algemene doelstellingen * de beeldtaal en het gebruik van geluid bij bepaalde scènes analyseren * meer inzicht krijgen in de thema's en de personages uit de film * de dieper liggende betekenis achter een verhaal vinden * stilstaan bij een aantal waarden en kritisch denken stimuleren * uiten van een eigen standpunt of mening
* niet commerciële films leren waarderen
specifieke doelstellingen * de vluchtelingenproblematiek in eigen woorden uitleggen * onderscheid maken tussen zaken die in de film meegedeeld worden en deze die de kijker er zelf aan vastkoppelt * gevoelens en gedachten bij de film op een creatieve manier verwerken * de film in verband brengen met actuele gebeurtenissen
Clandestins
1
leerlingendossier bij een film voor jongeren van het 5de SO en ouder
voor de film t Een groepje illegalen tracht clandestien Frankrijk te verlaten. Met de hulp van een ‘reisleider’ geraken ze in een container op een schip dat van Le Havre naar Canada vaart. Twee mannen, twee vrouwen en twee kinderen zullen, opgesloten op 25 vierkante meter, de overtocht maken. De reis verloopt alles behalve comfortabel en de gemoederen in de container raken snel verhit. Buiten waakt de bemanning van het schip. De kapitein duldt immers geen enkele verstekeling aan boord aangezien hem hoge boetes boven het hoofd hangen wanneer er ook maar één gevonden wordt door de Canadese havenpolitie.
Clandestins Zwitserland/Canada/Frankrijk/België 1997 98' regie: Denis Chouinard en Nicolas Wadimoff hoofdrolspelers: Simona Maicanescu - Moussa Maaskri - Ovidiu Balan - Hanane Rahman Anton Kouznetsov
Clandestins
2
na de film
Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo?
Met welk gevoel heb je naar de film gekeken?
Wat heeft je getroffen?
Wat heeft je gestoord?
Clandestins
3
1. Weet je nog waar de reis begon en waar ze eindigde? Kan je op de wereldkaart aanduiden welke route de vluchtelingen aflegden?
2. Plaats de volgende woorden op de route.Waarom zet je ze precies daar? 1. brief
2. slijpschijf
3. Svetlana en Sandu
4. waterkraan
5. ratten
6. beschuiten
7. stormram
8. suikerklontje
9. paspoort
Clandestins
4
1. Wat is het openingsbeeld van de film? Waarom zou de regisseur dit gedaan hebben denk je?
2. Meteen daarna worden alle personages, zonder woorden, kort voorgesteld. Hun positie in het verhaal wordt via beelden onmiddellijk duidelijk gemaakt. Schets heel kort wat je uit de eerste vijf tot tien minuten allemaal kan opmaken.
Clandestins
5
1. De film schetst van bij de aanvang weinig hoop op een mooie toekomst. De klemtoon ligt vooral op de nietigheid van de personages, hun machteloosheid en het verlies van hun identiteit. Met welke beelden roept de regisseur dit gevoel op? Noem er enkele.
2. Misschien moesten jij of je buur tijdens het kijken naar de film af en toe naar lucht happen. De regisseur zet bewust een beklemmende sfeer neer. Hoe heeft hij dat gedaan? Wat zou zijn bedoeling kunnen zijn?
Clandestins
6
1. Stel je voor: Je moet vluchten zoals de zes in de film. Buiten een fles water en een kleine voorraad voedsel heb je nog ruimte voor drie andere dingen. Welke drie dingen neem je nog mee en waarom?
2. Wat vind je van de volgende stellingen? Hoezo? 1. De opvang van vluchtelingen zorgt ervoor dat onze staatsschuld met de dag groter wordt. Ze profiteren immers van ons systeem van sociale zekerheid. Ze teren op het OCMW en leven van de kinderbijslag.
2. Ze gedragen zich als dieren. Kijk maar hoe ze met tientallen samenhokken.
3. Zolang ze niets verkeerd doen, mogen ze blijven.
4. Als men de zwarten verbood uit Afrika te vertrekken, zou het vluchtelingenprobleem in heel de wereld snel opgelost zijn.
