Astronaut André Kuipers: Held? Ik deed gewoon mijn werk. Techniek zoekt superhelden Toptalenten moet je koesteren

MAGAZINE OVER WERKEN EN LEREN IN DE METAALBEWERKING | WWW.OOM.NL | ZOMER 2014

Astronaut André Kuipers: ‘Held? Ik deed gewoon mijn werk’ Techniek zoekt superhelden

Toptalenten moet je koesteren Kijk op pagina 16

Hoe werkt... EEN LASROBOT Kijk op pagina 26

COLUMN

Dr. ir. Martijntje Smits is ingenieur en techniekfilosoof en werkt als senior onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Ze wordt gefascineerd door de gevolgen van nieuwe wetenschap en technologie voor de samenleving.

De stille helden Stel: je bent een klassieke held uit de Griekse tijd – ver voor Christus – en je bent zojuist neergedaald in een Nederlandse winkelstraat anno 2014. Met ware zelfverachting was je destijds bereid om te vechten voor een gemeenschappelijk goed, voor een grote zaak, voor een visie, ondertussen het ongeloof om je heen trotserend. Voor de gelegenheid heb je je een beetje verdiept in de ins en outs van de technologische cultuur. Ongelofelijk, denk je: overal zie je licht, snelheid, communicatie op afstand, bescherming tegen kou, honger en onheil, mensen in blakende gezondheid. Een bovenmenselijke prestatie. Wie hebben dat voor elkaar gekregen?

IN DIT NUMMER: 08

Onze nationale held

10

Schouderklopje

16

To the rescue

22

Meten is weten

28

Held te Staphorst

Bij de ingang van de boekhandel vraag je: ‘Hebt u ook iets over hedendaagse uitblinkers?’ Hoog opgestapeld liggen daar de biografieën van Sven Kramer, Badr Hari, Barbie, Steve Jobs, Dennis Bergkamp, W.F. Hermans en Gerard Heineken. Twee geslaagde topsporters, twee geslaagde ondernemers, een schrijver, een schurk en een modepop. Je denkt: merkwaardig. Zijn dit de iconen van deze tijd? In deze omgeving, die volledig door technologie wordt beheerst, vallen technologieën (en hun makers) blijkbaar pas op zodra er iets stuk gaat. Dan is er een stroomstoring, een file, een ziekenhuisbacterie, een gifschandaal, een megadatalek. En dan heb je geen helden, maar zondebokken. De makers en bewakers van het elektriciteitsnet, de systeembeheerders, de ontwerpers van zorgrobots, hogesnelheidslijnen, biosensoren en smart grids, de strijders voor zonnecollectoren en energiebesparing, de recyclers, waterzuiveraars en dijkbeheerders: waar is hun biografie? Zie je in de etalage van de boekhandel alleen de waan van de dag en zijn de echte helden backstage? Misschien hebben de grote, moedige technische projecten van deze eeuw geen persoonlijke gezichten. Voltrekken ze zich als de goede werken van monniken: in stilte. Je neemt je voor om over een paar jaar terug te komen.

Vond astronaut André Kuipers het niet eng om de ruimte in te gaan? ‘Angsten kun je in bedwang houden door te trainen.’

Uit onderzoek blijkt: medewerkers die waardering krijgen, zijn gelukkiger. Een onderscheiding of prijs is natuurlijk de ultieme erkenning voor je werk.

Nederland heeft dringend technische superhelden nodig. Talenten zijn er volop, alleen koesteren we ze niet genoeg, stelt dr. Erik Matser.

Terberg Machines ontwikkelde een toets, die meet of de kennis van zijn medewerkers nog op peil is. Zo houdt het bedrijf de snelle technologische veranderingen prima bij.

In Staphorst is Anja Bosch een echte local hero. Als directeur loodste zij metaalbedrijf Stameta met succes de economische crisis door. Lees wat haar geheim is.

En verder... 4 15 24 26 34 37

Eerst Dialoog Onderwijs Hoe werkt... Nieuws van OOM Regiomanagers

METAALJOURNAAL ZOMER 2014

|

3

EERST

De Maker

Tjerk Terpstra (49) en Jamie Postma (24) Servicemonteurs bij Green Energy Services Tjerk: ‘Ik ben de oudste en Jamie is de jongste servicemonteur van Green Energy Services. Ons bedrijf bouwt wereldwijd windturbines en we hebben ze in heel Nederland in onderhoud.’ Jamie: ‘Ik kwam Tjerk tegen en vroeg of ik stage kon lopen. Daarna ben ik hier blijven werken. Ik leer nog elke dag.’ Tjerk: ‘Twee keer per jaar kijken we de windturbines na: de generator, de tandwielkast, de hoofdas en de rotor. Als je naar boven klimt, moet je wel eerst goed nadenken of je al het gereedschap hebt en of alle veiligheidsaspecten in orde zijn. Het is een hele klim en je moet manoeuvreren in kleine ruimtes.’ Jamie: ‘Laatst plaatsten we een nieuwe oliepomp, maar het boutje was net te lang. Je hebt dan geen kist met boutjes bij de hand. Dus klim je tachtig meter naar beneden om een boutje in te korten. Veel turbines staan in een landelijke omgeving. Als het regent, wordt het vaak een modderpoel. Je wilt niet weten hoe we er dan uitzien.’ Tjerk: ‘Als je goed op je lichaam let en nooit iets forceert, dan is dit een mooie baan. We komen op veel verschillende plekken en bij stralend weer is het uitzicht geweldig. Je ziet dan precies hoe alle rivieren lopen.’ tekst eN foto rob overmeer

4

| METAALJOURNAAL ZOMER 2014

Toen & Nu

‘De eenvoudigste schokdemper heeft al driehonderd onderdelen’

Aanraders Technieklesje

Tijd over in de zomervakantie? Bouw met je nichtje, neefje, kind of kleinkind de 4M Kidzlabs Metaaldetector Robot. Met een afstandsbediening laat je de robot voor- en achteruit rijden en zodra hij piept, is hij op een metalen voorwerp gestuit. Naast de Metaaldetector Robot, biedt 4M Kidslabz verschillende andere zelfbouwpakketten voor leergierige kinderen tussen de acht en twaalf jaar, zoals de Solar Robot of de Robot Hand. Onder andere verkrijgbaar via www.bol.com

Zoek een baan

De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. En dat heeft invloed op het werk en de werkplek. In Toen & Nu vertellen metaal bewerkers over toen en over nu. Deze keer: Gerard Seesing (57) van Reiger Suspension in Hengelo over hoe zijn bedrijf dé schokbreker specialist werd voor de internationale motor en autocrosswereld.

TOEN ‘Ik had nieuwe schokdempers nodig voor mijn crossmotor, maar geen geld om ze aan te schaffen. Dus maakte ik ze zelf. Toen ik daarmee meteen een race won, wilde iedereen ze hebben. Zo begon het, in 1977. In de schuur van mijn ouders produceerde ik dempers voor klanten. Ik had er een testbank staan die ik zelf had gebouwd, en een draaibank. Jarenlang deed ik dit naast ander werk, tot ik in 1989 de sprong waagde en fulltime met het bedrijf aan de slag ging. Mijn vrouw deed de financiële zaken en we namen een eerste monteur in dienst, een scholier die op zijn vrije zaterdag bij mij in de schuur kwam werken. Heel langzaam groeiden daaruit onze klantenkring en ons personeelsbestand.’ NU ‘In 1996 trokken we in ons bedrijfspand, dat we sindsdien vier keer hebben kunnen uitbreiden. Inmiddels hebben we vijftig fulltime

medewerkers, een draaierij met tien draaien freesbanken, dertig werkbanken en testruimtes. Nog steeds werken we vooral voor motor- en autosporters en maken we voor elke klant schokdempers op maat, passend bij diens kenmerken, ambities en rijstijl. Een schokdemper is een ingewikkeld product – de eenvoudigste heeft al driehonderd onderdelen – dus het komt erop aan zo precies, gestroomlijnd en schoon mogelijk te werken. Ook nu we sinds twee jaar series maken voor motormerk Gas Gas blijft dat voorop staan. Doordat we intensief samenwerken met professionele sportteams, bijvoorbeeld tijdens de Dakarrally, kunnen we voortdurend vooroplopen met innovaties. De combinatie van individueel maatwerk en ervaring op het hoogste niveau maakt ons uniek in de wereld van de schokdemperproducenten.’

Makkelijk voor wie op zoek is naar werk in de techniek: de Techniek Vacatures app van werving- en selectiebureau Personato. Via de app blijf je eenvoudig op de hoogte van het aanbod van beschikbare techniekbanen bij jou in de regio en kun je gemakkelijk solliciteren, al dan niet met je LinkedIn-profiel. Werkgevers kunnen hun techniekvacatures aanbieden via www.personato.nl Vacatures Techniek is gratis te downloaden via Google Play of App Store

LOOD ZWAAR Er zit veel verschil in de zwaarte van metalen. Soms is het handig om te weten wat het gewicht is van de materialen die je hebt besteld. MCB heeft daarvoor een app ontwikkeld, die je kunt downloaden op apps.mcb.nl/gewicht. Je geeft aan om welk product het gaat (plaat, buis, koker, enzovoort), kiest de metaalsoort en vult een aantal gegevens in, zoals breedte, hoogte, wanddikte en lengte. Vervolgens wordt het gewicht voor je uitgerekend.

Arbeidsvitaminen Onderzoek wijst uit: muziek tijdens het werk leidt tot een beter humeur en meer plezier in het werk. Met de bouwradio met docking station voor iPhone of iPod kun je naar de radio of je eigen afspeellijst luisteren en je telefoon of iPod opladen. En deze jongen houdt het lang vol; met een volle acculading luister je zestien uur naar de radio of elf uur naar je afspeellijst. Te koop via www.makita.nl METAALJOURNAAL ZOMER 2014

|

5

EERST

Gebruikt gereedschap voor Afrika HET CV VAN...

Rowan Vermeulen (23) eigenaar Sampath Metaal, Zaltbommel Droomde je als kind al van een eigen bedrijf? ‘Dat ik de techniek in wilde, wist ik al van jongs af aan. Lasser moest het worden. Op mijn zestiende ben ik gestart met een leerwerkopleiding voor lasserbankwerker. Werken voor een baas viel me vanaf het begin zwaar, dus ik besloot al snel dat ik voor mezelf wilde werken.’

Had je een duidelijk plan van aanpak om een eigen bedrijf op te starten? ‘Niet echt. Na mijn opleiding heb ik wat aangerommeld in verschillende uitzendbaantjes. Ik kon niet echt mijn draai vinden. Toen ik een tijdje werkloos thuis zat, kreeg ik het aanbod om zes weken naar Sri Lanka te gaan. Ik heb daar jongeren uitleg gegeven over mijn werk. Hoe pak je bepaalde klussen aan? Wat heb je nodig? Hoe gebruik je het materiaal? Dat was een prachtige ervaring. Ik ben geboren in Sri Lanka en als baby geadopteerd en naar Nederland gekomen. Dit was de eerste keer dat ik er weer was en dat heeft me erg geraakt. Eenmaal terug in Nederland besloot ik het roer om te gooien. Ik wilde echt iets van mijn leven gaan maken.’

Hoe heb je dat aangepakt? ‘Het balletje ging snel rollen. Via mijn neef kwam ik in gesprek met een onderneming die graag wilde samenwerken met een vast lasbedrijf. Ze zochten een bedrijf waar ze opdrachten konden neerleggen. Korte lijnen, dichtbij – dat was belangrijk. Ik ben dat bedrijf gestart en krijg veel klussen van ze binnen. En langzaamaan komen er nieuwe opdrachtgevers bij.’

