Voorjaar ‘15 JAARGANG 10
n°32
gezondheidsmagazine
GRATIS
OOST WEST, THUIS BEST? LUCHTVERVUILERS IN HUIS
Marathonman
Stefaan Engels 12 VRAGEN OVER HOGE BLOEDDRUK
Zin en onzin over
ACNE
Astma Dossier
INHOUD
3 5 6
6
Voorwoord
Lezersvraag
Interview: Stefaan Engels
14 10
Voeding: eieren
12
Wat is? Vitamine B6
13
Opwarmen
29 32
Pollen in de lucht
10
14 20 23
Dossier Astma
Vlooien
Luchtvervuilers in huis
20
27
12 vragen over hoge bloeddruk
35
Feiten en fabels
36 38 40
36 42
Mijn moeder
Apothekersnieuws Wedstrijd
Antioxidanten
colofon
Acne
Verantwoordelijke uitgever: Jan Kuyps • Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden • Oplage: 24.500 exemplaren • Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Foto’s interviews © Dirk Kerstens, algemene fotografie © Shutterstock.
Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. www.surplusgezondheid.be Apotheken De Volksmacht Ieper
Apotheek In Het Zwaard
Apotheek Vivantia Leuven
De Lindeboom Apotheek
Medico-Sociale Initiatieven
Ellermanstraat 74,
Prins-Bisschopssingel 75,
K. Leopold I-straat 34,
Ellermanstraat 74,
Roeselare-Tielt
2060 Antwerpen
3500 Hasselt
3000 Leuven
2060 Antwerpen
Beversesteenweg 35,
Tel. 03 206 82 28
Tel. 011 28 05 05
Tel. 016 31 44 60
Tel. 03 206 28 10
8800 Roeselare
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Tel. 051 26 53 00
[email protected]
2 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Voorwoord
Betaalt de apotheker het gelag? Heel wat mensen staren wel eens naar hun medicijnendoos. Heb ik dat pilletje al genomen? Was deze nu voor ’s morgens of ’s avonds? Zeker als je veel medicatie moet nemen of als je je partner, vader of moeder helpt bij het medicatiegebruik. Onderzoek toont aan dat heel wat mensen onnodig in het ziekenhuis belanden doordat ze hun medicatie niet, onvolledig of op het verkeerde moment innemen. Door geneesmiddelen individueel per innamemoment te herverpakken, hebben we de oplossing binnen handbereik. We noemen dit: Individuele Medicatie Voorbereiding (IMV ). Een dienstverlening waar de CM-apotheken graag mee de schouders onder zetten. Ondertussen maken reeds heel wat woonzorgcentra en instellingen voor personen met een handicap dankbaar gebruik van deze bijkomende dienstverlening.
“Om deze dienstverlening leefbaar te houden lijkt het ons dan ook niet meer dan fair dat daar een regeling voor getroffen wordt.” De voorbije weken zijn we gestart om deze ook aan personen in de thuissituatie aan te bieden. Want we geloven sterk in de farmaceutische zorg en de sociale rol van de apotheker. Daarnaast heeft de apotheker ook een belangrijke rol te vervullen in de eerstelijnsgezondheidszorg. Door het aanbieden van IMV aan chronische patiënten in een thuissituatie nemen we die rol actief op. We bevorderen de therapietrouw zodat ouderen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. En met het bijgeleverde medicatieschema hebben alle betrokkenen een mooi overzicht. Van patiënt tot mantelzorger. Van verpleegkundige tot specialist. Maar wie betaalt de rekening? De overheid wil ook in de woonzorgcentra besparen door niet langer per geneesmiddelenverpakking terug te betalen, maar per eenheid. Per pilletje dus. Als je zeven pilletjes nodig hebt dan betaalt de overheid zeven pilletjes terug… en niet langer de rest van de doos. Voor woonzorgcentra waar men met IMV werkt is dat geen probleem. Daar weten we perfect hoeveel medicatie elke patiënt krijgt en kunnen we als toeleverende apotheken mee een mooie besparing realiseren voor zowel de patiënt als het RIZIV. En wat met de instellingen die op de klassieke manier worden beleverd? Per doosje in plaats van per pilletje dus. Ook daar wil de overheid vanaf 1 april slechts per eenheid terugbetalen. Maar de apotheker moet wel een volledige doos aan zijn of haar leverancier betalen. Ook hier legt men dus het risico bij de apotheker. We zijn voorvechters van een maximale begeleiding van onze patiënten en een kostenefficiënte werking. Maar dan wel met oog voor zowel de patiënt, de budgettaire noden… als de apotheker. Om deze dienstverlening leefbaar te houden lijkt het ons dan ook niet meer dan fair dat daar een regeling voor getroffen wordt.
s JancKteuuryZporg & Farma
e een dir Algem
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 3
LeZERS
vraag
Waarom word ik reisziek?
Beste Reisziekte is eigenlijk een bewegingsziekte. Al is de term ‘ziekte’ wat ongelukkig gekozen. Je evenwichtsorgaan functioneert op dat moment immers uitstekend. Eigenlijk zelfs té goed. Het ontvangt zo veel signalen dat de hersenen die niet meer kunnen verwerken. Neem het voorbeeld van de wagen. Doordat je neerzit, stuurt je onderlichaam een signaal naar je hersenen dat je niet in beweging bent. Maar door de snelheid ontstaat er druk op het lichaam waardoor de hersenen tegelijkertijd het signaal krijgen dat je wel in beweging bent. De kristalletjes in je evenwichtsorgaan gaan alle kanten op maar kunnen niet bepalen in welke richting je beweegt. Gelukkig zijn er nog de ogen, dat zijn de slimste leerlingen van de klas. Die vertellen je hersenen dat je vooruit gaat. In de wagen heb je dus verschillende zintuigen nodig om te weten wat er gebeurt. Van zodra de verwerking van die informatie fout loopt, word je wagenziek. Dan voel je je plots misselijk en duizelig. Je trekt wat bleek weg, begint te zweten en soms moet je zelfs braken. Niet alleen in de wagen maar ook in de bus, de boot of het vliegtuig kun je reisziek worden. Het ene vervoersmiddel ligt je soms beter dan het andere. In het vliegtuig zit je trouwens het best boven de vleugels. Op de boot is het middelpunt van het vaartuig het beste plekje. Kinderen tussen de twee en twaalf jaar oud zijn het gevoeligst. Naarmate je ouder wordt, daalt de kans dat je reisziek wordt. Door veel te reizen kun je die gevoeligheid voor reisziekte wel wat verminderen. Neem in ieder geval een aantal tips in acht om te voorkomen dat je reisziek wordt. Eet voor de tocht niet te veel maar zeker ook niet te weinig. Een lichte maaltijd zonder koffie, frisdrank of alcohol is ideaal. Vermijd trouwens ook alcohol of frisdrank tijdens het rijden. Zorg er als passagier voor dat je in de rijrichting zit en hou het raampje een beetje open zodat je wat frisse lucht krijgt. Een boek lezen of wat breien is, helaas voor de liefhebbers, geen goed idee. Tijdens de rit kijk je het best gewoon naar buiten en focus je op de horizon of een stilstaand voorwerp in de verte. Er zijn echter ook aanwijzingen dat jonge kinderen die een videospelletje spelen tijdens de rit, tocht of vlucht minder snel reisziek worden. Doordat ze volledig opgaan in de wereld van het spelletje worden ze minder ontvankelijk voor de verschillende signalen die reisziekte veroorzaken. Omdat de bestuurder steeds de controle heeft over elke beweging wordt die zelf niet wagenziek. Maar zijn of haar rijstijl bepaalt wel of de andere passagiers al dan niet reisziek worden. Hou daarom de snelheidsveranderingen zo klein mogelijk. Rem niet te bruusk, trek rustig op en stuur voorzichtig de bochten in. In de apotheek zijn er verschillende producten beschikbaar die je helpen om reisziekte te voorkomen. Er bestaan preparaten, homeopathische zuigtabletten en zelfs een speciale armband die je daarbij helpen. Groeten De redactie
Heb je ook een vraag om trent ge Surf dan naar onze nieuw zondheid? e website www. surplusgezondheid .be en vul er het contactformulier in. En wi e weet behandelen we jou w vraag in het volgende nu mmer.
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 5
INTERVIEW
Stefaan Engels “De watersportbaan is mijn tuin.” Vijf dagen per week haspelt Stefaan Engels er zijn kilometers af. Een inspirator voor heel wat andere sporters, van doorgewinterde loper tot de absolute beginner. Want als er iemand is die weet wat lopen is, dan is het deze marathonman. Tot twee keer toe liep hij zijn naam in het ‘Guinness World Records’boek. Zijn doel: mensen inspireren om gezonder te leven en meer te bewegen.
6 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Stefaan, hoe ben je eigenlijk begonnen met lopen? “Ik ben een kind van de jaren 60, toen zag je amper lopers in het straatbeeld. Pas sinds de doorbraak van de fitnesscultuur, werd joggen iets gewoons. Ik was dan ook al 25 jaar toen ik voor het eerst vijf kilometer rond de watersportbaan in Gent liep. Dat vond ik toen al meer dan genoeg. Maar enkele dagen later ging ik terug en deed er toch een rondje bij. En na een jaar liep ik mijn eerste marathon en had ik de microbe te pakken. Dat ben ik tien jaar blijven doen. Maar het succes van ironman Luc Van Lierde inspireerde me om nog verder te gaan. Toen ben ik me gaan toeleggen op de triatlon en werd sporten een lifestyle. De hele wereld reisde ik af om deel te nemen aan marathons en triatlons.”
“Ik geloof niet in zomaar wat lopen. Je moet jezelf een doel stellen.” Ondanks het feit dat je astma hebt. “Klopt. Ik ben geboren met astma. Daar neem ik nog elke dag medicatie voor. Door een combinatie van veel sporten en goede medicatie, kan ik nu wat ik kan. Maar mijn longcapaciteit ligt nog steeds 30% lager door de astma. Vooral op warme, mistige of koude dagen krijg ik nog steeds dat verstikkende gevoel.” Maar toch heb je van lopen je beroep kunnen maken. “Vroeger runde ik een ontwerpbureau waar we veel werkten rond gezondheid en bewegen. We ontwierpen tentoonstellingen, schreven boeken, maakten campagnes voor de overheid,… Maar ik wou bewegen op een nieuwe manier promoten. Toen heb ik mijn bedrijf overgelaten en werd professioneel gezondheidscoach. Ik
wil mensen inspireren om gezonder te leven en meer te bewegen. Om genoeg aandacht te krijgen voor mijn project, moest ik iets strafs doen. Een record breken. In het ‘Guinness World records’-boek stond het recordaantal triatlons in één jaar op 14. Dat wou ik beter doen. In 2007 heb ik er 20 afgewerkt. De pers pikte het wel op maar omdat triatlon niet zo’n populaire sport is, bleef dat nog redelijk beperkt. Maar ik zat in een uitstekende conditie en wou doorgaan.” Maar op een andere manier? “Mijn plan was om in 2010 elke dag een marathon te lopen. Mensen verklaarden me gek. En het was ook loodzwaar. Ondanks een goede voorbereiding is het niet evident om elke dag je lichaam een marathon te laten lopen. Bovendien was het een erg strenge winter. In januari kampte ik al met een voetblessure waardoor ik enkele weken de marathonafstand in een handbike aflegde. Nadat ik weer fit was heb ik de teller terug op 0 gezet en ben ik opnieuw begonnen. Maar het moeilijkste kwam na vijf maanden. Ik had er geen zin meer in en worstelde toen vooral met het mentale aspect. Gelukkig reisde ik de wereld rond om er marathons te lopen en ook in mijn thuisbasis waren er mensen die op mij rekenden. Elke namiddag stonden ze om half vier klaar om samen met mij te lopen. Zij gaven me de nodige energie om te blijven doorgaan.”
opgericht waar ik mensen begeleid die een marathon willen lopen. Vijf keer per week loop ik zelf mee en ik reis met hen de wereld rond om verschillende marathons te lopen. En ik ‘haas’. Dan begeleid ik een loper tijdens een wedstrijd, bepaal het tempo, zet hem of haar uit de wind, breng water en sponsen aan en zorg voor mentale steun. Heel veel mensen dromen er van om één keer in hun leven die mythische marathon te lopen. Het is fantastisch om hen te begeleiden in het waarmaken van die droom.” Waar moet je op letten als je begint met lopen? “Eén gouden tip: stel jezelf een doel. Dat motiveert je en geeft zin aan alle inspanningen en trainingen. Daag jezelf uit. Zelfs al lijkt het op het eerste zicht niet haalbaar voor jou. Je hebt niets te verliezen maar alles te winnen. Maar wees wel realistisch, je mag jezelf niet forceren. Leg eerst een goede basis door aan een heel lage hartslag te lopen. Je zal merken dat na een aantal trainingen je hart, longen en spieren sterker worden. Als die basis stevig is, kun je het tempo opdrijven tot een volgende hartslagzone.”
Hoe kijk je terug naar dat jaar? “Ik had een paar zeer moeilijke momenten. Zeker in Mexico. Daar liepen we op 2.600 meter hoogte terwijl ik last had van buikloop. Een helse week. Maar er waren ook prachtige momenten. Ik heb heel veel landen al lopend bezocht. Nam deel aan de marathon van New York, Londen, Montreal, Brussel,… Haalde meer dan twee miljoen keer de krant. In Mexico sprak ik in een persruimte afgeladen vol met journalisten. Momenten die je nooit meer vergeet.” Intussen heb je een nieuwe roeping gevonden? “Al mijn kennis en ervaring geef ik nu door aan anderen. Ik heb een loopclub
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 7
Hoe kun je blessures vermijden? “Ik liep al meer dan 800 marathons maar blesseerde me nog maar twee keer. Het belangrijkste is goed je lichaam aanvoelen. Loop op een tempo dat je nog kan praten. Sowieso heeft je lichaam een aanpassingsperiode nodig, zeker als je lang niet hebt gesport. Begeleiding is dan geen overbodige luxe. Als je je aansluit bij een loopclub zul je merken dat je beter presteert, met minder blessures.” En de voeten?
