Allroundkunstenaar. Henry van de Velde in Thüringen en Saksen. Rondleidingen arrangementen

Allround kunstenaar Henry van de Velde in Thüringen en Saksen

Rondleidingen • arrangementen

7 • Speciale ­aanbiedingen 17 • Van-de-Veldearrangementen 23 • Van-de-Veldegebouwen

Allroundkunstenaar in Thüringen en Saksen

henry van de velde 1863 Op 3 april geboren in Antwerpen als zoon van een apotheker 1880 – 1884 Artistieke opleiding aan de academie in Parijs en in Antwerpen 1892|93 Stopzetting van de schilderkunst en ­toewijding aan de kunstnijverheid 1895 – 1897 Bouw van het Huis Bloemenwerf • eerste grotere successen in Parijs en in Dresden Vanaf 1897 Toename van Duitse klanten • oprichting van een Besloten Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid • verhuizing naar Berlijn 1901|02 Benoeming tot adviseur van de groothertog en verhuizing naar Weimar 1902 – 1906 Oprichting van het Artisanale Seminar en van de Kunstnijverheidsschool • Nauwe samenwerking met Harry Graf Kessler en het Nietzsche-archief (reorganisatie en ­uitbreiding in 1902|03) • bouw van de Kunstschool (in 1904|11) en van de Kunstnijverheidsschool (in 1905|06) 1907 – 1913 In Weimar bouw van het tweede eigen huis “Hohe Pappeln” (1907|08), van de villa’s ­Dürckheim (in 1912|13) en Henneberg (in 1913|1914) • daarnaast talrijke privé- en overheidsopdrachten in Duitsland, Riga en Parijs 1914 Opzegging van zijn functie in Weimar • ­aanbeveling van Gropius als opvolger in zijn functie 1917 Verhuizing naar Zwitserland • ondersteuning van talrijke emigranten • grote vriendschap en samenwerking met Ernst Ludwig Kirchner 1920 Aanstelling als huisarchitect van het echtpaar Kröller-Müller in Den Haag 1925 Terugroeping naar België als professor in Gent 1926 Oprichting van de Designhogeschool “La Cambre” in Brussel 1926 – 1936 Talrijke privé- en overheidsopdrachten in België, Nederland en Duitsland

Louis Held • Henry van de Velde en zijn familie voor de tuin van hun woonhuis “Hohe Pappeln” • 1912 klassik stiftung weimar

1937 – 1939

 a de pensionering bouw van het Kröller-­ N Müller-Museum in Otterlo met de wereldwijd grootste Van-Gogh-privé-collectie • planning van het B ­ elgische Paviljoen voor de wereld­ tentoonstellingen in Parijs (1937) en New York (1939) 1943|44 Dood van de echtgenote Maria Sèthe (1867 – 1943) terugtrekking uit alle functies 1947 Emigratie naar Zwitserland en opstelling van de memoires 1957 Op 25 oktober in Zürich na een korte ziekte ­overleden



Louis Held • Henry van de Velde • 1907|08 klassik stiftung weimar

2



Henry van de Velde en zijn werken in Weimar In de jaren van verandering van de Vroegmoderne Tijd vanaf 1895 keek het in kunst geïnteresseerde Europa met enthousiasme naar een Vlaming, die als geen ander in staat scheen, met woord en daad de deur naar de Nieuwe Tijd open te stoten: naar Henry van de Velde. Hij zelf zag zich als apostel van deze esthetische toekomst, als profeet van de overgang van een uitgeput tijdperk van het historisme Henry van de Velde • Ornament bij de naar een nieuwe stijl, die overluxe-editie van “Zarathustra” • 1908 een zou komen met “de nieuklassik stiftung weimar we mens” van Nietzsche. In soevereine overwinning van alle tradities negeerde van de Velde bovendien de grenzen tussen “kunst” en “kunst­ nijverheid” en vormde met zijn canon praktisch elk gebied van het leven: de bouw van je huis, de vormgeving van het vertrek, de vorm van kleding en sieraden, maar ook het design van alledaagse voorwerpen, van lichtgevende voorwerpen en meubelstukken tot en met de briefopener. De “alleskunstenaar” bleef zijn hele leven trouw aan de overtuiging, dat hoe exacter de vormgeving aan het doel van het voorwerp was aangepast, des te volmaakter de vormgeving van een voorwerp was. Hij volgde daarbij steeds het denkbeeld, dat “mooie” en met hun omgeving harmoniserende dingen de mens zouden opbeuren en verheffen. Van de Velde, eind 1901 door de laatste groothertog tot adviseur voor industrie en kunstnijverheid benoemd, 3