En bevalt het, ondernemen? ‘Ja, het past echt bij me. Geen seriematig productiewerk meer. De vrijheid bevalt me, ik ga er echt voor. Bij een baas heb ik me nooit zo vol in het werk gestort. En de waardering voelde ik eerder nooit, nu wel. Mensen weten wie ik ben. Ik zie kansen om te groeien en om nieuwe klanten te werven, en ik blijf investeren. Ik heb zelfs al iemand kunnen aannemen.’ Voor meer informatie, kijk op www.sampathmetaal.nl

6


Stel je voor: je volgt een technische opleiding, maar kunt de theorie die je leert niet oefenen omdat er nauwelijks gereedschap is. In veel Afrikaanse landen is dit de schrijnende werkelijkheid. De vrijwilligers van de stichting Tools to Work willen hier iets aan doen, daarom helpen zij technische scholen in Kenia, Oeganda en Sierra Leone aan gebruikt gereedschap en machines uit Nederland. De ingezamelde gereedschappen en machines worden eerst gereviseerd en vervolgens in eigen containers verscheept naar Afrika. Ter plekke installeren ervaren vaklieden ze in vijf technische lagere scholen. Daarnaast delen de mensen van Tools to Work hun kennis met collega’s in Afrika door trainingen en cursussen te geven in onderhoud en revisie. Een van de vrijwilligers is Machiel Visser, bedrijfstakvoorlichter bij OOM en metaalman in hart en nieren. ‘Ik vind het belangrijk dat mensen goed worden opgeleid, zodat ze zichzelf kunnen bedruipen en niet afhankelijk hoeven zijn van ontwikkelingsgeld’, vertelt hij. ‘Onderwijs maakt het verschil tussen een leven in armoede zonder perspectief en in staat zijn je kinderen een betere toekomst te bieden. Via Tools to Work kunnen wij onze vakbroeders daar een stap verder helpen.’

Doe mee !

Heb je nog gereedschap dat niet meer wordt gebruikt? Staat er bij jou op het werk ergens een afgedankte machine waar niemand meer iets mee doet? Je collega’s in Afrika kunnen deze spullen goed gebruiken: • Gereedschap en machines voor metaalbewerking • Meetapparatuur Neem contact op met Machiel Visser via [email protected]. Een donatie in geld kan natuurlijk ook. Voor elke geschonken euro legt Wilde Ganzen nog eens € 0,50 bij. Kijk op www.toolstowork.nl voor meer informatie.

Studenten racen in de energiezuinige auto’s van de toekomst

Kan het nóg zuiniger? Zo ver mogelijk rijden op 1 liter brandstof. Of op 1 kWh. Zo simpel is het tijdens de Shell Ecomarathon. Het draait hier dus niet om gevaarlijke acties en opwaaiend stof, maar om duurzame innovatie.

Lezersactie KNIP UIT DIE BON!

GRATIS naar Museum De Cruquius chine ter wereld, die De Cruquius is de grootste stoomma de Haarlemmermeer. van king gma droo de bij werd ingezet aan de hand van molens, dat Tegenwoordig is het een museum en andere objecten laat ellen mod hine mac ten, maquettes, kaar . Pronkstuk van ging zien hoe die droogmaking in zijn werk wall stoom-pompCorn De er. kam hine De Cruquius is de mac drieënhalve liefst r maa machine heeft een doorsnede van at het gemaal Nad . teem ssys uring best meter, én een ingenieus n verwijderd, ware mketels buiten dienst werd gesteld en de stoo Sinds 2002 n. staa lijk weeg onbe bleef de machine tientallen jaren hydraulische met r maa m, stoo op r mee (niet r draait hij wee vrijwilligers. Bezoekers kunnen techniek) dankzij het werk van vele e wonder van techniek. sant impo dit van dagelijks genieten Museum De Cruquius Cruquiusdijk 27 eer) 2142 ER Cruquius (Haarlemmerm l ius.n uqu decr eum .mus www

Zo’n drieduizend studenten uit meer dan twintig Europese landen gingen in mei de strijd met elkaar aan op een circuit in Ahoy, Rotterdam. Wie heeft de zuinigste auto ontworpen en gebouwd? Is het mogelijk drieduizend kilometer te rijden op een liter benzine?

Futuristisch Tijdens de Shell Eco-marathon draait het allemaal om innovatie, techniek en duurzaamheid. De uitdagende studentenwedstrijd wordt elk jaar gehouden, behalve in Europa ook in Noord- en Zuid-Amerika en Azië. Er zijn twee categorieën: urban-concept en prototype. Het urban-concept streeft een auto voor gewoon weggebruik na. Het urban-concept van team Lycee Louis Delage uit Frankrijk won dit jaar. De auto legde maar liefst een afstand af van 468,8 kilometer. Het prototype ging daar nog eens overheen met een afstand van 3.314,9 kilometer. Dit voertuig werd gemaakt door studenten van het Lycee Saint-Joseph La Joliverie uit Frankrijk.

Zuiniger Hoewel de Eco-marathon draait om de race en de efficiëntste auto, gebeurt er natuurlijk meer. Huidige en toekomstige technici, beslissingsmakers en creatieven ontmoeten elkaar. De magie die daarbij – en tijdens de ontwerp- en bouwfase – ontstaat, daar is het allemaal om te doen. Hieruit kunnen creatieve ideeën en duurzame oplossingen ontstaan voor nóg zuinigere auto’s. Dat is hard nodig, want in 2050 zullen er drie keer zo veel auto’s rondrijden als nu, terwijl de traditionele energiebronnen langzaam uitgeput raken.

Meedoen? Alle leerlingen en studenten tussen de 16 en 25 jaar mogen meedoen aan de marathon. Voor een middelbare scholier als keuzevak, TU-studenten nemen vaak een jaar vrij om zich bezig te houden met de competitie. Een team van minimaal drie studenten dat de steun van zijn opleiding heeft – en dus gebruik kan maken van zijn faciliteiten – kan zich aanmelden. Kijk op www.shell.nl voor de reglementen en mogelijkheden.

Bon!

✃

bewijs voor gratis toegang voor maximaal 4 personen

TOEGANGSBEWIJS. KNIP UIT EN NEEM MEE ALS eum De Cruquius voor Deze bon biedt gratis entree bij Mus 7,00 p.p.) en 2 kinderen € aal (norm maximaal 2 volwassenen en met 30 september 2014. tot t (normaal € 3,50 p.p.). De actie loop ius.nl voor de uqu decr eum .mus www Check de website exacte openingstijden. METAALJOURNAAL ZOMER 2014

|

7

VOORAF

‘Techniek kan de aarde redden’

André Kuipers in een Soyuz TMA simulator tijdens een trainingssessie in het Gagarin Cosmonaut Training Centre in Rusland, 2010

8


‘Held? Ik deed gewoon mijn werk’ Velen zijn het erover eens: ruimtevaarder André Kuipers is onze nationale held. Inmiddels staat hij weer met twee voeten op de aarde en zet hij zich in voor het Techniekpact. ‘Hoe jonger kinderen worden besmet met het techniekvirus, hoe beter.’ tekst annemiek de gier foto esa

- s. corvaja

U wordt gezien als held. Wat vindt u daarvan? ‘Een held riskeert zijn leven om anderen te helpen. In dat opzicht voel ik me geen held, ik heb niet iemand uit een brandend huis gered of iets dergelijks. Natuurlijk begrijp ik wel dat anderen mij als held beschouwen, ik heb daar ook geen bezwaar tegen. Maar ik deed gewoon mijn werk. Dat was risicovol, ja, maar dat is het werk van een politieagent of militair ook.’ Was het dan helemaal niet eng om de ruimte in te gaan? ‘Sommige dingen vond ik in eerste instantie best spannend. Bij brandoefeningen met rook in een nauwe capsule of in een ruimtepak onderwater had ik de eerste keren wel wat claustrofobische gevoelens, maar door de vele trainingen weet je wat er komt en heb je je angst onder controle. Toen ik eenmaal de ruimte in ging was ik goed voorbereid en kalm.’ Waar bestond de voorbereiding nog meer uit? ‘De commandant van een ruimteschip is altijd een Rus of een Amerikaan. De overige astronauten worden multi-inzetbaar opgeleid. Zo heb ik geleerd de Soyuz (het ruimteschip, red.) te besturen als co-piloot. Daarnaast leerde ik Russisch spreken. Bij mijn tweede vlucht had ik technische en operationele taken, zoals reparaties, onderhoud, het besturen van de robotarm en het koppelen van andere ruimteschepen. Verder bereid je je uiteraard voor op de wetenschappelijke experimenten die je aan boord gaat doen. Experimenten op allerlei gebieden, van vloeistoffen tot robotica. Niet op het gebied van metaal overigens, dat is later wel door anderen gedaan – kijk maar eens op de website van het Material Science Lab.’ Was het een jongensdroom om astronaut te worden? ‘Al vanaf mijn twaalfde was ik gefascineerd door science fiction. Toen de eerste man een voet op de maan zette, zat ik met mijn neus op de televisie. Toen Wubbo Ockels als eerste Nederlander de ruimte in ging, realiseerde ik me dat het misschien mogelijk was om in zijn voetsporen

te treden. De ESA zoekt elke tien, vijftien jaar nieuwe astronauten en ik heb me gewoon aangemeld, op 32-jarige leeftijd. Natuurlijk is de selectie streng: je moet onder andere een wetenschappelijke opleiding hebben gedaan, in goede gezondheid verkeren, niet te angstig zijn, goed kunnen samenwerken en een sterke motivatie hebben. Ik werd geselecteerd toen ik veertig was, daarna begonnen de trainingen en op mijn 45ste ging ik voor het eerst de ruimte in.’

Hebt u bepaalde inzichten opgedaan in de ruimte, die uw visie op zaken hebben veranderd? ‘Ik ben me sterk bewust geworden van de kwetsbaarheid van de aarde. De dampkring is maar heel dun, en daarachter is de onmetelijke ruimte. Ik besefte: dit bolletje is het, we kunnen nergens anders heen. Op dit moment plegen we roofbouw op de aarde. De bevolking groeit snel en de gemiddelde Westerse mens consumeert veel te veel. We moeten af van fossiele brandstoffen, van het eten van vlees. Nieuwe technologieën maken het mogelijk om weer in evenwicht te komen met de natuur.’ Techniek als redder van de aarde… ‘Techniek kan inderdaad een belangrijke bijdrage leveren aan het behoud van onze planeet. Het kan worden ingezet op allerlei vlakken: levensmiddelen, geneeskunde, milieu, energie, transport, communicatie, noem maar op. Er zijn jonge mensen met briljante ideeën nodig, én mensen met gouden vingertjes op de werkvloer. Niet voor niets ben ik ambassadeur geworden van het Techniekpact. Doel is om meer kinderen en jongeren – op alle niveaus – enthousiast te maken voor techniek. En om bedrijven ertoe te bewegen hun deuren verder te openen voor jongeren die praktijkervaring willen opdoen en in de techniek aan de slag willen. Bij deze missie gebruik ik mijn ervaringen uit de ruimte: ik kan echt laten zien hoe spannend en leuk techniek is.’ Wat zou u – als held – de technische branche willen meegeven? ‘Ga naar de scholen toe en vergeet vooral het basisonderwijs niet: hoe jonger kinderen worden besmet met het techniekvirus, hoe beter. Leid scholieren rond in je bedrijf. Breng het speels. Creëer stageplekken. En last but not least: koester je talentvolle medewerkers.’ Laatste, niet onbelangrijke vraag… gaat u nog eens omhoog? ‘Europa doet maar voor acht procent mee in het internationale ruimtestation. En Nederland heeft de afgelopen jaren al drie keer een astronaut geleverd, terwijl andere Europese landen nog nooit een astronaut hebben gehad. Het zou geweldig zijn, maar de kans is klein.’ ❚


|

9

IN BEELD

GOED GEDAAN Een onderscheiding of een prijs, dat is natuurlijk de ultieme erkenning voor je inspanningen. Sowieso is waardering ontzettend belangrijk op de werkvloer, sterker nog, de kracht ervan wordt nog weleens onderschat. tekst geertje tuenter foto’s paul remmelts

e kennen allemaal het gevoel wel: je krijgt een complimentje W van een leidinggevende of een collega, en opeens heb je de hele dag extra energie en een goed humeur. En het hoeft niet eens om grote dingen te gaan, een klein complimentje dat je niet zag aankomen is soms net zo leuk. ‘Waardering geven aan werknemers is heel belangrijk’, zegt arbeidspsycholoog Ingrid Smit. ‘Het laat zien dat je competenties

