ALFABEELD SAMEN WERKEN AAN VEILIGHEID. Veiligheid: gedrag maakt het verschil

ALFABEELD SAMEN WERKEN AAN VEILIGHEID

Veiligheid: gedrag maakt het verschil De toenemende aandacht voor mens en milieu betekent dat een slechte veiligheidsperformance grote consequenties kan hebben voor uw concurrentiepositie of uw aantrekkelijkheid als werkgever. Daarom verzorgt Alfabeeld sinds 1996 diverse trainingen en cultuurtrajecten op het gebied van veiligheid. Dit doen wij voor diverse opdrachtgevers die werkzaam zijn in de logistiek, de (petro)chemie maar ook in de voedingsmiddelenbranche. Wij richten ons primair op de gedragskant van veiligheid. Wij realiseren cultuurveranderingen waarbij veiligheidsbewustzijn centraal staat. Het resultaat is dat medewerkers uit alle lagen van de organisatie zich verantwoordelijk voelen voor veiligheid binnen hun bedrijf.

Onze filosofie Uit ongevallenanalyses blijkt dat veiligheid niet alleen te realiseren is door geclassificeerde techniek en goed functionerende beheerssystemen, maar met name ook door het veiligheidsbewust handelen van het management en de mensen op de werkvloer. Een positieve veiligheidscultuur op alle niveaus binnen een bedrijf is daarbij van wezenlijk belang. Een positieve veiligheidscultuur is opgebouwd uit drie elementen: veiligheidsgehoorzaamheid, risicobewustzijn én veiligheidsbewustzijn.

De ALFABEELD Veiligheidspiramide

Veiligheidsgehoorzaamheid betekent dat medewerkers zich aan de regels houden. Risicobewustzijn houdt in dat medewerkers zich bij hun werkzaamheden bewust zijn van de risico’s, die hieraan verbonden zijn en daar (proactief) op anticiperen. We spreken van veiligheidsbewustzijn als regels en risico’s door alle medewerkers worden nageleefd, ervaren (getoetst) en verbeterd. In een veiligheidsbewuste organisatie is er op alle niveaus sprake van feedback: over individueel handelen, over risico’s en over de veiligheidsregels en –systemen.

Onze aanpak De verrassende en effectieve aanpak van Alfabeeld brengt veranderingen teweeg binnen alle lagen van een organisatie. Leren-door-doen staat centraal. Onze instrumenten zijn onder meer training, coaching, werkconferenties, veiligheidsevenementen, train-de-trainer opleidingen en on-the-job-coaching.

Onze diensten Om een verandering te weeg te brengen is het belangrijk om een sense of urgency en draagvlak te creëren. Dit doen wij met onze veiligheidscultuurmetingen. Het resultaat van zo’n meting is dat enerzijds heel duidelijk wordt waar de kracht en de verbeterpunten binnen de organisatie liggen, en anderzijds dat er door het betrekken van verschillende gremia tijdens de meting al draagvlak voor verandering ontstaat binnen de organisatie. Onze jarenlange ervaring leert dat cultuurveranderingen beginnen bij het management. Zij moeten de lijn uitzetten, het goede voorbeeld geven en hun medewerkers motiveren. Om het management deze rol aan te leren, bieden wij Safety Leadership programma’s aan. Een verandering is echter kansloos als deze niet wordt gedragen door de werkvloer. Daartoe leiden wij onder meer sleutelfiguren binnen uw organisatie op in de rol van veiligheidsambassadeur of als veiligheidscoach. Concreet bieden wij de volgende diensten aan:  Veiligheidscultuurmetingen  Training VOR 2.0  Veiligheidsbewustzijnstrajecten  Veiligheidsevenementen  Veiligheidsambassadeur Opleiding  Teamworkshops (o.a. Van Klagen naar  ‘Safety Leadership’ programma’s Aandragen en Vertrouwen en Veiligheid)  Implementatietraject ‘Life Saving Rules’  Interactieve en inspirerende toolboxen  Veiligheidsaudits

ZEKERINGSTRAAT 36 C, POSTBUS 20588, 1001 NN AMSTERDAM, TELEFOON: 020 - 686 4600, FAX: 020 - 686 8425 E-MAIL: [email protected] RABOBANK 11.87.93.047 K.v.K. AMSTERDAM 33.291.079 1


Werken aan veiligheidsbewustzijn: veiligheidsopleidingen gegeven door eigen medewerkers Doel Het doel van een organisatiebreed veiligheidstrainingsprogramma is het ontwikkelen van een cultuur waarin veiligheid (en eventueel gezondheid of milieu) centraal staat of blijft staan. Werknemers van verschillende afdelingen komen in zeer interactieve sessies bijeen om zich te buigen over het thema veiligheid onder begeleiding van intern opgeleide trainers. Onze ervaring is dat een training gegeven door eigen collega’s, een groot draagvlak met zich meebrengt voor de deelnemers aan de training.

