Agrarisch ondernemerschap, innovatie en financiering Ruud Huirne, directeur F&A Nederland
Rabo posities agrarische sector per sector stabiel tot licht dalend (* EUR mln)
2
Kredietverlening 2013 • Verstrekkingen
• Melkvee • Glastuinbouw • Akkerbouw • Varkens
€ 3,125 miljard waarvan: € 1,525 miljard € 500 miljoen € 350 miljoen € 210 miljoen
• Reguliere aflossingen
€ 1,450 miljard (gem. looptijd 17 jaar) • Extra aflossingen € 1,420 miljard • Ruim 13.000 aanvragen goedgekeurd (ruim 95% van in behandeling genomen aanvragen)
Er wordt volop geïnvesteerd om op hoger kwaliteitsniveau te komen
3
Banking for Food
Toegang tot:
Financiering Kennis Netwerken Beschikbaarheid voedsel vergroten
Toegang tot voedsel verbeteren
Stimuleren gezonde voeding
Stabiliteit verhogen
Vijf concrete prioriteiten voor NL Mate van impact
Investeren in prioriteiten Investeren in prioriteiten
Aanjagen van activiteiten
Grondstoffengebruik Arbeidsomstandigheden
Grondstoffengebruik
Bodemkwaliteit
Gezonde voeding Scherpere bemestingsnormen
Gezonde voeding
Voedselverspilling Productiviteit
Voedselverspilling Dierenwelzijn en gezondheid
Rentabiliteit
Eerlijke handel
Voedselveiligeid
Productiviteit
Geen investeringen
Geen prioriteit
Mestprobleem
Biodiversiteit
Broeikasgas (emissies in de lucht)
Rentabiliteit Financiering landbouwgrond Vitaliteit landelijke gebieden
Voedselveiligheid, track & trace
Biodiversiteit Verpakkings(afval)
Mate van relevantie voor klanten
Gezonde voeding
Vijf concrete prioriteiten voor NL Mate van impact
Investeren in prioriteiten Grondstoffengebruik Investeren in issues
Aanjagen van activiteiten
Gezonde voeding Grondstoffengebruik Vitaliteit
Voedselverspilling Voedselverspilling
Productiviteit Productiviteit
1. Verantwoorde productiviteit 2. Houdbare rentabiliteit
Rentabiliteit
Geen investeringen
Geen prioriteit
3. Minder voedselverspilling
Rentabiliteit
4. Verduurzamen van grondstoffengebruik 5. Stimuleren gezonde voeding
Mate van relevantie voor klanten
Algemeen beeld Oriëntatie van veel (jonge) boeren ligt op inzet en presteren • Harde werkers, van oudsher veel bezig met werken, uren maken en resultaat halen • Dat gaat ten koste van: • Aandacht voor samenwerken en netwerken • Aandacht voor vernieuwingen in de sector en opleiding Resultaatgericht
Algemeen Jonge Agrariërs
Relatiegericht
Vakmanschap
7
De ondernemer centraal Markt/Consument
Flexibiliteit Benutten eigen kwaliteiten
Draagvlak maatschappij
Ondernemer Positie in de keten
Afdekken risico’s Rendement
Verduurzaming
Omgeving
Niet-competitief
Complex dynamisch
Hypercompetetief
Extreem turbulent
Hoog
Bestuurbaarheid
Flexibel
Planmatig
Rigide
Chaotisch
Laag Beperkt
Managementvaardigheden
Uitgebreid
Conclusies flexibiliteitsscan • Omgeving relatief onvoorspelbaar ervaren
• Ondernemers zijn operationeel erg flexibel − Technologie biedt voldoende flexibiliteit
− Vernieuwen loont − Best presterende bedrijven hebben vooral goede antennefunctie
• Land- en tuinbouw scoort laag op strategische flexibiliteit − Bedrijfscultuur conservatief
• Meeste ondernemers hebben bedrijf niet goed afgestemd op
omgeving
Rabobank Nederland
Omgevingsturbulentie • Omgeving vraagt nu al om meer flexibiliteit van bedrijven • Omgevingsturbulentie neemt eerder toe dan af…
Rabobank Nederland
Vier mogelijke werelden in 2030 Harmonie
Lente
Zomer
dynamisch harmonieus
samen naar beter
Evolutie
Revolutie
Winter
Herfst
behoudend winter traditioneel
chaotisch vijandig
Conflict
Huidige en vereiste flexibiliteit Huidig
Hoog
Laag
Nu Vereist
W Weinig turbulentie
Routiniseren
Z
L
H
Veel turbulentie
Flexibiliseren
Financieren van agrarische bedrijven • Conjunctuur onafhankelijk
• Passend bij de ondernemer • Lange termijn continuïteit • Door ontwikkelen bedrijf
• Niet zonder liquiditeitsplanning • Geen speciale goedkope producten • Wel optimale begeleiding en aandacht
In hoogconjunctuur scherp blijven!
Zakelijk financieren in de toekomst Trends • Vraag naar leningen stijgt op de middellange termijn • Aanbod leningen stagneert door balanskrapte banken en noodzaak tot
vergroten buffers (Basel III) • Winstgevendheid banken staat onder druk • Opkomst alternatieve financieringspartijen (private placements, crowdfunding, supply chain financing, kredietunies etc) • Veranderende klantwensen
Er ontstaan nieuwe rollen in de financieringsketen Bank is meer dan doorgeefluik van krediet 15
Het speelveld
Innovaties financieren: credo ’stapelen moet’ Gezamenlijk innovaties financieren: -
-
Er zijn veel fiscale voordelen voor de klant die kapitaalsbehoefte verlagen Gebruik bestaande producten die worden verstrekt door bijvoorbeeld de regionale ontwikkelingsmaatschappijen, provincies, gemeentes en andere financiers Ken de financieringsproducten en zet ze ook op het juiste moment in Maak gebruik van regelingen van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO, voorheen Agentschap.NL) Ken je quattro helix: Kennisinstituten, partners, incubators
Expertise opbouwen, innovatief financieren, netwerken
De financieringstoolbox
Dank voor uw aandacht! Samen sterker, dat is het idee!
