werken aan zuiver water
W E R K B L A D VO O R D E L E E R L I N G
Aquafin - leerpakket NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag? l 1.
120 liter
8. Welke zuiveringstechniek wordt vaak gebruikt voor de zuivering van het afvalwater van kleine woonkernen?
l 2. 80 liter
l 1.
l 3. 200 liter
l 2. een KWZI
een IBA
l 3. een RWZI 2. Een gemengde riool verzamelt: l 1.
huishoudelijk en industrieel afvalwater
9. Het slibvolume is best:
l 2. afvalwater en regenwater
l 1.
l 3. oppervlaktewater en regenwater
l 2. zo groot mogelijk
zo klein mogelijk
l 3. het volume speelt geen rol 3. Wanneer werkt een overstort? l 1.
als de RWZI defect is
10. Restjes verf en bijtende producten:
l 2. als het water te vuil is
l 1.
l 3. bij hevige regenval
l 2. mogen in het rioolputje
mogen in de gootsteen
l 3. breng je naar het containerpark 4. Welke verontreinigende stoffen worden bij de mechanische zuivering uit het afvalwater verwijderd? l 1.
nutriënten
11. Wie controleert de kwaliteit van het oppervlaktewater? l 1.
de steden en gemeenten
l 2. slib
l 2. de Vlaamse Milieumaatschappij
l 3. grofvuil
l 3. Aquafin
5. Welke verontreinigende stoffen worden in het beluchtings-
12. Wat betekent het begrip ‘inwonersequivalent’ (IE)?
bekken uit het afvalwater verwijderd?
l 1.
l 1.
l 2. de hoeveelheid afvalwater van één persoon per dag
slib
l 2. organische stoffen l 3. grofvuil 6. De zuivering van organische stoffen gebeurt
het dagelijks waterverbruik per inwoner
l 3. het gemiddeld aantal inwoners per gemeente in Vlaanderen 13. Plaats onderstaande afbeeldingen in de juiste volgorde
door middel van: l 1.
roosters
l 2. bacteriën en zuurstof l 3. scheikundige stoffen 7. Waar komt het gezuiverde water uit de RWZI terecht? l 1.
in flessen als drinkwater
l 2. in de riool l 3. in een beek of rivier
Nabezinktank
Beluchtingsbekken
Influentvijzels
W E R K B L A D VO O R D E L E E R L I N G NIVEAU 2 - OPEN VRAGEN 1. Wat is het verschil tussen een gemengd en een gescheiden rioleringsstelsel?
9. Geef twee voorbeelden van nuttig hergebruik van gezuiverd afvalwater. a. b.
2. Waarvoor dient een overstort? 10. Waarom mag er geen olie in de afvoer?
3. Uit welke onderdelen bestaat de mechanische zuivering in de bezochte RWZI?
11. Los het kruiswoordraadsel op. Als alle antwoorden correct zijn, verschijnt in de blauwe verticale kolom de kernactiviteit van Aquafin. 1.
4. Waarom is beluchting nodig?
afkorting van rioolwaterzuiveringsinstallatie
2. haalt zand uit het water 3. halen grofvuil uit het water 4. haalt vet uit het water 5. eten het vuil op 6. schroeven die water oppompen
5. Leg uit hoe het zuiveringsproces in het beluchtingsbekken het zelfreinigend vermogen van een beek nabootst.
7. lucht toevoegen aan water 8. verwerkingsproces voor slib 9. blikjes, papier, bladeren, … 10. gezuiverd water 11. treedt in werking bij hevige regen 12. wordt gemengd met het vuile water
6. Wat gebeurt er in de nabezinktank?
13. hierin bezinkt het slib 14. verwerkingsproces voor slib 1 2
7. Waarom wordt het sliboverschot nog verder behandeld?
V
3
R
4 5
V B
6
L
7 8. Noem twee bestemmingen waarvoor het behandelde slib nog kan dienen.
G
9
R F
13 14
S
G
V
F
11
S
12 b.
T
8 10
a.
B
S B
K D R
G
VU: Sabine Schellens, Dijkstraat 8, 2630 Aartselaar
werken aan zuiver water
H A N D L E I D I N G VO O R D E L E E R K R AC H T
Aquafin - leerpakket Deze ‘Handleiding voor de leerkracht’ maakt deel uit van het Aquafin-leerpakket dat verder bestaat uit de brochure ‘Rioolwater
WERKBLAD VOOR LEERLINGEN BIJ HET BEZOEK AAN EEN RWZI
zuiveren voor schone waterlopen’ en een werkblad voor leerlingen bij hun bezoek aan een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI).
