D E W O Z : m ee r d a n ee n w a a r de !
J a a r v e r s l a g va n de W a a r de r i n g s k a m e r over het jaar 2008
COLOFON
Op 27 februari 2009 heeft de Waarderingskamer haar bestuursverslag en de jaarrekening over 2008 vastgesteld. Dit externe jaarverslag over het jaar 2008 is gebaseerd op, en in overeenstemming, met deze documenten.
Afbeeldingen: Waarderingskamer Druk: Drukkerij All-in, Katwijk
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Waarderingskamer Postbus 93210 2509 AE DEN HAAG Telefoon: (070) 311 05 55 Telefax: (070) 311 05 70 E-mail:
[email protected] Internet: www.waarderingskamer.nl
ISSN: 1571-8441 © 2009 Waarderingskamer, Den Haag
Overname van teksten uit deze uitgave is toegestaan, mits de bron wordt vermeld.
J AARV E RSLAG VAN D E W AAR D E RINGSKAM E R O V E R H E T J AAR 2 0 0 8 I n h o u d s o p g av e D e W O Z : m ee r d a n ee n w a a r de ! 9
De WOZ: meer dan een waarde!
1 3 1 5 2 1 2 8 4 9 6 1
2008
Jaarverslag 2008
JAARVERSLAG
7 Vo o r w o o r d
1 M i s s i e v a n d e Wa a r d e r i n g s k a m e r 2 Onze strategie 3 Ontwikkelingen in onze omgeving 4 D e Wa a r d e r i n g s k a m e r a a n h e t w e r k 5 Bevorderen van de doelmatigheid van de WOZ-uitvoering 6 Organisatie en bedrijfsvoering
Bijlagen 7 6 S a m e n s t e l l i n g Wa a r d e r i n g s k a m e r p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 9 7 7 Ta a k e n s a m e n s t e l l i n g c o m m i s s i e s p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 9 8 3 S a m e n s t e l l i n g s e c r e t a r i a a t p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 9 8 4 R e l e v a n t e i n f o r m a t i e u i t d e Tw e e d e e n E e r s t e K a m e r 8 5 R e l e v a n t e w e t s w i j z i g i n g e n 8 6 P u b l i c a t i e s v a n d e Wa a r d e r i n g s k a m e r 9 0 Overzicht toezichtsinstrumenten 9 4 L i j s t v a n g e b r u i k t e a f k o r t i n g e n
5
VOORWOORD
2008 JAARVERSLAG
Wat wij vooral waarderen is dat de WOZ-uitvoering dicht bij inwoners en bedrijven staat. Zij krijgen elk jaar van ons geactualiseerde gegevens en de nieuwe taxaties onder meer in de vorm van een taxatieverslag. Deze belanghebbenden laten zien dat zij hun weg naar deze informatie gevonden hebben. Zij reageren ook wanneer de informatie niet (meer) correct is. Het jaarlijkse contact van de overheid met inwoners en bedrijven rond de WOZtaxatie zal ook in de toekomst een belangrijke vorm van controle van de juistheid van overheidsinformatie blijven. Daarvan zullen veel registraties binnen het stelsel profiteren.
2008
6
In 2008 is een wijziging van de Wet WOZ behandeld en aanvaard. Vanaf 1 januari 2009 is er sprake van mr. G.J. Jansen een Basisregistratie waarde onroerende zaken voorzitter (Basisregistratie WOZ). Deze Basisregistratie WOZ is onderdeel van een zich ontwikkelend stelsel van basisregistraties. Het op een verstandige manier delen van informatie binnen de overheid leidt tot minder vragen aan de inwoners (administratieve lastenverlichting), betere kwaliteit van de dienstverlening en een efficiënter werkend apparaat. Bij de WOZ hebben we al veel goede ervaringen met het delen van informatie. Als voorbeeld noemen we het gebruik van kadastrale gegevens voor het aanwijzen van belanghebbenden, maar vooral ook voor het uitvoeren van de marktanalyse. Ook is de WOZ-uitvoering zonder gebruik van de GBA ondenkbaar. De door de WOZ-medewerkers verzamelde gegevens worden ook weer intensief gedeeld met anderen. Het gebruik van WOZ-gegevens voor het opbouwen van de nieuwe Basisregistraties adressen en gebouwen en het beschikbaar stellen van vastgoedgegevens via het gemeentelijke vastgoedportaal DataLand zijn daar sprekende voorbeelden van.
JAARVERSLAG
Met veel plezier bieden wij u ons jaarverslag over 2008 aan. Er is veel gebeurd in 2008. In vogelvlucht nemen we u mee in de belangrijkste ontwikkelingen. Wij ervaren dat er op diverse terreinen in 2008 de fundamenten zijn gelegd voor de toekomst.
7
de W O Z : m ee r d a n ee n w a a r de !
2008 JAARVERSLAG
In al deze ontwikkelingen willen wij u in ons jaarverslag meenemen. Dit jaar hebben we ervoor gekozen om geen uitgeschreven themadeel te maken. We hebben ervoor gekozen om onze thema’s in beelden te schetsen. Eén plaatje zegt immers meer dan 1000 woorden. Met die beelden willen wij laten zien wat de WOZ eigenlijk is: meer dan een waarde!
2008
8
In dit jaarverslag van de Waarderingskamer over 2008 kunnen wij natuurlijk niet voorbij gaan aan wat er in 2008 wereldwijd en ook in Nederland is gebeurd op de vastgoedmarkt. Er is een eind gekomen aan 25 jaar constante en significante stijging van de waarde van vastgoed. Dankzij de jaarlijkse waardebepaling in het kader van de Wet WOZ kunnen we deze ontwikkelingen op de vastgoedmarkt nu (gelukkig) heel direct volgen met actuele taxatiewaarden. Het is goed om te zien dat de vastgoedmarkt in Nederland stabieler is gebleken dan in veel andere landen. Wij hopen dat de beschikbaarheid van een kwalitatief goede WOZ-waarde ook in de toekomst kan bijdragen aan een transparante en stabiele situatie op de vastgoedmarkt.
JAARVERSLAG
Het op efficiënte wijze delen van informatie en op een eigentijdse wijze presenteren van taxaties en aanvullende informatie aan de belanghebbenden maken een goed werkende infrastructuur met generieke voorzieningen nodig. In het oog springende onderdelen van deze infrastructuur zijn DigiD en MijnOverheid.nl. Maar er zijn ook technische voorzieningen voor het efficiënt en veilig uitwisselen van gegevens nodig zoals een OverheidServiceBus. Wij zijn dan ook heel blij dat met het ondertekenen van het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) partijen hebben afgesproken dat deze generieke voorzieningen binnen enkele jaren “op orde” zullen zijn. De WOZ zal zeker gebruik maken van veel van deze voorzieningen en we werken dan ook graag mee bij het realiseren ervan.
9
a e x - i n de x
Schommelde k oe r s e n
wo n i n g w a a r de
JAARVERSLAG
STA B I E L E W AAR D E GR O E I
2008
PRI J SIN D E X B E STAAN D E K O O P W O NING 120 100 80 60 40 20
10
11
0 1995
1999
2003
2005
2007
2008
prijsindex bestaande koopwoning
g e m i dde l de woz - wo n i n g w a a r de
JAARVERSLAG
2008
300 Deze grafieken laten zien dat de ontwikkeling van de marktwaarde van woningen veel stabieler is dan de ontwikkeling van de aandelenkoersen.
250 200 150 100 50 0 1995
1999
2003
2005
2007
2008
gemiddelde woz-woningwaarde
1 . MISSI E VAN D E W AAR D E RINGSKAM E R K a r a k t e r va n de W a a r de r i n g s k a m e r JAARVERSLAG
2008
De Waarderingskamer is ingesteld in 1995 bij de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). Het is een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) onder ministeriële verantwoordelijkheid van de Minister van Financiën. Er is sprake van een samenwerkingsverband tussen gemeenten, waterschappen en de Belastingdienst, aangevuld met onafhankelijke en adviserende leden. De Waarderingskamer houdt toezicht op de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten. De Wet WOZ
JAARVERSLAG
2008
12
De Wet WOZ regelt dat de gemeenten volgens uniforme maatstaven, de waarden van de onroerende zaken bepalen (taxeren) en bij voor bezwaar vatbare beschikking vaststellen. Zij leveren deze waarden met aanvullende gegevens aan de waterschappen en aan de Belastingdienst ten behoeve van de belastingheffing. De Wet WOZ regelt ook de overige taken van de Waarderingskamer. Wij adviseren de Staatssecretaris van Financiën. Wij beslechten ook geschillen tussen afnemers van de waardegegevens. Met ingang van 1 januari 2009 is in de Wet WOZ geregeld dat er een “Basisregistratie waarde onroerende zaken” (Basisregistratie WOZ) is waarin de WOZ-waarde van alle WOZ-objecten als authentiek gegeven is opgenomen. Wij coördineren ook de plaats van de Basisregistratie waarde onroerende zaken in het stelsel van basisregistraties, waar de overheid aan werkt. Toez i c h t o p W O Z - ta x at i e s Bij ons toezicht richten wij ons vooral op de uitvoeringsprocessen van gemeenten. Deze moeten voldoende waarborgen dat waarden bepaald worden en beschikkingen genomen worden die aan de kwaliteitseisen voldoen. De WOZ-waarden moeten aansluiten op het marktniveau en er moet sprake zijn van juiste onderlinge waardeverhoudingen.
13
Wij willen graag dat inwoners en bedrijven erop kunnen vertrouwen dat de kwaliteit van de WOZ-taxaties van hun onroerende zaken goed is en dat het werk tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten wordt gedaan. Daarom luidt onze missie:
JAARVERSLAG
2008
14
De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ.
O N Z E STRAT E GI E Ons toezicht is vastgelegd in een toezichtstrategie die op onze website is gepubliceerd. Wij evalueren ons toezicht met enige regelmaat en stemmen deze af op nieuwe ontwikkelingen. Door de jaren heen hanteren wij echter in hoofdlijnen dezelfde uitgangspunten. Gemeenten kunnen daarop vertrouwen.
U i t g a n g s p u n t e n b i j t oez i c h t • We zorgen voor heldere criteria en instructies, zodat gemeenten weten wat er van hen wordt verwacht; • We bevorderen dat dienstverleners van gemeenten producten en diensten ontwikkelen die daarbij passen; • We monitoren de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten met een mix van toezichtsinstrumenten, waarbij de periodieke bevraging via internet en de inspectie ter plaatse de meest in het oog springende zijn; • Een weging van belang en risico is medebepalend voor onze onderwerpkeuze en de keuze van gemeenten waar wij toezichtsinstrumenten inzetten; • Wij spreken een oordeel uit vóórdat de gemeente overgaat tot het formeel vaststellen van de waarden; • Wij baseren ons toezicht zoveel mogelijk op de aanwezige interne beheersingsmaatregelen bij de gemeenten zelf; • Wij zoeken naar afstemming met andere toezichthouders zodat de toezichtsdruk op de gemeenten niet groter is dan noodzakelijk. In de Waarderingsinstructie en de daarop gebaseerde kwaliteitseisen liggen de kaders vast waaraan de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten moet voldoen. Wij hanteren een vast ritme van informatievraag bij gemeenten. De kwaliteit van de uitvoering van een gemeente bepaalt de frequentie waarmee een inspectie plaatsvindt. De omvang van de gemeente bepaalt de aard van de inspectie. Wij gaan het (financiële) belang meer in het
2008
W at w i l l e n w i j be r e i k e n ?
2.
JAARVERSLAG
Er moet ook sprake zijn van een begrijpelijke onderbouwing in de vorm van een taxatieverslag. Wij publiceren onze bevindingen op de voor iedere gemeente aangemaakte gemeentepagina op onze website www.waarderingskamer.nl. Wij voeren ook coördinerende taken uit. De Waarderingskamer is immers het orgaan waarin partijen samenwerken om het systeem van het waarderen van onroerende zaken permanent te verbeteren en de uitvoering zo transparant mogelijk te laten verlopen. Ook de doelmatigheid van de uitvoering komt daarbij aan de orde. Wij vatten onze taak breed op.
15
toezicht op de WOZ-uitvoering betrekken. Dit betekent dat de waarde van categorieën van objecten, van individuele objecten, van de daarmee gemoeide belastingopbrengst of de uitvoeringskosten mogelijk een (zwaardere) rol gaan spelen bij het bepalen van onze toezichtstrategie.
en horizontalisering van het toezicht. Er is een handreiking interne beheersingsmaatregelen voor gemeenten beschikbaar. Op het pad naar volledig systeemtoezicht moeten nog wel verdere stappen worden gezet.
Wij vormen ons een algemeen oordeel over de uitvoering van de Wet WOZ door de gemeente. Het gaat daarbij om een oordeel over de WOZwerkzaamheden zoals het bijhouden van de WOZ-administratie en de permanente marktanalyse. Wanneer ons oordeel wijzigt dan laten wij dat zien. Wij berichten daarover ook aan het college van burgemeester en wethouders.
JAARVERSLAG
2008
16
Daarnaast beoordelen wij jaarlijks of de gemeentelijke werkprocessen voldoende waarborgen dat de gemeenten waarden vaststellen en bekend maken die aan de kwaliteitseisen voldoen. Wanneer een gemeente naar onze maatstaven voldoende controles heeft uitgevoerd op de taxaties, delen wij die gemeente mee dat zij de WOZ-beschikkingen aan de belanghebbenden bekend kan maken. De status van het toezicht op de herwaardering is eveneens op de gemeentepagina te vinden. De managementsamenvatting van het rapport van bevindingen van de bij een gemeente uitgevoerde inspectie wordt eveneens opgenomen op de gemeentepagina. S y s t ee m t oez i c h t Veel gemeenten zijn gestart met een systeem van interne beheersing en controle. Dit betekent dat er bijvoorbeeld vastleggingen zijn, waaruit blijkt hoe die gemeenten de eigen procesuitvoering bewaken en wat de bevindingen zijn. Wij kunnen bij ons toezicht daarop aansluiten. Wij sluiten hiermee aan op de heersende opvattingen over beperking toezichtdruk
Naast het vormgeven van een stabiel toezichtarrangement trachten we de uitvoering van de Wet WOZ zoveel mogelijk te optimaliseren. Verdere doelmatigheid met behoud van kwaliteit staat daarbij voorop. Bij de woningtaxaties is van belang dat alle transactiegegevens worden gebruikt en geanalyseerd. De beschikbare systemen voor modelmatige waardebepaling kunnen ook steeds beter omgaan met deze marktgegevens. De uniformiteit van de niet-woningtaxaties verbetert doordat de VNG taxatiewijzers beschikbaar stelt. Deze taxatiewijzers zijn ook als webservices in geautomatiseerde vorm beschikbaar (TIOX). Ook stimuleert de VNG dat gemeenten onderling (markt-) gegevens van niet-woningen uitwisselen door het gebruik van het WOZ-Datacenter. De taxatiewijzers worden jaarlijks geactualiseerd en op internet gepubliceerd. Wij werken mee aan de totstandkoming daarvan. Er zijn verder door ons diverse beoordelingsprotocollen beschikbaar gesteld waarmee gemeenten hun eigen werk kunnen controleren.
