Erik De Smet i.o.r.
} }
} }
}
Doel: Een situatie creëren waar het (rest)risico aanvaardbaar is Algemene werkwijze: ◦ Wat kan er verkeerd gaan, wat zijn de gevaren ? ◦ Wat is de waarschijnlijkheid ? ◦ Wat zijn de mogelijke gevolgen ? ◦ Wat kan men doen om het risico te beheersen ?
Voor Brand: 2 type risico’s: Brandrisico van een “warme” werkpost ◦ Aanwezigheid van ontvlambare producten ◦ Aanwezigheid van een ontstekingsbron (vlam, heet voorwerp) ◦ Risico op brandwonden ◦ Risico op brand als gevolg van een incident Algemene brandrisico ◦ Aanwezig in de (werk)omgeving, niet gekoppeld aan de werkposten zelf
}
Dit brandrisico heeft “speciale” kenmerken:
◦ Het brandgevaar is discontinu en progressief
◦ Potentieel aan materiële schade is vaak veel groter dan de mogelijke menselijke schade
◦ De groep van mogelijke slachtoffers is soms veel groter dan de eigen werknemers (bezoekers, klanten, leerlingen, patiënten)
◦ Tussenkomst van de brandweer
}
}
Analysemethodes voor veiligheid op de werkpost zijn minder geschikt voor het “algemene” brandrisico Specifieke methodes gericht op brandrisicoanalyse zijn aangewezen
}
Risicobeheersing = eerst preventie, daarna bescherming.
}
Preventie = brand voorkomen
◦ De mogelijkheden zijn beperkt, gezien de meest voorkomende oorzaken: Beschadiging van een energiedrager: kabel, leiding, … Defect van een toestel dat brandbaar materiaal bevat : houtbewerking, … Menselijke dommigheden … ◦ Wel: Regels van goed vakmanschap, periodieke controles
}
Bescherming = gevolgen van een brand beperken
◦ Bescherming zal altijd nodig zijn ◦ Risicoanalyse bepaalt het beschermingsconcept. ◦ De bepalingen in de regelgeving zijn grotendeels op bescherming gericht
}
Checklists:
Geschikt voor goed gekende en elementaire activiteiten Basiskennis is voldoende Beoordeling niet altijd eenduidig
}
Puntensystemen (ranking methods)
Soort checklist met gewogen waarderingen Voor een bepaald type gebouwen (bvb. Kantoren) Methodiek: SOM van gewogen waarderingen geeft een score die vergeleken wordt met een referentiepunt
}
Feitenboom of ETA : scenario’s met knooppunten
}
Risicoprofiel:
Bij elke knoop hoort een waarschijnlijkheid wel/niet Risico = som van producten waarschijnlijkheid x ernst v/d gevolgen meerdere scenarios op een grafiek met grens tussen veilig:onveilig
}
Simulaties
Tijd nodig om te evacueren is kleiner dan tijd nodig voor een gevaarlijke brand
}
HAZOP : brand als onderdeel van een complexe risico-analyse }
FRAME en FRAM-ini
◦ Fire Risk Assessment Method (for) Engineering } }
Methode voor de ontwerper: keuze van een brandbeschermingsconcept Voor niet-standaard gebouwen en situaties ◦ Ontwikkeld uit Gretener-methode (1970) ◦ Vergelijkbaar met de Kinney-benadering : houdt rekening met Ernst, Blootstelling , Frequentie Risico en veiligheidsniveau als getallen Werkt met 3 brandscenario’s: gebouw en inhoud, personen, activiteiten ◦ Beoordeelt het risico MET inbegrip van de bescherming ◦ Afweging van gunstige en ongunstige factoren (70-tal deelfactoren) ◦ Gebaseerd op wetenschappelijke kennis en expertise (statistieken) ◦ Derde versie: 2008 (2013) (vorige 1988, 2000) ◦ Kan door 1 geschoold persoon uitgevoerd worden Voldoende kennis van brandveiligheid is vereist Ondersteuning : rekenblad (Excel 2010 toepassing) ◦ NIET gekoppeld aan een (nationale) regelgeving !