Hoe zorg je er voor dat je het blijft volhouden? “Door geregeld voor wat afwisseling te zorgen. Loop eens een ander parcours, op een andere ondergrond of hetzelfde rondje maar in de omgekeerde richting. Sommigen lopen graag alleen maar voor anderen is het een sociaal gebeuren. Maar kijk vooral naar jezelf, niet naar een ander. Als sporten je stress bezorgt zal de voldoening snel wegnemen. En voel je niet schuldig als je eens een training overslaat maar probeer je wel te herpakken en blijf positief denken.” Is een marathon lopen voor iedereen weggelegd? “Iedereen kan lopen. Maar de voorbereiding verschilt wel per persoon. Alles hangt af van jouw conditie op het moment dat je begint. Stel dat je redelijk fit bent en geen overgewicht of andere gezondheidsproblemen hebt dan kan je na 5 à 6 maanden trainen een marathon lopen. Maar ik heb ook mensen begeleid die 150 kg wegen. Dan is het niet verstandig om meteen te beginnen lopen. We starten dan met wandelen en fietsen om eerst dat overgewicht weg te werken. Geleidelijk aan schakelen we over naar lopen en na gemiddeld één jaar trainen, lopen ook zij een marathon.” Waar moet je op letten als je een marathon loopt? “Marathon is een duursport. Het gaat om uithouding. Velen lopen of starten te snel. Zeker als je alleen loopt. Mijn hartslag is mijn leidraad. Doordat ik bijna 30 jaar intensief sport, ligt die rond de 105
8 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
wanneer ik loop. Sommige mensen die aan hun bureau zitten, hebben zelfs een hogere hartslag. Maar die hartslag kan dus een goed kompas zijn.” En wat als je de man met de hamer tegenkomt? “Als je genoeg slaapt, eet, drinkt en traint zal je die niet snel tegenkomen. Tenzij je een bepaalde tijd probeert te lopen en dus dicht tegen je limiet zit. Als je je niet helemaal goed hebt voorbereid is kilometer 25 vaak een moeilijk punt. Dan begint je energiepeil te zakken.”
“Slechts 10 procent van de mensen hebben ‘neutrale’ voeten. De rest heeft dus eigenlijk aangepaste schoeisel nodig. Doordat ik zelf al 25 jaar intensief loop kan ik intussen op alle ondergronden lopen en met allerlei soorten schoenen. Het is al gebeurd dat ik mijn schoenen vergat en ergens lokaal een paar moest kopen om er even later een marathon mee te lopen. Maar voor anderen raad ik steeds aan om je voeten te laten scannen en dat advies goed op te volgen. Die loopschoenen moeten immers de schok van je lichaamsgewicht dempen en blessureleed vermijden. Normaal gezien loop je ongeveer 1.000 kilometer met een paar schoenen. Daar doe je dus wel even mee.”
Wat eet je tijdens het lopen? “Na een half uur lopen is je maag leeg. Je moet dus regelmatig eten terwijl je duursport. Bananen zijn een klassieker. Ze bevatten veel energie en je kan ze makkelijk opeten tijdens het sporten. Maar er bestaan ook gels en bars. Het hangt een beetje af van je persoonlijke voorkeur en smaak. Als ik een marathon loop heb ik steeds zes gels bij. Om het half uur eet ik er eentje en voor mij werkt dat perfect. Na een doorgedreven training drink ik een chocomelk. Een zeer goede recuperatiedrank die alles bevat wat je nodig hebt.” Hoe noodzakelijk is sporten om te vermageren? “Vermageren is een grote motivator om te beginnen lopen. Maar alleen lopen is niet genoeg. Een gezondere voeding blijft het belangrijkste. Maar de combinatie van gezonde voeding en meer bewegen werkt wel versterkend. Door te lopen ga je automatisch op je voeding letten.”
BIO Stefaan Engels • Motivator en gezondheidscoach • Werkte 20 triatlons op één jaar af • Liep 365 marathons op één jaar • Sportambassadeur 2011 van de stad Gent • Oprichter van verschillende sportevenementen
Precies wat ik nodig heb.
NIEUW CONCEPT MENTAAL FYSIEK FIT & GEZOND ONDERSTEUNEND
Voel je je wat futloos en kan je een flinke energieboost gebruiken? Of heb je daarentegen nood aan mentale rust? Of misschien ben je zwanger en wil je je lichaam extra in de watten leggen? Dan is Biocure ® precies wat je nodig hebt. De voedingssupplementen van Biocure ® bevatten net die vitamines, mineralen en andere broodnodige ingrediënten die tegemoetkomen aan je specifieke wensen en behoeften. Vraag raad aan uw arts of apotheker.
Dankzij de unieke formule komen alle actieve stoffen geleidelijk aan vrij in het lichaam, wat resulteert in een snelle, krachtige en langdurige werking.
www.biocure.be
Rijksweg 9 - B-2880 Bornem
BE patent 1020198A3
VOEDING
Kies
eieren voor
je geld
10 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Belgen eten gemiddeld 1,7 ei per week. Een relatief goedkoop product met een interessante combinatie van essentiële voedingsstoffen. Ze zijn rijk aan onverzadigde vetzuren, fosfor, ijzer, zink, selenium en de vitaminen A, D, E, B2, B12 en foliumzuur. Ze zouden bescherming bieden tegen bepaalde ouderdomsgebonden oogziekten zoals cataract en maculadegeneratie. Toch raadt men aan niet meer dan drie eieren per week te eten. Hoe zit dat precies? We zochten het voor je uit.
Drie eieren per week
Dioxine
Een gemiddelde eierdooier bevat zo’n 200 milligram cholesterol. Dat is relatief veel maar desondanks is er geen significant verband tussen de consumptie van eieren en een verhoogde bloedcholesterol of verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het zijn immers erfelijke elementen en verzadigde vetzuren die het cholesterolgehalte in je bloed bepalen. Niet zozeer de cholesterol die je rechtstreeks uit voeding opneemt. Omdat er een aantal risicogroepen zijn zoals diabeten en mensen met een erfelijke aanleg voor een hoge cholesterol, wordt het algemeen advies echter ingesteld op maximum drie eitjes per week.
Eieren worden zeer streng gecontroleerd waardoor het zo goed als onmogelijk is dat eieren die je in de winkel koopt, dioxine bevatten. Het risico stijgt wel wanneer je zelf kippen houdt. Je kan dit risico beperken door te verhinderen dat de kippen bodemdeeltjes oppikken. Gooi daarom geregeld afgemaaid gras in hun ren en voeder ze niet buiten. Maar zo lang je niet meer dan drie eieren per week eet, hoef je je hier sowieso geen zorgen over te maken.
Perfect gekookt eitje • Zacht gekookt eitje: 3 tot 4 min. koken • Halfzacht gekookt eitje: 5 tot 6 min. koken • Hardgekookt eitje: 8 min. koken
Salmonella Heel uitzonderlijk kan er zich in de schaal een salmonellabacterie ontwikkelen. Door de eieren te koken of te bakken ben je zeker dat die bacteriën gedood zijn. Daarom is een volledig hardgekookt eitje perfect veilig. Bij een zachtgekookt eitje is er een minieme kans op besmetting. Bepaalde risicogroepen zoals jonge kinderen, zwangere vrouwen, ouderen en personen met een verminderde weerstand nemen beter geen risico. Daarom laten zij zelfgemaakte gerechten op basis van rauwe eieren, zoals mayonaise, bavarois, tiramisu en chocolademousse, beter links liggen.
Eieren bewaren Vanaf de legdatum is een eitje ongeveer vier weken houdbaar, als je het koel en droog bewaart. Bij voorkeur dus in de koelkast met de punt naar beneden. Zo blijft de dooier op zijn plaats en bewaart het ei langer. Leg ze niet te dicht tegen sterk ruikende producten zoals vis of knoflook. Eieren nemen namelijk snel geurtjes over. Soms zijn ze nog een beetje vuil. Veeg ze dan gewoon proper maar was ze niet af. Anders verwijder je het natuurlijke beschermlaagje waardoor bacteriën makkelijker binnendringen.
Een vers ei herkennen Wanneer er geen legdatum op het ei staat, kun je het toch op zijn versheid testen. De drijftest is de bekendste. Doe zo’n 80 gram zout in een liter water en leg het ei erin. Als het blijft drijven is het niet vers meer. Nog eenvoudiger is er mee schudden. Oude eieren klotsen terwijl je bij verse eieren niets hoort. Of je kunt het ei ook over het aanrecht laten rollen. Een vers ei waggelt tijdens het rollen. Rolt het echter lang en stabiel, dan is het te oud.
Gebarsten eieren Soms laat je al eens een ei vallen. Maak de schaal dan helemaal open en doe het ei in een proper potje. Als je het afgedekt in de koelkast bewaart dan kan je het binnen de twee dagen nog gebruiken in eibereidingen die worden verhit.
Dikmaker of niet? Een ei bevat ongeveer 7 gram vet en slechts 90 kilocalorieën. Daarmee levert het 5% van de gemiddelde hoeveelheid energie per dag. Eieren zijn dus geen dikmakers. Bovendien zorgen ze sneller voor een verzadigd gevoel waardoor je de rest van de dag minder calorieën opneemt.
Ei-weetjes ‘Designer’-eieren
Door omega 3-rijke bestanddelen aan het traditioneel kippenvoer toe te voegen, verandert de vetzuursamenstelling van de eieren. Daardoor kunnen ze 6 tot 13 keer meer van het hartvriendelijke omega 3-vetzuur bevatten. Dit wil echter niet zeggen dat deze eieren veel gezonder zijn dan andere en dat je er dus veel meer mag van eten. Bovendien heb je nog steeds andere bronnen van omega 3-vetzuur nodig.
Codering
Op elk ei staat een stempelcode. Deze begint met een cijfer van 0 tot 3. Een nul betekent bio, één is vrije uitloop, twee staat voor scharrelkip en bij een drie werd de kip in een kooi gekweekt. In de code kun je ook het land van herkomst terugvinden en het registratienummer van de producent. Eieren worden onderverdeeld in twee klassen. In de handel vind je enkel klasse A. Deze hebben een propere, onbeschadigde schaal en de dooier en het eiwit zijn van een onberispelijke kwaliteit. B-eieren verwerkt men in de industrie verder tot eindproducten.
Kleur van het ei
Het kippenras bepaalt de kleur van de schaal waardoor die dus kan variëren. Ondanks het andere uitzicht heeft dit nauwelijks invloed op de samenstelling en voedingswaarde van het ei. Ook de dooier kan variëren van geel tot oranje, afhankelijk van de hoeveelheid caroteen in het kippenvoer.
Perfect gekookt eitje
Prik een gaatje in de bolle kant van het ei om te vermijden dat het barst tijdens het koken. Dompel ze helemaal onder in het kokende water en draai het vuur lager van zodra het water kookt. Zo vermijd je dat de eieren tegen elkaar stuk slaan. Schrik de eieren door ze na het koken onder koud water te houden. Door het ei te lang te koken kan de eidooier een groenachtige ring krijgen. Dit ziet er minder aantrekkelijk uit maar is niet schadelijk.
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 11
Vitaminen van a tot … z
VITAMINE B6
werking van het zenuwstelsel en het immuunsysteem. Met een evenwichtige en gezonde voeding haal je probleemloos de minimum aanbevolen hoeveelheid vitamine B6.
Vitamine B6, oftewel pyridoxine, is één van de acht B-vitaminen. Een groep vitaminen die het lichaam helpen om voeding in brandstof om te zetten. Maar vitamine B6 speelt ook een rol in de vorming van rode bloedcellen, de afbraak en opbouw van aminozuren en de goede
Weetje Vitamine B6 zit in vlees, eieren, vis, brood, graanproducten, aardappelen en peulvruchten.
Wat is...
Vitamine B6 zit in vlees, eieren, vis, brood, graanproducten, aardappelen en peulvruchten. In minder mate vind je ze ook in groenten, melk en kaas. De behoefte hangt nauw samen met de eiwitopname. Voor volwassenen ligt die gemiddeld rond de 1,5 milligram per dag, oftewel zo’n zes sneetjes volkorenbrood. De veilige bovengrens werd bepaald op 25 milligram per dag. Om je een idee te geven: daarvoor moet je ongeveer 10 kg aardappelen of 65 bananen eten. Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven kunnen wat extra vitamine B6 gebruiken.
Te veel vitamine B6 Meer dan 50 milligram vitamine B6 per dag opnemen kan tot een aantal
Te weinig vitamine B6 We weten dat een vitamine B6-tekort bij zuigelingen kan leiden tot stuipen, overgeven en gewichtsverlies. Bij volwassenen is er sprake van bloedarmoede, ontstekingen, depressie, verwardheid, vermoeidheid en aandoeningen aan het zenuwstelsel. Gelukkig komt dit in geïndustrialiseerde landen maar zelden voor. Behalve bij zware drinkers, langdurig gebruik van sommige medicijnen, bepaalde chronische aandoeningen en een zeer eenzijdige voeding.
chromium?