‘Waardering zorgt ervoor dat je je ontwikkelt en dat je gemotiveerd blijft’ gezien worden, en dat je waarde hebt binnen de groep.’ Tja, dat lijkt een open deur, en toch vergeten mensen elkaar die complimenten vaak te geven. Terwijl we kritiek veel makkelijker uiten. Gebrek aan waar-

10


dering is volgens de Amerikaanse onderzoekers James Kouzes en Barry Posner zelfs de belangrijkste reden voor werknemers om hun baan op te zeggen. ERKENNING MAAKT GELUKKIG

Uit onderzoek blijkt dat waardering en erkenning belangrijker zijn dan andere beloningen, zoals een loonsverhoging. ‘Op de werkvloer zijn we soms veel te veel gericht op resultaat’, zegt Smit. ‘Maar mensen zijn geen machines. Naast de output is het ook belangrijk hoe iemand zijn werkzaamheden ervaart. Positieve feedback van je baas en collega’s is daarbij onmisbaar. Waardering zorgt ervoor dat je je ontwikkelt en dat je gemotiveerd blijft. Geld werkt als motivatie alleen op de korte termijn.’ Een werknemer die erkenning krijgt voor zijn werk is niet alleen gelukkiger, hij leert ook meer en wordt beter in wat hij doet. Smit: ‘Je hebt ergens plezier in. En je ziet dat je het werk steeds beter doet

door van fouten te leren. Dat geeft voldoening en zelfvertrouwen. Daardoor lukt het om steeds te blijven groeien in een baan, en om de energie te houden om bij te leren. Dus als je als werkgever het beste uit je mensen wilt halen, zorg dan voor waardering op de werkvloer!’ VEEL ENERGIE

De personen in dit artikel kregen een wel heel bijzondere erkenning voor hun werk: zij ontvingen een onderscheiding of een prijs. Volgens Smit kan zoiets een heel positieve ervaring zijn. ‘Ook als je normaal gesproken zelf niet zo graag in het middelpunt van de aandacht staat. Als je ergens heel goed in bent, dan vind je dat vaak normaal. Juist een onderscheiding zegt: je bent anders dan anderen. Als je je dat realiseert, kan dat echt een enorme hoeveelheid energie geven.’ ❚

‘Het was een hele eer’

Piet Tolsma

(66)

Voormalig werkgeversvoorzitter van OOM en Bureau Top Kreeg een koninklijke onderscheiding

‘Kinderen van nu moet je echt enthousiast maken voor techniek. Daar heb ik mijn uiterste best voor de gedaan toen ik voorzitter werd van de commissie Onderwijs van de Metaalunie en van OOM. Samen met A&O, het onderwijsfonds Metaalindustrie, hebben we Bureau TOP opgericht (nu geïntegreerd in TechniekTalent.nu), om jongeren kennis te laten maken met metaal. Met de VakkanjerWedstrijden doen we op Europees en wereldniveau mee aan beroepenwedstrijden. Dat is voor deelnemers geweldig, maar ook voor het bedrijf waar ze werken. In 2004 ben ik gestopt bij OOM. Tijdens de nieuwjaarsreceptie van de Metaalunie ben ik toen tot mijn grote verbazing geridderd. Dat vond ik echt een hele eer.’


|

11

IN BEELD

‘Waardering is belangrijk in ons bedrijf’

Henk Korten

(62)

Directeur bij machinefabriek Holaras in Aalten Kreeg een koninklijke onderscheiding

‘Normaliter regel ik altijd de feestjes voor de jubilarissen, maar vorig jaar was ik zelf aan de beurt na veertig jaar dienstverband. Door de burgemeester van Aalten kreeg ik een lintje opgespeld. Het was een mooi moment. Als 21-jarige ben ik begonnen als stagiair hier in het bedrijf. In het begin heb ik nog een keer gedacht aan stoppen. Toen ik dat vertelde aan de toenmalige directeur, zei hij: “Maar jij komt hier niet weg.” Dat vond ik eigenlijk wel bijzonder, hij gaf me het gevoel dat ik iets betekende voor het bedrijf. Die waardering is nog altijd belangrijk hier. Ik ben ook zeker niet de enige bij Holaras die er veertig jaar heeft gewerkt.’

12


‘Normaal werk ik achter de schermen’

Wim Wering (52)

Praktijkopleider bij Veenstra Machine Fabriek in Coevorden Werd vorig jaar door Kenteq uitgeroepen tot Beste Praktijkopleider

‘Een consulent van Kenteq drong al een tijdje aan dat ik moest meedoen aan de wedstrijd voor beste praktijkopleider. Dat heb ik toen uiteindelijk maar gedaan. En ik bleek de winnaar te zijn. Echt fantastisch, al ben ik normaal gesproken wel meer iemand voor achter de schermen. Mijn manier van begeleiden is eenvoudig en logisch: ik gebruik de ervaring die hier op het bedrijf rondloopt. Ik koppel een stagiair aan een vakman. En ik zorg ervoor dat ik een stagiair plaats op een plek die past bij zijn niveau en bij zijn vakrichting. Zelf hou ik natuurlijk een vinger aan de pols. Inmiddels zeggen ze op school: “Als je wilt stagelopen, dan moet je bij Veenstra zijn.”’


|

13

IN BEELD

‘Ik ben er een betere vakman door geworden’

Wouter van der Ven (24) Assemblagemedewerker bij GEA Food Solutions in Bakel Won een bronzen medaille tijdens WorldSkills 2013 in Leipzig

‘Bij de WorldSkills doen 53 landen van over de hele wereld mee. Het zijn een soort Olympische Spelen voor de metaal. Wij moesten met ons team zelfstandig een blikjespers ontwikkelen – zonder tekeningen. Voor de wedstrijd hadden we zo veel getraind, dat we niets meer hoefden te zeggen. Zo goed waren we op elkaar ingespeeld. Het was geweldig om van al die teams derde te worden. Mijn werkgever heeft me alle medewerking gegeven. In totaal heb ik me acht maanden kunnen voorbereiden. Theoretisch word je daarvan heel sterk, en nu vraag ik me elke keer weer af: hoe kan ik nóg verder groeien? Ik ben er echt een betere vakman door geworden.’

14


DIALOOG

Frans Reesing (60) heeft diverse functies bij Von Gahlen in Zevenaar. Over enige tijd gaat hij met pensioen. Om zijn vakkennis voor het bedrijf te behouden, heeft zijn werkgever hem aangemeld voor Kennis Houvast! Hij mailt met regiomanager JohanPeter Leeuwenburg (44) om te vragen wat het adviestraject inhoudt.

Frans & Johan-Peter

2 juni 2014 / 08:25 Van: Frans Reesing Aan: Johan-Peter Leeuwenburg adviestraject Kennis Houvast

3 juni 2014 / 11:31 Van: Johan-Peter Leeuwenburg Aan: Frans Reesing Re: adviestraject Kennis Houvast

Geachte heer Leeuwenburg,

Beste Frans,

Ik werk nu dertig jaar bij Von Gahlen; een bedrijf met zestig medewerkers dat is gespecialiseerd in afschermingen voor de nucleaire geneeskunde. Van origine ben ik elektro-engineer/werkvoorbereider; ik ken al onze producten van A tot Z. In de loop der tijd heb ik steeds meer taken gekregen. Ik coördineer de service van onze bestaande projecten. Ik ben kwaliteitsmanager, hoofd EHBO en huismeester. Ik ben verantwoordelijk voor de klachtafhandeling en de keuringen van de handgereedschappen en vervang de productieleider indien nodig.

Een medewerker die houdt van verantwoordelijkheden en hard werken is natuurlijk een zegen voor een werkgever. Maar zulke kwaliteiten hebben ook een keerzijde. Zo’n medewerker moet oppassen dat het hem niet over de schoenen loopt en als hij vertrekt, heeft de werkgever een probleem. Voor dat laatste biedt Kennis Houvast! een oplossing.

Al zitten er chronisch te weinig uren in een werkdag; het lukt me om deze taken tot een goed einde te brengen. Het bedrijf is een belangrijk deel van mijn leven en ik wil het graag goed achterlaten als ik volgend jaar met pensioen ga. Er komt echter geen nieuwe medewerker om mijn werkzaamheden over te nemen, en het ontbreekt me aan tijd om mijn werkprocessen vast te leggen. Ik ben dus blij dat mijn werkgever me heeft aangemeld voor Kennis Houvast!, maar ik heb geen idee wat dit adviestraject inhoudt. Kunt u mij laten weten wat ik ervan kan verwachten? Met vriendelijke groeten, Frans Reesing

Het adviestraject start met een intakegesprek van jouw werkgever met een regiomanager van OOM. Dat gaat onder andere over waarom je werkgever verwacht dat jouw vertrek tot problemen zal leiden. Daarna volgt een gesprek met jou zelf; een intensief interview, waarbij ook een consultant van adviesbureau Nehem KMC aanwezig is. Aan de hand van een vraaggesprek over onder andere jouw technisch functioneren, je vakkennis en je netwerk, maken we een mindmap; een diagram van de aantekeningen. Daarna stelt de regiomanager een rapport op, dat in een afrondend gesprek wordt doorgenomen met je werkgever. Gelukkig is er in jouw geval nog voldoende gelegenheid om je vakkennis vast te leggen. Want als je ex-collega’s je straks een keer bellen voor advies is dat leuk, maar als ze drie keer per dag een beroep op je doen, wordt het lastig om van je welverdiende pensioen te genieten! Met een hartelijke groet, Johan-Peter Leeuwenburg

Met Kennis Houvast! ondersteunt OOM bedrijven bij het overdragen van vitale bedrijfskennis van oudere op jongere werknemers. Bedrijven die willen deelnemen aan dit project, kunnen zich aanmelden via de regiomanager. Kijk op pagina 37 voor de contactgegevens.


