a.s.r. renovatie Archimedeslaan 10 Utrecht Projectbeschrijving BREEAM-NL BREEAM-rating en-score a.s.r. januari 2015
Aanleiding De Raad van Bestuur van a.s.r. heeft in 2009 het besluit genomen dat alle bedrijfsonderdelen uiterlijk eind 2015 in het gebouw Archimedeslaan 10 te Utrecht geconcentreerd worden. Door het samenbrengen van de activiteiten in één gebouw verlaagt a.s.r. de huisvestingskosten en wordt de samenwerking en de eenheid binnen het bedrijf versterkt. In de aanloop naar het huisvesten van alle medewerkers in een gebouw worden meerdere locaties en panden gesloten. Met deze huisvesting wil de Raad van Bestuur een nieuwe start van de vernieuwde, zelfstandige verzekeraar a.s.r. realiseren, waarbij de verschillende culturen van de bedrijfsonderdelen samensmelten tot één cultuur, die horen bij een aantrekkelijke verzekeraar en werkgever. Na uitgebreide studie is besloten te kiezen voor de renovatie van het bestaande gebouw Archimedeslaan 10. Het pand waarin a.s.r. is gevestigd, is behoorlijk verouderd. Het stamt uit begin jaren zeventig. De technische installaties zoals klimaatbeheersing en riool zijn verouderd, het interieur voldoet niet meer aan de huidige moderne maatstaven en er komt weinig daglicht binnen in het pand. In het belang van het welzijn van de medewerkers is het tijd voor vernieuwing. Het a.s.r. gebouw wordt volledig aangepast aan de moderne maatstaven voor duurzaamheid en arbeidsomstandigheden. Het te renoveren gebouw biedt de volgende kwaliteiten: – Uitstekend geschikt voor implementatie van Het Nieuwe Werken. – De mogelijkheid van een betrekkelijk korte realisatieduur (korter dan nieuwbouw). – Een goede aansluiting op de duurzaamheidambities van a.s.r. De huisvestingskosten per medewerker zijn lager dan bij gelijkwaardige nieuwbouw. a.s.r. is begin 2013 gestart met de renovatie en de renovatie moet uiterlijk december 2015 gereed zijn. De renovatie vindt gefaseerd plaats waardoor de medewerkers door kunnen werken.
BREEAM proces en organisatie Als verzekeraar, als belegger, als werkgever en als betrokken deelnemer aan de samenleving zoekt a.s.r. steeds naar een goede balans tussen de belangen van mens, maatschappij en milieu. a.s.r. wil het milieu zo min mogelijk belasten en voert actief beleid op onder meer middelen, energie- en waterefficiëntie, inkoop, afvalbeheer, mobiliteit en CO2-uitstoot. a.s.r. streeft naar een positieve werksfeer voor haar werknemers. Een werkomgeving waarin alle collega’s – waar zij ook vandaan komen – zich thuis voelen en de kans krijgen zich verder te ontplooien. BREEAM (Building Research Establishment’s Environmental Assessment Method) is een methode die milieuprestaties van gebouwen meet. a.s.r. heeft in het programma van eisen van de renovatie de duurzaamheidambitie vastgesteld op BREEAM Very Good en streeft naar BREEAM ‘Excellent’ en Energielabel A. Het BREEAM proces Voor het behalen van een BREEAM certificering is adviesbureau DGMR ingeschakeld om als “BREEAM expert” het proces te adviseren, te sturen en te begeleiden. Er is een pre-assessment opgesteld in de online assessmenttool van BREEAM. Deze dient aan te sluiten bij de gestelde ambitie van de minimale BREEAM score Very Good. Vanuit de assessmenttool volgde ook de benadering van de “assessor” voor toetsing van het project. Met DGMR is er een projectgroep BREEAM opgericht waarin de volgende vertegenwoordigers zitten: vanuit a.s.r. project en huisvesting /beheer, deskundigen van
Directie a.s.r.
Vastgoed en huisvesting a.s.r.
Ontwerpteam inclusief adviseurs
Bouwcombinatie Archimedes VOF I Business Support a.s.r.
Kuijpers Installatie (onderdeel van BCA), BREEAM en bouwdeskundigen van Ballast Nedam (onderdeel van BCA) en Deerns vanuit de elektrotechniek en de commissioning. Alle BREEAM credits krijgen een eigenaar en periodiek worden alle BREEAM credits en het bijhouden van de bewijslast doorgesproken. BREEAM rating en –score In juli 2013 is het BREEAM ontwerpcertificaat Excellent toegekend. Op grond van de BREEAM methode wordt het a.s.r. gebouw beoordeeld in de ontwikkelen opleverfasen op de categorieën: management, gezondheid, energie, transport, water, materiaal, afval, landgebruik en ecologie en vervuiling.
