik. Het afgelopen jaar stond voor ons in het teken van samenwerking. Zo was daar natuurlijk de crisis. Er moest met vereende krachten een herstelplan worden opgesteld en ingediend bij de toezichthouder. Gelukkig hoefden we geen al te drastische maatregelen te treffen, maar toch moest er wat ‘pijn’ verdeeld worden. Inmiddels gaat het alweer beter met Bpf AVH en ligt het herstel goed op schema. Toch zullen we de gevolgen nog wel een tijdje gaan merken. Door alle negatieve berichtgeving over de lage dekkingsgraden heeft het imago van de pensioensector een deuk opgelopen. Er is een beeld ontstaan dat pensioenfondsen de premies onverantwoord hebben belegd en pensioen fondsbestuurders forse bonussen opstrijken. Jammer, want de werkelijkheid is anders. Bestuurder van een pensioenfonds zijn is veel vergaderen en veel studie en het brengt een stevige verantwoordelijkheid met zich mee, waar slechts een geringe vergoeding (en zeker geen bonus) tegenover staat. Dat geeft ook niet, daar doen we het niet voor. Toch zou het plezierig zijn als er eens wat positieve aandacht en waardering zou zijn voor de pensioenfondsen. Als pensioenfondsen gaan we in ieder geval samen proberen in 2010 de voor delen van bedrijfstakpensioenfondsen onder de aandacht te brengen bij de deelnemers en het grote publiek. Naast crisis bracht 2009 ook kansen. Tot 1 januari 2010 is Bpf AVH een zelf administrerend pensioenfonds. Afgezien van het daadwerkelijk beleggen van de premies doen we alles met betrekking tot de uitvoering van de pensioen regeling zelf. Zo heb je als bestuur veel invloed op de uitvoering, maar het geeft ook beperkingen. Al eerder hebben wij als bestuur de Stichting Servicekantoor AGH opgericht. Die stichting zal vanaf 1 januari 2010 de pensioenregelingen van Bpf AVH en van een ander pensioenfonds uitvoeren. Op die manier kun nen door efficiencyvoordelen de kosten zo laag mogelijk gehouden worden en tegelijkertijd de kwaliteit van de dienstverlening gehandhaafd blijven. Voor de duidelijkheid: wij blijven als bestuur verantwoordelijk voor de pensioenregeling. Die pensioenregeling verandert ook niet door de uitbesteding. Voor ons als bestuur breekt met de uitbesteding van de administratie aan Stichting Servicekantoor een nieuw tijdperk aan. We hebben dit jaar hard gewerkt om de Stichting Servicekantoor zo in te richten dat de uitvoering van beide pensioenregelingen vanaf januari van start kan gaan. Daaraan zat ook een heel besluitvormingstraject vast en overleg met De Nederlandsche Bank, onze toezichthouder. Iets dat zo ingrijpend is beslis je natuurlijk niet zomaar even op een achternamiddag. Vanaf januari is er sprake van een nieuwe situatie. Die nieuwe situatie zal voor alle betrokken partijen even wennen zijn. Ik heb er echter alle vertrouwen in dat dit goed zal uitpakken voor Bpf AVH. Ik wens u, mede namens het bestuur en de medewerkers van Bpf AVH, al het goede voor het nieuwe jaar! Leo Welschen, voorzitter Bpf AVH
2
AVH Magazine
avh magazine nummer 1-2010
Inhoud
4
Kosten pensioen voor veel mensen onduidelijk
5
Nederlands pensioenstelsel het beste ter wereld
6
9
10
14
Bedrijfstak pensioenfondsen en de kredietcrisis
16
Wat speelt er in pensioenland?
17
Indexatielabel biedt helpende hand bij waardeoverdracht
Houdt u van lezen?
Instroom FVP eindigt per 1 januari 2011
11
12
AVH weer op de goede weg
Uitgelicht: de deelnemers administratie
Pensioen is teamwork
11 8
Ook FVP-bijdrage bij deeltijd-WW
AVH gaat het samen doen
AVH M agazine
3
diversen
Kosten pensioen voor veel mensen onduidelijk
Bijna niemand die pensioen opbouwt weet hoeveel hij zelf, samen met de werkgever, daar iedere maand aan kwijt is. Maar liefst 83% van de Nederlanders zegt geen idee te hebben van de inleg. Ruim tweederde van de Nederlanders heeft bovendien geen idee hoeveel van de maandelijkse inleg opgaat aan uitvoeringskosten, en dus niet in de pensioenspaarpot terecht komt. Degenen die het wel denken te weten (30%) schatten die kosten veel te hoog in. Ze denken bovendien dat een groot deel daarvan opgaat aan bonussen. Dat blijkt uit een online onderzoek onder bijna 600 Nederlanders van 25 jaar en ouder. Het onderzoek vond plaats in opdracht van de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB). Eerder (2006) onderzocht De Nederlandsche Bank de feitelijke uitvoerings kosten van pensioen. Een collectief geregeld pensioen bleek in dat onder zoek 3,5% van de premie te kosten. Wie individueel een pensioenverzekering afsluit, is van zijn inleg gemiddeld 25,7% aan kosten kwijt. Een werknemer met een gemiddeld salaris is zo in een collectieve pensioenregeling gedu rende zijn werkzame leven meer dan 15.000 euro goedkoper uit om dezelfde pensioenspaarpot op te bouwen. Waarom pensioenfondsen zo goedkoop zijn? Veel fondsen werken voor honderdduizenden werknemers. Daardoor kunnen ze efficiënt werken. En misschien nog wel belangrijker: de fondsen zijn ook echt van en voor de bedrijfstakken. Het rendement komt grotendeels ten goede aan de pensioe nen. Aan uw pensioen dus.
