M)N)STER)E VAN LANDBOUW BESTUUR V OOR LANDBOUW KUNDiG ON DERZO EK R U K S C E N T R U M V O O R LA N D B O U W K U N D tG O N D E R Z O E K - GE NT
R t J K S S T A H O N V O O R Z E E V )SSE R !J - O O S T E N D E Directeur: P. HOVART
ALASKA POLLAK: EEN K A B E LJA U W A C H T IG E O P DE B E L G IS C H E MARKT
door W. V YN C K E
M e d e d e l i n g e n v a n het Rijks station v o o r Z e e v i s s e r i j (C .L .O . G e n t ) Publikatie nr 2 1 5 , 1 9 8 7 .
M)N)STER)E VAN LANDBOUW BESTUUR V OOR LANDBOUWKUNDtG ON DERZO EK RtJKSCENTRUM V O O R LA N D B O U W K U N D tG O N D E R Z O E K -
RtJKSSTATtON V O O R ZEEViSSERtJ - O O S T E N D E Directeur: P. HOVART
ALASKA POLLAK: EEN K A B E LJA U W A C H T IG E O P DE B E L G tS C H E MARKT
door W . V YN C K E
M e d e d e l i n g e n v a n he t Rijk sstation v o o r Z e e v i s s e r i j ( C L.O. G e n t ) Publikatie nr 2 1 5 , 1 9 8 7 . D /1 9 8 7 /0 8 8 9 2
GENT
A la sk a pollak (T h eragra ch alcog ra m m a ) (fig.
I),
die
behoort tot de fa m ilie van de kabeljauwachtigen (Gadidae) versch ijn t de jongste jaren m e e r en m e e r op de B e lg is c h e — en E u r o p e se — m arkt, v o o ra l onder de v o r m van zgn.
"s u r im i-a n a lo g e n " (bv.
n am aak -k rab ),
m aar ook onder de v o r m van diepgevroren file ts.
In deze publikatie wordt een kort overzich t gegeven van het voorkom en, deze v is.
de sam en stellin g,
In b ijlagen
de kw aliteit en de houdbaarheid van
1 en 2 worden daarenboven de p rin cipes van de
bereiding van su rim i en zijn analogen gegeven.
F ig.
2.
1.
A la sk a pollak (T heragra ch alcogram m a).
Voorkom en en vangsthoeveelheden.
Het versp reid in g sg eb ied van de A la sk a pollak is op het kontinentaal plateau van de N oordelijke Stille Oceaan gelegen en loopt van m id d e n -C a lifo rn ië over A la sk a ,
Kamchatka (B erin gzee en z e e van
Ochotsk) tot aan de Japanse zuidkust (Japanse Z e e ).
De v is kom t tot
op diepten van 400 m voor ; de grootste dichtheid ligt echter tussen de 90 en 270 m (9).
R ecente onderzoekingen w ijzen op het bestaan
van versch illen d e populaties in het v ersp reid in gsgeb ied .
Z o zijn o. m.
de populaties in de B e rin g ze e en de G olf van A la sk a gescheiden (7). De paaiperiode hangt van de ligging van de visgronden af.
A la sk a
pollak paait in de B erin g zee en aan de kusten van A la sk a van februari tot ap ril ; in de Japanse ze e voo ra l in novem ber en decem ber (20).
De vis wordt op drie ja a r g esla ch tsrijp . een gem iddelde lengte van 32 cm . ben een lengte van 50 cm .
Hij heeft dan
D ieren van acht à negen ja a r h eb
Specim ens van m e e r dan 10 ja a r worden
weinig aangetroffen (10).
In de gehele N oordelijke S tille Oceaan is de A la sk a pollak de b ela n g rijk ste k o m m e r cië le v is s o o r t en maakt ca 90 % van de totale vangst uit.
De jongste jaren w ordt
zowat 5 m iljoen t A la sk a
pollak gevangen (75 % in de Noordw estpacifiek, pacifiek).
25 % in de N o o rd oo st-
Dit is een verdubbeling van de vangsten in tien ja a r tijd.
De USSR (54 % ), v isserijlan d en .
Japan (32 % ) en K orea (7 %) zijn de voorn aam ste Ook E u rop ese fabrieksschepen brengen niet onbelang
rijke hoeveelheden aan (B .R .
Duitsland : 2 0 .0 0 0 t) (5).
De gem iddelde lengte bedraagt 40 cm voor een gewicht van 500 g (6).
