ANALISIS DAN PERANCANGAN SISTEM BASIS DATA PEMBELIAN, PENJUALAN DAN PERSEDIAAN PADA UD. SRI REJEKI SKRIPSI. Oleh

ANALISIS DAN PERANCANGAN SISTEM BASIS DATA PEMBELIAN, PENJUALAN DAN PERSEDIAAN PADA UD. SRI REJEKI

SKRIPSI

Oleh

SHERLY

1000875111

HARIYONO

1000890195

MARTHIAS

1000890440

KELAS / KELOMPOK : 07 PJT / 04

UNIVERSITAS BINA NUSANTARA JAKARTA 2010

ANALISIS DAN PERANCANGAN SISTEM BASIS DATA PEMBELIAN, PENJUALAN DAN PERSEDIAAN PADA UD. SRI REJEKI

SKRIPSI

diajukan sebagai salah satu syarat untuk gelar kesarjanaan pada Jurusan Teknik Informatika Jenjang Pendidikan Strata-1

Oleh : Sherly

1000875111

Hariyono

1000890195

Marthias

1000890440

Kelas / Kelompok : 07 PJT / 04

Universitas Bina Nusantara Jakarta 2010

ANALISIS DAN PERANCANGAN SISTEM BASIS DATA PEMBELIAN, PENJUALAN DAN PERSEDIAAN PADA UD. SRI REJEKI

SKRIPSI

Disusun Oleh :

HARIYONO

SHERLY

MARTHIAS

1000890195

1000875111

1000890440

Disetujui Oleh : Pembimbing

Tonny Halim, M.Kom., D2765 BiNus University Jakarta 2010

PERNYATAAN Dengan ini kami, Nama

: SHERLY

NIM

: 1000875111

Nama

: HARIYONO

NIM

: 1000890195

Nama

: MARTHIAS

NIM

: 1000890440

Judul Skripsi : ANALISIS DAN PERANCANGAN SISTEM BASIS DATA PEMBELIAN, PENJUALAN DAN PERSEDIAAN PADA UD. SRI REJEKI Memberikan kepada universitas Bina Nusantara hak non-eksklusif untuk menyimpan, memperbanyak, dan menyebarluaskan skripsi karya kami, secara keseluruhan atau hanya sebagian atau hanya ringkasan saja, dalam bentuk format tercetak atau elektronik. Menyatakan bahwa kami, akan mempertahankan hak exclusive kami, untuk menggunakan seluruh atau sebagian isi skripsi kami, guna pengembangan karya di masa depan, misalnya bentuk artikel, buku, perangkat lunak, ataupun sistem informasi. Jakarta, 23 Februari 2010

SHERLY

HARIYONO

MARTHIAS

PRAKATA

Puji syukur yang sebesar-besarnya kami panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa karena berkat rahmat dan karunia-Nya, sehingga skripsi ini dapat terselesaikan dengan baik. Skripsi ini merupakan salah satu syarat bagi setiap mahasiswa untuk menyelesaikan pendidikan Strata-1 di Universitas Bina Nusantara. Atas bantuan dan bimbingan serta kesempatan yang diberikan sehingga penulis dapat menyelesaikan skripsi ini dengan baik, maka penulis ingin mengucapkan terima kasih yang sebesar-besarnya kepada : •

Bapak Prof. Dr. Ir. Harjanto Prabowo, MM selaku Rektor Binus University, yang telah memberi kepercayaan dan kesempatan kepada penulis untuk penyusunan skripsi ini.

•

Orang tua yang telah banyak memberikan dukungan, bantuan, dan doa dalam penyusunan skripsi.

•

Bapak Ir. Sablin Yusuf, M.Sc., M.Com.Sc. selaku Dekan Fakultas Ilmu Komputer Binus University.

•

Bapak Fredy Purnomo, S.Kom., M.Kom. selaku Ketua Jurusan Teknik Informatika.

•

Bapak Tonny Halim, M.Kom. Selaku dosen pembimbing yang telah banyak meluangkan waktu untuk memberikan bimbingan, pengarahan, nasehat, saran, kritik, dan perhatian yang besar serta masukan yang sangat berharga dalam penyusunan skripsi ini agar dapat selesai dengan baik dan tepat waktu.

vi

•

Semua dosen Binus University yang telah ilmu dan bimbingan akademis kepada penulis dari awal hingga akhir perkuliahan.

•

Bapak Edy Wintanto dan Ibu Susan Joputra selaku Owner pada UD. Sri Rejeki yang telah banyak memberikan informasi dan membantu penulis dalam penyusunan skipsi ini.

•

Teman-teman dan semua pihak yang telah memberikan dukungan dan saran yang berharga kepada penulis dalam penyusunan skripsi ini.

Dalam penulisan skripsi ini, kami sebagai penulis menyadari bahwa penulisan skripsi ini masih jauh dari sempurna. Selain itu, penulis juga mohon maaf yang sebesarbesarnya jika terdapat sesuatu yang kurang berkenan. Oleh karena itu, penulis mengharapkan adanya saran dan kritik yang membangun dari pembaca. Akhir kata, semoga skripsi ini bermanfaat bagi kita semua demi pengembangan ilmu pengetahuan di masa depan.