Het werkblad voor leerlingen is bedoeld als een hulpmiddel om de opgedane kennis tijdens de rondleiding in een RWZI te structureren. De ervaring leert dat het best achteraf in de klas
INFORMATIEBROCHURE ‘RIOOLWATER ZUIVEREN VOOR SCHONE WATERLOPEN’
gebruikt wordt. Het bevat een reeks meerkeuzevragen en een reeks open vragen voor respectievelijk niveau 1 (12 en 13 jaar) en niveau 2 (vanaf 13 jaar).
Deze brochure beschrijft de oorzaken en de gevolgen van de verontreiniging van het oppervlaktewater. Daarnaast schetst
De vragenlijst wordt afgesloten met een kruiswoordraadsel
ze hoe Aquafin in opdracht van het Vlaamse Gewest de water-
waarin enkele veelgebruikte termen uit de waterzuivering zijn
zuivering in Vlaanderen aanpakt. De verschillende stappen van
opgenomen.
het waterzuiveringsproces en de slibverwerking komen uitvoerig aan bod. Maar ook het bredere kader van integraal waterbeleid en de rol van Aquafin worden belicht. NOG EEN TIP: Aquafin beschikt over enkele educatieve posters en een stripverhaal 'De Rioolrace' die u kan aanvragen via
[email protected]. Deze kunnen gebruikt worden als ondersteunend lesmateriaal in de klas.
H A N D L E I D I N G VO O R D E L E E R K R AC H T NIVEAU 1 - MEERKEUZEVRAGEN 1. Hoeveel water gebruikt de Vlaming gemiddeld per dag?
9. Welke zuiveringstechniek wordt vaak gebruikt voor
l 1. 120 liter
de zuivering van het afvalwater van kleine woonkernen?
l 2. 80 liter
l 1.
l 3. 200 liter
l 2. een KWZI
een IBA
l 3. een RWZI 2. Een gemengde riool verzamelt: l 1.
huishoudelijk en industrieel afvalwater
10. Het slibvolume is best:
l 2. afvalwater en regenwater
l 1. zo klein mogelijk
l 3. oppervlaktewater en regenwater
l 2. zo groot mogelijk l 3. het volume speelt geen rol
3. Wanneer werkt een overstort? l 1.
als de RWZI defect is
11. Restjes verf en bijtende producten:
l 2. als het water te vuil is
l 1.
l 3. bij hevige regenval
l 2. mogen in het rioolputje
mogen in de gootsteen
l 3. breng je naar het containerpark 5. Welke verontreinigende stoffen worden bij de mechanische zuivering uit het afvalwater verwijderd? l 1.
nutriënten
12. Wie controleert de kwaliteit van het oppervlaktewater? l 1.
de steden en gemeenten
l 2. slib
l 2. de Vlaamse Milieumaatschappij
l 3. grofvuil
l 3. Aquafin
6. Welke verontreinigende stoffen worden in het beluchtings-
13. Wat betekent het begrip ‘inwonersequivalent’ (IE)?
bekken uit het afvalwater verwijderd?
l 1.
l 1.
l 2. de hoeveelheid afvalwater van één persoon per dag
slib
l 2. organische stoffen
l 3. het gemiddeld aantal inwoners per gemeente
l 3. grofvuil
7. De zuivering van organische stoffen gebeurt
het dagelijks waterverbruik per inwoner
in Vlaanderen
14. Plaats onderstaande afbeeldingen in de juiste volgorde
door middel van: l 1.
roosters
3
2
1
l 2. bacteriën en zuurstof l 3. scheikundige stoffen
8. Waar komt het gezuiverde water uit de RWZI terecht? l 1.
in flessen als drinkwater
l 2. in de riool l 3. in een beek of rivier
Nabezinktank
Beluchtingsbekken
Influentvijzels
H A N D L E I D I N G VO O R D E L E E R K R AC H T NIVEAU 2 - OPEN VRAGEN 1. Wat is het verschil tussen een gemengd en een gescheiden
7. Waarom wordt het sliboverschot nog verder behandeld?
rioleringsstelsel?
Het overtollige slib bestaat voor 99% uit water.
Bij een gemengd rioleringsstelsel worden regenwater en
Een doorgedreven ontwatering verhoogt het drogestof-
afvalwater samen door één buis afgevoerd. Een gescheiden
gehalte van het slib aanzienlijk. Door behandeling verkleint
rioleringsstelsel voorziet twee aparte buizen voor de afvoer
het slibvolume en is het gemakkelijker om het te vervoeren
van afvalwater en regenwater.
en te verwerken.