Aanpak 1. Ontwikkeling veiligheidsprogramma In samenwerking met uw organisatie wordt een veiligheidsprogramma op maat gemaakt. Op basis van de kwesties op het gebied van veiligheid (en eventueel milieu en gezondheid) die in uw organisatie spelen ontwikkelt Alfabeeld de verschillende onderdelen van het trainingsprogramma.

2. Korte interne trainersopleiding Een aantal enthousiaste werknemers van verschillende afdelingen in een training opgeleid tot trainer om de veiligheidstraining aan hun collega’s te gaan geven. Onze ervaring is dat deze vrijwilligers in hun nieuwe rol met veel enthousiasme en toewijding veiligheid uitdragen aan hun collega’s, gedurende het traject maar ook daarna.

3. Veiligheidstraining In teams van ongeveer drie vrijwillige trainers wordt de veiligheidstraining gegeven aan werknemers van verschillende afdelingen van de organisatie zodat zoveel mogelijk verschillende ervaringen met betrekking tot veiligheid gedeeld worden.

Programmaonderdelen De veiligheidstraining wordt op maat gemaakt. Hieronder enkele mogelijke onderdelen: 

Aanscherpen van veiligheidsregels aan de hand van fotomateriaal



Elkaar op een prettige manier aanspreken op (onveilig) gedrag; regiemodel & korte rollenspellen



Een bordspel rondom de veiligheidsregels. Een manier om naast bewustwording van de veiligheidsregels ook aandacht te besteden aan milieu, gezondheid en communicatie



Routineoefening waarin de aandacht gevestigd wordt op de voor- en nadelen van routine



Oefening met discussie over het melden van onveilig gedrag (near-misses)



Het doen van een Risico-inventarisatie op de werkplek aan de hand van 8 energiebronnen met behulp van een fotocamera; na afloop worden de risico’s beoordeeld op kans (mate van voorkomen) en effect



Alfabeeld Best Practice film waarin verschillende bedrijven laten zien hoe ze met veiligheid omgaan; de lessen en tips worden toegepast op uw organisatie



Maken van een TRA (Taak / Risico analyse) of een LMRA (laatste minuut risico analyse)



Klagen of (aan)dragen; medewerkers worden persoonlijk uitgedaagd om klaaggedrag om te zetten in aandragen waarmee de (veiligheids-)cultuur binnen de organisatie wordt aangepakt



Een simulatie van een werkproces waarbij veiligheidsprocedures en goed samenwerken een grote rol spelen



Opleiding tot veiligheidsambassadeur Mensen die in teams werken leren veel van elkaar en nemen gemakkelijk dingen van elkaar over, daarom heeft Alfabeeld de afgelopen jaren voor meerdere opdrachtgevers veiligheidsambassadeursprogramma’s opgezet en gevoerd. Deze programma’s zijn gericht op het opleiden en ondersteunen van actieve, positieve medewerkers die het leuk vinden om als veiligheidsambassadeur een belangrijke rol te spelen bij het handhaven of verbeteren van de veiligheidssituatie op het werk.

Doel Het doel van het ambassadeursprogramma is om enkele gezichtsbepalende medewerkers als ambassadeurs in te zetten bij het ontwikkelen van een cultuur waarin veiligheid (en eventueel gezondheid of milieu) centraal staat of blijft staan. Het programma helpt en ondersteunt deze medewerkers bij het invullen van hun rol als veiligheidsambassadeurs.

Selectie van de deelnemers Deelname aan het programma is vrijwillig. Medewerkers met het ideale profiel voor een veiligheidsambassadeur hebben een positieve, kritische en daadkrachtige houding en een ‘klik’ met veiligheid die niet bang zijn om het goede voorbeeld te geven en voor de groep te staan. Selectie vindt plaats door vrijwillige aanmelding of door voordracht door collega’s, de eigen leidinggevende of het management.

Rol van de veiligheidsambassadeurs De veiligheidsambassadeurs gaan gedurende langere tijd veiligheidsonderwerpen op een leuke, soms onverwachte manier aan de orde stellen. Het kan zijn dat ze tijdens een werkoverleg een bepaalde zaak op een verassende manier aan de orde stellen. Of ze organiseren een korte workshop of een toolbox waar aandacht gevraagd wordt voor veiligheidszaken, waarbij ze zelf de bijeenkomst leiden. Of ze spreken op een plezierige maar effectieve manier hun collega’s rechtstreeks aan op onveilige handelingen of situaties. Hun rol is om op een informele prettige manier aandacht te vragen voor veiligheid en daarmee het veiligheidsbewustzijn gedurende een langere periode te versterken.