Het Pensioenregister komt eraan! Als u bij meerdere pensioenfondsen pensioen hebt opgebouwd is het lastig uw totale pensioen in beeld te krijgen. Het Uniform Pensioenoverzicht is al een stap in de goede richting, maar er is meer goed nieuws. Het Nationaal Pensioenregister is in aantocht! U moet wel even geduld hebben, omdat de invoering in technische zin nogal wat voeten in de aarde heeft. De bedoeling is dat u vanaf 1 januari 2011 via de website van het Nationaal Pensioenregister zowel uw opgebouwde pensioenrechten als
4
AVH Magazine
uw AOW in kunt zien. U ziet dan in één oogopslag hoe hoog uw inkomen na pensionering zal zijn. Hoe werkt het? U vult op de website uw burgerservicenum mer in. Het Nationaal Pensioenregister vraagt vervolgens bij alle pensioenfondsen en verzekeraars na of u daar pensioen heeft opgebouwd. Als dat zo is geven die fondsen of verzekeraars de hoogte van het pensioen door. Hetzelfde gebeurt bij de Sociale Verzekeringsbank. Zij geven de hoogte van uw AOW door. Zo krijgt u alles netjes op een rijtje en ziet u direct het bedrag onder de streep. Wel zo makkelijk!
div ersen
Check je partnerpensioen Weet u hoeveel inkomen uw partner heeft als u zou komen te overlijden? Natuurlijk denkt u daar liever niet over na, maar het is wel belangrijk. Uit onderzoek van de Stichting Pensioenkijker.nl blijkt namelijk dat tweederde van de achtergebleven partners maar net of zelfs helemaal niet kan rondkomen. Van de ondervraagden geeft slechts 25% aan dat zij in het verle den wel eens met hun partner over het partnerpensioen hebben gesproken. Voor 48% is het partnerpensioen lager dan verwacht. De helft van de ondervraagden geeft dan ook aan dat men de
zaken anders geregeld zou hebben als men beter op de hoogte was geweest van het partnerpensioen. Wilt u weten hoeveel pensioen uw partner krijgt als u mocht ko men te overlijden? Kijk dan op uw Uniform Pensioenoverzicht (UPO). Daarop kunt u ook zien of u verzekerd bent voor het tijde lijk nabestaandenpensioen. Het verdient ook aanbeveling na te gaan of uw partner in aanmerking komt voor een Anw-uitkering. Hierover kunt u meer vinden op www.svb.nl. Meer informatie over inkomen na overlijden vindt u op www.pensioenkijker.nl.
Nederlands pensioenstelsel het beste ter wereld
Voordelen voor het voetlicht Door de kredietcrisis is niet alleen het vertrouwen in banken geschaad, maar heeft ook het vertrouwen in pensioenfondsen een deuk opgelopen. Belangrijkste oorzaak daarvan is onbekendheid met pensioenfondsen. Veel mensen weten niet wat een pensioenfonds precies inhoudt en zien daardoor ook niet het verschil met banken en verzekeraars. Een pensioenfonds heeft veel voordelen. Door collectief voor je pensioen te spa ren kunnen je risico’s delen en de kosten laag houden. Daar heeft iedereen profijt van. Toch blijken die voordelen niet bekend te zijn onder het grote publiek en dat is jammer. Het verminderde vertrouwen kan namelijk de toekomst van de pensi oenfondsen in gevaar brengen. Tijd dus om daar wat aan te doen. De Nederlandse bedrijfstakpensioenfondsen, verenigd in de Vereniging van Be drijfstakpensioenfondsen, starten daarom in 2010 een campagne om de voor delen van pensioenfondsen onder de aandacht te brengen. Onder de slogan
‘Pensioenfonds. Samen sta jij sterk.’ willen de fondsen duidelijk maken dat de pensioenfondsen er voor ú zijn. Omdat de fondsen hun geld liever aan uw pensioen besteden zal het geen grootscheep se campagne worden, maar u zult de slogan zeker ergens tegen gaan komen.
Volgens een onderzoek van Mercer en het Melbourne Centre for Financial Studies is het Nederlandse pensioenstelsel het beste ter wereld. In het onderzoek naar de AOW en het aanvullend pensioen in elf grote economieën wordt Nederland gevolgd door Australië, Zweden en Canada. Japan eindigt onderaan. Vooral de hoogte van de uitkering, de ade quaatheid van het systeem en het toezicht op de fondsen zijn in Nederland veel beter geregeld. Bovendien is het vertrouwen in het Nederlandse pensioenstelsel groter dan in de andere onderzochte landen. Als we alleen kijken naar de houdbaarheid van ons stelsel eindigt Nederland op de zesde plaats. Zweden scoort hierop het beste. De oorzaak van een relatief slechte score van Nederland op dit punt is de AOW-leeftijd. Mercer Benelux verwacht dan ook dat Nederland op dit punt zal stijgen nu ook hier de AOW-leeftijd wordt verhoogd. Volgens de onderzoekers moet Nederland wel werk gaan maken van ver hoging van de arbeidsparticipatie van ou deren en meer rekening houden met de veranderde verhouding tussen AOW en aanvullend pensioen.
AVH M agazine
5
pensioen
Pensioen is teamwork Hoe is het geregeld?
Inspraak en toezicht spelen een belangrijke rol binnen een pensioenfonds. Maar hoe is dat nu eigenlijk geregeld?
