Zorgnetwerken en armoedebestrijding Resultaten van het actie-onderzoek Deroo Myriam 14.03.2014
Doel van het onderzoek • • • •
Zorgnetwerken (znw) Vlaanderen inventariseren Werking van znw verkennen Rol van znw i.f.v. armoedebestrijding beschrijven Voorbeelden van goede praktijken in het bereiken van kwetsbare senioren en gezinnen in kaart brengen • Signaalfunctie van vrijwilligers beschrijven
Onderzoeksvragen • Hoe kan de doelgroep van znw verdiept worden naar kwetsbare senioren? • Hoe kan de doelgroep van znw verbreed worden naar maatschappelijk kwetsbare gezinnen, kinderen, jongeren? • Hoe kan de signaalfunctie door vrijwilligers binnen znw geoptimaliseerd worden naar mensen in armoede toe?
Aanpak • • • •
Kwalitatief onderzoek Actie-onderzoek 3 testcases in znw Uitwisselingstafel znw
Aanpak • Inventarisatie 38 znw over 5 Vlaamse provincies; update nodig!
• Exploratie Interviews, telefonische en online bevraging Doorkijk armoedebestrijding
• Verdieping goede praktijken, werking naar armoede Focusgroepen coördinatoren, vrijwilligers, gebruikers Uitwisselingstafels znw
Wie zijn de znw in Vlaanderen? vrijwilligerswerking ondersteund door professional
Wie zijn de znw in Vlaanderen? aanvullend op bestaand aanbod
ingebed in een netwerk
Wie zijn de znw in Vlaanderen? met signaalfunctie
in een plattelandscontext
Kenmerken signaalfunctie laboratoriumfunctie aanvullend aanbod
Voorwaarden • • • •
Professionals Vrijwilligers Gebruikers Samenwerkingspartners
Znw werken aan armoedebestrijding = beleidskeuze! Voorwaarden voor de dienst • Armoede bespreekbaar • Inclusief werken • Samenwerken • Laagdrempelig profileren “Als een vrijwilliger positief is over het project en die kennen veel mensen in het dorp; dan kunnen die via het verjaardagbezoek of een andere dienstverlening een duwtje in de rug geven om contact op te nemen of eens te bellen. Soms gaat dat via de vrijwilliger die doorgeeft: wil je hen eens opbellen of eens langsgaan, omdat ze een bekend gezicht meer vertrouwen… en al jaren kennen van in het dorp. Ik denk dat dat toch ook wel meespeelt als drempelverlagend werken.” (coördinator tijdens focusgroep)
Znw kunnen mensen in armoede bereiken… • De werking breed bekendmaken “ In het begin de bekendmaking van het project is belangrijk. Alle verenigingen aanspreken. In de blaadjes zetten. Op alle mogelijke plaatsen en manieren eigenlijk je bekend gaan maken.” (coördinator tijdens focusgroep)
• Samenwerken met diensten
Znw kunnen mensen in armoede bereiken… • Individueel benaderen “Kwetsbare doelgroepen komen niet altijd met een vraag naar voor. Ze hebben het soms echt wel moeilijk met toe te geven dat het niet lukt; dat ze niet rondkomen. Je merkt het pas na verloop van tijd dat ze bv. een groot bedrag moeten betalen en dat ze zeggen dat ze hun hele pensioen er moeten aan hangen en dan pas kunnen we zoeken naar de achterliggende vraag. Heb je al premies? Kan je misschien in aanmerking komen voor het krijgen van bepaalde premies? Heb je dat al of nog niet?” (coördinator tijdens focusgroep)
• Groepsgericht werken
Znw kunnen mensen in armoede bereiken… • Inzet van vrijwilligers
• Inzet van kwetsbare vrijwilligers • Inzet van een opgeleide ervaringsdeskundige Coördinatie en management!
… maar ervaren nog drempels Op het vlak van • Gebruikers • Vrijwilligers • De dienst • Het beleid
Signaalfunctie professional • Beleid en diensten • Voorwaarden scheppend en kansen creërend • Bewaken signaalfunctie • Outreachend werken • Laagdrempelig informeren • Vraaggericht werken
Signaalfunctie vrijwilliger • Informeel contact • Dienstverlening • Groepsactiviteiten creëert vertrouwen signalen Grenzen bewaken!
Voorwaarden om signalen te detecteren • Outreachend; bekendmaking • Laagdrempelig • Inclusief werken • Eerste contact en opvolging • Ontmoeting en sociaal contact Tijd! Nood aan vorming over armoede
Rol van de vrijwilliger • Eerste contact Informatiefunctie -> Vertrouwen
• Antennefunctie Veel contacten Veel ervaring Luisteren vraagt tijd
Vrijwilligers informeren en vormen
Wat doet de vrijwilliger met het signaal? • • • •
Verschillen tussen vrijwilligers Ander referentiekader Anders omgaan met problemen Werken vanuit een vertrouwensfunctie
Vrijwilliger is geen professional!
Deontologie signaalfunctie • Beroepsgeheim • Doorgeven van signalen “ Ik veronderstel, als je dat meldt aan zorgnetwerk X, dan ben je niet af van het probleem, maar je legt het bij deskundige mensen, of toch mensen die weten waar ze deskundigen kunnen halen. Het zijn ook geen specialisten in alles, maar zij weten waar ze ermee naartoe moeten.” (vrijwilliger tijdens focusgroep)
• Toestemming van de gebruiker Vrijwilligers hebben nood aan: Een kader, een vertrouwensband, ondersteuning van elkaar en van de professional, vorming op maat en informele contacten
Vrijwilligersmanagement!
Welke vrijwilliger? • • • •
Ruime rekrutering Matching tussen vrijwilliger en gebruiker Profiel: basishouding en persoonlijkheid Taak: huisbezoeken, contacten leggen, toeleiden, antennefunctie vervullen
Vraagt een sterk engagement!
Onderzoeksrapport en presentatie op www.ontknoop.be
VRAGEN?