3.
Het fileerrend em ent bedraagt ca 35 % (zonder huid) (12).
Sam enstelling.
A la sk a pollak is een m a g ere vis waarvan de sa m en stelling goed op deze van de andere kabeljauwachtigen gelijkt (tabel 1). T ab el 1 - Sam enstelling van het sp ie rw e e fse l van A lask a pollak en kabeljauw (23).
W ater %
Eiw it %
Vet %
As
A la sk a pollak
81, 2
16, 7
0, 8
1, 1
Kabeljauw
80, 9
16, 9
0, 6
1, 7
%
Vanuit diëtisch oogpunt gezien is de e sse n tië le a m in o zu ren sam en stellin g van de eiwitten belangrijk. dit gunstig vergelek en m et bv.
V o o r A la sk a pollak ligt
kabeljauw en k oolvis (P ollachiu s v ir e n s )
(tabel 2).
Op gebied van de voedingswaarde is A lask a pollak een hoog
w aardige vis. T abel 2 - A an deel van de esse n tië le am inozuren in de eiwitten van A lask a pollak,
Am inozuren
kabeljauw en koolvis (% ) (2 3).
A lask a pollak
Kabeljauw
K oolvis
Isoleucine
6, 3
4, 3
5, 6
Methionine
2 ,3
3 ,0
3, 3
Leucine
9, 9
6, 7
8, 6
1 1 ,0
8, 5
10, 6
F enylalanine
4, 3
3, 5
4, 0
Tryptofaan
1 ,2
1 ,2
1 ,0
Threonine
5, 8
3, 7
5, 0
Valine
6 ,9
5 ,0
6, 0
Lysine
4.
O rganoleptische eigenschappen.
De kleur van het rauw v isv le e s gaat van g rijsw it tot roos. sappig.
Na koken of bakken is de kleur wit en het v is v le e s m a ls en De textuur is hierbij m inder vast dan deze van kabeljauw.
A lask a pollak blijkt door de verbruiker goed te worden geaccepteerd. Uit enquêtes m et konsumentenpanelen in de B. R .
Duitsland uitgevoerd,
bleek de v is z e lfs hogere sc o re s dan kabeljauw te behalen (12).
5.
B ede rfk arakteristi eken.
<
A lhoew el A la s k a 'p ollak in Europa uitsluitend in diepge
vroren v o rm wordt g e k o m m ercia lizeerd ,
is een inzicht in de b e d e rf-
karakteristieken van de v is nuttig daar deze de eindkwaliteit van het diepgevroren produkt mede kunnen beïnvloeden.
A lask a pollak heeft vergeleken m et andere Gadidae een lage houdbaarheid. cap.
Dit is van technologisch standpunt een zw are handi
De v is geeft in m inder dan één dag een sterke geur a f wanneer
geen ijs wordt gebruikt.
Onm iddellijk afijzen is dan ook een absolute
noodzaak.
Niettem in is de m axim ale houdbaarheid gem iddeld slechts
één week,
vooral door de ongunstige evolutie van geur en textuur (19)
(21).
De visgrond blijkt h ier een ro l te spelen.
Z o vertoont A lask a
pollak van de B eringzee en de G olf van A lask a een duidelijk langere houdbaarheid dan de overeenkom stige vis vbbr de Canadese kust (17) (21).
Ook de grootte van de vis heeft invloed.
G ro tere specim ens
(m eer dan 60 cm) zijn versch illen de dagen langer houdbaar dan kleinere (13).
In verband m et de bepaling van de v ersh eid van A lask a pollak zouden het gehalte aan totale vluchtige zuren en aan trim ethylam ine de beste bederfindikatoren zijn (21).
G ezien aden osinetrifosfaat (A TP )
v e el vlugger wordt afgebroken dan in andere kabeljauwachtigen kan de bepaling van de in Japan v e el gebruikte K -fa k to r (verhouding hypoxanthine + inosine op het totaal gehalte aan nucleotiden) aantonen dat A lask a pollak z e e r v e rs w erd in gevroren (19).
T en slotte kan worden v erm eld dat de gelvorm ende eigenschap van technologisch standpunt gezien belangrijk is i. v. m. produktie van su rim i.
de
A lask a pollak v e r lie s t vlug deze eigenschap.
Na 4 dagen bewaren in ijs wordt een sterke achteruitgang genoteerd (19).
6.
