Activiteitenplan 2013
September 2012 dr. E.A.M.J. Verkaar Directeur
© 2012 Zorgbelang Gelderland Alle rechten voorbehouden. Teksten, delen van teksten en / of artikelen uit deze uitgave mogen, na verkregen toestemming van Zorgbelang Gelderland, worden overgenomen of worden verveelvoudigd onder strikte voorwaarde van bronvermelding. Toestemming kan worden aangevraagd per brief, fax of e-mail.
Postbus 5310 6802 EH Arnhem IJsselburcht 4 6825 BP Arnhem Telefoon 026 384 28 22 Fax 026 384 28 23 www.zorgbelanggelderland.nl
[email protected]
Ondertekening Raad van Bestuur / Directeur: 14 september 2012
E.A.M.J. (Eric) Verkaar
Goedgekeurd door de Raad van Toezicht: op 26 september 2012
2
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE ...................................................................................................................... 3 SAMENVATTING .......................................................................................................................... 5 1 INLEIDING ................................................................................................................................ 9 1.1 Zorgbelang Gelderland: de organisatie en haar missie ...................................................... 9 1.2 Dit activiteitenplan 2013.................................................................................................... 11 2 DE ORGANISATIE ZORGBELANG GELDERLAND............................................................. 13 2.1 2.2 2.3 2.4
Relatie met de provincie Gelderland ................................................................................ 13 De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland ........................................................ 13 Regionale en lokale samenwerking .................................................................................. 13 Landelijke samenwerking ................................................................................................. 14
3 BELEIDSKEUZEN VAN ZORGBELANG GELDERLAND .................................................... 15 3.1 Provinciaal beleid als leidraad .......................................................................................... 15 3.2 Beleidsmatige keuzes in 2013 .......................................................................................... 16 3.3 Ambities om extra projectactiviteiten te verwerven ........................................................... 17 4 INHOUDELIJKE BESCHRIJVING VAN DE PROGRAMMA’S .............................................. 19 4.1 Informatie en klachtenopvang........................................................................................... 19 4.2 Regionale participatieondersteuning ................................................................................. 20 4.3 Versterking positie cliënten in de Jeugdzorg .................................................................... 24 4.4 Dienstverlening aan onze achterban ................................................................................. 27 5 FINANCIERING EN BEGROTING.......................................................................................... 29 5.1 De begroting 2013 op hoofdlijnen ..................................................................................... 29 5.2 Opbouw van de kosten ..................................................................................................... 30 5.3 Risico’s.............................................................................................................................. 31 5.4 Overige risico’s .................................................................................................................. 32 BIJLAGE 1 VOORBEELDMETHODIEKEN ............................................................................... 33 Participatiemethodieken .......................................................................................................... 33 Innovatiemethodieken .............................................................................................................. 35 BIJLAGE 2: UITGEWERKTE ACTIVITEITEN ........................................................................... 37
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
3
4
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Samenvatting Ondersteuning van zelfredzaamheid en vraagsturing zorg- en welzijnsvoorzieningen Zorgbelang Gelderland ondersteunt Gelderse burgers met een zorgvraag of beperking bij het vorm geven van hun zelfredzaamheid. Daarnaast komt Zorgbelang Gelderland – vanuit het perspectief van zorgvragers - op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland. Gelderse zorgvragers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland bestaat uit ongeveer 470 aangesloten organisaties met daarin vele actieve vrijwilligers, die ondersteund worden door een werkorganisatie met zo’n 30 betaalde medewerkers die ongeveer 23 arbeidsplaatsen vervullen. De precieze personeelsformatie is afhankelijk van extern gefinancierde projecten en kan daarom variëren. Programma’s van activiteiten Zorgbelang Gelderland richt zich in 2013 op de volgende activiteitenprogramma’s: Informatie en klachtenopvang Regionale participatieondersteuning o Nijmegen en omgeving o Rivierenland o Arnhem en omgeving o Achterhoek o Oost Veluwe o Noord-West Veluwe o Food-Valley Jeugdzorg Dienstverlening aan de achterban Uitvoering van provinciaal beleid In de hierboven genoemde programma’s van Zorgbelang Gelderland wordt uitvoering gegeven aan zowel het provinciaal sociaal beleid als aan het provinciaal beleidskader jeugd. De beleidsdoelstellingen van deze beleidskaders worden hier beknopt weergegeven. Provinciaal sociaal beleid Zorgbelang Gelderland voert met haar activiteiten het sociale beleid van de provincie Gelderland uit. De doelstellingen van dit provinciale sociale beleid zijn vastgelegd in het op 9 november 2011 door Provinciale Staten vastgestelde ‘Sociaal Profiel Gelderland’. Daarin worden de volgende beleidsdoelen weergegeven. De provincie Gelderland zal zich op sociaal terrein gaan concentreren op de wettelijke taken en de afspraken uit het bestuursakkoord tussen Rijk, provincie en gemeenten: Invulling van de tweedelijnsondersteuning in het kader van de Wmo. Agendering en signalering op sociaal terrein. Jeugdzorg op termijn over te dragen aan gemeenten Sociaal beleid flankerend aan ruimtelijk, economisch en cultuurbeleid Het sociaal beleid zal in belangrijke mate ‘vraaggestuurd’ samen met en in opdracht van gemeenten in de 6 Gelderse WGR regio’s worden vormgegeven. In de op 22 mei 2012 vastgestelde ‘uitvoeringsagenda 2013: ‘samen op eigen kracht’ worden deze doelstellingen verder uitgewerkt naar een aantal thematische activiteiten: Actief burgerschap en gemeenschapszin met accenten op vrijwilligerswerk;
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
5
Aandacht voor kwetsbare groepen en mensen in de samenleving (zoals ouderen, mensen met handicaps, allochtonen); Gezondheid en zorg (met accenten op gedrag en innovaties ter vermindering van de zorg); Leefbaarheid en voorzieningen (met specifieke aandacht voor het platteland). Het is de wens van het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland dat Zorgbelang zich in het kader van de provinciale subsidie exclusief bezig houdt met de thema’s ‘aandacht voor kwetsbare groepen en mensen’ en ‘gezondheid en zorg’.
Provinciaal beleidskader Jeugd Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de realisatie van het provinciaal beleidskader jeugd. Dit beleidskader is op 27 juni 2012 vastgesteld door Provinciale Staten van Gelderland. Dit nieuwe beleidskader geeft aan dat vanaf 1 januari 2015 de Gelderse Gemeenten verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg. Zorgbelang Gelderland voert de volgende (gedeeltelijk wettelijk geborgde) taken in het kader van het provinciaal beleidskader jeugd uit: De vertrouwenspersoon Jeugdzorg Het stimuleren van cliëntenparticipatie in de Jeugdzorg Belangenbehartiging voor cliënten en ouders in de Jeugdzorg Provinciale bezuinigingen De provincie Gelderland bezuinigt vanaf 2013 60 miljoen euro structureel om de korting op de verminderde uitkering van het provinciefonds op te vangen (Rijksbezuinigingen). Daarnaast gaat de provincie Gelderland jaarlijks 100 miljoen euro extra investeren. Deze investeringen enerzijds en bezuinigingen anderzijds passen in het nieuwe profiel van de provincie Gelderland, waarbij de provincie zich wil profileren als overheid die vooral ‘regionale gebiedsregisseur’ is. Daarbij past geen eigenstandig sociaal beleid meer en enkel nog een beperkt pakket aan sociale ondersteuningssubsidies. Als gevolg van deze bezuinigingen is de begroting van Zorgbelang Gelderland substantieel afgenomen en daarmee ook het activiteitenpakket voor onze relaties (zorgvragers, zorgvragersorganisaties, zorgaanbieders, zorgverzekeraars en overheden). Bijdrage aan doelstellingen andere partijen Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de doelstellingen van andere partijen in zorg en welzijn. Waar het gaat om lokale participatie (onder andere Wmo), zijn het vaak gemeenten die Zorgbelang Gelderland projectsubsidies verlenen om bij te dragen aan de gemeentelijke doelstellingen op dit gebied. Op het gebied van inkoop van curatieve en AWBZ zorg, zijn het zorgverzekeraars / zorgkantoren. Ook zorgaanbieders zijn in toenemende mate bereid om Zorgbelang Gelderland te subsidiëren voor het inbrengen van ervaringskennis van zorggebruikers, als bijdrage aan de verbetering van de door een aanbieder geboden kwaliteit van zorg. Daar waar deze bijdragen aan doelstellingen van andere partijen bij het schrijven van dit activiteitenplan al bekend zijn (of met redelijke zekerheid verwacht kunnen worden), worden deze activiteiten in de bijlagen van dit activiteitenplan vermeld. Werkmethodieken Om het doel (zelfredzaamheid en vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen) te bereiken, heeft Zorgbelang Gelderland een aantal werkmethodieken (middelen) ontwikkeld. Deze middelen zijn enerzijds gericht op ondersteuning van de individuele consument en anderzijds gericht op beïnvloeding van zorgaanbieders, verzekeraars en overheden (collectieve belangenbehartiging, participatie). Individuele zorgvragers worden met name ondersteund door informatie en door ondersteuning of bijstand bij het omgaan met klachten. Op het gebied van participatie bij of beïnvloeding van het beleid of de uitvoering van zorg en welzijn, kennen wij een groot aantal werkvormen. Daarbij kunt u bijvoorbeeld denken aan panelmethoden, ondersteuning van cliëntenraden, advisering bij zorginkoop, uitvoering van het
6
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
enquêterecht of signalering op basis van binnengekomen klachten. Op het terrein van beïnvloeding van het werk van zorgaanbieders en verzekeraars, richt Zorgbelang Gelderland zich meer en meer op kwaliteitsverbetering en innovatie van het zorgaanbod door het (mede) onderzoeken, ontwikkelen en evalueren van nieuwe vormen van zorg en dienstverlening vanuit het zorgvragersperspectief. Daarbij staat voor Zorgbelang Gelderland niet het onderzoek als zodanig voorop, maar de implementatie van de resultaten. Dus wat gaan instellingen, zorgverzekeraars, overheden en zorgvragers met deze resultaten van kwaliteitsonderzoek doen? Inhoudelijke en organisatorische koerswijzigingen Burgers en zorgvragers staan de komende jaren een enorme verandering te wachten: de veranderingen (transities) in financiering van de zorg, zullen voor grote veranderingen in het aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere door de vergrijzing en door nieuwe technologieën enorm. Dit alles maakt dat burgers en zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg zullen moeten opvangen. Er zullen belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan worden. Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van en voor zorgvragers en burgers, betekent dit dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en zorgvragers in deze transitieprocessen te behartigen. Daarbij gaat in toenemende mate de vraag m.b.t. betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen. Echter, door de bezuiniging op de subsidie van Zorgbelang Gelderland in 2013 en in 2014, zal Zorgbelang Gelderland zijn taken om de belangen van Gelderse burgers en zorgvragers te behartigen met minder middelen en op een andere manier dienen uit te voeren. Om die reden is in 2012 een reorganisatie doorgevoerd. Zorgbelang Gelderland kiest er voor haar activiteiten veel sterker regionaal te gaan organiseren: aangesloten organisaties en de daarin actieve vrijwilligers gaan in de regio samen met de betaalde medewerkers van Zorgbelang Gelderland prioriteiten stellen: welke activiteiten ter ondersteuning van de belangen van welke Gelderse burgers en zorgvragers hebben in die regio prioriteit? Welke activiteiten voor mensen met welke beperking zijn op dat moment het belangrijkst? Daarbij moet het aantal vrijwilligers dat namens Zorgbelang Gelderland actief is, nog verder gaan groeien. In de Gelderse regio’s wordt meer nog dan nu al het geval is, samen met de aangesloten organisaties aansluiting gezocht bij gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Waar mogelijk worden met (project)middelen van deze relaties activiteiten ondernomen in het belang van Gelderse burgers en zorgvragers, die ook deze (financierende) organisaties direct ten goede komen. Een aantal activiteiten blijft provinciaal georganiseerd maar wordt wel aangesloten op de regionale activiteiten: de Zorgbelang academie, communicatieactiviteiten en de helpdesk voor aangesloten organisaties. Tevens zullen een aantal samenbindende netwerkactiviteiten, zoals de jaarlijkse manifestatie, provinciaal georganiseerd blijven. De huidige praktijk van betaalde informatie en klachtopvang gaat veranderen. Er zal sprake zijn van een door vrijwilligers bemand meldpunt van klachten en signalen, dat leidt tot belangenbehartigingacties in de regio. Daarmee verschuift het accent van (uitgebreide) individuele ondersteuning naar het opvangen van signalen en knelpunten om daar acties op te ondernemen om tot verbetering van de zorg te komen. Daar waar andere partijen bereid zijn de nu nog bestaande individuele ondersteuning te financieren, kan dat in een regio of ten behoeve van een specifieke zorgverzekeraar blijven bestaan.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
7
Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland de vertrouwenspersoon functie voor heel Gelderland blijven uitvoeren. Vanaf 2012 is Zorgbelang Gelderland ook verantwoordelijk voor de vertrouwenspersoon functie voor landelijk werkende instellingen (LWI’s) in de jeugdzorg. Hier wordt heel nauw samengewerkt met het landelijk bureau AKJ. Ook blijft Zorgbelang Gelderland activiteiten ondernemen om het oudernetwerk jeugdzorg te ondersteunen. Onze inzet bij het ondersteunen van vormen van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie van jongeren in de jeugdzorg blijft onverminderd. Om deze nieuwe koers met minder middelen te kunnen uitvoeren was een interne reorganisatie noodzakelijk. In deze reorganisatie zijn een aantal functies in de ondersteuning opgeheven (geen receptie, minder formatie secretariaat, minder formatie communicatie) en bij het management (geen programmacoördinatoren meer, minder formatie managers). Daarnaast is de functie van adviseur veranderd in die van projectleider, waarbij het verwerven van (project)middelen centraal staat, evenals het nauw binnen grenzen van tijd en plaats realiseren van in verworven projecten gestelde doelen. Financiering Zorgbelang Gelderland kent naar verwachting in 2013 een ‘omzet’ van ongeveer 2.3 miljoen euro. Tot en met 2012 bedroeg de begroting jaarlijks ongeveer 3 miljoen euro. Een belangrijk deel van deze middelen (1,1 miljoen euro) bestaat uit een structurele subsidie van de provincie Gelderland. Dit is 45 procent minder dan de basissubsidie in de periode van 2008 tot en met 2012. In 2013 is er nog sprake van een afbouwperiode, waardoor er incidenteel nog € 450.000 aan provinciale middelen extra beschikbaar zijn. Voor onze activiteiten in de Jeugdzorg ontvangen wij in 2013 een subsidie van de provincie Gelderland van ongeveer € 450.000. Daarnaast zullen wij in 2012 in totaal voor ongeveer € 300.000 aan projecten verrichten, die door diverse partijen (zorgverzekeraars, gemeenten, instellingen en dergelijke) worden gesubsidieerd. Voor alle vormen van financiering geldt dat het gaat om resultaatgebonden (project)financieringen. Voor de structurele provinciale subsidie (basissubsidie en jeugdzorg) geldt in principe dat de omvang ervan eens per vier jaar wordt vastgesteld in het kader van het meerjarenbeleid sociaal en jeugd. Maar jaarlijks worden de resultaten getoetst en afgerekend. De afspraken met zorgverzekeraars kennen een looptijd van drie jaar. Ook hier vindt jaarlijkse afrekening plaats. Voor alle andere subsidies gaat het om incidentele subsidies met wisselende looptijden.
De begroting 2013 Gezien de onduidelijk politieke situatie en de vraag in hoeverre er de komende jaren mogelijkheden bestaan om additionele projectmiddelen te verwerven, heeft Zorgbelang Gelderland een voorzichtige begroting opgesteld. Dit ook omdat de organisatie, in het eerste jaar na een reorganisatie, mogelijk nog niet volledig is gericht op het verwerven van nieuwe projectsubsidies. In de begroting van Zorgbelang Gelderland is een doelstelling van € 375.000 aan extra te verwerven projectmiddelen opgenomen. Dit is 15 procent van de totale verwachte baten (€ 2.495.298). Het is echter zo dat bij het vaststellen van de begroting 2013 en dit activiteitenplan, deze doelstelling reeds nagenoeg gerealiseerd is: de ‘projectenportefeuille’ voor 2013 is op dit moment reeds gevuld. De organisatie is er echter op ingericht om naast deze reeds begrootte projecten, ook extra additionele projecten uit te kunnen voeren.
8
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
1 Inleiding Voor u ligt het activiteitenplan 2013 van Zorgbelang Gelderland. Zorgbelang Gelderland is de belangenorganisatie voor alle Gelderse burgers die op enigerwijze als cliënt, patiënt, consument of burger te maken hebben (of krijgen) met een beperking of vragen en diensten op het gebied van zorg en welzijn. In dit activiteitenplan legt Zorgbelang Gelderland vooraf verantwoording af over de in 2013 te ondernemen activiteiten. Elke Gelderse burger krijgt hiermee inzicht in de door ons te verrichten werkzaamheden. Daarnaast is dit activiteitenplan ook bestemd voor onze achterban, die bestaat uit 470 aangesloten organisaties: wat kunt u van ons in 2013 aan activiteiten verwachten waar u belang bij heeft? Tenslotte is dit activiteitenplan 2013 ook bedoeld om de provincie Gelderland als belangrijkste financier van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland inzicht te geven in de door ons voorgenomen werkzaamheden. De provincie Gelderland verstrekt subsidie voor activiteiten (en de resultaten daarvan) aan Zorgbelang Gelderland, op basis van dit activiteitenplan. In deze inleiding zetten we eerst kort uiteen wat Zorgbelang Gelderland voor een organisatie is en welke missie wij nastreven. Daarbij leest u welke informatie over Zorgbelang Gelderland in dit activiteitenplan is opgenomen en via een korte leeswijzer geven we u aan waar u in dit activiteitenplan welke informatie kunt vinden.
