algemene doelstellingen * beeldtaal en gebruik van geluid bij bepaalde scènes analyseren * meer inzicht krijgen in de thema's en de personages uit de film * de dieper liggende betekenis achter het verhaal vinden * stilstaan bij een aantal waarden en kritisch denken stimuleren * uiten van een eigen standpunt of mening.
specifieke doelstellingen * gevoelens leren uiten bij een film
* aan de hand van scènes de eenzaamheid van de verschillende personages aantonen * het belang van filmtaal en cameragebruik ervaren * de term en het nut van een off-screen voice begrijpen * de kunstenaar Panamarenko leren kennen vanuit een herkenning in de film * een vervoermiddel knutselen uit recuperatiemateriaal * in een brief of gedicht gevoelens neerschrijven
Valentín
1
leerlingendossier voor jongeren van het 1st SO en ouder bij een film voor jongeren vanaf het 3de leerjaar
voor de film
Argentinië, jaren '60. De negenjarige Valentín woont bij zijn oma in Buenos Aires. Zijn moeder verdween toen hij 3 was en zijn vader is druk met zijn carrière. Als hij langskomt, dan is het meestal om zijn nieuwe vriendin aan Valentín voor te stellen. Valentín droomt ervan om astronaut te worden en in een gewoon gezin te wonen, zoals zijn vriendje Roberto.
Valentín Argentinië/Nederland 2002 86' regie: Alejandro Agresti hoofdrolspelers: Carmen Maura (oma) – Rodrigo Noya (Valentín) – Julieta Cardinali (Leticia) – Alejandro Agresti (vader)
Valentín
2
na de film 1. Met welk gevoel heb je naar de film gekeken?
2. Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo?
3. Wat heeft je getroffen?
4. Wat heeft je gestoord?
Valentín
3
1. Herinner je je nog wie je allemaal zag in de film? Kan je minstens twee woorden bij hun foto plaatsen die voor een stukje beschrijven hoe zij zijn? Waarom kies je precies die woorden?
2. Het verhaal van de film is gebaseerd op 1 jaar uit het leven van Alejandro Agresti, de regisseur. Zelf speelt hij ook een rol in de film. Welk personage speelt hij denk je en waarom? Hoe zou het geweest zijn om die rol te spelen?
Valentín
4
1. Hoewel de film best wel vrolijk en grappig is hebben de meeste personages iets somber over zich. Waarom zijn zij somber? Wat doen zij om aan die somberheid te ontsnappen? Valentín: vader: Rufo: Leticia: oma: moeder: 2. De regisseur gebruikt trucjes om de kijkers een aantal dingen sterker te laten voelen. Hij doet dit in deze film vooral door het gebruik van de camera en door het plaatsen van de personages in een bepaald decor. Probeer eens te beschrijven wat hij doet in volgende scènes: Heb je op de eerste 5 minuten van de film gelet? Wat krijg je hierin allemaal te horen en te zien? Hoe laat de regisseur het je zien? Welk gevoel roept dit bij je op?
In welke scènes zag je nog een close-up? * *
De oma van Valentín spreekt harde taal over zijn moeder. Valentín reageert hierop dat hij haar toch mist en dat het altijd zijn moeder zal blijven. Even later zit hij in de gang op een bankje tot 1000 te tellen, in de hoop dat dan zijn moeder zal aanbellen. Valentín telt tot 4.700, tot 4.800…
Valentín
5
Kan je nog een scène geven waarin de manier waarop iemand staat, zit of loopt bepalend is voor het gevoel dat je krijgt door er naar te kijken?
3. Buiten het verhaal hoor je regelmatig een stem. Weet je hoe ze dit soort stem noemen? Waarom zou de regisseur hiervan gebruik gemaakt hebben? Wie hoor je praten?
Welke scène waarin je de off-screen voice hoorde is je het meest bijgebleven?
Valentín
6
1. Kon je je soms herkennen in de persoon van Valentín? Wanneer dan?
2.Vlucht jij wel eens weg in een droomwereld om aan de werkelijkheid te ontsnappen? Hoe doe je dat? Kan je daar iets over vertellen?
3. Misschien kan je Valentín helpen komen waar hij wil geraken. Waar dat is – bij zijn moeder, op de maan, in een gewoon gezin, … - bepaal je zelf. Maak van recuperatiemateriaal de ideale 'vluchtmachine.' Schrijf je liever een gedicht of brief voor/aan Valentín of een brief van Valentín aan zijn moeder? Dat kan natuurlijk ook! 4800,….
