Advies en Arbitrage in de publieke sector anno 2014 30 jaar arbitrage en advies samengevat 6 november 2014 – 12.30 – 15.30 uur Lange Voorhout 11, Den Haag
Een sobere ontvangst in een bescheiden, kleine zaal Maar een gebakje met het logo was er wel, voor allemaal. U was casual gekleed en overwegend middelbaar Een meerderheid aan mannen, vrouwen waren en maar een paar. “Gaat u maar lekker zitten”, zei de dagvoorzitster toen En zij nodigde u uit aan de discussies mee te doen. Het programma, dat werd omgegooid, verklaarde Astrid luid Want Lou Sprengers, die zat in de trein en die mocht daar niet uit. Toen het woord aan Remkes, hij begon direct te spreken Een hartelijk welkom aan de Ruiter, dat mocht hier toch niet ontbreken. De AAC was jarig, de minister zou er zijn Op die trein van Lou na, liep alles werkelijk als een trein. De minister bleef niet lang, hij had hiernaast nog meer te doen Vijf adviezen in dit jubileumjaar, vertelde Remkes toen. Adviezen over arbeidstijden waren er in het verleden Over werken op goede vrijdag, deelde Remkes ons toen mede. De rechtspositie van ambtenaren, daar werd toen iets over gezegd De ambtenaar mocht geen speelbal worden, meldde Remkes, zeer terecht. De burger, meldde Remkes, moesten wij niet zien als klant Dat was wat hem betreft toch een hardnekkig misverstand. Remkes die verklapte dat Lou vervangen zou gaan worden En de frisse blik van de buitenstaander kwam ook aan de orde. Daartoe sprak een columnist, we maakten onze borst vast nat En wat de sociale partner zoal aan de commissie had? Grenzen van bestaande kaders, konden die opgerekt of niet? “Een rechtvaardige oplossing”, Remkes zei: “Ik hoop dat ik die bied.” “Zoals tante Betje al zei, de maatschappij verandert snel.” Uw suggesties voor nieuwe elementen, die wilde Remkes wel. Toen, als vervanger van Sprengers, hoorden wij hier van der Heijden Ja, ze waren de beroerdsten niet, die Professoren daar, in Leiden. Paul had Lou z’n plaatjes, die werden hier gepresenteerd En Lou, vertelde Paul, die was bij hem gepromoveerd. En ‘t ging uiteindelijk om de plaatjes, lieve mensen, in het leven Paul, heel laconiek, die meldde ons dat nog maar even. Toen vloog ie in een noodvaart door die mooie slides van Lou Want minister Blok, die moest om twee uur alweer naar de kamer toe. Bijzonder Karakter-overleg, polderparel of gedrocht? Daar werd over nagedacht en naar een oplossing gezocht. En de PTT, wie weer er hier nog wat dat was? “Een staatsbedrijf”, zei Paul toen wat meewarig tot de klas. Het aantal geschillen, voor ons in een tabel gezet Wat gaf je uit handen, wat hield je onder de pet?
Open en reëel overleg, dat was een mantra, leerden wij Een internationaal verdrag haalde Paul er ook nog even bij. Een foto aan het einde, van een zwaar brandende pan “Mooi”, zei Paul, “ ‘t is klaar en u weet er nu alles van.” Wat Lou Sprengers toch bedoeld kon hebben met die pan? Maar in Leiden waren ze de beroerdsten niet en bakten ze daar wel wat van. Ene Kees sprak over de crisis, wou best een verklaring geven Over het soort adviezen bevroeg Astrid ons nog even. De politiereorganisatie, Remkes wilde mededelen: “Toeval lijkt altijd een prominente rol te spelen.” Naast mij staat trouwens Eelco, vindt u hem geen lekker ding? Belangrijk, daar het ook vandaag weer om het plaatje ging. Hij werkt ook op goeie vrijdag, daaraan ligt het allemaal niet Maar zijn hele repertoire bestaat slechts uit dit ene lied. De minister sprak, hij grapte vief tot zijn gehoor: “Dat ik op een dertigjarige verjaardag sta, dat komt maar zelden voor.” ‘t zijn meestal vijftigjarige verjaardagen, vertelde hij de zaal En als ie zo eens rondkeek, gold dat voor u allemaal. Ja, de minister had gelijk, en hier zat het bewijs: Want waar ik ook maar keek, wat zag ik? Vijftig tinten grijs! De vijftigste verjaardag van het jarige AAC? Als het aan Remkes lag, maakte hij die ook vrolijk mee. Nou, dat zou heel leuk zijn, dacht ik, voor ons duo begon En misschien dat Blok dan ook ietsje langer blijven kon? Mevrouw de Voorzitster, begon zij nu met Blok te sjansen? Op