Jakarta, 13 Januari 2010

Penulis

vii

DAFTAR ISI HALAMAN JUDUL LUAR ...............................................................................................i HALAMAN JUDUL DALAM ......................................................................................... ii HALAMAN PERSETUJUAN HARD COVER .............................................................. iii HALAMAN PEMBERIAN HAK CIPTA NON EKSKLUSIF DARI MAHASISWA KE UNIVERSITAS BINA NUSANTARA ............................................................................iv ABSTRAK ......................................................................................................................... v PRAKATA ........................................................................................................................vi DAFTAR ISI .................................................................................................................. viii DAFTAR TABEL ........................................................................................................... xii DAFTAR GAMBAR ......................................................................................................xiv DAFTAR LAMPIRAN ................................................................................................. xxii BAB 1 PENDAHULUAN ................................................................................................ 1 1.1

Latar Belakang .............................................................................................. 1

1.2

Ruang Lingkup .............................................................................................. 2

1.3

Tujuan dan Manfaat ...................................................................................... 2

1.4

Metodologi Penelitian ................................................................................... 3

1.5

Sistematika Penulisan ................................................................................... 4

BAB 2 LANDASAN TEORI ........................................................................................... 6 2.1

Teori Umum .................................................................................................. 6 2.1.1

Pengertian Basis Data ....................................................................... 6

2.1.2

Database Management System (DBMS) .......................................... 7

2.1.3

2.1.2.1

Pengertian DBMS .............................................................. 7

2.1.2.2

Fasilitas DBMS .................................................................. 7

2.1.2.3

Komponen DBMS.............................................................. 9

2.1.2.4

Keuntungan dan Kerugian DBMS ................................... 11

Entity Relationship Diagram........................................................... 15 2.1.3.1

Entity ................................................................................ 15

2.1.3.2

Relationship (relasi) ......................................................... 16

2.1.3.3

Atribut .............................................................................. 16 viii

2.1.3.4

Key ................................................................................... 17

2.1.3.5

Multiplicity ....................................................................... 18

2.1.4

Normalisasi ..................................................................................... 21

2.1.5

Siklus Hidup Aplikasi Basis Data ................................................... 22

2.1.6

Metodologi Perancangan Basis Data .............................................. 27 2.1.6.1

Perancangan Basis Data Konseptual ................................ 27

2.1.6.2 Perancangan Basis Data Logikal...................................... 31 2.1.6.3 2.1.7

State Transition Diagram (STD) .................................................... 40

2.1.8

Data Flow Diagram (DFD) ............................................................ 42

2.1.9 2.2

Perancangan Basis Data Fisikal ....................................... 37

2.1.8.1

Pengertian Data Flow dan Data Flow Diagram .............. 42

2.1.8.2

Merancang Data Flow Diagram ...................................... 42

Document Flowchart (Bagan Aliran Dokumen) ............................. 46

Teori Khusus ............................................................................................... 51 2.2.1 Pembelian ........................................................................................ 51 2.2.2

Retur Pembelian .............................................................................. 54

2.2.3

Penjualan ......................................................................................... 56

2.2.4

Retur Penjualan ............................................................................... 62

2.2.5

Persediaan ....................................................................................... 64

BAB 3 ANALISIS SISTEM YANG SEDANG BERJALAN ..................................... 69 3.1

3.2

Latar Belakang Perusahaan ......................................................................... 69 3.1.1

Sejarah Perusahaan.......................................................................... 69

3.1.2

Visi dan Misi ................................................................................... 71

Struktur Organisasi, Wewenang dan Tanggung Jawab .............................. 71 3.2.1

Struktur Organisasi ......................................................................... 71

3.2.2

Wewenang dan Tanggung Jawab .................................................... 72

3.3

Tata Laksana / Prosedur yang Sedang Berjalan .......................................... 75

3.4

Diagram Aliran Data ................................................................................... 80

3.5

3.4.1

Diagram Konteks ............................................................................ 80

3.4.2

Diagram Nol .................................................................................... 81

Diagram Flowchart...................................................................................... 82 ix

3.5.1

Diagram Flowchart Pembelian Barang ........................................... 82

3.5.2

Diagram Flowchart Penjualan Barang ............................................ 83

3.5.3

Diagram Flowchart Retur Pembelian Barang ................................. 84

3.5.4

Diagram Flowchart Retur Penjualan Barang .................................. 85

3.6

Permasalahan Yang Dihadapi ..................................................................... 86

3.7

Usulan Pemecahan Masalah........................................................................ 86

BAB 4 PERANCANGAN DAN IMPLEMENTASI .................................................... 87 4.1

Perancangan Database................................................................................. 87 4.1.1

Perancangan Basis Data Konseptual ............................................... 87 4.1.1.1