2008
Op onze website is per gemeente een pagina waarop wij de actuele prestaties en andere gegevens van die gemeente laten zien.
JAARVERSLAG
H u l p m i dde l e n b i j de u i t v oe r i n g va n de w a a r debe pa l i n g D e t oez i c h t r e s u ltat e n
17
overheidsloket
internet
Legitimeren bij overheidsloket:
Legitimeren bij de overheid op internet:
I D - k a a r t , pa s p oo r t of r i jbew i j s
A l l ee n m e t D i g i D !
JAARVERSLAG
2008 19
JAARVERSLAG
2008
18
Bij het loket van uw gemeente, of van een andere overheidsinstelling, moet u zich in veel gevallen legitimeren met uw identiteitskaart, paspoort of rijbewijs.
Bij het digitale loket van de gemeente of overheid moet u zich ook legitimeren. Bijvoorbeeld voor het opvragen van taxatieverslag of het doen van uw aangifte. U gebruikt dan uw DigiD.
3.
O NT W IKK E LING E N IN O N Z E O MG E VING
E-Overheid
JAARVERSLAG
2008
N at i o n a a l U i t v oe r i n g s p r o g r a m m a D i e n s t v e r l e n i n g e n e - o v e r h e i d ( NUP ) Op 1 december 2008 hebben Rijk, IPO, VNG en Unie van Waterschappen een akkoord ondertekend over het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid (NUP). Het NUP brengt focus aan in de vele ICT projecten waarbij gemeenten en medeoverheden betrokken zijn. Prioriteit is aangebracht door de dienstverlening aan inwoners en bedrijven centraal te stellen. Geselecteerd zijn 19 infrastructurele basisvoorzieningen die in de dienstverlening in meerdere sectoren toepasbaar zijn en zes voorbeeldprojecten die gebruik maken van één of meer van de bouwstenen uit de basisinfrastructuur. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om basisvoorzieningen zoals de
2008
20
Voor het werk van de Waarderingskamer brengt dit vooral met zich mee dat wij permanent aandacht blijven vragen voor: • de samenhang tussen de dienstverlening van gemeenten aan inwoners en bedrijven en administratieve lasten rond de WOZ; • de dienstverlening en administratieve lasten vanuit andere taakvelden van de overheid, die relaties hebben met WOZ-activiteiten en/of WOZgegevens.
JAARVERSLAG
Inwoners en bedrijven vragen om een overheid die snel, efficiënt en klantgericht werkt. Een overheid die niet steeds naar de bekende weg vraagt, dus betere dienstverlening biedt met minder administratieve lasten. Dit is ook een overheid die zich niet voor de gek laat houden, zijn zaken goed op orde heeft en zo transparant mogelijk werkt. Om dat te bereiken gaan overheden (nog) meer samenwerken en hun bedrijfsvoering en gegevens op elkaar afstemmen. Om dit mogelijk te maken komen er steeds meer generieke voorzieningen beschikbaar, variërend van de DigiD en MijnOverheid.nl tot open standaarden en operationele basisregistraties.
21
Basisregistratie Kadaster, de Basisregistraties Adressen en Gebouwen en de GBA, het Burgerservicenummer, DigiD voor burgers en bedrijven en de voorbeeldprojecten Omgevingsloket en Digitaal Klantdossier Werk en inkomen.
Geb r u i k B a s i s r e g i s t r at i e s
2008
De beschikbaarheid van de infrastructurele basisvoorzieningen hebben grote invloed op het werk rondom de Wet WOZ. Enerzijds worden voor de uitvoering van de WOZ-taxaties veel gegevens, waarover de overheid beschikt, bij elkaar gebracht. Anderzijds vormen de jaarlijkse taxaties en jaarlijkse taxatieverslagen aanleiding tot periodieke communicatie met inwoners en bedrijven.
JAARVERSLAG
Als de hele overheid dezelfde basisgegevens gebruikt, levert dat een bijdrage aan het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening aan inwoners en bedrijven. Ook verminderen de administratieve lasten, omdat men gegevens maar eenmaal aan de overheid hoeft te verstrekken. Hoe belangrijk deze basisregistraties zijn voor het functioneren van de overheid blijkt uit onderstaand schema. In dit schema wordt als voorbeeld aangegeven welke basisregistraties van belang zijn voor de uitvoering van de Wet WOZ en voor het heffen van diverse belastingen. Ook voor alle andere sectoren van overheidsactiviteiten zijn vergelijkbare overzichten op te stellen.
JAARVERSLAG
2008
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Roerendezaakbelasting
•
•
•
•
•
•
Basisregistratie WOZ
Kentekenregistratie
• •
Basisregistratie Inkomen
Basis Gebouwenregistratie
• •
Polisadministratie
(Grootschalige) Topografie
Uitvoering Wet WOZ Onroerendezaakbelasting
Basisregistratie Adressen
Basisregistratie Kadaster
Hierbij hanteert men het uitgangspunt “pas de standaard toe of leg uit waarom dat niet mogelijk is” (comply or explain). Het opnemen van StUF op deze lijst is een belangrijke stimulans voor softwareleveranciers om StUF in te bouwen in hun softwareproducten. Bij de WOZ-uitvoering is als onderdeel van het Convenant Sectormodel WOZ, dat op 11 april 2008 is gesloten, al eerder gekozen voor het gebruik van deze StUF-standaard (versie 3.01). De aansluiting van gemeenten en afnemers op de Landelijke Voorziening WOZ wordt gebaseerd op deze standaard. Ook het (binnengemeentelijke) berichtenverkeer WOZ en de aansluiting van de WOZ-uitvoering op de (gemeentelijke) basisgegevens wordt volledig op StUF gebaseerd. Vooruitlopend op deze ontwikkelingen is de op StUF gebaseerde gegevensuitwisseling met de als webservices beschikbare taxatiewijzers voor niet-woningen (TIOX) al operationeel.
Nieuw Handelsregister
22
Onder de werktitel “Nederland open in verbinding” stimuleert de overheid het gebruik van open standaarden. Door het toepassen van open standaarden vermindert de afhankelijkheid van een bepaalde leverancier en is er ruimte op de markt van ICT dienstverleners. Eind 2008 heeft het College Standaardisatie de StUF-standaard toegevoegd aan de Lijst van Open Standaarden. Deze lijst speelt een belangrijke rol bij het stimuleren van open standaarden bij de automatisering door de overheid en bij het bieden van elektronische diensten. Door opname op de Lijst van Open Standaarden wordt het gebruik van de StUF-standaard gestimuleerd.
Gemeentelijke Basis Administratie
Stimuleren open standaarden
Afvalstoffenheffing
•
•
•
Reinigingsrechten
•
•
•
•
Rioolrechten
•
•
Forensenbelasting
•
Precariobelasting
•
•
Reclamebelasting
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Leges
•
•
•
•
•
Watersysteemheffing
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Zuiveringsheffing
•
•
•
•
Rechten (leges)
•
•
•
•
Wet IB
•
•
•
•
•
•
Overdrachtsbelasting
•
•
•
•
•
•
Vennootschapsbelasting
•
•
•
•
•
23
Ve r a n t woo r d i n g e n h o r i zo n ta a l t oez i c h t
2008 JAARVERSLAG
Gemeenten die deelnemen aan Waarstaatjegemeente.nl leveren een deel van de informatie zelf aan. Zij doen daarvoor een zelfonderzoek, een klanttevredenheidsonderzoek en een burgerpeiling. Daarnaast verzamelt de VNG jaarlijks nieuwe kengetallen en publiceert deze binnen www.waarstaatjegemeente.nl. De site bevat informatie van het CBS, van www.overheidheeftantwoord.nl, van de Kamer van Koophandel, van de Waarderingskamer en van diverse ministeries. Binnen het domein van de WOZ-uitvoering hanteert onze WOZ-benchmark hetzelfde uitgangspunt van “leren van elkaar”. In de WOZ-benchmark wordt ingezoomd op de specifieke WOZ-werkzaamheden. De WOZ-benchmark WOZ heeft in 2008 het VNG-keurmerk benchmarking ontvangen. Dit betekent dat de VNG gemeenten stimuleert om aan deze benchmark mee te doen.
2008
24
In dit kader presenteren wij bijvoorbeeld via onze internetsite onze actuele informatie over een gemeente. Per individuele gemeente zijn de belangrijkste kengetallen over de WOZ-uitvoering en ons oordeel over die gemeente openbaar. Ook zijn de managementsamenvattingen van inspecties in te zien. Het blijkt dat het openbaar maken van ons oordeel gemeenten stimuleert bij de uitvoering van de Wet WOZ. De verantwoordelijke wethouder wordt hierop bijvoorbeeld aangesproken door gemeenteraad en inwoners.
Horizontaal toezicht, het afleggen van verantwoording en benchmarking zijn ontwikkelingen die nauw op elkaar aansluiten. Benchmarking stelt een organisatie in staat te leren van andere organisaties en gevonden “best practises” over te nemen. Een gemeente die actief bezig is met het leren van de ervaringen van andere gemeenten, laat zien dat men streeft naar optimale prestaties. Een duidelijk voorbeeld waar benchmarking en horizontaal toezicht elkaar raken in het gemeentelijke domein, is de site www.waarstaatjegemeente.nl. Deze site is een initiatief van de projectgroep Benchmarking van de VNG. Het uitgangspunt van deze site is: “Op welke manier kunnen gemeenten nóg beter presteren? Door van elkaar te leren.” Waarstaatjegemeente. nl biedt gemeenten daarom handvatten om hun prestaties onderling te vergelijken én te verbeteren. De website toont prestatiecijfers van gemeenten en de oordelen van inwoners over deze gemeenten.
JAARVERSLAG
Toezicht en handhaving staan sterk in de belangstelling en ondergaan ingrijpende veranderingen. Lag het accent bij toezicht en handhaving in het verleden op externe onafhankelijke controles, nu wordt meer gekeken naar de mogelijkheden van horizontaal toezicht en het afleggen van verantwoording. Zoals wij in het vorige hoofdstuk onder “systeemtoezicht” al hebben aangegeven, ondersteunen wij die ontwikkeling van harte en proberen bij de WOZ-uitvoering de kaders te scheppen waarbinnen horizontaal toezicht optimaal kan functioneren.
B e n c h m a r k i n g : www. w a a r s ta atje g e m ee n t e . n l
25
m a k e l a a r ta x at i e
g e m ee n t e
W at k o s t ee n ta x at i e ?
ta x at i e opdracht
woz ta x at i e
2008 JAARVERSLAG
2008
26
JAARVERSLAG
€ 19,-
27
va n a f
€ 200,-
4 . de W AAR D E RINGSKAM E R AAN H E T W E RK
TIOX is een geautomatiseerd hulpmiddel voor het toepassen van de VNG taxatiewijzers dat in 2008 operationeel is geworden.
A l g e m ee n bee l d va n h e t W O Z - j a a r 2 0 0 8
2008 JAARVERSLAG
We zien ook dat de uitvoeringskosten blijven dalen. Uit de in 2008 uitgevoerde Benchmark naar de WOZ-uitvoeringskosten 2007 blijkt dat uitvoeringkosten in absolute zin in dat jaar zijn gedaald tot net iets meer dan € 19 per object per jaar. Door de jaarlijkse waardebepaling komt dit nu dus ook overeen met € 19 per taxatie(verslag). In 2008 is voor de WOZ een belangrijke mijlpaal bereikt op het gebied van de basisregistraties. Eind 2008 is alle regelgeving gerealiseerd om per 1 januari 2009 de Basisregistratie waarde onroerende zaken (Basisregistratie WOZ) in te voeren. Daarnaast is veel aandacht besteed aan de relatie tussen de WOZ en de Basisregistraties Adressen en Gebouwen. Delen van het bij de Basisregistratie WOZ en het bij de gemeentelijke WOZ-uitvoering te gebruiken berichtenverkeer worden inmiddels operationeel toegepast in het TIOX systeem van de VNG.
2008
28
De kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten neemt nog toe. Voor deze kwaliteit wordt ook naar andere aspecten gekeken dan het tijdig bekend maken van de WOZ-waarden, de nauwkeurigheid van de taxaties en de bezwaren. Eind 2008 waren wij van oordeel dat 80% van de gemeenten de WOZ naar behoren of beter uitvoeren. De objecten in deze gemeenten vertegenwoordigen gezamenlijk 78% van de totale WOZwaarde in Nederland (waardepeildatum 1 januari 2008). De groep van 20% van de gemeenten die nog niet op het gewenste niveau zit, vinden wij uiteraard nog te groot en heeft onze bijzondere aandacht.
Om de Basisregistratie WOZ te plaatsen binnen het landelijke stelsel van basisregistraties is een Landelijke Voorziening WOZ nodig als knooppunt voor het gegevensverkeer naar de afnemers. Voor de ontwikkeling van deze Landelijke Voorziening is het uitgangspunt dat zoveel mogelijk gebruik gemaakt wordt van de voor het stelsel van basisregistraties ontwikkelde standaarden en centrale voorzieningen. De realisatie van deze Landelijke Voorziening WOZ heeft in 2008 vertraging opgelopen. Het daartoe gevoerde overleg tussen het Ministerie van Financiën en het Kadaster (waar ook de Landelijke Voorziening voor de Basisregistraties Adressen en Gebouwen is ondergebracht) heeft in 2008 nog niet tot de beoogde opdrachtverlening geleid.