vijftigjarige verjaardagen, zei zij, scheen men héél wild te dansen. Toen werd ruim een halfuur geluisterd en gekeken Naar de casus, opgetekend door Marco en Geke. Geke, mooie blauwe jurk en schitterend collier Dat het om het plaatje ging, daar deed zij ook haar voordeel mee. De zitting, die bleek spannend, de vragen die werden gesteld Er werd duidelijk waar de pijn zat, werd door Geke toen verteld. Diverse ‘ai’-momenten, zoals Geke geschrokken zei En de AAC, die gaf nooit gelijk aan één partij. Een beetje gelijk, kregen partijen allemaal ‘t viel Marco wel wat tegen, hoorde toen de hele zaal. Het proces had wel z’n waarde, zo vertelde hij aan de klas Maar ja, dan kwam er een advies dat verder dus niet bindend was. Je was wel uit de patstelling, zei Marco tot de klas Astrid wou weten hoe ons duo eruit gekomen was. Opnieuw om tafel gaan, dat hielp, zei Marco met een lach Omdat je dan ineens toch allerlei nieuwe opties zag. “Niet alles te juridisch willen bekijken”, meldde Geke “Er moet iemand zijn”, zei Marco, “om spaken in het wiel te steken.” Ik zag hoe Blok, met Remkes, pijlsnel naar de uitgang liep Door naar de volgende verjaardag en anders naar de plicht, die riep. Een onderwijsmeneer hier in de zaal zat te beweren:
“De strijdende partijen kunnen veel van elkaar leren.” Om met je achterban te levelen ging je soms naar de AAC Maar het kon ook tot spanningen leiden, deelde Marco ons toen mee. Remkes had Blok uitgelaten, kwam weer terug, dat deed mij deugd Die had zich vast op die high tea verschrikkelijk verheugd. Sofie die had een vraag, door Marco werd gereageerd Het streven was overeenstemming, zo werd door hem beweerd. Simon, de onderwijsman, vroeg: “Kan één vakbond naar het AAC?” Die vraag, zo bleek, daar had de zaal het even moeilijk mee. De ambtenarenvoorzitter kende alle regels uit z’n kop Marco’s bezwaren tegen normalisatie? “Bij de high tea”, merkte Astrid op. Arbitrage een teken van armoede? Als sluitstuk was het goed Meneer de Ruiter, bleek, was iemand die ‘t het liefste zonder doet. “We zoeken naar open en reëel overleg”, zei Marco tot ‘t gehoor Maar wetgever en werkgever zaten niet altijd op één spoor. Er was geen neutrale achterban, werd door Marco uitgelegd “Overleg met mandaat vooraf”, werd door Geke toen gezegd. Wees volledig, dat had Geke van de casus geleerd “Soms voer je voor de bühne overleg”, zei Marco, “en dat voelt verkeerd.” “En niet te lange verslagen maken”, vulde Geke toen nog aan Nou, ik kan u zeggen: Daar hield ik mij vandaag niet aan! Toen mocht onze columnist hier tien minuten confereren Hij had een nieuw overhemd aan en toch vreesde hij pek en veren. Professor Rood gememoreerd, “die zweeft hier rond”, zei Steven de klas En wist u dat de AAC nog steeds springlevend was? Stond Nederland in brand? Was een oprechte vraag van Steven Nou, dacht ik, in elk geval dat pannetje van Lou daareven. Ging de AAC de vijftig halen? Steven die had geen idee En of de ambtenaar normaal was? Steven dacht duidelijk van nee. Ambtenarenmoppen, daar kwam ie vanmiddag niet mee aan Maar de meerwaarde van de AAC, daar wou ie stil bij staan. Open en reëel overleg, dat bleek de “toverdrank” te wezen En Steven had alle boeken van Asterix en Obelix gelezen. “Een echte oplossing, geen smeerolie”, zei Steven met een lach Terwijl ik op zijn nieuwe shirt de eerste zweetplek zag. Bemiddeling, mediation, op inhoud gaan zitten leek het streven “Ik ben een middelmatig mediator”, meldde Steven. “Dit is mijn bemiddeling, daar moet u het mee doen!” Ook een middelmatig Meester Visser-imitator, dacht ik toen. “Ik wil uw feestje niet verpesten”, meldde Steven tot besluit “En ik ben ook geen nare tante”, riep ie daarop monter uit Ouwe Vim in een nieuw jasje moest de AAC niet zijn En toen hield Paul z’n eigen verhaal en dat was heel erg fijn. In Tilburg, zei ie, moeten ze goeie vrijdag beslist in ere houwen Over de sluitstukregeling wou ie ons weer wat toevertrouwen. De slides van Lou erbij, opnieuw, en voor de tweede maal Want het ging om de plaatjes, zei Paul al eerder tot de zaal.
