Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer MAAIKE DE CONINCK C G G VA G G A BOOMGAARDSTRAAT 7 2018 ANTWERPEN
03. 256.91.41 WWW.VAGGA.BE
Eigen normen en waarden
Een oefening op risico-inschatting
M & M’s checklist Mens
Middel
Milieu
(problematisch) gebruik: MMM-interactie Mens
Middel
persoonlijkheid,
aanbod, werking en invloed, hoeveelheid en wijze van gebruik
geslacht, leeftijd, actuele gemoedstoestand, kennis en opvattingen, waarden en normen, biochemische kenmerken, sociale vaardigheden
Milieu
context van gebruik, gezin, school, bedrijf, vrienden, belangrijke derden, subcultuur, uitgaanscultuur, media, socio-economische factoren, cultuur, wetgeving
(niet-) problematisch gebruik VAD, 2002 meerderheid bevolking
minderheid bevolking
niet- problematisch gebruik sociaal gebruik geïntegreerd gebruik
problematisch gebruik situationeel gebruik
chronisch gebruik
(veiligheid / gezondheid)
proces naar afhankelijkheid
riskant
(vooral impact op gezondheid & omgeving)
occasioneel excessief gebruik
Alcohol- en drugbeleid op de werkvloer 1. Waarom? 2. Wat?
3. Hoe?
Waarom? Een gemeentesecretaris vertelt:
“Er zijn in het verleden een aantal gevallen van alcoholmisbruik geweest. Dit werd steeds geval per geval bekeken. Hoewel dit steeds ook vanuit een menselijk oogpunt werd benaderd , is het zeker niet slecht om een beleid op te maken waarin afspraken en procedures worden vastgelegd.”
Waarom? Probleemgebruik komt ook bij u voor Een win-winsituatie voor iedereen Uw organisatie vermijdt problemen Collega's kampen met hogere werkdruk en verzuurde werksfeer Problemen voor de betrokken werknemer Werkgevers zijn aansprakelijk en verantwoordelijk Iedereen weet wat te doen bij problemen Bron: VAD/qado.be
Het gebruik van alcohol en andere drugs is een realiteit directe kosten aantal probleemdrinkers: 5 tot 10% beroepsbevolking ziekteverzuim/afwezigheid: twee tot zes keer hoger verhoogde kans op bedrijfsongevallen: twee tot vier keer hoger 15 tot 30% onder invloed van alcohol
berekende schade probleemdrinker presteert slechts 75% salaris 2,2 miljard euro verlies aan arbeidsproductiviteit in België (Pacolet, 2003) 60% resultaat van occasioneel overmatig en/of inadequaat drinken
ook indirecte kosten: moeilijk in geld uit te drukken
probleemgebruik leidt tot wrevel en ergernis bij collega’s en teruggang van sociale contacten probleemgebruik beïnvloedt de kwaliteit van het werk negatief:concentratieverlies, afgenomen efficiëntie, onregelmatig werkpatroon bedrijven verliezen ervaring en kennis na ontslag of uitval bedrijven leiden imagoverlies
Een globale aanpak is meer dan individuele hulpverlening economische motieven • ongevallen voorkomen • ziekteverzuim doen dalen • efficiëntie en productiviteit in stand houden of vermeerderen • imago • behoud van gekwalificeerd personeel
Wat? “ Het is de bedoeling om één geïntegreerd beleidsplan voor het OCMW en de gemeente op te stellen met vermelding van een beleidsvisie en duidelijke afspraken” Gemeente Zoersel
Wat? Pijler I: regels Is het gebruik van drugs verboden?
Wanneer is alcoholgebruik verboden? Wanneer is alcoholgebruik toegestaan? Treft de gemeente maatregelen ivm alcohol en drugs bij het organiseren van bepaalde festiviteiten? …
Wat? Pijler II: Procedures
Wat doe je als een werknemer dronken of stoned op het werk toekomt? Wie treedt op als iemand plots minder goed functioneert en vaak ruziemaakt met zijn afdeling? Of als een collega na een lange middagpauze steeds weer naar alcohol ruikt?