Mengidentifikasi Tipe Entitas .......................................... 88

4.1.1.2

Mengidentifikasi Tipe Relationship ................................. 90

4.1.1.3

Mengidentifikasi dan Mengasosiasikan Atribut Suatu Entitas............................................................................... 93

4.1.1.4 Menentukan Domain Atribut ......................................... 102 4.1.1.5

Menentukan Atribut Candidate dan Primary Key ......... 106

4.1.1.6

Mempertimbangkan Konsep Enhanced Modeling (Langkah Optional) ........................................................ 108

4.1.1.7

Memeriksa Model Terhadap Redudansi ........................ 108

4.1.1.8

Menvalidasikan Model Data Konseptual Lokal User Transaction .................................................................... 109

4.1.1.9

Me-review Model Data Konseptual Dengan User ......... 112

4.1.2 Perancangan Basis Data Logikal................................................... 112 4.1.2.1

Menghilangkan Fitur-Fitur Yang Tidak Kompatibel Pada Model Relasional ........................................................... 112

4.1.2.2

Membuat Hubungan Untuk Model Logikal Lokal......... 120

4.1.2.3

Menvalidasikan Relasi Dengan Menggunakan Normalisasi ........................................................................................ 146

4.1.2.4

Menvalidasikan Relasi Terhadap Transaksi Pengguna .. 169

4.1.2.5 Menentukan Batas Integritas .......................................... 169 4.1.2.6

Menggabungkan Model Data Logikal Lokal Menjadi Model Global ................................................................. 175 x

4.1.2.7

Menvalidasikan Model Data Logikal Global ................. 176

4.1.2.8

Memeriksa Kemungkinan Pengembangan Di Masa Depan ........................................................................................ 176

4.1.3

Perancangan Basis Data Fisikal .................................................... 176 4.1.3.1

Menerjemahkan Model Data Logikal Global Sesuai Dengan DBMS Yang Digunakan. .................................. 177

4.2

4.3

4.1.3.2

Merancang Representasi Fisikal .................................... 221

4.1.3.3

Merancang Mekanisme Keamanan ................................ 247

Perancangan Program Aplikasi ................................................................. 257 4.2.1

Perancangan Struktur Menu .......................................................... 257

4.2.2

State Transition Diagram.............................................................. 258

4.2.3

Perancangan layar ......................................................................... 267

4.2.4

Perancangan Laporan .................................................................... 304

4.2.5

Spesifikasi Proses .......................................................................... 308

Implementasi dan Evaluasi ....................................................................... 320 4.3.1

Spesifikasi Perangkat Keras dan Perangkat Lunak ....................... 320 4.3.1.1

Server ............................................................................. 320

4.3.1.2

Client .............................................................................. 321

4.3.2

Jadwal Implementasi ..................................................................... 322

4.3.3

Petunjuk Pemakaian Aplikasi ....................................................... 323

4.3.4

Evaluasi ......................................................................................... 382

BAB 5 SIMPULAN DAN SARAN .............................................................................. 383 5.1

Simpulan ................................................................................................... 383

5.2 Saran.......................................................................................................... 384 DAFTAR PUSTAKA .................................................................................................... 385 RIWAYAT HIDUP ........................................................................................................ 386 RIWAYAT HIDUP ........................................................................................................ 387 RIWAYAT HIDUP........................................................................................................ 388

xi

DAFTAR TABEL

Tabel 2. 1 Perbandingan Simbol Diagram Aliran Data ................................................... 43 Tabel 2. 2 Simbol-simbol flowchart ................................................................................ 50 Tabel 4. 1 Tabel Identifikasi Tipe Entitas ........................................................................ 90 Tabel 4. 2 Tabel Identifikasi Tipe Relasi ......................................................................... 91 Tabel 4. 3 Tabel Identifikasi Tipe Atribut ..................................................................... 101 Tabel 4. 4 Tabel Identifikasi Domain Atribut ................................................................ 105 Tabel 4. 5 Tabel Identifikasi Candidate dan Primary key ............................................. 106 Tabel 4. 6 Hasil Relasi ................................................................................................... 146 Tabel 4. 7 Tabel Integritas Referensial .......................................................................... 174 Tabel 4. 8 Matriks Referensi Silang Transaksi/Relasi .................................................. 231 Tabel 4. 9 Tabel Pemilihan Indeks................................................................................. 232 Tabel 4. 10 Estimasi Kapasitas Jabatan ......................................................................... 233 Tabel 4. 11 Estimasi Kapasitas Karyawan ..................................................................... 233 Tabel 4. 12 Estimasi Kapasitas Propinsi ........................................................................ 233 Tabel 4. 13 Estimasi Kapasitas Kota.............................................................................. 234 Tabel 4. 14 Estimasi Kapasitas Pelanggan..................................................................... 234 Tabel 4. 15 Estimasi Kapasitas Telp_Pelanggan ........................................................... 234 Tabel 4. 16 Estimasi Kapasitas Pemasok ....................................................................... 235 Tabel 4. 17 Estimasi Kapasitas Telp_Pemasok.............................................................. 235 Tabel 4. 18 Estimasi Kapasitas Salesman ...................................................................... 235 Tabel 4. 19 Estimasi Kapasitas Unit .............................................................................. 236 Tabel 4. 20 Estimasi Kapasitas Jenis_Barang ................................................................ 236 Tabel 4. 21 Estimasi Kapasitas Barang .......................................................................... 236 Tabel 4. 22 Estimasi Kapasitas Unit_Konversi.............................................................. 237 Tabel 4. 23 Estimasi Kapasitas Surat_Penjualan ........................................................... 237 Tabel 4. 24 Estimasi Kapasitas Surat_PenjualanDetail ................................................. 238 Tabel 4. 25 Estimasi Kapasitas Surat_Jalan ................................................................... 238 Tabel 4. 26 Estimasi Kapasitas Surat_JalanDetail ......................................................... 238 Tabel 4. 27 Estimasi Kapasitas Faktur_Penjualan ......................................................... 239