5. Mijn beste vriend kan ook een vreemdeling zijn.
Clandestins
7
6. Kinderen van vluchtelingen halen het onderwijspeil naar beneden. Hun kinderen zijn dommer!
Clandestins
8
leerkrachtendossier bij een film voor jongeren van het 5de SO en ouder
voor de film
over vluchtelingen Vluchtelingen komen over de hele wereld voor. In sommige gebieden stijgt het aantal, in andere daalt het dan weer. Met cijfers over mensen kan men nooit volledig correct werken. Ten eerste omdat de gegevens waarover men beschikt nooit helemaal volledig zijn, ten tweede omdat cijfers door de feiten achterhaald worden. Het onderscheid tussen avonturiers en mensen die echt om politieke, religieuze of raciale redenen hun land verlaten is niet altijd even makkelijk te maken. Toch zijn getallen en statistieken waardevol omdat je er tendensen kan uit afleiden. Op wereldvlak : CONTINENT Azië Afrika Noord-Amerika Latijns-Amerika Europa Oceanië Vroegere U.S.S.R. Totaal
PERCENTAGE 25,07 32,35 5,60 0,57 26,30 0,74 9,90 100,00
De wereld telt ongeveer 35 miljoen vluchtelingen, mensen die volgens officiële definities door oorlog of vervolging werden getroffen en daarom hun geluk in een ander land zoeken. Dit is een spectaculaire toename sinds 1976. Toen werden 'slechts' 2,8 miljoen mensen als vluchteling geregistreerd. Het grootste aantal vluchtelingen, 58 procent, wordt door de Derde wereld (Azië, Afrika en Latijns-Amerika) opgevangen. We mogen aannemen dat het aantal vluchtelingen nu de 23 miljoen heeft overschreden. Ongeveer 13,5 miljoen daarvan leven in de ontwikkelingslanden.
"Een vluchteling is een persoon die zijn land heeft verlaten uit vrees voor vervolging wegens ras, godsdienst, nationaliteit, politieke overtuiging of omdat hij behoort tot een bepaalde sociale groep of het slachtoffer dreigt te worden van (burger-)oorlog of ernstige verstoringen van de orde." Dit is de kern van de definitie 'vluchteling' zoals die in het Verdrag van Genève staat. Dit verdrag werd op 28 juli 1951 in de schoot van de Verenigde Naties in Genève opgesteld en ondertekend. Tot nu toe hebben 107 staten dit verdrag ondertekend. Hierdoor zijn zij verplicht elke asielaanvraag degelijk te onderzoeken (= asielprocedure). Bovendien mogen ze de asielzoeker niet (terug)sturen naar een land waar zijn leven en vrijheid gevaar zouden lopen. Verdragen uit andere continenten hanteren een ruimere interpretatie waardoor ook andere motieven erkend worden.
Clandestins
9
politieke vluchtelingen
De uitdrukking 'politiek vluchteling' wordt enkel en alleen gebruikt voor mensen die hun land zijn ontvlucht wegens gegronde vrees voor vervolging o.w.v. hun politieke overtuiging. Maar wat met de asielzoekers die zich beroepen op één van de andere redenen uit het Verdrag van Genève, die aanleiding kunnen zijn tot vervolging, namelijk het behoren tot een bepaald ras, religie, sociale groep, nationaliteit…? Ook zij zijn vluchtelingen, zij het geen politieke.
economische vluchtelingen
Met het begrip 'economische vluchtelingen' worden mensen bedoeld die hun land louter en alleen om economische redenen hebben verlaten en asiel aanvragen. Volgens het Verdrag van Genève kunnen deze mensen niet worden beschouwd als vluchtelingen maar zijn het migranten. De discussie hierover is echter volop aan de gang. Want honger lijden, geen huis meer hebben en een rampzalig economische situatie zijn voor heel wat mensen redenen om te vluchten.