Valentín
7
leerkrachtendossier
na de film
over de regisseur Alejandro Agresti is geboren in 1961 in Buenos Aires. Hij heeft een groot aantal films op zijn naam. Agresti is niet alleen vermaard als regisseur, maar ook een gevestigd scenarist, acteur, producent, cameraman en componist. Hij sleepte heel wat internationale prijzen in de wacht, ondermeer de prijs voor Beste Film met 'Boda Secreta', tijdens het Nederlandse Filmfestival van 1988.
over Argentinië Argentinië is anders dan de meeste LatijnsAmerikaanse landen. Veel van de huidige inwoners zijn van Europese afkomst. De opleiding en het inkomen van de bevolking ligt gemiddeld hoger dan elders op het continent. Verder beschikt het land over een rijkdom aan mineralen en voorziet het zichzelf van olie en gas. Argentinië is één van de grootste voedselproducenten ter wereld. Een economische crisis heeft daar echter verandering in gebracht. De banken zijn failliet gegaan, de economische markt ingestort. De mensen hebben het in tegenstelling tot enkele jaren geleden moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. Politiek gezien heeft het land een woelige geschiedenis. Een korte schets: In 1946 werd Juan Domingo Perón verkozen tot president. Hij was enkele jaren daarvoor al minister van arbeid tijdens een militair opgezette regering. Vooral de vrouw van Perón, Evita, was enorm geliefd. Haar dood in 1952 betekende dan ook het begin van het einde van Perón's bewind. Drie jaar later was Argentinië bankroet en werd Perón afgezet. De president vluchtte naar Spanje en werd opgevolgd door Frondizi. In die tijd groeide ook de populariteit van 'Che' Guevara. Ernesto Guevara da la Serna werd op 14 juni 1928 geboren. Hoewel hij zijn diploma behaalde van geneesheer tekende vooral de politiek zijn leven. Hij verzette zich, als communist, tegen de heersende tirannieke macht van de dictator. Zijn doorgedreven strijd voor gelijkheid voor iedereen maakte hem tot held bij de gewone burgers. Tegenstand kwam vooral van de rijken en de conservatieven die een goed leven hadden onder de dictatuur. Che Guevara, die in Fidel Castro (Cuba) zijn gelijke vond, werd door president Frondizi ontvangen in 1961. Dit was een belangrijk feit aangezien Cuba en de VS in die tijd op gespannen voet leefden en Che Guevara in één adem genoemd werd met Fidel Castro. Onder dwang van het Amerikaanse leger verbrak Frondizi de diplomatieke betrekkingen met Cuba. Uit angst voor de communistische revolutie die er zat aan te komen pleegde het leger in '62 opnieuw een staatsgreep. Frondizi werd gearresteerd en José Maria Guido kwam Valentín
8
aan de macht. Een jaar later werd tijdens de presidentsverkiezingen Arturo Illia verkozen. De bevolking droomde echter luidop van de terugkeer van Perón. In 1966 werd na een nieuwe staatsgreep luitenant-generaal Ongania president. Ondertussen bleef het communistisch verzet bijzonder actief. Deze strijd werd uiteindelijk de dood van aanvoerder Che Guevara, die ondertussen in Cuba verbleef. In 1967 werd hij vermoord. Zijn beeltenis is nog steeds niet uit de gedachten van de mensen verdwenen. Ook bij ons is hij nog steeds populair. Na aanhoudend verzet werd Ongania in 1970 door zijn collega’s afgezet en werd brigadegeneraal Roberto Marcelo Levingston geïnstalleerd als nieuwe president.
over de tijdsgeest Niet alleen in Argentinië waren de jaren '60 een woelige periode. De hele wereld raakte in die tijd in de ban van de ruimtevaart terwijl op de achtergrond altijd weer de dreiging van een oorlog aanwezig was (Vietnam, bombardementen van de VS op de luchthaven van Cuba, de VS-invasie in de Varkensbaai, een dreigende atoomoorlog,…) Het is deze tijdsgeest die ook Valentín in de ban houdt. Vooral dan het aspect ruimtevaart: Yuri Gagarin als eerste mens in een baan om de aarde (1961), JFK die verklaart te beginnen aan "het grootste en gevaarlijkste avontuur van onze mensheid: de 'Space Race'", de eerste maanlanding met Neil Armstrong die als eerste voet op de maan zet… In de film houdt de priester een preek over Che Guevara (die op dat moment pas vermoord is). We zien dat er tijdens de preek een aantal mensen opstaan en de kerk verlaten. Dit zijn de rijken en conservatieven die tegen de strijd van Guevara waren.