xii

Tabel 4. 28 Estimasi Kapasitas Faktur_PenjualanDetail ............................................... 239 Tabel 4. 29 Estimasi Kapasitas Retur_Penjualan ........................................................... 240 Tabel 4. 30 Estimasi Kapasitas Retur_PenjualanDetail ................................................. 240 Tabel 4. 31 Estimasi Kapasitas Surat_Pembelian .......................................................... 240 Tabel 4. 32 Estimasi Kapasitas Surat_PembelianDetail ................................................ 241 Tabel 4. 33 Estimasi Kapasitas Surat_TerimaBarang .................................................... 241 Tabel 4. 34 Estimasi Kapasitas Surat_TerimaBarangDetail .......................................... 242 Tabel 4. 35 Estimasi Kapasitas Faktur_Pembelian ........................................................ 242 Tabel 4. 36 Estimasi Kapasitas Faktur_PembelianDetail .............................................. 242 Tabel 4. 37 Estimasi Kapasitas Retur_Pembelian.......................................................... 243 Tabel 4. 38 Estimasi Kapasitas Retur_PembelianDetail ................................................ 243 Tabel 4. 39 Estimasi Kapasitas Pembayaran_Penjualan ................................................ 244 Tabel 4. 40 Estimasi Kapasitas Pembayaran_Pembelian ............................................... 244 Tabel 4. 41 Estimasi Kapasitas Penyesuaian_Persediaan .............................................. 245 Tabel 4. 42 Estimasi Kapasitas Penyesuaian_PersediaanDetail .................................... 245 Tabel 4. 43 Estimasi Kapasitas Gudang......................................................................... 245 Tabel 4. 44 Estimasi Kapasitas Persediaan .................................................................... 246 Tabel 4. 45 Estimasi Kebutuhan Media Penyimpanan .................................................. 247 Tabel 4. 46 Matriks Referensi Silang antara User dengan Relasi .................................. 251

xiii

DAFTAR GAMBAR

Gambar 2. 1 One-to-One Relationship............................................................................. 18 Gambar 2. 2 Notasi One-to-One Relationship ................................................................. 19 Gambar 2. 3 One-to-Many Relationship .......................................................................... 19 Gambar 2. 4 Notasi One-to-Many Relationship .............................................................. 20 Gambar 2. 5 Many-to-Many Relationship ....................................................................... 20 Gambar 2. 6 Notasi Many-to-Many Relationship ............................................................ 21 Gambar 2. 7 Siklus Hidup Aplikasi Basis Data (Sumber: Connolly, 2005, p284) .......... 23 Gambar 3. 1 Struktur Organisasi UD. Sri Rejeki ............................................................. 71 Gambar 3. 2 Diagram Konteks Sistem Informasi Pembelian Persediaan dan Penjualan UD. Sri Rejeki .............................................................................................. 80 Gambar 3. 3 Diagram Nol Sistem Informasi Pembelian Persediaan dan Penjualan UD. Sri Rejeki...................................................................................................... 81 Gambar 3. 4 Diagram Flowchart Pembelian Barang ....................................................... 82 Gambar 3. 5 Diagram Flowchart Penjualan Barang ........................................................ 83 Gambar 3. 6 Diagram Flowchart Retur Pembelian Barang ............................................. 84 Gambar 3. 7 Diagram Flowchart Retur Penjualan Barang .............................................. 85 Gambar 4. 1 Entity Relationship Diagram Konseptual Awal .......................................... 92 Gambar 4. 2 Entity Relationship Diagram Konseptual dengan Primary Key ............... 107 Gambar 4. 3 Entity Relationship Diagram Konseptual Dengan Jalur-Jalur Transaksi.. 111 Gambar 4. 4 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Surat_Penjualan ......................................................................................... 113 Gambar 4. 5 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Surat_Jalan ................................................................................................. 113 Gambar 4. 6 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Faktur_Penjualan ....................................................................................... 114 Gambar 4. 7 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Retur_Penjualan ......................................................................................... 115 Gambar 4. 8 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Surat_Pembelian ........................................................................................ 115 xiv