1.1 Zorgbelang Gelderland: de organisatie en haar missie Vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland Zorgbelang Gelderland ondersteunt mensen met een beperking of zorgvraag bij het vormgeven van hun zelfredzaamheid en komt – vanuit het perspectief van zorgvragers - op voor vraaggestuurde zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland. Gelderse zorgvragers moeten kunnen leven zoals zij dat willen, ook als zij door ziekte, ongeval, beperking of ouderdom belemmeringen ondervinden in hun persoonlijk of maatschappelijk functioneren. Wij willen vraaggerichte zorg- en welzijnsvoorzieningen bereiken door: het behartigen van collectieve belangen / verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit van het aanbod van zorg en welzijn; het ondersteunen van individuele zorgvragers; het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers. Herkenning en erkenning van het zorgvragersperspectief De herkenning en erkenning van het feit dat zorgvragers een eigen perspectief hebben, is de reden voor het bestaan van honderden Gelderse zorgvragersorganisaties en daarmee voor Zorgbelang Gelderland. Wij beschouwen elke Gelderse burger als een (potentiële) zorgvrager. Iedereen heeft vroeg of laat een vraag op het gebied van zorg en welzijn of krijgt te maken met een al dan niet tijdelijke beperking. Zorgvragers kunnen mensen zijn die chronisch ziek zijn, een lichamelijke of een verstandelijke beperking of een psychische beperking hebben. Ook een oudere of een jongere kan een zorgvrager zijn met specifieke vragen. Iemand kan blijvend zorgvrager zijn, of tijdelijk. Het zorgvragersperspectief dient permanent een rol te spelen bij de verdere stimuleringen van zelfredzaamheid en ontwikkelingen van het aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen. Overheden (provincie, gemeenten), zorgaanbieders en zorgverzekeraars streven, net als zorgvragers zelf, naar een optimale zelfredzaamheid van burgers en naar een optimale kwaliteit en toegankelijkheid van zorg- en welzijnsvoorzieningen tegen aanvaardbare kosten. Feit is echter, dat zij als ‘partijen’ ieder een ander belang hebben. Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
9
In Nederland is sinds enkele decennia het besef gegroeid dat de verbetering van zelfredzaamheid en de verbetering van een vraaggericht, kwalitatief hoogwaardig aanbod van zorg- en welzijnsvoorzieningen (tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten), niet tot stand kan komen zonder de inbreng van kennis en ervaringen vanuit het zorgvragersperspectief. Het behartigen van collectieve belangen / verbeteren kwaliteit en toegankelijkheid Om haar doelen te bereiken, werkt Zorgbelang Gelderland voor en samen met 470 aangesloten patiëntenverenigingen, gehandicaptenorganisaties, ouderenorganisaties en cliëntenraden in Gelderland. In deze organisaties zijn duizenden vrijwilligers actief. Deze vrijwilligers zijn voor Zorgbelang Gelderland de daadwerkelijke bron van ervaringsdeskundigheid. Zij brengen vanuit hun eigen dagelijkse ervaringen en perspectief als (potentiële) zorgvrager, die kennis in die niet binnen overheden en organisaties van zorgaanbieders en verzekeraars aanwezig is. Juist deze specifieke ervaringskennis (het perspectief van de zorgvrager) levert samen met professionele kennis, een grotere mate van zelfredzaamheid en betere zorg- en welzijnsvoorzieningen in Gelderland op. Hiermee wordt de kwaliteit van leven van Gelderse zorgvragers verbeterd. Zorgbelang Gelderland zorgt er op een professionele en doelmatige manier voor dat de ervaringskennis van de aangesloten organisaties wordt ingebracht bij processen van innovatie en kwaliteitsverbetering, zowel bij aanbieders van zorg- en welzijnsvoorzieningen als bij zorgverzekeraars. Daarnaast brengen wij deze ervaringskennis in bij beleids- en besluitvormingsprocessen van overheden (met name gemeenten en provincie). De behartiging van collectieve belangen gebeurt in de meeste gevallen door vrijwilligers van Zorgbelang Gelderland. Zij worden daarbij ondersteund door betaalde medewerkers. Het ondersteunen van individuele zorgvragers Alle Gelderse burgers kunnen contact opnemen met Zorgbelang Gelderland als zij informatie zoeken over zorg- of welzijnsvoorzieningen, maar ook als zij ondersteund willen worden bij het omgaan met klachten over zorg- of welzijnsvoorzieningen en het zoeken van oplossingen daarvoor. Goed opgeleide vrijwilligers van Zorgbelang Gelderland helpen elke Gelderse zorgvrager bij zijn zoektocht naar informatie en bij het indienen van klachten. In overleg met de zorgvrager bekijken zij op welke wijze een klacht kan leiden tot verbetering van individuele zorg, of op welke wijze recht gedaan kan worden aan een zorgvrager, indien fouten niet meer te herstellen zijn. Daarnaast verstrekt Zorgbelang Gelderland veel informatie over zorg en welzijn aan individuele zorgvragers via de website www.zorgbelanggelderland.nl en via brochures, folders, rapporten en dergelijke. Dit materiaal is ook via de website te bestellen. Het ondersteunen van aangesloten organisaties en vrijwilligers Zorgbelang Gelderland biedt een uitgebreid programma aan ondersteuningsactiviteiten voor aangesloten organisaties en hun vrijwilligers. Wij ondersteunen onze aangesloten organisaties waar nodig en mogelijk bij het inbrengen van ervaringskennis in processen van kwaliteitsverbetering in zorg en welzijn en bij het beïnvloeden van beleid op dit gebied.
10
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
1.2 Dit activiteitenplan 2013 Activiteiten die reeds te plannen zijn Dit activiteitenplan geeft een totaal overzicht van de activiteiten die Zorgbelang Gelderland in 2013 voornemens is uit te voeren. Het gaat daarbij om activiteiten waarvan de subsidiemiddelen op dit moment bekend zijn. Om die reden zijn deze activiteiten reeds in te plannen. Het is wel zo dat de volledige provinciale subsidie vooraf wordt ingepland: binnen deze vooraf gestelde financiële en inhoudelijke kaders kunnen met een zekere flexibiliteit activiteiten afhankelijk van de actualiteit worden aangepast. Actueel of niet? Omdat veel activiteiten pas in de loop van 2013 van start gaan, is het de vraag of deze activiteiten bij het schrijven van dit activiteitenplan (medio 2012) realistisch te plannen zijn. Daarnaast is het de vraag of een organisatie door een dergelijke manier van werken wel actueel kan zijn. Bovendien is in het kader van het provinciaal sociaal beleid de vraag van gemeenten, burgers (waaronder zorgvragers en hun organisaties), instellingen en andere partijen leidend bij ons ondersteuningsaanbod. Vaak zijn al deze partijen niet in staat al meer dan een jaar van te voren exact aan te geven waar (een jaar later) behoefte aan is. De activiteiten voor 2013 worden daarom door ons zodanig beschreven dat ze bij de start in 2013 (of zelfs gedurende de uitvoering) aangepast en geactualiseerd kunnen worden. In de praktijk kan het ook zo zijn dat een aantal geplande activiteiten in de loop van 2013 achterhaald is en door andere activiteiten worden vervangen. Indien het gaat om substantiële activiteiten, dan is daarover vooraf overleg met de provincie Gelderland of de financier van de betreffende activiteit. De financiering van de activiteiten in 2013 Een groot deel van de in dit plan beschreven activiteiten wordt gefinancierd door verschillende subsidies van de provincie Gelderland. Een deel van de activiteiten kent andere bronnen van financiering. Om zichtbaar te maken welke algemene koers Zorgbelang Gelderland in 2013 vaart en welke andere – niet door de provincie Gelderland gesubsidieerde - activiteiten we in 2013 zullen ondernemen, is dit activiteitenplan breed van opzet. Deze opzet resulteert in een overzicht van reeds bekende en geplande activiteiten. Daarnaast komen activiteiten, die niet door de provincie Gelderland worden gefinancierd (voor zover dat nu al bekend is) in de beschrijving van de regionale participatie ondersteunende activiteiten in dit activiteitenplan duidelijk naar voren. Het activiteitenplan 2013 sluit nauw aan bij de begroting van Zorgbelang Gelderland. Het is de inhoudelijke verantwoording van het gesubsidieerde (en vooraf bekende) deel van de inkomsten van Zorgbelang Gelderland. In de begroting is, naast de financiering van de gesubsidieerde activiteiten, een deel aan inkomsten opgenomen dat – naar verwachting - in de loop van 2013 zal worden verworven door middel van incidentele projectsubsidies. Zorgbelang Gelderland verricht in toenemende mate activiteiten, die worden gefinancierd uit dit soort incidentele projectsubsidies. De door Zorgbelang Gelderland in 2013 nog te verwerven projecten zullen allemaal aansluiten op de inhoudelijke koers van dit activiteitenplan. Wij richten ons bij het verwerven van projecten uitsluitend op initiatieven die passen bij de in dit plan genoemde activiteiten, voortkomend uit onze missie en doelstellingen. Opzet Dit activiteitenplan geeft, door middel van project- en programmabeschrijvingen, inzicht op de hoofdlijnen van ons werk. Daarbij gaat het om inzicht in het doel en het verwachte resultaat van de inspanningen van Zorgbelang Gelderland als geheel. De hoofdlijnen en de samenhang
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
11
tussen activiteiten beschrijven we in hoofdstuk 4, de gedetailleerde projectoverzichten vindt u terug in bijlage 2. Het samenstellen en schrijven van dit activiteitenplan is een gezamenlijke inspanning van directie, management en medewerkers van Zorgbelang Gelderland. Wij hopen dat u als lezer tevreden bent over de wijze waarop wij reeds onze voorgenomen activiteiten voor 2013 verantwoorden. Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben, dan kunt u hierover uiteraard contact opnemen met de directeur van Zorgbelang Gelderland.
12
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
2 De organisatie Zorgbelang Gelderland 2.1 Relatie met de provincie Gelderland Zorgbelang Gelderland heeft een nauwe relatie met de provincie Gelderland. De provincie Gelderland is de belangrijkste structurele financier van Zorgbelang Gelderland. Daarmee is een belangrijke provinciale ‘sturing’ van Zorgbelang Gelderland een feit. Dat laat echter onverlet dat Zorgbelang Gelderland een onafhankelijke maatschappelijke organisatie is – gebouwd op ongeveer 470 aangesloten organisaties – die zijn eigen koers bepaalt.
2.2 De organisatiestructuur van Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland is een stichting waarbij 470 organisaties zijn aangesloten. De werkorganisatie (ongeveer 30 medewerkers die ongeveer 23 arbeidsplaatsen vervullen) staat in 2013 onder leiding van de directeur / bestuurder, een fulltime manager en een deeltijd manager. De Raad van Toezicht (RvT) toetst als toezichthouder de directeur en diens organisatorische en financiële beleid. Daarnaast functioneert vanaf 2008 de Raad van Advies (RvA) van aangesloten organisaties. Deze Raad van Advies adviseert de directeur over het inhoudelijk functioneren van de organisatie. In de Raad van Advies zijn 20 vrijwilligers actief, die door alle aangesloten organisaties zijn gekozen. Deze 20 zetels zijn verdeeld over 10 doelgroepzetels (ouderen, cliënten jeugdzorg, verslaafden en dak- en thuislozen, mensen met een psychische beperking, mensen met een verstandelijke beperking, mensen met een lichamelijke beperking / chronisch zieken, allochtone zorgvragers, mantelzorgers en cliëntenraden AWBZ / Ziekenhuizen) en 10 algemene zetels. Op de website van Zorgbelang Gelderland kunt u zien wie er zitting heeft in de Raad van Toezicht en de Raad van Advies en wie er als medewerker aan Zorgbelang Gelderland verbonden zijn. De werkorganisatie kent 2 teams: een team bedrijfsondersteuning en een team participatieondersteuning. Het team participatieondersteuning kent twee provinciale subteams en drie regionale subteams. Bij de werkorganisatie zijn honderden actieve vrijwilligers betrokken, die meestal lid zijn van (of betrokken zijn bij) de bij Zorgbelang Gelderland aangesloten organisaties. Het werk van de (betaalde) medewerkers van Zorgbelang Gelderland is in belangrijke mate gericht op ondersteuning van deze honderden vrijwilligers in hun organisaties, opdat zij vorm kunnen geven aan de missie van Zorgbelang Gelderland.
2.3 Regionale en lokale samenwerking Zorgbelang Gelderland werkt lokaal en regionaal samen met veel andere organisaties. In eerste instantie zijn dat onze aangesloten organisaties en collega-consumentenorganisaties waarmee zoveel als mogelijk en zinvol wordt samengewerkt. Dat geldt ook voor de maatschappelijke ondersteuningsorganisaties zoals Spectrum, Elan en de Samenwerkende Bonden Ouderen Gelderland (SBOG). Gemeenten zijn – naast de provincie – in toenemende mate overheidsorganisaties waarvoor en waarmee Zorgbelang Gelderland samenwerkt. In aanvulling op onze door de provincie
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
13
gefinancierde activiteiten, trachten we opdrachten te verwerven bij gemeenten door gesubsidieerde projecten voor hen uit te voeren. De verbetering van dienstverlening aan consumenten door zorginstellingen en organisaties op het terrein van welzijn, kan niet plaats vinden zonder betrokkenheid van deze zorgorganisaties zelf. Zorgbelang Gelderland heeft dan ook talloze werkrelaties met een breed scala aan instellingen, variërend van een kleine lokale welzijnsinstelling tot de grote ziekenhuizen in Gelderland. Sinds enkele jaren neemt ook de samenwerking met zorgverzekeraars toe. Zorgbelang Gelderland is verantwoordelijk voor de selectie en voordracht van leden van zorgvragersfracties van zorgkantoren. Maar daarnaast sloot Zorgbelang Gelderland samenwerkingsovereenkomsten met de vier grote zorgverzekeraars in onze regio: Menzis, Achmea/Agis, VGZ en CZ.
2.4 Landelijke samenwerking Zorgbelang Gelderland is één van de dertien Nederlandse Zorgbelang organisaties. Voorheen werden deze organisaties aangeduid als RPCP’s of PPCP’s (Regionale of Provinciale Patiënten/Consumenten Platforms). Een aantal Zorgbelang organisaties in andere provincies hanteert een andere naam, zoals Het Klaverblad in Zeeland, Cliëntenbelang Utrecht, Clientenbelang Amsterdam en het Huis van de Zorg in Limburg. Alle Zorgbelang organisaties zijn lid van Zorgbelang Nederland. In dit landelijk verband wordt nauw samengewerkt aan verschillende projecten op het gebied van bijvoorbeeld communicatie en meldacties. Ook vindt in projectmatige zin samenwerking plaats met betrekking tot onderwerpen als kwaliteitsverbetering van ziekenhuiszorg, samenwerking met zorgverzekeraars, landelijke samenwerking met andere patiënten / consumenten organisaties, E-panels of het landelijk stimuleringsprogramma ‘Aandacht Voor Iedereen’. Zorgbelang Gelderland kent vanwege continuïteitsverbetering en efficiencyverbetering een nauwe samenwerking met Zorgbelang Brabant op het gebied van de (interne) bedrijfsondersteuning. Behalve met andere Zorgbelang organisaties, werkt Zorgbelang Gelderland, waar zinvol en mogelijk, ook met andere landelijke partijen samen. Daarbij kan gedacht worden aan de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF), het landelijk platform GGz, maar ook bijvoorbeeld met het Landelijk Cliëntenforum Jeugdzorg (LCFJ) of Mezzo, de landelijke belangenvereniging voor mantelzorgers. Zorgbelang Gelderland ziet zichzelf uitdrukkelijk als een provinciaal en lokaal samenwerkingsverband binnen de Nederlandse patiëntenbeweging. Binnen de organisatie van Zorgbelang Gelderland komen de lokale, regionale en provinciale organisaties van categorale en algemene patiëntenorganisaties samen. In landelijk verband wordt Zorgbelang Gelderland daarom aangeduid als een regionale koepelorganisatie binnen de patiëntenbeweging. Zorgbelang Gelderland stimuleert actief de éénwording binnen de patiëntenbeweging, met name gericht op de vorming van één landelijke brancheorganisatie voor zorgvragers in al hun diversiteit.
14
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
3 Beleidskeuzen van Zorgbelang Gelderland Zorgbelang Gelderland is dé onafhankelijke organisatie in Gelderland van en voor zorgvragers in de meest brede zin van het woord. De provincies hebben sinds 1994 in Nederland de taak om Zorgbelang organisaties in stand te houden. Zij hebben deze taak van het Rijk overgenomen. Op welke wijze zij dit doen, is niet in de wet vastgelegd. Omdat de Nederlandse provincies de financiering van Zorgbelang organisaties op zich hebben genomen, beïnvloeden zij in belangrijke mate ook de koers van deze organisaties. De Zorgbelang organisaties richten zich in hun beleid – mede vanwege de provinciale financiering – op onderwerpen die de provincies belangrijk vinden. In dit hoofdstuk zetten we allereerst de hoofdlijnen uiteen van het provinciaal beleid, in relatie tot de activiteiten van Zorgbelang Gelderland in 2013. Dit hoofdstuk sluit af met de beleidskeuzen waarvoor Zorgbelang Gelderland zich in 2013 gesteld ziet.