Hoe ben je op het idee gekomen voor Valentín?
De film is autobiografisch, het gaat over één jaar uit mijn leven als kind. Ik wilde het verhaal vertellen van de eenzaamheid van een jongen, de relatie met zijn vader en grootmoeder en de tijd waarin hij opgroeit. Het is het verhaal van een jongen uit een gescheiden gezin in de jaren ’60.
Hoe ziet het leven van de jongen eruit?
De film begint met de negen jaar oude Valentín die bij zijn grootmoeder woont. Zij is een oude, zieke vrouw, wiens gezondheid steeds verder achteruit gaat na de dood van haar man, zijn grootvader. Valentín’s moeder is jaren geleden verdwenen en hij verlangt wanhopig naar een moeder. Elke keer wanneer zijn vader een nieuwe vriendin mee naar huis neemt heeft hij de hoop dat zij een nieuwe moeder voor hem wordt, maar geen enkele relatie houdt stand. Zijn vader is een rokkenjager en gebruikt zijn zoon om vrouwen te versieren, hij is een verschrikkelijke man. Op een dag stelt zijn vader hem voor aan een vrouw waar hij het goed mee kan vinden en ziet hij onmiddellijk een moeder in haar. In zijn enthousiasme en onschuld echter begint hij te praten over zijn vader en komt zij er achter hoe zijn vader werkelijk is. Het verhaal gaat over veel dingen, maar vooral over een jongen die probeert een familie bijeen te zoeken.
Hoe staat de jongen in de wereld van de volwassenen?
De wereld van de volwassenen kenmerkt zich door schijnheiligheid en egoïsme. Volwassenen denken te veel aan zichzelf en de jongen wordt geconfronteerd met hypocrisie en leugens. Hij is alleen en moet zelf bedenken hoe met de dingen om te gaan. Ik ben steeds minder geïnteresseerd in het maken van films over volwassenen, kinderen zijn nu veel belangrijker voor me. Wij zijn verantwoordelijk voor het leven van onze kinderen en zadelen hen vaak op met onze problemen. De manier waarop je bent groot gebracht is bepalend voor de rest van je leven en hoe je ermee omgaat. Ouders denken vaak veel te makkelijk over de invloed van een Valentín
9
scheiding op een kind en zouden zich veel meer bewust moeten zijn van de schade die ze toebrengen. De wereld die we onze kinderen bieden, ze zijn hulpeloos en kunnen er niets aan veranderen, ze zijn alleen in hoe ze ermee om moeten gaan.
Valentín
10
Je speelt zelf de rol van je vader in de film. Was dat moeilijk om te doen?
Oorspronkelijk zou ik zelf niet meespelen, maar uiteindelijk is het toch zo gelopen. Ik moet zeggen dat het een vreemde ervaring was om mijn eigen vader te spelen tegenover een jongetje dat mijzelf speelt. Er zit een scène in de film waarin mijn vader vreselijk tegen mij aan het schreeuwen is, me vernedert en verbaal pijn doet. Bij de opnames kon ik die scène gewoon niet doen, elke keer blokkeerde ik emotioneel, zo heftig kwam de herinnering aan wat mijn vader mij heeft aangedaan naar boven. Het heeft heel wat tijd gekost voordat ik er in slaagde die scène te doen.
Je bent opgegroeid in het Buenos Aires van de jaren ’60. In hoeverre komen de politieke en culturele gebeurtenissen van die tijd voor in de film?