Gambar 4. 9 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Surat_TerimaBarang .................................................................................. 116 Gambar 4. 10 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Faktur_Pembelian ...................................................................................... 117 Gambar 4. 11 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Retur_Pembelian ........................................................................................ 117 Gambar 4. 12 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang Dan Persediaan .................................................................................................. 118 Gambar 4. 13 Penghilangan Hubungan Binary Many-to-Many (*:*) Antara Barang dan Penyesuaian_Persediaan ............................................................................ 118 Gambar 4. 14 Penghilangan Atribut Multi-valued Telp Pada Entitas Pelanggan .......... 119 Gambar 4. 15 Penghilangan Atribut Multi-valued Telp Pada Entitas Pemasok ............ 120 Gambar 4. 16 Entity Relational Diagram Logikal Lokal .............................................. 168 Gambar 4. 17 Struktur Menu Program Aplikasi ............................................................ 257 Gambar 4. 18 State Transition Diagram Menu Login.................................................... 258 Gambar 4. 19 State Transition Diagram Menu Utama .................................................. 259 Gambar 4. 20 State Transition Diagram Menu Sistem .................................................. 260 Gambar 4. 21 State Transition Diagram Menu Data...................................................... 260 Gambar 4. 22 State Transition Diagram Menu Pembelian ............................................ 261 Gambar 4. 23 State Transition Diagram Menu Penjualan ............................................. 262 Gambar 4. 24 State Transition Diagram Menu Retur .................................................... 263 Gambar 4. 25 State Transition Diagram Menu Pembayaran ......................................... 264 Gambar 4. 26 State Transition Diagram Menu Persediaan ............................................ 265 Gambar 4. 27 State Transition Diagram Menu Laporan ................................................ 266 Gambar 4. 28 Perancangan Layar Halaman Login ........................................................ 267 Gambar 4. 29 Perancangan Layar Halaman Registrasi ................................................. 268 Gambar 4. 30 Perancangan Layar Halaman Sistem ....................................................... 269 Gambar 4. 31 Perancangan Layar Halaman Profil Karyawan ....................................... 269 Gambar 4. 32 Perancangan Layar Halaman Ubah Password ......................................... 270 Gambar 4. 33 Perancangan Layar Halaman Data .......................................................... 271 Gambar 4. 34 Peracangan Layar View Data Jenis Barang ............................................ 271

xv

Gambar 4. 35 Perancangan Layar Input Jenis Barang ................................................... 272 Gambar 4. 36 Perancangan Layar Halaman View Unit Konversi ................................. 272 Gambar 4. 37 Perancangan Layar Halaman Input Unit Konversi ................................. 273 Gambar 4. 38 Perancangan Layar Halaman View Data Unit ........................................ 273 Gambar 4. 39 Perancangan Layar Halaman Input Data Unit......................................... 274 Gambar 4. 40 Perancangan Layar Halaman View Data Barang .................................... 274 Gambar 4. 41 Perancangan Layar Halaman Input Data Barang .................................... 275 Gambar 4. 42 Perancangan Layar Halaman View Data Barang .................................... 275 Gambar 4. 43 Perancangan Layar Halaman Input pelanggan ........................................ 276 Gambar 4. 44 perancangan Layar Halaman View Pemasok .......................................... 276 Gambar 4. 45 Perancangan Layar Halaman Input Pemasok .......................................... 277 Gambar 4. 46 Perancangan Layar Halaman View Data propinsi .................................. 278 Gambar 4. 47 Perancangan Layar halaman Input Propinsi ............................................ 278 Gambar 4. 48 Perancangan Layar Halaman View Kota ................................................ 279 Gambar 4. 49 Perancangan Layar Halaman Input Kota ................................................ 279 Gambar 4. 50 perancangan Layar Halaman View Data Salesman ................................ 280 Gambar 4. 51 Perancangan Layar Halaman Input Salesman ......................................... 280 Gambar 4. 52 Perancangan Layar Halaman View Data Gudang ................................... 281 Gambar 4. 53 perancangan Layar Halaman Input Gudang ............................................ 281 Gambar 4. 54 Perancangan Layar Halaman Awal Pembelian ....................................... 282 Gambar 4. 55 Perancangan Layar Halaman Input Surat Pembelian .............................. 284 Gambar 4. 56 Perancangan Layar Halaman View Surat Pembelian .............................. 284 Gambar 4. 57 Perancangan Layar Halaman Input Surat Terima Barang ....................... 284 Gambar 4. 58 Perancangan Layar Halaman Input Surat Terima Barang ....................... 285 Gambar 4. 59 Perancangan Layar Halaman View Surat Terima Barang ...................... 285 Gambar 4. 60 Perancangan Layar Halaman Input halaman Faktur Pembelian ............. 286 Gambar 4. 61 Perancangan Halaman View Faktur Pembelian ...................................... 287 Gambar 4. 62 Perancangan Halaman Awal Pembelian ................................................. 287 Gambar 4. 63 Perancangan Layar Halaman Input Surat Penjualan ............................... 289 Gambar 4. 64 Perancangan Layar Halaman View Surat penjualan ............................... 289 Gambar 4. 65 Perancangan Layar Halaman Input Surat Jalan....................................... 289