JAARVERSLAG
We kijken terug op een succesvol verlopen WOZ jaar. De WOZ-waarden zijn eerder bekend gemaakt aan inwoners en bedrijven dan in 2007 en ook de kwaliteit, zoals die uit de bezwarenbehandeling blijkt, was beter. Het bezwarenpercentage lag met 3,5% op een vergelijkbaar niveau als in 2007. Maar er zijn minder onroerende zaken in waarde verminderd als gevolg van de afhandeling van de bezwaren. Dit is een signaal van de betere kwaliteit.
F oc u s o p i n wo n e r s e n bed r i j v e n We zien dat de aandacht van gemeenten in toenemende mate wordt verlegd van de interne werkprocessen in het kader van de WOZ uitvoering naar de vraag hoe het een en ander bij inwoners en bedrijven overkomt. Dit proces gaat langzaam maar gestaag. Wij stimuleren deze ontwikkeling. In brieven aan gemeenten en in andere publicaties vragen we regelmatig aandacht voor zaken die voor de inwoners en bedrijven van belang zijn, zoals het tijdig bekend maken van de WOZ-waarden, een goede onderbouwing in de vorm van een duidelijk en eenvoudig toegankelijk taxatieverslag en een moderne, tijdige en zorgvuldige wijze van afhandeling van vragen, klachten en bezwaren. Door de horizontalisering van het toezicht spelen inwoners en bedrijven ook op andere wijze in ons toezicht in toenemende mate een rol. In het kader van deze horizontalisering kunnen inwoners en bedrijven kennis nemen van de toezichtresultaten van de Waarderingskamer. In 2008 telden we ruim 8700 raadplegingen van de gemeentepagina’s op onze website. Daarmee voorzien we kennelijk in een behoefte.
29
De gezamenlijke communicatie van het BAG-projectteam van het Ministerie van VROM, de Nederlandse Vereniging voor Gemeentebelastingen en de Waarderingskamer over de relatie tussen de processen rond BAG en WOZ en de relatie tussen de te registreren objecten heeft in 2008 geleid tot de publicatie van twee brochures. In aanvulling op deze publicaties zijn in samenwerking met de genoemde partijen drie regiodagen over dit onderwerp voor gemeenten georganiseerd. D e u i t v oe r i n g va n de W e t W O Z s t eed s be t e r i n co n t r o l
Diverse signalen duiden erop dat de invoering van het Stelsel van Basisregistraties minder snel verloopt dat oorspronkelijk was beoogd. • Er zijn vertragingen bij de modernisering GBA. • Het Handelsregister hanteert een zeer lang lopende planning. • Het aansluiten van gemeenten op de Landelijke Voorziening BAG verloopt minder snel dan gepland.
30
Voor de Basisregistratie WOZ zijn de gevolgen van deze vertraging vooralsnog beperkt. De wet waarmee de WOZ als basisregistratie is ingesteld, werd op 24 juni 2008 door de Eerste Kamer aanvaard. Deze wetswijziging is op 1 januari 2009 in werking getreden. De Basisregistratie WOZ moet wel worden aangesloten op diverse andere basisregistraties, maar bij het ontwerp van de Basisregistratie WOZ is rekening gehouden met een flexibele realisatie van deze koppelingen.
Gemiddeld genomen signaleren wij geen ernstige achterstanden meer bij de voorbereiding en uitvoering van herwaarderingen. Landelijk gezien is sprake van een voldoende beheersing van deze planning bij gemeenten. Ook heeft de kwaliteitsverbetering van de uitvoering van de Wet WOZ bij gemeenten zich in 2008 verder doorgezet. Ultimo 2007 deden zich bij driekwart van de gemeenten geen belangrijke onvolkomenheden meer voor. Aan het eind van 2008 was dit percentage gestegen tot 80%. Dat 14 jaar na invoering van de Wet WOZ nog 20% van de gemeenten kampt met belangrijke verbeterpunten in de uitvoering van de Wet WOZ, betekent dat we daar nog wel extra inspanningen moeten leveren.
JAARVERSLAG
2008
Ve r de r o n t w i k k e l e n va n s y s t ee m t oez i c h t De ontwikkeling van het noodzakelijke berichtenverkeer om de WOZ-uitvoering bij gemeenten aan te sluiten op de gemeentelijke basisgegevens en om te profiteren van een service-gerichte architectuur voor de WOZ-applicaties, verloopt voorspoedig, maar vergt wel een aanzienlijke inspanning van alle betrokken partijen. Het Convenant Sectormodel WOZ dat door de partijen medio april 2008 is ondertekend, legt een hecht fundament voor de benodigde samenwerking. Met de ingebruikname van het systeem TIOX voor de toepassing van de taxatiewijzers voor niet-woningen is in 2008 ook de eerste toepassing van het genoemde berichtenverkeer in gebruik genomen.
2008
D e i n v oe r i n g va n b a s i s r e g i s t r at i e s
JAARVERSLAG
De voorgenomen aanpassing van de taxatieverslagen niet-woningen aan informatiebehoeften van bedrijven is (nog) niet gestart. Het gebruik van de WOZ-waarde en het taxatieverslag voor de bepaling van de bodemwaarde voor de bepaling van de nog mogelijke fiscale afschrijving op gebouwen, heeft bij het bedrijfsleven nog niet geleid tot een eenduidige behoefte aan een aangepast taxatieverslag. Wij verwachten dat daarvoor eerst de gevolgen van de Wet werken aan winst zichtbaar moeten worden.
Systeemtoezicht hebben wij in van 2008 vooral toegepast bij grote gemeenten. Dit jaar voor het eerst ook bij een groter aantal gemeenten. Ultimo 2008 hebben wij in de zestien grootste gemeenten een dergelijk type onderzoek uitgevoerd. Onze ervaringen met dit type onderzoek en de ervaringen van de onderzochte gemeenten zijn positief. Tegen onze verwachting in bleek in een enkel geval ook bij deze groep gemeenten de interne beheersing niet van dien aard dat wij ons toezicht daarop konden baseren, zodat wij zijn “teruggevallen” op een reguliere inspectie naar de feitelijke stand van zaken.
31
be ë d i g d
va k be k w a a m
ta x l ee ra t i e
BIJBE
ta x a
tiel
ta x a
t ie l
ee r
ee r l ee r
STILT E E XAM E N
!
JAARVERSLAG
L
ta x at i e
2008
32
Jansen
I J A A R D L E K M A
De echte prof vindt u zo in ons online register
A. Jansen
igd taxateur
makelaar/beëd
JAARVERSLAG
2008
Juinen 1 - 1111 AB nl Makelaarsweg www.jansenmakelaardij. 756 34 12 0 Telefoon 01
Herken de makelaar
33
2008
De geautomatiseerde versies van de taxatiewijzers via TIOX zijn in 2008 beschikbaar gekomen. De VNG heeft hiervoor een systeem laten bouwen dat met behulp van “webservices” de taxaties volgens de in de taxatiewijzers voor incourante niet-woningen en agrarische objecten beschreven rekenwijze en met de gegeven kengetallen doorrekent. Gemeenten kunnen deze webservices interactief gebruiken via een generieke applicatie via het WOZ-datacenter. Steeds meer automatiseringssystemen voor de taxatie van woningen die gemeenten gebruiken worden direct aangesloten op de webservices. De gewenste uniformiteit van niet-woningtaxaties wordt hiermee bevorderd.
JAARVERSLAG
Ter ondersteuning van het zorgvuldig vormgeven van de interne beheersing door gemeenten is eind 2007 een handreiking interne beheersingsmaatregelen uitgebracht. Deze handreiking gaat in toenemende mate een rol spelen bij de verantwoording door de gemeente aan externe toezichthouders. Sommige accountants hebben elementen uit deze handreiking inmiddels opgenomen in hun eigen controleprotocol. Enkele gemeenten hebben deze handreiking ook volledig in hun eigen interne controle geïmplementeerd. Ook in 2008 hebben wij aan verbetering van de handreiking aandacht besteed. Mee r a a n d a c h t v oo r n i e t - wo n i n g ta x at i e s
Toez i c h t h o u de n o p g e m ee n t e n
JAARVERSLAG
2008
Alle taxatiewijzers zijn in opdracht van de VNG geactualiseerd. Wij hebben daarbij met name een rol gespeeld bij het vaststellen en actualiseren van de algemene uitgangspunten voor deze taxatiewijzers. De taxatiewijzers kennen een steeds uitgebreidere onderbouwing van de gegeven kengetallen met stichtingskosten die gemeenten hebben opgevoerd in het WOZ-datacenter. De taxatiewijzers zijn daarmee een product van de samenwerking van alle gemeenten. Het opvoeren van stichtingskosten van incourante objecten in het WOZ-datacenter door gemeenten kan echter nog wel verder verbeterd worden.
To e z i c h t b i j g e m e e n t e n 450 400 350
35
300
aantal
34
Het belang van de WOZ-taxaties van niet-woningen is de laatste jaren door de tariefdifferentiatie voor de onroerende zaakbelastingen (OZB), het handhaven van de OZB gebruikers voor niet-woningen en het gebruik van de WOZ-waarde bij de beperking van de fiscale afschrijving, sterk toegenomen. De aandacht voor deze categorie objecten in ons toezicht heeft hiermee geen gelijke tred gehouden. De voorgenomen intensivering van het toezicht op niet-woning taxaties is in 2008 nog niet gelukt. De werving van een specialist op dit terrein heeft in het verslagjaar geen geschikte kandidaat opgeleverd. Wij hebben overwogen om taken te herschikken of om tijdelijke capaciteit in te huren. Wij zagen deze mogelijkheden echter niet als een verstandige oplossing. Naar verwachting wordt in de loop van 2009 de vacature vervuld. De reguliere activiteiten op het gebied van niet-woningen hebben wel normaal doorgang gevonden.
250 200 150 100 50 0
bezochte gemeenten
gemeenten niet bezocht
ongewenst niet bezocht
In totaal hebben wij bij 383 verschillende gemeenten of samenwerkingsverbanden van gemeenten toezicht ter plaatste uitgeoefend. Dat kan zijn geweest in de vorm van een reguliere inspectie, een onderzoek in het kader van systeemtoezicht, een volledigheidsonderzoek of een juistheidonderzoek. Bij 35 gemeenten en samenwerkingsverbanden heeft in 2008 geen vorm van toezicht ter plaatse plaatsgevonden. In negen situaties had dat op basis van onze normen voor de bezoekfrequentie wel gemoeten.
Deze gemeenten worden begin 2009 alsnog bezocht. In de overige gevallen was de kwaliteit bij de gemeenten van dien aard dat de bezoekfrequentie lager ligt dan eens per jaar, waardoor in 2008 geen bezoek noodzakelijk was.
het vierde kwartaal van 2008 de taxaties in voldoende mate gereed en gecontroleerd zouden hebben. Daarom zijn er ook bij deze herwaardering een aantal inspecties “doorgeschoven” naar begin 2009.
36
aantal inspecties
500 400
35 30 plan
25
re a l i s a t i e
20 15 10 0 volledigheidsonderzoek
200
juistheidsonderzoek
(systeem)toezicht g ro t e g e m e e n t e n
a d v i e s g e s p re k
b e s t u u r l i j k o v e r le g
soort onderzoek
0 plan
2008
40
5 300
100
JAARVERSLAG
aantal onderzoeken
600
50 45
2008
Inspecties 2008
JAARVERSLAG
Overig toezicht bij gemeenten ter plaatse
Daarnaast is voor alle gemeenten of hun samenwerkingsverband in april en in oktober via internet de actuele stand van zaken in beeld gebracht en door ons beoordeeld.
realisatie
Legenda: Bovenste arcering: herwaarderingsinspectie 2008 Volle kleur: reguliere inspectie Onderste arcering: herwaarderingsinspectie 2007 Bij de bezochte gemeenten hebben in totaal 487 inspecties plaatsgevonden. Iets minder dan het in het werkplan opgenomen aantal van 500. Bij meer gemeenten dan verwacht, hebben wij in de eerste maanden van 2008 nog een inspectie uitgevoerd gericht op de kwaliteit van de taxaties naar waardepeildatum 1 januari 2007. Om vergelijkbare redenen konden wij in het najaar van 2008 minder inspecties uitvoeren gericht op de taxaties naar waardepeildatum 1 januari 2008. Wij hadden op basis van de gemeentelijke opgave verwacht dat meer gemeenten in
Naast de inspectie passen wij nog een drietal andere toezichtsvormen toe, waarbij de gemeente ter plaatse wordt bezocht. Het gaat daarbij om: • volledigheidsonderzoeken, waarbij wordt vastgesteld of de gemeente kan aantonen dat de WOZ-administratie (en daarmee de belastingadministratie) volledig is, zodat er geen objecten ten onrechte buiten de belastingheffing blijven; • juistheidsonderzoeken, waarbij wordt nagegaan of de informatie die de gemeente via de periodieke voortgangsinventarisatie aanlevert, juist is; • systeemtoezicht grote gemeenten, waarbij wordt wordt onderzocht op welke wijze de gemeente vorm heeft gegeven aan de interne beheersing en controle van het WOZ-proces en de WOZ-producten. Tot slot beschouwen wij ook de adviesgesprekken en gesprekken met het bestuur van een gemeente als instrumenten van ons toezicht. Zoals uit de grafiek blijkt is de realisatie van de inzet van deze instrumenten grotendeels conform plan verlopen.
37
pa p i e r
l eze n
internet
i n t e r a c t i ef JAARVERSLAG
2008
JAARVERSLAG
2008
38
39
moet dringend goed verbeterd (meerdere worden jaren)
Ve r ze n de n va n W O Z - be s c h i k k i n g e n De waarden naar waardepeildatum 1 januari 2007 zijn begin 2008 door de gemeenten bekend gemaakt aan de betrokken eigenaren en gebruikers. Vooraf hebben wij bij elke gemeente gecontroleerd of de kwaliteit van de taxaties voldoende was gewaarborgd. Als dat het geval was, hebben wij het toezicht in die gemeente afgerond en kreeg de gemeente toestemming om de WOZ-beschikkingen te verzenden.