Buenos Aires is altijd zeer Europees geweest, het is eigenlijk een staat in een staat. Veel immigranten uit Europa en Amerika hebben zich daar gevestigd, iedereen heeft wel ergens een Europese voorouder. Buenos Aires is meer een neo-kolonie van Europa dan een onafhankelijk land. In Valentín zijn de gebeurtenissen uit die dagen op de achtergrond aanwezig en ze bepalen de sfeer van de film maar zijn er niet een onderwerp op zich. De zogenaamde culturele en seksuele revolutie van de jaren ’60 heeft nooit enig goed doel gediend. We gingen naar de maan terwijl kinderen van de honger omkwamen. Er zit wel enige maatschappelijke kritiek in de film, bijvoorbeeld in de (autobiografische) scène waarin een priester een toespraak houdt ter nagedachtenis aan de zojuist overleden Che Guevara en de conservatieve mensen opstaan en demonstratief de kerk verlaten.
Heb je een bepaalde stijl van regisseren?
Ik geloof niet in stijlen. Ik schrijf simpelweg een verhaal en alles, camerapositie, de muziek, het gebruik van een voice-over, etc., hangt af van wat het verhaal nodig heeft. Roman Polanski zei ooit: te veel regisseurs maken eerst het pak en vervolgens de persoon die erin moet passen. Het moet precies andersom zijn. Eerst vertel je het verhaal en automatisch volgt de rest. Valentín is te vergelijken met mijn eerdere films, als Secret Wedding en Love is a Fat Woman. Te veel films gaan over ingewikkelde plots, helden en extreme situaties. Ik wilde een eenvoudige, realistische film maken over één jaar uit het leven van een jongen en de dingen die hij doet.
Valentín is niet alleen het hoofdpersonage maar de kijker ziet ook alles vanuit zijn perspectief.
Ja, het verhaal wordt verteld door de jongen in een eerste persoon verteller, alles zie je door zijn ogen. De kijker is afhankelijk van de jongen in wat hij te zien krijgt, je bent de hele tijd bij Valentín.
Je bent schrijver, regisseur en acteur. Wat kunnen we in de toekomst van je verwachten?
Ik ben boven alles schrijver. Ik heb net twee filmscenario’s afgerond, Scent of Books en Television, een satire over de uitvinding van de televisie, en ben bijna klaar met twee romans, High End, en een roman over een violiste en een geluidstechnicus. Ik ben altijd aan het schrijven, en werk aan verschillende verhalen tegelijkertijd. Ik prefereer schrijven boven regisseren omdat regisseren enorm veel energie vraagt en bij het maken van een film altijd zo veel mensen betrokken zijn. De kloof tussen je verbeelding, hoe je het voor je ziet en wat je daarvan kan realiseren is vaak te groot. Als schrijver heb je veel meer controle, er bevindt zich een leger in jezelf waar jij de aanvoerder van bent en je kunt alles doen wat je wilt. Aan de andere kant is het enige dat ik wil verhalen vertellen en het medium film biedt de mogelijkheid een veel groter publiek te bereiken. Caroline Siebbeles, ABC-Distribution
Valentín
11
Voor je naar de filmzaal vertrekt vraag je de leerlingen goed te letten op de eerste vijf minuten van de film. Het gaat om wat je allemaal ziet, hoe je het te zien krijgt en wat je allemaal te weten komt. In de nabespreking van de film komen de eerste vijf minuten terug aan bod.
Valentín
12
uitdieping van het leerlingendossier
na de film Je kan de leerlingen individueel de (vereenvoudigde) vragen in hun dossier laten invullen. Toch is het aan te raden de leerlingen in groep te laten zoeken naar mogelijke verklaringen. Laat de leerlingen in hun groepje iemand aanduiden die de tijd bewaakt en zorgt dat alles rustig verloopt, iemand die zorgt dat alle vragen en alle leerlingen aan bod komen, iemand die de antwoorden noteert en iemand die later verslag uitbrengt voor de klas. Na elk onderdeel kan je de antwoorden van de verschillende groepjes overlopen. De voornoemde taken kunnen in elk groepje doorschuiven. De antwoorden bij de vragen in dit dossier zijn enkel ter duiding. Je gaat met je klas dus niet op zoek naar sluitende antwoorden op vragen, het is eerder het uiten van een eigen standpunt of mening.
Kinderen en jongeren krijgen heel wat te verwerken tijdens een film. Het is goed dat ze hun gevoelens en ervaringen aan elkaar kenbaar maken, dat ze vrij kunnen spreken over de film. De begeleider kan hier hoogstens modereren, en mag zeker geen mening opdringen. Het blijft bij het verzamelen van gedachten en emoties. Door steeds naar de motivatie van hun antwoord te peilen leren ze zich beter uiten en verduidelijken. mogelijke vragen
1. Met welk gevoel heb je naar de film gekeken? 2. Was de film wat je ervan verwacht had? Hoezo? 3. Wat heeft je getroffen? 4. Wat heeft je gestoord?
