27-6-2016
Diabetes type 2 in NL
Sport en bewegen, altijd goed bij diabetes type 2?
• Ca 1 miljoen Nederlanders hebben diabetes mellitus (6% van de bevolking), 9 op de 10 type 2 diabetes. • Bij ruim 62.000 per jaar diabetes nieuw vastgesteld: Dat is ca 1.200 per week (mannen = vrouwen).
“30 minutes active a day, keeps the doctor away” Jan Evert Heeg, internist, Isala Klinieken, Zwolle
2
1
Adipositas pandemie “Obesidemie”
BMI en risico op DM type 2 Voor leeftijd gecorrigeerd risico op DM type 2 100
93
Vrouwen2
50
Mannen1
Wereldwijd: Meer mensen te dik dan ondervoed. In NL 44% overgewicht en 12% adipositas.
42
40
75
30 50
40
20 12
25
10 1.0
8.1
<22
25
1.0
2.2
<23
25
0
0
1 JM
31
35 BMI
31
35 BMI
Chan et al. Diabetes Care 17:961-969, 1994 et al. Ann Intern Med 122:481-486, 1995
4
2 G Colditz
Oorzaken overgewicht in NL
Overgewicht: eet-gewoontes
• Eetgewoontes – teveel hoogcalorisch, suikerhoudend, overal verkrijgbaar en reclame. • Zittende leefstijl:
Martijn Katan: Afvallen is een hopeloze zaak:
– – – – – – –
zittend werk, minimum aan lichaamsbeweging inrichting: lift, roltrap i.p.v. trap, dichtbij parkeren televisie kijken (in 2015: 3 uur/dag) computer (1,5 uur/dag) en smartphone (3-4 uur/dag) 8 miljoen auto’s 1,2 miljoen bromfietsen e.d. 1 miljoen elektrische fietsen (nu ook scholieren)
“Obesitas is geen voedingsprobleem, het is een maatschappelijk probleem, net als klimaatverandering” • • • • •
Leven in luilekkerland: alles is lui en lekker. Bewegen hoeft niet meer. Overal en altijd hoogcalorisch eten aangeboden. Veel – bijna alles – suikerhoudend, om lekker te smaken. Onmogelijk voor individu een dieet vol te houden.
• Katan Dieet? Niet letten op het etiket, maar vraag je af: “Vind ik dit lekker? Zo ja, laat het dan staan”
1
27-6-2016
Jongeren Op Gezond Gewicht Zwolle 1e JOGG-stad • In 2010 wijkgerichte programma ‘Zwolle Gezonde Stad’. • Doel: gezond gewicht en gedrag bij 0-19 jarigen. • Scholen, ouders, sportclubs, huisarts, fysiotherapie, welzijnswerkers, gemeente, winkeliers, bedrijven, onderzoekers. • Beter eten thuis, op school: ontbijt, fruit, minder snacks. • Sporten en bewegen >1 uur per dag, ook bij een club. • Beeldschermtijd beperken (max 2 uur). • Overgewicht van 14% naar 12%; in 2 probleemwijken van 20% naar 16,7% en van 21.5% naar 19.3%. 7
8
Overgewicht voorkómen: Afvallen met dieet moeilijk: dan maar met extra beweging?
Gezonde voeding promoten
Meta-analyses: Extra beweging geeft: • • • • • •
Op scholen en sportclubs En thuis !!
Vooral samen met dieet 5% (0-10%) gewichtsreductie. Verlaagt kans op diabetes ca 30%. Verbetert bij diabetes de regulatie HbA1c 0,3% – 0,7%. Verbetert CV risicofactoren (bloeddruk, lipiden). Hoeveel?: >150 min = 2,5 uur/week, 3-4 uur/week beter Aerobe of cardio = weerstands- of krachttraining. • •
Voor DM-regulatie: beide goed; afwisseling en combinatie. Voor afvallen aeroob-cardio beter; bij kracht wel vet-% af.
9
Beweging verlaagt gewicht, als je het volhoudt, en niets extra eet
Afvallen door beweging: je mag niet stoppen en niet extra eten Elke dag 1 uur stevig fietsen of joggen (480 kcal/dag)
1 kg = 7000 kcal/480 = 1 kg per 14 dgn, maar … het is 1 kg per maand. Ruststofwisseling daalt bij lager gewicht. (240 kcal per dag)
Afvallen gaat steeds trager ondanks dezelfde 480 kcal/dag verbranding door afname ruststofwisseling
1 energie-reep = ca 220 kcal ……
(480 kcal per dag)
Katan, 2015: Wat is nu gezond?
11
Katan, 2015: Wat is nu gezond?
12
2
27-6-2016
>2 uur/week wandelen bij DM 2: Afname sterfte in alle subgroepen
Diabetes type 2 en extra beweging: vermindert ook de sterfte!