3.1 Provinciaal beleid als leidraad In de in hoofdstuk 4 uit te werken programma’s van Zorgbelang Gelderland wordt uitvoering gegeven aan zowel het provinciaal sociaal beleid als aan het provinciaal beleidskader jeugd. De beleidsdoelstellingen van deze beleidskaders worden hier beknopt weergegeven. Provinciaal sociaal beleid Zorgbelang Gelderland voert met haar activiteiten het sociale beleid van de provincie Gelderland uit. De doelstellingen van dit provinciale sociale beleid zijn vastgelegd in het op 9 november 2011 door Provinciale Staten vastgestelde ‘Sociaal Profiel Gelderland’. Daarin worden de volgende beleidsdoelen weergegeven. De provincie Gelderland zal zich op sociaal terrein gaan concentreren op de wettelijke taken en de afspraken uit het bestuursakkoord tussen Rijk, provincie en gemeenten: Invulling van de tweedelijnsondersteuning in het kader van de Wmo. Agendering en signalering op sociaal terrein. Jeugdzorg op termijn over te dragen aan gemeenten Sociaal beleid flankerend aan ruimtelijk, economisch en cultuurbeleid Het sociaal beleid zal in belangrijke mate ‘vraaggestuurd’ samen met- en in opdracht van gemeenten in de 6 Gelderse WGR regio’s worden vormgegeven. Daartoe zijn met Gelderse gemeenten / regio’s in 2011 regionale sociale agenda’s uitgewerkt die in 2012 tot regionale sociale programma’s hebben geleid als onderdeel van de samenwerking tussen provincie en Gelderse gemeenten van 2013 tot en met 2016 (stads- en regiocontracten). Inhoudelijke beleidsthema’s binnen het provinciaal sociaal beleid In de op 22 mei 2012 vastgestelde ‘uitvoeringsagenda 2013: ‘samen op eigen kracht’ worden deze doelstellingen verder uitgewerkt naar een aantal thematische activiteiten: Actief burgerschap en gemeenschapszin met accenten op vrijwilligerswerk; o Het ontwikkelen van nieuwe professionaliteit o Het verbeteren van de relatie tussen professional en de vrijwilliger o Het verbeteren van de positie van mantelzorgers en vrijwilligers Aandacht voor kwetsbare groepen en mensen in de samenleving (zoals ouderen, mensen met handicaps, allochtonen); o Het voorkomen van sociaal isolement o Verbeteren van eigen regie o Het bevorderen van economische participatie
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
15
Gezondheid en zorg (met accenten op gedrag en innovaties ter vermindering van zorg); e
o Versterking van de 1 lijn o Preventie voor o.a. ouderen o Stimulering van transmurale zorg en e-health o Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, welzijn nieuwe stijl o Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn. Leefbaarheid en voorzieningen (met specifieke aandacht voor het platteland). o Het stimuleren van de multifunctionaliteit van voorzieningen o Het stimuleren van de maatschappelijke cohesie door optimaal gebruik van voorzieningen o De versterking van de samenwerking tussen overheden, maatschappelijke organisaties en belangengroepen. Het is de wens van het college van Gedeputeerde Staten van Gelderland dat Zorgbelang zich in het kader van de provinciale subsidie exclusief bezig houdt met de thema’s ‘aandacht voor kwetsbare groepen en mensen’ en ‘gezondheid en zorg’.
Provinciaal beleidskader Jeugd Zorgbelang Gelderland draagt ook bij aan de realisatie van het provinciaal beleidskader jeugd. Dit beleidskader is op 27 juni 2012 vastgesteld door Provinciale Staten van Gelderland. Dit nieuwe beleidskader geeft aan dat vanaf 1 januari 2015 de Gelderse Gemeenten verantwoordelijk worden voor de jeugdzorg. Het provinciaal beleid is geheel gericht op de overdracht van verantwoordelijkheden van de provincie naar gemeenten. Daarbij ligt juist vanwege de complexe transitie, de focus op behoud van de kwaliteit en toegankelijkheid van de jeugdzorg. Zorgbelang Gelderland is voor de provincie Gelderland de ondersteuner van jongeren en hun ouders ( relaties) in de jeugdzorg. Voor hen staat goede kwaliteit en toegankelijkheid centraal. Zorgbelang Gelderland ondersteunt deze jongeren en ouders (relaties) om zelf aan te geven welke kwaliteit van belang word gevonden, om zelf aan te geven waar het niet goed loopt in hun ogen en waar zaken verbeterd kunnen worden. Daarom voert Zorgbelang Gelderland de volgende (gedeeltelijk wettelijk geborgde) taken uit: die door Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd. De vertrouwenspersoon Jeugdzorg Het stimuleren van cliëntenparticipatie in de Jeugdzorg Belangenbehartiging voor cliënten en ouders in de Jeugdzorg
3.2 Beleidsmatige keuzes in 2013 Burgers en zorgvragers staan de komende jaren een enorme verandering te wachten: de veranderingen (transities) in financiering van de zorg, zullen voor grote veranderingen in het aanbod en de kwaliteit van zorg zorgen. Daarnaast groeit de vraag naar zorg onder andere door de vergrijzing en door nieuwe technologieën enorm. Dit alles maakt dat burgers en zorgvragers zelf een steeds groter aandeel in de financiering en de organisatie van de zorg zullen moeten gaan opvangen. Er zullen belangrijke maatschappelijke keuzes gemaakt gaan worden. Voor Zorgbelang Gelderland als organisatie van en voor zorgvragers en burgers, betekent dit dat er de komende jaren heel veel werk is om de belangen van burgers en zorgvragers in deze transitieprocessen te behartigen. Daarbij gaat in toenemende mate de vraag m.b.t. betaalbaarheid van de zorg en het maken van keuzes daarin, een rol spelen. Echter, door de bezuiniging op de subsidie van Zorgbelang Gelderland in 2013 en in 2014, zal Zorgbelang Gelderland zijn taken om de belangen van Gelderse burgers en zorgvragers te behartigen met minder middelen en op een andere manier dienen uit te voeren. Om die reden is in 2012 een reorganisatie doorgevoerd.
16
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Zorgbelang Gelderland kiest er voor haar activiteiten veel sterker regionaal te gaan organiseren: aangesloten organisaties en de daarin actieve vrijwilligers gaan in de regio samen met de betaalde medewerkers van Zorgbelang Gelderland prioriteiten stellen: welke activiteiten ter ondersteuning van de belangen van welke Gelderse burgers en zorgvragers hebben in die regio prioriteit? Welke activiteiten voor mensen met welke beperking zijn op dat moment het belangrijkst? Daarbij moet het aantal vrijwilligers dat namens Zorgbelang Gelderland actief is, nog verder gaan groeien. In de Gelderse regio’s wordt meer nog dan nu al het geval is, samen met de aangesloten organisaties aansluiting gezocht bij gemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Waar mogelijk worden met (project)middelen van deze relaties activiteiten ondernomen in het belang van Gelderse burgers en zorgvragers, die ook deze (financierende) organisaties direct ten goede komen. Een aantal activiteiten blijft provinciaal georganiseerd maar wordt wel aangesloten op de regionale activiteiten: de Zorgbelang academie, communicatieactiviteiten en de helpdesk voor aangesloten organisaties. Tevens zullen een aantal samenbindende netwerkactiviteiten, zoals de jaarlijkse manifestatie, provinciaal georganiseerd blijven. De huidige praktijk van betaalde informatie en klachtopvang gaat veranderen. Er zal sprake zijn van een door vrijwilligers bemand meldpunt van klachten en signalen, dat leidt tot belangenbehartigingacties in de regio. Daarmee verschuift het accent van (uitgebreide) individuele ondersteuning naar het opvangen van signalen en knelpunten om daar acties op te ondernemen om tot verbetering van de zorg te komen. Daar waar andere partijen bereid zijn de nu nog bestaande individuele ondersteuning te financieren, kan dat in een regio of ten behoeve van een specifieke zorgverzekeraar blijven bestaan. Op het terrein van de jeugdzorg zal Zorgbelang Gelderland de vertrouwenspersoon functie voor heel Gelderland blijven uitvoeren. Vanaf 2012 is Zorgbelang Gelderland ook verantwoordelijk voor de vertrouwenspersoon functie voor landelijk werkende instellingen (LWI’s) in de jeugdzorg. Hier wordt heel nauw samengewerkt met het landelijk bureau AKJ. Ook blijft Zorgbelang Gelderland activiteiten ondernemen om het oudernetwerk jeugdzorg te ondersteunen. Onze inzet bij het ondersteunen van vormen van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie van jongeren in de jeugdzorg blijft onverminderd. Om deze nieuwe koers met minder middelen te kunnen uitvoeren was een interne reorganisatie noodzakelijk. In deze reorganisatie zijn een aantal functies in de ondersteuning opgeheven (geen receptie, minder formatie secretariaat, minder formatie communicatie) en bij het management (geen programmacoördinatoren meer, minder formatie managers). Daarnaast is de functie van adviseur veranderd in die van projectleider, waarbij het verwerven van (project)middelen centraal staat, evenals het nauw binnen grenzen van tijd en plaats realiseren van in verworven projecten gestelde doelen.
3.3 Ambities om extra projectactiviteiten te verwerven Door het wegvallen van een belangrijk deel van de provinciale subsidie(s) is een grotere ambitie voor het verwerven van projectopdrachten noodzakelijk om het ‘oude’ niveau van ondersteuning van onze achterban op pijl te kunnen houden. Onze ambitie richt zich op termijn met name op de volgende kansen. Informatievoorziening en klachtopvang: o het organiseren van een onafhankelijke klachtenfunctionaris voor met name de eerste lijn;
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
17
o
het organiseren van participatie van zorgvragers bij de eventuele oprichting van de nieuwe (regionale?) geschillencommissies in de zorg als gevolg van de op handen zijnde Wet Cliëntenrechten Zorg; o het aanbieden van onafhankelijke klachtopvang en ondersteuning in gemeenten, maar mogelijk ook bij andere zorgaanbieders. Lokale en regionale participatie van zorgvragers: o het stimuleren van oprichten van en ondersteunen van cliëntenraden; o het vergroten van inbreng tot kwaliteitsverbetering door middel van onder andere cliëntenpanels, patiëntenenquêtes, spiegelgesprekken, shadowing en andere vormen van inbreng tot kwaliteitsverbetering; o Uitoefening van de wettelijke enquêterecht (WTZI) functie namens zorgvragers, bij ziekenhuizen, GGz instellingen en instellingen voor jeugdzorg; o het vergroten van de inzet met betrekking tot de verbetering van de kwaliteit van zorg en de inkoop van zorg, samen met zorgverzekeraars; o het organiseren van vormen van participatie rondom academische ziekenhuizen, in samenwerking met de landelijke Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen (CRAZ); o het aanbieden van participatie van zorgvragers bij de invoering van verbetertrajecten als implementatie van gebruikersonderzoeken (zoals de CQ index); o het ontwikkelen van nieuwe ondersteuningsvormen voor zorgvragersparticipatie in woon service gebieden, ten aanzien van palliatieve zorg en acute zorg; o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen en implementeren van nieuwe zorgtechnologieën (E-health); o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen van concepten van zorgzame zorg en het zorg dragen voor implementatie daarvan in de praktijk; o het samen met andere partijen in het veld ontwikkelen en implementeren van nieuwe vormen van actievere bestuurlijke betrokkenheid van burgers bij het vorm geven van zelfredzaamheid, bijvoorbeeld in de vorm van zorgcoöperaties; o ontwikkelen samenwerking GGD (Rivierenland, Oude IJssel en Arnhem); o verder ontwikkelen van ondersteuning van participatie bijzondere doelgroepen; o het ondersteunen van Wmo-raden; o het aanbieden van participatiemethodieken voor bijzondere groepen; o het aanbieden van deskundigheidsbevordering van wijkraden, vrijwilligersorganisaties et cetera met name in de wijze waarop men in contact komt met en contacten onderhoudt met bijzondere doelgroepen. Jeugdzorg: o verdere ontwikkeling ondersteuning ouderparticipatie; o verdere ondersteuning van gemeenten rondom de opzet van Centra voor Jeugd en Gezin en met name de organisatie van betrokkenheid van jongeren en ouders daarbij.
18
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
4 Inhoudelijke beschrijving van de programma’s In de hierna volgende paragrafen beschrijven we de voorgenomen activiteiten van Zorgbelang Gelderland in 2013 op inhoudelijke wijze. We onderscheiden daarbij de volgende programma’s en hun activiteiten:
Informatie en klachtenopvang Regionale participatieondersteuning o Nijmegen en omgeving o Rivierenland o Arnhem en omgeving o Achterhoek o Oost Veluwe o Noord-West Veluwe o Food-Valley Jeugdzorg Dienstverlening aan de achterban Communicatie en publiciteit De uitgewerkte activiteiten vindt u in bijlage 2.
4.1 Informatie en klachtenopvang Zorgbelang Gelderland vindt het belangrijk dat zorgvragers die een probleem met zorg ervaren, goed geïnformeerd worden over de vraag hoe een dergelijk probleem op te lossen. Enerzijds worden Gelderse zorgvragers hiermee ondersteund om zelf regie te voeren over hun problemen met zorg, door deze problemen zelf op te lossen. Anderzijds geven veel signalen over knelpunten in de zorg een goed beeld van waar verbetering van zorg noodzakelijk is. Zorgbelang Gelderland maakt op basis van de 1500 serieuze klachtsignalen die jaarlijks binnenkomen, signaleringsrapportages die leiden tot gesprekken met de betrokken instellingen en zorgverleners, waarover deze klachtsignalen gaan. Klachtenopvang en individuele advisering Bij de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland kunnen Gelderse burgers elke werkdag terecht van 9.00 tot 16.30 uur. Zij kunnen dan vragen stellen over zorg, wonen en welzijn en over patiëntenrechten of kunnen melding doen van een klacht. Zij krijgen dan informatie en advies bij de indiening en het traject van behandeling van een klacht. Mensen kunnen telefonisch contact opnemen of via een mailadres of meldformulier op de website. Vanaf 2013 wordt de informatievoorziening en klachtopvang door vrijwilligers uitgevoerd. Dit is één van de gevolgen van de inhoudelijke koerswijziging die Zorgbelang Gelderland eind 2012 heeft doorgevoerd. Een team van vrijwilligers voorziet bellers en mailers van antwoorden en registreert de vragen en klachten. Signalering Zorgbelang Gelderland haalt via de registratie van de vragen en klachten ervaringskennis op. Op basis van deze gegevens kunnen tekorten en misstanden in de zorg in kaart gebracht worden. Deze knelpunten in de zorg worden gesignaleerd en aangekaart bij zorgaanbieders en instanties om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals zorgverzekeraars, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, de media of de politiek.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
19
Ervaringskennis ophalen Zorgbelang Gelderland verzamelt op verschillende wijzen ervaringen van gebruikers van zorg. Op basis van deze informatie kunnen tekorten en misstanden in de zorg gesignaleerd worden en gebruikt worden voor de (collectieve) belangenbehartiging. Daarbij worden onder andere de volgende werkwijzen gebruikt: leden van het E-panel krijgen tenminste vier maal per jaar een vragenlijst voorgelegd om hun mening te peilen over verschillende onderwerpen; een meldactie is een middel om burgers uit Gelderland op te roepen telefonisch of via de website hun melding of klacht te uiten over actuele onderwerpen; uit de registratie van vragen en klachten van de afdeling Informatie en Klachtenopvang komt ervaringskennis beschikbaar; Via de social media site www.deeljezorg.nl worden ook klachtsignalen opgevangen en worden zorgvragers gestimuleerd onderling in gesprek te gaan over oplossing van hun knelpunten; Zorgbelang Gelderland maakt naast deze methoden in projectvorm ook nog gebruik van interviews, vragenlijsten, de mystery guest methode, themabijeenkomsten, workshops en cliëntenpanels.
4.2 Regionale participatieondersteuning Zorgbelang Gelderland ondersteunt alle Gelderlanders met het vormgeven van hun leven met één of meerdere beperkingen. Daarbij staat de zelfredzaamheid van deze burgers voorop. Indien enige vorm van zorg of ondersteuning noodzakelijk is, dient deze vraaggericht te zijn: de zorgvrager en zijn mogelijkheden om zelfstandig te kunnen leven dienen centraal te staan. Zorgbelang Gelderland ondersteunt in alle Gelders regio’s zorgvragers en hun organisaties, bij het vormgeven van hun zelfredzaamheid en stimuleren van vraaggerichte zorg en welzijnsondersteuning. Ontwikkelingen Nederland verandert snel op het terrein van zorg en welzijn: De eigen verantwoordelijkheid om zorg voor jezelf en anderen te dragen neemt snel toe; De zorgvrager komt steeds centraler te staan. Deze wil zelf zoveel mogelijk zijn zorg bepalen en daarover de regie voeren. De meeste burgers kunnen dit ook, maar het bestuurlijk besef neemt toe dat groepen burgers met specifieke en toenemende problemen, enige steun nodig hebben bij het voeren van deze zelfregie; De trend om langer zelfstandig in een buurt, wijk of dorp (kleinschalig) te blijven wonen zet verder door; De verantwoordelijkheid voor de financiering van veel zorgvormen komt bij (samenwerkende) gemeenten te liggen. Denk daarbij aan de jeugdzorg en de langdurige zorg; Er is sprake van een toenemende ontschotting van zorgvormen (en financieringsvormen) op lokaal en regionaal niveau; o Wmo zorg en langdurige zorg groeien snel naar elkaar toe; o Jeugdzorg en Wmo zorg groeien snel naar elkaar toe; o Er is een grote samenhang tussen goede preventie en minder (ook curatieve) zorg; o De kosten van de zorg groeien te snel en burgers / zorgvragers moeten hun medeverantwoordelijkheid nemen deze kosten te beperkten. Doelstellingen Zorgbelang Gelderland wil er zorg voor dragen dat Gelderse zorgvragers en burgers zelf initiatieven nemen en nauw betrokken zijn bij de bovengenoemde ontwikkelingen. Dit leidt tot
20
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
de volgende doelstellingen op het gebied van regionale ondersteuning van belangenbehartiging en participatie van Gelderse zorgvragers en burgers in alle Gelderse regio’s: Zorgvragers en burgers ontmoeten elkaar en wisselen ervaringen uit over de ervaren regionale zorg. Deze uitwisseling van ervaring heeft een permanent / terugkerend / monitorend karakter; Zorgvragers en burgers hebben een eigen visie ontwikkeld op wat zij belangrijk vinden op het gebied van zorg en welzijn in hun regio: o ondersteunende zorg en welzijn in het kader van de Wmo; o langdurige zorg als aanvulling op de ondersteunende Wmo zorg; o zorg voor jeugdigen en hun ouders (gehele jeugdzorg / pedagogische zorg); o curatieve zorg, met name eerstelijnszorg en ziekenhuis zorg. Zorgvragers en burgers hebben hun visie in kunnen brengen in bestuurlijke beleidsplannen en bij de professionele zorguitvoerders: er is sprake van een gezamenlijke visie; Zorgvragers en burgers hebben zelf op basis van deze gezamenlijke visie eigen initiatieven genomen om met elkaar en met professionele zorgverleners bij te dragen aan de realisatie van hun eigen visie. Activiteiten In elke regio zullen samen met gemeenten, zorgvragers en zorgaanbieders, activiteiten worden ontplooid om de hierboven genoemde doelstellingen te kunnen realiseren. In bijlage 2 worden de voorgenomen activiteiten voor 2013 per regio beschreven. De programmering van deze activiteiten gebeurt jaarlijks door middel van een regionaal activiteitenprogramma dat wordt opgesteld samen met belangrijke regionale partners van Zorgbelang Gelderland: de aangesloten organisaties, gemeenten, zorgverzekeraars en zorg- en welzijnsaanbieders. Hier worden kort een aantal voorbeelden van mogelijke, regionale activiteiten beschreven, die gericht zijn op enerzijds het ‘ophalen van ervaringen’ en anderzijds het ondersteunen van de inbreng (participatie) van burgers en zorgvragers, op basis van deze ervaringen. De ondersteuning van de regionale participatie en belangenbehartiging van burgers en zorgvragers gebeurt op het gehele brede terrein van de Wmo ondersteuning (wonen, zorg, welzijn); de langdurige zorg; de curatieve zorg en de jeugdzorg. De ondersteuning van de participatie en belangenbehartiging van jongeren en ouders in de jeugdzorg, is nu nog in belangrijke mate provinciaal georganiseerd, omdat de jeugdzorg nu nog provinciaal georganiseerd is. De komende jaren verandert deze organisatie van de jeugdzorg en krijgt ook de ondersteuning van jongeren en ouders steeds meer een regionaal en lokaal karakter. Participatie en innovatie als middel Eerder in dit activiteitenplan is al aangegeven dat Zorgbelang Gelderland ervaringskennis centraal stelt. Ervaringskennis is een toegevoegde waarde die noodzakelijk is om zelfredzaamheid, de kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg en welzijn te verbeteren vanuit het perspectief van zorgvragers. Zorgbelang Gelderland ontwikkelt vormen van participatie en innovatie (zorgvernieuwing) als middel om ervaringskennis tot verbetering van zelfredzaamheid, de kwaliteit van leven en de kwaliteit van (het aanbod van) zorg en welzijn te laten leiden. Methodieken van participatie en innovatie zijn middelen (producten, werkwijzen), die tot verwezenlijking van onze doelen leiden. In het proces van zorgvragersparticipatie is een aantal fasen te onderscheiden: ervaringkennis verzamelen, bundelen; ervaringskennis formuleren, beschrijven, vastleggen; ervaringskennis communiceren, overbrengen; ervaringskennis verbinden met professionele kennis; ‘vertalen van ervaringskennis’ naar inbreng die kan leiden tot een verbetering van zelfredzaamheid, van de leefsituatie of van de zorg- of dienstverlening; Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
21
gebruik van ervaringskennis in de praktijk: leidend tot een daadwerkelijk resultaat; evaluatie en terugkoppeling van het totale proces van participatie.
