ALGEMENE INFORMATIECYCLUS
PHOTO INVOEGEN
PROGRAMMA JULI 2012
FOTO INVOEGEN
DEEL I: VOORBEREIDING THUIS CURSUSSEN ONLINE HTTP://WWW.BTCCTB.ORG/NL/CLAROLINE
DEEL II: RESIDENTIELE VORMING WEEK 1 VAN MAANDAG 09/07/2012 OM 09:00 TOT DONDERDAG 12/07/2012 OM 17:00
WEEK 2 VAN MAANDAG 16/07/2012 OM 09:00 TOT DONDERDAG 19/07/2012 OM 18:00
PLAATS: JEUGDHERBERG GENERATION EUROPE, OLIFANTSTRAAT 4, 1080 SINT-JANS-MOLENBEEK
DEEL III: EXAMEN MONDELING EXAMEN: 27/07/2012 (AVOND) OF 28/07/2012 OF 29/07/2012 OF 03/08/2012 (AVOND) OF 04/08/2012 OF 05/08/2012
1
DEEL I – VOORBEREIDING THUIS Opgelet! De inhoud van de online cursussen worden verondersteld gekend te zijn door alle deelnemers van deze vorming. Met andere woorden, de sprekers van het programma zullen de materie, die jullie eerder in de online cursussen konden verwerven, niet herhalen tijdens de residentiële vorming. 1) Om uw eigen account aan te maken: Klik op de volgende link: http://intranet.btcctb.org/claroline/claroline/auth/inscription.php 2) Voor toegang tot het platform Claroline: http://www.btcctb.org/nl/claroline 3) Toegang tot de online cursussen: ECON – Economy in Developing Countries (Docent: Lodewijk Smets) IHR – Internationaal Humanitair Recht (Docent: Adrianne Waldt)
DEEL II – RESIDENTIELE VORMING WEEK 1 Pedagogisch begeleiders : Joris DE BEER en Annick PEETERS
M A AN D AG 0 9 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00 – 09:30
Onthaal
Receptie
De pedagogische begeleiders, Joris DE BEER en Annick PEETERS, alsook Véronique ROYEN, Coördinatrice van de Algemene Informatiecyclus en Liesbet VASTENAVONDT, Verantwoordelijke Pedagogische Omkadering Algemene Informatiecyclus, staan in voor het onthaal van de deelnemers bij aankomst en zorgen voor de eerste praktische regelingen.
09:30 – 09:45
Korte voorstelling van de Infocycli
Receptie
Liesbet VASTENAVONDT en Véronique ROYEN, verzorgen een kort welkomstwoord in het Nederlands en in het Frans.
10:00 – 12:15
Huisreglement, kennismakingsspel en afspraken
Eetzaal
De pedagogische begeleiders verzorgen een korte toelichting van de regels van het huis en enkele praktische afspraken. De deelnemers maken kennis met elkaar en met het programma via een originele methodiek, in het Nederlands, het Frans of het Engels.
2
12:30
Maaltijd
14:00 – 17:00
De Belgische Ontwikkelingssamenwerking
Eetzaal Zaal Magritte
Dirk BREMS van de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD), schetst tijdens deze presentatie het algemene kader waarbinnen de Belgische ontwikkelingssamenwerking opereert en geeft een overzicht van de belangrijkste actoren.
18:00
Maaltijd
19:00 – 21:30
Inleiding tot de ontwikkelingseconomie
Eetzaal Zaal Magritte
Lodewijk SMETS, Academische onderzoeker van het Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en – beheer (I.O.B.) te Antwerpen bespreekt in deze inleidende sessie een aantal basisconcepten van de ontwikkelingseconomie zoals ontwikkeling, de Kuznets-curve en de Human Development Index. Hij duidt hierbij op een aantal verbanden en de invloed van actoren zoals staat en maatschappij.
D I N S D AG 1 0 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00 – 10:30 Groep Rood
Inleving in humanitaire bijstand en humanitair recht
Zaal Magritte
Axel VANDEVEEGAETE van Het Rode Kruis definieert tijdens deze sessie het begrip “Noodhulp”, legt een link tussen noodhulp en ontwikkeling en maakt een aantal kritische noten bij de uitvoering van noodhulp in een gewijzigde wereldcontext.