|

15

THEMA

16


Er is technisch talent genoeg in Nederland, zo blijkt uit onderzoek. Toch zijn er nog steeds weinig jonge mensen die een glansrijke carrière in de techniek najagen. ‘Wat wij nodig hebben, is een cultuur die talenten stimuleert in plaats van afremt.’ tekst annemiek de gier ILLUstRAtIe jeroen klaver

nlangs deed OOM onderzoek naar de toekomst van metaalO bedrijven, en dan vooral naar hoe de metaalmedewerker van morgen eruit zou moeten zien. De opvallende uitkomst: het denkniveau moet omhoog, willen we de razendsnelle technologische ontwikkelingen kunnen blijven bijbenen. Vakmanschap alleen is niet meer voldoende, kwaliteiten als zelfstandigheid en analyserend en probleemoplossend vermogen zijn voor techneuten straks onmisbaar. Daar komt bij dat door de vergrijzing de uitstroom uit

de branche gestaag zal toenemen. Kortom, er is dringend behoefte aan nieuw talent. Makkelijker gezegd dan gedaan in een wereld waarin jonge mensen liever kiezen voor een loopbaan op kantoor dan voor een carrière in de techniek. Aan de aanwezigheid van rolmodellen ligt het niet, die zijn er wel, stelt dr. Erik Matser, klinisch neuropsycholoog en onderzoeker op het gebied van talentontwikkeling. ‘Denk maar aan ruimtevaarder André Kuipers. Er gebeuren ook bijzondere dingen bij Brainport Eindhoven, bij de Design

dr. Erik Matser klinisch neuropsycholoog en onderzoeker op het gebied van talentontwikkeling


|

17

THEMA

Academy en de TU Delft; Nederland doet internationaal echt wel mee.’ Volgens Matser zit het probleem hem vooral in onze cultuur. ‘We hebben in Nederland geen klimaat waarin talenten goed gedijen. De overheid stimuleert de middenmoot en de onderkant. In het buitenland – de VS, maar ook Duitsland en Groot-Brittannië – doen ze dat heel anders. Daar worden talenten gekoesterd en ontwikkeld.’ Om de race tegen concurrerende landen als India en China te kunnen blijven volhouden, zijn nieuwe, getalenteerde mensen op leidinggevende posities nodig, stelt Matser. ‘Dan bedoel ik mensen die snel kunnen schakelen, out of the box kunnen denken, strategische kwaliteiten hebben en nieuwe markten durven te verkennen: allemaal kenmerken van echte toppers.’ Uit Matsers uitgebreide onderzoeken naar toptalent blijkt dat talent niet iets is wat je kunt aanleren, je wordt ermee geboren. Wat overigens weer niet betekent dat je ook daadwerkelijk de top zult bereiken: het is van essentieel belang dat het aangeboren talent zo vroeg mogelijk wordt herkend en in goede banen geleid, om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. ‘Gelukkig is het belang van een sterkere technische sector

Erna gt e n k l a t S

CON R NED G BV E G A TIN AN HR-M IJNINRICH Z A G M A E H M ETINC IN DO

‘Ons bedrijf is altijd geïnteresseerd in goede stagiairs of afstudeerders. Maar het probleem was dat leidinggevenden vaak te weinig tijd hadden om geschikte projecten voor deze mensen voor te bereiden. Daarom hebben wij sinds enige tijd een intern stagebureau – de zogeheten innovation hub. De coördinator van de innovation hub gaat om de tafel met de leidinggevenden om projecten te definiëren, ze maakt de projectplannen en heeft intensieve contacten met scholen en universiteiten. Daarnaast regelt ze de contracten, zorgt ze dat er een werkplek is voor de stagiair en begeleidt ze hem of

inmiddels tot de overheid doorgedrongen’, zegt Matser. ‘Techniek is aangewezen als een van de topsectoren. En het Techniekpact zet in op een betere aansluiting van het beroepsonderwijs op de praktijk, een hogere kwaliteit van de technische opleidingen in het mbo en hbo en een betere opleiding van technisch toptalent.’ APETROTS

Ook regionaal zijn er initiatieven die willen bijdragen aan het ontwikkelen van technische talenten, zoals de scholingspool Metalent in de regio Rijnmond en Drechtsteden.‘Metalent is jouw talentontwikkelaar’, zo belooft de website. Manager Rens Nagtzaam: ‘Bij ons kunnen leerlingen van niveau 1 tot en met 4 een passende metaalopleiding volgen, met de garantie op een baan. Deels is dat natuurlijk gewoon een BBLtraject, aan de andere kant zetten wij sterk in op begeleiding en coaching op maat. Bij pubers is het namelijk vaak nog niet helemaal duidelijk waar hun talent zit en hun enthousiasme is nog vaak wat ‘ingesloten’. Het wordt gesaboteerd door de zoektocht naar hun eigen persoonlijkheid. Om die reden heeft elke leerling bij ons een eigen ‘personal coach’, een consulent die hem of haar intensief

haar zo veel mogelijk. Dit neemt niet alleen leidinggevenden veel werk uit handen, het zorgt er ook voor dat projecten die eerder op de plank bleven liggen tot uitvoering komen. Zo houden we de kennis in ons bedrijf up-to-date en vloeit die kennis bovendien makkelijker door de organisatie. Scholen reageren positief: zij krijgen sneller de juiste persoon op de juiste plek en dat is natuurlijk goed voor de ontwikkeling van de leerling. En als we een keer een excellente stagiair treffen, dan houden we het contact na afloop warm: wie weet kan hij of zij later bij ons in dienst komen.’

‘Scholen krijgen sneller de juiste persoon op de juiste plek’ 18


Kevin rman te � o l K RS ANJE VAKK S R E ILL LEID BEGE WORLDSK / O R EU

NAAR

‘Zelf heb ik in 2008 deelgenomen aan de VakkanjerWedstrijden, in het team dat Nederlands kampioen is geworden. Ik ben betrokken gebleven bij de organisatie en begeleid nu Diewer van der Schoor en Mitchel Mulder van ROC Mondriaan in Den Haag op het onderdeel mechatronica. Die jongens zijn geweldig. Mitchel is degene die goed kan programmeren, alles heel snel oppakt en hoofdzaken van bijzaken kan onderscheiden. Diewer is goed met zijn handen en bedenkt allerlei slimmigheidjes in de uitvoering. We trainen één middag of avond in de week en doen dan oude Euroskills- en Worldskills-opdrachten.

We kijken wat we tegenkomen en evalueren achteraf hoe lang we bezig zijn geweest en wat er beter kon. De jongens hebben in korte tijd een enorme groei doorgemaakt, in een bedrijf zou je daar misschien wel tien jaar voor nodig hebben. Hun enthousiasme en motivatie geven mij veel inspiratie. Ik ben zelf ook iemand die gretig is naar nieuwe kennis en snel leert. Bij het bedrijf waar ik werk ben ik in vier jaar tijd van junior software engineer doorgegroeid naar hoofd van de afdeling. De wedstrijden zijn een goede manier om gelijkgestemden te ontmoeten; ik vind het leuk om op deze manier scherp te blijven.’

‘De jongens hebben in korte tijd een enorme groei doorgemaakt’ begeleidt tijdens de gehele opleiding. Zowel bij het roc als in het leerbedrijf en de bedrijfsvakschool of het praktijkcentrum, en als het nodig is zelfs thuis. De consulent fungeert als verbindende factor tussen leerling, school en bedrijf en doet er bovendien alles aan om ‘schoolkramp’ (lees: uitval) bij de leerling te voorkomen.’ Om de kans op uitval nog kleiner te maken, zorgt een assessment bij de aanmelding ervoor dat alleen leerlingen die over de juiste persoonlijkheid en capaciteiten beschikken om in het technisch bedrijfsleven te functioneren, een plek krijgen in de scholingspool van Metalent. Nagtzaam: ‘Natuurlijk hoeft niet alles meteen perfect te zijn, zo’n assessment geeft ook een goed beeld van de punten waarop je een leerling sterker moet begeleiden. Soms komt het weleens voor dat we naar aanleiding van het assessment weten dat we met een geboren talent te maken hebben. Voor zo iemand zoeken we dan een extra uitdagende leerwerkplek – met waar mogelijk andere gemotiveerde jonge mensen in de directe omgeving, zodat kruisbestuiving mogelijk is.’ Die kruis-

Rens Nagtzaam Manager scholingspool Metalent


|

19

THEMA

bestuiving is ook volgens Matser een belangrijk instrument bij het ontwikkelen van talent. ‘Vergelijk het maar met een voetbalteam: als je talenten bij elkaar zet, krijg je een soort raketontwikkeling’, vertelt hij. ‘Wel is het belangrijk dat getalenteerde mensen een bepaalde vrijheid krijgen, het werkt niet als ze worden afgeremd door protocollen of een strenge manager.’ Matser adviseert technische bedrijven dan ook om ‘talentenpoules’ te maken, een soort denktanks waarbinnen de wonderkinderen vrij zijn om innovatieve ideeën te bedenken en tot uitvoering te brengen. En om bovendien ook apetrots te zijn op hun talentvolle medewerkers. ‘Dat is gewoon een keuze die je als bedrijf kunt maken, namelijk dat je vanaf morgen niet meer meedoet aan de Nederlandse ‘iedereen is gelijk’-mentaliteit.’ ZO MIN MOGELIJK AFREMMEN

Matser wil bij zijn verhaal graag nog wel even een nuancerende kanttekening plaatsen: er bestaat een verschil tussen experts en talenten.

OOM stimuleert talent Om een duidelijk beeld te krijgen van de kwaliteiten die een metaalmedewerker in de toekomst nodig heeft, is o.a. in opdracht van OOM het onderzoek De metaalbewerker van morgen uitgevoerd. Uit het onderzoek blijkt dat kennis van nieuwe technieken cruciaal is, en dat bovendien soft skills zoals kunnen analyseren, zelfstandig werken, kennis delen en samenwerken belangrijk zijn. OOM biedt in haar Cursuscatalogus diverse opleidingen die bij deze behoefte aansluiten. www.cursuscatalogus.nl Ook organiseert OOM kennisavonden, bedoeld om medewerkers in de metaal op de hoogte te brengen van nieuwe technieken op het gebied van bijvoorbeeld lassen en 3D-printen. www.kennisavond.nl Daarnaast participeert OOM in diverse projecten die de ontwikkeling van techniektalent bevorderen, zoals: ❚ De VakkanjerWedstrijden Deze beroepenwedstrijden bieden jonge, gemotiveerde leerlingen de mogelijkheid om te laten zien wat ze

20


kunnen op het gebied van onder andere lassen, CNC-verspanen, CAD-tekenen en mechatronica. De winnaars krijgen veel mediaaandacht, en zijn vaak verzekerd van een uitdagende baan. www.devakkanjers.nl ❚ Techniektalent.Nu Dit is een samenwerkingsverband van acht technische sectoren, in opdracht van werknemers- en werkgeversorganisaties. Met maar één doel: meer instroom en behoud van jonge, goed opgeleide mensen in de techniek. www.techniektalent.nu ❚ Technet Deze kennisbank stimuleert regionale samenwerking tussen bedrijven, basisonderwijs en (v)mbo-scholen, door ze proactief met elkaar te verbinden. Technet deelt kennis en brengt best practices onder de aandacht, zodat bedrijven en scholen door heel Nederland van elkaar kunnen leren. Dit levert uiteindelijk beter opgeleide technici op. www.technet.nu

Experts zijn mensen die iets hebben geleerd en daarin uitblinken, talenten hebben een aangeboren factor. Beide typen mensen vragen dus ook om een andere ontwikkeling van hun kwaliteiten. ‘Ik kan het niet genoeg benadrukken, voor talenten geldt dat ze – hoe jong of hoe oud ze ook zijn, en of ze nou op school zitten of in een bedrijf werken – zo min mogelijk afgeremd moeten worden. Wees niet bang dat ze je ontglippen: deze mensen vinden een creatieve omgeving belangrijker dan geld.’ The sky is the limit, dat is de boodschap die Rens Nagtzaam zijn leerlingen graag meegeeft. En het werkt: in de bescheiden vier jaar die Metalent nu bestaat zijn er voorbeelden te over van jongeren die begonnen op niveau 2 en nu niveau 4 doen. Ook zijn er al gediplomeerde monteurs die nu voor hun werk de hele wereld over reizen. ‘Wij nemen onze leerlingen ontzettend serieus en bieden hen perspectief, en dat blijkt een heel goede motivator te zijn.’ ❚ www.metalent.nl