6
AVH Magazine
pensioen Bijeen collectieve pensioenregeling spaar je met een grote groep anderen samen voor je pensioen. Daarbij spelen verschillende belangen. Actieve deelnemers willen een goede regeling, maar ook een zo laag mogelijke premie. Voor gepensioneerden is vooral van belang dat hun pensioen geïndexeerd wordt. Al die verschillende groepen binnen het collectief willen hun belangen behartigen en dus inspraak. Tegelijkertijd wilt u er natuurlijk wel zeker van zijn dat uw pensioengeld verantwoord beheerd wordt. Doet het bestuur wel wat het moet doen? Worden er geen onver antwoorde risico’s genomen? En wie ziet daarop toe? Bestuur Laten we beginnen bij het begin. Het hoogste orgaan van een pensioenfonds is het bestuur. Het bestuur bestaat uit verte genwoordigers van werkgevers- en werk nemersorganisaties. Daarbij vertegen woordigen de werknemersorganisaties alle huidige en voormalige werknemers in de sector, dus ook de gepensioneerden en gewezen deelnemers. Uiteraard doet het bestuur niet alles alleen. Zij laten zich bijstaan door adviseurs op bijvoorbeeld het gebied van beleggingen. Het bestuur is aansprakelijk voor alles wat er binnen het fonds gebeurt. Zij nemen de beslissingen, maar moeten daarbij wel de belangen van de verschillende betrokke nen in het oog houden. Dat zijn ze wette lijk verplicht. Bestuursleden worden vooraf getoetst op betrouwbaarheid en deskun digheid en moeten die deskundigheid ook tijdens hun bestuurslidmaatschap op peil houden. Deelnemersraad De deelnemersraad bestaat uit 5 leden: vier deelnemers en één gepensioneerde. Zij hebben adviesrecht als het gaat om za ken als het toeslagenbeleid, de wijziging van statuten en reglementen en de vast stelling van het jaarverslag. Dat wil zeggen dat de deelnemersraad het bestuur posi
tief of negatief adviseert over deze zaken. Is er een negatief advies, dan kan het be stuur dit naast zich neerleggen, maar zij moeten dan wel beargumenteren waarom zij dat doen. De deelnemersraad kan hier weer bezwaar tegen maken door beroep in te stellen bij de Ondernemingskamer in Amsterdam. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan telt zes leden. Naast twee werknemers en twee gepensi oneerden zitten hier ook twee werkgevers in. Zij geven jaarlijks een oordeel over het beleid en het handelen van het bestuur en de beleidskeuzes voor de toekomst. Dat oordeel vindt u terug in het jaarverslag. Visitatiecommissie De visitatiecommissie bestaat uit drie des kundigen met uitgebreide kennis van pen sioenen: een actuaris/beleggingsanalist, een accountant/pensioendeskundige en een lid met financiële en bestuurskundige achtergrond. Zij overleggen tenminste eens per jaar met het bestuur en lichten eenmaal per drie jaar de beleidsvoering van het fonds door. En verder... ... zijn er ook nog anderen die over de schouder van het bestuur meekijken. De accountant controleert de juistheid van de administratie en geeft jaarlijks een goedkeurende verklaring bij het jaarver slag, mits alles in orde is bevonden. Om de pensioenpremie vast te kunnen stellen moet de actuaris aan het rekenen. Hij be kijkt ook of het fonds van de juiste aanna mes uitgaat voor wat betreft bijvoorbeeld
Wie vormen het bestuur van Bpf AVH? Van werkgeverszijde: • Frugi Venta (2 zetels) • Nederlandse Aardappel Organisatie (2 zetels) • Vereniging Nederlandse Kaasgroothandelaren (1 zetel) • Algemene Nederlandse Vereniging van Eierhandelaren (1 zetel)
rendementen en sterftekansen. Dat alles wordt ook nog eens jaarlijks gecontro leerd door een tweede actuaris. En natuurlijk is daar ook nog de toezicht houder. Of eigenlijk toezichthouders, het zijn er namelijk twee. De Nederlandsche Bank houdt de vinger aan de pols als het gaat om de financiële situatie van het fonds. Dat doen ze door allerlei rapporta ges op te vragen. Ook kan ieder fonds ge regelde controles verwachten. De Autori teit Financiële Markten controleert vooral of de pensioenfondsen voldoen aan hun de informatieverplichtingen. Meepraten? U ziet dat er heel wat ogen meekijken bij Bpf AVH. Het is met recht teamwork. Wilt u ook meepraten? Dat kan via uw werk gevers- of werknemersorganisatie. Zij be hartigen uw belangen binnen het fonds en vaardigen de leden van bestuur, deelne mersraad en verantwoordigingsorgaan af.
Van werknemerszijde: • FNV Bondgenoten (4 zetels) • CNV Dienstenbond (2 zetels)
AVH M agazine
7
FVP De Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering (FVP) zorgt ervoor dat werknemers van 40 jaar en ouder die werkloos raken onder voorwaarden hun pensioenopbouw geheel of gedeeltelijk voort kunnen zetten. Onlangs heeft het bestuur van FVP besloten tot een tweetal wijzigingen, waarover u hier meer kunt lezen.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Stichting FVP op telefoonnummer 020 - 656 9151 of www.svb.nl.
8
AVH Magazine
Instroom FVP eindigt per 1 januari 2011 De Stichting FVP heeft onlangs besloten dat het vanaf 2011 definitief niet meer mogelijk zal zijn in te stromen in de FVP-bijdrageregeling. Werknemers van 40 jaar of ouder, die op of na 1 januari 2011 in de WW te recht komen, kunnen hun pensioenregeling daardoor niet meer voortzetten via deze regeling. Belangrijkste reden voor dit besluit is het verwachte ne gatieve effect op de toekomstige vermogensontwikkeling van Stichting FVP. Eerder dit jaar besloot de stichting dat er niets verandert voor werknemers die vóór 1 januari 2010 werkloos worden. De betaling van de FVP-bijdrage van werknemers die in de loop van 2010 werkloos worden, wordt, op enkele uitzonderingen na, opgeschort tot uiterlijk 1 januari 2014 en mogelijk gekort. Bent u in 2010 werkloos geworden? Dan kan het dus zijn dat u wel een FVP-bijdrage krijgt, maar dat deze lager is en later wordt toegekend.
FVP
Ook FVP-bijdrage bij deeltijd-WW Per 1 april 2009 is de regeling voor deeltijd-WW ingevoerd. Die regeling moet financieel gezonde bedrijven die tijdelijk kampen met een tekort aan orders, in staat stellen hun vakkrachten te behouden. Maakt u voor 1 januari 2011 gebruik van de deeltijd-WW? Dan bouwt u ook pensioen op over de uren die u in de WW zit. De Stichting FVP heeft namelijk besloten de voortzetting van de pensioenopbouw ook mogelijk te maken voor werknemers die gebruik maken van de deeltijd WW. Hierbij zullen uiteraard wel de gangbare voorwaar den worden toegepast, zoals het leeftijdscriterium (40 jaar of ouder) en de wachttijd (6 maanden). Na 1 januari 2011 kan geen beroep meer gedaan worden op een FVP-bijdrage. U leest hier meer over op pagina 8.