09:00 – 10:30 Groep Groen
Introductie Internationaal Humanitair Recht
Zaal Foyer 1
Adrianne WALDT geeft een introductie over de basisregels van Internationaal Humanitair recht.
10:30– 12:00 Groep Groen
Inleving in humanitaire bijstand en humanitair recht
Zaal Magritte
Axel VANDEVEEGAETE herneemt de sessie van 9u.
10:30– 12:00 Groep Rood
Introductie Internationaal Humanitair Recht
Zaal Foyer 1
Adrianne WALDT herneemt de sessie van 9u.
12:30
Maaltijd
Eetzaal
3
14:00 – 17:00
Zaal Magritte
IMF en WB: Naar een nieuwe financiële architectuur
Danny CASSIMON, Economist, Medewerker aan het IOB (Instituut voor Ontwikkelingsbeleid - en beheer te Antwerpen) geeft in deze uiteenzetting een kritisch inzicht in de evolutie, rol en werking van de 2 belangrijke mondiale instellingen voor financiering van ontwikkeling: het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank. Hij behandelt hierbij ook de bekende instrumenten van Structurele Aanpassingsprogramma's (SAP's) en de overstap naar Poverty Reduction Strategy Papers (PRSP's).
Eetzaal
18:00
Maaltijd
19:00 – 21:30
Informatieve spelen ivm ontwikkelingssamenwerking
Alle zalen
Het Centrum voor Informatieve Spelen (CIS) en Vzw Quinoa bieden 4 verschillende interactieve spelen aan, waar men tussen kan kiezen:
- Het ‘World Trade Game 1’ (in het Engels, zaal Magritte), staat stil bij de ongelijke verhoudingen die de wereldhandelssituatie kenmerken. De klemtoon ligt op het productievoordeel dat landen met een hoog aantal fabrieken ervaren ten opzichte van landen die het met minder of zonder fabrieken moeten redden. (13 tot 39 spelers)
- Ook het ‘World Trade Game 2’ (in het Engels, zaal Schirrmann), staat stil bij de ongelijke verhoudingen die de wereldhandelssituatie kenmerken. Hier ligt de klemtoon op het productievoordeel dat landen met een hooggeschoolde
arbeidscapaciteit
ervaren
ten
opzichte
van
landen
met
een
laaggeschoolde
arbeidscapaciteit. (12 tot 36 spelers)
- Via het spel ‘Handel in Kwaziland’ (in het Nederlands, zaal Gelderhode) ervaren jullie de economische situatie van een ontwikkelingsland en de moeilijkheden die intern in het land ervaren worden (verhoudingen steden/platteland, regionale verantwoordelijken/nationale verantwoordelijken, invloed internationale markt, enz.). (10 tot 26 spelers)
- ‘Le jeu de la ficelle’ (in het Frans, zaal Foyer 1) toont, door het interactieve gebruik van een draad, de linken, implicaties en impact aan van onze consumptiekeuzes. Of hoe de inhoud van je bord direct te maken heeft met diverse problematieken, zoals de klimaatsopwarming of arbeidsomstandigheden van een boer in Costa Rica. (15 tot 25 spelers)
4
W O E N S D AG 1 1 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00-12:00 Groep Rood
Zaal Magritte
HIV/AIDS, gender en ontwikkelingssamenwerking
Wim VAN DE VOORDE, beleidsmedewerker internationaal beleid bij Sensoa Antwerpen, gaat dieper in op de impact van HIV/Aids op ontwikkelingssamenwerking.
09:00 – 12:00
Foyer 1
Duurzame landbouw redt de wereld
Groep Groen Chris
CLAES,
landbouwkundige
bij
Vredeseilanden
met
een
brede
ervaring
in
de
landbouwontwikkelingssector geeft tijdens deze module een overzicht van de belangrijkste actoren actief in duurzame landbouw (boerenorganisaties en overheden, nieuwe spelers zoals de distributiesector, …) en hun werking, vertrekkende van het wereldvoedselprobleem en de scheefgroei in de landbouwsector wereldwijd. De conclusie luidt dat duurzame landbouw hét instrument bij uitstek is voor een effectieve armoedebestrijding.