1. Herinner je je nog wie je allemaal zag in de film? Kan je minstens twee woorden die voor een stukje beschrijven hoe zij zijn achter hun naam plaatsen? Waarom kies je precies die woorden? * Valentín: * vader: * Rufo: * Leticia: * oma:
2. Het verhaal van de film is gebaseerd op 1 jaar uit het leven van Alejandro Agresti, de regisseur. Zelf speelt hij ook een rol in de film. Welk personage speelt hij denk je en waarom? Hoe zou het geweest zijn om die rol te spelen? De regisseur speelde de rol van Valentíns vader. Hij kroop dus in de huid van zijn eigen vader. Dit viel hem niet licht. De vader van Valentín (Agresti) drukte duidelijk zijn stempel op het leven van de kleine jongen. De vooral emotionele druk die vader veroorzaakt is niet te onderschatten. Het was Valentín
13
dan ook, zoveel jaren later, voor de regisseur een zware beproeving om bv in de scène na de breuk met Leticia, zo vreselijk tekeer te gaan tegen Valentín (zichzelf). (voor meer info zie interview)
1. Hoewel de film best wel vrolijk en grappig is hebben de meeste personages iets somber over zich.Waarom zijn zij somber? Wat doen zij om aan die somberheid te ontsnappen?
In de film passeren heel wat personages de revue. Hoewel sommigen maar in enkele scènes te zien zijn - één iemand komt zelfs helemaal niet in beeld - laten ze allen een blijvende indruk na. Dit zou kunnen zijn omdat ze elk de eenzaamheid van Valentín benadrukken door de eenzaamheid die ze zelf uitstralen. Valentín: Hij is regelmatig somber omdat hij ervan droomt om in een 'gewoon' gezin te wonen. Hij mist zijn moeder, maar ook zijn vader, heel erg. Valentín is gefascineerd door (blonde) vrouwen en kijkt ze op straat na. In elk van hen ziet hij een toekomstige moeder. Valentín vlucht weg in een wereld van astronauten en ruimtevaart.
de vader: De vader van Valentín lijkt teleurgesteld in het leven. Hij probeert een nieuw
leven op te bouwen maar dat wil maar niet lukken. Hoewel hij van zijn zoon houdt kan hij het niet opbrengen voor hem te zorgen. Is het omdat deze hem herinnert aan de vrouw die plots uit hun leven verdween (de moeder van Valentín) of omdat zijn zoon in de weg staat om carrière te maken en vrouwen te versieren? De scène waarin hij zwaar uitvaart tegen Valentín geeft duidelijk zijn frustraties weer.
Rufo: Rufo is somber omdat zijn vriendin hem liet zitten. Hij voelt zich alleen en drinkt zijn
eenzaamheid weg. Oma laat ook duidelijk merken wat zij van deze man vindt: hij is een dronkaard en Valentín moet uit zijn buurt blijven. De enige die naar zijn verhaal en zijn verdriet wil luisteren is Valentín. Rufo lijkt verder alleen plezier te beleven in pianospelen en in kunst.
Leticia: Deze jonge vrouw brengt aanvankelijk vrolijkheid in het leven van Valentín en zijn
vader. De relatie loopt echter al snel op de klippen omdat zij teleurgesteld is in de vader van Valentín en zijn opvatting over joden. Leticia komt misschien niet meteen over als een eenzame vrouw. Toch voelt zij duidelijk een leegte in haar leven. Je kan het bv merken aan haar gezicht in de filmzaal, waar iedereen lacht behalve zij, of wanneer Valentín op haar schoot ligt en haar gezicht betrekt. Wanneer zij in de pizzeria de hand van de jongen vasthoudt geeft dit een gevoel van verbondenheid tussen de twee. Zij zet haar zoektocht naar en vaste partner verder en blijft contact houden met Valentín. de oma: De oma van Valentín zakt heel snel weg in verwijten en geklaag. Vooral de moeder en de tante van Valentín krijgen er behoorlijk van langs. Oma ziet haar twee zonen amper en heeft haar dochter uit haar leven gebannen. Buiten Valentín heeft ze niemand. Toch wordt ook hij niet gespaard. Zij gaat niet echt akkoord met de levenswijze van zijn vader en stuurt haar frustraties hierover in de richting van haar kleinzoon. Oma vlucht weg in herinneringen. Vooral het gemis aan haar man en zijn liefde voor haar is groot. De scènes waarin ze tegen zichzelf praat en over vroeger vertelt, spreken boekdelen.