Toezicht afgrond per: 1 januari 2008: 193 gemeenten 1 maart 2008: 427 gemeenten 1 april 2008: 436 gemeenten 1 juni 2008: 442 gemeenten (aantal gemeenten in 2008 is 443)
kan verbeterd worden goed
40
41 Eén gemeente heeft beschikkingen genomen, voordat zij “groen licht” van de Waarderingskamer had gekregen. Deze gemeente is in het kader van een aanbevelingsprocedure op grond van artikel 21 van de Wet WOZ op 15 mei 2008 gehoord. Naar aanleiding van de hoorzitting heeft de Waarderingskamer besloten geen formele aanbeveling te doen.
naar behoren
In de onderstaande grafieken is ter vergelijking de verdeling in de voorgaande twee jaren in beeld gebracht.
% gemeenten naar tijdigheid beschikkingen
2008
april 2008 of later
JAARVERSLAG
2008
Ve r d e l i n g g e m e e n t e n n a a r k w a l i t e i t s g r o e p u l t i m o 2 0 0 8
Toez i c h t n a de r be k e k e n
JAARVERSLAG
Op basis van de informatie die wij over de gemeenten hebben, bepalen wij uiteindelijk per gemeente ons algemeen oordeel. Dit algemene oordeel wordt uitgedrukt in een vijftal categorieën variërend van “moet dringend verbeterd worden” tot “goed (meerdere jaren achtereen)”. De grafiek op de volgende pagina geeft de verdeling weer van het aantal gemeenten over de vijf categorieën naar de stand van eind 2008. Uit de vergelijking met voorgaande jaren blijkt dat de kwaliteit van de gemeenten, zoals deze in dit algemeen oordeel tot uitdrukking komt, toeneemt.
Ve r d e l i n g g e m e e n t e n n a a r k w a l i t e i t s g r o e p ultimo 2007 moet dringend verbeterd worden
Ve r d e l i n g g e m e e n t e n n a a r k w a l i t e i t s g r o e p ultimo 2006
maart 2008
moet goed dringend (meerdere verbeterd jaren) worden goed
goed (meerdere jaren) goed
kan verbeterd worden
kan verbeterd worden
naar behoren tijdig (binnen 8 weken)
naar behoren
Toez i c h t o p h e t be h a n de l e n va n bezw a a r s c h r i f t e n
8 7 6 5 4 3
42
2 1 0
2005
2007
2008
JAARVERSLAG
2008
jaar waarin beschikkingen werden genomen In 2008 is tegen 3,5% van de WOZ-beschikkingen bezwaar gemaakt. Dit is min of meer vergelijkbaar met 2007. De afhandeling van bezwaren vergt nog altijd een langere doorlooptijd dan wenselijk is binnen het systeem met jaarlijkse waardebepaling. Wel worden in de meeste gevallen de bezwaren afgehandeld in de loop van het kalenderjaar. Dit is binnen de wettelijke termijn. Soms blijkt dat inwoners opnieuw bezwaar maken, omdat de effecten van een eerdere bezwaarbehandeling niet, of niet correct, in de gemeentelijke administratie zijn verwerkt. Uiteraard vinden wij dit niet aanvaardbaar. Mede om die reden achten wij het van belang dat de bezwaren zijn afgehandeld ruim voor dat de nieuwe taxatiewaarden bekend worden gemaakt. In 2009 zullen wij een thematisch onderzoek doen naar de afhandeling van bezwaarschriften.
In het gegevensverkeer rond de WOZ zijn nog wel knelpunten aan de orde die niet meer binnen het huidige uitwisselingsformaat kunnen worden opgelost. Deze knelpunten komen voort uit de aanstaande gebruiksplicht van basisregistraties zoals GBA, Handelsregister, Kadaster en BAG en de veranderingen die deze basisregistraties ondergaan. De komst van de Landelijke Voorziening WOZ en het bijbehorende berichtenverkeer moeten daarvoor de oplossing bieden. Ook in het gegevensverkeer met de externe bureaus die gemeenten ondersteunen bij de uitvoering van de Wet WOZ, het gegevensverkeer tussen diverse applicaties bij gemeenten en het gegevensverkeer tussen gemeenten en samenwerkingsverbanden zijn vergelijkbare knelpunten aan de orde. Veranderingen in de wijze van taxeren (onder andere de driedelige waardeopbouw bij taxatie volgens de gecorrigeerde vervangingswaarde) worden niet ondersteund door het huidige verouderde uitwisselingsformaat. Ook deze knelpunten worden met het realiseren van het berichtenverkeer ondervangen.
2008
Ontwikkeling % bezwaarschriften
Toez i c h t o p h e t l e v e r e n va n g e g e v e n s a a n a f n e m e r s De gegevenslevering van gemeenten aan de waterschappen, aan de Belastingdienst en aan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is in 2008 zonder noemenswaardige problemen verlopen. De initiële bestanden zijn in vergelijking met 2007 eerder aangeleverd en waren ook beter verwerkbaar. Voor 84 gemeenten heeft de Belastingdienst op 10 maart 2008 aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gevraagd om de kostenvergoeding op te schorten (2007: 225), Dit omdat de gegevens niet binnen de wettelijke termijn aan de afnemers waren geleverd. Deze gegevens moesten vóór 1 maart aangeleverd worden. Op 19 mei 2008 moesten nog vijf gemeenten aan hun leveringsverplichting voldoen. De mutatieleveringen zijn in 2008 zonder grote problemen verlopen.
JAARVERSLAG
Ruim 85% van de gemeenten heeft de WOZ-waarden tijdig, dus vóór 1 maart 2008, bekend gemaakt. In totaal gaat het daarbij om 89,4% van de WOZ-beschikkingen. In 2007 lag dit percentage op 77%. De tijdigheid van het verzenden van beschikkingen is daarmee wederom toegenomen. Feit blijft dat ongeveer 10% van de beschikkingen te laat wordt genomen.
43
Toe g a n g t o t ta x at i e
4
2 5
2008
1
JAARVERSLAG
ta x at ie? sms, e n je wee t het 3 6
Met de huidige modelmatige waardebepaling is wachten op een taxatie niet meer nodig.
JAARVERSLAG
2008
44
45
U i t g e v oe r de i n s p ec t i e s e n a n de r e o n de r zoe k e n
JAARVERSLAG
2008
46
Toezicht grote gemeenten of systeemtoezicht Bij 16 van 26 grote gemeenten is in 2008 een onderzoek in het kader van toezicht grote gemeenten (systeemtoezicht) uitgevoerd. Bij één gemeente bleek de inrichting van de interne beheersing van dien aard dat wij dit type onderzoek daar niet konden afronden. Bij deze gemeente is teruggevallen op een reguliere inspectie, zoals deze ook bij middelgrote en kleinere gemeenten wordt toegepast. Juistheidsonderzoeken Na de voortgangsinventarisatie van april en oktober 2008 zijn bij een twintigtal gemeenten juistheidonderzoeken uitgevoerd. Op basis van de uitgevoerde onderzoeken concluderen wij dat gemeenten de vragenlijsten over het algemeen waarheidsgetrouw invullen. In enkele gevallen bleek wel dat informatie die door de gemeente van een taxatiebureau was ontvangen, onvoldoende kritisch was beoordeeld. Daardoor werden onjuiste gegevens aangeleverd. Dit heeft geleid tot bijstelling van het oordeel door de Waarderingskamer. De eindbeoordeling van de van de betrokken gemeenten werd in deze gevallen niet beïnvloed. Van het doelbewust creëren van een te rooskleurig beeld door gemeenten is ons (gelukkig) niets gebleken.
Afronden toezicht herwaardering In de eerste maanden van 2008 hebben wij bij 250 gemeenten het toezicht op de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2007 afgerond. Voor de andere gemeenten was dit reeds in 2007 gerealiseerd. Eind 2008 is in 200 gemeenten het toezicht op de herwaardering met de waardepeildatum 1 januari 2008 afgrond. De stijging van het aantal gemeenten waarvoor het toezicht vóór de jaarwisseling al kon worden afgerond (zeven gemeenten meer dan in 2007), is minder dan waarop wij hadden gehoopt. Evenals bij de vorige herwaardering geven gemeenten zelf bij ons aan wanneer zij denken dat zij aan de kwaliteitscriteria voldoen en wanneer zij zelf in voldoende mate vertrouwen hebben in de kwaliteit van de nieuwe taxaties. Kort daarop verifiëren wij of dat het geval is en geven wij al dan niet toestemming voor het verzenden van beschikkingen. Veelal gebeurt dit op basis van door de gemeente aangeleverde kengetallen en het algemene oordeel dat wij over de gemeenten hebben. Nieuw in onze aanpak van het toezicht op de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2008 is dat wij bij ongeveer 140 (op basis van risicoanalyse vooraf geselecteerde) gemeenten aanvullende, sterk
2008
De inspectiecapaciteit is in 2008 verder afgenomen. Wij hebben besloten niet tot vervanging van vrijgekomen formatieruimte over te gaan. Op langere termijn verwachten wij namelijk een daling van het benodigde aantal inspecties. Deze verwachte daling wordt veroorzaakt, doordat de kwaliteit bij gemeenten toeneemt, doordat het aantal gemeenten afneemt en doordat er meer gemeenten besluiten tot het onderbrengen van de WOZ-uitvoering in een samenwerkingsverband.
JAARVERSLAG
Van de 487 inspecties die in 2008 zijn uitgevoerd, vonden er 131 plaats in het kader van het afronden van het toezicht op de herwaardering naar de waardepeildatum 2007 (begin 2008) respectievelijk naar de waardepeildatum 2008 (eind 2008). De overige inspecties betroffen bezoeken in het kader van het toezicht op de gehele uitvoering van de Wet WOZ.
Volledigheidsonderzoeken In 2008 zijn er 47 onderzoeken uitgevoerd naar de (bewaking van de) volledigheid van de WOZ-administratie bij 38 gemeenten en twee samenwerkingsverbanden. Deze onderzoeken vinden in overwegende mate plaats bij gemeenten waar twijfel bestaat over de volledigheid. Door de aard van de selectie kan de hierna vermelde verhouding tussen gemeenten waar de volledigheid in voldoende mate gewaarborgd is en de gemeenten waar dat niet het geval is, niet worden geëxtrapoleerd naar alle gemeenten. Bij 31 van de onderzochte gemeenten of samenwerkingsverbanden kon de volledigheid niet worden aangetoond (77%). Negen gemeenten (23%) konden bij het onderzoek de volledigheid van hun WOZ-administratie wel aantonen. Bij een aantal gemeenten was dit het geval, nadat bij eerder onderzoek was gebleken dat de volledigheid niet kon worden aangetoond en zij daarop maatregelen hadden genomen. Wij adviseren deze gemeenten in het kader van deze volledigheidsonderzoeken over de te treffen maatregelen.
47
48
Gemeenten die volgens de eigen planning voornemens waren te laat (na 1 maart 2009) beschikkingen te verzenden, zijn daar door ons op aangesproken.
S t i j g i n g s p e rce n t a g e w o n i n g e n 2007-2008
‹ 1%
1-3,5% 3,5-6% 6%
JAARVERSLAG
2008
›
Benchmark Eind november 2008 zijn de resultaten van de benchmark WOZ-kosten 2007 gepubliceerd. Uit de resultaten blijkt dat in 2007 de totale kosten per object per jaar wederom licht gedaald zijn. Waren de kosten in 2005 nog € 22 per object per jaar, in 2007 waren deze gedaald naar € 19 per object per jaar. Dit zijn absolute bedragen (dus niet gecorrigeerd voor inflatie). Ondanks dat er door de overgang naar de jaarlijkse waardebepaling in 2007 voor het eerst sprake was van bezwaarafhandeling en afronding van een nieuwe herwaardering in hetzelfde jaar, is de dalende trend van de kosten dus voortgezet. Het feit dat meer gemeenten de WOZ-uitvoering onderbrengen in een gezamenlijke uitvoeringsorganisatie draagt bij aan deze daling. Door de verdere toename van samenwerking tussen gemeenten lijkt een verdere daling nog mogelijk. Er wordt echter ook rekening gehouden met factoren die kunnen leiden tot een stijging van de kosten. Hierbij moet vooral worden gedacht aan een mogelijke stijging van de kosten van bezwaar en beroep. De factoren die mogelijk bijdragen aan extra (kosten voor de afhandeling van) bezwaarschriften zijn de extra aandacht voor de woningtaxaties in verband met de minder stijgende woningwaarden en de extra aandacht voor niet-woningtaxaties in verband met de beperking van de fiscale afschrijving op gebouwen. De resultaten van de benchmark WOZ-kosten 2007 zijn toegevoegd aan de reeds beschikbare benchmarkgegevens gericht op de onderlinge vergelijking van prestaties van gemeenten. Op basis van deze vergelijkingsgegevens hebben wij elke gemeente ook een benchmarkrapport toegestuurd waarin de eigen gemeente vergeleken wordt met vergelijkbare gemeenten. Via onze site kunnen gemeenten in het kader van prestatievergelijking en optimalisering van de uitvoering van de Wet WOZ ook eigen analyses maken met alle beschikbare vergelijkingsgegevens van de afgelopen jaren.
2008
Anders dan bij eerdere herwaarderingen bereiken ons geen signalen meer dat de aanpak van het toezicht op de herwaardering niet goed aansluit op het proces dat de gemeente uitvoert. Over de aanvullende inhoudelijke inspecties is men overwegend positief. Deze worden over het algemeen als ondersteunend en relevant voor het gemeentelijke proces ervaren. De uitgevoerde inspecties leiden in ongeveer de helft van de gemeenten tot extra controles en/of aanpassingen.