erkenningprocedure
Er zijn 2 belangrijke fasen in de erkenningprocedure: het ontvankelijkheidonderzoek: via ondervraging van de kandidaat-vluchteling gaat men na of hem/haar de toegang tot het grondgebied kan worden verleend. Als de beslissing positief is, komt de asielzoeker terecht in de tweede fase. het gegrondheidonderzoek: Hier moet de asielzoeker zoveel mogelijk bewijzen voorleggen op basis waarvan men de vluchtelingenstatus zou moeten toekennen. Een beroepsprocedure bij de Vaste Beroepscommissie maakt het de asielzoeker mogelijk in beroep te gaan tegen een negatieve beslissing.
vluchtelingen in Canada Canada is een land van vreemdelingen. De meeste kwamen in de laatste 400 jaar, velen van hen zelfs recentelijk. Heel wat Canadezen voelen zich dan ook nog verbonden met hun vaderland. De meerderheid is Europees, maar het aandeel Aziaten neemt sterk toe (de helft van alle immigranten in de periode van 1981 tot 1991 kwam uit Azië) en Chinees is de snelst groeiende taal in Canada. Bij de laatste volkstellingen, in 1996, telde Canada bijna 29 miljoen. Momenteel zou dit cijfer opgelopen zijn tot ruim 31,5 miljoen. De helft van deze toename wordt veroorzaakt door immigratie. Canada's 'liberale' immigratieprogramma laat nieuwkomers uit vrijwel elk land toe. Canada heeft een dubbele politiek inzake vreemdelingen. Door de ondertekening van het Verdrag van Genève, verbindt Canada zich ertoe open te staan voor politieke vluchtelingen zoals ze gedefinieerd worden in het Verdrag. Daarbij komt echter dat Canada actief op zoek gaat naar nieuwe arbeidskrachten. Door vreemdelingen aan te trekken - wanneer het nodig is en enkel dan - komt Canada tegemoet aan de hoge vraag naar gekwalificeerd personeel. Het gaat hierbij dan ook om arbeidskrachten die economisch waardevol zijn en niet om liefdadigheid. De Canadese regering gaat er vanuit dat deze immigranten op termijn de Canadese nationaliteit zullen aannemen en ondersteunen deze economische immigranten dan ook gedurende hun eerste jaar. Canada noemt zijn vreemdelingenpolitiek graag 'liberaal' maar mikt met deze aanpak vooral op de vreemdeling die geld in het laatje brengt.
Clandestins
10
vluchtelingen in België Net als elders in Europa heeft ook België het moeilijk met zijn asielbeleid. De afgelopen 10 jaar kwam er wereldwijd, door allerlei omstandigheden, een grote vluchtelingenstroom op gang. België is lang een aantrekkelijk land geweest voor asielzoekers. Alles gaat bij ons relatief goed. We hebben geen last van politieke onlusten en ook sociaal en economische gezien valt het in België allemaal nogal mee. Het is dan ook begrijpelijk dat mensen die hun eigen land moeten ontvluchten, migreren naar België als de oplossing voor hun ellende zien. Aangezien België mee het Vluchtelingenverdrag van de VN ondertekende mag het een asielzoeker niet zomaar terugsturen naar een gebied waar zijn leven gevaar loopt omwille van ras, godsdienst, politieke overtuiging, nationaliteit of afkomst. Elke asielaanvraag moet individueel onderzocht worden. Deze tijdrovende klus resulteerde in lange wachttijden en maakte dat een vluchteling al snel 5 jaar in ons land kon verblijven vooraleer een antwoord te krijgen op zijn aanvraag. Dit maakte België nog meer aantrekkelijk. Het werd dan ook steeds moeilijker de aanvragen volgens de internationale afspraken te behandelen en om de vele vluchtelingen op te vangen. Overvolle