Aanpak De ambassadeurs worden on-the-job opgeleid volgens het train-de-trainer principe. Voorafgaand aan elke toolbox of training die de ambassadeurs geven, is een train-de-trainer sessie. Hier oefenen de ambassadeurs met de inhoud en de presentatie van de toolbox en oefenen ze met belangrijke trainersvaardigheden. Daarnaast komen gedragsgerichte interventies aan de orde zoals ‘symbolisch voorbeeldgedrag’ of het aanspreken van collega’s op bepaald gedrag. Vervolgens geven ze de toolbox aan hun collega’s, waarbij ze in het begin worden gecoacht door een Alfabeeld trainer. Na enige tijd leren ambassadeurs ook zelf korte teamgerichte workshops te ontwikkelen en geven. Daarnaast leren de veiligheidsambassadeurs om in hun teams diverse veiligheidsthema’s aan de orde te stellen. De opleiding bestaat grotendeels uit ‘action learning’. Dat wil zeggen dat er ‘al doende geleerd wordt’. Hiervoor organiseren wij bijvoorbeeld gedurende een half jaar periodiek een korte bijeenkomst om ervaringen uit te wisselen en nieuwe thema’s te bespreken en uit te werken. Gedurende het traject raken de ambassadeurs steeds meer vertrouwd met allerlei interventies die zij in hun team kunnen inzetten en ontwikkelen ze zich in hun veiligheidsrol.



Safety Leadership: training voor (middel-)management Gedrag van leidinggevenden wordt vaak overgenomen door hun medewerkers. Zo ook, als het gaat om veiligheid. Veilig werken door medewerkers begint met goed voorbeeldgedrag van hun leidinggevenden. Leidinggevenden dienen op de hoogte te zijn van nieuwste ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en deze over te brengen op hun medewerkers. Goede ‘safety leaders’ creëren een grondig veiligheidsbewustzijn bij hun medewerkers en spreken hen op een prettige doch effectieve manier aan wanneer zij onveilig werken. Uitgangspunt is oprechte betrokkenheid bij de veiligheid van de medewerker. Alfabeeld heeft ervaring met het opleiden van middelmanagement tot ‘safety leaders’, die de veiligheid van hun medewerkers op een actieve manier bewaken en verbeteren.

Programmaonderdelen Safety Leadership Inhoud en doel: 

De essenties van Safety Leadership; gedrag, houding en vaardigheden



Stimuleren van medewerkers om eigenaarschap te tonen bij veiligheidskwesties



Het tonen van voorbeeldgedrag



Teams coachen op veilig gedrag

‘Veiligheidsobservatieronde nieuwe stijl’ Inhoud en doel: 

Herkennen van en leren omgaan met open, half-open en gesloten gesprekssituaties



Uitvoeren van een VOR (Veiligheidsobservatie rondes) nieuwe stijl op de werkplekken



Teams coachen op veilig gedrag

Incidenten Inhoud en doel: 

Omgaan met meldingen; hoe deze te stimuleren



Bewustwording van effecten van naming & blaming



Werken aan een vertrouwelijke meldingscultuur

Eenduidig management Inhoud en doel: 

Werken aan eenduidig management



Intervisie over dilemma's voor leidinggevenden

Proactief management Inhoud en doel: 

Leren omgaan met ongewenst of onveilig gedrag van medewerkers



5 invalshoeken om uw team te beïnvloeden



Aandacht voor sturen op - en het naleven van regels



Intervisie over dilemma's voor leidinggevenden



Training VOR 2.0: Het lopen van effectieve en inspirerende ‘veiligheidobservatierondes’ (VOR of OOG rondes) Bij veel bedrijven bestaat het systeem van veiligheidobservatierondes, de zogenaamde VOR’s. Deze VOR’s dienen met de betrokken medewerkers besproken te worden en daarna gerapporteerd. In de afgelopen jaren is de nadruk bij de VOR’s helaas komen te liggen op het opsporen van onveilige situaties. Daarmee is het beeld ontstaan dat VOR’s alleen maar tot straf leiden en dat degene die de BVOR loopt, vooral een politieagent is. Alfabeeld heeft ervaring met het trainen van mensen in het uitvoeren van VOR’s gebaseerd op een ander principe; namelijk dat je meer kunt bereiken door het gesprek aan te gaan met de professional over zijn veiligheidsbeleving (in plaats van de veiligheidsbeleving van de observator). Maak bespreekbaar hoe veilig iemand zich waant tijdens zijn werkzaamheden, welke risico’s hij onderkent en hoe hij omgaat met zijn eigen veiligheid en die van anderen. We noemen dit Veiligheidobservatieronde Nieuwe Stijl (VOR 2.0).