Kw aliteit van diepgevroren A lask a pollak en file ts .
D iepvriezen is de b este metode om de uitgangskwaliteit van A lask a pollak te bewaren.
Niettem in dient te worden onderstreept
dat de houdbaarheid duidelijk k orter is dan bij andere kabeljauwachtigen. Na 6 maanden bij -2 0 ° C wordt de v is taai en droog en hij v e rlie st veel vocht bij ontdooien.
Daarenboven is de gelvorm ende eigenschap na
3 maanden verlo ren (19).
Een van de redenen voor de snelle achteruitgang van de kwaliteit is de vorm ing van dim ethylam ine (DMA) en een ekwivalente hoeveelheid form aldehyde uit trim ethylam ineoxyde (T M A O ), vloedig in z e e v isse n aanwezig is . invloed op de viseiw itten.
dat o v e r
Form aldehyde heeft een denaturenende
Een z e e r goede r e g r e s s ie (r = 0 ,8 0 ) werd
tussen het gehalte aan DM A (en dus form aldehyde) en de extraheerbare eiwitten,
die een m aatstaf voor de eiwitdenaturatie zijn ,
gevonden.
D eze denaturatie was m erkbaar vanaf een DM A gehalte van 2 - 2 , 5 mg N /1 0 0 g.
DM A kan een nuttige kwaliteitsindex voor diep
gevroren A la sk a pollak zijn . -1 0 °C
De grootste hoeveelheid DM A wordt bij
gevorm d (25) (26).
D iepgevroren A lask a pollak kan zonder m erk elijk lite itsv e rlie s ontdooid, (16).
kwa
gefileerd en terug ingevroren worden (2) (3)
E r werd h ierbij vastgesteld ,
dat de kwaliteit van het eind
produkt vooral van de omstandigheden van het eerste invriezen en van het ontdooien en m inder van het tweede in v rie sp ro ce s afhangen (3).
Het gebruik van een polyfosfaatbehandeling (indompeling in 10 % trip olyfosfaatoplossing gedurende 5 min. ) op de filets van ontdooide A lask a pollak verm inderde doeltreffend het voch tverlies. H ierbij werd 0, 1 % fosfaat (uitgedrukt in P^O^) opgenomen (11).
7.
Kw aliteit van diepgevroren gesep areerd e vis.
Met gratenseparator bekomen vispulp kent een nog sn elle re denaturatie van het v isv le e s door het intenser kontakt van de verantw oordelijke enzym en met T M A O en de eiwitten.
R eeds in 1959
vond het "Hokkaido Expérim ental F ish e rie s Station" echter dat deze sn elle
denaturatie kon worden verm eden door de bereiding van
surim i uit gem alen vis (18) (zie bijlage bekomen door het herhaald w assen,
1).
Het gunstig effekt wordt
w aardoor o. m . denaturerende k o m -
ponenten worden verw ijderd en vooral door het gebruik van zgn. "k ry o p ro te k to re n " (vooral polyfosfaten,
suiker en sorbitol).
T heragra chalcogram m a wordt in het Nederlands "A la s k a p olla k " of "A la sk a k o o lv is " genoemd. o fficiële visbenam ingen bestaan, o. m .
wordt de vis in de distributiesektor
ook "A la sk a kabeljauw " genoemd.
h ogere marktwaarde heeft,
D aar er evenwel in B elgië geen
G ezien kabeljauw norm aal een
kan hier toch de vraag worden gesteld of
de konsument niet kan worden m isleid .
De Codex A lim en tariu s laat
trouwens als "k a b elja u w " alleen Gadus morhua (Atlantische kabeljauw) Gadus ogac (Groenlandse kabeljauw) en Gadus m acrocephalus (kabeljauw uit de Still e Oceaan) toe (4).
T heragra ch alcogram m a is een k abel
jauwachtige m aar geen kabeljauw.
Het w are dan ook w enselijk dat
alleen één van de twee boven geciteerde benamingen zou worden w e e r houden.
G ezien da benaming "k o o lv is " niet erg k o m m er cie el is ,
blijkt
"A la s k a p olla k " voor het N ederlandstalig gebied het m eest aangewezen. Trouwens de gelijkluidende E n gelse benaming "A la s k a p olla ck " (ook "p o llo c k ") is op de w ereldm arkt u n iv e rse e l bekend.