Zo’n vier procent van het menselijk lichaam bestaat uit mineralen en sporenelementen. Net zoals vitaminen hebben we ze nodig om ons te ontwikkelen en gezond te blijven. Ook chromium of chroom behoort tot deze groep. Het onderzoek naar de precieze werking ervan loopt nog steeds maar het is wel duidelijk dat chroom een aantal gunstige effecten heeft op het lichaam. Het heeft een positieve invloed op de glucose- en insulinespiegel en op bloedvetten zoals cholesterol. Chroom zou ook een werking hebben in het hersengebied waar het hongergevoel wordt geregeld. Daardoor kan chroom een rol spelen in het onder controle houden van het lichaamsgewicht. Ons lichaam kan zelf geen chroom aanmaken en daarom halen we het uit voeding en dranken. Biergist, volkorenproducten, groenten, noten en vlees zijn natuurlijke bronnen van chromium. Vitamine C verbetert trouwens de opname van chroom. Voor de
12 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
gezondheidsproblemen leiden. Dat begint met een verslechtering van het geheugen en de denkprocessen maar kan uiteindelijk afwijkingen aan het zenuwstelsel veroorzaken.
meeste mineralen en vitaminen is er een Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid ingesteld. Niet zo voor chromium. Er zijn geen nadelige effecten bekend van een te hoge inname van chroom. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) raadt echter aan om niet meer dan 250 microgram (of 0,25 milligram) chroom per dag in te nemen via voedingssupplementen. Een tekort aan chromium komt in het Westen slechts zeer sporadisch voor. Maar door ernstige ondervoeding kan je chromiumgehalte dermate dalen dat dit kan leiden tot een verhoogde glucoseconcentratie in het bloed, verhoogde cholesterolwaarden en gewichtsverlies.
Opwarmen
bewegen
Als je gaat sporten heb je soms zin om er meteen in te vliegen. Maar als een gek uit de startblokken schieten, is meestal de ideale manier om sportblessures op te lopen. Een goede opwarming geeft je spieren, botten en gewrichten de kans om zich voor te bereiden op de training of wedstrijd. Maar wat doe je nu best tijdens zo’n opwarming? Hoe lang moet die duren? Moet je zweten? Het antwoord op al die vragen kom je nu te weten.
Belang van opwarmen Opwarmen voor het sporten is om verschillende redenen noodzakelijk. Eerst en vooral helpt het je om sportblessures te voorkomen. Sporten houdt nu eenmaal enig risico op letsels in. Maar door een geleidelijke opwarming kun je je al veel leed besparen. Zeker bij explosieve sporten is een opgewarmd lichaam beter bestand tegen verrekkingen of spierscheuren. Maar een goede opwarming zorgt er ook voor dat je betere fysieke prestaties kunt leveren. De spieren krijgen meer zuurstof en een betere doorbloeding waardoor ze tijdens het sporten makkelijker over de nodige energie kunnen beschikken. Terwijl de temperatuur in je lichaam stijgt, worden de spieren soepeler en de gewrichten beweeglijker. Daardoor heeft
een degelijke opwarming een positieve invloed op zowel je snelheid, je lenigheid als je uithoudingsvermogen. Doordat de hartslag geleidelijk aan stijgt, stimuleer je heel jouw cardiovasculaire systeem. Bovendien is de opwarming het ideale moment om je te focussen en mentaal op te laden voor de fysieke inspanning die volgt.
Opwarmen doe je zo Opwarmen kan je op twee manieren. Bij een passieve opwarming ligt de focus op het verhogen van de lichaamstemperatuur. Dit kan door het gebruik van warme doeken, een massage, een stoombad, opwarmingsgels of een warme douche. Dit geeft je echter geen enkele bescherming tegen sportletsels en kan dus enkel ter aanvulling van je opwarmingsprogramma. Nooit ter vervanging.
Belangrijker is om een twintigtal minuten actief op te warmen. Een beetje joggen, wat fietsen, grondgymnastiek, huppelen, touwtje springen of wat losrijden op de hometrainer. De intensiteit hangt af van je conditie. Bouw de opwarmsessie in ieder geval geleidelijk en progressief op en zorg dat je nog niet vermoeid geraakt. Je energiereserves bewaar je voor de wedstrijd of training. Lichtjes zweten mag dus, maar hou jezelf in toom. Kies voor bewegingen die ook straks, wanneer het er op aankomt, aan bod zullen komen. Probeer nooit te veren, want dan ga je de spier net verkorten. Om de warmte te behouden, hou je tijdens de opwarming best je trainingspak of andere beschermende kledij aan. En wacht na de opwarming niet langer dan tien minuten om de training of wedstrijd te starten. Zo behoud je een optimaal effect van je opwarming.
Het ideale opwarmingsschema WEETJE
5 minuten rustig joggen 7 minuten stretchen • 8 minuten opwarming in functie van je sport • •
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 13
DOSSIER astma
Astma A
stma is één van de belangrijkste chronische ziektes ter wereld. Men schat dat, wereldwijd, meer dan 300 miljoen mensen er in meer of mindere mate last van hebben. Want astma kan wel degelijk een zware impact hebben op zowel de levenskwaliteit van de patiënt als die van zijn of haar familie en omgeving. In het Zeepreventorium van De Haan behandelt men onder andere kinderen en jongeren met ernstige astma. We gingen er op bezoek en spraken er met dr. Nicole Rom en de 17-jarige Jonas Jochems. Hij lijdt al elf jaar aan astma en verblijft tot de zomer in het preventorium om er zijn astma onder controle te krijgen.
14 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
dr.
Nicole Rom
“Heel veel van mijn tijd gaat naar het informeren van patiënten en hun ouders. Want astma kun je meestal onder controle krijgen… als je weet wat moet je doen.” Pediater Dr. Nicole Rom behandelt al 30 jaar kinderen en jongvolwassenen met astma in het Zeepreventorium van De Haan. Daar kunnen ze terecht voor een langdurige opname om er te leren omgaan met deze chronische ziekte.
Wat gebeurt er eigenlijk precies tijdens zo’n astma-aanval? “Astma is een aandoening aan de kleinere luchtwegen waarbij bepaalde uitlokkers er voor zorgen dat de kleine luchtpijptakken vernauwen. De gladde spiercellen rond die kleine luchtwegen trekken dan samen, de slijmvliezen zwellen en produceren extra slijm waardoor er minder ruimte is voor lucht. Daardoor begint de patiënt te hoesten, te piepen of moeilijker te ademen.”
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 15
DOSSIER astma
Waarom zijn bepaalde mensen daar dan gevoeliger voor? “Dat heeft heel veel met je aanleg te maken. Als je beide ouders allergisch zijn, dan is de kans zeer groot dat je dat zelf ook bent. Al kan het type allergie wel verschillend zijn. Ook gevoelige luchtwegen krijg je al dan niet mee van je ouders. Je kan dat soms al heel snel zien. Een verkoudheid leidt bij het ene kind tot een gewone snotneus maar andere kindjes beginnen telkens hevig te hoesten of krijgen een piepende ademhaling.” Kan astma dan op elke leeftijd beginnen? “In principe wel. Maar in de praktijk zien we dat dat vaak wel op vrij jonge leeftijd begint. Je kan perioden hebben dat het slechter gaat maar evengoed perioden waarin je zonder medicatie kunt. Zo krijgen een aantal vrouwen tijdens de zwangerschap plots al dan niet last van astma. Blijkbaar spelen bepaalde hormonen dus een rol, maar dat is nog niet helemaal duidelijk.” Is astma makkelijk te herkennen? “Als je zonder directe aanleiding begint te hoesten of een piepende ademhaling krijgt, dan is dat een duidelijke indicatie. Dat kan eventueel nog een andere oorzaak hebben, maar laat je dan in ieder geval eens testen op allergieën en laat zo mogelijk een longfunctietest uitvoeren. Gelukkig reageren mensen tegenwoordig vrij snel waardoor we heel veel patiënten kunnen helpen en behandelen.” Waaruit bestaat zo’n behandeling?
Maar niet elke astma-aanval ontstaat op dezelfde manier? “Je moet inderdaad een onderscheid maken tussen intrinsieke astma en astma veroorzaakt door allergieën. Tijdens of na een serieuze inspanning kan je een piepende ademhaling of hoest krijgen. Een vervelend verschijnsel als je graag aan sport doet. Ook mist, virale infecties of rooklucht kunnen een aanleiding zijn. Zelfs stress kan een oorzaak zijn. Sommige mensen beginnen te hyperventileren als ze zenuwachtig zijn
16 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
en bij een aantal van hen kan dat ook een astma-aanval veroorzaken. Maar ook bepaalde allergieën kunnen zo’n astma-aanval veroorzaken. En die lijst van uitlokkers is behoorlijk lang. Dat kan gaan over huisstofmijt, pollen, dieren, schimmels, voeding,…” Maar die reactie is niet bij iedereen even hevig? “Neen. Daar zijn gradaties in. Sommige mensen hebben één keer per jaar last van een wat piepende ademhaling maar andere krijgen elke dag een aanval.”
“De vernauwing van die luchtpijptakken is omkeerbaar. Om ze terug open te krijgen gebruiken we ‘puffers’. Het voordeel is dat die rechtstreeks op de longen inwerken. Er zijn puffers die enkel preventief werken door ontstekingsreacties in de kleine luchtwegen tegen te gaan. Maar zo’n puffer werkt niet op het moment dat je een aanval krijgt. Deze puffers op basis van cortisone moeten dagelijks in een aangepaste dosis ingenomen worden om astma-aanvallen te voorkomen. Andere puffers bevatten een bronchusverwijdend product en zorgen er voor dat de kleine luchtpijptakken open gaan tijdens een astma-aanval. Mensen die heel veel last hebben van astma gebruiken meestal ‘s morgens en ’s avonds een puffer die er voor zorgt dat de luchtwegen telkens zo’n twaalf uur open blijven. Naast de puffers nemen astmapatiënten soms
leukotrieenreceptorantagonisten. Deze tabletten hebben een ontstekingswerende en bronchusverwijdende werking. Soms is het aangewezen om te inhaleren met behulp van een aerosoltoestel en bij zeer ernstige gevallen kunnen zelfs cortisonetabletten of inspuitingen noodzakelijk zijn. Het effect van je behandeling hangt grotendeels af van de manier waarop je ze toepast.”
ZEEPREVENTORIUM DE HAAN •
Het Zeepreventorium is een revalidatiecentrum met internationale faam voor kinderen en jongeren tot 18 jaar met chronische aandoeningen.
•
Je kan er terecht voor behandelingen van mucoviscidose, obesitas, ernstige astma en longaandoeningen. Maar ook voor bepaalde huidaandoeningen, CVS, diabetes, nierziekten en andere chronische aandoeningen.
•
Informeren zowel de patiënt als hun ouders en de omgeving over hoe ze correct kunnen omgaan met de aandoening.
•
Unieke samenwerking tussen verschillende zorgverstrekkers zoals artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, diëtisten, logopedisten, psychologen, opvoedkundigen en sociaal werkers.
•
Unieke omkadering aan zee met o.a. een therapeutisch zwembad met gezuiverd Noordzeewater, verschillende sportruimtes, woonverblijven en een kleuter-, lagere en middelbare school.
•
Jongeren verblijven er in leefgroepen met aandacht voor een warme en huiselijke sfeer.
•
Tijdens het weekend verblijven de meeste patiënten thuis.
•
De schoolopleiding wordt er verdergezet, maar in harmonie met de therapie.
Dat is niet altijd zo evident? “We merken dat heel wat astmapatiënten hun puffer niet of verkeerd gebruiken. Het is nochtans belangrijk om je behandeling dagelijks en correct uit te voeren. Zeker bij jonge mensen geeft dat wel eens problemen. Een groot deel van onze taak bestaat dan ook uit het correct informeren en opleiden van patiënten en hun ouders over hoe ze kun ziekte onder controle kunnen houden.” Kun je op bepaalde zaken letten om een aanval te voorkomen? “Aan de aanleg voor astma kan je niets doen. Maar wel aan hoe je er mee omgaat. Daarom is het belangrijk om heel goed te weten voor welke uitlokkers je gevoelig bent. Al die soorten allergieën kan je laten testen. Eens je die oorzaken kent, kun je proberen om ze zo veel mogelijk te
“ASTMA KAN GEVAARLIJK ZIJN. HET IS DUS BELANGRIJK OM GOED TE WETEN HOE JE JEZELF MOET VERZORGEN.” vermijden. Dat is niet altijd evident. Pollen zijn bijvoorbeeld uitlokkers die je maar moeilijk kunt ontlopen. Maar als je weet dat je allergisch bent voor bijvoorbeeld huisstofmijten, dieren of bepaalde voeding dan kan je die vermijden. Roken is voor iedere astmapatiënt uit den boze.” Kan astma ook gevaarlijk zijn? “Zeker. In extreme gevallen kan het zelfs dodelijk zijn. Een ernstig zuurstofgebrek kan je hersenen beschadigen en een volledig falen van je lichaam veroorzaken. Gelukkig is dat eerder uitzonderlijk.”
Meer info www.zeepreventorium.be
Is sporten belangrijk als je astma hebt? “Astma geeft je natuurlijk wel beperkingen tijdens het sporten. Maar als je goed op je ademhalingstechniek let, dan is sporten heel nuttig. Daarom leren we onze patiënten om goed uit te ademen en door de neus in te ademen als ze buiten lopen. Het is belangrijk dat ze zo weinig mogelijk koude lucht binnenkrijgen. Van zodra je dit onder de knie hebt, kun je door te sporten je longen trainen en bouw je meer reserves op.” Waarom moeten bepaalde kinderen met astma toch naar het zeepreventorium komen? “Hier heb je een gezonde zeelucht en weinig last van pollen en huisstofmijten. Voor kinderen met ernstige astma betekent dat letterlijk een verademing. Maar zo’n opname geeft ons ook de kans om de kinderen van nabij op te volgen waardoor we hun medicatie helemaal op punt kunnen zetten. En al even belangrijk, hier krijgen we de kans om hen goed te leren omgaan met hun ziekte. Ze komen te weten wat ze moeten doen tijdens een aanval, hoe ze zichzelf moeten opvolgen en hoe ze uitlokkers kunnen vermijden. Dankzij de inzet van een zeer gemotiveerd multidisciplinair team leren we hen hier om de controle te nemen over hun astma zodat ze de rest van hun leven gewapend zijn om er mee om te gaan.”