2. Waarvoor dient een overstort?
8. Noem twee bestemmingen waarvoor het behandelde slib
Om het overtollige water bij hevige regen naar de waterloop
nog kan dienen.
te leiden, zodat de kans op wateroverlast vermindert.
Sedert enkele jaren wordt geen slib meer gestort. Het teveel aan slib wordt tegenwoordig opgewerkt tot een soort kunstklei waarmee stortplaatsen kunnen worden
3. Uit welke onderdelen bestaat de mechanische zuivering
afgedekt. Verder vindt gedroogd slib een tweede leven als
in de bezochte RWZI?
co-brandstof in elektriciteitscentrales en cementovens.
Afhankelijk van de RWZI: grofrooster – fijnrooster –
Ontwaterd slib kan dan weer verbrand worden met
zandvanger – vetvanger
energierecuperatie, waarbij de vrijgekomen warmte fungeert als energiebron. Na verbranding blijft ongeveer 1/3 van het slib als vliegassen over, die dan weer gebruikt
4. Waarom is beluchting nodig?
worden in de asfaltindustrie.
Om zuurstof in het slib-watermengsel te brengen. De bacteriën hebben dit nodig voor de afbraak van het organisch materiaal in het rioolwater tot koolstofdioxide, stikstofgas en water.
9. Geef twee voorbeelden van nuttig hergebruik van gezuiverd afvalwater. a. Besproeiing b. Tankcleaning
5. Leg uit hoe het zuiveringsproces in het beluchtingsbekken het zelfreinigend vermogen van een beek nabootst. In een beek staan de van nature voorkomende bacteriën in
10. Waarom mag er geen olie in de afvoer?
voor de afbraak van verontreinigende stoffen. Met behulp
Olie en vetten veroorzaken aanslibbing en verstopping
van zuurstof breken zij de organische stoffen af tot
van de waterafvoer.
koolstofdioxide, stikstofgas en water. Dit zelfreinigend vermogen wordt in het beluchtingsbekken nagebootst (actief slib + zuurstof), weliswaar in een versneld tempo.
6. Wat gebeurt er in de nabezinktank? Een troebel mengsel van slib en water komt toe in de nabezinktank. Daar bezinkt het slib, mits een voldoende lange verblijftijd en een rustige stroming. Het gezuiverde water (effluent) stort langzaam over om via een meetinstallatie in de beek te belanden. Het slib wordt via een schraper op de bodem van de nabezinktank naar een centrale put geleid.
H A N D L E I D I N G VO O R D E L E E R K R AC H T 11. Los het kruiswoordraadsel op. Als alle antwoorden correct zijn, verschijnt in de blauwe verticale kolom de kernactiviteit van Aquafin. 1.
afkorting van rioolwaterzuiveringsinstallatie
1
R W Z
2. haalt zand uit het water
2
Z
3. halen grofvuil uit het water
3
R O O S
4. haalt vet uit het water
4
5. eten het vuil op
5
6. schroeven die water oppompen
6
7. lucht toevoegen aan water
7
8. verwerkingsproces voor slib
8
9. blikjes, papier, bladeren, …
9
10. gezuiverd water
10
11. treedt in werking bij hevige regen
11
O V
E
R
S
12. wordt gemengd met het vuile water
12
S
L
I
B
13. hierin bezinkt het slib
13
Z
I
N K
14. verwerkingsproces voor slib
14
B A C B
F
N A B
F
E
A N D V A N G E T
E
R
V
E
T
V A N G E
E
R
I
Ë N
V IJ
Z
E
L
E
L
U C H T
E N
G
I
N G
T
G R O F E
I
L
R
S R
S
S
T
I
V U
I
L
U E N T
D R O G
I
T O R T
T
A N K
N G
Aquafin zet de deuren van enkele rioolwaterzuiveringsinstallaties open voor groepsbezoeken tijdens werkdagen van 8.00 tot 15.00 uur. De rondleiding door een ervaren gids duurt gemiddeld 2 uur en de minimum leeftijd van de deelnemers is 12 jaar (minimum vijfde leerjaar). Een bezoek is gratis en wordt bij voorkeur één maand vooraf aangevraagd via e-mail:
[email protected] of schriftelijk, gericht naar Aquafin-onthaal, Dijkstraat 8, 2630 Aartselaar. Op www.aquafin.be staat een overzicht met de installaties waar groepsbezoeken mogelijk zijn. U vindt er ook alle praktische informatie over de rondleidingen.
VU: Sabine Schellens, Dijkstraat 8, 2630 Aartselaar