Gregg et al: Archives Intern Med 2003;163:1440-7
Meta-analyses: Extra beweging geeft:
Sterfte risico t.o.v. niet actieven
• • • • •
gewichtsreductie ca 5%, vooral aerobe-cardio training kans op diabetes ca 30% kleiner, cardio = krachttraining beter HbA1c 0,3% – 0,7%, cardio = krachttraining. bloeddruk en lipiden beter. In cohort onderzoek: Stevig wandelen (ca 5 km/uur) geeft in 8 jaar 30-50% minder HVZ en sterfte: 2 uur/week -39%, 3-4 uur/week -54% minder doden. • NNT ca 60 patienten: na 1 jaar programma is 1 dode voorkomen (Gregg et al: Archives Intern Med 2003;163:1440-7) • NB: Wat gebeurt er in de overige ca 110 wakkere uren in de week? 14
in 8 years
Overige 110 uur uren per week: >11 u/dag zitten hogere sterfte!
Sporten dus gezond? Hoe meer hoe beter? Copenhagen City Heart Study (JACC, 2015): Licht: 1-2,5 uur /week joggen (2-3x/week): 78% lagere sterfte dan niet-sporters. Intensief: >4 uur /week hardlopen: 97% hogere sterfte dan niet-sporters!!! Intensief bewegen is minder gezond!
1-2,5 uur joggen?? Kan ik niet
15
Stevig wandelen en bewegen in in dagelijks leven, en niet zitten
Vd Ploeg, Arch Intern Med 2012; 172:494-500
16
Zittend in beweging: Fiets-bureau
– Richtlijnen: 150 min/week stevig wandelen of fietsen (600 kcal/week) in 3-5 sessies gunstig metabool effect . – Daarnaast minder zitten en in dagelijks leven lopen: Stappenteller: streven >10.000 stappen/dag. Lancet 2014: per 2000 stappen/dag méér = 10% minder HVZ. – En minder zitten: Zitten is het nieuwe roken! – Neem de fiets en neem de trap, parkeer verder weg en loop, etc. Maar bijna niemand die het doet……
3
27-6-2016
Fiets-Wifi en oplaadpunt op station in Parijs
Op Schiphol nog niet helemaal begrepen …..
20
Beweging inpassen in dagelijks leven
Beweging inpassen in dagelijks leven
U neemt vanavond: a. De rechter roltrap om fit aan de fitness te beginnen. b. De trap in de midden omdat u altijd de trap neemt. c. De linker roltrap tegen de richting in als warming up voor de fitness. d. Ik draai om omdat ik te moe ben na een dag Langerhans. Maak svp uw keuze
Dit doet/deed u echt
DM: maatregelen vòòr sport Belemmerende factoren en risico’s wegnemen: • Leeftijd: >50 jaar of >10 jaar DM: sportkeuring! • Hart- en vaatziekten: consult cardioloog • Hypertensie, moet goed geregeld • Polyfarmacie (beta-blokkers) • Neuropathie: goede schoenen, evt podotherapeut • Diabetische retinopathie • Individuele trainingsprogramma’s (+ fysiotherapie) • Over hoe met insuline en medicatie om te gaan: http://www.diabetes2.nl/nl/downloads/leidraad_voo r_beleid_bij_inspanning
80% van u neemt de roltrap omhoog
23
4
27-6-2016
Bas van de Goor Foundation Zie www.bvdgf.org
Onze voorzitter geeft ‘t voorbeeld
Missie om de kwaliteit van leven van mensen met diabetes te verbeteren d.m.v. sport en bewegen
25
NISB: Ned Instituut Sport & Beweging
NDC beweegprogramma’s Door lokale huisartspraktijken, met fysiotherapeut en dietist: • Speciaal voor mensen met diabetes • Samen met uw zorgverlener werken aan uw gezondheid • 16 weken gezamenlijk 1x per week wandelen • Leren over diabetes en leefstijl • Lage instap met haalbare doelen • Wandelen in uw eigen omgeving
Conclusies: DM&beweging/sport
Alle informatie voor opzetten van beweegprogramma in uw praktijk t/m formatie en kosten Nuttige site NISB: http://www.nisb.nl/ en: https://www.allesoversport.nl/?s=beweegkuur&su bmit=
Conclusies: DM&beweging/sport
• Lichaamsbeweging en sport dragen bij aan gezondheid en goede regulatie van diabetes mellitus type 2, en dragen - samen met dieet - bij aan afvallen. • Dagelijks leven:1x30 min te weinig, marathon niet nodig: 150 min/week extra matige inspanning: beweging en krachttraining beide goed, afwisselen het beste.
30 minutes active a day, keeps the doctor away. Yes, but keep on moving the rest of the day!
• Meer beweging in dagelijks leven, >10.000 stappen/dag. • Gezonde leefstijl vanaf de geboorte: Gezonde voeding en beweging promoten. Thuis, op scholen en sportclubs. • Beweegprogramma’s vanuit de praktijk, in groepen gezamenlijk bewegen: Bas Houweling, Bas van de Goor, Beweegkuur, U ook!
5