Medewerkers van Zorgbelang Gelderland hebben veel ervaring in het omgaan met mensen met een zeer grote diversiteit aan zorgvragen en beperkingen. Zij onderhouden allemaal een netwerk van relaties met een deel van onze achterban van zorgvragers. Onze medewerkers zijn goed opgeleide professionals en vrijwilligers. Zij zijn in het bijzonder getraind in het omgaan met ervaringskennis en met mensen met specifieke zorgvragen. Daardoor zijn zij in staat om informatie te ‘vinden’ en te ‘vertalen’ die door professionals die bij andere organisaties werken vaak niet ‘gevonden’ wordt. Zorgbelang Gelderland doorloopt het proces van participatie steeds op andere – op maat toegesneden – wijze, ‘verpakt’ in een aantal standaardmethodieken. Hierna wordt een aantal veel gebruikte participatiemethodieken kort omschreven. In de concrete projectbeschrijvingen (in bijlage 2 van dit activiteitenplan) zult u veel van deze methodieken terugvinden als onderdeel van de geplande regionale activiteiten. In bijlage 1 van dit activiteitenplan zijn een aantal methodieken van participatieondersteuning en innovatie als voorbeeld nader omschreven. Informatiebijeenkomsten De ontwikkelingen binnen de Wmo, jeugdzorg, langdurige zorg maar ook de curatieve zorg, volgen elkaar in snel tempo op. Voor betrokken burgers, zorgvragers en vrijwilligers is het nauwelijks mogelijk precies te volgen wat deze ontwikkelingen zijn; wat dit voor burgers en zorgvragers betekent en hoe op deze veranderingen kan of moet worden ingespeeld. Zorgbelang Gelderland heeft veel ervaring met het informeren van burgers en zorgvragers over relevante ontwikkelingen. Regionale website, nieuwsbrieven, brochures e.d. Behalve bijeenkomsten zijn veel meer middelen in te zetten om burgers en zorgvragers te informeren. In elke regio kunnen in onderling overleg met verschillende betrokkenen, verschillende informatieactiviteiten ontwikkeld worden, zoals een regionale website, regionale nieuwsbrieven, brochures e.d. Visieontwikkeling Burgers en zorgvragers zijn niet alleen gebaat bij informatie, zij dienen zelf ook een visie te bepalen hoe zij als burgers / zorgvrager aan deze veranderingen kunnen bijdragen. Daartoe is het van belang als burgers / zorgvragers gezamenlijk een visie op de veranderingen in de zorg in de breedte te ontwikkelen. Bijvoorbeeld als Wmo raden onderling, en/of samen met cliëntenraden, patiëntenorganisaties, maar ook samen met niet-georganiseerde burgers of zorgvragers. Panels Om in te zoomen op specifieke vraagstukken, zoals de ontwikkelingen voor bepaalde doelgroepen, of de ontwikkelingen rondom bepaalde zorgvormen / instellingen, kan het zinvol zijn om specifieke panelgesprekken te organiseren als vorm van het ‘ophalen’ van ervaringen. Hieruit kan ‘lering’ worden getrokken ten aanzien van de verdere implementatie van veranderingen, vernieuwingen of verbeteringen. Ook een zogeheten E-panel kan een geschikte vorm zijn voor het ophalen van ervaringen in een bepaald gebied of ten aanzien van een specifieke problematiek of doelgroep. Social media Social media zoals facebook, linkedin, twitter of bijvoorbeeld www.deeljezorg.nl, zijn erg geschikt om ervaringen van burgers en zorgvragers op te halen. Het is dan wel zaak gericht naar relevante ervaringen te zoeken (of: te organiseren). Ook moeten deze ervaringen ‘vertaald’ worden naar een inbreng die gemeenten, zorgaanbieders of anderen helpt de zorg aan burgers te verbeteren.
22
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Zorgcoöperatie en andere zelfinitiatieven Van de burger wordt verwacht dat hij steeds zelfredzamer wordt. Dat is niet alleen van toepassing op zelfzorg, vrijwilligerswerk of mantelzorg, maar ook op ‘bestuurlijke zelfzorg’. Zorgbelang kan een initiërende en/of ondersteunende rol spelen bij het ontwikkelen van bestuurlijke zelfinitiatieven, zoals een zorgcoöperatie of ‘Trust’ (naar Engels voorbeeld). Dit zijn allemaal voor Nederland relatief nieuwe (of: hernieuwde) vormen van zelfbestuur. Bij al deze vormen van zelfbestuur staat centraal dat burgers zelf bestuurlijk meer verantwoordelijkheid gaan nemen voor verschillende vormen van zorg of maatschappelijke ondersteuning in een dorp, wijk, kern, gemeente of regio. Daarbij zijn natuurlijk vraagstukken aan de orde hoe zich dergelijke burgerinitiatieven verhouden tot gemeentelijke (bestuurlijke) verantwoordelijkheden of de (bestuurlijke) verantwoordelijkheden van zorginstellingen. Regionale ervaringsmonitor(en) Ervaringen van burgers kunnen heel specifiek zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van een specifieke problematiek in een specifieke woonkern, of ten aanzien van een bijzonder vorm van zorg voor een bijzondere doelgroep. Maar bestuurlijk is het van belang overzicht te houden van veel ervaringen op veel terreinen, in het gehele bestuurlijke gebied van een regio. Zorgbelang Gelderland kan voor een regio verschillende vormen van ervaringsmonitoren opzetten en onderhouden. Meldacties, signaleringsrapportages Aansluitend op (zo mogelijk periodieke) gebiedsbrede en qua thematiek brede monitoring van ervaringen, is het mogelijk meer gericht op zoek te gaan naar specifieke knelpunten binnen een bepaald deelgebied (denk bijvoorbeeld aan tandartsenzorg of hulpmiddelen) en binnen een bepaald geografisch gebied (bijvoorbeeld een gemeente). Op basis van enkele incidentele signalen kunnen meldacties worden gedaan (meld uw ervaringen met…). Op basis van meldacties of andere vormen van signalering, kunnen signaleringsrapportages worden gemaakt. Deze zijn bedoeld om verantwoordelijke bestuurders en instellingen te attenderen op specifieke knelpunten, zodat op deze punten verbeteringen kunnen worden aangebracht. Verbeteracties Burgers en zorgvragers zijn altijd bereid mee te bouwen aan nieuwe en betere vormen van zorg of ondersteuning. Op basis van incidentele of structurele signaleringen of monitoren, kan een regionale strategie van verbetering worden ingezet waarbij burgers en zorgvragers leidend zijn in zowel het initiëren als vormgeven van verbeteringen. Activiteiten voor bijzondere doelgroepen Soms is het van belang participatieactiviteiten voor bijzondere doelgroepen te organiseren. Sommige groepen burgers (denk bijvoorbeeld aan mensen met een verstandelijke beperking) worden niet bereikt met activiteiten die voor ‘iedereen’ toegankelijk zijn. Andersom komen ‘gewone’ burgers niet onmiddellijk af op een activiteit gericht op mensen met een psychische of lichamelijke beperking. Eén van de kwaliteiten van Zorgbelang Gelderland is met name het organiseren van activiteiten voor bijzondere doelgroepen, zodat hun ervaringen echt gehoord worden en hun inbreng daadwerkelijk gebruikt wordt bij het verbeteren van zelfredzaamheid of kwaliteit van zorg.
Aansluiting bij provinciale beleidskaders Zorgbelang Gelderland verricht alle bovenstaande regionale participatieondersteuning activiteiten in het kader van twee centrale provinciale beleidsthema’s: zelfredzaamheid kwetsbare groepen en versterking van zorg en gezondheid. Zelfredzaamheid kwetsbare groepen Bij het optreden van een beperking, bijvoorbeeld door het ouder worden, staat voorop dat mensen voor zichzelf kunnen blijven zorgen. Dat willen mensen met een beperking ook graag. In een aantal gevallen is de beperking zo groot, dat mensen kwetsbaar worden: niet meer volledig zelfredzaam kunnen zijn. Ouderen, mensen met een zorgvraag (zoals mensen met een lichamelijke, psychische, of verstandelijke beperking) kunnen soms niet alles meer alleen en
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
23
hebben hulp / ondersteuning van anderen nodig. In eerste instantie wordt die hulp of zorg gezocht in het eigen netwerk, bij familie, vrienden, buurtgenoten. In een aantal gevallen is professionele ondersteuning noodzakelijk. In elke Gelderse regio, verricht Zorgbelang Gelderland samen met aangesloten organisaties (vrijwilligers) en in overleg met gemeenten en zorginstellingen, activiteiten die er op gericht zijn de zelfredzaamheid van kwetsbare groepen te verbeteren. Daarbij zijn voor 2013 door de provincie Gelderland de volgende speerpunten benoemd: Het voorkomen van sociaal isolement Verbeteren van eigen regie Het bevorderen van economische participatie In de bijlagen is per regio te zien welke activiteiten in 2013 op deze speerpunten ondernomen worden. Gezondheid en zorg Het bevorderen van de gezondheid van Gelderse burgers en het verbeteren van hun (noodzakelijke) zorg is een belangrijk thema waarop de provincie Gelderland in de periode 2013 tot en met 2016 stimulerend wil optreden, samen met gemeenten en lokale en regionale zorginstellingen. Gelderland kent in sommige gebieden een bevolkingskrimp, waardoor de kwaliteit van het zorgaanbod onder druk komt te staan. Daarnaast zijn in andere gebieden bewoners significant ongezonder dan andere Nederlanders. De provincie wil er voor zorgen dat deze burgers zo mogelijk gezonder worden en de best mogelijke zorg ontvangen. In elke Gelderse regio, verricht Zorgbelang Gelderland samen met aangesloten organisaties (vrijwilligers) en in overleg met gemeenten en zorginstellingen, activiteiten die er op gericht zijn de gezondheid van - en de zorg voor Gelderse burgers te verbeteren. Daarbij zijn voor 2013 door de provincie Gelderland de volgende speerpunten benoemd: e Versterking van de 1 lijn (huisartsenzorg, paramedische zorg etc.); Gezondheidspreventie gericht op o.a. ouderen; Stimulering van transmurale zorg (zorg die door instituties heen loopt, georganiseerd vanuit het belang van de zorgvrager)en e-health (digitale zorgondersteuning en zorgvormen); Het bevorderen van een wijkgerichte aanpak, waarbij uitgegaan wordt van de zorgbehoeften in een wijk / dorp; Het stimuleren van zorginnovatie en netwerken die hier op gericht zijn. In de bijlagen is per regio te zien welke activiteiten in 2013 op deze speerpunten ondernomen worden.
4.3 Versterking positie cliënten in de Jeugdzorg Zorgbelang Gelderland is in de afgelopen jaren begonnen met het versterken van de positie van de cliënt in de Jeugdzorg. Dat gebeurde op drie onderwerpen: de vertrouwenspersoon, cliëntenparticipatie en belangenbehartiging. In het komende jaar willen we verder gaan op dat ingeslagen pad. Nu de overgang van de Jeugdzorg van provincie naar gemeenten definitief door gaat per 1 januari 2015, worden de belangenbehartigingactiviteiten en cliëntenparticipatie activiteiten uitgevoerd in het kader van de eerder beschreven regionale participatie ondersteunende activiteiten. De vertrouwenspersoon jeugdzorg wordt vanwege de schaalvoordelen ook in 2013 georganiseerd op provinciale schaal. Omdat over deze activiteiten in het kader van de wet op de jeugdzorg aparte prestatieafspraken met de provincie Gelderland als subsidiegever bestaan, worden deze activiteiten hier apart beschreven. In 2013 wordt lokaal en provinciaal overleg gevoerd over de transitie van de jeugdzorg naar gemeenten en wat dit betekent voor de vertrouwenspersoon, de belangenbehartiging en de ondersteuning van participatie van jongeren en ouders. Dit overleg wordt ook op landelijk
24
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
niveau gevoerd (met de VNG, het Ministerie van VWS en diverse landelijke belangenorganisaties, via Zorgbelang Nederland). Op provinciaal niveau wordt een bijdrage geleverd aan het op te richten bestuurlijk informatiepunt transitie jeugdzorg, wat door Spectrum CMO Gelderland wordt opgezet in nauwe samenwerking met de provincie Gelderland. Hier wordt kort omschreven welke hoofdactiviteiten door Zorgbelang Gelderland worden verricht op het terrein van het jeugdbeleid en de jeugdzorg. In de bijlagen worden deze activiteiten nog nader omschreven, waarbij per regio ook wordt aangegeven welke relaties er met welke instellingen en gemeenten op dit gebied zijn. Vertrouwenspersoon Ook in 2013 wordt verder gegaan met activiteiten om de naamsbekendheid van de Vertrouwenspersonen van Zorgbelang Gelderland te vergroten. Enkele activiteiten: het aansluiten op vrijetijdsactiviteiten in instellingen en het houden van inleidingen op leefgroepen. De ontvankelijkheid van medewerkers voor vragen of opmerkingen van ouders en jongeren is de afgelopen jaren vergroot. Bovendien worden uit het signaleringsrapport thema’s benoemd, die gebruikt zullen worden in de belangenbehartiging. Uit de signaleringsrapportage komt sinds enkele jaren naar voren dat ouders en jongeren sterk behoefte hebben aan voorlichting omtrent hun rechtspositie in geval van dreigend conflict met hun instelling. Daarnaast worden de individuele gesprekken met de directies over het signaleringsrapport voortgezet. De vertrouwenspersoon Jeugdzorg voor 3 landelijk werkende jeugdzorginstellingen (zogeheten LWI’s, Avenier, SGJ en de Hoenderloo groep) wordt in opdracht van Zorgbelang Gelderland uitgevoerd door de landelijke Stichting AKJ. Cliëntenparticipatie Het versterken van de participatie van cliënten is één van de speerpunten in het cliëntenbeleid van de jeugdzorg. Dat gebeurt onder meer door het adviseren en ondersteunen van jongerenen cliëntenraden, contacten met ondersteuners van raden en deelname aan het Jeugd Welzijns Beraad. Het versterken van cliëntenparticipatie gaat een extra aandachtspunt vormen in 2013 als voorbereiding op de transitie van Jeugdzorg naar gemeenten. De ervaring leert dat voor participatie door jongeren ook andere, meer flexibele vormen gebruikt moeten worden dan de traditionele vorm van een jongerenraad. Bijvoorbeeld: debatten, interviews, vragenlijsten, panels. Ook voor jonge doelgroepen (4-12 jarigen) zijn bruikbare werkvormen ontwikkeld die verder in de praktijk gebracht kunnen worden. Een onderdeel van onze taak op het gebied van cliëntenparticipatie is het organiseren dat jongeren rechtstreeks hun stem laten horen aan Provinciale Staten of gemeenten. Zo brengen zij op een authentieke manier, die hun concrete ervaringen weerspiegelt, hun ervaringen en wensen onder de aandacht van de politieke beleidsbepalers. Daartoe zullen we contacten met jongeren blijven opbouwen en onderhouden en bijeenkomsten met Provinciale Staten organiseren. Het werven van jongeren voor cliëntenparticipatie, zoals provinciale en gemeentelijke bijeenkomsten, vraagt om het structureel opbouwen en onderhouden van contacten met jongeren. Dit gebeurt in contacten met de jongerenraden, maar ook op meer informele manieren, bijvoorbeeld via innovatieve projecten, de website en de jongereninformatiekrant. De website www.dropjemening.nl is (behalve als een manier om de vertrouwenspersonen Jeugdzorg toegankelijker te maken voor jongeren) ook een plek waar jongeren hun mening kunnen geven, signalen kunnen doorgeven, hun verhaal kunnen vertellen, andere jongeren kunnen adviseren en waar ze zich kunnen aanmelden voor projecten.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
25
In de jongereninformatiekrant kunnen jongeren hun verhaal en mening kwijt en kunnen ze informatie krijgen over interessante bijeenkomsten. Het is een goede en noodzakelijke aanvulling op de jongerenwebsite, omdat niet alle jongeren gebruik kunnen maken van internet. Voor de meeste gemeenten is jeugdzorg een relatief onbekende grootheid. Ook de bijbehorende cliëntenparticipatie is voor veel bestuurders en ambtenaren nog grotendeels een abstractie. Tot nog toe vindt cliëntenparticipatie goeddeels plaats binnen de muren van een instelling. Met de overgang naar het gemeentelijk domein komt ook dit thema binnen het regieveld van de gemeenten. Het komende jaar zal intensief gebruikt moeten worden om dat besef en de consequenties van die systeemverandering in te laten dalen bij bestuurders en ambtenaren van gemeenten. Belangenbehartiging Onder de noemer ‘belangenbehartiging’ worden diverse activiteiten ondernomen, variërend van het organiseren van contacten van cliënten met politici via het oppakken van knelpunten, tot en met innovatieve projecten. De belangenbehartiging is onder meer gericht op het vergroten van het kwaliteitsbeleid van de instellingen. Wij zullen een goede afstemming stimuleren van de diverse kwaliteitsinstrumenten (certificering, rapportages aan de provincie, cliëntentoetsen) om zoveel mogelijk rendement uit de diverse inspanningen te verkrijgen. De negatieve beeldvorming over hen, houdt zowel jongeren als ouders in de Jeugdzorg nadrukkelijk bezig. Het vooroordeel dat wie gebruik maakt van de jeugdzorg, een ontspoorde jongere of slechte ouder is, heerst nog steeds. Daarom zijn beeldvormingsactiviteiten bij herhaling nodig, zoals in de Week van de Jeugdzorg, met gastlessen en de Jeugdzorg Award. Tevens biedt deze activiteit de mogelijkheid om groepen jongeren te bereiken met concrete initiatieven. Ook in 2013 zullen actuele thema’s worden opgepakt in het kader van belangenbehartiging, zoals eerder met de achtienplus-problematiek het geval was. De vereenvoudigde indicatiestelling voor ambulante jeugdzorg waarmee in 2011 en 2012 een aantal experimenten in Gelderse gemeenten is uitgevoerd in het kader van de transitie heeft in elk geval onze aandacht net als de interculturalisatie van de Jeugdzorg. Vanuit cliëntenperspectief zullen de resultaten van die experimenten tegen het licht gehouden worden. Ten aanzien van met name de belangenbehartiging ligt hier voor gemeenten een nieuwe en complexe verantwoordelijkheid. Tevens willen wij een bijdrage leveren aan het kwaliteits- en cliëntenbeleid van de instellingen. Onder meer door middel van: de signaleringsrapporten van de vertrouwenspersonen, het uitvoeren van cliëntenpanels en afstemming van de kwaliteitsinstrumenten van de diverse partijen. Ook wil Zorgbelang Gelderland een stevige bijdrage leveren aan het publieke debat en de politieke meningsvorming bij de gemeenten. Dit zal onder meer gebeuren door het organiseren van bijeenkomsten waarin de transitie van jeugdzorg centraal staat. Bestuurders en ambtenaren van gemeenten zullen aan de hand van workshops met dilemma’s en uitdagingen die gebruikelijk zijn in de Jeugdzorg de gelegenheid krijgen te wennen aan de nieuwe taak die hen te wachten staat Als de mogelijkheid zich voordoet, willen wij graag (vanuit het perspectief van de cliënt) aansluiten bij innovatieve projecten, die een stimulans geven aan innovatie en vernieuwing in de Jeugdzorg. Grootschalige en kleinschalige innovatieve projecten door en voor cliënten kunnen een positieve uitstraling op de cliënten van de jeugdzorg hebben en bijdragen aan verbetering van de hulpverlening. Bijvoorbeeld het uitrollen van de Q4C-methodiek of jongeren die andere jongeren adviseren (als een vorm van informele hulp), gastlessen over beeldvorming (onder andere in de Week van de Jeugdzorg) en informeren van jongeren door jongeren over de jeugdzorg.