BIO dr. Nicole Rom • Kinderarts in het Zeepreventorium van De Haan • Behandelt er kinderen en jongeren met astma en eczema
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 17
DOSSIER astma
Jonas Jochems Jonas Jochems (17) lijdt aan allergische astma. Buiten wandelen, sporten of de hond aaien: voor hem is dat alles behalve vanzelfsprekend. Omdat hij de laatste jaren meer in bed lag dan dat hij op de schoolbanken zat, verblijft hij nu in het Zeepreventorium van De Haan. Daar combineert hij studeren met het onder controle krijgen van zijn chronische ziekte. Een proces van vallen en opstaan.
18 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Jonas, hoe lang heb je al astma?
Wat is er anders?
“Ik was zes jaar toen de eerste symptomen de kop op staken. Eerst was dat een lichte vorm en dachten de dokters dat het wel zou overgaan tijdens de puberteit. Maar het werd alleen maar erger. Vooral de laatste vier jaar volgt de ene aanval de andere op. En steeds heviger. Zo erg dat ik geregeld longontstekingen krijg en dus regelmatig in het ziekenhuis beland.”
“Ik verblijf hier nu vijf maanden en ga enkel in het weekend naar huis. School loopt hier gewoon door maar het dagschema is volledig aangepast aan mijn gezondheidsprogramma. Om negen uur starten de lessen maar gedurende de dag zijn er verschillende tijdsblokken waarop ik aan mijn behandeling werk. Heel veel kine, sportoefeningen, testen, verzorging, medicatie en gesprekken met de psychologe of de diëtiste.”
Kennen ze de oorzaak van jouw astma? “Er zijn eigenlijk verschillende oorzaken. Het gaat telkens wel om allergische astma maar de uitlokkers zijn heel divers. Huisstofmijt, gewoon stof, graspollen, katten, honden,… Het is echt een indrukwekkende waslijst van stoffen waarop ik slecht reageer.” Wat gebeurt er precies tijdens zo’n astma-aanval? “Dan krijg ik een beklemmend en benauwd gevoel. Ik snak dan letterlijk naar adem. Omdat mijn longen zo gevoelig zijn, ben ik heel erg vatbaar voor andere microben. Na zo’n aanval moet ik dus altijd enkele dagen in bed blijven. De laatste drie jaren kreeg ik bijna wekelijks zo’n aanval waardoor ik amper school heb kunnen volgen.” Wat doe je om die aanvallen te voorkomen? “Elke dag neem ik medicatie en moet ik zowel ’s morgens als ’s avonds twee keer ‘puffen’ om mijn longblaasjes open te houden. Soms moet ik ook aerosollen. En als het helemaal mis gaat en dus niet meer kan ademen, dan gebruik ik een ‘noodpuffer’. Die zorgt er voor dat mijn longen dan snel terug openen.” Hoe ben je uiteindelijk in het Zeepreventorium terecht gekomen? “Vorig jaar besloten de dokters dat het zo niet verder meer kon. Ik zat amper op de schoolbanken en was voortdurend ziek. Toen hebben ze me voorgesteld om een tijdje in het Zeepreventorium te verblijven. Maar het leek me verschrikkelijk om helemaal afgezonderd aan de andere kant van het land te zitten. Ook al lag ik dan vaak in bed, ik wou mijn familie en vrienden niet missen. Maar door de opeenvolging van aanvallen en ziekenhuisopnames heb ik mijn mening moeten herzien.”
Is sporten belangrijk als je astma hebt? “Ja, en dan vooral de manier waarop je sport. Ik moet bijvoorbeeld heel erg op mijn ademhaling letten. Goed uitademen, uit de buik ademen en zo weinig mogelijk koude buitenlucht inademen. Het zwembad wordt hier dagelijks gevuld met vers zeewater waardoor we geen chloordampen inademen. Want ook die irriteren heel snel de luchtwegen.”
“De eerste maand was verschrikkelijk. Ik kende niemand. Een vreemde omgeving. Maar ik ben blij dat heb doorgezet.” Zijn er dagen dat je niet buiten kunt? “Soms maar doordat we hier vlak aan de zee liggen is de luchtkwaliteit veel beter en zijn er minder pollen. En dat is toch een groot verschil met het binnenland. Maar toch moet ik me altijd goed beschermen als ik buiten kom. Warme kledij en een dikke sjaal voor mijn mond blijven noodzakelijk.” Hier leef je samen met lotgenoten. Maakt dat een verschil uit? “We begrijpen elkaars situatie natuurlijk heel goed. Het is leuk om te weten dat je niet alleen bent. Tussen het studeren en de verschillende behandelingen brengen we veel tijd met elkaar door en dat schept
wel een band. Maar omdat iedereen hier een verschillend schema heeft, verlopen de lessen heel individueel. Het gewone schoolgebeuren mis ik nog altijd.” Heb je het soms moeilijk? “Omdat ik al van kindsbeen af aan astma lijd, kan ik het gemakkelijker plaatsen. Maar er zijn nog altijd momenten waarop ik het verschrikkelijk beu ben. Dan zou ik het liefst alle behandelingen stoppen. We werken hier ook een heel druk programma af waardoor je soms echt eens naar rust verlangt. Dat gevoel kent iedereen hier wel eens. Maar op die moeilijke momenten kan ik hier terecht bij een psychologe. Het is belangrijk om af en toe eens je verhaal te kunnen doen en terug moed te verzamelen. Zeker de eerste maand in het preventorium was erg zwaar. Je kent hier niemand en mist de familie en vrienden. Gelukkig heb ik volgehouden want ik voel dat het de goede kant opgaat met mijn astma.” Hoe merk je dat? “Ik krijg veel minder aanvallen en die zijn ook minder hevig. We worden voortdurend getest waardoor het makkelijker is om de medicatie op punt te zetten. Voor de opname nam ik ook medicatie maar niet altijd correct. Hier leer ik wat ik moet doen als ik een aanval krijg. Zoals bijvoorbeeld op je hand blazen om de longblaasjes open te maken. De bedoeling is dat ik op het einde van de opname weet wat ik wel en niet kan doen. Hoe ik uitlokkers kan vermijden of hoe ik er op moet reageren.” Hoe ziet de toekomst er uit? “Tegen deze zomer ga ik terug naar huis. Dan zal ik hier in totaal negen maanden gewoond hebben. De bedoeling is dat ik dan vanaf september mijn laatste middelbaar terug op de gewone schoolbanken afmaak. Terug tussen mijn vrienden.”
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 19
Vlooien… ken je
vijand
De aarde warmt op en de seizoenen worden alsmaar vager. Voor heel wat dieren heeft dit ernstige gevolgen. Sommige soorten krijgen het moeilijk maar andere vinden deze klimaatswijzigingen net fantastisch. Vlooien behoren tot die laatste groep. Een vies beestje dat verzot is op het bloed van je kat of hond. Ze komen meer en meer voor, dus het is belangrijk om onze vijanden te leren kennen. Want als je een vlo ziet, zie je eigenlijk slechts het topje van de ijsberg. De rest houdt zich schuil in onze lekker verwarmde huizen. Klaar om aan te vallen.
20 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Wat zijn vlooien? Vlooien zijn parasieten. Dit wil zeggen dat ze een ander dier nodig hebben om te overleven. Daarom springen ze op een hond of kat, zuigen hun bloed en beginnen zo letterlijk een nieuw leven in de vacht. Een vrouwelijke vlo legt tot 50 eitjes per dag. Die blijven niet mooi in de vacht hangen maar vallen bijvoorbeeld in de kattenmand, op het hondendekentje of de zetel. Na een drietal dagen ontwikkelen die eitjes zich tot larven die zich meteen verspreiden en in donkere spleten en kieren verstoppen. Die larven spinnen een cocon en worden een pop. Nu begint het (lange) wachten. Ze houden zich stil tot ze trillingen, lichaamswarmte of CO2 voelen en bespringen dan je huisdier… op zoek naar een bloedmaaltijd. Poppen kunnen zo tot meer dan een jaar overleven in de omgeving. Vaak in ongunstige omstandigheden.
Weetje tot 65 % van de onzichtbare vlooien zitten in een cocon te wachten om toe te slaan.
Ideale omgeving voor vlooien Heel wat mensen denken dat vlooien de winter niet overleven. En dat klopt ook wel… voor de vlooien buiten. In onze huizen is het echter altijd zomer voor de vlooien. Zo’n 20°C en een goede vochtigheid, daar tekent elke vlo voor. Vlooienlarven hebben wel een hekel aan licht en kruipen daarom weg naar donkere plaatsen zoals parketspleten of diep in de tapijten.
Hoe weet je of je huisdier vlooien heeft? Vlooien kunnen jeuk veroorzaken. Een krabbende hond of kat is dus een serieuze indicatie. Dit wil echter niet zeggen dat je je geen zorgen moet maken zolang je huisdier niet krabt. Vooral katten slagen
Kunnen vlooien ook mensen bijten? Een vlo kan zich enkel via een warmbloedig dier voortplanten. Maar wanneer die niet in de buurt zijn en de vlo is uitgehongerd, bijten vlooien soms ook in de onderbenen van mensen. Dit geeft wat jeuk en irritatie maar de vlo zal niet overleven op de mens. er in om het gekriebel relatief goed te verdragen. Controleer dus regelmatig ook eens de vacht van je huisdier op uitwerpselen van vlooien. Die zien er uit als kleine zwarte korreltjes en lijken sterk op gewoon zand. Om zeker te zijn dat het om uitwerpselen gaat, is er een eenvoudige test. Leg er een paar op een wit stukje papier en maak ze wat vochtig. Als er rond deze korreltjes een roodbruine kring verschijnt, zijn het uitwerpselen. Het rood komt trouwens van het bloed dat de vlo opzoog.
kat of de hond verschillende keren per week. Ook die trillingen stimuleren de poppen om uit te komen waardoor ze sneller verdwijnen. Was ook alle textiel op minstens 60°C.
Wat doe je als je vlooien ziet?
Helaas is het verdelgen van een vlooienplaag een werk van lange adem. Wees dus niet ontmoedigd als je na de eerste behandeling toch nog vlooien ziet. Dat is normaal. Vermits je vaak maar het topje van de ijsberg ziet, duurt het een hele tijd vooraleer alle eitjes en poppen verdwenen zijn. Gemiddeld duurt het drie tot zes maanden om een vlooienprobleem op te lossen.
Behandel je huisdier dan onmiddellijk met een degelijk product. Vaak zijn dit pipetten die je op de huid aanbrengt waardoor het product zich via de vetlaag of de bloedbaan verder verspreidt. Vlooien die in contact komen met het product, leggen binnen de 24 uur het loodje. Er bestaan ook sprays, halsbanden, shampoos, injecties en poeders. Bepaalde producten zorgen er ook voor dat de eitjes en de larven in de omgeving van een behandeld dier niet kunnen doorgroeien tot volwassen vlooien. Het belangrijkste is om de behandeling trouw, regelmatig en in de juiste dosering toe te dienen. Vraag daarom raad aan je apotheker of dierenarts. Een begrijpelijke reactie is om de dieren even buiten te houden. Doe dit vooral niet. Laat het behandeld dier rondwandelen in huis. Als een soort wandelende stofzuiger stimuleren zij de poppen waardoor die sneller uitkomen en vernietigd worden. Daarnaast is het belangrijk ook de omgeving grondig aan te pakken. Stofzuig de favoriete plekjes van de
Bij ernstige problemen kun je een omgevingsspray gebruiken. Deze pakken echter enkel de eitjes en de larven aan. Poppen of cocons kunnen ze niet vernietigen.
Geen wondermiddel
Mijn huisdier komt nooit buiten en is dus veilig
BELANGRIJK
handige tip
Bij beestjes die nooit een pootje buiten zetten, is de kans op besmetting zeer klein. Maar eitjes en vlooien kunnen ook aan je schoenen of kledij hangen. Wees dus toch aandachtig.
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 21
NIEUW Laat vlooien en teken zich niet nestelen bij u thuis.