Uitgedrukt in BREEAM ratings streeft a.s.r. naar: – Management credit: min. 12 max. 14 punten – Gezondheid credit: min. 11 max. 12 punten – Energie credit: min. 19 max. 19 punten – Transport credit: min. 11 max. 12 punten – Water credit: min. 5 max. 5 punten – Materiaal credit: min. 4 max. 7 punten – Afval credit: min. 5 max. 7 punten – Landgebruik en ecologie credit: min 8 max. 8 punten – Vervuiling (voorkomen van) credit: min. 7 max. 9 punten
Kosten en baten Kosten Het besluit om te kiezen voor renovatie van het bestaande gebouw is niet duurder of in het uiterste geval even duur als te kiezen voor nieuwbouw. In de case van a.s.r. was de investering lager dan bij nieuwbouw. De waardetoename van het gebouw is groter dan de extra kosten voor het renoveren volgens BREEAM eisen. De kosten voor een BREEAM certificering zitten in eerste instantie in het bekend raken met de BREEAM methode en het inwinnen van advies. Aan de hand van onderzoek en advies komen er een aantal zaken naar voren die van belang zijn om te kunnen voldoen aan de gestelde 4 sterren ambitie zoals het opstellen van de vereiste bewijsvoering voor BREEAM.
Baten Door de renovatie te combineren met een aangepast huisvestingsbeleid (van decentralisatie naar centralisatie) worden de huisvestingskosten en het energieverbruik (de CO2-uitstoot) gehalveerd. Overige kwalitatieve baten: – Medewerkers worden nauw betrokken bij het renovatieproces. Door de goede communicatie over de voortgang van het project zijn de medewerkers zeer enthousiast over ‘hun’ nieuwe gebouw. – Doordat de medewerkers de gedaanteverandering van dichtbij meemaken worden zij gemotiveerd en geïnspireerd om met het bedrijf mee te veranderen. De omslag naar het Nieuwe Werken gaat hierdoor een stuk makkelijker en geleidelijk. – Medewerkers worden bovendien gemotiveerd tot duurzaam gedrag en een gezonde leefstijl. Vitaliteit wordt gestimuleerd, veel zichtbare trappen, goed eten en een eigen fitness. – Door een grote diversiteit aan werkplekken, de mogelijkheden tot ontmoeten, de zichtlijnen naar andere afdelingen en de buitenruimte die integraal onderdeel is van de kantooromgeving, ontstaat een inspirerende werkomgeving.
De belangrijkste innovatieve en milieuvriendelijke ontwerpmaatregelen van het gebouw – Isolatie van daken met materialen met hoge isolatiewaarde. – Optimale gevelisolatie door gedeeltelijke toepassing van een dubbele gevel. De luchtlaag van de spouw verbetert de warmte isolatie. Daarnaast wordt ook de luchtdichtheid verbeterd. De thermische gevel wordt uitgevoerd in HR++ dubbel glas en op de noordgevel voorzien van drievoudige beglazing. – Reductie van warmteproductie zodat zo min mogelijk energie verloren gaat aan het koelen van het binnenklimaat. – Hoogfrequent verlichting wordt toegepast. Spaar-, LED-, TLD5-verlichting en energiebesparende computerapparatuur doen veel aan het terugbrengen van warmteproductie. – In de zomer wordt door middel van een lamelzonwering de warmte geabsorbeerd en in de spouw meteen weg geventileerd. In de winter wordt ’s nachts de zonwering niet omhoog gehaald, en de lamellen naar de verticale stand bewogen. Op deze manier wordt het gebouw afgesloten en wordt nachtelijke afkoeling voorkomen. – Beperken van gebruik van kunstlicht door de optimalisatie van toetreding daglicht. Er komt meer daglicht het gebouw binnen door de toevoeging van vides en een slim gevelontwerp. – Het expeditiehof wordt afsluitbaar uitgevoerd en voorzien van overheaddeuren om onnodig energieverlies te voorkomen tijdens het laden en lossen. – a.s.r. realiseert onder andere een duurzame energievoorziening met elektrotechnische- en zwakstroominstallaties en klimaatplafonds met sprinklerinstallaties. Hierdoor wordt onder andere het energieverbruik meer dan 50% teruggebracht, waardoor een energielabel A wordt behaald. – Efficiënt werkplek en m2-gebruik door ‘het Nieuwe Werken’. – Uitbreiding van de huidige warmte/koudeopslag (WKO). – Toepassing van ventilatie met warmte- en vochtterugwinning. – Toepassing van energiezuinige en aanwezigheid gestuurde verlichting. – Toepassing van waterbesparend sanitair (douches, toiletten, urinoirs en kranen). – Toepassing van lichtwering aan de binnenkant van het gebouw. – Monitoring van energie- en waterstromen om gerichte energiebesparing te stimuleren.
Een lijst van gerealiseerde duurzame maatregelen op sociaal of economisch gebied – a.s.r. participeert in de meerjaren afspraken (MJA) met de overheid en “Utrecht CO2 neutraal in 2030”. Hierin zijn afspraken gemaakt tussen de overheid en het bedrijfsleven om tot CO2 reductie te komen. – a.s.r. is lid van de U 15 (grootste werkgevers van de regio Utrecht) die tot doel heeft het verminderen van files in de regio door nieuwe mobiliteitsconcepten. – Stimuleren van fietsgebruik en openbaar vervoer door: - Deelname fietsplan - Parkeerrestrictie voor medewerkers die binnen een straal van 12 km wonen – Stimuleren fietsgebruik door deelname actie Rij2op5 en Rijnsweerd Rijdt. – Inzet medewerkers zorginstelling Reinaerde voor de groenvoorziening.