Wilt u meepraten? Deelnemers en gepensioneerden hebben behoorlijk wat inspraak bij Bpf AVH. Niet meer dan normaal vinden wij; het gaat tenslotte om uw pensioen. Daarom heeft Bpf AVH twee medezeggenschapsorganen ingesteld: de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan. Voor onze deelnemersraad zoeken wij:
één werknemerslid
De deelnemersraad bestaat uit vier werknemers en één gepensioneerde. Zij adviseren het bestuur over een groot aantal zaken, zoals wijzigingen in de pensioenregeling. Bent u: deelnemer aan de pensioenregeling, geïnteresseerd in pensioenen, niet bang om uw mening te geven en in de gelegenheid om tijd vrij te maken voor de vergaderingen (overdag)? Dan bent u wellicht degene die wij zoeken! Kennis van pensioenen is geen vereiste; er wordt gezorgd voor een opleiding. Uiteraard ontvangt u een vergoeding voor uw werkzaamheden en die tijd die besteed wordt aan vergaderingen. Interesse? Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Sandra Hofland op telefoonnummer (070) 306 11 90.
AVH M agazine
9
uitgeli ch t
De deelnemersadministratie opgebouwd bij Bpf AVH. Daarom checken wij regelmatig bij de Gemeentelijke Basis administratie (GBA) of de bij ons bekende gegevens nog kloppen. Wij krijgen dan door of adressen zijn veranderd of deelne mers zijn overleden. In dat laatste gevallen melden wij de achtergebleven partner of er recht is op nabestaandenpensioen. Waardeoverdracht Als nieuwe deelnemer wilt u wellicht uw elders opgebouwde pensioen overheve len naar Bpf AVH. Bij uw startbrief vindt u een formulier voor waardeoverdracht. Dit kunt u ondertekend retourneren aan Bpf AVH, waarna Sandra en Erik de pro cedure in werking zetten. U ontvangt dan een offerte van hen. Als u deze offerte accepteert wordt de procedure afgerond en uw ‘oude’ pensioen overgedragen aan Bpf AVH.
Voor veel mensen is het toch wat vaag wat daar allemaal gebeurt bij zo’n pensioenfonds. Daarom geven we u graag een kijkje in de keuken. Dit keer: de deelnemersadministratie. De deelnemersadministratie bestaat uit Wouter, Jalysa, Sandra en Erik. Zij zorgen ervoor dat de gegevens en pensioenaanspraken van 17.000 deelnemers goed geregistreerd staan, handelen waardeoverdrachten af en verstrekken informatie. Registratie Als u een nieuwe werknemer bent wordt u door uw werkgever bij ons aangemeld. Wouter en Jalysa controleren dan of u in derdaad verplicht bent tot deelname en of u al bij ons bekend bent. Ook wordt beke ken of de adres-, loon en dienstverband gegevens correct zijn. Als alles in orde blijkt kennen zij u een deelnemersnummer toe. Dit nummer vindt u terug op alle cor
10
AVH Magazine
respondentie die u vanuit Bpf AVH ont vangt. Uw gegevens worden vastgelegd in ons administratiesysteem. Nieuwe deelnemers ontvangen bin nen drie maanden na aanvang van hun deelneming een zogenaamde startbrief. Daarin vindt u informatie over uw pensi oenregeling en de gegevens die voor u zijn vastgelegd. Vervolgens krijgt u jaarlijks een Uniform Pensioenbericht van ons. Controles Uw gegevens staan nu in ons administra tiesysteem. Maar dingen veranderen. Mis schien verhuist u en vergeet u dat aan ons door te geven. Of u komt te overlijden en uw partner weet niet dat u pensioen heeft
Scheiding Scheidingen en ontbinding van geregi streerd partnerschappen krijgen wij auto matisch door van de GBA. In die gevallen heeft de ex-partner recht op het nabe staandenpensioen dat is opgebouwd tot de scheidingsdatum. Dit wordt dan ook opgenomen in de administratie. Bij scheiding kunt u met uw ex-partner overeenkomen dat het opgebouwde ou derdomspensioen wordt verdeeld. Dat noemen we pensioenverevening. U kunt ons dan een kopie sturen van de over eenkomst waarin u dit hebt vastgelegd en Wouter en Jalysa zorgen dat dit in onze administratie wordt verwerkt. Vragen? Heeft u vragen over uw pensioen? Bel ons dan. Wouter, Jalysa, Sandra en Erik staan u graag te woord.
div ersen
AVH gaat het samen doen Het bestuur van Bpf AVH zoekt constant naar mogelijkheden om de uitvoering van de pensioenregeling te verbeteren en tegelijkertijd de kosten aanvaardbaar te houden. Dat is niet makkelijk in een tijd waarin de eisen aan pensioenfondsen steeds zwaarder worden. Samenwerking is dan een oplossing. En dat is precies wat we gaan doen! Wat gaat er gebeuren? Op dit moment voert Bpf AVH zelf zijn pensioenregeling uit. Vanaf 1 januari 2010 besteedt het bestuur die uitvoering uit aan de Stichting Servicekantoor AGH. Diezelf de stichting gaat vanaf 1 januari ook de pensioenregeling van een ander bedrijfs takpensioenfonds uitvoeren. De Stichting Servicekantoor AGH is een stichting en heeft dus geen winstoogmerk. Beide pensioenfondsen nemen deel in de stichting. Servicekantoor AGH heeft een drieledig bestuur, waarop toezicht wordt uitgeoefend door een Raad van Toezicht bestaande uit drie deskundigen.
Wat verandert er voor u? In de praktijk zult u niet zo heel veel mer ken van de uitbesteding. Alle correspon dentie vanuit AVH vindt ook na 1 januari plaats in de u bekende huisstijl. Alleen in telefoon- en e-mailverkeer zult u de naam van de uitvoerder terugzien. Voor deelnemers en gepensioneerde is belangrijk te weten dat de uitbesteding geen invloed heeft op uw pensioen. Uw pensioenregeling blijft gewoon hetzelfde. Bent u werkgever? Dan is het belangrijk te weten dat er niets verandert op het gebied van gegevensaanlevering of facturering.
Waarom uitbesteding? Door hun pensioenregelingen gezamenlijk uit te laten voeren kunnen pensioenfond sen bepaalde zaken samen oppakken en kosten delen. Huisvestings- en automa tiseringskosten bijvoorbeeld. Ook kun nen we profiteren van elkaars ervaringen, waardoor efficiënter kan worden gewerkt. Zo houden we de kosten zo laag mogelijk.