Valentín
14
de moeder: Ook de moeder van Valentín wordt weinig vrolijk voorgesteld. De jongen krijgt de ware toedracht van haar vertrek niet te horen. Zijn familieleden presenteren hem enkel negativiteit over wie zij was. Slechts aan het eind van de film licht de man in het café een tipje van de sluier. Zij blijkt behoorlijk depressief (geweest) te zijn, een gevolgd van wat haar man (de vader van Valentín) haar aandeed. Je krijgt hier sterk het gevoel dat zij mishandeld werd door hem. Haar zoon achterlaten was daarom waarschijnlijk geen keuze van haar; ze werd er vermoedelijk toe gedwongen door haar man (en schoonmoeder?) Haar enige manier om 'contact' te houden met haar zoon is iemand uitsturen die hem dagelijks van op afstand gadeslaat.
2. De regisseur gebruikt trucjes om de kijkers een aantal dingen sterker te laten voelen. Hij doet dit in deze film vooral door het gebruik van de camera en door het plaatsen van de personages in een bepaald decor. Probeer eens te beschrijven wat hij doet in volgende scènes: Heb je op de eerste 5 minuten van de film gelet? Wat krijg je hierin allemaal te horen en te zien? Hoe laat de regisseur het je zien? Welk gevoel roept dit bij je op? In de eerste vijf minuten van de film krijg je een volledige schets van het leven van Valentín. Bijna alle personages worden voorgesteld. Valentín wordt in close-up in beeld gebracht. Dit betekent dat de camera heel dicht bij zijn gezicht gaat zodat zijn gezicht bijna het hele scherm vult en je het goed kan zien. Vooral zijn bril komt scherp in beeld. Tegelijkertijd vertelt de jongen dat hij loenst, wat je duidelijk kan zien. Je kan Valentín haast aanraken, zo dichtbij is hij, zo herkenbaar. Je voelt je bijna verbonden met hem. Het is tegelijk ook best een beetje grappig en je krijgt meteen sympathie voor Valentín. Hij verovert als het ware met zijn eerste blik de harten van de toeschouwers. Door dit alles wordt het verhaal dat volgt alleen nog maar schrijnender.
In welke scènes zag je nog een close-up?
* wanneer oma zingt voor Valentín * de foto's die aan de muur hangen in het huis van oma komen in close-up in beeld. Het gaat om een foto van de vader van Valentín en zijn broer. Van hun zus hangt er helemaal geen foto. * aan tafel in de pizzeria, wanneer Leticia haar hand op die van Valentín legt *… De oma van Valentín spreekt harde taal over zijn moeder. Valentín reageert hierop dat hij haar toch mist en dat het altijd zijn moeder zal blijven. Even later zit hij in de gang op een bankje tot 1000 te tellen, in de hoop dat dan zijn moeder zal aanbellen. Hij telt tot 4700, 4800,…. Valentín zit klein en een beetje in elkaar gedoken op een grote, harde bank. Helemaal alleen in zijn zwarte pakje. Boven hem hangt een indrukwekkend schilderij. Deze opstelling versterkt het gevoel van verlatenheid. Het eindeloze tellen maakt dat dit gevoel nog scherper naar voor komt.
Kan je nog een scène geven waarin de manier waarop iemand staat, zit of loopt bepalend is voor het gevoel dat je krijgt door er naar te kijken?
