Please save the data. Zin (van) en onzin over dataretentie

Please save the data Zin (van) en onzin over dataretentie Peter Piccu-Van Speybrouck Substituut-Procureur des Konings Parket West-Vlaanderen, afdeling Veurne

• GEEN Snowden  Hip om tegen dataretentie te zijn  Geen uitspraak omtrent gebruik door inlichtingendiensten

• Moeilijk sereen debat  Moeilijk vatbaar voor de burger  Ongenuanceerde argumenten

Nieuwe wereld, nieuwe regels • Vrije internet / communicatiemaatschappij 

nieuwe digitale/virtuele maatschappij

• Cybermisdrijven zonder grenzen

 Anonimiteit op het internet  Geen fysieke verplaatsing  Onmogelijkheid om fysieke aanwezigheid na te gaan (labo, getuigen, …)  Enige spoor zijn digitale gegevens Gegevens alleen zijn zinloos

• Dataretentie is middel tegen anarchie Survival of the hacker Vergelijking met arrestatie of huiszoeking

• Niet alleen Cybermisdrijven  Bij bijna elk misdrijf is een ICT-aspect aanwezig  Voorbeelden: Inbraak Moord Verkrachting Drugs

Cybermisdrijven • Dichterbij dan gedacht  Van kerncentrale tot e-mailaccount  Niet ver van het bed Hacking e-mailaccount MS-scam Ransomware Banken-scam

 Prijs voor privacy? Voorbeeld

• Misdrijven zonder grenzen  Steeds grotere internationalisering  Gegevens opvragen in het buitenland  Zware procedure  Problemen bij korte dataretentie Vaststellen misdrijf Aangifte, onderzoek en verkrijgen info PV Opmaken rechtshulpverzoek + vertaling Versturen en ontvangen

Doorsturen naar bevoegde buitenlandse overheid (bv. Onderzoeksrechter) Opmaken vordering buitenlandse provider Overmaken en ontvangen vordering Behandeling vordering door provider Verkrijgen gegevens door buitenlandse overheid Overmaken en ontvangen gegevens door aanvrager

 Vaak dan alleen nog maar IP bekend  Eén rechtshulpverzoek volstaat vaak niet Gegevens kunnen verwijzen naar andere provider in ander land Hele nieuwe procedure Retentietermijn loopt reeds vanaf communicatie

Onderzoek Cybercrime • Ongelijke strijd  Retroactief => achter de feiten aanhollen  Steeds nieuwe modi  Criminelen hebben groter arsenaal aan mogelijkheden Veel sneller Nieuwe technologie

 Arsenaal politie en justitie is beperkter (bv. geen hacking)

• Verschuiving bewijsmiddelen in het Strafonderzoek  Van bekentenissen naar technische bewijzen  Labo  DNA

 Cfr. Salduz

• Dataretentie één van de weinige bewijsmiddelen  Geen fysieke aanwezigheid  Alles virtueel  Geen getuigen, labo, …

• Grotere beperking dataretentie => problemen    

Enkel onderzoek binnen bepaalde periode vanaf communicatie Misdrijf later vastgesteld? Informatie duikt pas later op in dossier ? Probleem buitenland (supra)

Discussie heeft hogere dimensie • Verjaringstermijnen zijn langer dan dataretentie    

Misdrijven hebben recht vergeten te worden Getuigen wel zo lang toegelaten Objectieve gegevens (data) niet Waarom een verschil?

• Ongelijke redenering

 Zo weinig mogelijk gegevens laten opvragen door overheid  Gratuite verstrekking aan private bedrijven Gebruikt voor allerlei doeleinden (o.a. reclame) Google, Facebook, Instagram, …

• Welke maatschappij wil men?  Indien niet bewaren, voor altijd verdwenen  Totale privacy?  Oplossen misdrijven  Evident: evenwicht  Wat zijn de alternatieven ?

Waarborgen • Enkel bij aanwijzingen van misdrijf • Geen vrije toegang tot gegevens

 Bewaring gegevens bij providers  Gegevens niet rechtstreeks toegankelijk voor overheid en beperkt Zoekgeschiedenis internetgebruiker Kinderporno Afpersing via Sexting

 Enkel via gemotiveerde vordering

 Enkel ten aanzien van specifiek misdrijf  Enkel voor specifieke informatie

• Geen inhoud van communicatie • Enkel vordering magistraat (geen politiedienst)  Pdk (46bis Sv.)  Onderzoeksrechter (88bis Sv.)  Ook Pdk deel van rechterlijke orde en persoonlijk verantwoordelijk Cfr. arrestatie

 Mogelijkheden Pdk zijn beperkt  Alles via onderzoeksrechter is in praktijk niet haalbaar Nog zwaardere procedure Groot tijdsverlies

• Geen vermoeden van schuld  “Overheid kan elke burger zomaar in zijn privéleven controleren en burgers continu in de gaten houden” => klopt niet  Supra

Nood aan dataretentie • Dataretentie is noodzakelijk gevolg van informatiemaatschappij • Middel tegen anarchie • Systeem veranderde niet veel door wet 30/07/2013 • Nood aan uitbreiding • Beperking dataretentie is kortzichtig  In de tijd  Enkel voor zware criminaliteit

• Geen alternatieven • Wel akkoord: bewaring dient in de EU te gebeuren:  Buitenlandse providers  Yahoo-arrest

• Conclusie: • Uitbreiding: Ja, graag • Beperking: Nee, bedankt