Heeft u vragen over uw pensioenregeling of over (de gevolgen van) de overgang naar de nieuwe uitvoerder? Dan kunt u contact opnemen met: Stichting Servicekantoor AGH Postbus 1044 2280 CA Rijswijk Telefoon: (070) 306 11 90 E-mail:
[email protected]
Houdt u van lezen? Voor onze klankbordgroep communicatie zoeken wij:
lezers (m/v) Veel mensen vinden pensioen moeilijke materie. Heel begrijpelijk, want het is ook niet zo eenvoudig, maar wel belangrijk! Als pensioenfonds proberen wij de pensioenregeling begrijpelijk uit te leggen. Om er zeker van te zijn dat onze deelnemers onze communicatie ook echt als begrijpelijk ervaren heeft Bpf AVH een klankbordgroep, die al onze communicatie-uitingen beoordeelt op begrijpelijkheid. Als lid van de klankbordgroep ontvangt u de communicatie-uitingen thuis met het verzoek deze te lezen en te beoordelen. Tijdens de bijeenkomsten van het klanten panel, die ongeveer twee keer per jaar zullen plaatsvinden, kunt u uw mening geven en met andere panelleden en de administratie van Bedrijfspensioenfonds AVH van gedachten wisselen. In ruil daarvoor bieden wij u een vergoeding en een aparte vergoeding voor eventuele reiskosten. Maar bovenal bieden wij u de kans u te verdiepen in de interessante wereld van uw pensioenregeling. Interesse? Meldt u aan bij Sandra Hofland, beleidsmede werker op telefoonnummer (070) 306 11 90. AVH M agazine
11
c risis
Bpf AVH op koers AVH weer o p d e g o e d e w e g
In het vorige nummer van AVH Magazine heeft u kunnen lezen over het herstelplan. Hoe staat het er nu voor? Ligt Bpf AVH op koers?
Omdat de dekkingsgraad van Bpf AVH eind vorig jaar net onder de vereiste 105% lag moest een herstelplan worden ingediend bij De Nederlandsche Bank. Gelukkig hoefden er geen al te ingrijpende maatregelen getroffen te worden. Een premiestijging is voorlopig niet aan de orde. U hoeft dus niet meer te gaan betalen voor uw pensioen. Wel kunnen de opgebouwde en ingegane pensioenen de komende jaren niet helemaal aangepast worden aan de stijgende lonen en prijzen. Hoe staat het er nu voor? Op dit moment ligt de dekkingsgraad weer een stukje boven de 105% als gevolg van de goede beleggingsopbrengsten en de stijging van de rente. We zijn dus weer op de goede weg. Voorzichtigheid blijft ech ter geboden. De financiële markten blijven instabiel en ook de renteontwikkeling is onzeker. Bpf AVH speelt hierop in door
12
AVH Magazine
relatief weinig in aandelen te beleggen en zich met beleggingsconstructies te be schermen tegen rentedalingen. Bpf AVH is minder hard getroffen door de crisis dan andere fondsen. Dat komt on der andere doordat wij weinig in aande len beleggen en dus minder risico lopen. Echter, elk voordeel heeft een nadeel. In dit geval betekent het dat AVH ook minder
sterk zal profiteren van een eventueel her stel van de aandelenmarkten. Er zal meer sprake zijn van geleidelijk herstel. Wat betekent dit voor u? Ondanks de verbeterde dekkingsgraad acht het bestuur het nog niet verstandig om de opgebouwde en ingegane pensi oenen geheel te indexeren. Gelukkig is de stijging van de lonen en prijzen het afgelo pen jaar binnen de perken gebleven. Het uitblijven van gehele indexatie levert dus niet al te veel nadeel op. Zodra er weer volledig geïndexeerd kan worden zal het bestuur bezien of het mogelijk is deelne mers en gepensioneerden te compense ren voor de gemiste indexatie.
COLUMN De deelnemersraad adviseert het bestuur van Bpf AVH gevraagd en ongevraagd over allerlei pensioenonderwerpen en komt op die manier op voor de rechten en belangen van alle deelnemers en gepensioneerden van Bpf AVH. Jan Janssen, voorzitter van de deelnemersraad, doet dit samen met de overige vier (plv.) leden van de deelnemersraad. Hij vertelt u waar de raad zich sterk voor wil maken. Laat ik beginnen met u namens de deelnemersraad een goed en gezond 2010 toe te wensen. Natuurlijk zullen wij ook in het nieuwe jaar alle ontwikkelingen nauwlettend volgen en u op de hoogte houden via deze rubriek. Wat heeft ons als deelnemersraad in 2009 zoal beziggehouden? Wij hebben ons weer mogen buigen over een veelheid aan onderwerpen. Ik zal er een aantal uitlichten. Om te beginnen was er het herstelplan. Omdat onze dekkingsgraad onder de 105 was gezakt moesten er maatregelen genomen worden, waaronder helaas beperking van de indexatie. Hoewel wij het graag anders hadden gezien hebben we toch positief geadviseerd. Natuurlijk is ons uitgangspunt dat er zoveel mogelijk geïndexeerd dient te worden, maar dat moet wel financieel verantwoord zijn. Anders dreigen op langere termijn nog veel ingrijpender maatregelen. We hebben het bestuur wel gevraagd om, wanneer de financiële positie van het fonds dat weer toelaat, een inhaalindexatie toe te kennen om de schade wat te herstellen. Als deelnemersraad moeten we het lange termijn belang van het fonds in het oog houden en de belangen van alle betrokkenen afwegen. Dat betekent dat je soms (voorlopig) af moet zien van zaken die je graag zou willen. Zo hebben we dit jaar het bestuur geadviseerd de mogelijkheden voor premievrije voortzetting bij arbeidsongeschiktheid uit te breiden. Nu komen alleen volledig arbeidsongeschikten daarvoor in aanmerking. Ben je gedeeltelijk arbeidsongeschikt, dan loop je dus een pensioengat op. Wij hebben het bestuur