Model voor het algemene museum voor Erfurt

4

aanvaardde zijn functie op 1 april 1902 in Weimar. Hier heeft hij – van 1902 tot 1917 het centrum van zijn heel Europa betreffende werkzaamheden – veel van de belangrijkste werken van zijn omvattende oeuvre geschapen. Naast het uitstekende ensemble van de twee kunstschoolgebouwen (1904|11), tegenwoordig het centrum van de BauhausUniversität Weimar en sinds 1996 deel van het unesco-werelderfgoed, realiseerde van de Velde in Weimar aanvankelijk voornamelijk woninginrichtingen. Tot de opdrachtgevers behoorden Elisabeth Förster-Nietzsche en Harry Graf Kessler evenals de schrijver Max von Münchhausen, Alfred von Nostitz en Else von Guaita-Lampe. Tot stand gekomen door bemiddeling van Kessler vormen de verbouwing en uitbreiding van het Nietzsche-archief in 1902|03 een van zijn belangrijkste ruimtecreaties. Hier kon de Belg voor het eerst zijn idee van een “totaalkunstwerk” r­ ealiseren, dat tot op heden bewaard gebleven is. Zijn tweede eigen woonhuis “Hohe Pappeln” werd uiteindelijk in 1907|08 gebouwd; sinds 2003 wordt hier het meubilair uit de vroegere woning van Max von Münchhausen gepresenteerd. Verder ontstonden er in Weimar twee ruime stadvilla’s voor de graaf Dürckheim (1912|13, Cranachstraße 47) en Baron Henneberg (1913|14, Gutenberg­ straße 1 a), de gevel van het huurhuis Menzel (1906, Trierer Straße 71) evenals in 1909 het grafmonument voor de familie Koetschau op het historische kerkhof.

Vanuit Weimar was van de Velde in heel Europa, maar vaak ook in de regio werkzaam. Zo schiep hij onder andere in Jena met de “Tempietto” ter ere van de fysicus en sociaal hervormer Ernst Abbe in 1911 de “ruimtelijke sculptuur” van een modern monument. De villa Esche in Chemnitz van 1902|11 evenals de villa Schulenburg in Gera van 1913|14 behoren eveneens tot de enkele totaalkunstwerken, die tot op heden bewaard gebleven zijn. De pottenbakkersstad Bürgel heeft aan het jarenlange engagement van van de Velde de ontwikkeling tot een centrum van Jugendstilkeramiek te danken. De Vlaming verleende de lokale pottenbakkerij duurzame opbloei, doordat hij nieuwe vormen voor vaten en nieuwe decors invoerde. In het keramiekmuseum kunnen zijn ontwerpen en uiteenlopende imitaties bezichtigd worden. In opdracht van de stad Erfurt ontwierp Henry van de Velde het nieuwe bouwwerk voor een algemeen museum, dat door de Eerste Wereldoorlog nooit gerealiseerd kon worden.

Salon in het Huis Schulenburg, Gera

5

Henry van de Velde (ontwerp), Hofjuwelier Theodor Müller (uitvoering) Zoutschaal • rond 1905 klassik stiftung weimar

Speciale aanbiedingen

Rondleidingen • Tentoonstelling • Evenementen Souvenirs • Tafelgenoegens

Rondleidingen Weimar

Van-de-Velde-wandeling

2013 apr–nov za & zo 11 uur vanaf 2014 apr–nov za 17 uur Evenals op aanvraag Duur 1,5 h Volw. 6 € | met korting 4 € Groepen tot 10 personen 50 €, elke persoon meer 4 € Boekingen via bauhausspaziergang@­ uni-weimar.de www.uni-weimar.de

Gebouwenrondgang — Wandel in het architectonische spoor van Henry van de Velde door het door hem ontworpen gebouwenensemble en beleef het heden en verleden van de BauhausUniversität Weimar.

Bauhaus-Universität Weimar, voormalige Kunstschool

In het spoor van van de Velde op aanvraag Duur 2 h Groepsprijs 85 € Toeslag vreemde talen 10 € max. 25 personen Boeking via Tourist-­ Information Weimar

Rondleiding door de stad — De Belgische designer en architect Henry van de ­Velde heeft in geen enkele andere stad zo veel zichtbare sporen achtergelaten. Zijn indrukwekkende architectonische prestaties kunnen nu nog op vele plaatsen in Weimar bezichtigd worden.