asielcentra waren het gevolg. Dit alles zorgde voor een drastische aanpassing van de asielprocedure in België. Op regelmatige tijdstippen wordt het asielbeleid bijgestuurd. Bij haar aantreden in juli 1999 kondigde de paars-groene regering weer een grondige hervorming van de Belgische asielprocedure aan. De huidige procedure werd te ingewikkeld en te traag bevonden. Toen de regering later haar concrete plannen ontvouwde, bleek dat het om de meest verregaande hervorming zou gaan sinds de Belgische overheid de behandeling van asielverzoeken overnam van het UNHCR (eind jaren '80). De bestaande asielinstanties zouden worden opgeheven en vervangen door twee nieuwe instanties: de Federale Administratie voor Asiel en de Administratieve Rechtbank voor Asiel. Het onderscheid tussen de ontvankelijkheid- en de gegrondheidfase zou worden opgeheven en vervangen door een onderscheid tussen een versnelde en een normale procedure. Daarnaast werden een aantal concepten ingevoerd die nieuw zijn voor België: de veilige landen van herkomst, de 'grensloketten', de asielbureaus,.... Concreet gaat het om het volgende: * Er zijn drie gedecentraliseerde inschrijvingscentra op, in elk gewest één, om zo de aanvragen van kandidaat-vluchtelingen te verzamelen. Aan de grenzen komen er bovendien een tiental loketten waar asielaanvragen meteen worden opgevangen. * Er is een normale en een snelle procedure. De snelle procedure is er voor asielzoekers van wie de aanvraag niet-gegrond is bevonden. Om te bepalen of een asielaanvraag gegrond is, moet ze aan veertien criteria voldoen. * Asielzoekers krijgen geen financiële steun meer van de OCMW's. Er wordt enkel nog materiële hulp gegeven in de asielcentra. * Er is een controlecommissie voor gesloten asielcentra om eventuele klachten van asielzoekers die opgesloten zitten, te behandelen. * Voortaan gaan niet-begeleide minderjarigen niet meer naar een gesloten centrum. De regering heeft besloten hen op te vangen in een federaal half-open centrum. Zo kunnen zij toch van een stukje vrijheid genieten, maar zijn ze wel beschermd tegen mensenhandelaars.
Clandestins
11
uitdieping van het leerlingendossier
na de film Je kan de leerlingen individueel de (vereenvoudigde) vragen in hun dossier laten invullen. Toch is het aan te raden hen in groep te laten zoeken naar mogelijke verklaringen. De antwoorden bij de vragen in dit dossier zijn enkel ter duiding. Je gaat met je klas dus niet op zoek naar sluitende antwoorden, het is eerder het uiten van een eigen standpunt of mening.
Kinderen en jongeren krijgen vaak heel wat te verwerken tijdens een film. Het is goed dat ze hun gevoelens en ervaringen leren kenbaar maken, dat ze vrij leren spreken over wat ze zagen of voelden. De begeleider kan hier hoogstens modereren en mag zeker geen mening opdringen. Het blijft bij het verzamelen van gedachten en emoties. Probeer ook steeds te peilen naar de motivatie van hun antwoord. mogelijke vragen
1. Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo? 2. Met welk gevoel heb je naar de film gekeken? 3. Wat heeft je getroffen? 4. Wat heeft je gestoord?
1. Weet je nog waar de reis begon en waar ze eindigde? Kan je op de wereldkaart aanduiden welke route de vluchtelingen aflegden? De boot vertrekt in de haven van Le Havre, om daarna in Liverpool terecht te komen. Eindhalte is Canada. 2. Plaats de volgende woorden op de route.Waarom zet je ze precies daar?