FRONTLINE Combo® Line bevrijdt uw kat en hond van vlooien en teken én beschermt hun leefomgeving tegen vlooieneitjes, -larven en -poppen. OOK BESCHIKBAAR IN EEN VOORDELIGE 6 PIPET VERPAKKING VERKRIJGBAAR VRIJ VAN VOORSCHRIFT VOOR KATTEN EN HONDEN (S,M,L,XL)
FRONTLINE COMBO® LINE DOG S/M/L/XL - FRONTLINE COMBO® LINE CAT voor behandeling van honden van 2 tot 10 kg lichaamsgewicht (S), van 10 tot 20 kg lichaamsgewicht (M), van 20 tot 40 kg lichaamsgewicht (L), van meer dan 40 kg lichaamsgewicht (XL), van katten en van fretten tegen infestaties met vlooien, alleen of in combinatie met teken en/of (maar niet bij fretten) bijtende luizen. • Behandeling van besmettingen met vlooien (Ctenocephalides spp.): de insecticide werkzaamheid tegen nieuwe infestaties met volwassen vlooien houdt gedurende 8 weken bij honden of gedurende 4 weken bij katten en fretten aan. Preventie van de vermenigvuldiging van vlooien door inhibitie van de ontwikkeling van eieren (ovicide werking), van larven en poppen (larvicide werking) afkomstig van eieren die werden gelegd door volwassen vlooien (bij honden gedurende 8 weken en bij katten gedurende 6 weken na toediening). • Behandeling van besmettingen met teken (bij honden en katten: Ixodes ricinus, Dermacentor variabilis, Dermacentor reticulatus (enkel bij de hond), Rhipicephalus sanguineus; bij fretten: Ixodes ricinus ). Het diergeneesmiddel heeft een persisterende acaricide werking tot 4 weken (honden en fretten) en tot 2 weken (katten) tegen teken (bij kat en fret gebaseerd op experimentele gegevens). • Behandeling van besmettingen met bijtende luizen bij honden (Trichodectes canis) en bij katten (Felicola subrostratus). Aflevering: Vrij. Lees aandachtig de bijsluiter. DOG: BE-V4469xx (xx 22 - Surplusmagazine Voorjaar 2015 = 15 (S); 24 (M); 33 (L); 42 (XL)); CAT: BE-V446906. Registratiehouder: Merial Belgium NV, Leonardo Da Vincilaan 19, 1831 Diegem (
[email protected]). ®Merial. ©2014 – alle rechten voorbehouden. hr080114. Publ_Fro_vl0214
Oost west, thuis best Luchtvervuilers in huis
Gemiddeld brengen we zo’n 85 procent van onze tijd binnenshuis door, meestal in de eigen woning. We ademen dus heel vaak binnenlucht in. Ook die kan door allerlei factoren vervuild geraken. We komen allemaal wel eens in huizen of gebouwen met stoffige ruimtes, vochtige binnenmuren of vervelende geurtjes. Zowel de ligging als de woning zelf kan daar verantwoordelijk voor zijn. Maar vaak is de manier waarop we in die huizen wonen, bepalend voor de luchtkwaliteit. En dan kunnen we wel heel wat doen om onze gezondheid te beschermen. Een overzicht van de belangrijkste luchtvervuilers in huis. >>
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 23
ZONDER AFHANKELIJKHEID ZONDER SLAPERIGHEID OVERDAG
HOMEOPATHISCH GENEESMIDDEL. Vraag raad aan uw apotheker. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. 24 - Surplusmagazine Voorjaar 2015 Lees aandachtig de bijsluiter.
1. Airconditioning Terwijl het buiten puffen is, kan een fris huis met airco een ‘verademing’ zijn. Maar als het toestel te hard staat, kan die de slijmvliezen uitdrogen. Daardoor krijg je irritaties aan de ogen, de neus en de keel. Droge slijmvliezen maken je vatbaarder voor infecties. Bovendien draagt een airconditioningsysteem bij aan de verspreiding van virussen en bacteriën. Wees daarom spaarzaam met het gebruik en zorg dat het toestel in uitstekende staat is. Onderhoud en vervang de filters regelmatig. Bij airco’s die op water werken moet je geregeld het water verversen.
2. Bouwmaterialen Tijdens het bouwen en verbouwen besteden we heel wat aandacht aan de keuze van de bouwmaterialen. Zijn ze mooi, kwalitatief, betaalbaar,…? Maar we stellen ons maar zelden de vraag of ze ook gezond zijn. Sommige bevatten heel wat vluchtige organische stoffen (VOS). Denk maar aan cement, plastic, roofing, vloerbekleding, isolatiematerialen, multiplex en textiel. Wanneer die vrijkomen zorgen ze voor irritaties aan de neus, keel en ogen. Ze kunnen je hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, vermoeidheid, ademhalingsproblemen en hartkloppingen bezorgen. Bij langdurige blootstelling kan dit leiden tot hersenschade en zelfs long-, neusen keelkanker. Zorg daarom steeds voor een goede verluchting tijdens de bouwwerkzaamheden en bij het binnenbrengen van nieuwe meubels.
3. Asbest Sinds 1998 is asbest verboden als bouwmateriaal. Een product dat gevaarlijk wordt op het moment dat men het verwijdert of verwerkt. Door ondeskundig handelen kunnen er microscopisch kleine vezels vrijkomen.
Wanneer je die inademt dringen ze door tot in de longblaasjes. Dat zal je niet meteen merken. Maar na twintig tot veertig jaar kunnen kortademigheid, borstpijn, droge hoest en zelfs longkanker het resultaat zijn. Zelfs bij een kleine hoeveelheid. Laat asbest daarom altijd door professionelen verwijderen.
4. Chemische vervuiling In een industrieel gebied zoals Vlaanderen is de mens zelf verantwoordelijk voor de productie van een groot deel van de vluchtige organische stoffen. Ze zitten dan ook in heel wat chemische producten zoals schoonmaakmiddelen, luchtverfrissers, parfums, verven, lijmen, vernis en bestrijdingsmiddelen. Het gebruik ervan kan leiden tot irritatie van de neus, keel en ogen maar ook hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, ademhalingsproblemen en hartkloppingen veroorzaken. Ze zorgen voor een toename van astmaklachten en bij intensieve blootstelling tot hersenschade en zelfs long-, neus- en keelkanker. Kies daarom zo veel mogelijk voor alternatieven die geen schadelijke stoffen bevatten. Er bestaan spuitbussen zonder gas en verf op basis van water of acrylaat. Vermijd luchtverfrissers en gebruik zo weinig mogelijk vezelplaat. Zorg er in ieder geval voor dat je de gebruiksinstructies goed opvolgt en de woning goed verlucht, zowel tijdens als na het gebruik. Beperk ook het gebruik van bleekwater. Een allesreiniger volstaat meestal.
5. Grond waarop gebouwen staan Elk jaar krijgen zo’n 480 Belgen longkanker door het radioactieve radon-gas. Wanneer dit geur- en kleurloos gas vrijkomt in de buitenlucht is er geen probleem. Maar door een slechte ventilatie kan het ook via barstjes of waterleidingen in gebouwen binnendringen. Dan is het wel gevaarlijk, zeker als je ook nog roker bent. Het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle) raadt daarom aan om in risicogebieden elke dag de ramen een kwartiertje te openen.
6. Huisstofmijt Huisstofmijten zijn minuscule kleine diertjes die in elk huis voorkomen. Op zich ongevaarlijk maar heel wat mensen zijn allergisch voor hun uitwerpselen. Zij krijgen een loopneus, niesbuien, tranende ogen, hoesten, roodheid en zwelling van de huid. De huisstofmijt is (zo goed als) onuitroeibaar maar je kan hun aantal wel flink reduceren. De huisstofmijt voedt zich met stof, huidschilfers en vuil. Maak dus regelmatig schoon, verwijder gordijnen die geen functie hebben, vermijd vezelig behang of kamerbreed tapijt, stofzuig de matras regelmatig aan beide zijden en was het bedlinnen wekelijks op 60°C. De huisstofmijt heeft een hekel aan licht, koude en wind. Laat dus regelmatig eens een frisse wind door het huis gaan, zeker in de slaapkamer. Hou de temperatuur op zo’n 15 tot 18°C, verminder de luchtvochtigheid en leg het bed elke dag open.
7. Huisdieren en planten De binnenlucht bevat allerlei stoffen die allergische reacties veroorzaken. Dat zijn de zogenaamde allergenen. De belangrijkste zijn afkomstig van de huid en uitwerpselen van dieren en schimmels. Maar ook huisstofmijten en planten verspreiden allergenen. Ze kunnen je tranende ogen en een lopende neus bezorgen. Ze versterken ook astma en atopisch eczeem (langdurige jeukende huiduitslag). Als je allergisch bent kun je dit alleen oplossen door de dieren of planten te verwijderen.
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 25
8. Mensen Maar we moeten ook naar onszelf kijken. Wij mensen zijn de grootste bron van binnenluchtvervuiling. Voortdurend ademen we CO2 en waterdamp uit. Door gewoon al te praten verspreiden we virussen en bacteriën. Als je bovendien de ramen dichthoudt, daalt het zuurstofgehalte in de lucht terwijl de CO2concentratie stijgt. Daardoor voel je je slaperiger, krijg je hoofdpijn en concentratiestoornissen. Verlucht dus regelmatig, zeker als je extra volk in huis hebt of op kantoor en in de klas.
9. Roken Tabaksrook is de belangrijkste chemische vervuiler van het binnenmilieu. Die rook bevat minstens 40 schadelijke stoffen zoals nicotine en teer. En het schaadt niet alleen de gezondheid van de roker, maar ook van de andere bewoners.
Vooral jonge kinderen zijn daar erg gevoelig voor. Het eerste effect zijn irritaties van de neus en de keel en het regelmatig hoesten. Maar op de iets langere termijn heeft ze ook een ernstige impact op de ademhaling, de longfunctie, de zuurstofopname, de bloeddoorstroming en uiteindelijk kan ze hart- en vaatziekten veroorzaken. Ook bij passief roken. Rook dus niet binnen en zeker niet in aanwezigheid van kinderen. Het allerbeste is natuurlijk volledig te stoppen met roken.
10. Schimmels Schimmels voelen zich helemaal in hun sas in een warme en vochtige omgeving. Deze ongewenste gasten beschadigen niet alleen het huis maar ook haar bewoners. Ze kunnen groen, grijs of zwart zijn en hebben een heel herkenbare geur. Ze produceren sporen die zich via de lucht verspreiden waardoor schimmels zich kunnen vermeerderen. Ze irriteren de neus, keel en ogen. Maar ze veroorzaken ook kortademigheid en kunnen astma verergeren. Sommige schimmels zijn erg gevaarlijk, zeker voor personen met een verzwakt immuunsysteem.
Wie is er het gevoeligst? • Kinderen: doordat hun afweersysteem nog niet helemaal ontwikkeld is, zijn ze gevoeliger voor tabaksrook en vatbaarder voor astma en bronchitis • Personen met een longaandoening • Personen met een ernstige ziekte die daardoor veel tijd binnen doorbrengen • Mensen die allergisch zijn voor huisstofmijt of huisdieren • Zwangere vrouwen en hun ongeboren baby (vrouwen hebben trouwens sneller last van een droge keel en ogen) • Mensen in armoede wonen vaker in ongezonde huizen
26 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Een aantal gedijen doordat er een structureel probleem is aan het gebouw. Denk maar aan opstijgend grondvocht, koudebruggen of vochtinsijpelingen. In dat geval raadpleeg je best een vakman om het probleem grondig aan te pakken. Maar je kan ook zelf wat maatregelen nemen om schimmels te voorkomen. Lucht dagelijks elke kamer gedurende een tiental minuten, zeker na het douchen, baden, kokerellen of het gebruik van de wasmachine. Zorg voor een gelijkmatige temperatuur in je huis zodat er geen condensatie ontstaat. Maak gebruik van een luchtontvochtiger en hang je was niet binnen te drogen. Beperk het aantal planten in huis, zeker in de slaapkamer. Plaats de meubelen bij voorkeur op zo’n 10 centimeter van de muur. En breng zowel GFT-afval als etensresten zo snel mogelijk naar buiten. Vind je toch een schimmelplek? Dek de vochtige plek dan niet af of probeer ze zeker niet droog te verwijderen want zo kan een grote hoeveelheid sporen in de lucht vrijkomen. Gebruik liever een allesreiniger en spoel het oppervlak daarna af met water. Ontsmet vervolgens met een chlooroplossing zoals bleekwater, maar geen ammoniak. Gebruik ook niet te veel bleekwater want dat is op zich ook vervuilend.
10 tips om je huis in conditie te houden
Wat hebben gasfornuizen, gasgeisers, verwarmingstoestellen zonder rookafvoer, kachels en kaarsen gemeen? Ze produceren allemaal kleine vervuilende stofdeeltjes, schadelijke gassen en zwaveldioxide. Die irriteren je neus en keel, doen je hoesten, verergeren astma en COPD en doen de longfunctie afnemen.
Voorzie een goede afvoer van verbrandingsgassen gekoppeld aan een degelijke aanvoer van verse lucht. Bij mist of windstilte mag er zelfs wat extra lucht binnenkomen. Laat de dampkamp boven het gasfornuis goed zijn werk doen. Zelfs na het kokerellen mag die gerust nog een kwartiertje blijven werken. Gebruik enkel droog en onbehandeld hout voor de kachel en laat de schoorsteen jaarlijks schoonmaken door een vakman.
BELANGRIJK
handige tip
1. Ventileren Met ventilatieroosters of mechanische ventilatiesystemen breng je verse lucht in huis en voer je de vervuilde lucht af. Heb je geen van beide? Zet dan geregeld je raam op een kier. Sinds 2006 is voor elke nieuwbouw en grote verbouwing een ventilatiesysteem verplicht.
11. Verwarmingstoestellen en fornuizen zonder rookafvoer
Vooral koolstofmonoxide (CO) is één van de giftigste gassen in huis. Je ziet en ruikt het niet, maar het verstoort wel het zuurstoftransport in ons bloed. Elk jaar vallen er in België zo tientallen dodelijke slachtoffers door COvergiftiging. Neem dus geen risico en voorzie een rooster in de deur of muur zodat er steeds aanvoer is van verse lucht. Controleer ook geregeld de kleur van de vlam in het verwarmingstoestel op gas of mazout. Als die geel kleurt, is er een slechte verbranding.
2. Verluchten Soms is ventileren niet voldoende. Je hebt bijvoorbeeld veel volk op bezoek, er is pas geverfd, gekookt, gerookt of de was hangt in huis te drogen. Zet dan de ramen of deuren het verst van de straat een kwartiertje open.