voorgesteld ook gedeeltelijk arbeidsongeschikten premievrije voortzetting te bieden. Uit berekeningen bleek echter dat dan óf de premie omhoog zou moeten óf de indexatie moest worden beperkt om dit te bekostigen. Wij hebben toen de afweging gemaakt dat die gevolgen op dit moment ongewenst zijn en hebben het advies voorlopig ingetrokken. Zodra het fonds weer wat meer financiële ruimte heeft zullen we het advies weer onder de aandacht van het bestuur brengen, want we blijven van mening dat uitbreiding van de premievrije voortzetting naar gedeeltelijk arbeidsongeschikten zeer gewenst is. Alleen zijn onder de huidige omstandigheden te financiële gevolgen te groot. Tenslotte is er het afgelopen jaar herhaaldelijk gesproken over de uitbesteding. Als deelnemersraad hebben wij adviesrecht op dit onderwerp. Die uitbesteding had nogal wat voeten in de aarde. Er moet heel wat voor geregeld worden en ook het besluitvormingsproces kost nogal wat tijd. Gelukkig heeft het bestuur ons bij het gehele proces betrokken en zijn wij goed op de hoogte gehouden van zowel de besluiten als de concrete vorderingen in de praktijk. Zo hebben we de discussie binnen het bestuur van nabij kunnen volgen en kennis kunnen nemen van de argumenten die werden uitgewisseld. Naar onze mening biedt uitbesteding van de administratie Bpf AVH mogelijkheden om efficiënter te werken en de positie van het fonds te versterken. Dat was voor ons reden positief te adviseren over de uitbesteding. Wat het nieuwe jaar ons brengt zal de tijd leren. Ik wens u - mede namens de overige leden van de deelnemersraad - in ieder geval veel geluk en gezondheid voor 2010! Namens de deelnemersraad Jan Janssen, voorzitter
AVH M agazine
13
c risis Bedrijfstakpensioenfondsen willen lering trekken uit de kredietcrisis. Daarom heeft de Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen een rapport gepresenteerd met aanbevelingen voor het beleggingsbeleid van pensioenfondsen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het beter in kaart brengen van risico’s en een betere beheersing daarvan.
Bedrijfstakpensioenfondsen en de kredietcrisis 14
AVH Magazine
crisis Het grootste probleem voor de pensioenfondsen was niet zozeer de dalende beurskoersen, maar de combinatie daarvan met een scherp dalende rente. Een dergelijke samenloop van factoren had zich nog nooit eerder voorgedaan. Het spreekt dan ook vanzelf dat veel fondsen niet waren voorbereid op een dergelijke situatie. Uiteraard houden fondsen rekening met onvoorziene ontwikkelingen, maar het afdekken van uitzonderlijke risico’s leidt ook tot een lager rendement. Dat is de afweging die pensioenfondsbesturen moeten maken. Het rapport wijst erop dat de bedrijfstakpensioenfondsen de crisis geheel op eigen kracht hebben doorstaan. De sector heeft geen overheidssteun hodig gehad, zo als banken en verzekeraars. En hoewel de pensioenen veelal niet meer volledig geïndexeerd kunnen worden, is de uitbetaling van de pensioenen niet in gevaar geweest. Het Nederlandse pensioenstelsel heeft dus weer bewezen tegen een stootje te kunnen. Wat doet Bpf AVH? De beleggingscommissie van Bpf AVH heeft in een drietal brainstormsessie gekeken naar de diverse risico’s die het fonds loopt. Dit heeft o.a. geleid tot aanpassing van het beleid ten aanzien van deposito’s (hogere eisen aan de tegenpartijen). Daarnaast onderzoekt Bpf AVH de mogelijkheden om de kans op faillissementen in de aandelenen bedrijfsobligatiefondsen te beperken. Een ander punt is dat Bpf AVH nu al begint te anticiperen op mogelijke toekomstige inflatierisico’s. Bpf AVH investeert nu al in producten die voor een deel de inflatie com penseren, zoals grondstoffen en vastgoed, maar gaat waarschijnlijk ook beleggen in inflation linked bonds. Dit zijn obligaties die door overheden worden uitgegeven die naast een rentevergoeding ook een vergoeding geven voor de daadwerkelijke inflatie.
Pensioen geen vetpot voor bestuurders De afgelopen periode hebben de kranten vol gestaan met berichten over de bonussen in de financiële sector. Daarbij werden alle financiële instellingen vaak over één hoop gegooid. Pensioenfondsen werden in één adem genoemd met banken en verzekeraars. Jammer, want bij pensioenfondsen werkt het toch echt anders. In tegenstelling tot wat veel mensen denken ontvangen bestuurders van pensioen fondsen namelijk geen salaris en al helemaal geen bonussen. Zij krijgen een vergoeding per bijgewoonde vergadering. Voor Bpf AVH ligt die vergoeding op het niveau van de zogenaamde SER-norm, de vergoeding die wordt geadviseerd vanuit de Sociaal Economische Raad. Voor 2009 was die vergoeding € 385,- per vergadering. Niet veel, als je verantwoordelijk bent voor een vermogen van circa € 500 miljoen. En zeker niet als je het afzet tegen de hoeveelheid werk die het besturen van een pensioenfonds met zich meebrengt. Een vergadering kost, in clusief voorbereiding en reistijd, gemiddeld al snel een uur of acht à tien. Overigens komt die vergoeding vaak niet eens ten goede aan het bestuurslid zelf. Bestuursleden die in dienst zijn van de organisatie die hen afvaardigt leveren de vergoeding in bij hun werkgever. Zij verdienen dus helemaal niets aan hun be stuurslidmaatschap; voor hen is het ‘gewoon’ werk.
AVH M agazine
15
pensioen
Wat speelt er in pensioenland?