xvi

Gambar 4. 66 Perancangan Layar Halaman Input Surat Jalan....................................... 290 Gambar 4. 67 Perancangan Layar Halaman View Surat Jalan ...................................... 290 Gambar 4. 68 perancangan Layar Halaman Input Faktur Penjualan ............................. 291 Gambar 4. 69 Perancangan Layar Halaman Input Faktur Penjualan ............................. 292 Gambar 4. 70 perancangan Layar Halaman Awal Persediaan ....................................... 292 Gambar 4. 71 Perancangan Layar Halaman View Persediaan ....................................... 293 Gambar 4. 72 Perancangan Layar Halaman Penyesuaian Stok ..................................... 293 Gambar 4. 73 Perancangan Layar Halaman Input Penyesuaian Stok ............................ 295 Gambar 4. 74 Perancangan Layar Halaman View Penyesuain Stok ............................. 295 Gambar 4. 75 Perancangan Layar Halaman Input Penyesuaian Stok ............................ 297 Gambar 4. 76 Perancangan Layar Halaman View Penyesuain Stok ............................. 297 Gambar 4. 77 Perancangan Layar Halaman Awal Pembayaran .................................... 297 Gambar 4. 78 Perancangan Layar Halaman View Pwmbayaran Beli ........................... 298 Gambar 4. 79 Perancangan Layar Halaman Input Pembayaran Beli ............................. 298 Gambar 4. 80 Perancangan Layar Halaman View Pembayaran Jual ............................. 299 Gambar 4. 81 Perancangan Layar Halaman Input Pembayar Jual ................................. 300 Gambar 4. 82 Perancangan Layar halaman Awal Retur ................................................ 300 Gambar 4. 83 Perancangan Layar Halaman View Retur pembelian ............................. 301 Gambar 4. 84 Perancangan layar Halaman Input Retur Pembelian ............................... 301 Gambar 4. 85 Perancangan Layar Halaman Input Retur Pembelian ............................. 302 Gambar 4. 86 Perancangan Layar Halaman View Retur Penjualan .............................. 302 Gambar 4. 87 Perancangan Layar Halaman Input Retur Penjualan............................... 303 Gambar 4. 88 Perancangan Layar Halaman Input Retur Penjualan............................... 303 Gambar 4. 89 Perancangan Laporan Awal .................................................................... 304 Gambar 4. 90 Perancangan Laporan Pembelian ............................................................ 304 Gambar 4. 91 Perancangan View Laporan Pembelian................................................... 305 Gambar 4. 92 Perancangan View Laporan Penjualan .................................................... 305 Gambar 4. 93 Perancangan View laporan Penjualan ..................................................... 306 Gambar 4. 94 Perancangan Laporan Hutang ................................................................. 306 Gambar 4. 95 Perancangan Laporan Piutang ................................................................. 307 Gambar 4. 96 Tampilan Layar Halaman Login ............................................................. 323

xvii

Gambar 4. 97 Tampilan Layar Halaman Lupa Password .............................................. 323 Gambar 4. 98 Tampilan Layar Halaman Pertanyaan ..................................................... 324 Gambar 4. 99 Tampilan Layar Halaman Registrasi ....................................................... 324 Gambar 4. 100 Tampilan Layar Halaman Utama .......................................................... 325 Gambar 4. 101 Tampilan Layar Halaman Edit Perusahaan ........................................... 325 Gambar 4. 102 Tampilan Layar Halaman Profil Karyawan .......................................... 326 Gambar 4. 103 Tampilan Layar Halaman Edit Profil .................................................... 326 Gambar 4. 104 Tampilan Layar Halaman Ubah Password ............................................ 327 Gambar 4. 105 Tampilan Layar Halaman Data ............................................................. 327 Gambar 4. 106 Tampilan Layar Halaman View Data Jenis Barang .............................. 328 Gambar 4. 107 Tampilan Layar Halaman Tambah Jenis Barang .................................. 328 Gambar 4. 108 Tampilan Layar Halaman Update Jenis Barang .................................... 329 Gambar 4. 109 Tampilan Layar Halaman View Data Unit Konversi ............................ 329 Gambar 4. 110 Tampilan Layar Halaman Tambah Unit Konversi ................................ 330 Gambar 4. 111 Tampilan Layar Halaman Update Unit Konversi ................................. 330 Gambar 4. 112 Tampilan Layar Halaman View Data Unit ........................................... 331 Gambar 4. 113 Tampilan Layar Halaman Tambah Unit................................................ 331 Gambar 4. 114 Tampilan Layar Halaman Update Unit ................................................. 332 Gambar 4. 115 Tampilan Layar Halaman View Data Barang ....................................... 332 Gambar 4. 116 Tampilan Layar Halaman Tambah Barang ........................................... 333 Gambar 4. 117 Tampilan Layar Halaman Update Barang ............................................. 333 Gambar 4. 118 Tampilan Layar Halaman View Data Pelanggan .................................. 334 Gambar 4. 119 Tampilan Layar Halaman Tambah Pelanggan ...................................... 334 Gambar 4. 120 Tampilan Layar Halaman Update Pelanggan........................................ 335 Gambar 4. 121 Tampilan Layar Halaman View Data Pemasok .................................... 335 Gambar 4. 122 Tampilan Layar Halaman Tambah Pemasok ........................................ 336 Gambar 4. 123 Tampilan Layar Halaman Update Pemasok .......................................... 336 Gambar 4. 124 Tampilan Layar Halaman View Data Propinsi ..................................... 337 Gambar 4. 125 Tampilan Layar Halaman Tambah Propinsi ......................................... 337 Gambar 4. 126 Tampilan Layar Halaman Update Propinsi ........................................... 338 Gambar 4. 127 Tampilan Layar Halaman View Data Kota ........................................... 338