Overige kenmerken Brutovloeroppervlak in m² (NEN 2580)
Opgave conform NEN 2580 meetcertificaat Stevensvandijck d.d. 24 september 2012 85. 731 m2 BVO
Totaal terrein oppervlak van de locatie in hectare
Volgens het kadaster is de oppervlakte 52.826 m2
Vloeroppervlak naar functie en hun afmetingen (NEN 2580)
Opgave conform NEN 2580 meetcertificaat Stevensvandijck d.d. 24 september 2012 1. vides + bruto vloeroppervlakte 91.912,3 2. oppervlakte vides 6.181,2 3. Installatieoppervlakte 4.757,6 4. Verticaal verkeersoppervlakte 2.257,5 5. Oppervlak parkeerruimten 6.798,1 6. Verhuurbaar vloeroppervlak 65.467,3 7. Glaslijncorrectie 0 Verdeling naar functies conform opgave architect: - Kantoorfunctie 45.740 m2 (GBO) - Overige gebruiksfunctie 16.274 m2 (GBO) - Bijeenkomstfunctie 8.854 m2 (GBO) - Sportfunctie 446 m2 (GBO) - Industriefunctie 4.199 m2 (GBO)
Verkeersruimten in m² (NEN 2580)
De oppervlakte van de verkeersruimten is gesommeerd naar schatting 15.448 m2
Opslagruimten in m² (NEN 2580)
De oppervlakte van de opslagruimten is gesommeerd naar schatting 1.114 m2
% oppervlak van terreinen bedoeld voor gebruik door de (lokale) gemeenschap
Niet van toepassing
% oppervlak van gebouwen die gebruikt worden door de (lokale) gemeenschap
Niet van toepassing
Verwacht energiegebruik in kWh/m² BVO
71.4 kWh/m2 BVO
Verwacht verbruik van fossiele brandstoffen in kWh/m² BVO
Verwarming: 654 MWh thermisch ofwel 769 MWH elektrisch Dit komt overeen met 8.98 kWh/m2 BVO Warmtapwater: 0.13 kWh/m2 BVO Totaal: 9.11 kWh/m2 BVO
Verwacht verbruik van duurzame energiebronnen in kWh/m² BVO
Dit is het verschil tussen gebruikte energie tussen conventionele verwarming/koeling en de gebruikte energie van het WKO systeem. Dit is 18.5 kWh/m2 BVO
Verwacht waterverbruik in m3/persoon/jaar
5.0 m3 (op basis van 225 werkdagen per jaar)
Verwacht % van het waterverbruik dat wordt betrokken via hemelwater of grijs water
0%
De stappen tijdens het bouwproces om de impact op het milieu te reduceren
49442 (01-15)
– 100% legaal en >90% duurzaam gewonnen hout (FSC, PEFC) voor toepassing op de bouwplaats. – Bewust omgaan met gas/water/licht tijdens de bouwfase, door de meterstanden te registreren en hiermee (bij) te sturen. – > 80% van de materialen gebruikt in het definitieve gebouw hebben een onderbouwde herkomst. – Bestaande dakbedekking blijft behouden als dampremmer voor de nieuwe laag. – Bestaand tegelwerk in de sanitaire ruimten blijft behouden als onderlaag voor de nieuwe tegels / kunststof vloer. – Bestaande deksels van vloerpotten worden opnieuw bekleed en hergebruikt. – Bestaande binnenwanden worden hergebruikt als scheidingswanden. – Tijdens de bouw is het afval afgevoerd in > 7 soorten met een scheidingspercentage van >90%.
Tips voor het volgende project – De BREEAM methode is een complexe methode die er niet “even” bij gedaan kan worden. – Maak de keuze voor toepassing van BREEAM in een zo vroeg mogelijk stadium, zodat er bewust gekozen kan worden voor duurzame oplossingen. – Maak met alle betrokken partijen een complete quickscan om ambitie, kennis, score, haalbaarheid en kosten in te schatten, waardoor voor iedereen duidelijk is wat er verwacht wordt en wat de afspraken zijn. – Selecteer een architect en/of andere adviseurs die ervaring hebben met de BREEAM methode. – Besluit om een BREEAM expert aan te stellen. – Selecteer en geef in een vroeg stadium opdracht aan de assessor. – Gebruik de BREEAM plantoets om de gekozen BREEAM credits af te stemmen met de plannen van aanpak die bestaan binnen het bouwproject. – Geef de BREEAM expert de volgende aandachtsgebieden mee, met betrekking tot de gekozen BREEAM credits: – gebruik ervaringen van vorige projecten: - verminder de risico’s door te helpen bij de interpretatie van credits - zorg voor een sturende functie bij de onderlinge takenafstemming - bewaak of de ingediende conceptbewijzen voldoen aan de DGBC kwaliteit voordat die naar de assessor gestuurd worden - doe voorstellen om indien nodig het proces bij te sturen