}
}
Brandrisicoberekening per COMPARTIMENT ◦ 3 brandscenario’s: GOEDEREN = gebouw + inhoud, PERSONEN, ACTIVITEITEN, dus 3 berekeningen Basisformule voor de goederen: Het risico R = P / A * D , waarbij :
}
◦ P = q * i * v * g * e * z Potentieel Risico = serie factoren “Ernst” beoordeling van brandontwikkeling en beheersbaarheid
◦ A = 1.6 – a – t – c Aanvaardbaar Risico = serie factoren “Blootstelling” beoordeling van ontstekingsbronnen, evacuatietijd, waarde van inhoud
◦ D = W * N * S * F Beschermingsgraad = serie factoren “Kans Catastrofe” hoe meer bescherming, hoe kleiner die faalkans
} } } } }
Vergelijkbare formules voor de personen en de activiteiten Berekening op basis van verifieerbare gegevens Gewicht van de factoren is bepaald met schadestatistieken Empirische formules om eindwaarden rond 1 te bekomen R –schaal evolueert logaritmisch
Na berekening van R, R1 en R2 geldt, voor een goed beschermd gebouw, dat :
𝑹=𝑷/𝑨 ∗𝑫 ≤𝟏 𝑹↓𝟏 =𝑷↓𝟏 /𝑨↓𝟏 ∗𝑫↓𝟏 ≤𝟏 𝑹↓𝟐 =𝑷↓𝟐 /𝑨↓𝟐 ∗𝑫↓𝟐 ≤𝟏 }
Gebouw:
R = 1 of tot 10 % schade = “goed beschermd” compartiment. R = 1.6 = > 40 % schade = brandoverslag vermijdbaar R = 2 = > 100 % schade (mag verloren gaan) R > 2 : mogelijkheid dat de brand overslaat De grootste te verwachten schade bij brand = 10 R %, maar dit klopt niet bij brandstichting ◦ Technische premievoet brandverzekering = R x 0.8 ‰ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
}
Personen: altijd R1 ≤ 1 nastreven
}
Activiteiten: Risico R2 ≤ 1 nastreven
}
Bij onaanvaardbaar hoog risico: herberekenen met aanpassingen (varianten)
◦ Exploitant bepaalt de aanvaardbaarheid, Is meestal niet belangrijk voor de overheid
FRAME rekenblad
Wie gebruikt FRAME ? • meer dan 1000 geregistreerde gebruikers in + 50 landen: België, Spanje, Latijns Amerika, … • Functies :
}
}
} }
} }
Mag het ietsje minder zijn ? “Kwalitatieve” methode, beschikbaar sinds augustus 2013 ◦ kwalificaties (laag, gemiddeld, hoog, zeer hoog) ◦ waarden afgeleid uit FRAME, maar de benadering is eenvoudiger ◦ voor minder complexe gevallen ◦ conformiteit aan evacuatievoorschriften is vereist ◦ met uitsluiting van bepaalde situaties (bvb. max. 500 personen) Doel: Brandveiligheid voor goederen (eigendom) en personen Risicobepaling voor de “eigendom” komt voor die voor de “personen” Bepaalt het risiconiveau voor een situatie zonder eigen bescherming Orienteert de gebruiker voor de keuze van die eigen bescherming in functie van het risiconiveau : 5 beschermingsconcepten.
BASIC BESCHERMING
Categorie 1
Categorie 2
Categorie 3
Categorie 4
Risico Klasse I
minimaal
aanbevolen
Superieur
Superieur
Superieur
Risico Klasse II
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
Superieur
Superieur
Risico klasse III
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
Superieur
Risico klasse IV
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
Risico klasse V
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
}
Basic:
◦ De gebruikers van het gebouw kunnen een beginnende brand ontdekken, de brandzone op eigen kracht verlaten indien nodig en de brandweer oproepen voor hulp. De brand is gemakkelijk beheersbaar. ◦ telefoon + blusser(s) + uitgang(en)
}
Categorie 1 (Standaard)
◦ Het gebouw is uitgerust met manuele middelen voor brandalarm en brandbestrijding. ◦ Een elementair brandveiligheidsplan geeft aan de gebruikers aan wat te doen in geval van brand en hoe de brandweer op te roepen voor hulp. ◦ De brandweer treedt op volgens hun standaard procedures en kan de brand op korte tijd beheersen.