Wat? Pijler III: Hulpverlening De werknemer wordt niet alleen aangesproken op zijn gedrag. Hij krijgt ook de mogelijkheid om iets te doen aan zijn drug- of alcoholprobleem. Bedrijfshulpverleners zoals bedrijfsartsen, preventieadviseurs psychosociale zaken, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en andere vertrouwenspersonen binnen de organisatie spelen hier een belangrijke rol. Bron: VAD/qado.be
Wat? Pijler IV: Vorming en voorlichting Voor een succesvolle uitvoering van een beleid (met de geplande initiatieven) zijn voorlichting en vorming essentieel. Vorming en voorlichting brengen uw beleid tot leven, zodat het geen dode letter blijft. Zowel werknemers als leidinggevenden en bedrijfshulpverleners krijgen hierbij de informatie die zij nodig hebben om hun rol of verantwoordelijkheid correct op te nemen. Bron: VAD/Qado.be
“Wij hebben het alcohol- en drugbeleid aan onze medewerkers gecommuniceerd via een brochure die als bijlage bij de loonfiche werd verdeeld. In deze brochure wordt het alcohol- en drugbeleid in het kort uitgelegd. De brochure werd aangevuld met een leuke kennistest en enkele nuttige internetadressen om het geheel aantrekkelijker te maken.” prevenieadviseur groep Renmans, bron: VAD/Qado.be
Wat? Pijler IV: Vorming en voorlichting In de gemeente Zoersel is er vorming gegeven aan direct leidinggevenden uit verschillende afdelingen. Tijdens deze vormingssessie konden de deelnemers
zelf brainstormen over mogelijke acties ivm sensibilisering in hun eigen dienst. Er werden affiches van de VAD en stickers van de druglijn uitgedeeld.
Hoe? Gemeente Zoersel:
“We baseren ons op de beleidsnota van het onderwijzend personeel. Hierin zijn zeker goede elementen opgenomen, bv. de doelstelling: kwalititeit vooropstellen binnen een vertrouwenswekkende organisatie.” Vlaamse Overheid:
“CAO 100 is niet van toepassing op de overheidssector, maar was uiteraard een belangrijke inspiratiebron bij het uitwerken van de nieuwe beleidsvisie. De omzendbrief werd ontwikkeld door een werkgroep onder leiding van een preventieadviseur psychosociaal welzijn, met als deelnemers onder andere de coördinator van de sector arbeid van het VAD, een arbeidsgeneesheer, een kabinetsmedewerker, een juriste, vertegenwoordigers van verschillende entiteiten en de vakbonden.” bron: VAD/Qado.be
Hoe? Gemeente Zoersel:
“We installeren een werkgroep die bestaat uit personeelsleden van zoveel mogelijk verschillende afdelingen. Voor deze werkgroep hebben we ook een externe deskundige uitgenodigd, nl. een preventiewerker van CGG VAGGA. Zij biedt ondersteuning aan zowel profit- als non- profit organisaties bij het opstellen van een alcohol- en drugbeleid.”
Hoe? “De Vlaamse overheid stelt mensen te werk in zeer uiteenlopende sectoren. Zo zijn er veel ambtenaren die een kantoorjob (beeldschermwerk) uitvoeren. Maar er zijn ook operationele, uitvoerende en technische functies zoals wegentoezichters, loodsen, boswachters en groenwerkers, keuken- en onderhoudspersoneel, chauffeurs, opvoerders etc. actief binnen de Vlaamse overheid. Het spreekt dus voor zich dat de risico's niet bij alle ambtenaren dezelfde zijn. Daarom werden in onze nieuwe omzendbrief alcohol- en drugsbeleid enkel de brede beleidslijnen uitgetekend. De verschillende entiteiten staan zelf in voor de concrete invulling van het beleid en voor de uitrol. De werkgroep die de omzendbrief alcohol- en drugsbeleid ontwikkeld heeft, werkte ook een draaiboek uit met mogelijke concrete maatregelen om het beleid te implementeren” bron: VAD/Qado.be
Meer weten? de druglijn: 078/15.10.20 www.druglijn.be www.ida-web.be www.vad.be www.qado.be www.vagga.be
