www.denf.nl
1
www.denf.nl
2
Agenda g • Inleiding • Drieluik in veiligheid • Veiligheidscultuur • Groepsgedrag • Gedrag beïnvloeden • Af en aanspreken • Aan de slag
1
Drieluik in veiligheid
www.denf.nl
3
Drieluik in veiligheid Opdracht
Vraag 1: Nu zijn er 3 ongevallen met letsel per dag. Maak een lijst van beheersmaatregelen om dit kruispunt in India ongevalsvrij te krijgen? Houdt rekening met de onderstaande punten. • Vanuit techniek • Vanuit organisatie en procedures • Vanuit gedrag
www.denf.nl
4
2
Drieluik in veiligheid Bij evenementen
Techniek Terrein-indeling, Hekken, Toegangspoortjes, Toegangspasjes, Informatieborden, Verkeersborden, Flyers Organisatie Risicoanalyse, Publieksonderzoek, Capaciteitenanalyse, Coördinatie, Stakeholders management, Communicatiematrix , Veiligheidsplan, BHV, EHBO, Ontruimingsplan, Afvalbeheer, Toegangscontrole, Verkeersplan, Social media, Informatiebeheer Gedrag en Cultuur Commitment Stakeholders en competenties, Risicobewustzijn en -perceptie, Attitude, Communicatie, Toezicht houden, Ordehandhaving, Groepsgedrag, Gedragsbeinvloeding
www.denf.nl
5
Veiligheidscultuur Veiligheidscultuur wat is dat?
Collectief bewustzijn ?
Optelsom van gedrag ?
Gedeelde overtuigingen ?
www.denf.nl
6
3
Veiligheidscultuur Gelaagdheid van cultuur Van buiten naar binnen: Volgens Sanders & Neuijen • • • • •
Symbolen Helden Rituelen Waarden Grondbeginselen
Volgens Edgar Schein • • •
Artefacts Espoused values Shared assumptions
www.denf.nl
7
www.denf.nl
8
Veiligheidscultuur
4
Veiligheidscultuur • Eigen organisatie ij (3+ (3 jaar) j ) Veiligheids • Lange termijn -cultuur
• Evenementen organisatie Veiligheids • Korte termijn (0 – 1 jaar) -cultuur
• Bezoekers evenement Veiligheids • Zeer korte termijn (1 dag) -cultuur
www.denf.nl
9
Groepsgedrag Kopieergedrag -
Film Asch Begint al in onze jeugd Gaat door in ons werkzame leven Gedrag waar anderen voor beloond worden, wordt overgenomen (bv. Gedrag van de leider)
www.denf.nl
5
Groepsgedrag Kopieergedrag Medewerkers zijn geneigd om het gedrag van gg g leidinggevenden of managers over te nemen of dat van collega´s die zij als machtig zien (informele leiders)
Experimenten hebben aangetoond dat mensen meer bier drinken als hun vrienden ook meer bier drinken.
www.denf.nl
Groepsgedrag Experiment •
Een willekeurige groep proefpersonen wordt ingedeeld in 2.
•
Groep 1: kreeg opdracht om rol van manager te spelen in fictief kantoor.
•
Groep 2: kreeg opdracht om rol van klerk te spelen.
•
Na 2 uur einde experiment.
•
Daarna vragenlijst om zichzelf en anderen tebeoordelen:
Vragenlijst aan het eind: Personen uit groep 1 beschreef zichzelf als intelligenter, daadkrachtiger, succesvoller e.d.
www.denf.nl
12
6
Groepsgedrag Experiment Willekeurig wordt een groep proefpersonen ingedeeld in 2 groepen. Reeds binnen enkele minuten vinden de volgende effecten plaats: •
We vinden de andere groep homogener (generaliseren)
•
Andere groep is slechter (hierdoor beter gevoel over onszelf)
•
Vijandige gevoelens mogelijk
•
Discriminerende acties mogelijk
•
Neiging is sterker als onze eigen groep klein is
•
Oorzaken O k bi l i h (evolutie), biologisch ( l ti ) klassiek kl i k leren l ( (positieve iti emoties ti bij onze groep), operant conditioneren (bekrachtigd door groepsleden), cognitief (zelfbeeld zo positief mogelijk)
!