8

Jena

Henry van de Velde en de ­Bauhauskunstenaars op aanvraag

Rondleiding door de stad — Deze stadswandeling omvat Henry van de Veldes Jugendstil tot en met het Bauhaus met de Gropius-villa’s Zuckerkandl of Auerbach. Met het monument voor Ernst Abbe creëerde Henry van de Velde een kunstwerk van Europees formaat.

Duur 2 h Groepsprijs (Duits) 90 € Toeslag vreemde talen (Engels & Frans) 25 € max. 25 personen Boeking via Jena Tourist-Information

Ernst-Abbe-monument

Door de kunstvereniging in Jena ontwikkelde zich daar een nauwe band ­tussen de kunstenaars van het Bauhaus, de universiteit en de industrie.

9

Rondleidingen Gera

Villatocht

op aanvraag Duur 2 h Groepsprijs (Duits) 90 € excl. bus Boeking via TouristInformation Gera

Stadsrondrit — ontdek de spannende architectuur van Henry van de Velde en zijn leerling Thilo Schoder. Met 53 bouwwerken, projecten en inrich­ tingen in Gera leverde Schoder een unieke bijdrage aan de moderne architectuur in Thuringen. Ook de veelzijdigheid van andere prachtige villa’s zal u enthousiasmeren.

Woonhuis Halpert

Chemnitz

Om Chemnitz te leren kennen za 10.30 uur Duur 2 h Volw. 15 € | met korting 13,50 € Trefpunt: Roter Turm Bindende aanmelding via Tourist-Information Chemnitz

Stadsrondrit — deze tocht is er een om mee te beginnen; voor iedereen die een overzicht over de stad verkrijgen wil, met spannende anekdotes uit heden en verleden. Alle belangrijke bezienswaardigheden liggen aan deze route: het nieuwe centrum van de stad, de Theaterplatz, de representatieve Kaßberg of de villa Esche met haar buitengewone “leefruimtes”.

10



tentoonstelling Bürgel

Henry van de Velde en de Jugendstilkeramiek in Bürgel di–zo 11–17 uur

Henry van de Velde creëerde designs voor de pottenbakkerijen in Bürgel sinds 1902. Deze werkzaamheden belichamen een mijlpaal in de geschiedenis van de pottenbakkerij in Thuringen en zijn een hoogtepunt van het keramiekmuseum, dat in 1880 opgericht werd. De permanente tentoonstelling presenteert traditioneel steengoed, typisch keramisch bestek met Malhörnchendecor (soort schilderpotjes) evenals ­originele “Bürgeler”, die door de kun­ stenaar ontworpen werden evenals voorbeelden van creatief design, die door de plaatselijke pottenbakkerijen overgenomen werden.

Keramik-Museum Bürgel Am Kirchplatz tel +49 (0) 366 92 | 373-33 [email protected] www.keramik-museumbuergel.de Volw. 3 € | met korting 2 € Reisleiders gratis Rondleiding (Duits) 15 €

Kijkje in de permanente ­tentoonstelling

De geheimen van het glazuur op aanvraag

Probeer verschillende glazuurtechnieken uit met verschillende kleuren en bekijk het rakuglazuurproces. Aan het eind kan iedere bezoeker zijn eigen vaas of zijn eigen schaal mee naar huis nemen. Rondleidingen door de tentoonstelling en een pauze voor koffie en Thurings gebak ronden het programma af.

Duur 3 – 5 uur Vanaf 15 € per persoon incl. toegang tot het ­Keramik-Museum Bürgel en rondleiding (Duits) op aanvraag Korting voor reisleiders 6 – 40 personen Boeking via Saaleland Tourist Information

11

Evenementen Bürgel

Pottenbakkersmarkt

derde weekend in juni vr 13 – 19 uur | za 10 – 19 uur zo 10 – 18 uur Informatie via TouristInformation Saaleland

De pottenbakkersmarkt in Bürgel is een van de belangrijkste in Duitsland. Meer dan 90 exposanten uit binnenen buitenland bieden hun ambachtelijke producten aan. Een culinaire markt behoort evengoed tot de Bürgeler bijzonderheden als de wedstrijdtentoonstelling voor het verkrijgen van de Walter-Gebauer-­keramiekprijs. Op de markt voor oude keramiek kunnen verzamelaars ook stukken van de Bürgeler Jugendstil vinden – keramiek, die in opvolging van Henry van de Velde in Bürgel geproduceerd werd.