12:30 14:00-17:00 Groep Groen
Maaltijd HIV/AIDS, gender en ontwikkelingssamenwerking
Eetzaal Zaal Magritte
Wim VAN DE VOORDE herneemt de sessie van de ochtend.
14:00 – 17:00
Duurzame landbouw redt de wereld
Foyer 1
Groep Rood Chris CLAES herneemt de sessie van de ochtend.
18:00
Maaltijd
19:00 – 21:30
"Fighting corruption in development cooperation: an illusion?"
Eetzaal Chocolaterie
‘Goed bestuur’ en corruptiebestrijding krijgen steeds meer aandacht in ontwikkelingssamenwerking. Maar wat houdt goed bestuur eigenlijk in? Kan men goed bestuur meten? En hoe werkt corruptie? Wat kunnen partnerlanden, ontwikkelingsorganisaties en ontwikkelingswerkers doen om corruptie te bestrijden? In deze sessie wordt door Jeroen MICHELS, medewerker van de cel governance van BTC een aantal concepten en strategieën omtrent goed bestuur en corruptiebestrijding toegelicht aan de hand van praktijkvoorbeelden en praktische oefeningen. (in het Engels).
5
D O N D E R D AG 1 2 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00-12:00 Groep Rood
Kennismaking met de Arabische wereld: verandering in het Midden-Oosten
Foyer 1
De Arabische revoluties veranderden het Midden-Oosten voorgoed: dictators Ben Ali, Mubarak en Kadhafi werden van de macht verdreven, in Syrië ontstond een protestbeweging en in Marokko en Jordanië werden hervormingen doorgevoerd. De roep om socio-economische rechtvaardigheid en de drang naar vrijheid waren de voornaamste factor voor de protestbewegingen. Brigitte HERREMANS gaat in op de ontstaansgeschiedenis van de protesten en enkele uitdagingen: het groeiende sektarisme, de plaats van de politieke islam en de buitenlandse druk.
09:00-12:00 Groep Groen
Globalizing Social Justice: why Gender Equality Matters for Development
Zaal Magritte
Tijdens deze interactieve sessie over gender en ontwikkeling zal Patricia CABRERA, internationaal consultente gender en duurzame ontwikkeling, de weerslag van gendergelijkheid op de globale ontwikkelinsagenda toelichten. Via een gendergerelateerde terminologie en belangrijke internationale protocollen en frameworks voor vrouwenrechten zullen de deelnemers tools aangereikt krijgen om een genderresponsieve analyse te ontwikkelen van geplaatste contexten (genderbewuste ontwikkeling in de praktijk) en om zich bezig te houden met genderresponsieve analyses van documenten, trends, nieuws en dialogen (politieke analyse). (in het Engels).
12:30
Maaltijd
Eetzaal
14:00-17:00
Kennismaking met de Arabische wereld:
Foyer 1
Groep Groen
verandering in het Midden-Oosten
Brigitte HERREMANS herneemt de sessie van de ochtend.
14:00 – 17:00 Groep Rood
Globalizing Social Justice: why Gender Equality Matters for Development
Zaal Magritte
Patricia CABRERA herneemt de sessie van de ochtend.
6
WEEK 2 Pedagogische begeleiders: Joris DE BEER en Julien LESCEUX
M A AN D AG E N D I N S D AG 1 6 / 0 7 / 2 0 1 2 E N 17/07/2012: OPTIES De opties worden gekenmerkt door hun interactiviteit en vragen een actieve inbreng van elke deelnemer. De uitwisseling van de eigen ervaringen met andere deelnemers neemt een centrale plaats in tijdens deze twee dagen.
Tijdens de opties wordt het gewoonlijke dagritme gevolgd: ochtendmodule 9-12u, namiddagmodule 14-17u, avondmodule 19-21u30. Alle andere praktische regelingen (verdeling van de zalen…) zullen tijdens het weekend meegedeeld worden.
U vindt telkens per optie een “indicatief programma”. Het reële programma zal u ter plaatse gecommuniceerd worden.