‘We willen zeer goed opgeleide mensen afleveren, met al een flinke portie kennis en ervaring’

Frank hoven en n w i u v o e KK n a m r e t Klo� OR DINAT COÖR LAS N E CHT NT TK RDRE DOCE IEKACCEN O D IN N TECH COLLEGE A INSUL

‘Vorig jaar zijn we op onze school gestart met een techniekaccentklas. Deze klas is gericht op talentvolle leerlingen van vmbo-t en havo, die een meer dan gemiddelde interesse hebben in techniek en technologie. De leerlingen krijgen in de brugklas drie uur techniek per week. Hiervan is één les een theorieles, de overige twee uur werken ze zelfstandig aan een realistische projectopdracht op het gebied van bijvoorbeeld infrastructuur, zonne-energie of mobiliteit. Regelmatig doen we bedrijfsbezoeken en interessante excursies, bijvoorbeeld naar de Van Brienenoordbrug of een windmolen. We merken dat leerlingen in de accentklas de dingen snel oppakken. Ze werken in groepjes en helpen elkaar. Natuurlijk zijn het brugklassers en is de stof nog vrij basaal, maar straks in het tweede jaar wordt het niveau flink opgekrikt met onder andere natuurkunde. Motivatie is een belangrijke vereiste voor de leerlingen in deze klas, daar selecteren we ook op. We vragen ook een bijdrage van de ouders, wat ervoor zorgt dat leerlingen de opleiding als minder vrijblijvend ervaren. Uiteindelijk is het de bedoeling om zeer goed opgeleide mensen af te leveren, die al beschikken over een flinke portie kennis en ervaring. Het bedrijfsleven hier in de regio staat om zulke mensen te springen.’


|

21

CURSISTEN

WETEN WAT JE MOET DOEN OM BETER TE WORDEN Door snelle technologische ontwikkelingen veranderen de werkprocessen bij Terberg Machines in een hoog tempo. Daarom ontwikkelde het bedrijf een toets die de kennis van de medewerkers meet en aangeeft op welke gebieden zij nog cursussen moeten volgen. tekst marloes de moor foto mark van der zouw

eranderende werkprocessen zorgen ervoor dat medewerkers V ook steeds andere beroepskwalificaties en kennis nodig hebben. Terberg Machines startte dit jaar met een uniek opleidingsbeleid om de inzetbaarheid van medewerkers en de kennis en vaardigheden per vakgebied te verbeteren. Employability, noemt HR-manager Arjan de Vogel dat. ‘Het belang van een goede opleiding heeft bij ons nooit ter discussie gestaan. Dat is een must. Maar we willen ons verder verbeteren en kijken hoe het efficiënter kan. Wat gaat er fout? Wat missen we? Welke kennis is weggezakt?’ CURSUS OP MAAT

Op basis van gesprekken met teamleiders en monteurs ontwikkelde Terberg Machines in samenwerking met het Opleidingsbedrijf Metaal (OBM) een zogenaamde nulmetingtoets. In eerste instantie voor tekeninglezen, binnenkort zullen er ook toetsen komen voor lassen, hydrauliek en elektrotechniek. Alle medewerkers doen daaraan mee. ‘Aan de hand van het resultaat bekijken we of zij de bijbehorende cursus moeten volgen’, vertelt De Vogel. ‘Het lespakket is volledig toegespitst op ons eigen product. Het voordeel daarvan is dat mede-

22


werkers geen algemene cursus hoeven te doen, waarin vaak ook vakken zitten waar ze in de praktijk niets aan hebben of die ze al beheersen. Veel efficiënter.’ Teamleider Arjan Korvezee heeft onlangs de cursus tekeninglezen afgerond. ‘Heel zinvol. Als teamleider heb ik niet alleen te maken met mijn eigen vakgebied, maar ook met problemen daarbuiten. Dan is het prettig om over een brede kennis te beschikken. Dat stelt mij beter in staat medewerkers te helpen en te beoordelen of ze zijn opgeschoten.’ Ook projectbegeleider Willem Klomp is blij met het nieuwe opleidingsbeleid. ‘Ik zit al vanaf mijn zestiende in het vak. De laatste dertig jaar is er zoveel veranderd. Vroeger stonden er veel minder symbolen op een lastekening. Bij de cursus leerde ik hoe je zo’n tekening op de juiste wijze interpreteert.’ MEER LOL

De Vogel merkt dat de toets werknemers ook motiveert: ‘Het functieniveau is nu meetbaar, waardoor ze weten wat ze moeten doen om beter te worden. Dat geeft meer lol en verdieping in het werk. Voor de werkgever resulteert het in een hogere kwaliteit. Zo ontstaat een win-winsituatie.’ ❚

Van links naar rechts op de foto: Peter van Mildert, Marcel Hoogaerts van Leenen, Arjan de Vogel, Arjan Korvezee, Willem Klomp en Jenco van den Heuvel van ’t Hof


|

23

ONDERWIJS

36 stageplaatsen in Zeeland Enkele maanden geleden zat project leider Wouter van Bennekom van het Vakcollege Walcheren met de handen in het haar. Waar vond hij binnen afzienbare tijd 36 stageplaatsen voor zijn derdejaars leerlingen, begin april? Hij vroeg OOM om hulp. Twee bedrijfstakvoorlichters bezochten de bij OOM aangesloten bedrijven in Zeeland. Ze lieten de werkgevers zien dat de begeleiding van stagiairs eenvoudig is met de praktijkopdrachten van de stichting Consortium Beroeps onderwijs (zie www.consortiumbo.nl), en zorgden ervoor dat leerlingen contact opnamen met de bedrijven. Zo werden de leerlingen snel aan een stageplek geholpen. Vakcollege Walcheren is een technische opleiding van zes jaar. Leerlingen beginnen met een technische vmboopleiding en kiezen aan het einde van het derde leerjaar een richting op mboniveau. Om gericht te kunnen kiezen, lopen ze oriënterende stages in de metaal, de bouw en elektroinstallatie en de sector transport en logistiek. tekst annemarie vestering foto’s rob overmeer

Kijk op pagina 38 om te zien hoe de leerlingen hun stage in de metaal op 9 april hebben afgerond.

‘Hij had er duidelijk veel plezier in’

24


Tim Slabbekoorn (16) Leerling Vakcollege Nehalennia, vmbo-techniek, derde jaar ‘De stage duurde twee weken; een week in de kleinmetaal en een week in de grootmetaal. De eerste week was ik bij las- en constructiebedrijf Van Belzen in Vlissingen. Ik werkte een paar dagen met een begeleider en hielp hem met slijpen en lassen. Daarna liep ik mee met een andere werknemer en werkte ik aan kleine, niet te moeilijke opdrachten. Met de lintzaag heb ik bijvoorbeeld hoekstalen afgezaagd voor klanten. Ik heb ook een opdracht gemaakt van het Consortium: een vlaggenstokhouder. Ik vind metaal een mooi materiaal om mee te werken. Bij Van Belzen was het leuk en gezellig. Door mijn stage heb ik een goed beeld gekregen van hoe het eraan toe gaat als je in een metaalbedrijf werkt. Ook de tweede stageweek bij scheepsbouwer Damen is me goed bevallen. Ik heb daar onder andere een step gemaakt voor de Steppenrace, waarmee we op 9 april de stageperiode hebben afgesloten. Ik weet nu zeker dat ik later de metaal in wil.’

‘Na de stage wist ik zeker dat ik de metaal in wil’

Jan de Kam (54) Werkplaatschef bij Van Belzen BV ‘Als het even kan, dan plaatsen we de vmbo-leerlingen die ons benaderen voor een snuffelstage. Zo’n stage is voor die jongens belangrijk om zich te kunnen ontwikkelen. En zonder praktijkervaring wordt het wel heel moeilijk voor hen om een studierichting te kiezen. We hebben zo’n drie tot vier stagiairs per jaar. Ik ben voor hen het aanspreekpunt. Voor de begeleiding koppel ik hen aan oudere medewerkers. Tim kwam hier in april een week stagelopen. Een leuke jongen; hij is secuur, luistert goed en kan prima zelfstandig werken. Hij had er duidelijk veel plezier in. Ik vind het erg leuk om te horen dat hij door wil gaan in de metaal. Je probeert natuurlijk altijd om het enthousiasme voor de metaalbewerking over te dragen, maar of dat ook lukt is een tweede. Ik vind het slim dat het Vakcollege het zoeken naar stageplaatsen uitbesteedde aan OOM, want zelf heeft de school daar nauwelijks gelegenheid voor.’


|

25

HOE WERKT...

Hoe werkt een…

LASROBOT? Om gegarandeerd het allersnelst de allerbeste pijpen te kunnen maken voor gas, olie of waterleidingen over land of zeebodem, ontwikkelde Vermaat Technics lasrobots die pijpen aan elkaar lassen. Hoe werkt dit automatische lassysteem? Servicemanager Martin Lugtenburg legt uit. tekst annemarie vestering ILLUstRAtIes dik klut

Werkvoorbereiding Een team van zo’n drie man bouwt de pijpen voor. Met een pay welder (tractor), voorzien van een hydraulische kraan, worden de lastenten over de pijpleiding geplaatst. Op de pay welder staan de gasflessen met het beschermgas en de lasapparatuur. In de lastent staan de lasrobots en de lassers. Meestal voeren de medewerkers van de klant de laswerkzaamheden uit. Zij zijn opgeleid door Vermaat. Alle onderdelen worden bij Vermaat Technics zelf ontwikkeld en gefabriceerd.

Lastenten ‘We lassen met beschermgas, dat bepaalt de plasmaboog. De lassers staan in lastenten om te voorkomen dat het wegwaait en er zuurstof bij de plasmaboog komt. Het plasma is zo heet, dat het te lassen materiaal dan direct zou verbranden.’

Voor en nabewerking ‘Eerst bereiden we de lasnaad voor’, zegt Martin Lugtenburg. ‘Van de V-naad maken we een J-naad, met een facing machine; een mobiele draaibank aan een kraantje. Daardoor hoeven we minder te lassen en besparen we tijd.’ Het uiteinde van de pijpen wordt inductief of met propaangas verwarmd tot zo’n 100 graden. Daardoor behoudt het materiaal zijn sterkte. De pijpen worden tegen elkaar geplaatst en bijen gehouden door een interne klem. Dan gaat de ring voor de lasrobots erom. Met de afstandsbediening zetten de lassers de robots aan, die aan beide zijden van de pijp de naad dichtlassen van boven naar beneden. De robots kunnen ook van onderen naar boven lassen of helemaal rondom, dat hangt af van de gekozen lasmethode. Nabewerking van de las is niet nodig.

Oproe�!

Heb jij ook een bijzondere machine in je werkplaats die je in Metaaljournaal wilt laten zien? Mail naar: [email protected].