Pottenbakkersmarkt in Bürgel



12



Souvenirs

Henry van de Velde – jubileumreplica Gelimiteerde oplage Burgauer porselein. Dit couvert heeft Henry van de Velde in 1906 in opdracht van de fabriekseigenaar Ferdinand Selle voor Burgau ontworpen. Door de dood van de oprichter van het bedrijf en het begin van de Eerste Wereldoorlog werd er vanaf 1913 uiteindelijk slechts een kleine serie van gemaakt. Het couvert bestaat uit kop en schotel en gebakschoteltje. Andere stukken zoals een koffiekan, suikerpot enz. verkrijgt u op aanvraag.

Verkrijgbaar bij de ­Tourist-Information in Jena en Weimar



13

Tafelgenoegens Weimar

Eten als Henry van de Velde in hotel-restaurant “Zur Sonne” · 3-gangenmenu op aanvraag Boeking via Tourist-­ Information Weimar

· Vlaamse aardappel-prei-soep · Gebraden ganzenbout op zuurkool en Ardapfala (aardappelen) · Citroensorbet met seizoensfruit · 24 € per persoon | vanaf 4 personen

Eten als Henry van de Velde in ­hotel-restaurant “Zur Sonne” · ­2-gangenmenu op aanvraag Boeking via Tourist-­ Information Weimar

· Elzasser eenpansgerecht (oven) – in aarden pot over elkaar gelegde, gestoofde lamschouderstuk, runderborst, varkenspoot, aardappelen en uien · Elzasser pruimenmousse met schijfjes sinaasappel · 20 € per persoon | vanaf 10 personen

14

Weimar

Henry-van-de-Velde-special op aanvraag

Een informatieve voordracht over ­Henry van de Velde gaat in het ­theatercafé Weimar begeleid met een 3-gangenmenu.

Boeking via Tourist-­ Information Weimar

· 2 7 € per persoon | vanaf 10 personen

Jena

Culinaire hommage aan Henry van de Velde in het museumcafé Philisterium op aanvraag

Geniet van een kopje koffie en een stuk taart met speciale Jenaer bonbons op een porseleinen replica van een ­ontwerp van Henry van de Velde. Het servies ontwierp van de Velde voor de porseleinfabriek Selle in Jena-Burgau.

Boeking via Jena ­Tourist-Information

· 7 € per persoon | max. 20 personen · Duur 50 min.

15

Henry van de Velde Tafel uit de muzieksalon van de Villa Esche • 1902|03 villa esche, chemnitz

Van-de-Veldearrangementen

Arrangementen • Gera Trend: villa’s in Gera een overnachting Boeking via TouristInformation Gera

Rond 1900 wordt Gera tot de meest geïndustrialiseerde regio’s van Duitsland gerekend. Meer dan 100 representatieve burgerwoningen en villa’s getuigen van de rijkdom van de stad door de textiel- en machinebouwindustrie. Ontdek de veelzijdigheid van de villa’s in Gera tijdens een wandeling. Bijzonder hoogtepunt is een bezoekje aan het totaalkunstwerk Huis Schulenburg.

Gebouwen naar ontwerpen van Thilo Schoder

· 1 overnachting, incl. ontbijt · Bezoek aan Huis Schulenburg in Gera, incl. tentoonstelling Henry van de Velde – Buchgestaltungen, Publika­tionen, Entwürfe, Möbel · TK vanaf 69 € per persoon



18



Chemnitz

In het spoor van de Belgische kunstenaar Henry van de Velde in Chemnitz twee nachten

De kousenfabrikant uit Chemnitz, ­Herbert Eugen Esche – een kenner en bewonderaar van de moderne kunst – was zo enthousiast over van de Veldes design, dat hij hem in het jaar 1902 zijn eerste architectonische opdracht in Duitsland gaf. De ondernemer uit Chemnitz vertrouwde de complete bouwwerkzaamheden voor zijn villa toe aan van de Velde: van de tuinschutting tot en met de deurkruk – alles moest het merkteken van de Belgische architect dragen. De kunstenaar kreeg nog meer opdrachten in Chemnitz als gevolg van zijn vriendschap met Esche, b. v. de villa Körner en de villa Quisisana.