OPTIE 1 : MILIEU Beschrijving van de vorming Deze module wil de deelnemers leren om met een kritische blik te kijken naar de bestaande milieuproblemen, met specifieke aandacht voor het verband met de sector van ontwikkelingssamenwerking. De verschillende thematische milieuproblemen (water, biodiversiteit, vervuiling) worden niet in detail besproken, de optie wordt immers niet gezien als een specialisatie gericht op milieu. Een overzicht van het geheel en de samenhang tussen milieuproblemen moet de deelnemers in staat stellen om een globaal kader te
krijgen
van
bestaande
globale
crisissen,
om
na
te
denken
over
oorzaak
en
gevolgen
(systeembenadering), waarbij diverse alternatieve oplossingen aangereikt worden. Er worden instrumenten aangereikt die de deelnemers in staat stellen om milieu, in al zijn dimensies, in hun professionele activiteiten te integreren.
Lesgevers / Organisaties Cota – Groupe One: FR (2 mogelijke sprekers) Vodo - Green vzw: NL (2 mogelijke sprekers) 1 externe deskundige: EN
Taal FR – NL: theoretische sessies en werksessies EN: Conferentie rond een actueel onderwerp, gezamenlijk debat en feedback in groep
7
Deelnemers Max 20 FR – 20 NL
Doelstelling -
De deelnemers een kritische blik meegeven op milieuproblemen in een Noord-Zuid context.
-
Het leren begrijpen van de globale milieumachine (politiek en institutioneel kader) en de verschillende verbanden (ontwikkelingsmodel, maatschappelijke structuur, invalshoeken van de verschillende internationale spelers, de complexiteit van problemen en oplossingen, …)
-
Aanleren van de « integratie van de milieudimensie » (instrumenten en methoden om de impact van milieu in de activiteiten te verminderen).
-
Aanreiken van diverse veranderingspistes (alternatieve modellen)
Voorkennis en doelpubliek Geen specifieke voorkennis vereist, wel kennis van de Engelse taal Doelpubliek: geen specifiek profiel
Inhoud Deel 1: Stand van zaken van milieu- en ontwikkelingsvraagstukken, verdieping in een actueel vraagstuk (vb klimaatverandering), in kaart brengen van actoren en beleid.
Deel 2: Integratie van de milieudimensie (instrumenten om de milieu-impact te verkleinen) en alternatieve modellen (project of maatschappelijke modellen)
O P T I E 2 : I N T E R C U L T U R E L E C O M M U N I C AT I E De optie beoogt jullie kennis omtrent elementen, mechanismen, valkuilen en uitdagingen van interculturele communicatie te vergroten, jouw communicatief gedrag te versterken en de reeds aanwezige vaardigheden en kennis met betrekking tot interculturele communicatie zoveel mogelijk aan te wenden in situaties waar dit is vereist.
Inhoud van de optie Deze optie is opgebouwd rond 3 pijlers:
KENNIS: Op het vlak van cultuur: wat is cultuur? Wat zijn de functies van cultuur? Hoe ben ikzelf een cultureel wezen? Op het vlak van communicatie: basisprincipes van communicatie, vanuit een integrale en systeemtheoretische visie op communicatie.
KUNDE: Welke vaardigheden heb ik nodig om duidelijk te communiceren? Wat kan ik al? Wat heb ik nog verder nodig?
ATTITUDE: Werken aan een attitude van ontvankelijkheid; van openheid en bevraging.
8
Deze drie elementen komen steeds aan bod, een goede integratie van deze elementen leidt tot een vergroot cultureel zelfbewustzijn, waardoor je meer ruimte krijgt om in andere omstandigheden effectief te communiceren en te functioneren.
Er is aandacht voor voldoende kennisoverdracht, wij werken met afwisselende en interactieve oefeningen, tegen de achtergrond van je eigen persoonlijke ontwikkeling. Wij vertrekken vaak vanuit de concrete ervaringen en vragen van de deelnemers, die we in een breder kader plaatsen om zo tot bewustwording te komen en nieuwe inzichten te ontwikkelen. Deze verruiming biedt handvaten om de eigen communicatie te veranderen en meer keuzemogelijkheden aan te reiken.