Twee keer dezelfde plaatjes, maar een nieuw verhaal, jaja Ik vond het indrukwekkend en ik doe het Paul niet na. Een quasi juridische omgeving een rationele, redelijke manier van doen Uit de mode, maar leidde wel tot oplossingen, zei Paul toen. Nu ging het om emoties, meldde Paul met natte ogen Geen adviseurs meer bij de banken, maar alleen nog psychologen. Geen ouwe schoenen weggooien voordat je nieuwe hebt aangedaan En voor defensie en politie bleef de AAC bestaan. Paul schetste nog het voordeel van een vaste AAC Je kon erheen, ‘t had een zeker gemak, deelde Paul nog even mee. Een prachtig mooi nieuw wetje, stipte hij nog even an Zelfs Remkes’ tante Betje zag de voordelen daarvan. Mediatie, Paul die deed het ook, ongecertificeerd In tegenstelling tot Steven had Paul er niet voor doorgeleerd. Toch deed ie het en dikwijls niet tot mensen hun verdriet Ja mensen, in Leiden zijn ze de beroerdsten niet. In tegenstelling tot bij een scheiding, het was zonneklaar: De sociale partners die gingen nooit uit elkaar. De AAC, zei Paul, die had bewezen goed te werken En of ie toekomst had, dat zouden we vanzelf wel merken. Meneer de Ruiter zei dat het soms best juridisch was Over omgangrecht voor kinderen sprak ie nog tot de klas. Mediation ging over de wet, zei meneer de Ruiter toen En werken op goede vrijdag, daar bleef veel over te doen.
Dat klonk allemaal heel verstandig, werd door Paul toen nog gemeld Over mediation in het arbeidsrecht werd door Steven nog verteld. Een oplossing in plaats van advies, er is geen nazorg, hoorden wij Nou, vanmiddag wel, want voor de nazorg kreeg u mij. Het laatste woord vanmiddag voor de onderhandelaar De uitspraak van de AAC had gezag, dat was voor hem zonneklaar. En daardoor was het mogelijk dat er nieuwe ruimte kwam Paul klaagde dat tegenwoordig de emotie de overhand nam. Het was een mooie middag, heel veel leerde ik ervan Ik was hier hopelijk vandaag de vlam in ieders pan. Gelukkig is het donderdag, anders had u geen lied Want ik werk op geen enkele vrijdag, of het de goeie is, of niet. Haast tijd voor de high tea, daar mag u straks lekker gaan schransen Ik zal Paul eens polsen of ie wild met mij wil dansen. Want Lou is niet gekomen en Stef weer weg, zoals u ziet Maar in Leiden, tsja, daar zijn ze de beroerdsten niet. Paul heeft zelfs aangeboden om hier mij te remplaceren En ik moet u eerlijk zeggen, ik had dat best willen proberen. Maar hij krabbelde terug, toen ik vol emotie vertelde dat Ik wèl een muzikant, maar helemaal géén plaatjes had. Ik rijmde mij te pletter, echt geen woord had ik verkeerd
Maar ‘t gaat in ‘t leven om de plaatjes, heb ik van Paul vandaag geleerd. Met andere woorden: als ik leuk genoeg ben om naar te kijken Zal het u een worst wezen, of het nou rijmt of niet. U deed het hier vanmiddag dan wel zonder meneer Sprengers Maar met een schitterend gedicht van mij, Dominique Engers Moet de AAC gaan twitteren? Ik heb echt geen idee Maar we zaten hier gezellig en we zaten hier oké! Dominique Engers, Den Haag, 6 november 2014 www.desneldichteres.nl