Boeking via TouristInformation Chemnitz

· 2 nachten, met ontbijtbuffet in een 4*-hotel in Chemnitz · 1 toegang tot het van de Velde­museum in de villa Esche · I ndividuele rondleiding door de stad per taxi langs de architectonische ­highlights van van de Velde: villa ­Körner en villa Quisisana · 1 middag- of avondmaaltijd in het restaurant van de villa Esche (2-gangenmenu) · 1 toegangskaartje voor een museum naar keuze in Chemnitz · 1 dagkaartje voor het openbaar vervoer in Chemnitz · 1 Chemnitz-souvenir per boeking ·T  K vanaf 195 € per persoon ·E  K vanaf 259 € per persoon



19

ThüringenCard ThüringenCard

vrije tijd. vrij entree Met de ThüringenCard heeft u vrij entree tot meer dan 230 recreatieve voorzieningen in heel Thüringen. Burchten en kastelen, musea en tentoonstellingen, grotten en historische mijnen, parken, dierentuinen en tuinen, Thermen en waterparken, geselecteerde openbare stadsrondleidingen o.a. in Erfurt, Weimar, Jena en Gera en vele andere actieve en recreatieve voorzieningen.

De ThüringenCard wordt aangeboden als 24 uurs kaart, 3 en 6 dagen kaart. Met de ThüringenCard ontvangt u gratis een merian live! Reisbegeleider. · 2 4 uur – Volw. 16 € | Kinderen* 11 € geldt 24 uur vanaf eerste gebruik · 3 in 365 dagen – Volw. 36 € | Kinderen* 23 € geldig op 3 naar vrije keuze in te vullen dagen tot 31.12. · 6 in 365 dagen – Volw. 56 € | Kinderen* 34 € geldig op 6 naar vrije keuze in te vullen dagen tot 31.12. * De kinderprijs geldt voor kinderen van 5 tot 14 jaar, in combinatie met een entreeticket voor een volwassene. Kinderen onder de 5 jaar ontvangen de ThüringenCard kosteloos.

De ThüringenCard beschikbaar op het internet, verkrijgbaar bij VVV en vele recreatiemogelijkheden. Meer i­ nformatie: www.thueringencard.info



20

REISTIP • Midden-Duitsland

Signet van Henry van de Veldes aan het ­Ernst-Abbe-monument

In het spoor van van de Velde in Midden-Duitsland twee overnachtingen

Ontdek Henry van de Velde en zijn grote artistieke erfgoed in Thuringen en Saksen, dat tot in het heden doorwerkt. · 1 e dag aankomst in een Van-de-­ Velde-stad, stadsbezichtiging, avondmaaltijd · 2 e dag programma voor een hele dag in de gekozen stad (thematische rondleiding door de stad, middagmenu, museumbezoek naar keuze) · 3 e dag uitstapje naar een andere Vande-Velde-stad, vertrek of verlenging

Boekingen en overige informatie via de TouristInformation van de betreffende stad en www.vandevelde2013.de

· Prijs op aanvraag



21

Henry van de Velde Aspergelichter “Mod. I” • 1903 klassik stiftung weimar

Van-de-Veldegebouwen

GEBOUWEN • Weimar

Kunstschool en kunstnijverheidsschool Het Van-de-Velde-ensemble­

toegankelijk ma – za 8 – 20 uur Bauhaus-Universität Weimar | GeschwisterScholl-­Straße 8 tel +49 (0) 36 43 | 58-30 00 www.uni-weimar.de

24

Het in 1904 en 1911 door Henry van de Velde ontworpen en gebouwde kunstschoolgebouw is tegenwoordig het hoofdgebouw van de Bauhaus-Universität Weimar. Naast de indrukwekkende, detailrijke architectuur van van de Velde trekken uiteenlopende tekenen van de geschiedenis van het gebouw de aandacht. Zo staan in de foyer van het gebouw drie plastieken: links Henry van de Velde, rechts het borstbeeld van Walter Gropius en in het zicht, onder de vrij schommelende Jugendstiltrap, de Eva van Auguste Rodin. De tegenoverliggende, ­voormalige kunstnijverheidsschool is als Vande-Velde-werkplaats tegenwoordig zetel van de faculteit Vormgeving. Henry van de Velde liet de school in de jaren 1905 en 1906 bouwen. In het als hoekbouw met een harmonische architectonische uitdrukking ontworpen gebouw waren zowel het beeldhouwatelier van de hogeschool voor de kunst als de groothertogelijke Saksische kunstnijverheidsschool ondergebracht. Bij de ingang vind je werken van het Bauhaus, in het trappenhuis van het gebouw het reliëf Figurinen evenals een muurschildering van Oskar Schlemmer.