5 . B e v o r de r e n va n de doe l m at i g h e i d va n de W O Z - u i t v oe r i n g
JAARVERSLAG
inhoudelijke, inspecties uitvoeren gericht op de kwaliteit van de taxaties. Voorafgaand aan een dergelijke inspectie voeren wij met behulp van speciale programmatuur, een analyse uit op een door de gemeente aangeleverd bestanden met daarin onder meer de nieuwe taxatiewaarden. In het najaar van 2008 hebben er bij 58 van de 140 geselecteerde gemeenten herwaarderingsinspecties en bestandsanalyses plaatsgevonden. De overige gemeenten volgden in de eerste maanden van 2009.
49
Eigen woningforfait
Watersysteemheffing
WOZ-waarde bij CBS
Prijsindex bestaande koopwoningen
Marktontwikkelingen
WOZ-waarde
JAARVERSLAG
OZB
2008
50
WOZ
51
Dataland
Taxatiesites
WOZ gegevens
BAG
JAARVERSLAG
2008
WOZ gegevens
In 2008 heeft 46% van de gemeenten deelgenomen aan de benchmark. Het deelnamepercentage ligt daarmee 8% hoger dan in 2007. Als doel voor 2008 hadden wij 50% geformuleerd.
Respons Benchmark WOZ 2007
‹ ›
2008
5.000 (17) 5.000-10.000 (43) 10.000-20.000 (62) 20.000-50.000 (33) = 50.000 (45) niet deelgenomen (243)
JAARVERSLAG
De WOZ-Benchmark heeft in 2008 het VNG-keurmerk benchmarking voor (gemeentelijke) benchmarks ontvangen. Wij hebben vier regionale bijeenkomsten georganiseerd waarin de aanwezige gemeenten aan de hand van benchmarkinformatie ook direct met elkaar in gesprek konden gaan om zich onderling te vergelijken. Deze bijeenkomsten zijn gecombineerd met het regionaal belastingoverleg van de VNG.
De deelname aan de benchmark WOZ-kosten 2007 was goed gespreid over de verschillende provincies.
50
40
53
30
Wat betreft de grootte van de gemeenten, hebben gemeenten (en samenwerkingsverbanden) met meer dan 50.000 WOZ-objecten actiever deelgenomen aan de WOZ-benchmark dan gemeenten met 5.000-10.000 objecten.
20
JAARVERSLAG
2008
aantal gemeenten
52
10
0 0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
gemiddelde kosten per object 2007
50,00
60,00
In 2008 hebben wij opnieuw een aantal gemeenten uitgenodigd om hun ervaringen met de WOZ-benchmark te delen met de commissie Benchmarking. Naar aanleiding van dit overleg gaan we bij de WOZ-benchmark de gemeenten die bij de opgave van kosten eigen personeelstarieven hanteren in plaats van de “DAR-tarieven”, de mogelijkheid bieden om de opgegeven personeelskosten bij opgave direct te vergelijken met berekende personeelskosten op basis van DARtarieven.
Onze internetsite bestaat in zijn huidige vorm ruim vijf jaar. In die periode zijn er veel elementen aan toegevoegd, zoals de WOZ-kiosk, de benchmarkverkenner, het invullen van vragenlijsten etc. Om die reden hadden wij ons voorgenomen onze site te vernieuwen, Door deze vernieuwing zouden wij de site ook kunnen laten voldoen aan die nieuwe eisen voor sites van de overheid. Om capaciteitsredenen is het project om de internetsite te vernieuwen echter doorgeschoven naar 2009.
55
B e z o e k 2 0 0 7 - 2 0 0 8 w w w. w a a r d e r i n g s k a m e r. n l 50000 45000 40000 35000 30000 2007
25000
2008
20000 15000 10000 5000
er emb dec
r
er emb nov
obe okt
us
ber tem sep
ust aug
juli
i jun
mei
il apr
rt maa
ri rua feb
i
0 uar
Meetinstructie gebruiksoppervlakte woningen Samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en diverse branche-organisaties van makelaars en taxateurs (LMV, NVM, RVT en VBO) hebben wij begin december 2008 een hulpmiddel voor het eenvoudig en uniform meten van de gebruiksoppervlakte van woningen verzonden. In de instructie zijn praktische afspraken over de meting van de gebruiksoppervlakte van woningen op basis van de norm NEN 25802007 vastgelegd. Het meten van de gebruiksoppervlakte van woningen is actueel, omdat alle gemeenten in het kader van de Basisregistraties
Geb r u i k i n t e r n e t s i t e e n W O Z k i o s k
jan
JAARVERSLAG
2008
54
Beoordelingsprotocollen Ter ondersteuning van de kwaliteitsbewaking en interne beheersingsmaatregelen bij gemeenten bieden wij op diverse terreinen beoordelingsprotocollen aan. De beoordelingsprotocollen ondersteunen gemeenten bijvoorbeeld bij de kwaliteitsbewaking van taxaties van woningen en niet-woningen en bij de bewaking van de WOZ-administratie. Wij hebben in 2008 Alle beoordelingsprotocollen gericht op de controle van taxatieresultaten geactualiseerd. Uit de statistieken van de internetsite blijkt dat de protocollen voorzien in een behoefte, want ze zijn ruim 5600 keer gedownload.
Voo r l i c h t i n g e n co m m u n i c at i e
2008
Fo t o w i j z e r w o n i n g e n Eind maart 2008 hebben wij samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en diverse brancheverenigingen van makelaars en taxateurs versie 1.0 van de Fotowijzer woningen uitgebracht. Doel van de fotowijzer is dat iedereen die betrokken is bij registratie en taxatie van woningen dezelfde begrippen, en definities gebruikt. Hierdoor sluiten de gegevens van de verschillende partijen optimaal op elkaar aan, wordt verwarring bij de “klanten” voorkomen en is onderlinge uitwisseling van gegevens beter mogelijk.
adressen en gebouwen op korte termijn voor alle woningen de gebruiksoppervlakte moeten registreren. De makelaars en taxateurs gebruiken de gebruiksoppervlakte ook in toenemende mate voor het taxeren, onderling vergelijken en presenteren van woningen. JAARVERSLAG
We hebben in het verslagjaar ook ondersteuning gegeven aan het Belastingoverleg Grote Gemeenten (BOGG) bij de opzet van de vragenlijst en de resultaten van hun benchmark over 2007. Deze contacten worden in 2009 gecontinueerd door onze deelname in de werkgroep benchmarking van het BOGG.
ta x at i e v e r s l a g
i n fo r m at i eb r o n
ta x at i e v e r s l a g : l a at z i e n w at e r i n de ( b a s i s ) r e g i s t r at i e va n de o v e r h e i d s ta at JAARVERSLAG
Gemeente Juinen Straatnaam: Huisnummer: Postcode: Woonplaats: Locatieomschrijving:
Waardepeildatum: 1 januari 2008
Wethouder Hekkinglaan
3 0707 KB Juinen ............................
Kadastrale objecten betrokken in deze taxatie:
56
Kadastrale gemeente:
sectie:
................................. ................................. .................................
.............. ........................ ........... .............. ........................ ........... .............. ........................ ...........
perceelnummer:
Objectgegevens: Soort woning: Buurt: Bouwjaar: Grootte van de woning: (exclusief bijgebouwen) Bijgebouwen:
Marktgegevens:
2008
letter:
indexnummer:
oppervlakte:
..................... ................. m2 ..................... ................. m2 ..................... ................. m2
Basisregistratie Kadaster
57
Bijzondere kenmerken: ................... ...................
.
Basisregistratie Gebouwen
.
........................ 2 ................... m
................... 1
De getaxeerde woning is verkocht: Transportdatum: verkoopprijs: .............................. ............................
JAARVERSLAG
2008
Basisregistratie Adressen
TAXATIEVERSLAG WONINGEN Aanduiding woning:
Andere relevante marktgegevens Straatnaam: ............................. Huisnummer: ................................... Postcode: ............................. Woonplaats: ................................... Soort woning: ............................. Buurt: ................................... Bouwjaar: ................................... 2 Grootte van de woning: .............................. m Bijgebouwen: ................................... 2 Grondoppervlakte: .............................. m 2 - waarvan tuinoppervlakte: .............................. m Verkoopdatum: ................................... Verkoopprijs: ................................... Vastgestelde waarde: ...................................
bijzondere omstandigheden: .............................................
.............................
............................
....................................
..................................
.............................
............................
....................................
..................................
.............................
............................
.................................... .................................... 2 ................................m .................................... 2 ................................m 2 ................................m .................................... .................................... ....................................
.................................. .................................. 2 ..............................m .................................. 2 ..............................m 2 ..............................m .................................. .................................. ..................................
Vastgestelde waarde:
Basisregistratie Kadaster
....................................
1 Alleen indien de woning is verkocht binnen de periode van vijf jaar voor de waardepeildatum tot het moment van het verstrekken van het taxatieverslag
WOZ-administratie
Basisregistratie WOZ
Binnen de site bieden wij ook een discussieforum, dat met regelmaat wordt bezocht en gebruikt voor discussie. De vragen worden in het merendeel van de gevallen door andere bezoekers beantwoord. In een enkel geval wordt een discussie beantwoord door één van onze medewerkers.
De WOZ-kiosk is een zelfstandig onderdeel binnen onze site. In deze WOZ-kiosk hebben wij informatie over de geldende regelgeving, geldende kwaliteitseisen, toelichtingen, tips en voorbeelden ontsloten met diverse zoekfuncties. Uit de statistieken blijkt dat het bezoek aan dit deel van onze internetsite is toegenomen. In 2009 gaan we een afzonderlijke evaluatie maken van het gebruik en de waardering van deze WOZ-kiosk. Bezoek WOZ kiosk 2007-2008
2008
6000
JAARVERSLAG
Wij volgen het gebruik van onze site. Uit de statistieken blijkt dat de site in een behoefte voorziet. De uitschieters in het bezoek van de site in maart 2007 en 2008 hebben ongetwijfeld te maken met het bekendmaken van de nieuwe WOZ-taxaties. Het bezoek aan de site is in 2008 toegenomen ten opzichte van 2007.
5000 4000
2008
2000 1000
59
20000 16000 14000 12000
2007
10000
2008
8000 6000 4000 2000
er emb dec
nov
emb
er
r obe okt
ber tem sep
us ust aug
juli
i jun
mei
il apr
rt maa
Voortgangsrapportage uitvoering Wet WOZ Met de voortgangsrapportage van 15 juli 2008 hebben wij de Staatssecretaris van Financiën geïnformeerd over de wijze waarop het verzenden van beschikkingen naar waardepeildatum 1 januari 2007 is verlopen en over de mate waarop daar op dat moment bezwaar tegen was ingebracht. Wij constateerden dat deze stap naar jaarlijkse waardebepaling goed was verlopen en dat het landelijke percentage bezwaarschriften met 3,5% tot tevredenheid stemde.
er
er
emb dec
emb nov
r obe okt
ber tem sep
us ust aug
juli
i jun
mei
il apr
rt maa
ri rua feb
uar
i
0 jan
2008
rua
Ad v i s e r i n g doo r de W a a r de r i n g s k a m e r
18000
JAARVERSLAG
feb
jan
Download documenten 2007-2008
ri
0 uar
58
2007
3000
i
De meeste van onze publicaties zijn via onze site ook te raadplegen en de downloaden. Het document dat het meest gedownload is, is het overzicht marktstijgingen, waarin wij begin 2008 per gemeente hebben laten zien wat de gemiddelde stijging van de woningwaarde tussen de waardepeildata 1 januari 2005 en 1 januari 2007 was. Verder zijn in 2008 ook de managementsamenvattingen van inspecties bij gemeenten vaak gedownload.
Gegevensverstrekking ten behoeve van bijstelling eigenwoningforfait In ons advies van 25 november 2008 hebben wij de Staatssecretaris van Financiën geïnformeerd over de waardeontwikkeling van woningen
O RGANISATI E E N B E D RI J F SV O E RING
S a m e n s t e l l i n g W a a r de r i n g s k a m e r Het bestuursorgaan Waarderingskamer bestaat uit elf leden, waaronder de voorzitter en drie adviserende leden. Vier leden worden voorgedragen door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Twee leden worden voorgedragen door de Unie van Waterschappen. Twee leden worden uit de Belastingdienst benoemd. De voorzitter en twee leden zijn onafhankelijk. De drie adviserende leden worden voorgedragen door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, het Ministerie van Financiën en het Interprovinciaal Overleg. Commissies De Waarderingskamer wordt in haar werk bijgestaan door een zestal commissies,
2008
De Commissie regelgeving en controle (CRC) is belast met het adviseren over wet en regelgeving, het opstellen van waarderingstechnische instructies, het toezicht op de naleving ervan en de regelgeving rond de basisregistraties.
JAARVERSLAG
2008
60
Verder hebben wij op 21 november 2008 een reactie gezonden op het rapport “International Valuation Standards (IVS) en de Nederlandse waarderingsstandaarden” aan het Nyenrode Real Estate Center. In onze reactie gaan wij uitgebreid in op de waarderingsvoorschriften (“ficties”) in de Wet WOZ en het voorschrift om de onroerende zaak te waarderen en niet eventuele beperkte rechten op deze onroerende zaak. Wij ondersteunen de oproep in het rapport om waar mogelijk het internationaal gedefinieerde begrip marktwaarde ook in Nederland te gebruiken.
6.
JAARVERSLAG
tussen 1 januari 2007 en 1 januari 2008. Het door ons berekende stijgingspercentage voor woningen bedroeg 3,5%. Dit cijfer is gebruikt bij het vaststellen van het bijtellingspercentage van het eigenwoningforfait. Verder gebruikt het Ministeries van BZK de gegevens ook voor de prognose van de belastingcapaciteit van gemeenten als onderdeel van de berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. In dit advies hebben wij ook aangegeven dat er wellicht voor het eerst sinds de invoering van de WOZ sprake is van een stabiele markt in plaats van een stijgende markt.
De Commissie gegevensuitwisseling (CGU) is in hoofdzaak belast met het ontwerp en de instandhouding van de omgeving waarbinnen de gegevensuitwisseling tussen de gemeenten en de afnemers tot stand wordt gebracht en bewaakt de voortgang van deze levering. Ook de ontwikkeling van nieuwe uitwisselingsvormen met behulp van berichtenverkeer horen in het takenpakket van deze commissie. De technische aspecten van het creëren van een Landelijke Voorziening voor de Basisregistratie WOZ behoren daarmee ook tot het werkterrein van deze commissie. De Commissie benchmarking (CB) houdt zich in hoofdzaak bezig met het verzamelen van (financiële) kengetallen en andere prestatie-indicatoren
61
over de WOZ-uitvoering door gemeenten en het beschikbaar stellen van deze gegevens aan gemeenten voor onderlinge prestatievergelijking. De commissie stimuleert gemeenten ook om benchmarking te benutten.