}
Categorie 2 (met automatische branddetectie)
◦ Automatische branddetectie met alarm, middelen voor manuele brandbestrijding. ◦ Gedetailleerd brandveiligheidsplan voor de gebruikers; ◦ De brandweer heeft een aangepast interventieplan voor dit gebouw.
}
Categorie 3 (met sprinklers)
◦ Automatische sprinklers en een brandalarmsysteem voor de gebruikers. ◦ Gedetailleerd brandveiligheidsplan voor de gebruikers ; ◦ De brandweer heeft een aangepast interventieplan voor dit gebouw
}
Categorie 4 : maatwerk
◦ brandveiligheidsplan + interventieplan + keuze van de bescherming is op maat uitgewerkt
Supermarkt: 1930 m², winkelruimte: 1470 m², opslag: 400 m², kantoor: 60 m², hoogte plafond: 4m
}
} } } }
Uitgangen: ◦ Winkel: 1470 m²/ 3m² per p. = 490 personen. ◦ 490 : 60 = 8.16 dus 9 uitgangseenheden vereist ◦ 3 dubbele deuren van 1.80 m = 3 x 3 eenheden = 9 ◦ opslag + kantoor 460 m² / 10 m² per p. = 46 personen. ◦ 1 uitgang van 1 eenheid volstaat (bijlage 2 art 2.2.1) Onbrandbare constructie + 5%, brandwerend geverfd staal R30 Activiteit zit volgens EN 12845 in sprinklerklasse: OH3 Trage brandverspreiding semi-professioneel brandweerkorps (Y); tijd 10-15 min; watervoorziening is adequaat.
} } } } } } }
} }
1. Brandduur DU1- DU2 – DU3 2. Brandontwikkeling DE1 – DE2 – DE3 – DE4 –DE5 1.+2. =>3. Ernst van de brand: SEV1 tot SEV6
4. Kenmerken v/ h compartiment : COM score van 1 tot +20 5. Middelen voor brandbestrijding : FFM score van 2 tot 24 4. + 5. => 6. Doeltreffendheid EF1 – EF2 – EF3 – EF4 3. + 6. =>7. Risicoklasse Eigendom: RCP I – RCP V De risicoklasse bepaalt het brandbeschermingsconcept 2 geldige concepten: noodzakelijk / aanbevolen
Gebruiksfunctie
Vuurbelastingdensiteit MJ/m²
check
11. Laag risico klasse LH 12. Kantoren 13. Woningbouw 14. Scholen 15. Gezondheidszorg (hospitalen, enz.) 16. Hotels en logiesbedrijven 21. Normaal risico met lage brandlast EN 12845 klasse OH1 22. Normaal risico met middelgrote brandlast EN 12845 klasse OH2 23. Normaal risico met grote brandlast EN 12845 klasse OH3 24. Normaal risico met zeer grote brandlast EN 12845 klasse OH4 31. Hoog risico klasse EN 12845 HH1 32. Hoog risico klasse EN 12845 HH2 33. Hoog risico klasse EN 12845 HH3 en HH4 41. Rekstapeling Constructietype 1. Volledig in onbrandbare materialen, bv.. een beton- of staalbouw 2. Onbrandbare constructie, maar met max. 10% brandbare materialen voor ramen, dakisolatie, dakbedekking, enz.