Haus Hohe Pappeln Henry van de Veldes woonhuis 24 mrt – dec 2013 di – zo 11 – 17 uur 1 apr–15 okt 2014 di – zo 11 – 17 uur Belvederer Allee 58 tel +49 (0) 36 43 | 545-400 www.klassik-stiftung.de Volw. 2,50 €| met korting 2 € | Scholieren (16 – 20 j.) 0,50 € Rondleidingen zo 13 uur Volw. 3 € | scholieren 1 €

In de zomer van 1906 kocht Henry van de Velde een met hoge populieren omzoomd grondstuk aan de Belvederer Allee en ontwierp hiervoor zijn tweede eigen woonhuis. Met het Haus Hohe Pappeln realiseerde hij een totaalkunstwerk, dat architectuur, inrichting en beeldende kunst harmonisch samenvoegde. In het door een liefdevol onderhouden tuin omgeven huis groeiden zijn vijf kinderen “zonder conventio­ nele dwang” (van de Velde) op. Tot de emigratie van het gezin tijdens de Eerste Wereldoorlog liepen hier allerlei ­collegakunstenaars in en uit, waaronder Hugo von Hofmannsthal, Richard Dehmel, Pierre Bonnard of Edvard Munch. De stichting Klassik Stiftung Weimar heeft het cultuurhistorisch waardevolle kunstenaarshuis uitgebreid gerestaureerd en laat meubels zien van de familie von Münchhausen, die in 1904 door ­Henry van de Velde werden ontworpen. Kunstnijverheidsobjecten en informatie over de biografie vullen de presentatie aan. De bezichtiging omvat de tuin en het representatieve woongedeelte op de hoofdverdieping met salon, eetkamer, werkkamer en woonkeuken. 25

GEBOUWEN • Weimar

Nietzsche-archief Henry van de Velde als binnenhuisarchitect 24 mrt – dec 2013 di – zo 11 – 17 uur 1 apr–15 okt 2014 di – zo 11 – 17 uur Humboldtstraße 36 tel +49 (0) 36 43 | 545-400 www.klassik-stiftung.de Volw. 2,50 €| met korting 2 € | Scholieren (16 – 20 j.) 0,50 € Rondleidingen zo 13 uur Volw. 3 € | scholieren 1 €

26

Het Nietzsche-archief werd begin 1894 door Elisabeth Förster-Nietzsche, de zus van de filosoof, in Naumburg opgericht en in september 1896 naar Weimar verplaatst. In 1897 betrok ze met haar zieke broer de villa “Silberblick”, waar Friedrich Nietzsche in 1900 stierf. In 1902 gaf Elisabeth Förster-Nietzsche Henry van de Velde de opdracht om de ruimtes op de begane grond te herscheppen en opnieuw in te richten. Op 15 oktober 1903 werden ze feestelijk geopend. De binnenhuis­architectuur en de uitrusting van het Nietzschearchief behoren tot de best geslaagde creaties van van de Velde. Zijn vormgevende ingrepen betroffen de nieuwe ingangsvoorbouw, de vestibule, de centrale bibliotheek- en vergaderruimte evenals een kleine werkkamer en een eetkamer. Het ruimte-ensemble is als totaalkunstwerk haast volledig bewaard gebleven. In de bibliotheekruimte staat de door Max Klinger geschapen Nietzsche-herme van marmer, aan de wanden hangen Nietzsche-portretten van Hans Olde. In de voormalige eetkamer documenteert een studio-tentoonstelling de zeer tegenstrijdige geschiedenis van het huis.



