Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
Hoofdstuk 4
ARMOEDEBESTRIJDING en WELVAARTSVERHOGING Een van de doelstellingen van het Regeringsbeleid is het vestigen van een sociaal rechtvaardiger
samenleving.
Inspanningen
zullen
gepleegd
worden
om
ontwikkelingsmogelijkheden voor een ieder te sc heppen, waarbij allen, ook de kansarmen en kwetsbare groepen, actief kunnen deelnemen aan het arbeidsproces. Het sociaal beleid zal naast het wegwerken van achterstanden, gericht zijn op het verbeteren van de levensomstandigheden. De Regering heeft zich gecommitteerd de armoedebestrijding in partnerschap met andere segmenten van de maatschappij aan te pakken. Deze maatschappelijke groepen zullen waar nodig worden bijgestaan, teneinde te kunnen delen in de verantwoordelijkheid voor de herdefiniëring, hervorming en implementatie van het beleid voor welvaartsverhoging. Deze participatieve benadering zal de breedst mogelijke actieve betrokkenheid van alle sectoren in de samenleving moeten garanderen. Deze aanpak verschaft draagvlak aan ontwikkelingsinspanningen en schept condities voor meer gelijkheid en duurzaamheid van activiteiten en processen. Tevens bevordert brede participatie de verdergaande democratisering van de samenleving, die niet alleen gekenmerkt moet worden door rechtvaardigheid, maar ook door zorgzaamheid ten opzichte van elkaar. De ontwikkelingsstrategie zal gericht zijn op welvaartsverhoging, waarbij drie centrale actoren centraal staan t.w.: de Staat, de private sector en
NGO’s ( vakbeweging,
bedrijfsleven en de burgersamenleving w.o: basisorganisaties, vrouwenorganisaties, jongerenorganisaties,
kinderrechten-,
milieu-
,
boeren-,
consumenten-,
mensen
rechtenorganisaties, trainings- en onderzoeksinstituten, religieuze en culturele organisaties evenals de media.)
51
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
De doelen van de strategie voor welvaartsverhoging zijn: •
voorkomen dat kwetsbare groepen armer worden;
•
het verhogen van inkomens tot boven de armoedegrens;
•
het elimineren van armoede via effectieve participatie van de private sector, de vakbeweging en de burgergemeenschap.
Maatregelen zullen liggen op het gebied van: 1. werkgelegenheidscreatie voor de werklozen; 2. verhoging van de productiviteit van de arme werkzame bevolking in de formele en informele sector; 3. sociale bescherming van personen die niet zelfvoorzienend kunnen zijn: personen die niet (meer) aan het arbeidsproces kunnen deelnemen en daardoor (voldoende) inkomen ontberen, w.o.: senior burgers, personen met een handicap, alleenstaande vrouwen met gezinsverantwoordelijkheid, kinderen in moeilijke omstandigheden en thuis- en daklozen. Deze bescherming vindt beleidsmatig reeds plaats door het ministerie van Sociale Zaken en volkshuisvesting. De Regering zal de directe transfers garanderen aan senioren burgers, personen met een handicap en andere kwetsbare categorieën. De speerpunten van de strategie voor welvaartsverhoging zullen zijn: •
scheppen van mogelijkheden: maatregelen voor snelle, duurzame groei afgestemd op het versterken van de menselijke en fysieke potenties van de kansarmen;
•
versterken van participatie: scheppen van mogelijkheden voor armen om de omstandigheden die hun levensstandaard bepalen, te beïnvloeden door hun deelname aan het politieke proces en de participatie in besluitvorming op lagere niveaus te vergroten en
•
vergroten van zorg en zekerheid: toepassing van specifiek op welvaartsverhoging gerichte strategieën om de kwetsbaarheid van armen te verminderen.