26
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Participatie van ouders als onderdeel van de belangenbehartiging Ouders die te maken hebben met de jeugdzorg zijn vaak onvoldoende op de hoogte van hun rechten en mogelijkheden. Zij zijn nauwelijks georganiseerd en hebben weinig gelegenheid om met elkaar ervaringen uit te wisselen en hun stem te laten horen. Toch hebben zij behoefte aan informatie, het uitwisselen van ervaringen en het leveren van een inbreng in het beleid. Daarom heeft Zorgbelang Gelderland de inbreng van ouders in de Jeugdzorg helpen versterken door het ondersteunen van een oudernetwerk. Dit is een provinciaal netwerk dat ouders bij elkaar brengt en informatie en kennis biedt; hierdoor worden de krachten en mogelijkheden die ouders hebben, gemobiliseerd. Inmiddels is deze vorm van betrokkenheid en participatie en belangenbehartiging van ouders in 2011 en 2012 in verschillende regio’s verder uitgewerkt en ingevuld door middel van bijeenkomsten, lezingen en andere activiteiten die aan de wensen van de ouders beantwoorden. Zorgbelang Gelderland heeft de initiatieven ondersteund en zoveel mogelijk toegewerkt naar zelfsturing door betrokken en enthousiaste ouders. Dit heeft in 2012 geleid tot verzelfstandiging van het oudernetwerk jeugdzorg. Concreet doet het oudernetwerk het volgende: Organiseren van informatieve bijeenkomsten, waar ouders zowel nuttige informatie krijgen over hun rechten als ervaringen kunnen uitwisselen; Bieden van maatjesprojecten, waarbij ervaringsdeskundige ouders (bijvoorbeeld) een luisterend oor bieden, meegaan naar gesprekken met instellingen en helpen met het ordenen van de papierwinkel; Ouders kunnen terecht bij de helpdesk waar ze (per e-mail, telefonisch of mondeling) vragen kunnen stellen. Tenslotte kunnen de bijeenkomsten van dit netwerk een belangrijke voedingsbron zijn voor collectieve acties op het gebied van belangenbehartiging. Ouders krijgen immers als eerste te maken met knelpunten in de hulpverlening en kunnen dat via dit netwerk signaleren. Vervolgens kunnen die knelpunten omgezet worden in aanbevelingen en suggesties voor verbetering, die Zorgbelang Gelderland weer kan inbrengen in de belangenbehartiging. Met name in de positionering en het verlagen van mogelijke drempels van het CJG is de ervaringsdeskundigheid van ouders uit het Oudernetwerk een toegevoegde waarde.
4.4 Dienstverlening aan onze achterban Zorgbelang Gelderland is eerst en vooral een netwerk van 470 Gelderse zorgvragersorganisaties, waarin duizenden vrijwilligers actief zijn. De ervaringen van deze ‘achterban’ zijn de basis voor het werk van Zorgbelang Gelderland. Deze aangesloten organisaties vormen ons menselijk ‘kapitaal’. Zonder de ervaringen van al deze mensen, kan Zorgbelang Gelderland geen bijdrage leveren aan de verbetering van zelfredzaamheid en aan de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg. Inzet en ervaringskennis van vrijwilligers uit onze aangesloten organisaties is nodig om effectief belangen te behartigen en aansprekende resultaten te behalen. Dat geldt voor de activiteiten die plaatsvinden in projecten die door Zorgbelang Gelderland worden uitgevoerd én voor activiteiten van de aangesloten organisaties zelf. Deze organisaties hebben een eigen, belangrijke rol. Zij zetten zich onder andere in om op het subregionale en lokale niveau de stem van de patiënt / consument te laten horen. Activiteiten voor aangesloten organisaties Organisaties van kwetsbare groepen (zorgvragersorganisaties) werken in heel Gelderland aan het verbeteren van de eigen regie van zorgvragers: hoe kunnen zorgvragers zoveel mogelijk door middel van informatie, zelfzorg en onderlinge steun, hun eigen problemen / zorg oplossen. Ook signaleren zij mogelijkheden tot verbetering van professionele zorg. Zorgbelang Gelderland
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
27
ondersteunt deze organisaties bij het verbeteren van de eigen regie van hun leden. Ter ondersteuning van de aangesloten organisaties heeft Zorgbelang Gelderland een cluster van activiteiten ontwikkeld: o Onderlinge communicatie: o via de website www.zorgbelanggelderland,nl, die in 2013 regionale onderdelen krijgt; o via de interactieve website / social media site www.deeljezorg.nl; o via sociale media als twitter en facebook; o via digitale nieuwsbrieven; o via een doorlopend jaarverslag; o via folders, brochures, persberichten e.d.; o ondersteuning van aangesloten organisaties door vrijwillige fotografen en filmers; door aanlevering van voorbewerkte informatie die verder bewerkt en verspreid kan worden. o Onderlinge deskundigheidsbevordering: Zorgbelang academie; o Ondersteuning van aangesloten organisaties bij fondsenwerving; o Netwerkbijeenkomsten voor aangesloten organisaties; o Ontwikkeling van innovatieve projecten samen met aangesloten organisaties en vrijwilligers.
28
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
5 Financiering en begroting In dit laatste hoofdstuk geven wij op hoofdlijnen inzicht in de financiering van de activiteiten van Zorgbelang Gelderland.
5.1 De begroting 2013 op hoofdlijnen Hieronder is de begroting van 2013 op hoofdlijnen weergegeven: Jaar-
Jaar-
Jaar-
Rekening
Rekening
Rekening
Begroting
Begroting
2009
2010
2011
2012
2013
€
€
€
€
€
Baten Provinciale basissubsidie
€ 2.144.410
€ 2.213.287
€ 2.069.751
€ 2.023.288
€ 1.635.000
Provinciale subsidie Jeugdzorg Provinciale subsidie Jeugdzorg m.b.t. LWI's
€
502.762
€
528.279
€
464.301
€
464.301
€
475.000
€
31.000
Provinciale subsidie additioneel
€
108.948
€
97.491
€
111.414
€
-
€
-
Overige subsidies
€
657.983
€
633.615
€
793.673
€
350.176
€
375.000
€
155.527
€
21.000
€
21.000
Nog te verwerven Overige baten
€
Totale baten
€ 3.437.909
€ 3.501.049
€ 3.467.531
€ 3.014.292
€ 2.537.000
Bruto salarissen (incl. sociale lasten)
€ 2.103.400
€ 2.141.198
€ 2.034.366
€ 1.866.533
€ 1.598.593
Overige loonkosten
€
94.309
€
95.745
€
67.112
€
126.500
€
135.693
Overige personeelskosten
€
147.347
€
157.465
€
169.324
€
152.592
€
135.614
23.806
€
28.377
€
28.392
Lasten Personeel
€ 2.345.056
€ 2.394.408
€ 2.270.801
€ 2.145.624
€ 1.869.900
Huisvestingskosten Organisatiekosten automatisering/telecom Organisatiekosten administratie/accountant Organisatiekosten - afschrijvingen investeringen
€
224.295
€
236.821
€
213.682
€
233.102
€
130.000
€
90.050
€
116.361
€
111.111
€
115.000
€
88.000
€
47.873
€
37.059
€
41.674
€
32.000
€
33.000
€
47.940
€
28.620
€
26.392
€
4.791
€
53.100
Organisatiekosten - overig
€
138.078
€
201.855
€
130.910
€
120.750
€
137.000
Kosten activiteiten
€
559.532
€
490.729
€
449.969
€
323.025
€
216.000
Eenmalige uitgaven
€
3.886-
€
13.392-
€
295.142
€
40.000
€
10.000
868.668
€
667.100
Materiële kosten
€ 1.103.882
€ 1.098.053
€ 1.268.880
€
Totale lasten
€ 3.448.938
€ 3.492.461
€ 3.539.681
€ 3.014.292
€ 2.537.000
Saldo
€
€
€
€
11.029-
8.588
€
72.150-
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
0-
29
0-
5.2 Opbouw van de kosten Uurtarief In bovenstaande tabel wordt op hoofdlijnen weergegeven welke de inkomsten van Zorgbelang Gelderland zijn. Deze inkomsten worden geworven op basis van dit activiteitenplan en incidentele projectplannen. Bij zowel dit activiteitenplan als bij incidentele door derden te subsidiëren projectplannen, wordt uitgegaan van een integraal uurtarief en bijkomende activiteitskosten. Zorgbelang Gelderland kent in 2013 één integraal uurtarief van € 93,- per uur. Voor sommige ondersteunende taken, zoals in een project apart begrootte uitvoerende secretariaatstaken worden andere tarieven gehanteerd. Indexering De subsidieverordening van de provincie Gelderland op het gebied van sociaal beleid schrijft voor dat een begroting zonder indexering wordt ingediend. Het prijspeil van de begroting 2013 is feitelijk het prijspeil van 2012. De begrootte inkomsten zijn gebaseerd op de subsidiebeschikking van december 2011. In december 2012 zal de provincie Gelderland weer vooraf een indexatie voor de subsidie 2013 toepassen. Op dit moment is niet bekend hoe groot deze indexering zal zijn. De subsidie jeugdzorg is in afwijking van het bovenstaande gebaseerd op het prijspeil 2011 (!). De indexering voor 2013 wordt pas achteraf toegepast en is bij het maken van de begroting 2013 (september 2012) nog onbekend. Productiviteit Productiviteit per medewerker De uurtarieven van Zorgbelang Gelderland zijn gebaseerd op (gemiddeld) 1300 directe uren en 572 indirecte uren inclusief vakantie, per fte (totaal 1872 uur per fte), conform de 36 urige werkweek en andere arbeidsvoorwaarden volgens de CAO Welzijn. Daarmee wordt een gemiddelde productiviteit gehaald per medewerker van 69 procent. Dat is inclusief vakantie (gemiddeld 178 uur) en ziekteverlof (streefgemiddelde 2,5%, 47 uur). Tijdens vakantie en ziekteverlof kan en hoeft er niet gewerkt te worden. Wanneer we uit gaan van het aantal werkbare dagen, dan ligt de productiviteit per uitvoerende medewerker op 80 procent. Dit is in onze ogen een goede marktconforme prestatie, gezien de aard van de werkzaamheden.
Uren Dagen % totaal % werkbaar 1300 180,56 69 81
Direct Indirect Verlof feestdagen Ziekte 2,5 % Overig indirect Totaal Werkbare uren niet werkbare uren
572 178 50,4 46,8 296,8
79,44 24,72 7,00 6,50 41,22
31 10 3 3 16
1872 1596,8 275,2
260,00 221,78 38,22
85 15
19
Productiviteit gehele organisatie Een organisatie kent niet alleen medewerkers die aan projecten werken. Elke organisatie kent overhead in de vorm van kosten en indirect personeel. De kosten van het indirect personeel en 30
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
de kosten als huisvesting, ICT et cetera leiden samen met de loonkosten van de directe medewerkers tot het uurtarief. Overhead is niet alleen noodzakelijk om een organisatie te kunnen laten bestaan, maar het kan ook efficiënt zijn. Ondersteunende functies zoals een secretariaat, leiden tot vermindering van de inzet (en dus kosten) van (relatief duurdere) projectgebonden medewerkers. Daardoor kan met name het aantal uren per activiteit relatief laag blijven. Activiteiten als zodanig kunnen daardoor qua kosten relatief goedkoop worden uitgevoerd. Ook gespecialiseerde medewerkers (bijvoorbeeld communicatie, financiën) kunnen de kosten drukken, doordat zij (door hun specifieke kennis) aan bepaalde projecten verbonden taken sneller en beter kunnen verrichten. Daarmee kunnen per activiteit de kosten relatief lager zijn en de kwaliteit hoger. Deze laatste redenering is ook van toepassing op met name overhead kosten als opleiding en training en ICT ondersteuning. Hier geven we als een maat voor de overhead van Zorgbelang Gelderland het percentage indirecte functies weer op de totale formatie in 2013. Bij het lezen van deze tabel is het van belang te beseffen dat elke organisatie een afweging maakt om bepaalde ondersteunende functies extern in te huren of intern te organiseren. Voor Zorgbelang Gelderland gaat het bij externe inhuur met name om ICT diensten. Deze extern ingehuurde ondersteuning wordt bij andere organisaties weer teruggevonden bij indirect personeel. Zorgbelang Gelderland heeft daarentegen de financiële administratie tot en met 2007 uitbesteedt, maar om financiële en strategische redenen is deze functie vanaf 2008 intern georganiseerd.