Barrieres verdwenen pas en vriendschappen ontstonden pas als groepen gedwongen werden samen aan projecten te werken.
www.denf.nl
13
Groepsgedrag
•
Sociale facilitatie (opwinding)
•
Sociaal lanterfanten
•
Conformisme (lijnen Asch, 75 %)
•
Helpen (verwatering van verantwoordelijkheid, intercom met 1, 2 of 5, epilepsie, 85 %, 62 % en 31 % ook sneller)
•
Deindividuatie (bendes, hooligans)
www.denf.nl
14
7
Gedrag beinvloeden Gedrag is voor een groot deel onbewust, aangestuurd door prikkels uit de omgeving Prikkels P ikk l Overtuigingen Bewustzijn Gedachten Attitude Intenties Competenties
Gedrag waarnemen
Eigen interpretatie
Actie Gedrag
Gedachte
www.denf.nl
15
Gedrag beinvloeden Oude deel Reptielenbrein = kleine hersenen: Stuurt onbewust gedrag aan, de controle over automatische handelingen. Zoogdierenbrein = limbisch systeem = deel grote hersenen: Activeert emotie hieromheen en het emotionele geheugen Cortex = hersenschors om de hersenen Nieuwe deel Stuurt bewust gedrag aan, bedenkt de juiste argumenten bij ons gedrag: bewust nadenken en is goed in het aanleren van nieuwe taken. Het oude deel stuurt op onbewust gedrag en het nieuwe deel op bewust gedrag. Om te overleven (ademhalen, reflex etc.) zijn de meeste gedragingen onbewust. Omdat de meeste gedragingen onbewust zijn, is gedrag zo moeilijk aan te passen. www.denf.nl
16
8
Gedrag beinvloeden Bewuste intentie
Waarden Overtuiging Motivatie
Onbewuste handeling
Bewuste reflectie
Keuze Doel
Plan Project Taak
Prikkels (Omgeving & Sociale invloeden)
Perceptie filters
Handeling (reactie of gewoonte)
Effect van handeling (intern of extern)
Bewuste Reflectie
Verklaren (cognitieve dissonantie)
Opslag LTG
Conditionering (klassiek of operant)
Volgende situatie, leren
Onbewuste conditionering
www.denf.nl
17
Gedrag beinvloeden Korte termijn gedragsveranderingen
Controle
Druk
Sancties
www.denf.nl
18
9
Gedrag beinvloeden Korte termijn gedragsveranderingen Gehoorzaamheid (Milgram; 15 – 450V, 450V 75V kreunt, kreunt 150V eis, eis 300V weigert; niemand onder 300V, 65 % door tot 450 V)
www.denf.nl
19
Gedrag beinvloeden Korte termijn gedragsveranderingen (Robert B. Cialdini) •
Aardig zijn.
•
Een reden geven. ‘omdat’.
•
Deel een verzoek op in meerdere kleine verzoekjes.
•
Voet in de deur techniek.
•
Commitment en consistentie. Zorg dat ze ‘ja’ zeggen.
•
Deur in het gezicht techniek.
•
Contrast in perceptie.
•
Wederkerigheid.
•
Lijk op de ander.
www.denf.nl
20
10
Gedrag beinvloeden Lange termijn gedragsverandering 1. 2. 2 3. 4. 5. 6.
Veranderen van perceptie van risico’s Mensen leren hoe de M l h d aandacht d ht te t richten i ht De omgeving veranderen Klassieke conditionering: communicatie Leidinggevenden leren gedrag te sturen Leidinggevenden bewust leren werken met groepsprocessen en gedragsbeïnvloeding 7. Veranderen van overtuiging
2.3.1. en 2.3.3 4.2 42 4.3 4.4.1 4.4.1.2 4.4.2 4.8.1
www.denf.nl
21
Aanspreken Oefening: Feedback geven GGGC OBSERVEER GEDRAG
Geef je waarneming (“Ik zie dat je ….”) en stop eventueel de onveilige handeling Geef aan welke gevoel dit gedrag jou geeft (“Daar wordt ik blij van”/ “dat maakt me nogal angstig”)
GEVOEL
Geef aan wat het mogelijke gevolg van dit gedrag kan zijn en hoe het anders/beter kan
GEVOLG
CHECK
Check of je boodschap is overgekomen , spreek af en bedank elkaar
www.denf.nl
11
www.denf.nl
23
Workshop In groepen aan de slag. Ga de gepresenteerde theorie nog eens na en bedenk op welke Wijze u deze kunt inzetten om de veiligheidscultuur te beïnvloeden van: 1. Uw eigen organisatie 2. Het netwerk dat het evenement organiseert 3. De menigte tijdens het evenement Plenaire presentatie
www.denf.nl
24
12
Afsluiting
Nog vragen of opmerkingen?
www.denf.nl
25
www.denf.nl
26
13