De tijd dat er weinig veranderde op pensioengebied ligt definitief achter ons. Ook nu speelt er nog genoeg en uiteraard houden we u daarvan op de hoogte. Pensioenactualiteiten in het kort:
16
AVH Magazine
Commissies Minister Donner van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft naar aanlei ding van de kredietcrisis een drietal commissies aan het werk gezet. Zij laten hun licht schijnen over de ontwikkelingen in de pensioensector. De Commissie Don heeft inmiddels een advies uitgebracht over de uitgangs punten die pensioenfondsen mogen hanteren bij hun berekeningen. Als op basis van dit advies de fondsen uit moeten gaan van lagere toekomstige rendementen kan dat leiden tot hogere premies. Twee andere commissies zijn nog aan het werk. De Commissie Frijns ana lyseert de ontwikkeling van het beleggingsbeleid, en in het bijzonder van het risicobeheer, van pensioenfondsen sinds 1990. Dat wordt bekeken in relatie tot de doelstellingen en het risicodragend vermogen van de fondsen. Zijn fondsen verantwoord omgegaan met hun beleggingen? Is er niet teveel risico genomen? Ook doet de commissie aanbevelingen voor de toekomst. Vooral de ontwikkelingen in de samenstelling van de beleggingsportefeuille hebben daarbij de aandacht. De Commissie Goudszwaard analyseert de toekomst- en schokbestendigheid van het Nederlandse pensioenstelsel en
pensioen doet, indien dat nodig blijkt, aanbevelin gen voor verbetering. Daarbij wordt ook gekeken naar de gevolgen van de vergrij zing voor het pensioenstelsel. AOW-leeftijd naar 67 Het zal u niet ontgaan zijn: het kabinet heeft besloten de AOW-leeftijd in twee stappen op te trekken naar 67 jaar. Eerst in 2020 naar 66 jaar, vervolgens in 2025 naar 67. Dit zou nodig zijn om de kosten van de vergrijzing op te vangen en de op gelopen tekorten in het overheidsbudget te dichten. Heikel punt in de discussie is de vraag hoe moet worden omgegaan met de zware beroepen. Naast de AOW-leeftijd zullen ook de fis cale voorwaarden waaronder pensioen wordt opgebouwd worden aangepast. Er mag dan jaarlijks minder pensioen worden opgebouwd, waardoor er twee jaar langer gewerkt zal moeten worden om eenzelfde pensioen op te bouwen als nu. Maar zo ver is het nog niet. Eerst moet de Raad van State nog een advies uitbrengen over het voorstel en dan moeten zowel de Tweede als de Eerste Kamer er nog mee instemmen. Wordt dus ongetwijfeld ver volgd. Indexatielabel Het heeft even geduurd, maar nu komt het er dan echt: het indexatielabel. In voorgaande nummers heeft u er al over kunnen lezen. U zult het indexatielabel van Bpf AVH vanaf 2010 terugvinden op uw pensioenoverzicht en onze website en in de informatie die u sinds enige tijd van ons ontvangt bij aanvang en einde van de deelname en bij ingang van uw pensioen. Verderop in dit magazine leest u meer over het indexatielabel. Medezeggenschap gepensioneerden In de Tweede Kamer is onlangs gedebat teerd over een wetsvoorstel om gepensi oneerden op te nemen in de besturen van pensioenfondsbesturen. Gepensioneer den zouden dan één of meer zetels moe ten krijgen die nu aan de werknemersver tegenwoordigers toekomen. Bij een aantal partijen leefden wat vragen en bedenkin gen. De belangen van gepensioneerden worden nu toch ook al behartigd door de werknemersvertegenwoordigers? En hoe moet dan worden omgegaan met andere groepen, zoals jongeren? Uiteindelijk is besloten sociale partners te vragen een voorstel te doen hoe de medezeggen schap van alle betrokkenen verankerd kan worden.
Indexatielabel biedt helpende hand bij waardeoverdracht
J
e hebt een nieuwe baan én een nieuwe pensioenregeling. Laat je dan je pensioen overdragen aan je nieuwe pensioenuitvoerder? Hoe beslis je dat? Waar moet je bij zo’n beslissing op letten? Eén van de belangrijkste zaken om te overwegen is de toeslagverlening, ook wel indexatie genoemd, van zowel de oude als de nieuwe regeling. Om u als deelnemer daarover beter te informeren wordt vanaf 1 januari 2010 het indexatielabel ingevoerd. Daarmee kunt u in één oogopslag het indexatieb eleid van verschillende uitvoerders vergelijken.
In de regel worden opgebouwde pen sioenrechten en ingegane pensioe nen jaarlijks verhoogd om gelijke tred te houden met de stijgende prijzen. Het pensioen blijft zo waardevast. Meestal is die verhoging voorwaarde lijk. Dat wil zeggen dat u er geen recht op heeft en de verhoging afhankelijk is van de financiële situatie van het pensioenfonds. Ook zal het pensioen niet altijd volledig aan de gestegen prijzen worden aangepast. Het indexatielabel is een plaatje waarin wordt aangegeven in hoeverre uw pensioen meegroeit met de stijging van de prijzen. In dit voorbeeld gebeurt dat met drie stapels muntjes. In het zwarte ge deelte wordt de verwachte prijsstijging voor de komende 15 jaar weergegeven in de vorm van een stapeltje van vier muntjes. De middelste stapel muntjes geeft aan of uw pensioen onder normale economische omstandigheden meer, minder of evenveel stijgt als de prijzen. In dit voorbeeld houden het pensioen en de prijzen dan gelijke tred. De laatste stapel muntjes heeft betrekking op de groei van uw pensioen als het slecht gaat met de economie. Dan stijgt het pensioen in dit voorbeeld maar half zoveel als de prijzen. Bij uw beslissing om al dan niet tot waardeoverdracht over te gaan kunt u nu de indexatielabels van uw oude en uw nieuwe fonds naast elkaar leggen. Heeft uw nieuwe fonds meer muntjes in het witte ge deelte van het label staan? Dan kan dat een reden zijn om uw pensi oen over te dragen naar uw nieuwe fonds. U moet daarbij wel goed opletten hoe een fonds indexeert in economisch slechte tijden, want ook dan wilt u uw pensioen natuurlijk waardevast houden. Let wel, het indexatielabel heeft alleen betrekking op de toeslagver lening. Het zegt dus niets over de jaarlijkse pensioenopbouw, welke soorten pensioen u opbouwt of de kwaliteit van uw verdere pensi oenregeling. U zult het indexatielabel van Bpf AVH vanaf 2010 te rugvinden op uw uniform pensioenoverzicht, onze website, in onze brochures en in de informatie die u sinds enige tijd van ons ontvangt bij aanvang en einde van de deelname.