xviii

Gambar 4. 128 Tampilan Layar Halaman Tambah Kota ............................................... 339 Gambar 4. 129 Tampilan Layar Halaman Update Kota ................................................ 339 Gambar 4. 130 Tampilan Layar Halaman View Data Salesman ................................... 340 Gambar 4. 131 Tampilan Layar Halaman Tambah Salesman ....................................... 340 Gambar 4. 132 Tampilan Layar Halaman Update Salesman ......................................... 341 Gambar 4. 133 Tampilan Layar Halaman View Data Gudang ...................................... 341 Gambar 4. 134Tampilan Layar Halaman Tambah Gudang ........................................... 342 Gambar 4. 135 Tampilan Layar Halaman Update Gudang............................................ 342 Gambar 4. 136 Tampilan Layar Halaman Buat Surat Pembelian .................................. 343 Gambar 4. 137 Tampilan Layar Halaman View Surat Pembelian ................................. 343 Gambar 4. 138 Tampilan Layar Halaman Update Surat Pembelian .............................. 344 Gambar 4. 139 Tampilan Layar Halaman Detail Surat Pembelian ................................ 344 Gambar 4. 140 Tampilan Layar Halaman Update Detail Surat Pembelian ................... 345 Gambar 4. 141 Tampilan Layar Halaman Cetak Surat Pembelian ................................ 345 Gambar 4. 142 Tampilan Layar Halaman Surat Terima Barang ................................... 346 Gambar 4. 143 Tampilan Layar Halaman Buat Surat Terima Barang ........................... 346 Gambar 4. 144 Tampilan Layar Halaman View Surat Terima Barang.......................... 347 Gambar 4. 145 Tampilan Layar Halaman Update Surat Terima Barang ....................... 347 Gambar 4. 146 Tampilan Layar Halaman Detail Surat Terima Barang ........................ 348 Gambar 4. 147 Tampilan Layar Halaman Update Detail Surat Terima Barang ............ 348 Gambar 4. 148 Tampilan Layar Halaman Faktur Pembelian ........................................ 349 Gambar 4. 149 Tampilan Layar Halaman Buat Faktur Pembelian ................................ 349 Gambar 4. 150 Tampilan Layar Halaman View Faktur Pembelian ............................... 350 Gambar 4. 151 Tampilan Layar Halaman Update Faktur Pembelian ............................ 350 Gambar 4. 152 Tampilan Layar Halaman Detail Faktur Pembelian .............................. 351 Gambar 4. 153 Tampilan Layar Halaman Update Detail Faktur Pembelian ................. 351 Gambar 4. 154 Tampilan Layar Halaman Buat Surat Penjualan ................................... 352 Gambar 4. 155 Tampilan Layar Halaman View Surat Penjualan .................................. 352 Gambar 4. 156 Tampilan Layar Halaman Update Surat Penjualan ............................... 353 Gambar 4. 157 Tampilan Layar Halaman Detail Surat Penjualan ................................. 353 Gambar 4. 158 Tampilan Layar Halaman Update Detail Surat Penjualan .................... 354