Doel Deze kern van de VOR 2.0 is dat professionals met elkaar in gesprek gaan over veiligheid in plaats van een enkelzijdige observatie en rapportage. Hierdoor verdwijnt de focus op (het rapporteren van) overtredingen. Een VOR wordt zo een plezierige bezigheid waar zowel de observant als de betrokken medewerker van kunnen leren en waardoor een dynamiek ontstaat die de ontwikkeling van professionele veiligheidscultuur bevordert.

Aanpak De VOR 2.0 training duurt een dag. Uniek aan onze VOR training is dat een groot deel ervan plaats vindt op locatie. In de ochtend bespreken en oefenen we de VOR techniek en de bijbehorende vaardigheden. Hierbij wordt een trainingsacteur ingezet en krijgen de deelnemers concrete handreikingen over het voeren van een effectief open veiligheidsgesprek. In de middag gaan de deelnemers in kleine groepjes onder begeleiding van een trainer naar een werklocatie. Daar voeren ze VOR gesprekken met medewerkers. Deze gesprekken worden ter plekke kort nabesproken voordat het volgende gesprek plaatsvindt. Zo ontstaat er een steile leercurve, want de deelnemers kunnen het voorbeeld van hun collega’s meteen gebruiken in hun eigen gesprek. De training wordt gezamenlijk afgesloten met het uitwisselen van ervaringen, tips en vervolgacties.



Veiligheidsaudit of risico-inventarisatie door onderaannemers (contractors) of eigen medewerkers In de procesindustrie en bouw is veiligheid niet alleen een zaak voor de eigen werknemers, maar ook voor de onderaannemers van de organisatie. Onderaannemers werken vaak voor verschillende bedrijven en maken op deze manier kennis met meerdere veiligheidssystemen. Omdat deze onderaannemers zelf ook ideeën over veiligheid hebben, kunnen organisaties in de procesindustrie en bouw ook leren van hun aannemers op het gebied van veiligheid. Alfabeeld maakt het mogelijk dat deze kennisoverdracht tussen onderaannemers en het bedrijf zelf plaatsvindt door middel van het organiseren van audits of risicoinventarisaties waarbij de organisatie door haar onderaannemers wordt ‘doorgelicht’.

Aanpak Onderaannemers van verschillende bedrijven vormen gemengde audit- of onderzoeksteams van ongeveer 6 personen. Zij starten hun onderzoek met een korte bijeenkomst, waarin zij een instructie krijgen over hoe een audit verloopt. Tijdens het onderzoek bestuderen ze eerst de veiligheidsprocedures. Tevens interviewen ze een aantal (veiligheids-)functionarissen. Vervolgens bezoeken de auditoren een locatie waar mensen aan het werk zijn. Ze ondervragen hen over de genomen veiligheidsmaatregelen. De bevindingen uit de gesprekken worden vergeleken met de regels, procedures en afspraken en daarna groepsgewijs gerapporteerd in een voltallige bijeenkomst. Daarbij doen ze aanbevelingen voor acties en maatregelen ter verbetering van de veiligheid. Vervolgens reageert het management van de organisatie op alle bevindingen, conclusies en aanbevelingen. Onze ervaring is dat deze creatieve veiligheidsaanpak bijzonder goed werkt wanneer de organisatie en haar onderaannemers langlopende contracten hebben en elkaar goed kennen.

Variant met eigen medewerkers Bij een audit door eigen medewerkers speelt dezelfde opzet en aanpak als hierboven beschreven. Het kan verrassende resultaten opleveren wanneer medewerkers niet hun eigen werkplek beoordelen maar die van anderen. Afhankelijk van de bedrijfsgrootte kan de audit over en weer worden uitgevoerd.