200 400 500 200 250 250 600 1500 2000 2500 2500 3000 3750 6750 MJ/m² 0 100
2000 100
3. Houten skelet maar afgewerkt met onbrandbare materialen. 4. Metselwerkconstructie met houten vloeren en dakgebinte 5. Onbrandbaar gebinte, brandbare afwerking . 6. Volledig brandbare constructie. Totale vuurbelasting gebruik + constructie
300 300 1000 1500
2100
Brandduur: DU1 (medium)
De brandverspreiding wordt hoofdzakelijk bepaald door de warmtevrijgave HRR (heat release rate) Categorie brandontwikkeling
Typische HRR
Typische inhoud
DE1 Traag
< 100 kW/m²
Natte, (bijna) onbrandbare, moeilijk te ontsteken (zelfdovende) materialen, zoals : machines, huishoudtoestellen, metalen voorwerpen, onbrandbare (bouw)materialen, vleeswaren, groene planten, …
DE2 Matig
100 -250 kW/m²
bv. de inhoud van residentiële gebouwen
DE4 Snel
450 - 700 kW/m²
gebouwen met overwegend materialen zoals textiel, hout, papier, droge voeding, volle plastics
700 -1000 kW/m²
Brandbare en zeer brandbare materialen zoals geëxpandeerd plastic, verpakkingsfilm, houtstof, brandbare vloeistoffen
DE3 Gemiddeld
DE5 Zeer snel
250 – 450 kW/m²
Brandverspreiding: DE2 Brandduur: DU1
Matig tot snel brandend: voor de meeste gebouwen
SEV3 gemiddeld
Kenmerk Floor area: Atot m²
Beoordelingscriteria Totale vloeroppervlakte van het compartiment, inclusief mezzanines, platformen, en dergelijke :
Score
Toegang van buiten
Gebouw enkel bereikbaar aan een smalle kant + 50 % van de perimeter bereikbaar voor de brandweer Minder dan 50 % van de perimeter bereikbaar Gelijkvloers Compartiment 1 verdieping boven het toegangsniveau Compartiment 2 of 3 verdiepingen boven het toegangsniveau Compartiment tot 8 verdiepingen hoger Compartiment tot 15 verdiepingen hoger Compartiment boven de 15de verdieping Ondergrondse verdiepingen Plafondhoogte < 3m 3m < Plafondhoogte < 6m Plafondhoogte > 6m R60 of meer R30 of meer Minder dan R30 Totale score voor de compartimentkenmerken
Verdubbel waarde g
Niveau
Afstand vloer plafond
Structurele brandweerstand
𝑔= √𝐴𝑡𝑜𝑡 / 40 = 1.10 0 2 0 4 6 10 12 20 10 2 1 0 0 4 9 COM = som van scores =6.10
COM 6.10 = A Gemakkelijk
Kenmerk Tussenkomende brandweerpost of korps
Aankomst eerste ploeg
Publieke en private watervoorzieningen voor brandbestrijding
Brandweermiddelen
Evaluatiecriteria 1. voltijds bemande post 24 h/24 7 days/7 2. Professioneel bemande post (overdag bemand, ’s nachts met versterking na oproep) 3. Beperkt (deeltijds professioneel) 4. Vrijwilligerkorps 1. Eerste ploeg in minder dan 10 min terplaatse 2. Aankomst na 10 tot 15 min 3. Aankomst na 15 tot 30 min 4. Meer dan 30 minuten nodig Capaciteit ≥ 120 m³, adequaat netwerk voor distributie, netwerk statische druk ≥ 5 bar Capaciteit < 120 m³ of druk < 5 bar Tanker of mobiele pomp nodig totale score
Score 8 6
4 2 10 8 5 0 6 2 0 FFM = 18
FFM18 = MH COM 6.10 = A gemakkelijk
EF4 hoog SEV3 gemiddeld
RCP II
} } } } }
} }
A. Ontstaan van brand IGN van 1 tot +6 B. Brandontwikkeling (= stap 2) DE1 tot DE5 A + B => C. Niveau van blootstelling EX D. Tijdmarge voor veilig vluchten ET1 tot ET6 C + D => E. Risicoklasse Personen RCO 1 tot RCO 5 De risicoklasse bepaalt het brandbeschermingsconcept 2 geldige concepten: noodzakelijk / aanbevolen
Gebruiksfunctie 01. Niet-industriële activiteiten ( woningen, kantoren, scholen, enz.) 02. Industrie van onbrandbare producten 1. De meeste types industrie, winkelcentra, handelszaken 2. Industrie van brandbare producten zoals hout, papier, petrochemie 3. Opslagplaatsen