26


Facing machine (mobiele draaibank)

Lasmethoden

Pay welder (tractor)

Lasrobot (bug)

De lasrobot bestaat uit verschillende modules en kan daardoor alle lasprocessen uitvoeren: Pulserend TIG & MIG, Plux-core, Innershield of STT. Het lasdraad is altijd anders. Het toevoegmateriaal wordt gekozen door een welding engineer en hangt af van de specificaties die de eigenaar van de pijpleiding vraagt. ‘We gebruiken meestal mixed gas, dat bestaat uit tachtig procent argon en twintig procent CO2 gas. Afhankelijk van het lasproces kan dat ook honderd procent argon zijn, honderd procent CO2 of zelfs een mixed gas van drie of vier verschillende gassen’

Hoe lang duurt het? Het aan elkaar lassen van pijpen met een diameter van 1 meter en een wanddikte van 20 mm duurt met twee robots met een toorts veertig minuten. Met twee robots met twee toortsen duurt dit twintig minuten. Kijk voor meer informatie op www.vermaattechnics.nl

Voordelen van automatic welding ❚ Vier tot vijf keer sneller dan met de conventionele manier van lassen. ❚ Realiseert de allerhoogste kwaliteit. ❚ Tegenwoordig vaak verplicht om de kwaliteit te garanderen. ❚ Lassers zijn er eenvoudig in te trainen; ze zijn meer operators.


|

27

REPORTAGE

Held in Staphorst Elk dorp en elke stad heeft zijn local heroes. In Staphorst is Anja Bosch (50) zo iemand. Zij werd directeur van het plaatselijke metaalbedrijf Stameta en loodste het met succes de economische crisis door. Haar geheim? ‘Werknemers die plezier hebben in hun werk, presteren beter.’ tekst marcel van engelen foto’s rob overmeer

28


Staphorst bezag men het met argwaan: een vrouw die het IN roer in handen nam van een metaalbedrijf. Bijna acht jaar later is er alleen maar lof. Het bedrijf is flink gegroeid – het aantal medewerkers verdubbelde van 10 naar 25 – en toont bovendien een grote sociale betrokkenheid. Ruim twee jaar geleden verhuisde Stameta (Staphorst Metaal) naar een vierduizend vierkante meter groot gebouw, pal langs de snelweg A28. Tijdens het bouwproces reed iemand voorbij

die behoefte had aan een metaalbedrijf. Hij las het bord, googelde de naam en werd uiteindelijk een goede klant. Een gelukje voor Stameta. Al kun je ook zeggen dat de nieuwe directeur Anja Bosch het geluk afdwingt. Of in elk geval opzoekt. Bosch nam het metaalbedrijf over in 2007, een jaar voordat de economische crisis toesloeg. Maar dat betekende niet dat ze bij de pakken ging neerzitten. Ze besloot juist flink te investeren in een nieuw onderkomen aan de rand van het bekende


|

29

REPORTAGE

protestantse dorp. De grondprijs was door de crisis immers ook gedaald – een kans in moeilijke tijden. En ze trok eropuit, om klanten te zoeken buiten de bouw, de sector waar het bedrijf voor een groot deel op gericht was. Zo leverde een bezoek aan de botenbeurs Hiswa een aardige opdracht op: het maken van relingen en trappen voor een rondvaartboot. NUCHTER EN CHARMANT

Voordat Bosch aantrad bij Stameta, was ze twintig jaar in dienst van een poedercoatingbedrijf – de laatste jaren als financieel directeur. Het bedrijf maakte mede door haar inspanningen een stormachtige groei door. ‘Toch was ik niet helemaal gelukkig’, vertelt Bosch. ‘Ik was ondernemer binnen het bedrijf van een ander en dat ging me op den duur tegenstaan.’ Van verscheidene kanten kreeg ze aanbiedingen van ondernemers die in haar wilden investeren. Of van ondernemers die graag zagen dat zij een bedrijf overnam. Zoals Klaas Veerman, de eigenaar van Veerman Metaal die jarenlang een klant was van Bosch. Hij wilde stoppen met zijn bedrijf in Staphorst en zag in Bosch zijn ideale opvolger. ‘Het vakmanschap van de medewerkers en de werkmentaliteit hier hebben de doorslag gegeven’, zegt Bosch. ‘Die combinatie is zeldzaam. En aan vakmanschap zal altijd behoefte blijven. Natuurlijk kan

massaproductie veel goedkoper plaatsvinden in lagelonenlanden als China, maar ook dan moet eerst een prototype worden ontwikkeld. Maatwerk zal altijd nodig zijn, en maatwerk is waar Stameta voor staat.’ Anders dan haar voorganger heeft Bosch een commerciële inslag. Ze is sterk gericht op de buitenwereld. Ze heeft zitting in het bestuur van de Metaalunie regio Oost en in het bestuur van Sport en Business Staphorst. Ze is nuchter en charmant tegelijk. ‘Ik ben steeds weer onder de indruk van de manier waarop ze ons bedrijf weet te presenteren’, zegt werkvoorbereider en planner Cees Tijink (22). Hij prijst Bosch’ openen directheid, die ook binnen het bedrijf wordt gevoeld. ‘Anja is wel de baas, maar zo voelt het niet.’ JONGE MENSEN

De werknemers vormen hét kapitaal van haar bedrijf, zegt Bosch bij een rondgang door de werkplaats. Bij de opening van het nieuwe bedrijfspand in februari 2012 hield ze een speech, waarin ze haar belangrijkste doel als volgt verwoordde: ervoor zorgen dat alle medewerkers ’s ochtends fluitend binnenkomen. ‘Dan gaat de rest vanzelf. Met plezier en motivatie kun je veel doelen bereiken.’ En hoe kun je daarvoor zorgen? ‘In elk geval door zelf voorop te gaan. Ik moet zorgen dat er werk binnenkomt. Als dat lukt,

‘Anja is wel de baas, maar zo voelt het niet’

Acht van de 25 medewerkers zijn in opleiding. Alle leerlingen worden gekoppeld aan een ervaren lasser of metaalbewerker

30


In 2012 opende Stameta de deuren van zijn nieuwe onderkomen, met een werkruimte van in totaal vierduizend vierkante meter

zien de medewerkers dat ook. Ik hoop dat ze trots kunnen zijn op het bedrijf en vertrouwen hebben in de toekomst. In elk geval heb ik nog nooit iemand hoeven te ontslaan.’ Sterker, Bosch heeft alleen maar mensen aangenomen, vooral jonge mensen. Van de 25 medewerkers zitten er vijf in een leerwerktraject. Zoals de achttienjarige Joan Bloemert, die een jaar geleden binnenkwam op een snuffelstage. Hij bleef in de zomermaanden voor vakantiewerk en besloot vervolgens een BBL2-opleidingstraject te doen. ‘Je maakt allerlei verschillende soorten producten, alles is goed georganiseerd en er heerst een vrije sfeer. Super, ik blijf hier zo lang het kan.’ Alle leerlingen worden gekoppeld aan een ervaren lasser of metaalbewerker die hen dagelijks begeleidt. Bovendien komen maandelijks ook begeleiders langs van kennis- en adviescentrum Kenteq, om uitgedeelde opdrachten te beoordelen. Bosch: ‘Dat betalen wij zelf, omdat het nodig is. Veel werknemers in vaste dienst komen voort uit leertrajecten. Het type vakmensen dat wij nodig hebben, is niet zomaar beschikbaar. Het duurt jaren voordat iemand op het niveau is van een ervaren kracht. Jonge mensen zijn de toekomst van ons bedrijf.’

Asielzoeker ‘Japie’ uit Birma is door Stameta in de armen gesloten

SOCIAAL GEVOEL

Ook in lastige economische jaren blijven vasthouden aan vakmanschap, dat is volgens Bosch van cruciaal belang. ‘Er is op dit moment voldoende werk, maar de prijzen zijn stevig gedaald. Toch moet je niet bezuinigen op kwaliteit. Het klinkt misschien arrogant, maar er zijn weinig bedrijven die kunnen leveren wat wij kunnen. Wij ontvingen onlangs een aanvraag voor een installatie op een vrachtwagen waarmee ze auto’s willen scannen. Negen andere metaalbedrijven ontvingen die ook, maar zeven zijn al afgehaakt omdat ze het niet kunnen maken. Deze mannen hier kunnen vrijwel alles maken wat ze zien.’ De medewerkers beschouwen Stameta als een sociaal betrokken werkgever, die ook oog heeft voor het leven buiten de werkvloer. ‘Dat vloeit voort uit mijn idee van maatschappelijk verantwoord ondernemen’, zegt Bosch. ‘Zelf kom ik niet uit Staphorst, maar de mentaliteit en de arbeidscultuur van het dorp hebben mij altijd aangesproken. Hard werken en niet piepen.’ Bosch vindt het belangrijk om de gemeenschap iets terug te geven. Zo zit ze in het sponsorcollectief van de voetbalvereniging Staphorst en sponsort ze elke club

Over Stameta

Metaalbedrijf Stameta bestaat dit jaar 25 jaar. Tot 2007 opereerde het onder de naam Veerman. In dat jaar nam Anja Bosch het bedrijf over. Zij veranderde de naam in Stameta (Staphorst Metaal). Stameta levert producten van aluminium, RVS en staal op maat: zetwerk, constructiewerk, trappen en leuningwerk, balustrades, deurduwers, tanks, stalen puien, complete gevelonderhoudsinstallaties waar glazenwassers gebruik van maken en designproducten: tafels, barkrukken, kapstokken. De productie vindt plaats in een ruime werkplaats van een nieuw gebouw langs de A28 aan de rand van Staphorst. Het grootste deel van het werk gebeurt handmatig, al heeft Stameta sinds kort twee lasrobots voor het vervaardigen van seriematige producten. www.stameta.nl


|

31

REPORTAGE

In de planningsruimte heerst rust en orde

‘In Staphorst zijn nauwelijks andere bedrijven waar een vrouw de leiding heeft’

32


waar haar werknemers lid van zijn. Haar betrokkenheid bij Staphorst gaat verder: ‘Als wij werk uitbesteden, dan kijken we eerst in het dorp of iemand het kan doen. Pas als dat niet lukt, kijken we verder. Dat is de cultuur hier. En het scheelt trouwens ook transportkosten.’ Haar maatschappelijk verantwoorde instelling zie je terug in het bedrijf. Naast vijf leerlingen en een stagiair heeft ze ook een jongen met een lichamelijke beperking en een asielzoeker uit Birma aan het werk. Twee jaar geleden besloot de gemeente Staphorst zes asielzoekers uit Birma op te nemen. Een van hen, de inmiddels 36-jarige Maung Khang Hla, zat zeventien jaar gevangen onder erbarmelijke omstandigheden. Hij kwam te werken bij Stameta en wisselde drie dagen inburgeringscursus af met twee dagen stage. Nadat ‘Japie’, zoals hij wordt genoemd, een zelfstandige woning toegewezen had gekregen, kochten zijn Stameta-collega’s tweedehands meubels voor hem bij de kringloopwinkel. Ze gaven hem kleren en hielpen met klussen in zijn huis. Maung Khang Hla is inmiddels opgenomen in de groep, al spreekt hij nog nauwelijks Nederlands. ‘Er is veel armoede en ellende in de

wereld,’ zegt Bosch. ‘Je kunt geld geven aan goede doelen, maar wij doen liever zelf iets. Niet als een soort liefdadigheidsinstelling – wij zijn een bedrijf en we moeten renderen. Maar je kunt ondernemerschap en sociale betrokkenheid wel combineren.’ WIE GEEFT, KRIJGT TERUG

In Staphorst zijn er nauwelijks andere bedrijven waar een vrouw de leiding heeft, weet bedrijfsleider Klaas Kuiper. ‘Toch heeft Anja alleen maar positieve reacties gekregen. Ze heeft flair. Ze is heel duidelijk en direct, maar ook vriendelijk. Betrokken. En hier geldt: wie geeft, krijgt terug.’ Bosch: ‘Ik weet dat van Staphorst een beeld bestaat van oubollig, conservatief en naar binnen gekeerd. Ik heb juist het tegendeel ervaren. Ik zie een open houding. Ondernemerschap, handelsgeest en innovatie – anders kun je niet in de top drie staan van KvK-inschrijvingen in Nederland. Als werkgever kun je geen betere plaats bedenken dan Staphorst. Waar vind je zulke medewerkers? Daar kan elk bedrijf in Nederland jaloers op zijn.’ ❚

OOMINFO

ALLES OVER OOM OP DE VOLGENDE PAGINA’S WIE WIJ ZIJN | WAT WIJ DOEN | CONTACTGEGEVENS | ONZE REGELINGEN | ONZE SERVICE | MIJNOOM.NL

JUAN LOSSEZ (36) Directeur van Lossez Engineering in Breda

‘Vijf jaar geleden begonnen we met één stagiair, nu hebben we er acht. Het zijn leerlingen van verschillende BOL-opleidingen, uit het tweede en derde jaar. Ik heb inmiddels een cursus tot praktijkopleider gevolgd en we zijn nu een erkend leerbedrijf. De oudere stagiairs begeleiden de jongere. Het is leuk om te zien hoe de stagiairs zich ontwikkelen. Als werkgever vind ik dat ik jongeren de mogelijkheid moet bieden om technische kennis op te doen, want alleen op school leren ze onvoldoende.’