Veiligheidsevenementen Veel bedrijven hebben periodiek een (internationale) veiligheidsdag of -event om de veiligheidscultuur binnen de organisatie te versterken. Een veiligheidsevent, waarin medewerkers op een leuke en leerzame wijze aan de slag gaan met veiligheid, is dé manier om uw speerpunten of gouden veiligheidsregels op aansprekende wijze onder de aandacht te brengen. Het is ook de ideale start van een veiligheidstraject. Alfabeeld verzorgt creatieve en afwisselende events, waarin deelnemers verschillende spelelementen, workshops en lezingen doorlopen. Doordat onze events een competitieelement en een thema (‘Het Veiligheids-EK’ of ‘De Veiligheids-Elfstedentocht’) bevatten, ontstaat extra spanning en strijd. Bovendien is er altijd een directe link met de actualiteit op de werkvloer, waardoor de boodschap van het event beter beklijft.

Doelstellingen van een HSE dag 

Veiligheidscultuur en veiligheidsbewustzijn versterken



Uitwisselen van Best Practices en ervaringen op het gebied van veiligheid



Borgen van gedeelde veiligheidsnormen en waarden



Versterken van de teamgeest

Mogelijke onderdelen van uw veiligheidsevent Risico’s op de werkplek Een ongeluk zit in een klein hoekje! Aan de hand van foto’s van werkplekken bekijken en beoordelen de deelnemers gezamenlijk potentiele risico’s. Op basis van de gesprekken worden vervolgacties afgesproken.

Open veiligheid gesprek; hoe praten we met elkaar over veiligheid? Wat is een prettige manier om veiligheid aan de orde te stellen? We gebruiken eerst een fout voorbeeld, om daarna te laten zien wat de ingrediënten zijn van een constructief veiligheidsgesprek met je collega’s of met een contractor. Deelnemers oefenen met het open praten over veiligheid tijdens het werk.

Incident analyse Er heeft een (fictief) incident plaatsgevonden binnen de organisatie. Aan de hand van een interview met een betrokkene en een analyse gaan de deelnemers op zoek naar oorzaken, gevolgen en interventiemogelijkheden.

Stakeholder Awareness Op een verjaardagsfeestje worden een aantal kritische vragen gesteld over de veiligheidssituatie bij uw organisatie. Hoe ga je hiermee om? De taart staat klaar en slingers hangen, oefenen maar!

En verder 

Een op maat gemaakt introductiefilm om de dag te introduceren



Elkaar ‘veilig’ leren kennen: Veiligheidsspeeddaten!



Een Veiligheidsmultomap waarin deelnemers gedurende dag informatie verzamelen



Safety Leadership: Wie van de Drie?



Ken je collega en zijn kwaliteit: op maat gemaakte rollen, met taken, om de strijd te winnen



Teamworkshops Het samenbrengen van mensen leidt niet vanzelf tot goede samenwerking, daar is meer voor nodig. Teamleden moeten onder meer dezelfde doelstellingen, werkwijzen, zienswijzen en een gemeenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel hebben. Daarnaast zijn open communicatie, vertrouwen en het nemen van initiatief belangrijke elementen. Onze teamworkshops brengen teamleden nader tot elkaar en verbinden hen met de doelstellingen, werkwijzen en afspraken binnen de organisatie.

Aanpak Onze teamworkshops zijn erop gericht om met elkaar in gesprek te geraken over knel- of verbeterpunten en over hoe we de dingen doen en waarom. Daartoe gebruiken we bijvoorbeeld prikkelende stellingen, demonstratievideo’s, (onderzoeks-)gegevens, oefeningen en training-on-the-job. Om de teamworkshop op maat te maken interviewen we vooraf de teamleider en enkele teamleden.

Teamworkshops (voorbeelden) Van Klagen naar (aan)dragen Nederlanders zijn een klaaggraag volk. Maar met al ons geklaag houden we te vaak veranderingen tegen en versterken we problemen in plaats van ze op te lossen. Er zijn twee alternatieven voor klagen. Allereerst kan je je onvrede aandragen, dat wil zeggen bespreken met iemand die de situatie kan beïnvloeden. Als dat niet lukt dan kan je de situatie nog altijd (leren) (ver)dragen. Deze workshop zal: 

eigenaarschap stimuleren



oplossingsgerichtheid stimuleren



deelnemers leren om te gaan met lastige situaties / onvrede

Vertrouwen en Veiligheid Gebrekkig (onderling) vertrouwen is herkenbaar in situaties waarin teamleden missers en zwaktes verborgen houden voor anderen, aarzelen bij het geven van collegiale hulp en ondersteuning of meteen hun conclusie over een ander klaar hebben. In de kern bestaat vertrouwen eruit dat ieder teamlid zich op zijn gemak voelt als hij zich kwetsbaar opstelt; dat hij wéét dat hij niet wordt afgerekend op zwaktes of tekortkomingen. Door deze workshop zal men: 

inzicht krijgen in hoe vertrouwen opgebouwd kan worden en waardoor het afbrokkelt