Eenheden (een personen, gezin of huishouden) worden als arm beschouwd als ze niet over voldoende middelen beschikken om te voorzien in hun basisbehoeften, waarb ij de voorziening in de voeding een van de belangrijkere is. De bedragen die het onderscheid markeren tussen arme en niet-arme eenheden worden armoedegrenzen genoemd. 52
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
Als maat voor armoede wordt gehanteerd dat deel van de bevolking dat onder de voedselarmoedegrens valt, wat hier gedefinieerd wordt als de kosten van een basisvoedingspakket, bestaande uit de minimale behoeften aan voedsel volgens standaarden van de WHO/FAO. Hierbij wordt uitgegaan van een basisvoedselpakket voor volwassenen van 2400Kcal per dag en voor kinderen (personen jonger dan 15 jaar) 1500 Kcal per dag. Tabel 6 Armoedegrenzen en andere variabelen voor geselecteerde perioden vanaf 1968/1969 Armoede grens 1 volw. in SRG**
Armoedegrens 2 volw +2 kind in SRG**
1968/1969
59
165
368
407
1978
124
347
691
1999/2000
89.622
250.942
2000.
159.386
446.280
Periode
Consumenten-
Gemiddeld
Percentage
Percentage
prijsindex
inkomen
arme
arme
(1968/1969
in SRG
huishoudens
personen
(gemidd)**
(gemidd)**
22.64
28.81
661
--
--
639.964
327.056
52.40
59.24
1.115.876
520.172
=100
(4ekw) Bron: Algemeen Bureau voor de Statistiek/ Armoede en armoedegrenzen in Suriname, mei 2001 * op basis van een voedselpakket van 28 producten
** op basis van consumptie als welvaartsindicator Door de sociaal-economische crisis van de laatste jaren is de levensstandaard van vele gezinnen in de referentieperiode nog meer achteruitgegaan. Uit tabel 6 blijkt dat zowel het percentage arme huishoudens als arme personen in de periode 1969 -2000 meer dan verdubbelde: respectievelijk van 22.64% en 28.81% naar 52.40% en 59.24% De armoedegrens voor een gezin van 2 volwassenen en 2 kinderen lag in 1999/2000 op een inkomen van SRG 250.942 per maand en nam toe tot SRG 446.280 in het vierde kwartaal van 2000.
53
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Om
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
de effecten van de maatregelen ter bestrijding van de armoede te meten, zal de
Regering op regelmatige basis een Living Standards Measurement Survey (LSMS) doen uitvoeren. Monitoring van de uitvoering zal voortdurend plaatsvinden. De relevante instituten zullen dan ook institutioneel versterkt worden. Specifieke doelgroepen Specifieke groepen die vanwege bijzondere kenmerken prioriteit genieten in het programma van welvaartsverhoging zijn: •
de jongeren m.n. de werkloze en degenen die trachten uit de armoedesituatie te komen door een eigen onderneming te starten (inclusief in de agrarische sector);
•
kansarme vrouwen, in het bijzonder zwangere en zogende;
•
vrouwen die een eigen onderneming willen opzetten;
•
personen die niet in staat zijn op eigen kracht voldoende inkomen te verwerven, in het bijzonder, senior burgers en personen met een handicap;
•
werknemers met een inkomen onder de armoedegrens. Na gedegen studie zal een minimum-loonstelsel worden geïntroduceerd om te garanderen dat werknemers en hun gezinnen een redelijk bestaansniveau hebben;
•
de bewoners en migranten van het binnenland en andere achterstandsgebieden.
Elementen van de strategie De strategie voor welvaartsverhoging heeft twee componenten: 1. een sociaal programma 2. productiviteitsverhoging Het sociaal programma heeft als doel: •
het beschermen van kwetsbare groepen tegen de negatieve effecten van macroeconomische maatregelen en
•
steun te verschaffen aan armen om initiatieven te ontplooien om uit hun armoede en afhankelijke positie te geraken.
54
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
Voor senioren burgers, w.o. gepensioneerden, personen met een handicap en andere personen, die onvoldoende in staat zijn hun inkomen aan te passen aan de gevolgen van prijsstijgingen, zullen ten minste de volgende voorzieningen worden getroffen: -
het verstrekken en eventueel aanpassen van directe inkomensoverdrachten
-
het
introduceren
van
specifieke
voedingsprogramma’s
voor
kinderen.
