ARBITRAGE EN VERZEKERINGSRECHT
Programma Voormiddag onder voorzitterschap van prof. B. Dubuisson 09U00
ARBITRAGE
EN
MEDIATIE:
EEN METHODE
VAN GESCHILLENBESLECHTING
DIE
DE
VERZEKERINGS- EN HERVERZEKERINGSPROFESSIONALS VERKIEZEN?
Dr. Yves Thiery Waarom geven de verzekerings- en herverzekeringsmaatschappijen de voorkeur aan arbitrage om hun geschillen op te lossen? Gelden deze redenen ook voor andere sectoren van het economische leven? Zijn alle geschillen tussen de professionals arbitreerbaar? Vertoont de arbitrageprocedures in de verzekerings- of herverzekeringssector bepaalde bijzondere kenmerken? -
Onafhankelijkheid en onpartijdigheid (partijdige arbiters, arbiters die Systematisch worden benoemd door een onderneming of een sector)? Vertrouwelijkheid en beroep op ad-hoc arbitrage liever dan institutionele arbitrage? Afwezigheid van een precedent, geen arbitrale rechtspraak? Kwaliteit van de professionals die optreden in de arbitrageprocedure?
Is bemiddeling in trek bij de verzekerings- en herverzekeringsmaatschappijen? Wat zijn de voordelen en de nadelen ervan? Is er concurrentie tussen de twee wijzen van geschillenregeling? De toestand in België en in het buitenland.
09U45
GESCHILLENREGELING
TUSSEN VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJEN EN CONSUMENTEN: IS
ARBITRAGE EEN ONRECHTMATIGE WIJZE VAN GESCHILLENREGELING?
Prof. Maud Piers De bijlage bij Richtlijn 93/13/EEG VAN DE RAAD van 5 april 1993 betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten bestempelt de bedingen die tot doel of tot gevolg hebben “het indienen van een beroep of het instellen van een rechtsvordering door de consument te beletten of te belemmeren, met name door de consument te verplichten zich uitsluitend tot een niet onder een wettelijke regeling ressorterend scheidsgerecht te wenden, door de bewijsmiddelen waarop de consument een beroep
2 kan doen op ongeoorloofde wijze te beperken of hem een bewijslast op te leggen die volgens het geldende recht normaliter op een andere partij bij de overeenkomst rust” als onrechtmatig. In de arresten Mostaza Claro en Asturcom Telecommunicaciones heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie verduidelijkt dat richtlijn 93/13/EEG de nationale rechter ertoe verplicht ambtshalve het onrechtmatige karakter van een scheidsrechterlijk beding dat vervat is in een met een consument gesloten overeenkomst te controleren. Hoe is de situatie in het Belgisch recht? Worden de arbitragebedingen als onrechtmatige bedingen beschouwd? De wet van 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming beschouwt het beding waarbij de onderneming wordt toegestaan haar vordering tegen de consument, op grond van een contractueel bedongen keuze van woonplaats, voor een andere rechter in te leiden dan die welke is aangewezen in artikel 624, 1°, 2° en 4°, van het Gerechtelijk Wetboek als onrechtmatig. Bovendien wordt, overeenkomstig artikel 36 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst, “Het beding waarbij de partijen bij een verzekeringsovereenkomst zich vooraf verbinden de geschillen die uit de overeenkomst zouden ontstaan, voor te leggen aan scheidsrechters, (…) voor niet geschreven gehouden” (artikel 36, § 2, van de wet somt bepaalde uitzonderingen op). Beschermen de alternatieven voor de gewone rechtscolleges minder de rechten van de consumenten? Het voorbeeld van de Geschillencommissie Reizen. Kan er worden gedacht aan een soortgelijke oplossing in de verzekeringssector? Kunnen geschillen inzake consumentenrecht waarover wordt gepleit tussen verzekerden aan arbitrage worden onderworpen? Hoe is de situatie in het buitenland?