* de scène in het park waar Leticia en Valentín wandelen/lopen * het moment waarop Valentín en Rufo in de regen met elkaar staan te praten en Rufo zijn bus mist Valentín
15
* de scène waarin de telefoon rinkelt en Rufo de telefoon opneemt terwijl Valentín met zijn hoofd op tafel ligt 'te slapen' *…
3. Buiten het verhaal hoor je regelmatig een stem. Weet je hoe ze dit soort stem noemen? Waarom zou de regisseur hiervan gebruik gemaakt hebben? Wie hoor je praten? Een off-screen voice is een stem buiten beeld, gebruikt als verteller. Via de stem krijg je het verhaal achter het verhaal te horen. Je komt dus in dit geval, via de stem van Valentín, meer te weten over hem en zijn gevoelens. Dit versterkt opnieuw het gevoel van verlatenheid en eenzaamheid. Valentín vertelt off-screen in een andere tijd dan de speeltijd. Hij is immers in beeld en geeft buiten beeld een beschouwing, alsof hij zichzelf bekijkt en zijn leven over schouwt, herinneringen ophaalt. Hierdoor krijg je het gevoel dat het niet de jongen, maar eerder de regisseur is die vertelt en terugblikt op een jaar uit zijn jeugd. Het zou dus als het ware de stem van Valentín (de regisseur als jongen) kunnen zijn die de woorden spreekt van zichzelf als volwassenen.
Welke scène waarin je de off-screen voice hoorde is je het meest bijgebleven?
misschien is het wel: * de scène waarin de ouders van Roberto poppenkast spelen of * de beginscène, waarin Valentín de kijker voor het eerst confronteert met zijn eenzaamheid of *…
1. Kon je je soms herkennen in de persoon van Valentín? Wanneer dan? 2. Valentín is gefascineerd door ruimtevaart. Hij maakte zijn eigen 'spaceschoenen' m zijn gewichtloosheid op te vangen. Ken jij een Belgische kunstenaar die ook heel erg bezig is met ruimtevaart en luchtvaart? Wie dan?
Panamarenko is een hedendaagse kunstenaar. Hij is geboren in 1940 in Antwerpen. De naam Panamarenko is een afkorting voor de door hem verzonnen maatschappij: Pan American Airlines & Company. Zijn echte naam is Henri Van Herreweghe. In zijn werken komen 5 categorieën voor: * mankrachtvliegtuigen * vliegtuigen met insectenvleugels * vliegtuigen aangedreven door motoren * gesloten energiesystemen * ruimteschepen Panamarenko heeft, net als Valentín in de film, een werkplaats die gevuld is met wonderbaarlijke objecten en waar hij in stilte ruimteschepen kan creëren. In de film zie je Valentín een ruimtewandeling maken met zijn zelfgemaakte ruimteschoenen. Panamarenko heeft als kind ook magnetische schoenen ontworpen waarmee hij omgekeerd tegen de metalen zoldering kon lopen. De twee zijn allebei gefascineerd door techniek en wetenschap. Ze bouwen 'potentiële' vliegmachines en ruimteschepen. Dit betekent dat ze nooit écht zullen vliegen. Het gaat om hun dromen, om kunst en geen wetenschap. Ook Leonardo Da Vinci en Icarus passen een beetje in dit rijtje. Echter de tijdsgeest van de film en de doorbraak van Panamarenko gebeuren in dezelfde periode nl. de jaren 60. Valentín
16
3.Vlucht jij wel eens weg in een droomwereld om aan de werkelijkheid te ontsnappen? Hoe doe je dat? Kan je daar iets over vertellen? 4. Misschien kan je Valentín helpen komen waar hij wil geraken. Waar dat is – bij zijn moeder, op de maan, in een gewoon gezin, … - is bepaal je zelf. Maak van recuperatiemateriaal de ideale 'vluchtmachine.' 5. Schrijf je liever een gedicht of brief voor/van Valentín of/aan zijn moeder? Dat kan natuurlijk ook!
Valentín
17
bibliografie Interessante adressen/naslagwerken Alfa Koning Albertstraat 15 2300 Turnhout 014/41.94.39 www.alfavzw.be
[email protected] Open Doek Warandestraat 42 2300 Turnhout 014/41.94.94 www.opendoek.be
[email protected] ABC Distribution Kaasstraat 4 2000 Antwerpen 03/231 09 31
[email protected] www.el-comandante.com www.cinenacional.com/peliculas/multimedia.html?pelicula=2613 www.studybuddy.nl/nederlands/contentarg2.html www.artis.nl www.kidspanet.nl www.kunstwereld.nl www.bocobrussel.be http://home01.wxs.nl/~schmi113/welke_landen_hebben_we_bezocht.htm Landenreeks: Argentinië - Jan Thielen
dit dossier is een productie van Alfa vzw, ism KHK H. Graf, dep. Lerarenopleiding, Turnhout, in opdracht van Open Doek vzw
Valentín
18