Verzwarende factor Verwarming met open vlam in het compartiment Bij gasverwarming: zonder afsluiting gas bij lekdetectie Verwarming met hout- of afvalkachels Niet-conforme elektrische installatie Permanent ontploffingsgevaar ATEX zone 0 Ontploffingsgevaar bij normale werking ATEX zone 1 Ontploffingsgevaar bij abnormale werking ATEX Zone 2 Stofontploffingsgevaar ATEX zones 20/21/22 Vrijkomen brandbaar stof zonder adequate afzuiging Verven, spuiten, bekleden met ontvlambare producten; gebruik van solventen en brandbare lijmen, enz ; zonder afscheiding van de hoofdactiviteit: Idem; In een afzonderlijke ruimte, zonder aangepast ventilatiesysteem Brandgevaarlijk menselijk gedrag ( bv. oncontroleerbare rokers)
Ontsteking: IGN 2 laag Brandverspreiding: DE2
Ontstekingswaarschijnlijkheid IGN 0 IGN 0 IGN 2 IGN 4 IGN 0
Verhoogd met 1 1 2 2 6 4 2 4 2 4 2 2
Blootstelling: EX2 Laag
1. wakker en vertrouwd met het gebouw, bv. in kantoren en fabrieken 2.a: wakker en niet vertrouwd met het gebouw, bv. winkels, tentoonstellingen, musea, ontspanningsruimten, 2.b: mobiele personen, begeleiding nodig voor evacuatie (bv. leerlingen) 3. mogelijk slapend, vertrouwd met de omgeving : woninggebouwen 4. mogelijk slapend, niet vertrouwd met de omgeving: logiesgebouwen, hotels, … 5. personen met beperkte mobiliteit : zieken, ouderen, gevangenen 6. personen die individuele hulp nodig hebben voor evacuatie: bedgebonden patiënten, rolstolgebruikers, mentaal verwarde personen … 7. groepen van meer dan 500 personen
Vluchttijd : ET2 Blootstelling EX2 Laag
RCO 1
ET 1 ET 2 ET ET ET ET ET
2 3 4 5 6
ET 7
BEPERKTE BESCHERMING
Categorie 1 (standaard)
Categorie 2 (detectie)
Categorie 3 (sprinklers)
Categorie 4 (maatwerk)
RCP I RCO 1
minimaal
aanbevolen
Superieur
Superieur
Superieur
RCP II RCO 2
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
Superieur
Superieur
RCP III RCO 3
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
Superieur
RCP IV RCO 4
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
aanbevolen
RCP V RCO 5
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
onvoldoende
noodzakelijk
FRAM-ini rekenblad
}
}
FRAM-ini : Uitleg + rekenblad EXCEL + handleiding (pdf) te downloaden van:
www.framemethod.net/indexnl_12.html FRAME ◦ toelichting in NL, FR, EN, DE, SP, PT, IT ◦ Mogelijke toepassingen en praktijkvoorbeelden ◦ Documenten:
Theoretical Basis and Technical reference Guide (EN) Voorbeelden van berekeningen (EN) Handleiding in meerdere talen
}
Software FRAME: aanvragen
Excel toepassing (uitgewerkt met Vinçotte): De formules kunnen niet gewijzigd worden! Gratis voor geregistreerde gebruikers Gebruik op eigen verantwoordelijkheid !
Inschrijven op FRAME 2013 met email naar :
}
FRAM-ini: kwalitatief FRAME: semi-kwantitatief: berekend risico FRAM-ini: personen + goederen , FRAME: + activiteiten FRAM-ini: vraagt conforme evacuatiewegen, maximum 500 personen;
FRAME gebruikt berekende evacuatietijd FRAM-ini: 2 types bescherming: noodzakelijk of aanbevolen. FRAME: de gebruiker kiest zelf bescherming in functie van zijn objectieven FRAM-ini: 16 beoordelingselementen, FRAME: 18 factoren, 70 deelfactoren
}
GEEN Checklist voor de conformiteit met de regelgeving !!!
} } }
}