10U30
PAUZE
11U00
AANSPRAKELIJKHEID VAN DE ARBITERS EN VERZEKERING Dr. Herman VERBIST
Kunnen de arbiters bij de uitvoering van hun taak aansprakelijk worden gesteld? Zijn er veel aansprakelijkheidsvorderingen tegen arbiters? Is er een stijgende of een dalende trend? Kunnen arbiters een verzekering aangaan om zich in te dekken tegen de nefaste
3 gevolgen van een aansprakelijkheidsvordering? Waar moet men op letten?
11U45
ARBITRAGE EN DERDEN Prof. Didier MATRAY
De verzekeringsmaatschappijen spelen vaak de rol van derde in de arbitrageprocedure. Dat doet praktische moeilijkheden rijzen. Kan de eiser rechtstreeks een vordering instellen tegen de verzekeringsmaatschappijen of deze laten tussenkomen in de arbitrageprocedure? Hoe kan de uitspraak om tussen te komen worden tegengesteld aan de verzekeringsmaatschappijen? De uitbreiding van het arbitragebeding tot niet-ondertekenaars. Het effect van de arbitrale uitspraak ten aanzien van derden. … 12U30
LUNCH
Namiddag onder voorzitterschap van Meester Luc Schuermans 14U00
VERZEKERINGEN
EN ARBITRAGE OP HET GEBIED VAN INVESTERINGEN: ENKELE SPECIFIEKE
KENMERKEN
Meester Benoît Le Bars De inbreng van de verzekeringsmaatschappijen op het gebied van directe investeringen in het buitenland: de noodzaak om zich in te dekken tegen politieke risico’s (onteigening, instorting van de wisselkoers, enz.). -
op nationaal niveau: de exportkredietverzekering en de verzekering tegen politieke risico’s (ONDD, Coface, Euler Hermes, enz.); op internationaal niveau: het Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA – hangt af van de Wereldbank), de Inter-Arab Investment Guarantee Corporation, enz.
Wat is de rol van de verzekeringsmaatschappijen wanneer het politieke risico werkelijkheid wordt? Kan de verzekeringsmaatschappij bij een ICSID -arbitrage om een subrogatie verzoeken of de arbitrageprocedure leiden? Kan de verzekeringsmaatschappij, als ze een emanatie van de Staat is, aanspraak maken op
4 het statuut van “onderdaan van een verdragsluitende Staat” overeenkomstig artikel 25 van het ICSID-Verdrag? Is de oplossing bij een ICC-arbitrage anders dan bij een arbitrage volgens het reglement van UNCITRAL?
14U45
FINANCIERING VAN GESCHILLEN DOOR DERDEN (“THIRD PARTY FUNDING”) Meester Jean-Pierre FIERENS
Deze sector is zich aan het ontwikkelen. Naast de vennootschappen die al aanwezig zijn op de markt (Juridica Investments, Burford Finance in de Verenigde Staten, Lexfund in Canada, IMF in Australië, enz.), zetten sommige banken (Credit Suisse via Litigation Strategies Group, of Citigroup via Counsel Financial) en verzekeringsmaatschappijen (Allianz via Allianz Litigation Funding) dochterondernemingen op die tot doel hebben te investeren in geschillen. In het Verenigd Koninkrijk heeft een werkgroep die werd opgericht bij de Civil Justice Council in november 2011 een Gedragscode ten behoeve van de in de financiering van geschillen gespecialiseerde vennootschappen gepubliceerd. Is de sector van de geschillenfinanciering door derden van belang voor de verzekeringsmaatschappijen? Heeft hij een toekomst in de Europese Unie en in België in het bijzonder? Wat zijn de voordelen en de nadelen van een dergelijk systeem? Case study: S&T Oil Equipment and Machinery Ltd. vs. Romania (ICSID). In deze zaak is in de loop van de procedure een conflict ontstaan tussen S&T Oil (eiser bij de arbitrage) en de financieringsmaatschappij (Juridica Investments). Er werd een afzonderlijke arbitrageprocedure ingeleid door Juridica Investments tegen S&T Oil, terwijl de ICSID-arbitrageprocedure onderbroken werd bij gebreke van betaling van de provisies ter dekking van de honoraria en kosten van de arbiters.
15U30
PANELGESPREK Prof. em. Guy Keutgen
16U15
BESLUIT Prof. em. Marcel Fontaine
5 17U00
EINDE VAN DE WERKZAAMHEDEN