In Frankrijk bestaan voor de m e e ste visso orten officiële benamingen (22). "lie u d 'A la s k a ", toegelaten.
Voor T heragra chalcogram m a is dit
m aar als verkoopsnaam is ook "c o lin d 'A la s k a "
Voor het F ran stalig landsgedeelte van B elgië zouden
d eze benamingen zonder problem en kunnen worden aangenomen.
Industriële bereiding van s u r im i.
Surim i wordt hoofdzakelijk uit A la sk a pollak b ereid en bestaat e sse n tie e l uit m echanisch g esep a reerd v is v le e s dat na w assen en toevoeging van zout en andere ingrediënten als grondstof voor allerhande eindprodukten dient, m e e st bekend is . geproduceerd.
o. m .
n am aak -k rab ,
het produkt dat in B elgië het
Surim i wordt reeds sedert de 15de eeuw in Japan
M eer dan één m iljo e n
ton wordt voor binnenlands v e r
bruik per ja a r g efa b riceerd en de uitvoer is in enkele jaren v e r d r ie voudigd (3 0 .0 0 0 t in 1984,
waarvan 150 t naar B elgië).
Er wordt ook
su rim i buiten Japan onder licen tie gemaakt (1).
De b ereid in gsw ijze van su rim i verloopt a ls volgt (fig. (14) (24). den.
2)
Het v is v le e s wordt m et k la ssie k e gratenseparatoren a fg e s c h e i
Het wordt daarna m inim um d riem a al m et koud w ater gew assen
en d rooggezw ierd.
Het w a ssen is belangrijk voor de kw aliteit ; het
verw ijd ert im m e r s bloed,
vet,
pigm enten ,
ook een deel van de oplosbare eiwitten, kunnen beïnvloeden.
aro m asto ffen ,
% ) toegevoegd om de g e l-
A ndere additieven zo a ls
so rbito l (4 %) en polyfosfaten (0 ,2 5
suiker (4 % ),
%) die als "c r y o p r o te c to r e n " op
treden en een goede bew aarbaarheid in diep vries v e rzek eren , eveneens ingem engd. (weinig),
a ls
die het la ter g e lp roces nadelig
Daarna wordt zout (1 -3
vorm ing te v erste rk e n .
enzym en,
worden
Surim i wordt ofwel rech tstreek s v e rd e r verw erkt
ofw el gedurende een zek ere periode in diepvries bewaard.
V ijftig procent wordt trouwens op zee geproduceerd,
hetgeen diepvries
noodzakelijk maakt. Het ren dem en t.bed raagt 2 5 tot 30 % uitgaande van gehele v is.
De kwaliteit van su rim i wordt voo ra l door drie faktoren bepaald,
m et nam e witheid,
vastheid en e la sticiteit (gelvorm ing).
hangen a f van de gebruikte v is s o o r t, lo g isch e konditie (seizo en ,
D eze faktoren
de versh eid sg ra ad en de b io
visgrond) van de v is .
F ig .
2
D iep v rieso p slag en v e rv o e r Bereiding van su rim i (24).
In du striële bereiding van n am aak -k rab (14) (1 5 ).
Figuur 3 geeft het produktieschem a w e e r. in een cutter m et d iv erse ingrediënten (ze tm e e l, en w ater verm engd (A ).
eiwit,
S urim i wordt
a rom astoffen)
De bekomen pasta wordt dan geëxtrudeerd (B)
en kom t a ls een lint op een transportband terecht (C). koagulatie van de eiwitten te bekom en,
O m de nodige
wordt het produkt verw arm d (D).
Het produkt wordt vervo lg en s in dunne repen gesneden (E) en g e to r sadeerd ("to u w v o rm in g ") (F ).
Uit een afzonderlijke lijn (G) wordt m et
kleu rstoffen verm engd su rim i aan de buitenkant aangebracht. dertijd wordt een verpakkingsfolie toegevoegd. dan op maat gesneden (H) en gekookt (I). verpakt (K). verkoop),
T e r z e lf-
De "k r a b s t ic k s " worden
Na koelen ( j ) worden z ij
Z ij worden dan tenslotte ofw el vacuum verpakt (v e rse
diepgevroren of ingeblikt.
Naast n am aak-krab zijn vele andere surim iprodukten m o g elijk , vorm .
afhankelijk van de gebruikte sm aakstoffen en de gekozen
Z o is o. m .
nam aak -S t.
Jakobsschelp op de m arkt.