De
schoolvoedingsprogramma’s zullen zoveel mogelijk gerelateerd zijn aan de lokale agrarische productie; -
inkomensondersteuning middels inflatiecorrectie, koopkrachtversterking en koerscompensatie;
-
nivellering van verschillen tussen overeenkomstige loon- en inkomenscategorieën tussen en binnen de diverse sectoren c.q. beroepsgroepen en
-
het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie naar instelling van een minimumloonstelsel.
Productiviteitsverhoging Het doel hiervan is op middellange en lange termijn door verhoging van de arbeidsproductiviteit welvaartsverhoging te realiseren. Het beleid houdt in dat economische ontwikkeling gepaard zal gaa n met kennisontwikkeling en verbetering van het reëel inkomen. De Regering zal tevens ondersteuning verlenen aan particulieren voor wat betreft vergroting van de productiecapaciteit, het gebruik en verhandelen van kennis en het produceren van niet-traditionele goederen en diensten. Hiertoe zullen de volgende maatregelen worden uitgevoerd: -
de instituten voor vakscholing, de SAO en de SPWE, zullen geherstructureerd en versterkt worden. De trainingsprogramma’s zullen geëvalueerd en aangepast worden aan de huidige en toekomstige behoeften van de arbeidsmarkt. Binnen het curriculum zal bijzondere aandacht worden geschonken aan het vergroten van de arbeidsproductiviteit met inachtneming van een positieve werkattitude en motivatie van werknemers, managers en ondernemers;
-
tevens zal de SAO inspelen op de ontwikkelingen in de informele sector en het kleinondernemerschap. Gestreefd zal worden de trainingen te verzorgen in modules, die kort en doelgericht zijn; 55
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
-
de trainingen van de SAO zullen worden uitgebreid naar de districten;
-
trainingen toegespitst op attitudeverandering zullen worden ontworpen voor jongeren, die zich voor de tweedekansscholing aanmelden, met als doel uitval te minimaliseren;
-
het ontwerpen van specifieke trainingen voor overheidspersoneel op basis van onderzoek;
-
de SPWE zal marktonderzoek doen, nieuwe producten ontwikkelen evenals bekwaamheden op het gebied van fabricage en marketing;
-
het bewaken van auteursrechten en eigendomsrechten (patenten) d.m.v. wetgeving, training en institutionele ontwikkeling;
Binnen het ontwikkelingsbeleid van de sociale sectoren zullen bovenstaande maatregelen worden ondersteund middels hervormingen binnen de gezondheidszorg, het onderwijs en de welzijnszorg. Speciale aandacht aan de armen zal tot uiting komen in de maatregelen die moeten bijdragen aan welzijnsvergroting. (Zie de relevante hoofdstukken 7.1, 7.2 en 7.3) Zo zullen om de ongeborenen en kinderen te beschermen, de voedingsondersteuning voor kinderen, zwangere en zogende vrouwen alsmede de daarmee samenhangende gezondheidsfaciliteiten in achterstandsbuurten en -gebieden worden verbeterd. In de onderwijsbehoeften op basisniveau zal helemaal voorzien worden, met inbegrip van transportfaciliteiten en de leermiddelenvoorziening. De Regering zal de huisvestingssituatie voor armen verbeteren en waar nodig het schoolvoedingsprogramma rehabiliteren. Het schoolvoedingssprogramma en de collectieve huishoudens zullen worden ondersteund bij de voedselvoorziening middels landbouwtraining en ondersteuning van voor deze instituten bestemde tuinbouwactiviteiten. Werkgelegenheid genererende en productiviteit bevorderende strategieën op zowel lange als middellange termijn zullen gericht zijn op de werklozen, ondernemers , alsmede personen met vakkennis, om ze in staat te stellen de uitdagingen van een creatief, arbeidzaam leven aan te kunnen. De initiële groei van deze productiecapaciteit zal bereikt worden middels de trainings- en vergunningenschema’s van de afdeling Vakscholing van het Ministerie van Arbeid Technologie en Milieu. Middels consultaties met de samenleving kunnen naar behoefte 56