Niet directe medewerkers Totale formatie 2013 Totaal fte indirect Inhoudelijk management en directie Staf bedrijfsondersteuning
Fte Percentage t.o.v. indirect totale formatie 24,72 4,96 20,1% 1,90 7,7% 3,06 12,4%
5.3 Risico’s Zorgbelang Gelderland is als organisatie in toenemende mate afhankelijk van extra tijdelijke projecten / subsidies. Gezien de onduidelijk politieke situatie en de vraag in hoeverre de komende jaren er mogelijkheden bestaan om additionele projectmiddelen te verwerven, heeft Zorgbelang Gelderland een voorzichtige begroting opgesteld. Dit ook omdat de organisatie zich in het eerste jaar na een reorganisatie, mogelijk nog niet volledig kan richten op het verwerven van nieuwe projectsubsidies. In de begroting van Zorgbelang Gelderland is een doelstelling van € 375.000 aan extra te verwerven projectmiddelen opgenomen. Dit is ongeveer 15 procent van de totale verwachte baten (€ 2.537.000). Het is echter zo dat bij het vaststellen van de begroting 2013 en dit activiteitenplan, deze doelstelling reeds nagenoeg gerealiseerd is: de ‘projectenportefeuille’ voor 2013 is op dit moment reeds gevuld. De organisatie is er echter op ingericht om naast deze reeds begrootte projecten, ook extra additionele projecten uit te kunnen voeren.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
31
5.4 Overige risico’s Zorgbelang Gelderland loopt niet alleen directe (financiële) risico’s door het al of niet verwerven van extra gefinancierde projecten. Voorbeelden van deze (mogelijke) overige risico’s. Het niet realiseren van afgesproken verplichtingen, naar inhoud of maatschappelijk rendement, qua planning (te laat geleverd) of qua volume (meer of minder inspanningen noodzakelijk gebleken dan was voorzien, begroot). Dit onderwerp is permanent onderwerp van gesprek binnen het management en de teams. Een vernieuwd systeem van kwartaalrapportages biedt hierbij ondersteuning. Vanaf het eerste half jaar van 2009 is daarom de (financiële) rapportagesystematiek uitgebreid en aangevuld met een inhoudelijke kwartaalrapportage en wordt vanaf eind 2009 maandelijks financieel intern gerapporteerd. Arbeidsmarktproblemen: door de grotere afhankelijkheid van projecten en de daarmee gepaard gaande fluctuaties in de personeelsbezetting (een grotere buffer tijdelijk personeel is noodzakelijk om pieken en dalen in projecten op te kunnen vangen) leiden bij een krappe arbeidsmarkt tot problemen bij het (op tijd) verkrijgen van personeel om de gemaakte afspraken te kunnen realiseren. Tot nu toe is de arbeidsmarkt voor Zorgbelang Gelderland niet problematisch gebleken, Zorgbelang Gelderland is een aantrekkelijke werkgever voor sollicitanten. Het is de verwachting dat vanwege de oplopende werkloosheid ook in 2013 het aantrekken van eventueel noodzakelijk (tijdelijk) personeel geen problemen zal opleveren. Ziekteverzuim: een organisatie die veranderingen in werken door maakt en meer met tijdelijk personeel moet werken, loopt grotere risico’s op het gebied van ziekteverzuim. Zorgbelang Gelderland kende de afgelopen jaren een aanzienlijk ziekteverzuim. Voor een belangrijk deel is dit te verklaren uit langdurige ziekten, die niet werk gerelateerd zijn. Ook de verzuimfrequentie en het kortdurend verzuim waren echter tot begin 2008 redelijk hoog. Een gerichte aanpak op vermindering van dit kortdurend verzuim, heeft in 2008 tot goede resultaten geleid. In 2010 en 2011 is gewerkt aan een verdere aanscherping van het ziekteverzuimbeleid. In 2010 had Zorgbelang Gelderland een erg laag ziekteverzuim. In e 2011 lag dit weer iets hoger. In 2012 ligt het ziekteverzuim na het 2 kwartaal met 2,57 % op een wenselijk niveau. Daarbij moet worden opgemerkt dat in een relatief kleine organisatie als Zorgbelang Gelderland 1 of 2 langdurig zieken tot een aanzienlijke verhoging van het verzuimpercentage leiden. Automatisering: Zorgbelang Gelderland is afhankelijk van een goede kantoorautomatisering. De complexiteit van de automatisering neemt toe. In 2008 heeft Zorgbelang Gelderland aanzienlijke automatiseringsproblemen gehad. In 2009 heeft Zorgbelang Gelderland daarom aanzienlijke investeringen gedaan die medio 2009 tot een sterk verbeterde ICT omgeving hebben geleid, na een aanvankelijk moeilijke omschakelingsperiode. Echter, zowel in 2009, 2010 en 2011 deden zich nog regelmatig storingen voor wat betreft traagheid van het systeem. Hiervoor is met de toenmalige leverancier van de ICT diensten (Atos) en de leveranciers van de internetverbindingen, gezocht naar oplossingen. Een glasvezelverbinding heeft tot verbetering geleid maar nog niet tot volle tevredenheid. In 2012 is daarom de overeenkomst met Atos opgezegd. Vanaf maart 2012 levert het bedrijf Tribion de zogeheten VPO omgeving, die naar volle tevredenheid functioneert. Planning en control: Zorgbelang Gelderland heeft in 2008 de gehele financiële administratie voor het eerst zelf uitgevoerd. Dat is uitermate goed verlopen en geeft veel sneller en beter inzicht in de financiële stand van zaken van de organisatie. In 2010, 2011 en 2012 is doorgegaan met deze ontwikkeling en zijn verdere investeringen gedaan op dit terrein. Veiligheidsrisico’s: de huisvesting van Zorgbelang Gelderland is van goede kwaliteit. Over de veiligheid op dit gebied zijn goede afspraken met de brandweer, die ons pand 2 keer per jaar controleert. Zorgbelang Gelderland kent daarnaast 6 actieve bedrijfshulpverleners die jaarlijks bijgeschoold worden. Op dit gebied zijn alle gangbare voorzieningen aanwezig. In 2013 wordt mogelijk een nieuwe huisvesting betrokken. In deze nieuwe huisvesting zal opnieuw veel aandacht aan de veiligheid worden besteed.
32
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Bijlage 1 Voorbeeldmethodieken In deze bijlage worden een aantal voorbeelden gegeven van door Zorgbelang Gelderland gebruikte methodieken van participatie en innovatie.
Participatiemethodieken Participatiemethodieken zijn erop gericht om ervaringskennis van zorgvragers te verkrijgen. Deze ervaringskennis wordt op een dusdanige manier verzameld, dat deze kennis als inbreng kan fungeren voor verbeteringen in de zorgverlening zelf, de organisatie daarvan, de financiering of het beleid op een zorg- of welzijnsterrein. Het gaat dus niet om de ervaringskennis op zich, maar om het gebruik van die ervaringskennis die tot een verbetering van de leefsituatie van burgers of zorgvragers kan leiden of tot een verbetering in de zorg- of dienstverlening aan zorgvragers.
Onderzoek Voor Zorgbelang Gelderland staat voorop dat het onderzoek niet centraal staat, maar de implementatie daarvan: wat wordt er met de uitkomsten van het onderzoek gedaan? In een aantal gevallen wordt daarom ook gekozen voor aansluiting bij bestaand onderzoek dat door andere partijen is gedaan of om informatie die al bekend is te bundelen en daarop voort te borduren. Onderzoek kan worden uitgevoerd door onszelf of door derden. Kwalitatief (inhoudelijk) van karakter zijn of meer kwantitatief (cijfermatig). Onderzoek wordt als methodiek veelal bij de start van grotere participatietrajecten gebruikt voor nieuwe of complexere zorgvragen of problemen. Onderzoek kan plaatsvinden door middel van verschillende methodieken zoals hieronder beschreven. Cliëntenpanel Een cliëntenpanel bestaat uit één of meer groepsgesprekken over een specifieke problematiek of zorgvoorziening. Er is sprake van directe interactie tussen zorgvragers, eventueel met zorgaanbieders (twee-gesprek) of zelfs met zorgverzekeraars erbij (drie-gesprek). Zorgbelang Gelderland gebruikt bijvoorbeeld cliëntenpanels voor de inbreng van ervaringskennis bij apotheken, ziekenhuiszorg en eerstelijnsgezondheidscentra. E-panel of meldactie Dit is een digitaal onderzoekspanel waar een groot aantal deelnemers wordt gevraagd naar hun ervaringen. Op dit moment kent Zorgbelang Gelderland, net als de meeste andere Zorgbelang organisaties, een provinciaal E-panel. Ook wordt steeds vaker samengewerkt met de overige zorgbelangorganisaties en de NPCF om van een aantal onderwerpen een nog krachtiger signaal op te kunnen halen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een meldactie over polisvoorwaarden waaraan landelijk ruim 2.500 deelnemers hun ervaringen kenbaar hebben gemaakt. Persoonlijke gesprekken Er wordt diepgaande ervaringskennis opgehaald over een specifiek onderwerp, waarbij de mening en de beleving van de zorg centraal staan. Persoonlijke gesprekken kunnen worden gevoerd met een cliënt maar ook bijvoorbeeld met een zorgverlener. Knelpunten worden teruggegeven aan de zorgaanbieder (of zorgverzekeraar) en vervolgens na een periode van bijvoorbeeld een jaar wordt opnieuw gekeken of de verbeterpunten zijn geïmplementeerd.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
33
Spiegelgesprekken Tijdens een spiegelgesprek worden (ex)patiënten en hun eventuele familie bij elkaar gebracht. Daar omheen wordt een kring van maximaal 25 zorgverleners opgesteld. De binnenste kring praat onder leiding van onze gespreksleider over de zorg waarmee zij in aanraking zijn geweest. Tevens vindt interactie plaats tussen patiënten en zorgverleners. Zorgbelang Gelderland voert momenteel bijvoorbeeld spiegelgesprekken met als onderwerp borstkanker. Shadowing Een patiënt wordt letterlijk gevolgd vanaf de binnenkomst in het ziekenhuis tot vertrek. Hiervan wordt een feitelijk verslag gemaakt. Hoe lang moet een patiënt wachten? Met welke boodschap werd hij doorgestuurd? Hoe werd hij te woord gestaan et cetera. Met deze methodiek werd in het najaar van 2010 ervaring opgedaan in het eerstelijnscentrum in Tiel, hierbij ging een medewerker van Zorgbelang Gelderland mee met patiënten op consult om te ervaren en terug te koppelen hoe de zorg ervaren wordt en verbeterd kan worden. Mystery patiënt Zorgbelang Gelderland is in 2010 gestart met de ontwikkeling van de methodiek Mystery patiënt. Dit is een onderzoekstechniek waarin zorgvragers de kwaliteit van zorg door middel van een ‘geheim’ bezoek beoordelen. Aan de hand van een aantal vaststaande criteria wordt het bezoek beoordeeld. Wij voeren een dergelijk onderzoek uit in twee Gelderse ziekenhuizen, ook bellen we als Mystery caller met het callcenter van een zorgverzekeraar om te beoordelen hoe de dienstverlening is. Regionale Expert Teams (RET’s) Vanaf 2008 is gestart met de vorming van zogenaamde RET’s: afgevaardigden van patiëntenorganisaties maken hun wensen en behoeften kenbaar aan zorgaanbieders. Samen met de zorgverzekeraar wordt vervolgens een verbeterplan opgesteld met concrete verbeterpunten. Deze methodiek is inmiddels toegepast in de eerstelijn, GGz en ziekenhuizen. Platformontwikkeling Zorgbelang Gelderland kent een aantal platforms (onder andere GGz, mantelzorgers). Dit zijn werkgroepen van mensen met een gedeelde ervaring. Op grond van deze specifieke ervaring wordt, al of niet tijdelijk, een platform opgezet. Doel van een platform is het ontwikkelen van initiatieven, die bedoeld zijn om de positie als zorgvrager te verbeteren. Een platform kiest daarbij zijn eigen speerpunten en werkwijzen. Het ene platform richt zich meer op het zelf organiseren van informatieve activiteiten, het andere platform richt zich meer op beïnvloeding van het beleid van gemeenten of zorginstellingen. Beleidsbeïnvloeding Heel veel ervaringskennis is belangrijke kennis voor beleidsmakers, zowel bij de overheid (rijk, provincie, gemeenten) als bij instellingen en zorgverzekeraars. Zorgbelang Gelderland gaat zelf actief het gesprek aan met beleidsmakers of wordt daartoe door hen uitgenodigd. Ook kan het zijn dat aangesloten organisaties een gesprek met beleidsmakers aangaan of aan willen gaan. Zorgbelang Gelderland ondersteunt hen bij initiatieven op dit gebied. Advisering bij inkoop van zorg Een specifieke vorm van beleidsbeïnvloeding is de advisering bij zorginkoop door zorgverzekeraars. Zorgbelang Gelderland heeft hiertoe samenwerkingsovereenkomsten met de vier belangrijke Gelderse zorgverzekeraars gesloten. Tevens participeert Zorgbelang Gelderland in het landelijke project ‘eerstelijnszorg inkoop zorgverzekeraars’, van NPCF en Zorgbelang Nederland waarbij we samen met de vijf grote zorgverzekeraars aan de slag gaan met het implementeren van het cliëntperspectief bij de zorginkoop. 34
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Organisatie, ondersteuning en training van cliëntenraden, Wmo-raden Zorgbelang Gelderland zet waar nodig en waar gevraagd cliëntenraden op. De komende tijd gaat Zorgbelang Gelderland zich bijvoorbeeld meer en meer richten op jeugdzorginstellingen die vaak nog geen cliëntenraad hebben. Op verzoek ondersteunt Zorgbelang Gelderland cliëntenraden professioneel en traint hen in het uitoefenen van hun functie. Voor het ondersteunen van cliëntenraden is inmiddels een pakket samengesteld, waarin verschillende vormen van ondersteuning zijn benoemd, zoals ondersteuning bij de start, ondersteuning bij vorming en scholing en ondersteuning bij vergaderingen. Invulling enquêterecht in het kader van de Wet Toelating Zorginstellingen (Wtzi) Zorginstellingen dienen volgens deze wet de uitvoering van het enquêterecht bij een partij neer te leggen. Het enquêterecht omvat het recht om het beleid van een zorginstelling te onderzoeken, indien daartoe een aanleiding is. Een statutair vastgelegde partij mag dit recht uitoefenen, onafhankelijk van de bestuurder van een zorgorganisatie. Deze partij kan de cliëntenraad van de instelling zijn, maar ook een externe organisatie. Zorgbelang Gelderland verzorgt voor meerdere instellingen op verzoek deze dienstverlening. Signalering op basis van klachten Zorgbelang Gelderland analyseert structureel de ongeveer 1.500 klachten die jaarlijks bij de afdeling Informatie en Klachtopvang binnenkomen. Op eigen initiatief en in overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg benaderen we die zorgverleners waarover we opvallend veel klachten krijgen. In 2010 zijn met name een paar huisartsenposten benaderd.
Innovatiemethodieken Participatiemethodieken zijn vooral gericht op verbetering van de bestaande zorgpraktijk. Veel ervaringen van zorgvragers zijn echter aanleiding om na te gaan of een nieuwe, andere manier van werken niet meer geschikt zou zijn dan de bestaande vormen van zorg op een bepaald terrein. Vaak is het nodig dat – vanuit het perspectief van de zorgvrager - aparte vernieuwingsprojecten worden opgezet om met nieuwe vormen van zorg- en dienstverlening te experimenteren en (later) te implementeren in de bestaande zorg. Zorgbelang Gelderland neemt in toenemende mate het initiatief om – vaak samen met andere partijen – te komen tot een innovatief zorgvernieuwingsproject. Hierna geven we kort een aantal typeringen van door Zorgbelang Gelderland gebruikte projecten. Informatieprojecten Soms is het nodig een heel ander type informatie te verstrekken. In de Zorgaanbiedersgids (voorheen Kies met Zorg) wordt bijvoorbeeld gewerkt aan keuzeondersteunende informatie vanuit het perspectief van de klant. Ook is samen met het zorgkantoor Menzis de ‘Kies Vrij Gids’ ontwikkeld, een gids waarin lokale aanbieders van thuiszorg op onafhankelijke wijze met elkaar worden vergeleken zodat patiënten zelf een vrije keuze kunnen maken. Ondersteuning van cliënteninitiatieven Het gaat hierbij om betrokkenheid bij de organisatie van vernieuwend zorgaanbod. Op het gebied van de GGz is Zorgbelang Gelderland momenteel met een aantal andere partijen betrokken om in de regio Arnhem een hele andere manier van ondersteuning van GGz-cliënten op te zetten. Van belang voor ons is, dat het initiatief vanuit het perspectief van klanten wordt opgezet en zo mogelijk ook (mede) door hen zelf wordt vormgegeven.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
35
Bijdragen aan (innovatieve) projecten door instellingen, beroepsbeoefenaren, zorgverzekeraars en andere partijen Het komt regelmatig voor dat andere partijen een beroep doen op Zorgbelang Gelderland om een bijdrage te leveren aan een project dat door hen zelf is geïnitieerd en gericht is op verbetering van de kwaliteit van zorg of de kwaliteit van het leven van zorgvragers. Zorgbelang Gelderland neemt ook zelf het initiatief om partijen tot innovatie aan te zetten. In het verleden is Zorgbelang Gelderland bijvoorbeeld ‘kartrekker’ geweest voor palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Momenteel is Zorgbelang Gelderland actief onder andere met het initiëren van zelfregiecentra in gemeenten.