We vertrekken steeds vanuit de concrete personen en concrete situaties, trekken het open naar een ruimer perspectief en moedigen jullie aan om daarna terug te koppelen naar je eigen situatie, met je eigen achtergrond en bagage, en je eigen mogelijkheden.
In deze optie werken we op sommige momenten met gescheiden taalgroepen (Frans en Nederlands) en op andere momenten maken we dankbaar gebruik van een vergrote interculturaliteit door met beide taalgroepen samen te werken. Het is aangewezen dat de deelnemers ten minste een passieve kennis hebben van de andere landstaal.
CIMIC vertrekt steeds vanuit de vraag ‘wat doet het met mij dat de ander doet wat hij doet?’ We gebruiken als het ware ‘de ander’ om een beter zicht te krijgen op wie we zelf zijn, wat wij belangrijk vinden, hoe wij functioneren. Onze visie op communicatie vertrekt vanuit een optimistisch mensbeeld, maar steeds vanuit een realistisch perspectief.
Aantal deelnemers: max. 40
O P T I E 3 : M I C R O - I N I T I AT I E F Beschrijving van de vorming Deze optie richt zich tot personen die betrokken zijn bij een micro-initiatief, die overwegen een micro-initiatief op te richten/eraan mee te werken of die de diversiteit aan activiteiten binnen de internationale solidariteit of “vierde pijler” wensen te ontdekken. Het is geenszins de bedoeling een cursus ‘hoe start ik een microproject op’ aan te bieden. Tijdens de verschillende sessies zullen de deelnemers door de medewerkers van ATOL aangezet worden om op een kritische manier naar (de kenmerken van) een micro-initiatief te kijken.
Tijdens deze optie verkennen we eerst de diversiteit aan ontwikkelingsinitiatieven die buiten de drie klassieke pijlers bestaan. Vervolgens kijken we meer in detail, maar met kritische blik, naar verschillende microinitiatieven. Dit gebeurt aan de hand van de eigen ervaringen van deelnemers. Mensen die meedraaien in een micro-initiatief wordt dan ook gevraagd zoveel mogelijk (beeld)materiaal mee te brengen, zodat dit doorheen de optie gebruikt kan worden en zodat zij kunnen optreden als resource person voor groepswerk.
Aan de hand van deze concrete micro-initiatieven bestuderen we in eerste instantie de zin en de onzin van kleinschalige, particuliere initiatieven ten aanzien van enkele belangrijke thema’s (uitdagingen) van de 9
hedendaagse ontwikkelingssamenwerking. Vervolgens nemen we de levensloop van een project onder de loep. Voor elke fase kijken we ook even naar mogelijke tools die gebruikt kunnen worden en naar mogelijke valkuilen.
Taal
De Franstalige en Nederlandstalige deelnemers werken tijdens deze optie erg nauw samen. In het begin van de module maken de deelnemers, in overleg met de begeleiders, afspraken rond het taalgebruik (Engels of FR-NL)
Aantal deelnemers Maximum 40
D I N S D AG AV O N D 1 7 / 0 7 / 2 0 1 2 19:00 – 21:30
De rol van de EU in de internationale samenwerking: van 'soft power' tot globale
Zaal Magritte
speler? Geett LAPORTE, adjunct Directeur bij het European Centre for Development Policy Management (ECDPM), focust op de relaties van de EU met de ontwikkelingslanden met een bijzondere aandacht voor Afrika. Er wordt dieper ingegaan op de politieke en institutionele hervormingen van de EU in het kader van het Lissabon Verdrag die de EU in staat zou moeten stellen om een meer prominente rol te spelen op het wereldtoneel. De innovaties maar ook de incoherenties van het Europese externe en ontwikkelingsbeleid worden onder de loep genomen met name op het vlak van de bevordering van democratisering, bestuur en handel. Dit wordt voornamelijk gedaan aan de hand van concrete voorbeelden uit de praktijk van het Cotonou Akkoord, als grootste Noord-Zuid samenwerkingsverband, en de gezamenlijke Afrika-EU Strategie.