meer onderling vertrouwen ervaren



bewust blijven bijdragen aan gedrag dat vertrouwen bevordert

Aanspreken op gedrag Collega’s aanspreken op onveilig gedrag kan op talloze manieren. In deze workshop experimenteren de deelnemers met hun eigen stijl, andere stijlen en een gespreksmodel. Dit kan met acteurs, met elkaar of met on-the-job collega’s plaatsvinden. Door deze workshop zullen de deelnemers: 

onveilige handelingen en situaties snel(ler) herkennen



elkaar en anderen vaker aanspreken op onveilig gedrag



op een effectieve én prettige manier



Safety Culture Assessment: een veiligheidscultuurmeting Weten waar je staat als organisatie op het gebied van veiligheid is van belang; weten waar je sterkte en minder sterke kanten liggen helpt je om met elkaar nog veiliger te worden. De afgelopen jaren hebben wij voor een aantal organisaties een veiligheidscultuurmeting op maat gemaakt om dit te meten. Wij hebben hiervoor een meetinstrument ontwikkeld dat gebaseerd is op een aantal veiligheidselementen en waarmee u inzicht krijgt in de huidige beleving en de gewenste toestand van veiligheid binnen uw organisatie. Het is een praktisch instrument waarmee u direct concrete verbeteracties kunt vaststellen.

Ik waardeer het concept van SPP1 in het bijzonder, omdat de ervaring en kennis van alle medewerkers wordt gevraagd. Want veiligheid is iets van het team! Alleen alle medewerkers samen kunnen het doel ´100% veiligheid´ op de werkplek binnen BASF bereiken. R. Oswald, Ondernemingsraad BASF

Wat levert het op? De SCA cultuurmeting geeft goed zicht op de huidige veiligheidscultuur binnen uw organisatie. U ziet welke elementen goed scoren en welke elementen extra aandacht nodig hebben. Daarnaast wordt gezamenlijk bepaald hoe de scores er over 1 à 1,5 jaar uit zouden moeten zien. Naast de scores per element levert onze SCA cultuurmeting ook een heldere actielijst op met relevante verbeterpunten waarmee u direct aan de slag kunt gaan.

Werkwijze Onze SCA veiligheidscultuurmeting is een flexibel instrument. Samen met de opdrachtgever bepalen we welke veiligheidselementen relevant zijn om te meten. Daarna begeleiden we de medewerkers bij het vaststellen van hun scores. Dit doen de medewerkers in groepen, waarbij met elkaar de scores bepaald worden. Voor mensen die moeite hebben met ingewikkelde teksten, is het daarom een geschikt instrument. Per veiligheidselement wordt een score berekend die varieert van reactief naar proactief (van “Is het geregeld /vastgelegd?” naar “Is er feedback en eigen initiatief van medewerkers / andere betrokkenen?”). Onze ervaring is dat het gezamenlijk bespreken en invullen van de cultuurmeting direct effect heeft op de deelnemers en de cultuur en daardoor al werkt als een verbeterinstrument.

Programmaonderdelen Voorbereiding & ontwikkeling We starten met intakegesprekken met medewerkers van diverse teams en afdelingen om het traject te introduceren en hen te informeren over de meting. Vervolgens inventariseren wij de belangrijkste veiligheidskwesties. Naar aanleiding van de intakegesprekken ontwikkelen wij een op maat gemaakt meetinstrument dat scores oplevert op maximaal 15 veiligheidselementen. Deze scores worden zichtbaar gemaakt in de vorm van een ‘spinnenweb’. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan de volgende elementen:

     

1

De kwaliteit en opvolging van procedures en voorschriften. Omgaan met veranderingen in de werkomgeving Het gebruik van en beleid omtrent PBM’s. Het uitvoeren en benutten van risico analyses en de communicatie die hierover plaatsvindt. Inspecties en audits (veiligheidsrondjes). De organisatie en verantwoordelijkheden rondom veiligheid.

        

De bekendheid en helderheid van veiligheidsdoelstellingen. Scholing en opleiding van medewerkers. Omgaan met en leren van incidenten en (bijna) ongevallen. Omgaan met contractors. Mobiliteit (vorkheftrucks) Het (Werk)Vergunningensysteem. Omgaan met gevaarlijke stoffen Orde & netheid. Communicatie over veiligheid

Bij BASF wordt de SCA SPP genoemd



Uitvoering nulmeting Tijdens een aantal ‘workshops’ van 2 tot 3 uur werken alle medewerkers onder deskundige begeleiding aan de invulling van de nulmeting. De workshops zijn gemengd; medewerkers van verschillende afdelingen bij elkaar. Leidinggevenden nemen apart deel aan de workshops. Hierdoor kunnen scores goed vergeleken worden en beïnvloeden de leidinggevenden niet de scores van hun medewerkers. Dit levert per workshop een schematisch overzicht op van de ‘huidige situatie’.