12. Vocht Doordat de temperatuur daalt of de hoeveelheid waterdamp stijgt, raakt de binnenlucht verzadigd. Het vocht condenseert dan waardoor je bijvoorbeeld druppeltjes krijgt op koude plekken zoals vensterglas. In een huis met een hoge luchtvochtigheid en vochtschade voelen schimmels en huisstofmijt zich uitstekend. Helaas voor de bewoners die er last krijgen van irritaties aan de ogen en neus, luchtweginfecties en allergische symptomen. Ventileer het huis daarom goed zodat de luchtvochtigheid daalt, zeker nadat je een bad of douche hebt genomen of de was binnen te drogen hangt. Hou tijdens het koken de waterdamp onder controle door een deksel op de potten te leggen en vergeet de dampkamp niet aan te zetten of het raam op een kier te zetten.
3. Hang de was bij voorkeur buiten te drogen 4. Gebruik de dampkamp 5. Plaats je meubels zo’n 10 centimeter van de muur 6. Was het beddengoed wekelijks op 60°C 7. Breng het GFT-afval zo snel mogelijk buiten 8. Rook niet binnen 9. Wees spaarzaam met chemische stoffen, reinigingsproducten en luchtverfrissers 10. Vermijd indien mogelijk tapijten, kussens en gordijnen
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 27
Bloeitijd ? Niet voor uw allergie! Producten van URSAPHARM – de juiste oplossing voor elk type allergie.
28 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Pollen
lucht in de
De sombere wintermaanden glijden stilaan voorbij en de eerste zonnestralen breken door het wolkendek. De lente komt er aan! Maar dat is niet voor iedereen een feest. Voor hooikoortspatiënten begint een lastige periode van snotteren en niezen. Al heeft die maar weinig met hooi te maken, maar wel alles met stuifmeelpollen.
Hooikoorts
De boosdoeners
In deze periode van het jaar beginnen planten en bomen kwistig met hun stuifmeelpollen te strooien. Miljarden hangen er van in de lucht en velen komen op de slijmvliezen van onze ogen, neus en oren terecht. Zo’n 10 tot 20 procent van de bevolking is daar allergisch voor en reageert door antistoffen aan te maken. Door deze reactie komen er onder andere histaminen vrij die de slijmvliezen prikkelen waardoor die opzwellen en meer slijm produceren.
Zowel grassen, bomen, struiken als (on)kruiden verspreiden stuifmeel. Als die rekenen op de medewerking van bijen, wespen of vogels om zich te verspreiden, dan is er geen probleem voor de mens. Maar wanneer de stuifmeelpollen zich via de lucht verspreiden, kunnen ze hooikoorts veroorzaken.
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 29
Weetje
Haaatsjie…! Ook al kent hooikoorts geen ernstige complicaties, de klachten kunnen wel degelijk een impact hebben op de levenskwaliteit. Voor sommigen een dag, voor andere de hele hooikoortsperiode. Meestal gaat het om waterige neusloop, niezen, een kriebel in de keel, jeukende en tranende ogen. Hoofdpijn of een keelontsteking kan, maar is eerder uitzonderlijk. Uit cijfers blijkt dat hooikoortspatiënten ook vaker last hebben van eczeem en astma.
Risicogroepen Het aantal hooikoortspatiënten is de laatste 30 jaar verdubbeld. Ondanks het feit dat de allergie niet genetisch overdraagbaar is, is er toch een zekere familiale voorbeschiktheid. Vooral kinderen en jong volwassenen lopen een hoger risico. Maar in
HANDIG
• Patiënten die gevoelig zijn voor boom- of graspollen kunnen ook reacties vertonen na het eten van bepaalde fruitsoorten of groenten. • De airco-filter kan pollen tegenhouden. Onderhoud hem dus goed. principe kan iedereen, ongeacht de leeftijd, hooikoorts krijgen. Mannen, eerstgeborenen en leden van een klein gezin lopen een groter risico. Ook het stadsleven heeft een nadelige invloed op hooikoorts.
Het hooikoortsseizoen Planten en bomen maken stuifmeel aan tijdens hun bloeiperiode. Maar die verschilt nogal per soort waardoor de hooikoortsperiode soms lang kan duren. Zo kan de es en de hazelaar al in januari of februari voor ellende zorgen. Van maart tot mei loopt de periode van de berkenpollen. En tussen april en oktober geven verschillende grassoorten hun stuifmeel af. De ochtend en de avond zijn de piekmomenten. Hooikoortspatiënten malen niet om een regenbuitje want die maken de lucht weer stuifmeelvrij waardoor ze even opgelucht adem kunnen halen. Letterlijk.
Hooikoorts behandelen Hooikoorts op zich kan je niet genezen. Maar je kan de klachten wel onderdrukken met de zogenaamde
Kun je hooikoorts voorkomen? Stuifmeel en pollen kun je eigenlijk niet ontlopen. Maar met deze tips verminder je wel de impact:
• Hou je ramen en deuren dicht bij droog weer (ook ’s nachts), zowel thuis als in de wagen • Blijf uit de wind • Draag een (zonne)bril • Probeer zo weinig mogelijk je neus te snuiten of in de ogen te wrijven • Bepaalde taken zoals grasmaaien laat je beter aan iemand anders over • Plan je vakantie aan de zee of in de bergen. Of kies voor een pollenarm-seizoen • Wacht met wandelen of fietsen tot na een regenbui • Stop met roken, want dat verergert de symptomen • Hang je was niet buiten te drogen zodat er geen stuifmeel kan in waaien
30 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
antihistaminica. Voor een optimaal resultaat start je de behandeling best zo’n drie weken voor de start van het hooikoortsseizoen. Sommige van deze producten zijn vrij verkrijgbaar, andere enkel mits voorschrift. Ze bestaan in verschillende vormen. De tabletten neem je doorgaans één of twee maal per dag. Om verdere klachten te verlichten kun je opteren voor een neusspray of oogdruppels die je meerdere keren per dag gebruikt. Er zijn geen noemenswaardige neveneffecten maar je kan ze beter niet gebruiken in combinatie met alcohol en ze zijn niet geschikt voor mensen met glaucoom, prostaatlijders, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven. Voor competitiesport zijn ze SurplusMagazine_Artechol_NL_2015-02-03[vectorisé].pdf
ronduit verboden. Het is soms even zoeken naar het product dat jou het best helpt. Overleg dus goed met je apotheker. Als zelfmedicatie niet helpt, breng je best een bezoek aan de arts. Die kan, indien nodig, neussprays of oogdruppels met cortisone voorschrijven. Er bestaan ook middelen die je ongevoelig maken voor bijvoorbeeld stuifmeel. Zo’n behandeling kan enkel onder dokterscontrole en moet je tenminste drie jaar aanhouden. Maar ze kan er wel voor zorgen dat je definitief van hooikoorts verlost bent of dat de klachten toch aanzienlijk verminderen.
Hoe weet ik welke pollen er in de lucht zweven? • Pollenfoon: 0900 100 73 Op dit nummer kun je terecht voor informatie omtrent de aard van de pollen en de kans op hooikoorts • Raadpleeg de pollenkalender • Bekijk het weerbericht • Raadpleeg de website www.airallergy.be of www.pollen-info.be
1 3/02/2015 11:48:30
C
M
J
CM
MJ
CJ
CMJ
N
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 31
12 over
vragen
hoge bloedduk
Misschien bent u wel één van de 22 procent Belgen met een hoge bloeddruk. Zelf zal je dat waarschijnlijk niet merken want daar zijn vaak geen duidelijke signalen voor. Nochtans is het belangrijk om het te weten want met een hoge bloeddruk stijgt de kans gevoelig op hart- en vaatziekten en aandoeningen aan vitale organen zoals de nieren en ogen. Men spreekt daarom ook wel eens van de ‘stille doder’. In 12 vragen komen we te weten wat een hoge bloeddruk precies betekent.
1
Wat is bloeddruk?
Ons hart pompt per minuut zo’n 60 tot 80 keer zuurstofrijk bloed door onze slagaders en aders. Terwijl het bloed uit het hart stroomt, oefent het druk uit op de wanden van de bloedvaten. Die druk kunnen we meten en noemen we de bloeddruk.
2
Hoe meten we die bloeddruk?
Om je bloeddruk correct te meten is het belangrijk dat je zo ontspannen mogelijk bent. De arts zal je daarom eerst vijf minuutjes tot rust laten komen alvorens een manchet rond je bovenarm, ter hoogte van het hart, vast
32 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
te maken. Terwijl je arm licht geplooid op de tafel steunt, blaast men die manchet op. Met de stethoscoop in de elleboogplooi laat de arts nu de druk in de manchet geleidelijk dalen tot hij of zij kloppende tonen hoort. De meter geeft nu jouw bovendruk aan. Terwijl de druk verder daalt worden de tonen plots doffer. Op dat moment kan de arts de onderdruk aflezen.
3
Kun je je bloeddruk ook zelf meten?
Zeker. Bij heel wat mensen stijgt de bloeddruk alleen al door het zien van een arts of verpleegster, het zogenaamde wittejasseneffect. Daarom kan het nuttig zijn om ook thuis, in
een vertrouwelijke omgeving, zelf de bloeddruk te meten. Er bestaan volautomatische systemen waarbij de voorkeur gaat naar die met de manchet rond de bovenarm. Meet min of meer op vaste tijdstippen en laat het toestel ook geregeld eens herijken.
4
Moet je je bloeddruk regelmatig laten meten?
Vanaf de leeftijd van 35 jaar raadt men aan om de bloeddruk om de vijf jaar te laten controleren. Zeker als je ouder bent dan 50 jaar, familie hebt met hart- of vaatziekten, last hebt van overgewicht of een hoog cholesterolgehalte hebt.
5
Wat is het verschil tussen bovendruk en onderdruk?
De bovendruk of systolische druk is de hoogste druk die in de bloedvaten ontstaat wanneer ons hart het bloed in de slagaders perst. De onderdruk of diastolische druk is het omgekeerde. Dat is de waarde van de laagste druk tussen twee hartslagen in, op het moment dat het hart zich terug vult met bloed.
6
Hoe drukt men die waarden uit?
De bloeddruk bepaalt men in millimeter kwik of Hg. Een normale bloeddruk is bijvoorbeeld lager of gelijk aan 140/90 mmHg waarbij 140 voor de bovendruk staat en 90 voor de onderdruk. Maar in de meeste gevallen kort men dit in tot 14/9 (cmHg). De ideale bloeddruk ligt op 12/8, maar dit is geregeld onderwerp van discussie.
7
Wanneer is de bloeddruk te hoog?
Wanneer je bloeddruk bij minstens drie verschillende metingen op verschillende dagen telkens hoger is dan 14/9, spreekt men van een verhoogde bloeddruk of hypertensie. De bloeddruk is bij iedereen anders en varieert naargelang de leeftijd en het geslacht. Hoe ouder je bent, hoe hoger de bloeddruk. Vrouwen hebben gemiddeld een lagere bloeddruk dan mannen maar vanaf de menopauze stijgt die ook bij vrouwen tot hij een beetje hoger ligt dan bij mannen.
8
Hoe merk je dat je bloeddruk te hoog is?
Op zich zal je daar niet meteen lichamelijke klachten van ondervinden. Maar wanneer die lang aanhoudt of echt extreem hoog is, kan ze wel leiden tot duizeligheid, hartkloppingen, vermoeidheid, hoofdpijn, oorsuizingen, gezichtsproblemen of neusbloedingen.
9
Hoe krijg je een hoge bloeddruk?
Bij 95% van de patiënten is de oorzaak van hun hoge bloeddruk onbekend. We weten dat erfelijke factoren een rol spelen, maar ook omgevingsfactoren zijn zeer belangrijk. Roken, te veel alcohol drinken, overgewicht, zoutrijke voeding, te weinig beweging en stress zijn stuk voor stuk negatieve invloeden op de bloeddruk. Slechts bij een klein percentage kan men de hoge bloeddruk linken aan een specifieke oorzaak zoals suikerziekte of het gebruik van bepaalde geneesmiddelen.
10
Is een hoge bloeddruk gevaarlijk?
Ja. De dreiging is verschillend per persoon maar is er zowel bij een hoge bovendruk als een hoge onderdruk. Hoe hoger, hoe meer risico. Een hoge bloeddruk versnelt de aderverkalking waardoor die verschillende organen kan aantasten. Daardoor moet het hart extra inspanningen leveren om het bloed te blijven rondpompen, stijgt de kans op een hartkramp of hartinfarct en daalt het prestatievermogen van het hart. Ook de bloedvaten in de hersenen kunnen beschadigd raken wat tot een beroerte kan leiden. Maar ook oogbeschadigingen en een slechte nierfunctie behoren tot de mogelijkheden.
12
Kun je hoge bloeddruk behandelen?
Het goede nieuws is: jeje kaneen een hoge bloeddruk onder kun hoge controle krijgen. Een aanpassing van je levensstijl is daarbij cruciaal.bloeddruk Daarnaast bestaanvoorkomen? er ook een aantal geneesmiddelen die je kunnen helpen. Het is belangrijk die trouw elke dagaantal te nemen en bij eventuele Er zijn een erfelijke factorennevenwerkingen waar te je overleggen met jeaan arts.kunt Stopdoen. niet opMaar eigen heel houtje want helaas niets dan zal de bloeddruk snel weer stijgen. Er zijnde verschillende vaak zijn ongezonde leefgewoonten soorten geneesmiddelen. boosdoener. Daar kan je dus aan werken door
11
deze 10 tips in acht te nemen.