brief
slijpschijf
Svetlana en Sandu
waterkraan
ratten
beschuiten
stormram
suikerklontje
paspoort
Clandestins
12
1. Wat is het openingsbeeld van de film? Waarom zou de regisseur dit gedaan hebben denk je? De film begint met een close-up van een kraantje en een bidon die vol loopt. Water is een regelmatig terugkerend element in de film. Het verhaal speelt zich af op het water en de ellende van honger maar vooral van dorst is schrijnend. Het water is letterlijk van levensbelang. Door ze van zo dichtbij in beeld te brengen legt de regisseur de nadruk op het belang van water voor de vluchtelingen. Als kijker voel je dit dan ook meteen haarscherp aan. Tegelijk krijg je het gevoel dat het wel eens fout zou kunnen gaan met dat water. 2. Meteen daarna worden alle personages, zonder woorden, kort voorgesteld. Hun positie in het verhaal wordt via beelden onmiddellijk duidelijk gemaakt. Schets heel kort wat je uit de eerste vijf tot tien minuten allemaal kan opmaken. Het beeld springt van de ene kraan over naar de andere. Eerst zie je de bidon die vol loopt, daarna een fles die gevuld wordt. Het is Walid die de fles vult en tegelijk een foto van zijn familie vast neemt. Daarna krijg je, hoewel slechts half, Dora in beeld. Zij verbrandt haar paspoort en vernietigt daarmee ook zichzelf. Naast haar zit haar dochter Svetlana die haar pop onherkenbaar maakt door het gezicht ervan te kleuren. Beiden laten hun leven achter zich, alles wat ze kennen en vooral wat ze zijn. Net als Dora kwam in de scène daarvoor ook Walid maar half in beeld. Deze twee figuren verliezen dan ook het meest in de film: Walid zijn leven, Dora haar kind. De eerste die duidelijk en sterk in beeld komt is Sandu. Hij speelt dan ook een bepalende rol in het leven van het groepje vluchtelingen. Hij is zelfverzekerd en lijkt niet echt iets achter te laten. Hij neemt zichzelf met zich mee, samen met de grote bidon water. Dora en Svetlana nemen niets mee, zelfs niet hun identiteit. Sandu is ook de eerste die de groep bindt, terwijl Roman degene is die verbondenheid heel lang verbreekt. Roman krijg je in de eerst vijf minuten heel kort in beeld met een borrel in zijn hand om dan over te springen naar Halima in de wagen van de 'reisleider'. Bij deze twee beelden blijft het. Je komt hiermee over hen eigenlijk niets te weten. Je kan enkel gissen. Wat je met zekerheid over Roman weet is dat hij heel wat bagage mee heeft. En Halima? Heeft zij haar lichaam verkocht in ruil voor de overzet naar Canada? Het beeld van haar met de mensensmokkelaar wekt dit vermoeden. Deze onduidelijkheid blijft tijdens de film rond Roman en Halima hangen. Zij zijn de enige twee waarover je niets te weten komt, die niet over zichzelf willen praten. Wanneer het groepje mekaar voor het eerst ontmoet, worden ook meteen de machtsverhoudingen duidelijk. Dora raakt met moeite over de omheining en verliest daarbij haar water en voedselvoorraad. Door in close-up en in slowmotion het vallen van de fles water en het voedsel te tonen liggen de krijtlijnen van het verhaal vast. De dramatiek die hiervan uitgaat schud je meteen wakker en doet je voelen wat er komt. Wanneer Roman met zijn volle gewicht en lengte de toegang tot de container probeert te blokkeren om zo Dora en Svetlana buiten te houden zie je letterlijk welke positie hij zal bekleden. Dit wordt even later nog eens extra in de verf gezet wanneer Svetlana zachtjes jammert en Roman zich hierover opwindt. Vanuit kikkerperspectief, fors en sterk en met een gebalde vuist naast zijn lichaam, kijkt hij neer op de in elkaar gedoken Dora en Svetlana. Hij trekt zijn zaklamp als een wapen en richt de felle straal op de twee 'slachtoffers'. De laatste die in de container stapt (lees: wordt geduwd) is Walid, die lijkt te twijfelen. Hij krijgt de deur van de container in zijn gezicht dichtgegooid. Het beeld wordt meteen zwart. Kondigt dit zijn dood aan? Kruipt hij als het ware in zijn doodskist? In elk geval wordt de reis door dit alles heel onheilspellend aangekondigd. Komt daarbij het scheepstouw dat bij vertrek van de boot als een strop wordt opgehaald, de streepjes die Roman zet op de wand van de container, het strooien van rattenvergif en de verwijzing
Clandestins
13
van de kapitein naar "ratten zonder visum", de sfeer van 'opgesloten zitten in een val' is duidelijk gezet.