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
programma’s worden uitgevoerd, geherstructureerd, aangepast en uitgebreid, om tegemoet te komen aan alle vormen van de huidige en toekomstige werkgelegenheid onder alle groepen in de verschillende districten van Suriname. Binnen dit kader zal speciale aandacht worden geschonken aan methoden ter vergroting van de arbeidsproductiviteit en ter verbetering van de attitude en motivatie van werkers, managers en ondernemers in alle lagen van de bevolking. Participatie in het kader van gemeenschapsontwikkeling De belangrijke rol van sociale mobilisatie en participatie van de bevolking in het besluitvormingsproces bij armoedebestrijding, wordt door de Regering onderkend. De gemeenschap zal het middelpunt zijn bij de besluitvorming over financiering en implementatie van welvaart verhogende initiatieven. Het proces zal omvatten: het identificeren van arme gebieden/gemeenschappen; het karakteriseren van de armoede in deze gemeenschappen (sterke en zwakke punten/ potenties en behoeften) en het elimineren van deze armoede middels een proces van gemeenschapsparticipatie en algemeen bestuur. Overleg- en werkstructuren zullen op nationaal, districts- en lokaal niveau worden gecreëerd. Om dit proces te sturen zal een coördinatie- en monitoringstructuur worden opgezet. De gemeenschappen zullen worden ondersteund in het opbouwen van de eigen capaciteit, in het bijzonder op het vlak van organisatie en representatie, het vestigen van consultatiemechanismen, het opzetten van structuren voor communicatie en dialoog en het bevorderen van functionele allianties. Ook zullen de gemeenschappen in de gelegenheid worden gesteld zich de nodige technieken en vaardigheden eigen te maken, om in het eigen woongebied sociaal-economische activiteiten te ontplooien ter verbetering van de levensomstandigheden. Daarbij zullen op eigen initiatief, zo nodig met assistentie van buitenaf, problemen en potenties worden geïdentificeerd. De toegang tot fondsen ter financiering van deze ontwikkelingsinitiatieven zal verbeterd worden. De financiering van de maatregelen ter verhoging van de welvaart zal voornamelijk ten laste van de overheidsbegroting plaatsvinden. Daarnaast zullen ontwikkelingsinitiatieven van de gemeenschap eveneens worden ondersteund door extern gefinancierde fondsen voor gemeenschapsontwikkeling. In dit kader zijn reeds enkele fondsen toegankelijk .
57
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
De Regering is voornemens een Sociaal Investeringsfonds in te stellen ter stimulering van het kleinondernemerschap. Naast schenkingen kan ondersteuning plaatsvinden middels het verschaffen van zachte leningen. Naast het creëren van financieringsmogelijkheden, zal de spaarzin ook gestimuleerd worden. Hiertoe zal het coöperatiewezen worden versterkt en de wetgeving aangepast. De betreffende afdeling van het Ministerie van Arbeid, Technologie en Milieu zal worden gereorganiseerd en zal de Raad voor het Coöperatiewezen na evaluatie worden gereactiveerd. Gender en welvaartsverhoging In het proces van duurzame armoedebestrijding zal gendermainstreaming een belangrijk instrument
zijn,
om
uiteindelijk
gendergelijkheid
te
bereiken.