D eze
produkten die feite lijk door "h e r te x tu r a tie " van het v is w e e fs e l ontstaan, worden globaal "s u r im i-a n a lo g e n " genoemd.
H ier volgen twee voorbeelden van recepten voor de bereiding van n am aak -k rab :
- V oorb eeld
1 (8) : su rim i van A la sk a pollak zout
5 0 ,4 5 % 1 ,6
z e tm e e l
6
wit van ei
8
k rabarom a
0, 7
krabextrakt
1 ,7
natrium glutam inaat (MSG)
0, 5
rijstalk oh ol (sake)
1
kleu rstoffen
0, 05
w ater
30
- V oorb eeld 2 (15) : su rim i van A la sk a pollak
80 %
zout
2 ,2
aardap pelzetm eel
2 ,4
natrium glutam inaat (MSG)
0, 2
glycine
1, 6
O^-alanine
0 ,8
so rbito l
0, 8
rijstalk oh ol (sake)
2 ,4
k rabarom a
0 ,4
krabextrakt
1 ,2
wit van ei
8
De surrogaten van echte krab o f andere s c h a a l- en weekdieren blijken gunstig door het publiek te worden onthaald. sm aak en textuur vallen goed m ee en de duidelijk
la g e re p r ijs
De -
(het echte produkt kost twee tot d riem a al duurder) - lijkt van d o o r slaggevende aard te zijn.
A lhoew el de su rim i-a n a lo gen diëtisch gezien h oog waardig te noemen zijn ,
blijven zij toch namaakprodukten.
r ijst dikwijls een p ro b leem ; de gebruikte benaming.
H ier
N am aak-krab
is geen krab en zou dan ook niet a ls dusdanig verkocht m ogen worden. De konsument m oet duidelijk kunnen v astste lle n dat het niet om echte krab gaat.
K F ig .
3
B ereidin g van n am aak-krab (14).
B ib lio g ra fie .
(1) A nom .
(1985) : Le su rim i,
(IF R E M E R , (2) Babbit,
la pâte à tout faire ?
Equinoxe
Nantes), (5), 3 6 -3 9 .
J. ,
K oury,
B .,
Groningen,
H.
en Spinelli,
J (1984) :
O bservations on re p ro c e ssin g frozen A la sk a pollack (T heragra C h alcogram m a), Journal of Food Science _49, (3) Choe,
W. ,
P ark ,
Y. ,
L ee,
K. ,
Chang,
D.
3 2 3 -3 2 6 . en K im ,
M.
(1975) :
F a cto rs involved in thawing of frozen A la sk a pollack and refreezin g of the fille t,
Bulletin of the Korean F is h e r ie s S ociety j!,
1 0 7 -1 1 7 .
(4) C om m ission du Codex A lim en tariu s (1982) : Codex A lim en tariu s V o l.
V - N o rm es Codex pour le s p oisson s et le s produits de la
pêche,
le E d .,
(5) F. A . O.
F . A . O .,
R o m e.
(1986) : Y earbook of fish ery sta tistics
F . A . O. ,
1984 - V ol.
59
R om e.
(6) F ish e rie s D evelopm ent D ivision (1981) : C o m m e rc ia l fish sp ecies of the P a cific coast and A la sk a , W ashington, (7) Grant,
W.
M arine F is h e r ie s S e rv ic e,
Seattle,
U. S .A . en Utter,
W a lle y e pollack,
F.
(1980) : B ioch em ica l genetic variation in
T h eragra C h alcogram m a : population structure
in the Southeastern Bering Sea and the G ulf of A la sk a , Journal o f F ish e r ie s and Aquatic Sciences 3J7, (8) H an-C hing,
L.
Canadian
1 0 9 3 -1 1 0 0 .
(1984) : V a lo risa tion du poisson et p ersp e ctiv e s de
développem ent de nouveaux produits : la texturation de chair de p oisson ,
Science et P êch e,
M a ritim e s (347), (9) Hart,
J.
3 -8 .
S.
en H irschhorn,
Bulletin 77, Y.
F is h e r ie s R e se a rch
Bulletin 180.
T h eragra C h alcogram m a,
(11) Kang,
de l'Institut des P êch es
(1973) : P a c ific F ish e s of Canada,
Board of Canada, (10) Hughes,
Bulletin
G.
(1979) : B iology o f W a lle y e pollack,
in the W e ste rn G ulf of A la sk a ,
F ish e ry
2 6 3 -2 74.
en P ark,
Y.