• Vochtafdrijvers doen je het extra vocht uitplassen 1. Eet voldoende fruit en groenten
• Bètablokkers remmen de werking van 2. Kies voor vezelrijke productenafzoals bloeddrukverhogende mechanismen
volkorenbrood, aardappelen en bonen
• Calciumblokkeerders zorgen er voor dat de 3. Heb ook aandacht voor zuivelproducten, bloedvatwanden minder calcium opnemen waardoor een voorkeur voor magere of halfvolle dezemet verwijden melk
• ACE-remmers remmen de aanmaak van een 4. Vervang dierlijkestof vetten enlichaam vlees af bloeddrukverhogende in het regelmatig eens door vis
• Angiotensine II receptorantagonisten verhinderen 5. Beperk het tot maximum 5 op de de inwerking vanzoutgebruik een bloeddrukverhogende stof gram per dag bloedvaten waardoor deze ontspannen en verwijden. 6. Beweeg elke dag 30 minuten matig intensief 7. Rust en ontspan voldoende 8. Stop met roken. Ook al is er geen rechtstreeks verband, roken is wel een ernstige risicofactor voor hart- en vaatziekten 9. Hou je BMI onder de 25 10. Eet niet te veel drop
12
Kun je hoge bloeddruk behandelen?
Het goede nieuws is: je kan een hoge bloeddruk onder controle krijgen. Een aanpassing van je levensstijl is daarbij cruciaal. Daarnaast bestaan er ook een aantal geneesmiddelen die je kunnen helpen. Het is belangrijk die trouw elke dag te nemen en bij eventuele nevenwerkingen te overleggen met je arts. Stop niet op eigen houtje want dan zal de bloeddruk snel weer stijgen. Er zijn verschillende soorten geneesmiddelen. • Vochtafdrijvers doen je het extra vocht uitplassen • Bètablokkers remmen de werking van bloeddrukverhogende mechanismen af • Calciumblokkeerders zorgen er voor dat de bloedvatwanden minder calcium opnemen waardoor deze verwijden • ACE-remmers remmen de aanmaak van een bloeddrukverhogende stof in het lichaam af • Angiotensine II receptorantagonisten verhinderen de inwerking van een bloeddrukverhogende stof op de bloedvaten waardoor deze ontspannen en verwijden
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 33
®
40
200MG D’IBUPROFENE (SOUS FORME DE LYSINE)
Perdotensio
®
®
comprimés pelliculés
Perdotensio
Perdotensio
Perdotensio
®
Perdotensio verlost je snel van spanningspijn! ®
BE196637
200MG IBUPROFEN (ALS DL-LYSINSALZ)
40 Filmtabletten
Perdotensio Nieuw! ®
200MG IBUPROFEN (ALS LYSINAAT)
40
filmomhulde tabletten
Perdotensio® (ibuprofenlysinaat) is een geneesmiddel voor volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar. Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies. Niet toedienen tijdens het derde zwangerschapstrimester, noch in geval van maag- of duodenumulcus of indien Oraal niet-steroïdale gebruik - Voor gebruik de bijsluiter lezen - Buitenammatoire het zicht en bereik van middelen. kinderen bewaren - Ibuprofen 342 mg u allergisch bent aan salicylaten of aan anti-infl Leeslysinaat aandachtig de bijsluiter. Vraag raad aan uw (eq. ibuprofen 200 mg) - Bewaren bij kamertemperatuur (15-25°C) - Niet op medisch voorschrift arts of apotheker. © 2014 Johnson & Johnson Consumer NV BE/PD/14-1117 34 - Surplusmagazine Voorjaar 2015 Voie orale - Lire la notice avant utilisation - Tenir hors de la vue et de la portée des enfants - Lysinate d’ibuprofène 342 mg (eq. ibuprofène 200 mg) - Conserver à température ambiante (15-25°C) - Non soumis à prescription medicale
Zum Einnehmen - Packungsbeilage beachten - Arzneimittel für Kinder unzugänglich aufbewahren - Ibuprofenlysinat 342 mg (eq. Ibuprofen 200 mg) - Bei Zimmertemperatur aufbewahren (15-25°C) - Nicht verschreibungspflichtig
Je kan zelf een hartstilstand voorkomen door te hoesten fabel
Dit kan enkel werken onder gecontroleerde omstandigheden. Cardiologen passen deze techniek soms wel eens toe als er ernstige hartritmestoornissen op de monitor verschijnen. De patiënt wordt dan gevraagd om te hoesten zodat er een drukverhoging in de borstkas ontstaat. Dit verbetert de bloedstroom waardoor je een hartstilstand kan voorkomen. Zelf kan je de hartstilstand echter niet voelen aankomen. Je kan dus niet anticiperen en bij een hartstilstand verlies je ook vrijwel meteen het bewustzijn.
Vitamine D helpt tegen het ontstaan van dikke darmkanker feit
Een studie uit 2014 toont aan dat het risico op darmkanker 30 tot 40 % lager is bij mensen met een hoog vitamine D-gehalte in het bloed. Daarom is het verstandig je bloed af en toe te laten controleren door je arts. Een tekort kun je wegwerken door veel te bewegen in de buitenlucht, aangepaste voeding of supplementen. Vitamine D helpt ouderen ook om het risico op vallen en botbreuken te verminderen.
Van dierlijke vetten kun je borstkanker krijgen Onderzoek kan geen bewijs vinden voor een relatie tussen het eten van dierlijke vetten en het risico op borstkanker. Het vrouwelijke hormoon oestrogeen kan wel fabel een invloed hebben op het ontwikkelen van borstkanker. Daarom lopen vrouwen die vroeg beginnen te menstrueren en laat in de overgang komen, een groter risico. Oestrogeen wordt opgeslagen in vet en geproduceerd in het vetweefsel, zowel bij mens als dier. Vandaar het misverstand dat het eten van dierlijke vetten voor extra oestrogeen in het lichaam zorgt. Overgewicht is wel een belangrijke risicofactor voor borstkanker bij vrouwen na de overgang.
7 Lengte van de dunne darm in meters.
100 MILJARD
Aantal zenuwcellen in de hersenen van een volwassene
1,5 Lengte van de dikke darm in meters
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 35
MIJN MOEDER
Marita is mantelzorgster voor haar dementerende moeder. In deze column schrijft ze over hun moeizame relatie.
36 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
COLUMN Het duurde even vooraleer ik zelf de term ‘mantelzorger’ durfde gebruiken. De moeder die zo lang voor me had gezorgd kon plots niet meer voor zichzelf zorgen. Dus moest ik het voor haar doen. Elf jaar geleden, kort na het overlijden van mijn vader, begon ze te dementeren. Een lange lijdensweg. We hadden beiden verdriet, waren beiden boos en machteloos tegen het proces van aftakeling dat zich onverbiddelijk inzette. En we begrepen elkaar niet! Door deze verwoestende ziekte vervreemden mijn moeder en ik stapje voor stapje van elkaar. Wij die ooit zo dicht bij elkaar stonden. Ik herkende haar niet meer. En geleidelijk aan herkende zij mij niet meer. Letterlijk. Elk contact werd pijnlijk. Ze vocht tegen haar verminderende bewustzijn, was agressief en ongelukkig omdat ze langzaam maar zeker de controle over de meest vanzelfsprekende dagelijkse dingen verloor. Haar geheugen werd steeds onbetrouwbaarder, de organisatie van haar eenvoudige leven onmogelijk en al haar contacten met de buitenwereld pijnlijk. Zonder veel woorden was ze zich bewust van een ongelooflijk verlies. Het waren moeilijke jaren. Voor haar, maar ook voor mij. Ik kon er alleen maar zijn. Nog heel even woonde ze zelfstandig maar toen zelfs koffiezetten niet meer lukte, kon het zo niet verder. De stap naar een serviceflat was noodzakelijk maar stuitte op heel veel weerstand bij haar. Ik kreeg het gevoel dat ik het haar opdrong. Opnieuw pijn en frustratie langs beide kanten. Het strookte niet meer met de liefdevolle toenadering die er tussen ons beide altijd was geweest. Ik nam haar leven over. Het voelde niet goed. Het wrong. En ze was boos op mij…. Woedend! Jaren van frustratie volgden. Haar dementie maakte haar agressief. Ze riep, vloekte en schuwde geen lichamelijk verweer. Elke waardigheid loste op als sneeuw voor de zon. Ik wist er me geen raad mee en huilde na elk bezoek. Soms kon ik het niet aanzien, vluchtte en wilde nooit meer terugkeren. Maar mijn grote liefde voor haar, gesteund door al mijn goede herinneringen, bracht me telkens terug naar haar. Ik kon haar niet loslaten. Het was een hel die ik probeerde te doorbreken met dingen waar zij vroeger zo van hield. Van dochter evolueerde ik naar animator, zanger, knuffelaar… Heel vaak tevergeefs. Maar stilletjes aan begon ik te begrijpen wat ze wel en niet prettig vond. Ik leerde het niet persoonlijk te nemen als ze weer een woede-uitbarsting had. Het was wat het was. De ziekte slaat alsmaar diepere gaten. Ze vecht bijna niet meer, is apathischer en er vaak niet bij. Ook dat doet pijn, maar is draaglijker en minder schokkend. Samen zingen helpt. Oude liedjes zingt ze feilloos mee en een oud liedboek deed wonderen. Ik ben nu heel dicht bij haar, knuffel haar veel en geniet er van om haar te zien genieten. Ik zie haar nog steeds zo graag en probeer haar te omhullen met een mantel vol liefde!
Marita Matthys
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 37
A N T O x
I
i
D A N T E N Over antioxidanten bestaan heel wat indianenverhalen. Ze doen niks, je kan er niet genoeg van binnen krijgen, je blijft er jong door… Wat moet je er nu van denken? Hoogste tijd dus om ze eens onder de loep te nemen. Antioxidanten zijn onlosmakelijk verbonden met vrije radicalen. Twee begrippen die misschien wel een belletje doen rinkelen. Zij voeren een voortdurende strijd in ons lichaam… zonder dat we het merken.
38 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Vrije radicalen Laten we beginnen met de vrije radicalen. Dit zijn kleine moleculen die soms heel nuttig kunnen zijn. Immuuncellen gebruiken ze bijvoorbeeld om ongewenste bacteriën te doden of om na het sporten de beschadigde eiwitten in de spieren op te ruimen. Door allerlei oxidatieprocessen komen ze in ons lichaam vrij. Bijvoorbeeld wanneer we energie uit voedingsstoffen halen maar ook door sigarettenrook, vervuiling en chemische stoffen. Vrije radicalen kunnen echter ook zeer agressief zijn en schade toebrengen aan cellen en weefsels. Vergelijk het met een doorgesneden appel. Zuurstof zorgt er voor dat die binnen enkele minuten bruin kleurt. Dat heet oxideren en datzelfde proces gebeurt ook in ons lichaam. Onze cellen worden weliswaar niet bruin maar ze veranderen wel. We roesten als het ware langzaam weg. Er zijn aanwijzingen dat dit proces op de lange termijn hart- en vaatziekten, kanker en schade aan het zenuwstelsel veroorzaken. Ook de lichamelijke veroudering is het gevolg van schade door vrije radicalen.
Antioxidanten Ons lichaam verweert zich tegen die vrije radicalen en maakt daarbij gebruik van… antioxidanten. Dit is een verzamelnaam voor allerlei vitamines, mineralen en andere voedingsstoffen. De bekendste zijn vitamine C en E, selenium en bèta-caroteen. Om zeker te zijn dat je genoeg antioxidanten opneemt is het belangrijk gevarieerd en evenwichtig te eten, met voldoende groenten en fruit. Ook chocolade, noten, volkorengranen, olijfolie, zeevruchten, aardappelen en gevogelte bevatten antioxidanten.
7 stellingen over antioxidanten Ze houden je jonger Vrije radicalen brengen onder meer schade toe aan de huid en de bindweefsels. En dat kan je zien. Ouderdomspigmentvlekken zijn de roestvlekken van het lichaam. Antioxidanten kunnen je helaas niet jong houden. Maar een gebrek aan antioxidanten versnelt wel het verouderingsproces. Ze helpen tegen kanker Door de inwerking van vrije radicalen kunnen cellen muteren, afsterven of ongeremd groeien met kanker tot gevolg. Doordat antioxidanten de strijd aangaan met die vrije radicalen spelen ze dus onrechtstreeks een rol in het voorkomen van kanker. Genezen kunnen ze echter niet. Verwacht er dus geen wonderen van. Je raakt er sneller zwanger door Ook hier werkt het omgekeerd. Een gebrek aan antioxidanten kan je minder vruchtbaar maken. Je kunt er beter door zien Waarom dragen konijnen geen bril? Omdat ze veel wortels eten. Een oud grapje dat nog redelijk lijkt te kloppen. Wortels bevatten, net zoals spinazie, mango’s, mandarijnen en een aantal andere groenten, heel wat bèta-caroteen. Deze antioxidant doet je niet meteen beter zien maar helpt je wel om het risico op bepaalde oogaandoeningen te verminderen.
Een teveel aan antioxidanten is schadelijk Klopt. Zoals bij vele zaken geldt ook hier: overdaad schaadt. Maar bij een gevarieerde voeding hoef je je daar geen zorgen over te maken. Antioxidanten worden toegevoegd aan de voeding Zeker. Doordat ze het oxidatieproces tegengaan, dragen ze hun steentje bij aan het langer vers houden van voedingsmiddelen. Zo worden vetten minder snel ranzig en verkleurt het product minder snel. Je kan ze op de productverpakking onder hun E-nummer terugvinden. Superfoods zitten vol antioxidanten Superfoods zijn voedingsmiddelen waarvan men zegt dat ze een hoog gehalte aan voedingsstoffen en antioxidanten bevatten. Deze zouden allerlei positieve effecten hebben op de gezondheid. Voorbeelden zijn gojibessen, cacaobonen en tarwegras. Zelfs rode druiven, vette vis, olijfolie, bepaalde noten en donkere chocolade worden als superfoods beschouwd. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat het eten van één bepaalde soort groente of fruit, enige gezondheidsvoordelen oplevert.