1. De film schetst van bij de aanvang weinig hoop op een mooie toekomst. De klemtoon ligt vooral op de nietigheid van de personages, hun machteloosheid en het verlies van hun identiteit. Met welke beelden roept de regisseur dit gevoel op? Noem er enkele. * het totaalbeeld van het kolossale schip dat uit de haven vertrekt, volgestouwd met kleurige containers. In één van die vele zitten de zes. In welke? Het zicht op het grote aantal containers komt regelmatig terug in de film. * het eindeloze van de zee. Vooral wanneer het schip met motorpech in het midden van de oceaan dagen ligt te wachten komt deze uitzichtloosheid uitgesproken in beeld. De camera draait op het dek naar een verrekijker waardoor iemand naar land of hulp lijkt te speuren. In de lenzen weerspiegelt water, alleen maar water. Het beeld schakelt daarna over naar een zeekaart en een passer die al evenmin veel goeds voorspellen. * Dora gaat zover dat zij zich 'geeft' aan Roman, in ruil voor voedsel. Zij wordt gretig en respectloos 'genuttigd'. De doffe blik in haar ogen verraadt haar leegte, haar 'niets'. * De regisseur wisselt beelden van de machinekamer af met beelden in de container. Op beide plaatsen wordt een haast onmogelijk gevecht geleverd. In de container wordt iedereen radeloos door het lange wachten en de mecanicien in de machinekamer, die de motor moet maken, veegt met een al even radeloze blik het zweet van zijn voorhoofd. * Aan het eind van de film worden Roman, Dora en Halima in een klein rubberbootje gezet. Het steeds maar verder weg dobberen, de drie figuren die steeds kleiner in beeld komen midden een massa water, het geeft weinig hoop. Wanneer het camerastandpunt keert zie je vanuit het rubberbootje het schip resoluut koers zetten in de andere richting, de toekomst met zich mee nemend. Het geroep van Roman, dat op dat moment vlakbij te horen is, lost op in het niets. * Toch zou je kunnen stellen dat deze slotscène niet volledig zonder hoop op een betere toekomst is. Het schip neemt inderdaad de toekomst met zich in de figuren van de twee kinderen Sandu en Svetlana. Zij kijken vanaf de boot, dicht bij elkaar, uit over het water, in de richting van het beloofde land. *… 2. Misschien moesten jij of je buur tijdens het kijken naar de film af en toe naar lucht happen. De regisseur zet bewust een beklemmende sfeer neer. Hoe heeft hij dat gedaan? Wat zou zijn bedoeling kunnen zijn? Het filmen in het half donker, bijna uitsluitend in de container waar het behoorlijk warm is, de wijde zee die geen mogelijkheid tot vluchten biedt, het draagt allemaal bij tot het overbrengen van een beklemmend gevoel. Komt daarbij de spanning, het op mekaars lip zitten, het gebrek aan frisse lucht en vooral aan water, allemaal ingrediënten om vele kijkers ongemakkelijk op hun stoel heen en weer te doen schuiven. Hiermee brengt de regisseur de toeschouwer tot in de container. Je zit als het ware mee opgesloten tussen de vier muren. Je voelt haast de angst die Dora en Svetlana voelen, de waanzin die Walid overvalt, de spanning die Roman opwekt. Zo voelt het dus om een vluchteling te zijn, opgesloten in een container, op weg naar een onzekere toekomst, misschien wel naar het einde.
Clandestins
14
1. Stel je voor: Je moet vluchten zoals de zes in de film. Buiten een fles water en een kleine voorraad voedsel heb je nog ruimte voor drie andere dingen. Welke drie dingen neem je nog mee en waarom? 2.Wat vind je van de volgende stellingen? Deel de klas in drie hoeken: akkoord, niet akkoord, ik weet niet. Gooi de stellingen in het midden en laat de leerlingen plaats nemen in de hoek van hun mening. Uit elke hoek kan telkens 1 leerling zijn/haar keuze verantwoorden.