36
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Bijlage 2: uitgewerkte activiteiten
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
37
A
Signalering knelpunten in de Gelderse zorg
Regio / Werkgebied: Provincie Gelderland Thema Gezondheid en zorg Zorginnovatie Activiteiten: o Signaleren van knelpunten in de zorg via een vrijwillig telefonisch en internetmeldpunt, via e-panels en via www.deeljezorg.nl. o Jaarlijks opvang en registratie van 1200 serieuze klachten. Periodieke signaleringen (per kwartaal) van de grootste knelpunten in de Gelderse zorg. o Het ondersteunen door vrijwilligers en via www.deeljezorg.nl van deze 1200 zorgvragers met problemen in de zorg, zodanig dat zij zelf hun problemen oplossen en zelf (weer) regie over hun zorg kunnen voeren. Beoogd resultaat: o Op basis van deze signaleringen 20 verbeteracties per jaar, waarvan er ten minste 10 tot succesvolle verbetering leiden. o 1200 burgers die hun eigen probleem in de zorg hebben aangepakt en zelf weer de regie over hun eigen zorg zijn gaan voeren. o Minimaal 4 e-panels voor meningspeiling Opdrachtgever: Zorgbelang Gelderland, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Gelderse huisartsenkringen o Gelderse ziekenhuizen o Gelderse apothekers o Gelderse tandartsen o Gelderse thuiszorginstellingen en instellingen voor verpleging en verzorging o Zorgverzekeraars Menzis, Achmea, VGZ, CZ o Andere Zorgbelang organisaties, NPCF TOTAAL
B1
Uren 1420 1420
1420
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Rijn IJssel Thema Gezondheid en zorg Samenhangende eerstelijnszorg in de wijk Activiteiten: o Inventariseren locale/regionale zorgvraag i.s.m. ROS’en (regionale ondersteuningsstructuur eerste lijn) en m.b.v. HIS (huisartsinformatiesysteem) en vaststellen thema’s. o Inventariseren wensen/ behoefte door inzet methodiek patiëntenparticipatie. o Input geven tijdens overleg huisartsenkringen (tweemaal per jaar) o Input geven netwerkbijeenkomst met ROS en Input geven tijdens gemeentelijke Eerstelijns overleggen. Beoogd resultaat o Input voor het bevorderen van samenhangende zorg voor zorgvragers, door inbrengen van knelpunten en wensen vanuit patiëntenperspectief t.a.v. samenhangende eerstelijnszorg in 1 38
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Uren 500
buurten of regio. Keuze specifieke gemeente/buurt/regio i.s.m gemeenten en professionals zorg o Rapport met verbeterpunten samenhangende eerstelijnszorg in de buurt Opdrachtgever: o Zorgbelang Gelderland, betreffende gemeente of Regio. Betrokken partners: o Huisartsenkringen, gemeenten, burgers, Caranscoop Preventie voor ouderen Activiteiten: o Inzicht verwerven in belemmeringen om te bewegen bij ouderen en chronisch zieken o Ontwikkelen van een netwerk zorg, welzijn, sport gericht op sportstimulering o Organiseren van bijeenkomsten met belangengroepen, cliëntgroepen, wmo raden over sportstimulering o Houden van panels, diepte-interviews etc over behoefte en wensen t.a.v. sport o Activiteiten in Doesburg, en een tweede gemeente. -
Beoogd resultaat: o Netwerk in Doesburg en een tweede gemeente waar cliëntperspectief sportstimulering centraal staat o Samenwerkingsovereenkomst kernpartners over sportstimulering in Doesburg en de andere te kiezen gemeente. o Rapportage over wensen en behoeften ouderen en chronisch zieken t.a.v. bewegen Opdrachtgever: Gemeente Doesburg en de andere betrokken gemeente, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners o Gemeenten, Wmo-raden, ouderenbonden, Gelderse Sportfederatie, welzijnsorganisaties, thuiszorg, gezondheidscentra, patiëntenverenigingen, buurtsport coach., vrijwilligersorganisaties. Wijkgerichte aanpak, welzijn nieuwe stijl Activiteiten o Coördinatie regionale afstemming Wmo raden gemeenten Rijn IJssel o Werkgroep formeren, agenderen, bijeenkomst organiseren, informatie verspreiden, verslaglegging, en uitwisseling stimuleren. Beoogd resultaat o Wmo raden komen in samenwerking tot een gewenst niveau van invloed op beleid welzijn nw stijl . Opdrachtgever: Wmo raden regio Rijn IJssel, gemeenten Rijn IJssel Betrokken partners o Wmo raden gemeenten rijn IJssel Thema Kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie Activiteiten a) Een regionale studiedag voor achterban organisaties Rijn-ijssel b) Opbouw en onderhoud netwerk zelforganisaties: 3 bijeenkomsten met VG belangenorganisaties organiseren c) Vg cafe Arnhem e.o.
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
564
39
-
Beoogd resultaat a) Mensen met een verstandelijke beperking zijn geïnformeerd over actuele thema’s in de (gezondheids)zorg en hebben daar kennis over uitgewisseld. b) Mensen met een verstandelijke beperking belangenbehartiging oefenen actief invloed uit op beleid van gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties. c) Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op de betreffende thema’s beter invulling te geven aan het eigen leven (zelfregie). Opdrachtgever: SBOG, lokale VG belangenverenigingen, Onderling Sterk, Zorgbelang Gelderland Betrokken partners a) SBOG b) 3 lokale VG belangenverenigingen c) MEE GP, Onderling Sterk Arnhem e.o., Thema Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Rijn IJssel zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - Regio Arnhem (11 gemeenten) - CJG Arnhem - Gemeente Westervoort (Jeugd)zorginstellingen - Pactum Jeugd en Opvoedhulp Arnhem - Bureau Jeugdzorg Arnhem - Lindenhout Arnhem - Advies en Meldpunt Kindermishandeling Velp (heel Gelderland) - Karakter Oosterbeek - Karakter Arnhem - Pluryn Oosterbeek - CWZW Arnhem - CWZW Doesburg - CWZW Rozendaal Scholen (2011-2012) - Maarten van Rossem Arnhem - Over Betuwe College Bemmel TOTAAL RIJNIJSSEL exclusief jeugdzorg
B2
1064
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Oost Gelderland (Achterhoek) Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg in de wijk Activiteiten: o Inventariseren locale/regionale zorgvraag i.s.m. ROS’en (regionale ondersteuningsstructuur eerste lijn) en m.b.v. HIS (huisartsinformatiesysteem) en vaststellen thema’s. o Inventariseren wensen/ behoefte door inzet methodiek patiëntenparticipatie. 40
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Uren 1035
o o
Input geven tijdens overleg huisartsenkringen (tweemaal per jaar) Input geven netwerkbijeenkomst met ROS en Input geven tijdens gemeentelijke Eerstelijns overleggen
-
Beoogd resultaat o Input voor het bevorderen van samenhangende zorg voor zorgvragers, door inbrengen van knelpunten en wensen vanuit patiëntenperspectief t.a.v. samenhangende eerstelijnszorg in 1 buurten of regio. Keuze specifieke gemeente/buurt/regio i.s.m gemeenten en professionals zorg o Rapport met verbeterpunten samenhangende eerstelijnszorg in de buurt Opdrachtgever: o Zorgbelang Gelderland, betreffende gemeente of Regio. Betrokken partners: o Huisartsenkringen, gemeenten, burgers, Caranscoop Transmurale zorg en e-health Activiteiten a) Het ophalen van wensen en behoeften t.a.v. toepassing van ICT in de zorg, gemaksdiensten en wonen met zorg. b) Deze wensen en behoeften ter kennis brengen van zorginstellingen, innovatiemakers en overheden dmv crowdsourcing, panels, gesprekken. Het opstellen van een rapport en verspreiding daarvan c) Het ontwikkelen van informatiemateriaal over de toepassing van ehealth en het uitzetten daarvan (deel al in 2012) d) Het organiseren en ondersteunen van een Kwaliteitsgroep zorgvragers die e-health toepassingen volgen en beoordelen op kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid voor zorgvragers (kwaliteitlabel ontwikkelen) e) Het organiseren, ondersteunen en adviseren van een groep zorgvragers die deelneemt aan een of meer concrete projecten innovaties in zorg en wonen van Fieldlab Achterhoek of anderen f) Het organiseren van een regionale bijeenkomst over ICT toepassing bij zelfmanagement in de zorg voor zorgvragers. g) Deelname aan netwerk/ketenzorg van onder meer palliatieve zorg vanuit patiëntperspectief, Beoogd resultaat a. Informatiemateriaal (brochure, filmpjes en fototentoonstelling) van patiënten en hun ervaringen met e-health en ict in de zorg b. Een rapportage over behoefte en waardering ict toepassing in de zorg c. Een kwaliteitsgroep die tenminste 2 e-health toepassingen in de Achterhoek heeft beoordeeld op kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid. Een kwaliteitslabel gebruiksvriendelijke ict toepassing zorg d. Coproductie van minimaal een innovatie in de zorg van Fieldlab Achterhoek Opdrachtgever o Regio Achterhoek (gemeenten), Het Achterhoeks Netwerk van zorgvragers, Fieldlab, Sensire en andere zorginstellingen Betrokken partners o Cliënt- en belangenorganisaties o HAN o Regio Achterhoek (vitale leefomgeving) i.c. Fieldlab Achterhoek i.c. Limez o Individuele zorgorganisaties o Rabobank Graafschap Midden (additioneel gefinancierd voorlichtingsmateriaal) Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
41
Zorginnovatie, netwerken etc. Activiteiten o Ontwikkelen en onderhouden van een netwerk t.b.v inbreng van zorgvragers in zorginnovaties, kwantiteit en kwaliteit zorg in krimpgemeenten o Het organiseren van een netwerk van zorgvragers die betrokken willen zijn bij zorginnovaties o Ondersteunen (zelf) organiserend vermogen van cliënt-, patiënten belangenorganisaties waaronder het Achterhoeks Netwerk (van zorgvragers) door signaleren, agenderen, adviseren en voeren van gespreksleiding in werkgroep. (Mede) voorbereiden bijeenkomsten en gesprekleiding, o Informatie over (excursie en workshop), onderzoeken van behoefte aan (epanel, interviews) en activiteiten ter ondersteuning van de opzet van éen of meer zorgcoöperaties in krimpgemeenten. Een grote bijeenkomst in de Achterhoek over dit onderwerp o Agenderen en organiseren van incidentele, regionale afstemming tussen cliënt-, patiënt-, en belangenorganisaties over onderwerpen als zelfmanagement, cliëntparticipatie Beoogd resultaat o Continuïteit netwerk van Achterhoekse zorgvragers o 2 grote bijeenkomsten met gemiddeld 120 deelnemers voor informatie, kennisuitwisseling en discussie over actuele thema’s in de (gezondheids)zorg; o 2 regionale afstemmingbijeenkomsten o belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding op beleid gemeenten, (gezondheids)zorg- en welzijnsorganisaties o Samenwerkingsovereenkomst met een of meer partijen over zorginnovaties en de betrokkenheid van cliënten en patiënten daarin o Een excursie, een workshop en een bijeenkomst over zorgcoöperaties. Rapportage over behoefte aan zorgcoöperaties en mogelijk een eerste initiatief zorgcoöperatie Opdrachtgevers o Achterhoeks netwerk van zorgvragers, Regio Achterhoek (gemeenten), Zorginstellingen, Zorgbelang Gelderland, Provincie Gelderland Betrokken partners o Cliënt- en belangorganisaties in de Achterhoek, zoals LOC, SBOG-A en de cliëntenraad Sensire. o Gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties Achterhoek Thema Kwetsbare groepen Sociaal Isolement Activiteiten o Bijdragen aan Geriatrisch Netwerk Achterhoek o Zitting in regiegroep Zowel NWA Beoogd resultaat o Inbreng van cliëntervaringen en wensen in het netwerk van samenwerkende geriatrische zorg in de Achterhoek. Opdrachtgever: Zowel NN Betrokken partners o Slingeland Ziekenhuis o Sensire o Menzis o ZON MW o Huisartsenkring
42
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
1000
Verbeteren eigen regie Activiteiten a. Procesmatige en inhoudelijke ondersteuning van individuele en samenwerkende Wmo-, Welzijn- en Sociale raden in de Achterhoek door het bieden van informatie, signaleren, agenderen, rapporteren, adviseren. b. Procesmatige ondersteuning van (nog) (on)georganiseerde kwetsbare groepen burgers zoals de Klankbordgroep (O)GGZ, focusgroep WWZ c. Onderzoeken behoeftes gezondheid, welzijn, zorg en wonen onder (nog) (on)georganiseerde kwetsbare groepen burgers zoals mensen met psychische en lichamelijke beperkingen en senioren d. Signaleren en activeren groepen kwetsbare burgers omtrent voorzieningen WWZ in dorp of wijk Beoogd resultaat a. Ad a: Het organiserend vermogen van Wmo raden is toegenomen en hun invloed op beleid wordt sterker ervaren. b. Ad b: Er zijn 3 groepen zorgvragers georganiseerd en ondersteund die er in slagen eigen activiteiten te organiseren en beleid te beïnvloeden. Er is minimaal 1 samenwerkingsovereenkomst tussen een gemeente en een groep zorgvragers c. Ad c en d: Er is een Rapport van het onderzoek naar behoeften WW kwetsbare groepen. Opdrachtgever: Wmo raden (a) en Stichtingen Cliënteninitiatieven (b,c,d) Betrokken partners o Stichtingen Cliëntinitiatieven o Wmo raden van gemeentes o Cliëntenraden instellingen o Zorginstellingen o Woningcorporaties Thema: Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Oost Gelderland zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - Gemeente Oude IJsselstreek - CJG Oude IJsselstreek - CJG’s regio Achterhoek (Jeugd)zorginstellingen - Bureau Jeugdzorg Doetinchem - Lindenhout Doetinchem - LSG Rentray Ruurlo - Avenier Harreveld - CWZW Winterswijk Scholen (2011-2012) - Graafschap college - Almende College Silvolde - Ulenhof College Vorden TOTAAL exclusief jeugdzorg
B3
2035
Regionale participatieondersteuning Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
43
Regio / Werkgebied: Nijmegen en omgeving Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg Activiteiten: o Maken van een signaleringsrapport op basis van klachten over huisartsen vanuit de opgevangen signalen van het vrijwilliger signaleringsmeldpunt van Zorgbelang Gelderland. o Informatie uitwisseling en overleg in halfjaarlijkse bijeenkomst met voorzitters en kwaliteitsfunctionarissen van de Gelderse Huisartsenkringen. Bespreken van de gesignaleerde klachten en met huisartsen zoeken naar oplossingen en verbeteringen, op basis van de gesignaleerde knelpunten. Beoogd resultaat o Oplossing van knelpunten die zich voordoen in de Nijmeegse eerstelijnszorg Opdrachtgever: o Huisartsenkring Nijmegen, Zorgbelang Gelderland, Provincie Gelderland Betrokken partners: o Huisartsenkring, gemeenten Preventie ouderen Activiteiten o Handreikingen voor het ontwikkelen van leefstijlinterventies die aansluiten bij belevingswereld specifieke groep. Handreikingen zijn gebaseerd op ervaringen van sociale minima met leefstijl interventies: wat werkt en wat kan er veranderd / verbeterd worden? o Website en folder met best practices van leefstijlinterventies voor sociale minima Beoogd resultaat o Een pilot in de regio Nijmegen waarbij deze handreikingen en website gerealiseerd zijn en worden gebruikt door ouderen. Opdrachtgever o Zorgbelang Gelderland Betrokken partners o thuiszorg, gezondheidscentra, huisartsen, fysiotherapeuten, patiëntenverenigingen, buurtsport coach.,, clientvertegenwoordigers. Zorginnovatie, netwerken etc. Activiteiten o Een digitaal platform van actieve burgers in de regio’s Nijmegen en Rivierenland bestaande uit innovatieve en enthousiaste denkers uit diverse beroepen die zich betrokken voelen bij zorg en welzijn in gelderland. o Stimuleren samenwerking WMO-raden wijkraden en andere zorg en welzijns organisaties. o Initieren van groep innovatieve (tegen)denkers, betrokken bij zorg en welzijn die kritisch meedenkt over planontwikkeling(en uitvoering) van Zorgbelang Gelderland o Studiedagen over actuele thema’s in zorg en welzijn om: ‘Bij te spijkeren’ over de ontwikkelingen; samen te brengen en te verbinden en innovatie en vernieuwing onder de aandacht te brengen. Beoogd resultaat
44
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Uren 640
o
Een actief netwerk van zorgvragers in de Nijmeegse regio, gericht op het actief ondersteunen van eigen regie in de zorg, op het actief signaleren van knelpunten en op het oplossen daarvan door zorgvragers zelf. Opdrachtgevers o Zorgbelang Gelderland, Gemeente Nijmegen Betrokken partners o Georganiseerde patiënt- en cliëntorganisaties o Wmo-raden o Dorps- of wijkraden, leefbaarheidgroepen o Loslopende geïnteresseerde burgers van alle gelederen. (studenten, gepensioneerden, werklozen, werkenden) o Zorgprofessionals Thema Kwetsbare groepen Sociaal Isolement Activiteiten o Sociaal isolement betekent ‘het ontbreken van ondersteunende relaties in het persoonlijke leven. Zeker bij het ouder worden en steeds ouder worden (vergrijzing) zal een groter beroep gedaan gaan/moeten worden op iemand’s ondersteunende relaties. Voor praktische emotionele of gezelschapssteun om zo geen beroep te hoeven te doen op professionele hulp. Voor de oudere betekent dit dat hij een bepaalde mate van sociale competenties moet hebben. De mate waarin iemand over deze competenties beschikt heeft grote invloed op zijn mogelijkheden om deel te neme aan het sociale en maatschappelijke leven. Vitale ouderen geven aan dat ze graag willen inzetten voor hun minder vitale, kwetsbare mede-oudere om hen zo uit een (dreigend) sociaal isolement te halen. Doch weten vaak niet hoe. o Welke interventies, gericht op voorkomen cq. opheffen sociaal isolement bij kwetsbare ouderen, zijn geschikt om gedaan te worden door vrijwilligers, zoals vitale ouderen, en wanneer is professionele interventie gewenst? Beoogd resultaat o Aan de hand van bestaande typologie van LESI zijn de groep geïsoleerde ouderen herkenbaar gemaakt. Vervolgens zijn passende interventies tussen ouderen gevonden. Opdrachtgever: (R)SBOG Betrokken partners o (R)SBOG o Welzijnsorganisatie o Vrijwilligerscentrale gemeente o Kunst-, sport organisaties, muziekverenigingen o Wijkverpleegkundigen o Maatschappelijk werk o wijkwerkers o Gemeenten o Woningcooperaties o Provincie Gelderland Verbeteren eigen regie Activiteiten o Begeleiding ongeneeslijk zieken en hun mantelzorgers in de Wmo o Ophalen wensen, behoeften, knelpunten bij de Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