xix

Gambar 4. 159 Tampilan Layar Halaman Surat Jalan ................................................... 354 Gambar 4. 160 Tampilan Layar Halaman Buat Surat Jalan........................................... 355 Gambar 4. 161 Tampilan Layar Halaman View Surat Jalan ......................................... 355 Gambar 4. 162 Tampilan Layar Halaman Update Surat Jalan....................................... 356 Gambar 4. 163 Tampilan Layar Halaman Detail Surat Jalan ........................................ 356 Gambar 4. 164 Tampilan Layar Halaman Update Detail Surat Jalan ............................ 357 Gambar 4. 165 Tampilan Layar Halaman Cetak Surat Jalan ......................................... 357 Gambar 4. 166Tampilan Layar Halaman Faktur Penjualan........................................... 358 Gambar 4. 167 Tampilan Layar Halaman Buat Faktur Penjualan ................................. 358 Gambar 4. 168 Tampilan Layar Halaman View Faktur Penjualan ................................ 359 Gambar 4. 169 Tampilan Layar Halaman Update Faktur Penjualan ............................. 359 Gambar 4. 170 Tampilan Layar Halaman Detail Faktur Penjualan ............................... 360 Gambar 4. 171 Tampilan Layar Halaman Update Detail Faktur Penjualan .................. 360 Gambar 4. 172 Tampilan Layar Halaman Cetak Faktur Penjualan ............................... 361 Gambar 4. 173 Tampilan Layar Halaman Persediaan ................................................... 361 Gambar 4. 174 Tampilan Layar Halaman Stok Barang ................................................. 362 Gambar 4. 175 Tampilan Layar Halaman Buat Penyesuaian Stok ................................ 362 Gambar 4. 176 Tampilan Layar Halaman View Penyesuaian Stok ............................... 363 Gambar 4. 177 Tampilan Layar Halaman Detail Penyesuaian Stok .............................. 363 Gambar 4. 178 Tampilan Layar Halaman Pembayaran ................................................. 364 Gambar 4. 179 Tampilan Layar Halaman Buat Pembayaran Beli ................................. 364 Gambar 4. 180 Tampilan Layar Halaman Jenis Pembayaran Beli Tunai ...................... 365 Gambar 4. 181 Tampilan Layar Halaman Jenis Pembayaran Beli Giro ........................ 365 Gambar 4. 182 Tampilan Layar Halaman View Pembayaran Beli ................................ 366 Gambar 4. 183 Tampilan Layar Halaman Detail Pembayaran Beli............................... 366 Gambar 4. 184 Tampilan Layar Halaman Buat Pembayaran Jual ................................. 367 Gambar 4. 185 Tampilan Layar Halaman Buat Pembayaran Jual ................................. 367 Gambar 4. 186 Tampilan Layar Halaman Jenis Pembayaran Jual Tunai ...................... 368 Gambar 4. 187 Tampilan Layar Halaman Jenis Pembayaran Jual Giro ........................ 368 Gambar 4. 188 Tampilan Layar Halaman View Pembayaran Jual ................................ 369 Gambar 4. 189 Tampilan Layar Halaman Detail Pembayaran Jual ............................... 369

xx

Gambar 4. 190 Tampilan Layar Halaman Retur Pembelian .......................................... 370 Gambar 4. 191 Tampilan Layar Halaman Buat Retur Pembelian ................................. 370 Gambar 4. 192 Tampilan Layar Halaman View Retur Pembelian ................................ 371 Gambar 4. 193 Tampilan Layar Halaman Update Retur Pembelian ............................. 371 Gambar 4. 194 Tampilan Layar Halaman Detail Retur Pembelian ............................... 372 Gambar 4. 195 Tampilan Layar Halaman Update Detail Retur Pembelian ................... 372 Gambar 4. 196 Tampilan Layar Halaman Cetak Retur Pembelian ................................ 373 Gambar 4. 197 Tampilan Layar Halaman Retur Penjualan ........................................... 373 Gambar 4. 198 Tampilan Layar Halaman Buat Retur Penjualan................................... 374 Gambar 4. 199 Tampilan Layar Halaman View Retur Penjualan ................................. 374 Gambar 4. 200 Tampilan Layar Halaman Update Retur Penjualan............................... 375 Gambar 4. 201 Tampilan Layar Halaman Detail Retur Penjualan ................................ 375 Gambar 4. 202 Tampilan Layar Halaman Update Detail Retur Penjualan .................... 376 Gambar 4. 203 Tampilan Layar Halaman Laporan ....................................................... 376 Gambar 4. 204 Tampilan Layar Halaman Laporan Pembelian...................................... 377 Gambar 4. 205 Tampilan Layar Halaman View Laporan Pembelian ............................ 377 Gambar 4. 206 Tampilan Layar Halaman Cetak Laporan Pembelian ........................... 378 Gambar 4. 207 Tampilan Layar Halaman Laporan Penjualan ....................................... 378 Gambar 4. 208 Tampilan Layar Halaman View Laporan Penjualan ............................. 379 Gambar 4. 209 Tampilan Layar Halaman Cetak Laporan Penjualan ............................ 379 Gambar 4. 210 Tampilan Layar Halaman View Laporan Hutang ................................. 380 Gambar 4. 211 Tampilan Layar Halaman Cetak Laporan Hutang ................................ 380 Gambar 4. 212 Tampilan Layar Halaman View Laporan Piutang................................. 381 Gambar 4. 213 Tampilan Layar Halaman Cetak Laporan Piutang ................................ 381

xxi

DAFTAR LAMPIRAN

LAMPIRAN 1…………………….....................…………………………………………………L1 LAMPIRAN 2…………………….....................…………………………………………………L3 SURAT SURVEI……....................………………………………………………………………

xxii