OOK EEN STAGIAIR IN UW BEDRIJF? Kijk op www.oom.nl/stages voor meer informatie over de Stagebijdrage.

foto maurits giesen


|

33

Aanjaagpremie voor vijftien plannen OOM experimenteert sinds vorig jaar met de zogeheten aanjaagpremie; een geldbedrag voor metaalbedrijven en vmboscholen die structureel met elkaar samenwerken. Inmiddels zijn alle plannen beoordeeld en zijn er vijftien gehonoreerd. De belangstelling van jongeren voor techniekonderwijs is de afgelopen tien jaar sterk afgenomen. Dit is niet alleen slecht voor de technische vmbo’s en mbo’s, die moeite hebben hun opleidingen in de lucht te houden. Ook het bedrijfsleven kampt met de gevolgen van de terugloop: er zijn te weinig goed geschoolde potentiële nieuwe medewerkers. Een mogelijke oplossing hiervoor is een betere regionale samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Daarom startte OOM vorig jaar met de pilot aanjaagpremie, waarbij scholen en bedrijven die goede plannen hebben voor samenwerking in aanmerking kunnen komen voor een bijdrage van maximaal vijftigduizend euro. De premie wordt uitgekeerd op basis van cofinanciering; school en bedrijven leggen zelf ook een bedrag in.

Geen vastomlijnde regels Op uitnodiging van de regiomanagers van OOM konden kansrijke samenwerkingsverbanden tussen scholen en bedrijfsleven in de regio een plan indienen. Inmiddels zijn alle plannen beoordeeld. Daarvoor had OOM geen vastomlijnde regels of standaarden voorgeschreven, omdat scholen en mkb zo divers zijn. Wel waren er verschillende koepelorganisaties en sociale partners bij de beoordeling betrokken: de VO-raad (sectororganisatie voortgezet onderwijs), het Consortium Beroepsonderwijs, de Koninklijke Metaalunie en FNV Bondgenoten. OOM heeft voor de begeleiding van het project Birch-consultants ingeschakeld. Projectbegeleider Geeke van Bruggen (Birch): ‘Iedereen keek mee en beoordeelde de plannen vanuit zijn eigen perspectief en deskundigheid. Dan heb ik het bijvoorbeeld over de aansluiting op de regionale arbeidsmarkt, de bijdrage aan de kwaliteit van metaaltechniekonderwijs, de betrokkenheid van school en bedrijven, de duurzaamheid, de manier van borgen en de efficiëntie van de besteding van middelen door OOM.’

‘Ik verwacht dat de plannen een enorme boost geven aan het techniekonderwijs in de regio’ Boost voor techniekonderwijs Vijftien plannen zijn gehonoreerd met een aanjaagpremie. Geeke van Bruggen: ‘Ik verwacht dat de plannen die zullen worden uitgevoerd een enorme boost geven aan het techniekonderwijs in de regio. Bedrijven krijgen precies op het juiste moment meer invloed op het technisch beroepsonderwijs. In 2016 worden nieuwe beroepsgerichte programma’s verplicht in het vmbo. De inzet van de aanjaagpremie maakt het mogelijk om ook regiospecifieke keuzeonderdelen in het lesprogramma op te nemen.’ Alle vijftien initiatieven worden gemonitord voor zolang als ze duren, om ervan te leren voor toekomstige projecten. Geeke van Bruggen: ‘We hopen dat goed voorbeeld goed doet volgen, en dat de aanjaagpremie leidt tot veel meer samenwerkingsinitiatieven tussen vmbo-opleidingen en bedrijven.’

34


Nieuws van OOM Voorwaarden voor Subsidieregeling praktijkleren Sinds 1 januari 2014 is de WVA Onderwijs vervangen door de Subsidieregeling praktijkleren. Het doel van de nieuwe regeling is om werkgevers te stimuleren om leerwerkplaatsen te bieden. Bedrijven die een leerwerkplek verzorgen, komen voor de subsidie in aanmerking. De bijdrage kan oplopen tot € 2.700 per werknemer. De regeling wordt aangeboden door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en is aan te vragen via het eLoket op www.rvo.nl Wilt u gebruik maken van de regeling voor de leerling(en) of stagiair(s) die u begeleidt? Dan dient u aan een aantal voorwaarden te voldoen en een administratie bij te houden. OOM heeft alle voorwaarden voor u op een rijtje gezet op oom.nl/subsidiewijzer

Klaar voor de NEN-EN 1090-1? Vanaf 1 juli a.s. is het EN-1090-1-certificaat wettelijk verplicht voor leveranciers van constructieve delen aan de bouw. Voor werkgevers die willen weten welke stappen zij nog moeten zetten om hun bedrijf voor een EN-1090-1-certificaat in aanmerking te laten komen, stelt OOM het Ontwikkelbudget beschikbaar. Het budget kan worden gebruikt voor activiteiten zoals FPC-workshops, scans of audits door een expert, bijvoorbeeld om inzichtelijk te maken welke scholing nodig is voor de medewerkers. Het Ontwikkelbudget bedraagt € 1.800 en kan gedurende een periode van twee jaar worden ingezet. Mocht het voor de certificering noodzakelijk zijn dat een of meerdere medewerkers een cursus volgen, dan kan een beroep worden gedaan op de Persoonlijke Trainingstoelage van de betreffende medewerker(s). Let op: zowel het Ontwikkelbudget als de Persoonlijke Trainingstoelage moet u vooraf aanvragen via mijnoom.nl

Win een Femme Tech Bedrijven Award Doet u iets extra’s om meiden te werven? Opent u bijvoorbeeld uw deuren tijdens Girlsday, of hanteert u flexibele werktijden? Wellicht maakt uw bedrijf dit jaar kans op een Femme Tech Bedrijven Award; dé prijs voor technische bedrijven die zich op een bijzondere manier inspannen om technische vakvrouwen te werven en te behouden. Genomineerde en winnende bedrijven krijgen volop aandacht van nationale en lokale media. Mooie publiciteit, die kan leiden tot nieuwe klanten en steviger banden met bestaande zakenrelaties. Winnaars zijn ook uw werknemers die trots zijn op hun Award en daardoor extra gemotiveerd raken. Alle bedrijven met vrouwen in technische functies kunnen meedingen naar een Femme Tech Bedrijven Award, die op 11 november tijdens de jaarlijkse Femme Tech-dag wordt uitgereikt. Meld uw bedrijf aan op www.techniektalent. nu/femmetechaward

Leerwerkbijdrage voor verkorte mbo-leerroute

De helpdesk In elk nummer van Metaaljournaal geven we antwoord op de meest gestelde vragen van werkgevers en werknemers aan onze helpdesk.

De vraag:

‘Op welk moment kan ik een Stagebijdrage aanvragen voor mijn stagiair?’ OOM heeft de Leerwerkbijdrage aangepast. Ook de begeleiding van leerlingen die na het vmbo direct doorstromen naar een driejarige mboopleiding niveau 3 wordt nu voor de volledige duur van de opleiding vergoed. Vmbo-leerlingen die nu een mbo-diploma op niveau 3 willen halen, volgen eerst een tweejarige mbo-opleiding op niveau 2 en daarna een twee jaar durende opleiding op niveau 3. Met ingang van het nieuwe schooljaar komt er naast deze ‘gestapelde leerroute’ een nieuwe, verkorte leerroute. Leerlingen die de kaderberoepsgerichte, gemengde of theoretische leerweg van het vmbo hebben afgerond, kunnen direct beginnen met een driejarige mbo-opleiding op niveau 3.

Drie jaar Leerwerkbijdrage Om werkgevers te stimuleren deze leerlingen een leerwerkplek aan te bieden, past OOM de Leerwerkbijdrage aan. Voor BBL-leerlingen on the job kunnen werkgevers voor de duur van de opleiding een jaarlijkse vergoeding van € 2.500 tegemoet zien. Voor leerlingen in een scholingspool is die vergoeding maar liefst € 4.000 per jaar. Na het behalen van het diploma stelt OOM bovendien nog een diplomabonus van € 1.000 beschikbaar.

Het antwoord:

Werkgevers die een stageplaats bieden aan een stagiair van vmbo, mbo (BOL) of hoger onderwijs, kunnen een bijdrage aanvragen voor de begeleiding van stagiairs. De bijdrage in de kosten voor het begeleiden van een stagiair is afhankelijk van het niveau (vmbo, mbo en hbo) en of het een technische of niet-technische opleiding betreft, en varieert van € 125 tot een maximum van € 300 per maand bij een volledige stageweek. De Stagebijdrage kan voorafgaand aan de stage tot uiterlijk een half jaar na aanvang van de stage worden aangevraagd via www.mijnoom.nl. Na behandeling van de aanvraag ontvangt u per mail een toezegging met daarin de hoogte van de uitkering. Voor de Stagebijdrage heeft OOM een beperkt budget beschikbaar, dus OP=OP. Kijk voor meer informatie op www.oom.nl/stages of mail naar [email protected].

Efficiënte leerroute De nieuwe leerroute komt voort uit het actieplan ‘Focus op Vakmanschap 2011-2015’, waarmee het ministerie van OC&W het mbo-onderwijs wil verbeteren. Een kortere mbo-leerroute zorgt ervoor dat studenten zoveel mogelijk direct op het juiste niveau en in de juiste leerweg beginnen. Het doel is de studenten een zo efficiënt mogelijke leerroute (ook richting het hbo) te bieden. Wilt u meer informatie over de Leerwerkbijdrage? Kijk op www.oom.nl/leerwerkbijdrage

Voor meer antwoorden kunt u rechtstreeks bellen naar de afdeling Vergoedingen van OOM:

0172-521 555 METAALJOURNAAL ZOMER 2014

|

35

Over OOM OOM is het opleidingsfonds van en voor 145.000 werknemers en 15.000 bedrijven in de metaal bewerking. OOM geeft voorlichting en advies over scholing en draagt financieel bij in de kosten daarvan. Dit gebeurt op basis van CAOafspraken die zijn gemaakt door sociale partners in de sector. OOM wil hoger en beter opgeleid personeel in de metaalbewerking, meer instroom van vakmensen en een aantrekkelijker imago van de sector. OOM wil daarmee dat bedrijven en werknemers beter voorbereid zijn op nieuwe ontwikkelingen en veranderende omstandigheden in de economie en op de (arbeids)markt. Dat doet OOM door veel persoonlijk contact en een klantgerichte, stimulerende aanpak. Daarbij gaat OOM zorgvuldig en transparant om met sectorgelden. De dienstverlening van OOM leidt jaarlijks tot bijscholing van 28.000 werknemers, de instroom van 2.100 leerlingen en 5.300 stagiairs. 7.000 bedrijven zijn jaarlijks actief bezig met scholing en opleiding.