Het gamma voor de luierwissel van Mustela EEN COMPLEMENTAIR DUO Bij elke luierwissel reinigen we het zitvlak doeltreffend en in alle zachtheid met het Liniment van Mustela Bébé®. Daarna brengen we ook de Crème voor de Luierwissel 1>2>3 aan om roodheden en irritaties te voorkomen, verzachten en herstellen.
REINIGT EN BESCHERMT Een formule van onze voorouders: Olijfolie + Kalkwater
99%
1
VOORKOMT
2
VERZACHT
3
HERSTELT F TA L AAT
IRRITATIES EN ROODHEDEN
FENOXYETHANOL
Hoge tolerantie en bewezen doeltreffendheid
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 39
Mustela®, de specialist van de huid van de baby en de toekomstige moeder, al meer dan 60 jaar.
VERZORGING
en
Zin
onzin over
acne
Minstens 85% van de volwassenen heeft wel al eens last gehad van acne. Niets levensbedreigend, maar wel vervelend. Meestal duiken jeugdpuistjes op tijdens de puberteit en verdwijnen ze weer vanaf de leeftijd van 20 jaar. Maar ook op latere leeftijd kunnen ze nog de kop opsteken. Vermits erfelijkheid de grootste boosdoener is, heb je daar zelf geen schuld aan. En ook al genezen ze zo goed als altijd vanzelf, je bent ze toch liever kwijt dan rijk. Over acne is al veel gesproken en geschreven. Maar wat klopt er nu eigenlijk van?
Acne ontstaat door overmatige talgproductie De talgkliertjes produceren talg waarmee de huid haar dode huidcellen afvoert en zich tegelijkertijd beschermt tegen bacteriën. Door hormonale veranderingen tijdens de puberteit swingt die talgproductie plots de pan uit. Daardoor geraken de haarzakjes en poriën verstopt met een mengsel van talg en dode huidcellen. Door oxidatie met de lucht ontstaan die typische zwarte puntjes of mee-eters. Van zodra het haarzakje verstopt zit, vermenigvuldigt de ‘propioni bacterie’ zich razendsnel en veroorzaakt zo een ontsteking. En dat is de pukkel die we ’s morgens in de spiegel zien. We spreken dan van acne vulgaris of jeugdpuistjes. klopt
Bepaalde stoffen kunnen acne veroorzaken klopt
Contact met stoffen zoals olie, teer en bepaalde stoffen in verven, lakken en vernissen kunnen acne veroorzaken.
40 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
Cosmetica kan acne verergeren Door langdurig en veelvuldig gebruik van cosmetica dek je de poriën af waardoor deze verstopt geraken. Zo werk je nieuwe ontstekingen in de hand en vererger je de acne. Een logische reflex is om nog meer cosmetica te gebruiken om die acne weg te moffelen. Zo ontstaat een vicieuze cirkel. klopt
Kies daarom voor cosmeticaproducten op waterbasis. Make-up verwijder je het best met wat lauw water en zeep, en niet met een reinigingscrème.
Bepaalde geneesmiddelen kunnen acne uitlokken klopt
Bespreek daarom uw medicatiegebruik met je apotheker.
Stress kan acne verergeren Eén van de reacties van ons lichaam op stressfactoren is het verhogen van de talgproductie. Dit veroorzaakt geen acne maar kan wel de bestaande acne verergeren. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat studenten meer last hebben van acne tijdens stressperiodes. klopt
Acne krijg je niet alleen in het gezicht klopt
Behalve op de handpalmen en voetzolen bevinden er zich overal op het lichaam kleine en grotere talgklieren. Die in het gelaat reageren het sterkst maar je kan ook acne krijgen op de schouders, de (boven)rug en de borst.
Er bestaan verschillende soorten acne Ook al kunnen jeugdpuistjes veel psychologische schade berokkenen, ze blijven een vrij onschuldige aandoening. Maar soms kunnen de ontstekingen zo hevig zijn dat er grote cystische holtes ontstaan. We spreken dan van ‘acne conglobata’. Eventueel kan dit zelfs gepaard gaan met koorts en een ziek gevoel. In dat geval gaat het om ‘acne fulminans’. Een spoedbehandeling dringt zich dan op. klopt
Acne kan je ook op latere leeftijd krijgen Het woord ‘jeugdpuistjes’ doet al vermoeden dat je ze op jonge leeftijd krijgt. En dat klopt ook. Maar soms manifesteert acne (tarda) zich ook op volwassen leeftijd. Meestal bij vrouwen tussen de 30 en 40 jaar oud en vaak door een verstoring van de hormoonbalans. klopt
Ook baby’s en peuters kunnen acne krijgen klopt
Meestal gaat het dan om een milde vorm die vaak vanzelf verdwijnt.
Acne ontstaat door een gebrekkige lichaamshygiëne Een goede hygiëne is uiteraard belangrijk maar speelt geen rol in het al dan niet ontstaan van acne. Veel zeep en schrobben kunnen acne zelfs in de hand werken. Was je gezicht daarom met lauw water en zo weinig mogelijk zeep of kies voor alkalische zeep. Dep je gezicht nadien voorzichtig droog, zonder al te bruuske bewegingen om verdere ontstekingen te vermijden. fout
Bepaalde voeding verhoogt de kans op acne Al sinds mensenheugenis beweert men dat melk, vette voeding of chocolade het risico op acne verhogen. Daar is echter geen sterk bewijs voor. fout
Acne ontstaat door seksuele activiteit fout
Acne kan je behandelen In dit geval raden we het gebruik van benzoylperoxide aan. Dit breng je 1 à 2 keer per dag aan om huidverdikking tegen te gaan, ontstekingen af te remmen en de aangroei van bacteriën te onderdrukken. Daardoor kan de huid in het begin wat schilferen, rood worden of branderig aanvoelen. Het is belangrijk de behandeling vol te houden want het resultaat laat zich pas na enkele weken zien. Let op! Dit product geeft vlekken. Breng het dus aan nadat je je kleren hebt aangetrokken. ’s Nachts kun je beter een oude handdoek op je hoofdkussen leggen. klopt
Soms is antibiotica nodig In de meeste gevallen volstaat een plaatselijke behandeling met benzoylperoxide. Afhankelijk van de ernst van de acne kan de dokter een antibioticakuur voorschrijven. Hou de behandelingsduur dan zo kort mogelijk en hou er rekening mee dat er nevenwerkingen kunnen zijn zoals misselijkheid, maagpijn en diarree. Een antibiotica-behandeling is niet geschikt tijdens de zwangerschap en bij jonge kinderen. Wanneer ook de antibiotica-therapie niet het verwachte effect geeft, kan men het gebruik van isotretinoïne overwegen. Ook dit product is enkel beschikbaar op doktersvoorschrift. Het is enkel geschikt bij zeer ernstige acne en werkt in op alle factoren van acne. Het remt de talgproductie af, doet de talgkliergrootte afnemen en werkt ontstekingsremmend. Het zou het middel bij uitstek zijn om acne te behandelen mocht het niet zo’n ernstige bijwerkingen hebben. Het droogt de huid uit, maakt je huid gevoelig voor de zon, kan zelfs een depressie veroorzaken en is ongeschikt tijdens de zwangerschap. klopt
Zonlicht kan acne verergeren Het is een fabel dat de zon een positief effect heeft op acne. Dat kan tijdelijk even zo lijken. Maar nadien volgt een serieuze opstoot van acne-klachten. De huid verdedigt zich immers tegen de zonnestralen door te verdikken. Daardoor kan onze huid de talg nog moeilijker afvoeren en verstoppen de poriën en haarzakjes. Bovendien stimuleert warmte de productie van talg en dus het ontstaan van mee-eters en puistjes. klopt
Niet alleen de geslachtshormonen hebben een effect op de talgproductie.
Acne is besmettelijk De bacterie die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van acne leeft diep in de huid. Ze komt niet in contact met lucht en kan dus ook niet overgaan op andere mensen. fout
Acne mag je uitknijpen Ook al lok je er geen nieuwe puistjes mee uit, het kan de bestaande acne wel verergeren. Door te knijpen, peuteren of wrijven stijgt het risico op infecties en littekens. fout
Tandpasta helpt tegen acne Soms hoor je wel eens dat je de puistjes kunt uitdrogen door er wat tandpasta op te smeren. Dat kan op het eerste zicht werken maar is desondanks toch af te raden. Ook tandpasta bevat zeep en kan dus de poriën verder verstoppen. Bovendien kunnen de ingrediënten je huid irriteren. Tandpasta dient om je tanden te poetsen, niet om acne te lijf te gaan. fout
Surplusmagazine Voorjaar 2015 - 41
apothekersnieuws
ALLEMAAL DIGITAAL! Online attesten De medische wereld is voortdurend in verandering. Het is de sector bij uitstek waar men het begrip innovatie hoog in het vaandel draagt. Maar ook op administratief vlak komt het er op aan om mee te evolueren en in te spelen op de digitale ontwikkelingen. Eén van de nieuwste realisaties is het online raadplegen van attesten.
Laten we eerst even naar de huidige situatie kijken. Voor de terugbetaling van bepaalde (meestal duurdere) geneesmiddelen heb je het akkoord van de adviserende geneesheer nodig. Daarom stelt de voorschrijvende arts of specialist een aanvraagdocument op. Dit breng je naar de mutualiteit waar je bent aangesloten die het dan aan de adviserende geneesheer bezorgt. Hij of zij beslist of het al dan niet opportuun is dat je de voorgeschreven medicatie neemt. Die beslissing wordt opgeslagen in de database van de mutualiteit en jij krijgt daar per brief kennisname van. Bij een weigering kun je
nog altijd de geneesmiddelen aankopen, maar dan zonder of met een beperkte terugbetaling. Als de aanvraag goedgekeurd is, neem je dit attest mee naar de apotheker die je het geneesmiddel aflevert op basis van het voorschrift van de arts en het akkoord van de adviserende geneesheer. Om deze cyclus vlotter en eenvoudiger te laten verlopen bestaat er nu een digitaal alternatief. Ook alle Surplus-apotheken hebben daarin geïnvesteerd. De voorschrijvende arts vraagt het akkoord dan digitaal aan waarbij het overgrote deel meteen een goedkeuring krijgt. Als alles goed gaat, is dit dus een kwestie van seconden. De grote troef is dat ook de apotheker, als die over de nodige software beschikt, dit systeem kan raadplegen. Hij of zij kan dus meteen online nagaan of er een akkoord bestaat voor het voorgeschreven geneesmiddel. Later ontvangt de patiënt de beslissing van de adviserende geneesheer ook nog eens per briefwisseling.
TIP! Bij attesten die recht geven
op een beperkt aantal verpakkingen breng je wel de papieren versie van de goedkeuring mee.
WEDSTRIJD In de stad die we zoeken vind je niet alleen een Surplus-aptheek, maar ook dit leuke museum. Weet jij welke stad dit is? Laat het ons dan snel weten en maak kans op een hydraterende lotion die je onder de douche kan gebruiken. Deelnemen kan tot 26 april 2015.
Wat kun je winnen? Hoe kun je deelnemen? - Surf naar www.surplusgezondheid.be - Klik door naar de wedstrijdpagina - Vul je naam, voornaam, e-mailadres en het juiste antwoord in - Klik op ‘Verzenden’ en klaar!
We brengen de winnaar persoonlijk op de hoogte. De prijs is af te halen in een apotheek bij jou in de buurt. 42 - Surplusmagazine Voorjaar 2015
De eerste hydraterende lotion voor gevoelige huid te gebruiken onder de douche
W U E NI
pelargonium & echinacea :
n
dere voor kin
de beste bondgenoten voor de winter ! Echinacea ...
Pelargonium ...
Bevordert de goede werking van het immuunsysteem. Daarom wordt hij aanbevolen als een doeltreffend middel tegen verkoudheden.
het is de hele winter lang een kostbare plant, omdat hij de luchtwegen kalmeert en vrijmaakt.
+3 años
Winter tabs
+4 años +4 ans
+4 jaar
kenen Vanaf de eerste te van verkoudheid :
T 12 Jaar : KINDEREN VAN 4 To per dag. 2 tabletten l. be ab Zuig of kn
Zuigen of knabbelen
Jaar : KINDEREN VANAF 12 per dag. 3 tabletten Zuig of knabbel.
+3 ans
Winter syrup
kenen Vanaf de eerste te van verkoudheid : Jaar : KINDEREN VANAF 3 5 ml siroop 3 x per dag
Samenstelling voor 125 ml :
· 45 g pelargonium vloeibaar extract · 30 g echinacea vloeibaar extract
Samenstelling per tablet :
· 20 mg pelargonium droogextract · 25 mg echinacea droogextract
Voor meer inlichtingen, afspraak op : Verkrijgbaar in apotheek
+3 jaar
www.drernst.be
dr ernst tilman sA · 15 ZI sud B-5377 Baillonville · tel : +32 (0) 84 320 360
Ge aanwbirjuziiknsg
producten
kijker
op alle deodorants
B e.care hydrate lichaamsmelk rende
Vo e d t, hyd ra te
e rt e n h e rs te lt
• Beschermt te ge
u w h u id
© Shutterstock
n uitdroging • Herstelt de be schermingslaag van de huid • Doet je huid zijdezacht voelen
Het volledige ga
mma be.care pr oducten is ‘in hu
* actie geldig van
01/03/2015 tem
€ 7,75
€ 6,20*
is’ ontwikkeld do
20% korting
30/04/2015.
or je apotheker.
Vraag ernaar.
03/2015 t.e.m. 30/04/
-20%
actie geldig van 01/
e n ë i g Hy
2015
in de