Het
proces
van
gendermainstreaming met als doel ook de vrouw in de hoofdstroom van ontwikkeling te plaatsen, zal na onderzoek van de implicaties van elke geplande activiteit voor vrouwen en mannen, inclusief wetgeving, beleid en programma’s op alle gebieden en niveaus worden toegepast. De strategie houdt in behoeftes en ervaringen van zowel vrouwen als mannen een integraal deel te laten zijn van de formulering, implementatie, monitoring en evaluatie van beleid en programma’s op politiek, economisch en sociaal gebied. Het doel hiervan is dat vrouwen en mannen er in gelijke mate voordeel van hebben en dat ongelijkheid niet blijft bestaan. In
het
proces
naar
een
gendergelijkwaardige
economie
zullen
de
volgende
beleidsuitgangspunten gelden: -
de vrouw zal in staat worden gesteld haar positie zodanig te versterken, dat zij de nodige kennis en ervaring kan opdoen om deel te nemen aan economische activiteiten op elk niveau;
-
vanwege haar reproductieve rol in de samenleving zal zij over voldoende gezondheidszorg beschikken, waardoor zij gezonde kinderen ter wereld kan brengen en zelf ook in staat is om in goede gezondheid die kinderen tot volwassenheid te brengen;
-
door opvang voor haar jonge niet schoolgaande kinderen veilig te stellen in een omgeving van vroege-stimulatie en educatie, zal zij in staat worden gesteld aan het economische proces deel te nemen; 58
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
-
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
vrouwen die een bedrijf willen opzetten, zullen in staat worden gesteld om zelfstandig aan de nodige productiemiddelen te komen, met name grond en kapitaal.
Genderanalyse en -onderzoek zullen worden verricht om het beleid effectief te kunnen ondersteunen. Tevens zal een Gender Management Systeem worden opgezet. Een integraal genderactieplan zal worden samengesteld in samenspraak met de NGO’s. Verder zullen discriminatoire regelgeving en systemen worden aangepast. Milieu Een groot deel van de kansarme bevolking is voor hun bestaan afhankelijk van hun leefomgeving. Daarnaast wordt een belangrijk deel van ons regenwoud bewoond door inheemsen en marrons. Om duurzaamheid van onze natuurlijke hulpbronnen te waarborgen, zullen in samenspraak met de lokale gemeenschappen ontwikkelingsactiviteiten worden geïnitieerd met inachtneming van het behoud en de bescherming van het milieu. (Zie ook hoofdstuk 9.1) Evaluatie en Monitoring Om de voortgang en de effecten van de beleidsmaatregelen op de armoede te evalueren en te monitoren, zal op regelmatige basis een Living Standards Measurement Survey worden uitgevoerd. Deze survey meet op basis van sleutelindicatoren op het gebied van gezondheid, onderwijs, werkgelegenheid en bestedings- en consumptiepatronen, de levensstandaard van de bevolking. Op basis van onderzoek zullen verdere identificering, karakterisering en lokalisering van de kansarmen plaatsvinden om prioriteitsgebieden vast te kunnen stellen. Zo zullen de programma’s en projecten afgestemd kunnen worden op de potenties en behoeften van de doelgroepen naar regio. Een armoedemonitoringsysteem zal hiervoor worden opgezet.
59
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
BELEIDSMATRIX
ARMOEDEBESTRIJDING EN WELVAARTSVERHOGING Start/ duur 0 0 0 0 2 4
Programma’s
MAATREGELEN
-
- -
0 0 0
Invest. in SRG mln
1 3 5
GENERAAL TOTAAL Vergroting tot grond
108415
toegang 4400 Hervorming grondbeleid, waarbij verbetering van de toegang voor kleine boeren en mogelijkheid tot zelfbouw
Uitbreiding financierings mogelijkheden
4400
4972
Instellen sociaal investerings fondsen: kredieten, zachte leningen, schenkingen t.b.v. kleine ondernemers
Verbetering coöperatiewezen
4972 814
Versterking coöperatiewezen
462
Reorganisatie afdeling Coöperatiewezen ATM
121
Evaluatie en reactivering van de Raad voor het Coöperatiewezen ter vervulling van een ondersteunende rol naar de coöperaties toe. Ontwikkeling van speciale programma’s voor personen met een handicap ter stimulering tot kleinondernemerschap en het in coöperatief verband opzetten van productie-units.