62
De Commissie financiën, personeel en organisatie (CFPO) is samengesteld uit enkele leden van de Waarderingskamer zelf. Deze commissie ziet vooral toe op de financiën, de rechtspositie van het personeel van het secretariaat en de bedrijfsvoering van de Waarderingskamer.
JAARVERSLAG
2008
De Waarderingskamer beschikt ook over een geschillencommissie (CG). Deze commissie doet uitspraken in geschillen tussen gemeenten en afnemers die door partijen worden aangedragen. Deze commissie bestaat uit de voorzitter en de twee onafhankelijke leden van de Waarderingskamer. Een volledig overzicht van de taakopdrachten en de samenstelling van de commissies is in de bijlagen opgenomen.
He t s ec r e ta r i a at De Waarderingskamer en de commissies worden in hun werk ondersteund door het secretariaat van de Waarderingskamer. Dit secretariaat staat onder leiding van de secretaris van de Waarderingskamer. De secretaris en zijn medewerkers zijn in dienst van de Waarderingskamer. De arbeidsvoorwaarden van de Provincie Zuid-Holland zijn op het secretariaat van overeenkomstige toepassing verklaard. Het personeel van de Waarderingskamer wordt binnen de loonschalen van deze arbeidsvoorwaarden betaald. Een drietal medewerkers is ingeleend van de Belastingdienst en valt daarmee onder de arbeidsvoorwaarden van het Rijk. S a m e n s t e l l i n g p e r s o n ee l be s ta n d
De Waarderingskamer komt als bestuursorgaan in de regel vijf maal per jaar bijeen. De commissies komen bijeen naar behoefte. Dit varieert van zes keer per jaar (CRC) tot twee of drie keer per jaar (CKB).
2008
De Commissie klankbord (CKB) heeft vooral tot doel de Waarderingskamer vanuit het maatschappelijk perspectief van advies te dienen. In deze commissie zijn diverse belangenorganisaties vertegenwoordigd.
De leden van de Waarderingskamer en de leden van de commissies van de Waarderingskamer zijn niet in dienst van het bestuursorgaan. De voorzitter van de Waarderingskamer ontvangt een maandelijkse vergoeding ter hoogte van 10% van het maximum van de provinciale salarisschaal 18. De overige leden van de Waarderingskamer, voor zover zij niet uit hoofde van hun functie zijn benoemd, ontvangen een vacatiegeld per vergadering van € 200. De leden van commissies van de Waarderingskamer, voor zover niet uit hoofde van hun functie benoemd en met uitzondering van leden van de Commissie klankbord, ontvangen eveneens een vacatiegeld per vergadering van € 200. Dit bedrag is inclusief de vergoeding van reis-en verblijfkosten.
JAARVERSLAG
De leden van de hiervoor genoemde commissies worden voorgedragen vanuit de achterban van de in de Waarderingskamer vertegenwoordigde partijen. De commissies kunnen worden aangevuld met deskundigen.
B e l o n i n g s s t r u c t u u r va n h e t be s t u u r e n co m m i s s i e s
Bij het secretariaat werken eind 2008 20 medewerkers, waarvan negen vrouwen en elf mannen. Daarmee wordt 17,5 fte bezet. Wij kiezen bewust voor een kleine stabiele omvang van de formatie. Dat wij hierin slagen blijkt uit de volgende grafiek.
63
financiering
mens ce n t r a a l
woz
objec t ce n t r a a l JAARVERSLAG
2008 65
JAARVERSLAG
2008
64
De taxatie voor een hypotheek is gericht op: • wat gaat deze persoon doen met de woning • welke rechten heeft deze persoon op de woning • wat is de woning voor deze persoon waard • wat kan deze persoon ervoor betalen
WOZ-taxatie is gericht op: • wat mag je met dit object (objectieve bestemming) • het fysieke object (inclusief alle rechten) • wat is dit object in vergelijking met andere objecten waard • welke prijs komt op de markt tot stand
P e r s o n e l e o m v a n g Wa a r d e r i n g s k a m e r p e r e i n d e j a a r
A r be i d s o m s ta n d i g h ede n
25,0 20,0 15,0
ingeleend eigen
Het ziekteverzuimpercentage over 2008 was 5,6%. Dit is hoog in vergelijking tot de voorgaande jaren. De stijging wordt vooral veroorzaakt doordat twee van onze medewerkers langere tijd ziek zijn geweest.
5,0 0,0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
De onderstaande grafieken geven enig inzicht in de ontwikkeling en de opbouw van het personeelsbestand, en in de beloningsstructuur van het secretariaat.
2008
jaar
66
Naast een kleine organisatie willen wij ook een hoogwaardige organisatie zijn. Dat betekent dat wij ons voor de beleidsfuncties richten op HBO en academisch niveau. Onderscheiden naar geslacht leidt dit tot de volgende bezetting van de salarisschalen.
67 Leeftijdsopbouw 8 7 6
Ve r h o u d i n g m a n n e n e n v r o u w e n (20 medewerkers)
5 4
JAARVERSLAG
2008
3 2 1
vrouw
0 man
2008
10,0
JAARVERSLAG
Helaas zijn er in onze huisvesting problemen met de beheersing van het binnenklimaat in de winterperiode. Zodra de buitentemperatuur beneden circa 5 C° daalt, leidt dit tot zeer droge lucht. Hoewel het probleem al meerdere jaren optreedt, heeft de gebouwbeheerder nog geen afdoende maatregelen genomen. In 2009 zullen daarom verdere maatregelen worden genomen.
<30
30-39
40-49 leeftijdscategorie
50-59
>60
Man/vrouw naar salarisschaal
8 5
vrouw man
3
1 0 6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
salarisschaal
68
2008 JAARVERSLAG
Om het gedrag van medewerkers bij toezichtsoperaties te uniformeren en hen beter toe te rusten bij het voeren van slecht-nieuwsgesprekken worden trainingen georganiseerd.
I n t e g r i t e i t s be l e i d De Waarderingskamer heeft de rechtspositieregeling van de provincie Zuid-Holland van overeenkomstige toepassing verklaard op het personeel dat bij haar in dienst is. Dit betreft daarmee ook het integriteitsbeleid. Het integriteitsbeleid van de provincie is in verschillende documenten vastgelegd: • • • •
Regeling eed en belofte Gedragscode Gedragsregels e-mail en internetgebruik Procedureregeling melding misstand
Binnen de organisatie besteden wij zowel aandacht aan de integriteit van medewerkers zelf, als aan de integriteit in het handelen als medewerker van de Waarderingskamer. Zo leggen nieuwe medewerkers de eed of belofte af tijdens een bijzondere bijeenkomst in aanwezigheid van alle collega’s. De aflegging van de eed of belofte geschiedt ten overstaan van de voorzitter van de Waarderingskamer of ten overstaan van één van de onafhankelijke leden van de Waarderingskamer.
2008
Naast de geschreven regels gelden ook ongeschreven regels die onderdeel uitmaken van het cultuurgoed van onze organisatie. In dat kader worden eventuele geschenken (ook die met een waarde van minder dan € 50) centraal ingezameld en éénmaal per jaar onder alle medewerkers verloot.
2
JAARVERSLAG
4
In het jaargesprek dat met elke medewerker minimaal eenmaal per jaar wordt gehouden wordt ook afzonderlijk stilgestaan bij en aandacht besteed aan de integriteitaspecten van de functievervulling. Dit gebeurt met de volgende vraagstelling: “Zijn er bijzonderheden te melden op het vlak van integer handelen? Is de medewerker aangelopen tegen specifieke dilemma’s (in zijn/haar functioneren) binnen de organisatie of in contact met externen?”
69 Melding misbruik en oneigenlijk gebruik Er geldt een klokkenluidersregeling. Op basis daarvan kunnen misstanden intern en extern gemeld worden. Ook hier zijn de provinciale regels van overeenkomstige toepassing. Er zijn in het verslagjaar geen meldingen gedaan. B e h ee r s i n g s c y c l u s e n ( p u b l i e k e ) v e r a n t woo r d i n g De Waarderingskamer is wettelijk verplicht vóór 1 december van het voorafgaande jaar haar begroting vast te stellen. Uiteraard ligt aan een begroting een werkplan ten grondslag. De begroting voor 2008 is in verband met de formele datum vastgesteld in de vergadering van de Waarderingkamer van 12 oktober 2007. Het werkplan, dat bij de vaststelling van de begroting in een eerste concept gereed was, is daarna nog nader uitgewerkt en inhoudelijk vastgesteld in de vergadering van de Waarderingskamer op 12 december 2007. Naast de uit te voeren activiteiten benoemt het werkplan ook de voornaamste risico’s en de maatregelen ter beheersing daarvan. Het werkplan 2008 is gepubliceerd op onze internetsite.
De goedkeuring van de jaarrekening 2007 door de Minister is ontvangen op 8 april 2008. De formele jaarrekening en de inhoudelijke verantwoording zijn vervolgens gepubliceerd op onze internetsite.
70
Financiën
JAARVERSLAG
2008
Met ingang van dit verslagjaar voeren wij het stelsel van baten en lasten als uitgangspunt voor de begroting en de rekening. Daarmee sluiten wij beter aan op de systematiek die is vereist, nadat de Waarderingskamer onder de werking van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen is gebracht. In de navolgende tabel zijn zowel de begrotingscijfers als de rekeningcijfers over het jaar 2008 opgenomen. De hier gepresenteerde cijfers zijn ontleend aan de formele jaarrekening van de Waarderingskamer. Deze is voorzien van een goedkeurende verklaring van Ernst & Young Accountants. Naast de getrouwheidsverklaring is door Ernst & Young Accountants tevens een rechtmatigheidsverklaring afgegeven. De formele jaarrekening die uiteraard meer details bevat, wordt gepubliceerd op onze internetsite, nadat de goedkeuring van de Minister is ontvangen.
2008 werkelijk
€
€
40.000
36.283
1.617.000
1.444.698
I
Waarderingskamer en commissies
II
Personeel
III
Huisvesting
286.000
277.266
IV
Kantoor
195.000
155.094
V
Overige kosten
75.000
84.334
VI
Adviezen en contracten derden
135.000
133.516
VII
Afschrijvingen
23.000
790
2.371.000
2.131.981
35.000
71.330
2.336.000
2.336.000
-
-275.349
2.371.000
2.131.981
=======
=======
Totaal Baten Rente
De begroting en het werkplan voor het jaar 2009 zijn vastgesteld in de vergadering van de Waarderingskamer van 21 november 2008. Ook deze documenten zijn gepubliceerd op onze internetsite.
2008 begroot
2008
De jaarrekening 2007 is samen met een inhoudelijke rapportage over de realisatie van het werkplan op 9 februari 2008 vastgesteld door de Waarderingskamer. Op basis van deze documenten is een publiek jaarverslag opgesteld, dat in mei 2008 breed is verspreid.
Lasten
JAARVERSLAG
Vier maal is in 2008 een financiële kwartaalrapportage besproken in het managementteam. Een inhoudelijke en financiële halfjaarrapportage over de realisatie van het werkplan en de begroting naar de stand van 1 juni 2008 is besproken in de vergadering van de Waarderingskamer van 25 juni 2008. Daarbij is eveneens ingegaan op de in het werkplan benoemde risico’s.
Ontvangen bijdragen afnemers Resultaat*)
Totaal
*) Een negatief bedrag betekent hier dat er meer van de afnemers is ontvangen dan ter dekking van de lasten in 2008 benodigd was. Van resultaat over 2008, groot € 275.349, wordt € 25.000 toegevoegd aan de egalisatiereserve. Het restant, groot € 250.349, wordt naar rato van ieders inbreng in de begroting, terugbetaald aan de afnemers. Toelichting: Waarderingskamer en commissies De kosten voor bijeenkomsten van de Waarderingskamer en haar commissies vallen lager uit dan begroot. In de begroting 2008 is rekening gehouden met een licht hoger aantal vergaderingen en declaranten dan feitelijk het geval is geweest. Daarnaast is binnen deze rubriek geen gebruik gemaakt van de post “onvoorzien”.
71
2008
Huisvesting De huisvestingskosten vallen lager uit omdat in de begroting rekening was gehouden met een sterkere stijging van de huur, dan het geval is geweest. Daarnaast is minder uitgegeven dan voorzien in de sfeer van onderhoud en vervanging van meubilair.
JAARVERSLAG
Personeel De personele uitgaven vallen in hoofdzaak lager uit als gevolg van vacatureruimte die gedurende heel 2008 niet vervulbaar is gebleken. Daardoor vielen ook de reis- en verblijfskosten lager uit. Ook het opleidingsbudget is niet geheel benut.
Kantoorkosten In de sfeer van de kantoorkosten is vooral minder dan verwacht uitgegeven aan automatisering en aan drukwerk.
JAARVERSLAG
2008
72
Overige kosten De overige kosten zijn overschreden. Deze overschrijding is vooral veroorzaakt door extra uitgaven in de sfeer van voorlichting en publiciteit rond het thema BAG-WOZ. Adviezen en contracten derden De gerealiseerde kosten voor adviezen en contracten derden zijn min of meer conform verwachting. Wel zijn binnen deze rubriek veel meer middelen dan voorzien besteed aan kosten met betrekking tot de coördinatie van de uitvoering van de Wet WOZ. De financiële inspanning in de sfeer van het Berichtenverkeer WOZ is hierin de belangrijkste post. Daartegenover staan lager dan verwachte uitgaven aan andersoortige adviezen en contracten. Rente De rente op het uitzetten van gelden op deposito lag dit jaar rond de 3,8%. Het gemiddelde saldo waarover de rente is vergoed, alsmede het gemiddelde rentepercentage zelf, was hoger dan verwacht. Dientengevolge is de renteopbrengst aanzienlijk hoger dan geraamd.