Vaststellen huidige situatie & doelstellingen formuleren Na de eerste ronde workshops analyseert Alfabeeld de resultaten en koppelt deze aan u terug. Vervolgens is er één workshop van een dag, waaraan van elke voorgaande workshop één of twee afgevaardigden deelnemen. In deze workshop brengen we eerst de resultaten van de voorgaande workshops samen tot één gezamenlijke weergave van de huidige situatie. Dan formuleren we verbeterdoelstellingen met concrete acties en maatregelen, die we toewijzen aan verantwoordelijke actienemers / coördinatoren. Dit levert een toekomstige of beoogde situatie op.

Vervolg Na afloop van alle workshops bespreken we de resultaten met de directie. Daarbij geven wij ook aanbevelingen. Het is verstandig om de meting na 1 à 1,5 jaar weer te herhalen, mogelijk met een kleinere groep deelnemers. Daarbij worden de effecten van de verbeteracties meetbaar en duidelijk. De SCA cultuurmeting is bij veel organisaties gebruikt als startpunt voor een ambassadeursprogramma. Daarbij bepalen de scores op de verschillende elementen het programma en de invulling van de toolboxen en modules die door de ambassadeurs gegeven worden aan hun collega’s.



Een veiligheidscultuurmeting op basis van Hearts & Minds Alfabeeld Organisatieontwikkeling heeft een cultuurmeting ontwikkeld die u en uw organisatie goed inzicht geeft in de stand van zaken rond veiligheid. Deze cultuurmeting bestaat uit twee onderdelen: een enquête, afgeleid van de Hearts en Minds vragenlijst; een reeks rondetafelgesprekken die perspectief geven aan de enquête en resulteren in een overzicht van veiligheidskwesties die aangepakt moeten worden.

Wat levert het op? Met deze cultuurmeting kunt u zien waar u als organisatie staat op de ladder. De Hearts and Minds ladder loopt van ‘pathologisch’ (wat maakt het uit zolang we niet gepakt worden), tot aan ‘vooruitstrevend’ (veiligheid is hier onze manier van zaken doen). Daarnaast ziet u hoe de beleving van veiligheid verschilt per afdeling of per doelgroep. U kunt de score van leidinggevenden vergelijken met die van niet-leidinggevenden. Interessanter is het om de persoonlijke score te vergelijken met de beleving van veiligheid op organisatieniveau. Is hier sprake van een groot verschil, dan moet daar in de vervolgaanpak rekening mee worden gehouden. Door te kijken naar de scores per veiligheidsissue kunt u zwaktes in de organisatie lokaliseren. Door deze issues te koppelen aan de uitkomsten van de ronde tafelgesprekken, weet u precies waarmee u aan de slag moet om de scores te verbeteren.

Programmaonderdelen De enquête De enquête is door Alfabeeld ontwikkeld op basis van de Hearts and Minds systematiek. Totaal bieden wij u 20 veiligheidsissues op organisatieniveau waaruit u uw eigen test kunt samenstellen. Hierdoor krijgt u een maatwerkmeting voor uw organisatie. Wij adviseren om maximaal 10 issues te kiezen. Daarnaast zijn er vijf persoonlijke vragen toegevoegd. Hierbij maken wij een onderscheid tussen leidinggevenden en niet-leidinggevenden. De enquête bieden wij web based aan. Zo kunnen uw medewerkers de enquête thuis of op hun werk invullen op een moment dat het hen uitkomt.

Rondetafelgesprekken Naast de enquête houden wij rondetafelgesprekken met telkens 3 tot 5 medewerkers uit alle lagen van de organisatie. Zo ontstaat een compleet beeld over wat er leeft en hoe de enquêteresultaten geïnterpreteerd kunnen worden. Bovendien krijgt u door de combinatie van enquête en gesprekken goed zicht op de veiligheidskwesties die aangepakt moeten worden.



Toolboxen Een toolbox is een korte bijeenkomst over veiligheid. In de praktijk betreft een toolbox nog wel eens louter de overdracht van informatie. Dat is prima, als dat het enige doel is. Echter meestal is de verwachting daarbij dat informatieoverdracht vanzelf leidt tot gedrags- en bewustzijnsverandering en dat is vaak niet zo.