121
Training en scholing
110
6930 Vergroting van de efficiëntie, de effectiviteit en de output van de Stichting Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO) o.a door opzet van korte en doelgerichte modulaire trainingen Uitbreiding van de trainingen van de SAO naar de districten en het binnenland Korte trainingen in attitudevorming van jongeren die zich voor tweedekansscholing aanmelden, teneinde drop-out bij volgen van vaktraining te minimaliseren 60
440
1650 1100
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
Na evaluatie het in specifieke vaardigheden heren bijscholen van overheidswerknemers via de SAO Trainen en begeleiden van kleine ondernemers in fabricage, marketing, marktonderzoek en het introduceren van nieuwe producten door de Stichting Productieve Werkeenheden (SPWE). Traningsprogramma’s evalueren en afstemmen op de behoefte van de arbeidsmarkt en productiestructuur; specifieke vaktraining voor de agrarische, ecotoerisme-, goud- en kennissector t.b.v.: - kleine zelfstandigen, pluimen veeteelthouders en vissers; - binnenlandbewoners in de houtkap en goudwinning; - kleine zelfstandigen in de toerismesector m.n. in het binnenland zoals managers van vakantieoorden, touroperators
Werkloosheidsbestrijding
1100
990
1771 Stimulering groepen en individuen tot het leveren van een functionele bijdrage aan de groei van de kleinschalige productie, middels voorlichtingsinstrumenten gericht op prioritaire doelgroepen.
440
Toegang tot vakscholing mogelijk maken middels instelling en activering van fondsen Reorganisatie van de dienst Arbeidsbemiddeling, ter verbetering van de registratie met als doel een betere afstemming van het aanbod op de vraag naar arbeid Stimulering tot participatie in buurtorganisaties
1100
Na evaluatie, aanpassing van het in uitvoering zijnde project Bijdrage Loonkosten (gericht op jongeren en vrouwen) Haalbaarheidsstudie minimumloonstelsel
Genderevenwicht
1650
110
11 110
-,3082
. Evaluatie en eventueel aanpassing van regelgeving in relatie tot vrouwen en genderstimulatie Het samenstellen van een integraal genderactieplan, in samenspraak met NGO’s op gendergebied Het maximaal aanpassen van regelgeving in relatie tot vrouwen i.h.b. discriminatoire regelgeving en systemen Het opzetten va n een gendermanagement systeem 61
-,-
66
-,-
200
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Armoedebestrijding en welvaartsverhoging____
Het opzetten van een faciliteit om aandacht te besteden aan de specifieke problemen van de man Het integreren van genderconcepten op elk beleidsgebied teneinde in het bijzonder gendergelijkheid op de Surinaamse arbeidsmarkt te bevorderen Het doen voorafgaan van alle te treffen maatregelen en activiteiten door een genderanalyse, waarbij specifieke effecten op mannen en vrouwen zullen worden onderzocht Mediabeleid richten op stimulering positieve beeldvorming van de vrouw Stimuleren van ondernemerschap middels vakscholing en verruiming financieringsmogelijkheden
Gemeenschapsontwikkeling
-,-
242
242
110 2222 10340
Versterking sociaal-economische van basis van lokale gemeenschappen middels het opstarten en reactiveren van fondsen en het instellen van overlegstructuren
Evaluatie en monitoring armoedesituatie
10340
2442
Institutioneel versterken van het Planbureau
2200
Uitvoeren Living Standards Measurement Survey
132
Het opzetten van een armoedemonitoringsysteem
110
Welzijnsbevordering kwetsbare groepen
73664 Inkomensoverdracht ter bescherming tegen negatieve effecten van macro-economische aanpassings- en stabilisatiemaatregelen Institutionaliseren van voorrangsbehandeling bij openbare/ persoonlijke dienstverlening Verbetering dagopvang door subsidiëring particuliere dagopvang senior burgers en kinderen Stimulering participatie in organisaties Het verstrekken van schoolvoeding
70000
Verruiming vakscholing t.b.v. personen met een handicap Ondersteuning aanleg trainingsfaciliteiten voor land - en tuinbouw en veeteelt
2200
62
2 450 22 880
110