73
ta x at i e - o p d r a c h t
woz - ta x at i e
bed r i jf s o n r oe r e n d g oed
rapport
24 delen taxatiewijzers beschikbaar als onderbouwing JAARVERSLAG
verslag met bijlagen
2008
JAARVERSLAG
2008
74
75
Bijlage 2
SAM E NST E LLING VAN D E W AAR D E RINGKAM E R P E R 1 J ANUARI 2 0 0 9
Ta a k e n s a m e n s t e l l i n g va n de co m m i s s i e s per 1 januari 2009
Vo o r z i t t e r : mr. G.J. Jansen
C O MMISSI E KLANK B O R D ( C K B )
Leden: O p v o o r d r a c h t v a n d e Ve r e n i g i n g v a n N e d e r l a n d s e G e m e e n t e n : mr. W.N. Cool mevr. J. Haanstra drs. E. Soeren drs. R. Verkuijlen
76
77 O p v o o r d r a c h t v a n d e U n i e v a n Wa t e r s c h a p p e n : ir. G. Verwolf mevr. drs. mr. C.M. Sjerps
2008
Uit de Belastingdienst: mr. drs. J.A.M. van Blijswijk drs. Th.W.M. Poolen
JAARVERSLAG
2008
Secretaris: mr. J.G.E. Gieskes
Ta a k o p d r a c h t : 1. Het adviseren van de Waarderingskamer met betrekking tot conceptproducten van de Commissie regelgeving en controle. 2. Het op hoofdlijnen adviseren van de Waarderingskamer met betrekking tot de uitvoering van het toezicht. 3. Het onder de aandacht van de Waarderingskamer brengen van maatschappelijke ontwikkelingen op het terrein van de waardering van onroerende zaken. 4. Het op verzoek van de Waarderingskamer adviseren over onderwerpen waar de Waarderingskamer advies van de commissie van belang acht.
JAARVERSLAG
Bijlage 1
Onafhankelijke lid: prof.mr. J.W.J. Besemer mr. H.F. van den Haak Adviserende leden: mevr. drs. A.J.F.M. Deckers (Ministerie van Financiën) mr. J.J. Moelker (Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) Ph. Huisman (Interprovinciaal Overleg)
Samenstelling: mr. J.G.E. Gieskes J.G.M. Bakx drs. F.J.W van Blokland mr. J.G.H. Boerboom H.J. Bontius mr. S. Bosma mevr. mr. B. van Eeuwijk A. van Hell prof. dr. A.C. Hordijk C. Kakes mevr. mr. J. Kamp mr. J.M.C. Klok mr. R.J.L. Limpens J.O. van der Ploeg mr. drs. J. van Spengen drs. F. Veenema L. de Wolf
Voorzitter, Secretariaat Waarderingskamer Gemeentelijk Taxatie Overleg Vereniging van Institutionele Beleggers Nederland Federatie Particulier Grondbezit Aedes Vereniging van Woningbouwcorporaties Adviseursoverleggroep Lagere Overheden Vereniging Eigen Huis Nederlandse Vereniging van Makelaars Raad voor Onroerende Zaken Vereniging van Taxateurs voor Belastingen Onroerende Zaken VNO-NCW Stichting Erfgoed Nederland Vereniging Register Vastgoed Taxateurs Vereniging Bemiddeling Onroerend goed Raad voor Vastgoed Rijksoverheid MKB Nederland Stichting bedrijvenplatform Geo-informatie
Secretariaat: ir. R.M. Kathmann mevr. mr. E.M. Monster-Koppenol (secretaris)
2008 JAARVERSLAG
Ta a k o p d r a c h t : 1. Het voorbereiden, evalueren en bijhouden van uitvoeringsregels in het kader van de Wet WOZ op de volgende terreinen: - uitvoeren van de waardebepaling; - vakbekwaamheid van taxateurs; - uitvoeren van de waardevaststelling; - gegevensuitwisseling; - toezicht door de Waarderingskamer. 2. Het voorbereiden en bijhouden van een procedure voor het toezicht door de Waarderingskamer. 3. Het adviseren van de Waarderingskamer met betrekking tot het inhoudelijke oordeel over de kwaliteit van de vastgestelde waarden in een gemeente. 4. Het signaleren van en adviseren van de Waarderingskamer over ontwikkelingen op fiscaal-juridisch terrein die van belang zijn in het kader van de wetgeving op het terrein van de waardering van onroerende zaken. 5. Het adviseren van de Waarderingskamer met betrekking tot overige aangelegenheden op het terrein van de waardebepaling en de waardevaststelling.
Ta a k o p d r a c h t : 1. Het voorbereiden, evalueren en bijhouden van uitvoeringsregels in het kader van de Wet WOZ op het terrein van de registratie en levering van gegevens. 2. Het begeleiden van de uitvoering van de regels op het terrein van de registratie en de levering van gegevens. 3. Het adviseren van de Waarderingskamer met betrekking tot de registratie en levering van gegevens in het kader van de Wet WOZ. 4. Het op verzoek van partijen toetsen van de mate van verwerkbaarheid van de door gemeenten aan afnemers geleverde bestanden.
Samenstelling: P. Bervoets, voorzitter Samenwerkingsverband Vastgoed Heffing en Waardebepaling mr. H.T.A. Aalders Gemeente Eindhoven mr. W.G. van den Ban Vereniging van Nederlandse Gemeenten mevr. mr. R.M. Crowe Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mr. M.A.H. van Esch Unie van Waterschappen C.J.P.G. van Hout Belastingdienst mevr. mr. J.M. Groenman Ministerie van Financiën A. Hartog Gemeente Dordrecht C.J.P.G. van Hout Belastingdienst H. Olsman Gemeente Voorst Secretariaat: mr. J.G.E. Gieskes (secretaris) ir. R.M. Kathmann mevr. mr. E.M. Monster-Koppenol
Samenstelling: J. Eshuis, voorzitter Gemeente Alphen aan den Rijn mevr. ir. C.W.M. Besseling Belastingdienst J.C. Tahapary Gemeente Middelburg E.O Westenberg Vereniging van Nederlandse Gemeenten drs. A.S. van Kesteren Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier mevr M. Krug Unie van Waterschappen Secretariaat: ir. R.M. Kathmann (secretaris) mr. J.G.E. Gieskes ing. K.B. Rampersad
2008
C O MMISSI E G E G E V E NSUIT W ISS E LING ( C GU )
JAARVERSLAG
78
C O MMISSI E R E G E LG E VING E N C O NTR O L E ( C R C )
79
2008 JAARVERSLAG
Ta a k o p d r a c h t : 1. Het verzamelen van gegevens over de verrichte werkzaamheden, de bereikte resultaten en de gemaakte kosten met betrekking tot de uitvoering van de Wet WOZ en overige kengetallen in relatie tot de door gemeenten verrichte taken op dit gebied. 2. Het beoordelen en analyseren van de verzamelde gegevens. 3. Het zorgdragen voor publicatie van de geanalyseerde gegevens op een zodanige wijze dat gemeenten de mogelijkheid krijgen om kwaliteit, doelmatigheid en doeltreffendheid van de eigen organisatie te vergelijken met die van andere gemeenten. 4. Het aanreiken van gevonden “best practises” aan gemeenten en hun samenwerkingsverbanden op het gebied van de uitvoering van de Wet WOZ.
Ta a k o p d r a c h t : 1. Het krachtens mandaat van de Waarderingskamer behandelen van de geschillen die overeenkomstig artikel 11 van de Wet WOZ aan de Waarderingskamer voorgelegd worden. 2. Het krachtens mandaat van de Waarderingskamer besluiten over de onder punt 1 genoemde geschillen.
Samenstelling: H.D. Winia, voorzitter Belastingsamenwerking Rivierenland op voordracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten M. Alblas RA MPA gemeente Den Haag R.S.C. Knoben Belastingdienst mevr. ir. M.J. Schouten Unie van Waterschappen drs. J. Slomp Vereniging van Nederlandse Gemeenten Secretariaat: mr. J.G.E. Gieskes (secretaris) ir. R.M. Kathmann mevr. drs. G.A.P. Rietbergen
Samenstelling: prof.mr. J.W.J. Besemer mr. H.F. van den Haak mr. G.J. Jansen
2008
G E S C HILL E N C O MMISSI E ( G C )
JAARVERSLAG
80
C O MMISSI E B E N C HMARKING ( C B )
Secretariaat: mevr. mr. E.M. Monster-Koppenol (secretaris)
81
Ta a k o p d r a c h t : 1. Voorbereiden van de begroting en de jaarrekening van de Waarderingskamer en uitvoeren van de door de Waarderingskamer vastgestelde begroting. 2. Voorbereiden van het werkplan en het jaarverslag van de Waarderingskamer en toezien op de uitvoering van het door de Waarderingskamer vastgestelde werkplan. 3. Voorbereiden van de reglementen inzake de werkwijze van de Waarderingskamer en haar commissies en vaststellen van de werkwijze van het secretariaat. 4. Voorbereiden van het formatieplan, de organisatiestructuur en het rechtspositiereglement van de Waarderingskamer. Het binnen het formatieplan, de organisatiestructuur en het rechtspositiereglement, zoals vastgesteld door de Waarderingskamer, behartigen van de personeelsaangelegenheden. 5. Adviseren van de Waarderingskamer omtrent overige aangelegenheden, voor zover die niet tot het werkterrein van andere commissies behoren. 6. Ter vervulling van de onder punt 1 tot en met 5 genoemde taken kan de Waarderingskamer bevoegdheden aan de commissie mandateren.
SAM E NST E LLING VAN H E T S E C R E TARIAAT P E R 1 J ANUARI 2 0 0 9
JAARVERSLAG
2008
Samenstelling: mr. G.J. Jansen (voorzitter) mr. drs. J.A.M. van Blijswijk mr. W.N. Cool mevr. drs.mr. C.M. Sjerps Secretariaat: mr. J.G.E. Gieskes (secretaris) ir. C. Remmers
Managementteam: mr. J.G.E. Gieskes ir. R.M. Kathmann mevr. mr. E.M. Monster-Koppenol ir. C. Remmers Medewerkers: mevr. M.W.L. Droogh mevr. I. Elsinga mevr. A.M. Groenendijk mr. D.R.F. Haak F.B.A.J. Hartendorp ir. M. Kuijper I. Lechner M.H. van Leeuwen mevr. T.N. Oort-Brandt H. Poelman ing. K. Rampersad mevr. G. Ratan-Jankie mevr. drs. G.A.P. Rietbergen mevr. ir. J.M.I. op ‘t Root-Louws J. Smit mevr. E.M. van Tricht
2008
Bijlage 3
JAARVERSLAG
82
C O MMISSI E F INAN C IËN , P E RS O N E E L E N O RGANISATI E ( C F P O )
83
Bijlage 4
Bijlage 5
R E L E VANT E IN F O RMATI E UIT D E T W E E D E E N E E RST E KAM E R
Re l e va n t e we t s w i jz i g i n g e n
84
JAARVERSLAG
2008
Het kabinet gaat het misbruik in de vastgoedsector harder aanpakken en meer coördineren. Dat blijkt uit de maatregelen die de ministers Hirsch Ballin (Justitie), Bos (Financiën) en Ter Horst (BZK) in een brief van 3 november 2008 aan de Tweede Kamer aankondigen. Zowel preventieve, bestuurlijke, fiscale als strafrechtelijke instrumenten worden ingezet. Bij het voorkomen van misbruik van vastgoedtransacties is een belangrijke rol weggelegd voor juridische en financiële dienstverleners. Daarom wordt op dat vlak een aantal specifieke maatregelen getroffen. Notarissen krijgen in de toekomst direct bericht van het Kadaster als zich bij de verkoop van een pand ongebruikelijke prijsstijgingen voordoen. Bovendien krijgt de notaris toegang tot het register waarin de WOZ-waarde van woningen is vastgelegd. Tegelijkertijd wordt het toezicht op de notarissen aangescherpt en kunnen zij verplicht worden inzage te geven in de onderliggende documenten van een transactie. Financiële instellingen en dienstverleners werken sinds 1 augustus 2008 onder de aangescherpte regelgeving ter voorkoming van witwassen en misbruik van vastgoed. De toezichthouders (DNB en AFM) zien nauwlettend toe op naleving daarvan.
In artikel 17, vijfde lid Wet WOZ is een bijzondere regeling getroffen voor de waardebepaling van een gebouwd eigendom dat tot woning dient en deel uitmaakt van een op de voet van de Natuurschoonwet 1928 (NSW) aangewezen landgoed. In de Gemeentewet, artikel 220d, eerste lid wordt aangegeven aan welke voorwaarden een landgoed moet voldoen om in aanmerking te komen voor een vrijstelling voor de onroerende zaakbelasting.
2008
Met ingang van 2008 valt vastgoed onder de Wet Bibob Bij de bestrijding van vastgoedfraude zal ook de bestuurlijke aanpak een steeds belangrijker rol krijgen, onder meer door de inzet van de Wet Bibob, het versterken van informatie-uitwisseling tussen handhavingdiensten en het lokaal bestuur en de inrichting van de door de Minister van BZK aangekondigde Regionale Informatie- en Expertise Centra.
In de loop van 2008 zijn onderstaande wetswijzigingen in werking getreden die invloed hebben op waardering.
JAARVERSLAG
In 2008 is het wetsvoorstel dat de registratie van de vastgestelde WOZ-waarde aanwijst als een basisregistratie binnen het stelsel van basisregistratie, behandeld en aanvaard. Bij deze behandeling heeft de Staatssecretaris van Financiën toegezegd een nader onderzoek te doen inzake het standpunt over de openbaarheid van de WOZ-waarde.
Met ingang van 1 januari 2009 is in werking getreden de Wet op de invoering van de basisregistratie inkomen en de basisregistratie waarde onroerende zaken. Bij Besluit van 18 december 2008 tot wijziging van het Uitvoeringsbesluit kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet waardering onroerende zaken is de regeling voor de vergoeding van de kosten voor de uitvoering Wet WOZ gewijzigd. In het vervolg worden de bijdragen van de afnemers rechtstreeks verrekend via het gemeentefonds. Hiermee is een einde gekomen aan de afzonderlijke verrekening van de WOZ-kosten tussen gemeenten, waterschappen en Belastingdienst. Verder is de WOZ-waarde aangewezen als authentiek gegeven. Van diverse andere gegevens binnen de WOZ-administratie is aangegeven dat dit authentieke gegevens uit andere registraties zijn.