Villa Dürckheim Woonhuis van de familie Dürckheim

Bezichtiging alleen op afspraak Bauhaus-Universität ­Weimar, IKKM Cranachstraße 47 tel +49 (0) 36 43 | 58 40 00

Friedrich Graf von Dürckheim-Montmartin (1858–1939), verwant met Kesslers vriend Eberhard von Bodenhausen, gaf Henry van de Velde in 1912 de opdracht tot de bouw van een weelderige villa, die op het laatste uitgestrekte grondstuk, Cranachstraße 47, gebouwd werd en in het voorjaar van 1913 betrokken kon worden. Drijvende kracht was zijn vermogende echtgenote Charlotte, gravin von DürckheimMontmartin (1896 –1959), die bovendien tijdens de oorlogsjaren meer dan 170.000 mark verzamelde om de kun­ stenaar in Weimar te houden. Destijds met opdrachten overladen, bewerkte de Belg het ontwerp van een niet gerealiseerde villa voor zijn klant Victor von Golubeff in Fontainebleau en paste deze aan de behoeften van een grotere huishouding aan. In beide gevallen ligt de opening van de villa richting tuin, met twee uitbouwen en heeft een gesloten front aan straatzijde. De pompeuze uitrusting van de representatieruimtes op de hoofdverdieping werd door Henry van de Velde eveneens tot in detail ontworpen, maar moet nu haast als verloren worden beschouwd. 27

GEBOUWEN • Jena

Ernst-Abbe-monument Een kunstwerk van Europees formaat Het door Henry van de Velde ontworpen en in 1911 gebouwde gedenkpaviljoen ter ere van de fysicus, ondernemer en sociaal hervormer Ernst Abbe herbergt binnenin bronzen reliëfs van

ma – vr 8 – 18 uur za, zo 8 – 20 uur Carl-Zeiß-Platz tel +49 (0) 36 41 | 49-80 50 www.jenatourismus.de Bezichtigingen in het kader groeps­ rondleidingen Boeking via Jena Tourist-Information

28

Constantin Emile Meunier en een marmeren herme van Max Klinger met de portretbuste van de vroegere medeoprichter van de Zeissfabrieken. De achtzijdige tempelachtige centrale bouw – met een monumentale werking – van kalksteen met vier portalen en bronzen klapdeuren, intarsiavloer en lichtkoepel in een constructie van gewapend beton domineert het naar Abbes medestrijder Carl Zeiss genoemde plein. De kosten voor de bouw en de artistieke uitrusting van de gedenkhal werden voornamelijk met giften van de bevolking van Jena opgebracht.

Gera



Huis Schulenburg Fascinerende kunst – ­grijpbare architectuur Straße des Friedens 120 tel +49 (0) 365 | 826 41-0 www.haus-schulenburggera.de

Huis Schulenburg biedt als uniek totaalkunstwerk bezoekers de mogelijkheid, de revolutionaire vormingsideeën van Henry van de Velde te beleven. Het gebouwenensemble schiep hij in 1913|14 voor de textielfabrikant, orchideeënkweker en kunstverzamelaar Paul Schulenberg uit Gera. Voor het redden van Huis Schulenburg ontvingen de eige­ naren Rita en Volker Kielstein in 2012 de Thuringse monumentenzorgprijs. Het park met historische struikgewassen, weer aangelegde terrassen en plantengroepen was in 2007 het officiële begeleidingsproject van de nationale tuinbouwtentoonstelling. Een wereldwijd belangrijke verzameling van typografische vormgeving, meubelen en ontwerpen van Henry van de Velde evenals kunstwerken uit zijn intellectuele omgeving zijn in het privémuseum te zien. Het huis is zowel tentoonstellingsruimte als geliefde evenementenlocatie. Op het programma van het kleinkunstpodium staan cabaret, muziek en schouwspel. In het onder monumentenzorg vallende park vinden sculptuurtentoonstellingen en openluchtevenementen plaats. 29

GEBOUWEN • Chemnitz

Villa Esche Een ontwerp voor het leven wo, vr – zo 10 – 18 uur Parkstraße 58 tel +49 (0) 371 | 533 10 88 www.villaesche.de Rondleiding door villa Esche incl. bezoek aan het museum vanaf 20 personen 5,50 € per persoon excl. toegang tot het museum

30

Het ontwerp en de bouw van de villa Esche in Chemnitz waren de eerste architectonische opdracht van van de Velde in Duitsland. De rechtlijnige en functionele vormgeving documenteert zijn rationele opvatting van de Jugendstil. Het ontwerp van van de Velde voor de kousenfabrikantenfamilie Esche omvatte alle sectoren van de woonomgeving van de familie: van façade en ruimte-ordening en wandvormgeving, wandbespanning, deuren, ramen, lampen en vloerkleden tot en met meubilair, porselein, zilver en par­ ticuliere gebruiksvoorwerpen. Bovendien betrok de Belg de royaal aangelegde tuin functioneel en artistiek bij het totaalconcept van het huis. Met het Henry van de Velde museum herbergt villa Esche een van de meest veelzijdige verzamelingen aan tentoonstellingsstukken uit het werk van de richtinggevende vormgever evenals twee haast volledig bewaard gebleven, origineel door van de Velde gemeubileerde vertrekken.