Wie bestuurt OOM? Het bestuur van OOM bestaat uit vertegenwoordigers van werkgevers- en werknemersorganisaties; de ‘sociale partners’. De vertegenwoordigers van de werkgevers zijn afkomstig uit de Koninklijke Metaalunie. De werknemersvertegenwoordigers komen uit FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen en De Unie.

Contact met oom Via de regiomanagers en bedrijfstakvoorlichters OOM vindt het belangrijk om aanwezig te zijn in het land. Daarom zijn er tien regiomanagers en veertig bedrijfstakvoorlichters. Zij zijn het aanspreekpunt voor werkgevers en werknemers.

Op het hoofdkantoor Post:

Postbus 15, 2390 AA Hazerswoude-Dorp Bezoek: Frankrijklaan 10, 2391 PX Hazerswoude-Dorp Tel: 0172 - 52 15 00 Fax: 0172 - 52 15 77 Email: [email protected] Onze medewerkers zijn bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.30 - 17.00 uur.

Op internet www.oom.nl, www.mijnoom.nl

Vragen over uw aanvraag? Bel direct met onze afdeling Vergoedingen: 0172-52 15 55

Metaaljournaal is een uitgave van het Opleidings en Ontwikkelingsfonds voor de Metaalbewerking (OOM). OOM adviseert over scholing en ontwikkeling van vakmanschap in de metaalbewerking. OOM is de uitvoeringsorganisatie van sociale partners. In het fonds zijn de volgende organisaties vertegenwoordigd: Vanuit werkgevers: ❚ Koninklijke Metaalunie, Nederlandse Organisatie van ondernemers in het MKB in de metaal Vanuit werknemers: ❚ FNV Bondgenoten ❚ CNV Vakmensen ❚ De Unie Na schriftelijke toestemming van OOM is het mogelijk delen uit deze publicatie over te nemen.

Colofon

Onze regelingen in 2014 Via OOM kunnen werknemers en werkgevers in de metaalbewerking gebruikmaken van subsidies en financiële bijdragen voor scholing en ontwikkeling.

Persoonlijke Trainingstoelage voor werknemers

Ervaringscertificaat Een ervaringscertificaat (EVC) maakt het vakmanschap van uw werknemers inzichtelijk en kan zelfs diploma’s opleveren. OOM heeft een vergoeding voor EVC-procedures.

Jobstart

Deze OOM-regeling vergoedt vijftig procent van de kosten voor een opleiding, training of cursus van een werknemer, tot een maximum van € 750. Bedrijven kunnen voorafgaand aan de cursus een bijdrage aanvragen via www.mijnoom.nl.

Jobstart is een vergoeding voor het opleiden en begeleiden van werknemers uit een andere sector, werkloze werkzoekenden (langer dan drie maanden) en arbeidsgehandicapten die bij een OOM-bedrijf aan de slag gaan.

Ontwikkelbudget

Kijk op www.oom.nl/regelingen voor meer informatie en de voorwaarden van onze regelingen.

Investeren in uw personeelsbeleid? Vraag dan een Ontwikkelbudget aan. Hiermee beschikt u voor een periode van twee jaar over een budget van € 1.800 om het personeelsbeleid van uw bedrijf te verbeteren. Er is een Ontwikkelbudget beschikbaar voor maximaal 600 bedrijven.

❚ Hoofdredactie: Michel Revet ❚ Eindredactie: Annemiek de Gier ❚ Redactiecommissie: Frans Bothof, May Enning, Dick de Graaff, Jan Hoftijzer, Linda Roessen en Maarten van het Schip ❚ Redactionele bijdragen: Marcel van Engelen, Irene Geerts, Annemiek de Gier, Eline Lubberts, Marloes de Moor, Rob Overmeer, Martijntje Smits, Geertje Tuenter en Annemarie Vestering ❚ Fotografie: Maurits Giesen, Hans van den Heuvel, Rob Overmeer, Frank Poppelaars Paul Remmelts en Mark van der Zouw ❚ Illustraties: Jeroen Klaver en Dik Klut ❚ Strip: Gerrit de Jager ❚ Bladmanagement: Annemarie Vestering ❚ Grafische vormgeving: Peter Kortleve ❚ Ontwerp, artdirection en productie: Team Hilgersom, Amsterdam

Leerwerkbijdrage Aan de slag met een leerling in uw bedrijf? Maak dan gebruik van onze Leerwerkbijdrage als tegemoetkoming in de opleidingskosten van een leerling.

❚ ISSN: 1568-0959 PTT2014

Stagebijdrage Biedt u een stageplaats aan een leerling van vmbo, mbo (bol) of hoger onderwijs? Dan komt u in aanmerking voor de stagebijdrage. Die bijdrage is gebaseerd op een vijfdaagse werkweek en is bij minder dagen per week evenredig lager.

36


Op www.oom.nl staat deze meter die aangeeft hoeveel euro er nog beschikbaar is voor de Persoonlijke Trainingstoelage.

Waarvoor kan ik bij een regiomanager terecht?

‘Met Otib, het opleidingsfonds voor het Technisch Installatiebedrijf, heb ik pas een high tea georganiseerd voor de vrouwen van ondernemers bij mij in de regio. Zij zijn vaak verantwoordelijk voor de personeelszaken in het bedrijf en voor de opleiding en ontwikkeling van de medewerkers. Ik heb hen gewezen op de Skillsmanager; een handige online tool om het vakmanschap in het bedrijf in kaart te brengen en te vergroten.’

Onze regiomanagers vertegenwoordigen OOM in de regio. Bij hen kunt u terecht voor al uw vragen over opleiden en ontwikkelen.

‘Tips voor het aannemen en begeleiden van stagiairs en leerlingen’

‘Uitleg over het gebruik van de Skillsmanager’

Rijnmond Pieter Langeveld T 06 304 112 11 E [email protected]

Limburg Patricia Storms T 06 209 568 03 E [email protected]

Overijssel en de Noordoostpolder Jan Abbing T 06 519 908 28 E [email protected]

‘Als u wilt weten wat bepaalde innovaties betekenen voor het opleidingsniveau van uw medewerkers’

NoordHolland Anton Verlaan T 06 519 908 30 E [email protected]

‘Opleidings- en ontwikkeladvies op maat’

Friesland, Groningen en Drenthe Michiel Jansen T 06 537 624 17 E [email protected]

‘Het aanbod van workshops en kennisavonden in de regio’

Midden en OostBrabant Marcellino Kat T 06 519 908 35 E [email protected]

‘Informatie over de verschillende OOM-regelingen’

‘Vragen over de samenwerking met roc’s’

Utrecht, het Gooi, Flevoland, Veluwe Evert Polhoud T 06 519 916 59 E [email protected]

‘Begeleiding bij het opstellen van opleidingsplannen’

Gelderland Johan-Peter Leeuwenburg T 06 533 661 48 E [email protected]

Zeeland en WestBrabant Jet Ruiter T 06 519 908 33 E [email protected]

‘Informatie over scholingspools’

Rijnstreek en Haaglanden Maarten van het Schip T 06 223 428 85 E [email protected]


|

37

LAATST

Gespot

36 vmbo-leerlingen van het Vakcollege Nehalennia in Walcheren sloten op 9 april hun oriënterende stage in de metaal op een bijzondere manier af. Bij een van de stagebedrijven namen zij het tegen elkaar op in een spannende steppenrace op een zelfgebouwde step. Uw stagiair direct aan de slag met de bouw van deze step? Bestel de gratis praktijkopdracht via mijnoom.nl. foto Frank poppelaars

38


Woordzoeker Speel de puzzel online en maak kans op deze Dremel Multitool. Ga naar www.metaaljournaal.nl om de woordzoeker in te vullen. Als je de hoofdprijs niet wint, maak je altijd nog kans op een van de andere prijzen.

Maak de puzzel op www.metaaljournaal.nl en speel mee voor de prijzen

5x 2e prijs

10x 3e prijs

Superman Collection 5 films

Hoofdprijs

Maglite Solitaire Zaklamp

Dremel Platinum ool 4000 Series Multit

De woorden uit de lijst SCHOKDEMPER staan kriskras verborgen STUDENT in het veld met letters. WINDTURBINE Als je alle woorden uit ZUINIG de lijst in het letterveld AFRIKA hebt doorgestreept, LINTJE vormen de overgebleven HELDEN letters (in de leesrichting) RUIMTESCHIP de oplossing van de puzzel. GROOT REDDER PRIJS ERKENNING Dit zijn de winnaars KRAAN van de voorjaarspuzzel STEP Weber Barbeque LAST Anthal Feije uit Herveld CARRIERE HOUVAST Mannesmann Tangenset VAKKENNIS Arie van der Zwaan uit Strijen Jacco Eshuis uit Vriezenveen SUPER Robert Jakobs uit Overloon TROTS Jordi Bos uit Zeewolde WRAK Lars Bouwmeester BOOR Camp Gear knijpkat STOOMMACHINE J.W. Houwers uit Aalten H. Peterman uit Veenendaal Martijn Joosten uit Asten-Heusden Dennis van de Wijdeven uit Berlicum G. Houweling uit Oud-Alblas Remy Houben uit Baexem Bert Kwintenberg uit Rijssen P.C.A. Smits uit Made R. Zantingh uit Zuidwolde H.M. de Troije uit Arnemuiden

P

G

G

I

N

I

U

Z

E

S

L

R

E

W

R

A

K

R

R

S

N

T

O

P

T

E

A

O

E

E

E

I

I

O

E

I

S

R

A

D

O

J

P

N

B

O

R

H

K

K

D

F

P

T

M

N

R

M

E

C

T

E

E

H

R

N

E

E

U

M

I

S

R

N

R

E

I

I

D

K

T

A

R

E

O

N

E

L

J

L

K

K

D

C

R

T

T

I

P

D

S

A

O

A

N

H

A

M

S

N

U

E

U

S

H

V

I

I

C

I

E

G

S

N

R

T

C

R

W N

O

U

U

H

O

U

V

A

S

T

T

E

R

E

Direct aan de slag met een stagiair in uw bedrijf?

‹‹ Boter, kaas en eieren

De Scooterkrik

De Blikjespers

Maak een van de bekendste spelletjes van metaal. Bewerkingen: tekeninglezen, aftekenen, zagen, boren, ruimen, frezen, draaien, vlakslijpen, schroefdraad snijden en afbramen.

Met de Scooterkrik kan een scooter omhoog geheven worden voor onderhoud. Bewerkingen: aftekenen, knippen, zagen, buigen, draaien, frezen, schroefdraad tappen en snijden, boren en lassen.

Met de Blikjespers kun je lege blikjes samenpersen. Het samengeperste blik is geschikt voor hergebruik! Bewerkingen: zagen, aftekenen, knippen, MIG/MAG-lassen, buigen/kanten, boren en spuiten.

››

De LANParty

De Buitenlamp

De Step

In de LAN-Party wordt gewerkt met netwerken, het patchen van RJ45 connectors, routers en switches. De elektronische installatie van een mobiele verdeling, uitgevoerd met HS en aardlekautomaten.

De Buitenlamp is een lamp met een bewegingsmelder. Bewerkingen: plaatmateriaal bewerken, buigen, blindnieten, boren en elektrische bewerkingen voor de bewegingsmelder en de verlichting.

De Step wordt gemaakt door de volgende bewerkingen: aftekenen, meten, knippen, zagen, buigen, boren, afbramen, MIG/MAG/TIGlassen en lakken/spuiten. (kijk voor afbeelding op pag. 38)

Bestel dan gratis een van onze vele stageopdrachten via www.mijnoom.nl

Astronaut André Kuipers: Held? Ik deed gewoon mijn werk. Techniek zoekt superhelden Toptalenten moet je koesteren

Recommend Documents