1. De opvang van vluchtelingen zorgt ervoor dat onze staatsschuld met de dag groter wordt. Ze profiteren immers van ons systeem van sociale zekerheid. Ze teren op het O.C.M.W. en leven van de kinderbijslag. 2. Ze gedragen zich als dieren. Kijk maar hoe ze met tientallen samenhokken. 3. Zolang ze niets verkeerd doen, mogen ze blijven. 4. Als men de zwarten verbood uit Afrika te vertrekken, zou het vluchtelingenprobleem in heel de wereld snel opgelost zijn. 5. Mijn beste vriendin kan ook een vreemdelinge zijn. 6. Kinderen van vluchtelingen halen het onderwijspeil naar beneden. Hun kinderen zijn dommer! 3. Hieronder zie je enkele cartoons. Je kan ze kopiëren voor de leerlingen en in een groep bespreken. De achtergrondinfo over vluchteling (zie hoger) kan als ondersteuning dienen. Over de cartoon '1960' volgt hier enige duiding. In de jaren '60 ontstond een grote migratie van Zuid-Europeanen en Noord-Afrikanen naar de rijke industriestaten, waaronder België. De nood aan arbeidskrachten (vooral goedkopen waren welkom) in de zware industrie en de mijnbouw was groot. Ook ons land was er na de oorlog weer helemaal bovenop. De economie draaide op volle toeren en er was werk zat. De minder aantrekkelijke jobs (lees gevaarlijke of vuile) bleven open. Gastarbeiders (in ons land vooral Spanjaarden, Italianen, Turken en Marokkanen) werden met mooie woorden naar hier gelokt om dit werk te komen doen.
Clandestins
15
Clandestins
16
4. Je kan de leerlingen in groep naar het OCMW van hun gemeente laten gaan om er de verantwoordelijke voor het vluchtelingenbeleid uit die gemeente te laten interviewen. Later kan er kort verslag uitgebracht worden in de klas. Zijn er duidelijke verschillen tussen de gemeenten op te merken of zie je eerder een heel wat gelijkenissen?
Clandestins
17
* Ze krijgen een kaartje retour, Knack, 15 april 1991 * Mensenhandel: de feiten, De Morgen, 20 juni 2000 * Smokkelen van Illegalen is de misdaad van de toekomst, GVA, 20 juni 2000 * Tegen alle klippen op, Knack, 28 juni 2000 * Tussenstop Oostende, Knack, 23 augustus 2000 * Doodsstrijd in container, De Standaard, 23 november 2001 * Fuga, OCIV, oktober-november 1991 * De Vluchtelingenboot is vol, actualquarto 15 november 1991 * Een beetje veilig…maar niet thuis, brochure n.a.v. Dag voor Mundiale vorming 1993 * Vluchtelingen (P.A.V.), Wolters Leuven 1994 * Gevlucht en vergeten, Stichting Vluchtelingen, Den Haag 2000 * www.ociv.org * www.kleinkasteeltje.be * www.aivl.be * www.amnesty.ca * www.redcross.be * www.refugees.org * www.unhcr.ch * www.cic.gc.ca * www.standaard.be * www.nrc.nl * www.gva.be
Amnesty International Vlaanderen Amnesty International Officiële website van het Rode Kruis statistieken en andere info over vluchtelingen United Nations Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen Officiële site van de Canadese regering
Alfa vzw Koning Albertstraat 15 2300 Turnhout 014/41.94.39 Open Doek Warandestraat 42 2300 Turnhout 014/41.94.94 www.opendoek.be
[email protected] DOCIP Cellebroederstraat 16 bus 2 1000 Brussel 02/546.08.10 02/546.08.19 OCIV (Overlegcentrum Integratie Vluchtelingen) Vlasfabriekstraat 11 1060 brussel 02/539.26.20 www.ociv.org
Clandestins
18
Hoog Commissariaat voor Vluchtelingen Van Eyckstraat 11a 1050 Brussel 02/649.01.52 Wereldmediatheek Italiëlei 98 2000 Antwerpen 03/225.03.67 Centrum Informatieve Spelen Naamse Steenweg 164 3001 Heverlee 016/22.25.17 Amnesty International 03/271.16.16 www.aivl.be
[email protected] BCHV 02/537.82.20
[email protected] Komitee tegen uitwijzing Tel.: 016/29.30.79
[email protected] Welkom (Regionaal Integratiecentrum) Kasteelplein 22 2300 Turnhout 014/43.95.96 Vluchtelingen aktiekomitée
[email protected] www.wereldwijd.be
Clandestins
19