W O E N S D AG 1 8 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00 – 12:00
Ontstaan, werking en plaats van NGO's
Zaal Magritte
Heleen Neirynck van de Koepelorganisatie van de Vlaamse NGO's, stelt in deze sessie de rol en werking van NGO's centraal. Wie zijn ze? Waar komen ze vandaan en wat is hun toekomst? Wat doen ze en hoe worden ze gefinancierd? Wat is hun plaats naast de andere actoren van ontwikkelingssamenwerking? Waarom lijkt de NGO-sector zo complex? Waarop worden ze bevraagd? Hoe kan men zich inzetten voor of in een NGO? We gaan in op deze vragen op een actieve manier met afwisselend informatie, vragen, discussie en debat.
12:30
Maaltijd
Eetzaal
10
14:00-17:00
Migratie en ontwikkeling: een inleiding
Zaal Magritte
Tom DE BRUYN, Senior onderzoeker bij het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving bespreekt de verbanden tussen beide concepten en besteedt specifieke aandacht aan de geldtransfers van migranten (de zogenaamde remittances), migrantenorganisaties als actoren in ontwikkelingssamenwerking en het brain drain debat. “Migratie en ontwikkeling” is sinds een tiental jaar een thema dat aanzienlijke aandacht heeft gekregen in beleids- en academische middens.
17:30 - 19:30
Getuigenissen
Vanaf 19:30
Vrije avond
Alle zalen
Het avondmaal en de activiteiten worden georganiseerd op het initiatief van de deelnemers.
D O N D E R D AG 1 9 / 0 7 / 2 0 1 2 09:00 – 12:00
Antropologie en ontwikkeling
Zaal Magritte
Kristien GEENEN, is researcher bij IARA (Institute for Anthropological Research in Africa), een ondezoekseenheid aan de KULeuven. deed onderzoek naar het gebruik van de publieke ruimte door straatbendes in Kinshasa, en rondt momenteel een proefschrift af over het sociale verkeer in Butembo, een stad in Noord-Kivu, eveneens in DRC. Tijdens deze sessie zal ze het publiek met de antropologie in brede zin laten kennismaken, ze zal deze inleiding illustreren met eigen onderzoeksresultaten, en tenslotte de toehoorders laten reflecteren over het nut dat antropologie kan hebben voor internationale samenwerking.
12:30
Maaltijd
13:30 – 16:00
Etnische muziek
Eetzaal Gelderhode
Patrick THIJS, Educatief medewerker van de vzw "Culturen in Beweging", leidt deelnemers in deze wervelende muzikale sessie met behulp van een wagen vol muziekinstrumenten doorheen verschillende tijdsperken en continenten waartussen men eveneens een verhaal over uitwisseling en samenwerking tussen Noord en Zuid kan ontdekken.
16:15 – 17:30
Synthese, evaluatie & toelichting examen
Magritte
Liesbet VASTENAVONDT, Verantwoordelijke Pedagogische Omkadering Algemene Informatiecyclus, licht alle praktische zaken toe in verband met het examen en doet ook een laatste check-up van de examenlijst. Aansluitend volgt een korte evaluatie over de inhoud en aanpak van de cyclus als geheel. Deelnemers krijgen de kans om feedback en suggesties te geven en om aldus bij te dragen tot een verbetering van de infocyclus.
11
17:30 – 18:00
Het afscheid
Eetzaal
Tijdens de receptie is er tenslotte nog de mogelijkheid om over een laatste pot en pint afscheid te nemen van elkaar, en de cyclus officieel te beëindigen.
DEEL III – EXAMEN De informatie omtrent de inhoud van het examen zal u worden meegedeeld op de laatste dag van de vorming.
Mondeling examen: 27/07/2012 (avond) of 28/07/2012 of 29/07/2012 of 03/08/2012 (avond) of 04/08/2012 of 05/08/2012 in de burelen van BTC, ingang St. Ghislainstraat 62 te 1000 Brussel. De inschrijvingen voor het mondeling examen worden tijdens de vorming geregeld door de pedagogische begeleiders.
POST SCRIPTUM Het programma is wegens het internationale karakter van de sprekers soms aan verandering onderhevig. Daarom worden voor elke week A3 affiches met het effectieve programma uitgeprint en beneden aan de receptie opgehangen. Vertrouw dus telkens op deze versies in plaats van op de versie die u in uw syllabus vindt.
12