Villa Koerner Een totaalkunstwerk tot in het kleinste detail

Bezichtiging op aanvraag Beyerstraße 28 tel +49 (0) 371 | 37 37 00

Villa Körner aan de Beyerstraße straalt weer in “oude” glans. Het voormalige woonhuis van de inktfabriekseigenaar Theodor Körner werd door de Belgische architect Henry van de Velde ca. tien jaar na villa Esche (1913|14) ontworpen en in Chemnitz gebouwd. Bezoekers kunnen, op afspraak met de huiseigenaren, de flair van de Jugendstil evenals van de moderne architectuur in het cultureel belangrijke gebouw van de stad Chemnitz met aangrenzend park beleven. Tussen beide huizen – villa Esche en villa Koerner – ligt een tienjarige architectenervaring van de kunstenaar. De kenmerken van een persoonlijke vormtaal, die oorspronkelijk op meer of minder decoratieve wijze zichtbaar waren, zijn nu geheel in het architecturale omgezet.

31



Sömmerda

Apolda Weimar

Erfurt A4

Erfurter Kreuz

Frankfurt A 71

Schweinfurt

Jena

Bü

Herm



Hamburg Berlin

Berlin

Frankfurt

A9

München

Dresden

ürgel

msdorfer Kreuz

Gera

A4

Chemnitz München

Main sponsors of the Van de Velde Year 2013 in Thuringia and Saxony

Uitgever AG “Marketing Van de Velde 2013” c/o weimar GmbH UNESCO-Platz 1 | 99423 Weimar [email protected] www. vandevelde2013.de

Foto’s AG “Marketing Van de Velde 2013”, fotografie J­ ens Hauspurg Omslag, pag. 5, 8, 10, 15, 18, 21, 24–27 Bartel, Ronald · Pag. 17, 30 Bildarchiv Foto Marburg · Pag. 29 Jenakultur, fotografie Toma Babovic · Pag. 28 Jenakultur, fotografie Martin Heinrich · Pag. 9 Keramik-Museum Bürgel · Pag. 11 Klassik Stiftung Weimar · Omslag aan voorzijde, pag. 2, 3, 7, 23 Philler, Wolfgang · Pag. 12 Stadtmuseum Jena · Pag. 13 Urban, Dirk · Pag. 4 weimar GmbH, fotografie Ralph Kallenbach · Pag. 14

Voor alle werken van Henry van de Velde © VG Bild-Kunst, Bonn 2013

32

Tourist-Information Weimar Markt 10 | 99423 Weimar tel +49 (0) 36 43 | 745-0 [email protected] www.weimar.de Fremdenverkehrsverband Weimarer Land e. V. Bahnhofstraße 28 | 99510 Apolda tel +49 (0) 36 44 | 540-676 [email protected] www.im-weimarer-land.de Jena Tourist-Information Markt 16 | 07743 Jena tel + 49 (0) 36 41 | 49-80 50 [email protected] www.jena.de Tourist-Information Saaleland Margarethenstraße 7/8 | 07768 Kahla tel +49 (0) 364 24 | 784 39 [email protected] www.saaleland.de Stadt Gera | Tourist-Information Gera Heinrichstraße 35 | 07545 Gera tel +49 (0) 365 | 830 44 80 [email protected] www.gera-tourismus.de Erfurt Tourismus & Marketing GmbH Erfurt Tourist Information Benediktsplatz 1 | 99084 Erfurt tel +49 (0) 361 | 66 40-0 [email protected] www.erfurt-tourismus.de Tourist-Information Chemnitz Markt 1 | 09111 Chemnitz tel +49 (0) 371 | 690-680 [email protected] www.chemnitz-tourismus.de Thüringer Tourismus GmbH Tourist Information Thüringen Willy-Brandt-Platz 1 | 99084 Erfurt tel +49 (0) 361 | 37 42-0 [email protected] www.vakantie-thuringen.nl

goldwiege

Weimar • Jena • Erfurt • Gera Apolda • Bürgel • Chemnitz

10.2013

www.vandevelde2013.de • [email protected]