(1975) : E ffe c ts of condensed phosphates on
the dénaturation o f A lask a pollack m u sc le during refreezin g and cold storage.
Bulletin o f the K orean F is h e rie s S ociety, _37,
45.
(12) K a rl,
H .,
Manthey,
M.
en S ch reib er,
W.
(1983) : Untersuchungen
an gefro stetern A lask a P ollock (T heragra ch alcog ra m m a ), w irtschaft 63^, (13) K ra m e r,
D.
F le is c h -
9 6 5 -9 6 7 . en Nordin,
D.
(1980) : Storage c h a ra c te ristic s of
sm a ll and la rg e W a lle y e pollock (T heragra ch alogram m a) held in ice ,
Canadian Journal of F ish e rie s and Aquatic S cien ce,
17,
1 4 5 8 -1 4 6 2 . (14) L ee ,
C.
(1984) : Surim i p ro ce ss technology,
Food T echnology (11),
Y .,
(1985) : Surim i
6 9 -8 0 . (15) M iyake,
H irasaw a,
Y.
en M iyam obe,
M.
technology of kneaded product m anufacturing, D igest (6), (16) N elson,
3 1 -3 4 .
R.
(1983) : Double freezin g pollock is tested in A la sk a lab,
M arine F ish e r ie s Review 4 5 , (17) N elson,
Infofish M arketing
R.
en M iyauchi,
D.
1 0 -1 2 . (1976) : P réserv a tio n and quality
c h a ra cte ristic s of A lask a bottom fish and te sts on m inced pollock flesh ,
National M arine F ish e r ie s S e rv ice,
P a cific U tilization
R e se a rc h Center P r o c e s s e d R eport S -7 6 1 . (18) N ishiya, (19) Okade,
K.
(1962) : Japans Patent 306857 : geciteerd door (19).
M.
en Noguchi,
E.
A la sk a pollack in Japan,
in : R .
Fishing News (Books) Ltd, pp.
(1974) : Trends in the utilization of K reu zer (Ed) : F ish e ry P rod u cts,
W e st B yfleet,
S urrey,
England
1 8 9 -1 9 3 .
(20) P ark,
B .,
Hue,
J.
of A la sk a pollock, Sea of K o rea .
K. ,
H.
(1979) : Spawning and m aturity
T h eragra ch alcogram m a (P alla s) in the Eastern
Bulletin of F is h e rie s R e se a rch and Developm ent,
A gença Busan 2 2 , (21) Reppond,
en K im ,
3 3 -3 8 .
B ullard,
F.
en C ollin s,
T h eragra chalcogramma : P h y sica l,
J.
(1979) : W a lle y pollack,
ch em ical and sen so ry changes
when held in ic e and in carbon dioxide m odified re frig e ra te d s e a w ater,
F ish e r y Bulletin,
77,
4 8 1 -4 8 8 .
(22) République F ra n ç a ise (1982) : A r r ê té du 16 m a rs
1982
: N om s
français o ffic ie ls et dénominations de vente a d m ises des p oisson s m a rin s. 1982,
Journal O fficiel de la République F ra n ç a ise du 17 m a rs
pp 2 7 5 3 -2 7 6 1 .
(23) Sidwell,
V.
fin fish es,
(1981) : C h em ical and nutritional com position of
w h ales,
cru sta cea n s,
Departem ent of C o m m e rc e , NMFS F /S e c (24) Suzuki,
I.
protein. (2 5) Tokunaga,
-
11,
pp.
m ollu sk s and their prod^icts.
NO AA T ech n ical M em orandum
85 en 154.
(1981) : F rozen m inced m eat (su rim i) in fish and k r ill Applied Science, T.
Ltd,
London pp.
1 1 5 -1 4 7 .
(1974) : The effect o f décom position products of
trim eth ylam in e oxide on the quality o f frozen A la sk a pollack fillet - Bulletin of the Japanese S ociety o f ScientiRc F ish e rie s 40,
1 6 7 -1 7 4 .
(26) Tokunaga,
T.
(1980) : B ioch em ica l and food scien tific study on
trim eth ylam in e oxide and its related substances in m arin e fish e s. Bulletin of the Tokai R égional R e se a rc h L ab oratory N°
101.
f^pro-fotografie C.L.O. Gènt Burg. van Gansberghelaan, 96 9220 ^retbeke