Aanpak Om blijvende gedrags- en bewustzijnsveranderingen te realiseren bieden wij kant en klare toolboxprogramma’s (incl. materialen) aan. Onze toolboxen hebben een interactief karakter, waarin deelnemers nadenken, discussiëren of zelfs meebeslissen over een specifiek onderwerp. Na de toolbox maken de deelnemers afspraken over vervolgacties en krijgen ze vaak een praktijkopdracht mee. Hierdoor werkt de toolbox door op de werkvloer. Omdat het begeleiden van interactieve bijeenkomsten aanmerkelijk lastiger is dan zuiver informatie overdragen, hebben wij ook uitstekende train-de-trainer-trajecten, waarin we uw eigen toolboxbegeleiders alle kneepjes van het vak leren. Die trainers kunt u vervolgens ook voor andere doeleinden inzetten.

Onderwerpen voor een toolbox Wij maken de toolboxprogramma’s op maat voor u. Talloze onderwerpen zijn mogelijk, u kunt bijvoorbeeld denken aan: 

Incident bespreking/analyse



Orde & netheid (good housekeeping)



Voertuigveiligheid



Persoonlijke beschermingsmiddelen



Komende verandering(en)



Aanspreken op gedrag



Omgaan met gevaarlijke stoffen



Gevaren routinematig werken



Waarom Alfabeeld? Alfabeeld beschikt over 20 jaar ervaring met het realiseren van cultuur- en gedragsverandering bij diverse organisaties. Onze expertisegebieden zijn veiligheid, management- en organisatieontwikkeling, teamcoaching en het verbeteren van individuele vaardigheden.

De Alfabeeld Veiligheidspiramide

Alfabeeld heeft een breed scala aan opdrachtgevers, van petrochemische industrie tot (semi)overheid. Op dit moment werken wij bij diverse bedrijven aan het verbeteren van veiligheid en het versterken van eigenaarschap voor een veilige werkomgeving. Dit doen wij o.a. bij:  Heineken Zoeterwoude, waar we een veiligheidstraject uitvoeren met een Safety Leadership programma en een Veiligheidsambassadeursprogramma.  Prysmian Nederland, waar we gedragsprogramma’s verzorgen bij de voormalige Draka Kabelfabrieken in Amsterdam, Emmen en Nieuw Bergen. Daarnaast zijn wij op het gebied van veilig werken actief bij Prysmian sites in Duitsland, Noorwegen en Frankrijk  BASF Nederland, waar we bij vijf sites een programma uitvoeren ter verbetering van veiligheid, gericht op gedragsverandering en waarbij elkaar aanspreken een belangrijk onderdeel vormt.  TAQA Energy (voormalig BP NL), waar wij een omvangrijke training verzorgen over veilig werken en eigenaarschap  Vopak, waar we regelmatig voor de verschillende Vopak bedrijven programma’s uitvoeren gericht op veilig werken.  Daarnaast verzorgen wij regelmatig modules over aanspreken op (on)veilig gedrag voor o.a. Cofely (voorheen GTI), Twence afval en Energie, Maasvlakte Olie Terminal (MOT), ARGOS olieterminals, TCR Schiphol en de Arbeidsinspectie. Van onze klanten hebben wij begrepen dat het succes van onze ondersteuning samenhangt met de volgende kenmerken en uitgangspunten:  Resultaatgerichtheid: wij werken aan daadwerkelijke veranderingen die zichtbaar en meetbaar zijn;  Maatwerk: uw praktijk en (het niveau van) uw mensen zijn uitgangspunt bij het ontwikkelen van onze trainingen en workshops;  Creativiteit: wij staan bekend om onze verrassende en verfrissende aanpak;  Activerend en afwisselend: onze trainingen en workshops zijn prikkelend, leerrijk en gericht op zowel kennis, gedrag als houding. Ze vinden hun grondslag in de hedendaagse didactische en psychologische kennis en inzichten;  Betrokken en deskundig: Alfabeelders zijn gedreven, goed opgeleide professionals die hun plezier en zingeving ontlenen aan tastbare resultaten. Alle Alfabeeld trainers zijn VCA-vol gecertificeerd;  Transparantie: wij zijn helder over onze inzet en resultaten, en over onze prijzen en urenbestedingen. Het grootste compliment dat wij ervaren van onze klanten is dat zij regelmatig terugkomen met nieuwe vragen en opdrachten. Bovendien worden we regelmatig door onze klanten aanbevolen bij hun relaties.


ALFABEELD SAMEN WERKEN AAN VEILIGHEID. Veiligheid: gedrag maakt het verschil

Recommend Documents