Bijtellingspercentage eigenwoningforfait De Waarderingskamer heeft de Staatssecretaris van Financiën bericht dat de landelijk gemiddelde waardeontwikkeling voor woningen tussen de waardepeildatum 1 januari 2007 en de peildatum 1 januari 2008 3,5% bedraagt. Gezien de ontwikkeling van de huurprijzen en het afrondingsvoorschrift, leidt deze waarde-ontwikkeling niet tot een wijziging van het bijtellingspercentage voor het eigenwoningforfait. Met ingang van 2009 vervalt wel het maximum voor het eigenwoningforfait.
85
Bijlage 6
PU B LI C ATI E S VAN D E W AAR D E RINGSKAM E R
Stuf WOZ versie 2, 2e herziene druk Regels voor de gegevenslevering door gemeenten aan afnemers in het kader van de Wet WOZ, maart 1999, ISBN 90-75208-13-8 De WOZ gewaardeerd Rapport van de Waarderingskamer over het evaluatieonderzoek van de Wet WOZ, 1999, ISBN 90-75208-14-6
86 V r a a g b a a k w a a r d e b e p a l i n g i n h e t k a d e r v a n d e We t W O Z , 3e herziene druk Een antwoord op de meest gestelde vragen over de waardebepaling in het kader van de Wet WOZ, oktober 2008, ISBN 978-90-75208-29-9. V r a a g b a a k w a a r d e v a s t s t e l l i n g We t W O Z , 2 h e r z i e n e d r u k In deze vraagbaak gaat in op verschillende formele aspecten van de waardevaststelling en de procedure van bezwaar en beroep. Ook de bevoegdheden en de verplichtingen die voortvloeien uit de Wet WOZ komen aan de orde, juli 2008, ISBN 978-90-75208-24-5. Gegevenswoordenboek WOZ Het Gegevenswoordenboek vormt de basis van het eveneens door de partijen afgesproken uitwisselingsformaat Stuf-TAX, april 2002, ISBN 90-75208-18-9
JAARVERSLAG
2008
e
Wa a r d e r i n g s i n s t r u c t i e 2 0 0 5 ( m e t w e t t e k s t p e r 1 j a n u a r i 2 0 0 5 ) Regels voor de bijhouding en analyse van marktgegevens en objectgegevens en de onderbouwing en de uitvoering van de waardebepaling in het kader van de Wet WOZ, november 2004, ISBN 9075208-19-7
2008
Vraagbaak gegevenslevering Stuf-WOZ Een antwoord op de meest gestelde vragen over de gegevenslevering in het kader van de Wet WOZ, januari 1997, ISBN 90-75208-07-3
JAARVERSLAG
U i t g av e n i n d r u k
Wa a r d e r i n g s i n s t r u c t i e j a a r l i j k s e w a a r d e b e p a l i n g ( m e t w e t t e k s t ) Richtlijnen voor de uitvoering van de Wet WOZ, maart 2006, ISBN 90-75208-20-0 Fo t o w i j z e r w o n i n g e n 1 . 0 Uitgave van LMV, NVM, RVT, VBO, VNG en Waarderingskamer, waarin de diverse te onderscheiden woningtypes van een uniforme en gestandaardiseerde naamgeving worden voorzien en worden verduidelijkt aan de hand van foto’s, maart 2008, ISBN 978-90-75208-22-1 IVS e n N e d e r l a n d s e w a a r d e r i n g s s t a n d a a r d e n De International Valuation Standards (IVS) zijn internationale richtlijnen voor de waardebegrippen en taxatie van onroerend goed, mei 2008 ISBN 978-90-75208-23-8 WOZ-journaal De Waarderingskamer geeft minimaal vier maal per jaar een nieuwsbrief uit voor gemeenten, afnemers en andere belangstellenden. ISSN 13813242
Voor (gratis) abonnementen op het WOZ-journaal en voor het aanvragen van bovenstaande publicaties kunt u zich wenden tot het secretariaat van de Waarderingskamer; tel. (070) 311 05 55; fax (070) 311 05 70; e-mail: info@ waarderingskamer.nl).
87
D i g i ta l e u i t g av e n Onze digitale uitgaven zijn te vinden op www.waarderingskamer.nl.
2008 JAARVERSLAG
Uniforme soort-objectlijst niet-woningen Standaardisering van gehanteerde niet-woningbegrippen ten behoeve van de waardering van niet-woningen in het kader van de WOZ. Uniforme deelobjectcodelijst Standaardisering van gehanteerde code en begrippen voor de aanduiding van WOZ-deelobjecten.
Catalogus Basisregistratie WOZ In deze Catalogus Basisregistratie WOZ wordt de inhoud van de basisregistratie beschreven, zoals deze zal gelden bij de wettelijk geregelde invoering van de Basisregistratie WOZ, versie 1.3, april 2008.
Uniforme meetinstructie gebruiksoppervlakte woningen Uitgave van LMV, NVM, RVT, VBO, VNG en Waarderingskamer. Uniform hulpmiddel voor meten gebruiksoppervlakte woningen.
Catalogus Basisregistratie WOZ-gegevens voor afnemers Het betreft hier een uitbreiding van de Catalogus Basisregistratie WOZ met die gegevens die alleen voor de formele afnemers van de WOZ van belang zijn, versie 1.0 april 2008
WOZ-kiosk In de WOZ-kiosk worden regelgeving, kwaliteitseisen, toelichtingen, voorbeelden en tips rondom de uitvoering van de Wet WOZ gepresenteerd in een interactieve omgeving.
Fo l d e r s a m e n h a n g p r o c e s s e n B AG e n W O Z In deze folder zijn twaalf generieke processen beschreven waarin zowel de BAG als de WOZ een rol vervullen. Bij elk van deze processen is een uitwerking gegeven die uw organisatie als leidraad kan gebruiken bij het bespreken van de voor de organisatie optimale inrichting van de werkprocessen. oktober 2008 Fo l d e r s a m e n h a n g B AG e n W O Z o b j e c t e n In deze folder staat de relatie tussen de verschillende objecten in de beide registraties (BAG en WOZ) centraal, oktober 2008
2008
88
Handreiking interne beheersingsmaatregelen Beschrijving van het WOZ-proces op hoofdlijnen, de risico’s die daarbij kunnen optreden en de mogelijke maatregelen ter beheersing daarvan.
JAARVERSLAG
Benchmark WOZ-kosten Rapportage over de uitvoeringskosten van de Wet WOZ bij gemeenten. Beschikbaar zijn rapportages over: 1999-2002 2003-2004 2003-2005 2005-2006 2007-2008 Verder zijn de resultaten raadpleegbaar voor eigen analyses in de digitale WOZ-benchmarkverkenner.
89
Bijlage 7
O V E R Z I C HT T O E Z I C HTSINSTRUM E NT E N
Inspecties ter plaatse Bij een inspectie ter plaatse wordt in tijdsbestek van een halve dag een quickscan bij de gemeente uitgevoerd, waarbij meer in detail de situatie bij een gemeente in beeld wordt gebracht.
Thematisch onderzoek Onderzoek gericht op het verkrijgen van inzicht in specifieke aspecten van de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten in zijn algemeenheid. De rapportage die voortkomt uit een thematisch onderzoek geeft geen inzicht in individuele gemeenten maar geeft een algemeen beeld over een onderwerp weer. Ve r a n t w o o r d i n g s i n f o r m a t i e v a n d e r d e n Het in het toezicht betrekken van verantwoordingsinformatie van derden, bijvoorbeeld de rapportage van bevindingen van de externe accountant of de rapportage van een gemeentelijke rekenkamer.
90
91
2008
B e n c h m a r k o p h e t g e b i e d v a n d e u i t v o e r i n g v a n d e We t W O Z Onderzoek gericht op het verzamelen en aanbieden van vergelijkende informatie over de uitvoering van de Wet WOZ op basis waarvan de gemeenten de eigen uitvoering kunnen optimaliseren. Deze benchmark heeft in 2008 het VNG-keurmerk benchmarking ontvangen.
JAARVERSLAG
2008
Vragenlijsten Periodiek worden gemeenten gevraagd om via internet een vragenlijst over de uitvoering van de Wet WOZ in te vullen. Daarmee krijgen wij een beeld van de situatie in die gemeente. De gegevens gebruiken wij ook voor het genereren van een landelijk beeld.
JAARVERSLAG
IN F O RMATI E V E R Z AM E L E N D E , IN F O RM E R E N D E E N O O R D E E LSV O RM E N D E INSTRUM E NT E N
Onderzoek Hierbij wordt in het tijdsbestek van een halve tot enkele dagen een onderzoek uitgevoerd met betrekking tot de situatie in een bepaalde gemeente. Bestandscontrole Door middel van de inzet van bestandsonderzoeken verkrijgt de Waarderingskamer inzicht in de kwaliteit van de geleverde bestanden.
Overige informatie van derden Het in het toezicht betrekken van signalen over de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten, bijvoorbeeld signalen van de afnemers over de kwaliteit van de gegevenslevering. Overige informerende activiteiten Voorlichting, vraagbaakfunctie, publicaties, internetsite.
INT E RV E NIËR E N D E INSTRUM E NT E N Adviesgesprek Op verzoek van de gemeente of indien de situatie daartoe naar de mening van de Waarderingskamer aanleiding geeft, kan de situatie op operationeel niveau met de gemeente worden besproken.
Periodieke brief aan college van burgemeester en wethouders Periodiek rapporteert de Waarderingskamer aan het college van burgemeester en wethouders haar oordeel over de uitvoering van de Wet WOZ door de desbetreffende gemeente.
JAARVERSLAG
2008
Aanwijzing Indien de gemeente geen of onvoldoende uitvoering geeft aan de aanbeveling van de Waarderingkamer, kan de Staatssecretaris van Financiën die gemeente een aanwijzing geven. Als de gemeente de aanwijzing niet binnen de gestelde termijn uitvoert, is de Waarderingskamer bevoegd de aanwijzing uit te voeren op kosten van de nalatige gemeente.
2008
92
Aanbeveling Een aanbeveling is een in artikel 21 van de Wet WOZ geregelde sanctie. Met een aanbeveling worden de gebreken in de uitvoering van de wet, die bij een gemeente zijn geconstateerd, vastgesteld en openbaar gemaakt.
JAARVERSLAG
Brief aan gemeentesecretaris Brief gericht aan de gemeentesecretaris van een gemeente waar naar de mening van de medewerkers van de Waarderingskamer een effectief en doelmatig toezicht op de uitvoering van de Wet WOZ belemmerd is. Gesprek op bestuurlijk niveau Feitelijke constateringen en het oordeel over de kwaliteit van de uitvoering van de Wet WOZ kunnen aanleiding geven deze op bestuurlijk niveau onder de aandacht te brengen.
93
Bijlage 8
LI J ST VAN G E B RUIKT E A F K O RTING E N
2008
2008
JAARVERSLAG
JAARVERSLAG
94
AWB Algemene wet bestuursrecht BAG Basisregistraties Adressen en Gebouwen BGR Basis Gebouwen Registratie BGT Basisregistratie grootschalige topografie BLAU Basisregistratie Lonen, Arbeidsrelaties en Uitkeringen BRT Basisregistratie Topografie BRA Basisregistratie Adressen BRI Basisregistratie Inkomen BRK Basisregistratie Kadaster BRT Basisregistratie Topografie BSN Burgerservicenummer BZK Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties CB Commissie benchmarking CBS Centraal Bureau voor de Statistiek CFPO Commissie financiën, personeel en organisatie CG Geschillencommissie CGU Commissie gegevensuitwisseling CKB Commissie klankbord CRC Commissie regelgeving en controle DigiD Digitale Identiteit DINO Nederlandse Ondergrond EGEM Initiatief van VNG en BZK ter ondersteuning van gemeenten voor de verbetering van hun (elektronische) dienstverlening gaat in 2009 over in KING EK Eerste Kamer fte Fulltime eenheden, uitgedrukt in een werkweek van 36 uur GBA Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens GTO Gemeentelijk taxatieoverleg ICT Informatie en communicatie technologie ICTU Stichting, opgericht door VNG en BZK, voor het uitvoeren van opdrachten met betrekking tot generieke ICT vraagstukken IVSC International Valuation Standards Committee
KING Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeenten KR Kentekenregistratie LMV Landelijke Makelaars Vereniging LRD Landelijk raadpleegbare deelverzameling (van GBA gegevens) MKB Midden- en Kleinbedrijf NHR Nieuwe Handelsregister NIVRA Nederlands Instituut van Register Accountants NUP Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid NVM Nederlandse Vereniging van Makelaars NVvGB Nederlandse Vereniging voor GemeenteBelastingen OZB Onroerendezaakbelastingen PIP Persoonlijke Internet Pagina (MijnOverheid.nl) RDW Rijksdienst voor het wegverkeer RNI Registratie Niet Ingezetenen RSGB Referentiemodel stelsel van gemeentelijke basisgegevens RVT Register Vastgoed Taxateurs Stb. Staatsblad Stcrt. Staatscourant Stuf-CAP Standaarduitwisselingsformaat WOZ-waardegegevens met betrekking tot belastingcapaciteit voor CBS Stuf-TAX Standaarduitwisselingsformaat Taxatiegegevens Stuf-WOZ Standaarduitwisselingsformaat WOZ-waardegegevens voor afnemers StUF-XML Standaarduitwisselingsformaat gebaseerd op XML berichtenverkeer TK Tweede Kamer VBO Vereniging Bemiddeling Onroerend Goed VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten VNO-NCW Verbond van Nederlandse Ondernemingen –Nederlands Christelijk Werkgeversverbond VROM Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu WOZ Wet waardering onroerende zaken XML eXtensible Markup Language ZBO Zelfstandig bestuursorgaan
95
JAARVERSLAG
2008
96