AVH M agazine
17
pensioen
Premies en parameters 2010 Parameter
2010
2009
2008
Vaste bedragenregeling (VR) Weekbijdrage Basisgrondslag Normpensioen
€ n.n.b. € n.n.b. € n.n.b.
€ 26,21 € 4.939,- € 3.457,-
€ 26,21 € 4.939,€ 3.457,-
Basis Pensioen Middelloonregeling *) Premie AGF-groothandel (opbouw is 1,9%) Premie Particulier Kaaspakhuisbedrijf (opbouw is 1,75%) Premie Groothandel in Eieren (opbouw is 1,75 %) Franchise Max. Jaarsalaris Max. pensioengrondslag (max.premiegrondslag)
20% 18,75% 18,75% € 15.528,- € 33.274,- € 17.746,-
20% 18,75% 18,75% € 15.158,- € 32.481,- € 17.323,-
20% 18,75% 18,75% € 14.603,€ 31.292,€ 16.689,-
55-plusregeling **) Premie Particulier Kaaspakhuisbedrijf Max. Jaarsalaris Premie Groothandel in Eieren Max. Jaarsalaris Premie VUGaard (wordt geïnd door VUGaard/PVF Achmea) Max.salaris
1,50% € 73.074,- 0% € 48.716,- 1,0% € 48.716,-
1,50% € 71.703,- 0,5% € 47.802,- 1,0% € 47.802,-
1,50% € 69.308,1,0% € 46.205,1,0% € 46.205,-
25% € 33.274,- € 86.902,- 1,75% 2,0% 27,5%
25% € 32.481,- € 84.832,- 1,75% 2,0% 27,5%
25% € 31.292,€ 81.726,1,75% 2,0% 27,5%
22% € 33.274,- € 86.902,- 1,75% 2,25% 27%
22% € 32.481,- € 84.832,- 1,75% 2,25% 27%
22% € 31.292,€ 81.726,1,75% 2,25% 27%
26,0% € 12.673,- n.v.t.
26% € 12.465,- n.v.t.
26% € 12.209,n.v.t.
Zie bijlage
Zie bijlage
Zie bijlage
Aanvullend pensioen (AP-eindloon) Premie (opbouw 1,75%) Franchise Max. jaarsalaris Reguliere pensioenopbouw Eenmalige keuze in 2006 pensioenopbouw Premie pensioenopbouw 2,0% Aanvullend pensioen (AP-middelloon) Premie (opbouw 1,75%) Franchise Max. jaarsalaris Reguliere pensioenopbouw Eenmalige keuze in 2006 pensioenopbouw Premie pensioenopbouw 2,25% Aanvullend pensioen (middelloon-plus) ***) Premie (opbouw 2,25%) Franchise Max. jaarsalaris Tijdelijk Nabestaandenpensioen (TNP) Premie
*) De premie wordt berekend over de pensioengrondslag (pensioensalaris – franchise) **) De premie wordt berekend over salaris (gemaximeerd) en bij Part.Kaaspakhuis over pensioengevend loon (v/a 23 jaar) ***) Deze premie is inclusief de premie voor de basis middelloonregeling Het bestuur neemt in januari 2010 een besluit over een eventuele verhoging van de uitkeringen.
18
AVH Magazine
pensioen
Leeftijd
Benodigd kapitaal bij overlijden voor € 12.000,- tijdelijk nabestaandenpensioen per jaar
Premie per € 10.000,- kapitaal
20
€ 295.000,-
4,64
21
€ 292.000,-
4,64
22
€ 289.000,-
4,64
23
€ 287.000,-
4,64
24
€ 284.000,-
4,75
25
€ 281.000,-
4,86
26
€ 278.000,-
4,86
27
€ 275.000,-
5,18
28
€ 271.000,-
5,29
29
€ 268.000,-
5,62
30
€ 264.000,-
5,83
31
€ 260.000,-
6,05
32
€ 257.000,-
6,48
33
€ 253.000,-
7,02
34
€ 248.000,-
7,56
35
€ 244.000,-
7,99
36
€ 240.000,-
8,64
37
€ 235.000,-
9,29
38
€ 230.000,-
9,94
39
€ 225.000,-
10,91
40
€ 220.000,-
11,77
41
€ 214.000,-
12,85
42
€ 209.000,-
14,04
43
€ 203.000,-
15,66
44
€ 197.000,-
17,28
45
€ 191.000,-
19,22
46
€ 184.000,-
21,17
47
€ 177.000,-
23,87
48
€ 171.000,-
26,35
49
€ 163.000,-
29,48
50
€ 156.000,-
33,26
51
€ 148.000,-
37,04
52
€ 140.000,-
41,36
53
€ 132.000,-
46,01
54
€ 123.000,-
51,95
55
€ 114.000,-
58,21
56
€ 105.000,-
65,34
57
€ 95.000,-
73,22
58
€ 85.000,-
82,08
59
€ 74.000,-
92,23
60
€ 63.000,-
103,25
61
€ 51.000,-
115,56
62
€ 39.000,-
129,82
63
€ 27.000,-
145,80
64
€ 14.000,-
162,65
AVH M agazine
19
Bpf AVH wenst u een voorspoedig 2010 De Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel (Bpf AVH), verzorgt al meer dan veertig jaar de pensioenvoorziening voor de Agrarische groothandel. Bpf AVH biedt werknemers in deze sector fi nanciële zekerheid voor de toekomst. Bpf AVH staat voor heldere communicatie, dui delijke afspraken en een goed georganiseerde administratie. Als werkgever kunt u rekenen op actuele informatie over pensioenregelingen en daaraan gerelateerde onderwerpen. Bpf AVH heeft oog voor het voorkomen van administra tieve lasten. Met haar partner Cato berichten
dienst biedt zij de werkgevers een een-voudige wijze van gegevens aanlevering. Ook de werknemers hebben hiervan voordeel. Zij kunnen rekenen op pensioenvoorzieningen en -regelingen die con creet en adequaat aansluiten bij hun behoeften. BPF AVH, een belangrijke investering in uw toe komst en die van uw werknemers. Postbus 3144, 2280 GC Rijswijk Tel. 070 - 306 11 90, Fax 08422 - 62369,
[email protected]. Kijk voor meer informatie op www.bpfavh.nl
Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Agrarische en Voedselvoorzieningshandel