425
45
-
doelgroep (ongeneeslijk zieken; gezinsleden) o Idem bij huidige zorgverleners (m.n. bij huisartsen, thuiszorg) o Contactleggen en inventariseren mogelijkheden en beperkingen vrijwilligerscentrales voor deze doelgroep o Organiseren bijeenkomst in de werkgebieden van netwerk palliatieve zorg Nijmegen en Rivierenland voor gemeenten en Wmo-raden o Samen met zorgaanbieders en cliënten(organisaties) de mogelijke gevolgen van de decentralisatie voor de kwaliteit van zorg voor gebruikers van ZZP 1-2-3 in kaart brengen. o Eerste verkenning van zorgbehoeften van cliënten met ZZP 1-2-3 en zorgaanbod van instellingen dmv gesprekken met organisaties die nu ZZP 1-2-(3) uitvoeren. o Presentatie van bevindingen tijdens bijeenkomsten met zorgvragers, ouders, professionals, Wmo-raadsleden, ambtenaren o Ontwikkelen en communiceren van visiedocument met standpuntbepaling door betrokkenen. Media aandacht genereren (ondermeer door inschakeling sociale media) o Eigen regie op openbaar vervoer: o In twee gemeenten panelgesprekken organiseren over openbaar busvervoer o Op regelmatige basis stellingen via sociale media richting cliënten en burgers sturen, op dusdanige manier dat zij reageren en hun ervaringen delen o Contact onderhouden met de mensen die in het ROCOV zitting hebben namens ZBG o Ervaringen bundelen en (een) handreiking(en) voor gemeenten, Wmo-raden (beleidsmakers en beleidsadviseerders), maken met als doel dat mensen met een beperking gebruik maken van het OV. o Mystery-onderzoek invoegen en uitvoeren voor oktober 2013 i.v.m. week van de mobiliteit/toegankelijkheid. Beoogd resultaat o Ongeneeslijk zieken: situatieschets met advies voor gemeenten in regio Nijmegen en Rivierenland over ongeneeslijk zieken en hun mantelzorgers. Hierin zijn in kaart gebracht: wensen, behoeften en knelpunten; ‘best practices’ en mogelijkheden en wenselijkheid inzet vrijwilligers o Decentralisatie ZZP’s: Zorggebruikers zijn op verschillende wijzen geïnformeerd over de gevolgen van de decentralisatie van Zorgzwaarte pakketten (ZZP) 1-2-3 met behulp van diverse methoden (zoals sociale media, bijeenkomsten, huiskamerbezoek). Er is een handleiding voor consulenten om op constructieve wijze in gesprek te gaan met zorginstellingenen en andere betrokken partijen. o Openbaar vervoer: Ervaren belemmeringen van kwetsbare groepen ten aanzien van het gebruik van openbaar vervoer zijn in kaart gebracht. Deze ervaren en belemmeringen zijn vertaald in (voorstellen voor) aanpassingen op het huidige toegankelijkheidsbeleid van de busmaatschappij en gemeenten in de regio Nijmegen en Rivierenland. 46
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
-
Opdrachtgever: o Dialoogmethodiek: Zorgbelang Gelderland o Ongeneeslijk ziek: Netwerk palliatieve zorg Nijmegen o Decentralisatie ZZP’s: achterban organisaties Zorgbelang Gelderland o Eigen regie openbaar vervoer: achterban organisaties Zorgbelang Gelderland Betrokken partners o Dialoogmethodiek: vier gemeentes regio Rivierenland: burgers (verschillende ‘doelgroepen’ naar gelang beleidsthema); betrokken instanties (afhankelijke van beleidsthema), zoals CJG’s, woningbouwcorporaties, wijkcentra, thuiszorg, etc o Ongeneeslijk ziek: Netwerkcoordinatoren palliatieve zorg regio Nijmegen en regio Rivierenland; patientenorganisaties van bijv. kankerpatiënten, ALS, Cystic Fybrose Thuiszorgorganisaties (incl. Buurtzorg) vrijwilligerscentrales van betrokken gemeenten, OOGG en FAST, Zorgverzekeraar VGZ o Decentralisatie ZZP’s: Dynamiek Tiel, cliëntenraden en Wmoraden, patiëntenorganisaties, ouderenbonden, steunpunten voor mantelzorgers etc, gemeenten. VGZ zorgverzekeraar en zorgkantoor. CIZ, verzorgingstehuizen en thuiszorgorganisaties. Sterker Zorg (Gijs Manintveld). Huisartsen. OOGG Rivierenland FAST Nijmegen(onderdeel van robuust)regionale ondersteuning o Openbaar vervoer: achterbanorganisatie, ouderen en burgers met een beperking en gemeenten, busmaatschappijen, instellingen (GGZ, VG) Thema: Jeugd Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Nijmegen zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - CJG Millingen aan de Rijn - CJG Groesbeek (Jeugd)zorginstellingen - Entréa Nijmegen - Entréa Ubbergen - Entréa Weurt - Bureau Jeugdzorg Nijmegen - Karakter Nijmegen Scholen (2011-2012) - Radboud Universiteit Nijmegen - Montessori College Nijmegen Overig - Adviescommissie jeugd TOTAAL exclusief jeugdzorg
B4
1065
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Rivierenland
Uren
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
47
Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg Activiteiten: o Maken van een signaleringsrapport op basis van klachten over huisartsen vanuit de opgevangen signalen van het vrijwilliger signaleringsmeldpunt van Zorgbelang Gelderland. o Informatie uitwisseling en overleg in halfjaarlijkse bijeenkomst met voorzitters en kwaliteitsfunctionarissen van de Gelderse Huisartsenkringen. Bespreken van de gesignaleerde klachten en met huisartsen zoeken naar oplossingen en verbeteringen, op basis van de gesignaleerde knelpunten. Beoogd resultaat o Oplossing van knelpunten die zich voordoen in de Nijmeegse eerstelijnszorg Opdrachtgever: o Huisartsenkring Rivierenland, Zorgbelang Gelderland, Betrokken partners: o Huisartsenkring Rivierenland, gemeenten Preventie ouderen Activiteiten o Leefstijlinterventies: o Handreikingen voor het ontwikkelen van leefstijlinterventies die aansluiten bij belevingswereld specifieke groep. Handreikingen zijn gebaseerd op ervaringen van sociale minima met leefstijl interventies: wat werkt en wat kan er veranderd / verbeterd worden? o Website en folder met best practices van leefstijlinterventies voor sociale minima o Beweegstimulering ouderen: Beoogd resultaat o Leefstijlintenties: Een pilot in de regio Rivierenland waarbij deze handreikingen en website gerealiseerd zijn en worden gebruikt door ouderen. o Beweegstimulering ouderen: Beweegstimulering bij ouderen en chronisch zieken in Rivierenland o Inzicht in de factoren die ouderen en chronisch zieken ervaren als belemmering om te gaan sporten/meer bewegen. o Inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden die sporten en bewegen aantrekkelijker maken. Overzicht van goede voorbeelden beweegaanbod voor ouderen en chronisch zieken. Opdrachtgever o Zorgbelang Gelderland Betrokken partners o Leefstijlinterventies: Gemeenten, Wmo-raden, ouderenbond, Gelderse Sportfederatie, welzijn, thuiszorg, gezondheidscentra m.n. huisartsen en fysiotherapeuten, patiëntenverenigingen, buurtsport coach Rivierengebied., vrijwilligersorganisatie o Beweegstimulering: thuiszorg, gezondheidscentra, huisartsen, fysiotherapeuten, patiëntenverenigingen, buurtsport coach, cliëntvertegenwoordigers. Wijkgerichte aanpak Activiteiten:
48
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
1335
o
Input leveren voor het bevorderen van samenhangende zorg voor zorgvragers. Door inbrengen van knelpunten en wensen vanuit patiëntenperspectief t.a.v. samenhangende zorg in 2 buurten of regio’s. Beoogd resultaat: o In 2 regio’s of buurten is de inbreng van burgers georganiseerd bij het gezamenlijk vorm geven van wijk- of buurtgerichte samenhangende zorg. o Rapport met verbeterpunten samenhangende zorg in de buurt: Een overzicht van bestaande activiteiten in de regio’s Nijmegen en Rivierenland op het gebied van wijkgericht werken, burgerinitiatieven en integratie van diensten op het vlak van zorg en welzijn. Concreet betekent dit dat er inzicht is in welke gemeenten in de wijk aan de slag zijn, wat voor activiteiten in de wijk plaats vinden gericht op zorg en welzijn en op welke wijze burgers en zelforganisaties hierbij betrokken zijn. o Cliënten-, patiënten- en burgerorganisaties, Wmo-raden, ambtenaren, raadsleden, zorgprofessionals en zorgmanagers zijn geïnformeerd over wijkgericht werken in hun wijken en regio’s. De interactieve wijze van informatieverstrekking heeft netwerkvorming en eventuele samenwerking versterkt. o Betrokken partners hebben handreikingen voor het faciliteren van burgerparticipatie bij wijkgericht werken, hierbij is gebruik gemaakt van ‘goede voorbeelden’ uit de praktijk. Opdrachtgever: o Zorgbelang Gelderland en aangesloten organisaties Betrokken partners: o Patiëntenverenigingen cliënten(advies)raad ziekenhuis en gezondheidscentra, ROS, 2 gemeenten/wijken in Rivierengebied, zorgverzekeraar, wijkplatform , Cliënt- en burgerorganisaties, Wmo-raden, ouderenbonden, steunpunten voor mantelzorgers, gemeenten, zorg- en welzijnsorganisaties, wijkteams, betrokken ambtenaren, raadsleden, zorgprofessionals, zorgmanagers Zorginnovatie, netwerken etc. Activiteiten o Een digitaal platform van actieve burgers in de regio’s Nijmegen en Rivierenland bestaande uit innovatieve en enthousiaste denkers uit diverse beroepen die zich betrokken voelen bij zorg en welzijn in Gelderland. o Stimuleren samenwerking WMO-raden wijkraden en andere zorg en welzijns organisaties. o Initiëren van groep innovatieve (tegen)denkers, betrokken bij zorg en welzijn die kritisch meedenkt over planontwikkeling(en uitvoering) van Zorgbelang Gelderland o Studiedagen over actuele thema’s in zorg en welzijn om: ‘Bij te spijkeren’ over de ontwikkelingen; samen te brengen en te verbinden en innovatie en vernieuwing onder de aandacht te brengen. Beoogd resultaat o Een actief netwerk van zorgvragers in de Nijmeegse regio, gericht op het actief ondersteunen van eigen regie in de zorg, op het actief signaleren van knelpunten en op het oplossen daarvan door zorgvragers zelf. Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
49
-
Opdrachtgevers o Zorgbelang Gelderland, Provincie Gelderland, Gemeente Nijmegen Betrokken partners o Georganiseerde patiënt- en cliëntorganisaties o Wmo-raden o Dorps- of wijkraden, leefbaarheidgroepen o Loslopende geïnteresseerde burgers van alle gelederen. (studenten, gepensioneerden, werklozen, werkenden) o Zorgprofessionals Thema Kwetsbare groepen Sociaal Isolement Activiteiten o Sociaal isolement betekent ‘het ontbreken van ondersteunende relaties in het persoonlijke leven. Zeker bij het ouder worden en steeds ouder worden (vergrijzing) zal een groter beroep gedaan gaan/moeten worden op iemand’s ondersteunende relaties. Voor praktische emotionele of gezelschapssteun om zo geen beroep te hoeven te doen op professionele hulp. Voor de oudere betekent dit dat hij een bepaalde mate van sociale competenties moet hebben. De mate waarin iemand over deze competenties beschikt heeft grote invloed op zijn mogelijkheden om deel te neme aan het sociale en maatschappelijke leven. Vitale ouderen geven aan dat ze graag willen inzetten voor hun minder vitale, kwetsbare mede-oudere om hen zo uit een (dreigend) sociaal isolement te halen. Doch weten vaak niet hoe. o Welke interventies, gericht op voorkomen cq. opheffen sociaal isolement bij kwetsbare ouderen, zijn geschikt om gedaan te worden door vrijwilligers, zoals vitale ouderen, en wanneer is professionele interventie gewenst? Beoogd resultaat o Aan de hand van bestaande typologie van LESI zijn de groep geïsoleerde ouderen herkenbaar gemaakt. Vervolgens zijn passende interventies tussen ouderen gevonden. Opdrachtgever: (R)SBOG Betrokken partners o (R)SBOG o Welzijnsorganisatie o Vrijwilligerscentrale gemeente o Kunst-, sport organisaties, muziekverenigingen o Wijkverpleegkundigen o Maatschappelijk werk o wijkwerkers o Gemeenten o Woningcorporaties o Provincie Gelderland Verbeteren eigen regie Activiteiten o Ontwikkeling dialoogmethodiek: o In vier pilot gemeenten in de regio Rivierenland wordt geïnventariseerd wat de speerpunten van het zorg- en welzijnsbeleid zijn (wat betreft beleidsconcepten en doelgroepen). Het gaat om twee gemeentes die al ervaring hebben met cliëntenparticipatie bij 50
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
700
o
o
o
beleidsontwikkeling en twee gemeentes die dat nog niet hebben. o Desbetreffende beleidsmedewerkers krijgen, in het pilot project, een methodiek aangeboden waarmee zij de dialoog aan kunnen gaan met de doelgroep van hun beleid, waardoor hun beleid beter afgestemd kan worden op deze doelgroep. o Er wordt een bestaande clientenparticipatie methodiek (gespreksspel) aangepast om de dialoog met beleidsmakers, doegroepen en andere betrokken burgers en desbetreffende instanties te bevorderen o In elke pilot gemeente worden drie bijeenkomsten in wijkcentra georganiseerd waarin steeds een ander beleidsthema centraal staat (afhankelijk van speerpunten gemeente). Tijdens deze bijeenkomsten gaan beleidsmakers, burgers en professionals met elkaar in dialoog. o Op basis van participatieve evaluatie worden er aanbevelingen gedaan om methodiek/instrument ‘uit te zetten’ in andere gemeentes o Kennisdeling: op de website van Zorgbelang Gelderland wordt de methodiek toegelicht Begeleiding ongeneeslijk zieken en hun mantelzorgers in de Wmo o Ophalen wensen, behoeften, knelpunten bij de doelgroep (ongeneeslijk zieken; gezinsleden) o Idem bij huidige zorgverleners (m.n. bij huisartsen, thuiszorg) o Contactleggen en inventariseren mogelijkheden en beperkingen vrijwilligerscentrales voor deze doelgroep o Organiseren bijeenkomst in de werkgebieden van netwerk palliatieve zorg Nijmegen en Rivierenland voor gemeenten en Wmo-raden Samen met zorgaanbieders en cliënten(organisaties) de mogelijke gevolgen van de decentralisatie voor de kwaliteit van zorg voor gebruikers van ZZP 1-2-3 in kaart brengen. o Eerste verkenning van zorgbehoeften van cliënten met ZZP 1-2-3 en zorgaanbod van instellingen dmv gesprekken met organisaties die nu ZZP 1-2-(3) uitvoeren. o Presentatie van bevindingen tijdens bijeenkomsten met zorgvragers, ouders, professionals, Wmo-raadsleden, ambtenaren o Ontwikkelen en communiceren van visiedocument met standpuntbepaling door betrokkenen. Media aandacht genereren (ondermeer door inschakeling sociale media) Eigen regie op openbaar vervoer: o In twee gemeenten panelgesprekken organiseren over openbaar busvervoer o Op regelmatige basis stellingen via sociale media richting cliënten en burgers sturen, op dusdanige manier dat zij reageren en hun ervaringen delen o Contact onderhouden met de mensen die in het ROCOV zitting hebben namens ZBG Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
51
o
-
-
Ervaringen bundelen en (een) handreiking(en) voor gemeenten, Wmo-raden (beleidsmakers en beleidsadviseerders), maken met als doel dat mensen met een beperking gebruik maken van het OV. o Mystery-onderzoek invoegen en uitvoeren voor oktober 2013 i.v.m. week van de mobiliteit/toegankelijkheid. Beoogd resultaat o Dialoogmethodiek: Methodiek die de dialoog tussen burgers en beleidsmakers van gemeentes, zorginstellingen en zorgverzekeraars faciliteert. Dit leidt tot uitgebalanceerd beleid dat zowel afgestemd is op de leefwerelden van desbetreffende doelgroepen als de beschikbare financiële en inhoudelijke beleidsruimte. - Handreikingen voor burgers en beleidsmakers om de afstand tussen beleid en ‘praktijk’ te verkleinen - Burgers (met name kwetsbare groepen) zijn versterkt om vanuit hun eigen perspectief hun behoeften te verwoorden en om mogelijke consequenties van beleidsontwikkelingen te benoemen. - Het draagvlak voor beleidsontwikkelingen is versterkt - Er is een overzicht van ‘best practices’ en knelpunten ten aanzien van implementatie van bepaald beleid o Ongeneeslijk zieken: situatieschets met advies voor gemeenten in regio Nijmegen en Rivierenland over ongeneeslijk zieken en hun mantelzorgers. Hierin zijn in kaart gebracht: wensen, behoeften en knelpunten; ‘best practices’ en mogelijkheden en wenselijkheid inzet vrijwilligers o Decentralisatie ZZP’s: Zorggebruikers zijn op verschillende wijzen geïnformeerd over de gevolgen van de decentralisatie van Zorgzwaarte pakketten (ZZP) 1-2-3 met behulp van diverse methoden (zoals sociale media, bijeenkomsten, huiskamerbezoek). Er is een handleiding voor consulenten om op constructieve wijze in gesprek te gaan met zorginstellingenen en andere betrokken partijen. o Openbaar vervoer: Ervaren belemmeringen van kwetsbare groepen ten aanzien van het gebruik van openbaar vervoer zijn in kaart gebracht. Deze ervaren en belemmeringen zijn vertaald in (voorstellen voor) aanpassingen op het huidige toegankelijkheidsbeleid van de busmaatschappij en gemeenten in de regio Nijmegen en Rivierenland. o Geriatrisch netwerk: Doelgroeppanel bestaande uit (kwetsbare) ouderen is geïnstalleerd in het geriatrisch netwerk Tiel, als stem van de kwetsbare ouderen bij netwerkprojecten. Een beoordelingskader van het doelgroeppanel is vastgesteld,met specifiek aandacht voor koppeling van zorg en welzijn ter versteviging van de eigen regie van de kwetsbare ouderen. De adviezen van het doelgroeppanel, obv. Het beoordelingskader, hebben geleid tot verbeteren van de eigen regie van de kwetsbare ouderen bij de nieuwe projecten van het geriatrisch netwerk Opdrachtgever: o Dialoogmethodiek: Regio Rivierenland, Zorgbelang Gelderland o Ongeneeslijk ziek: Netwerk palliatieve zorg Nijmegen o Decentralisatie ZZP’s: achterban organisaties Zorgbelang Gelderland o Eigen regie openbaar vervoer: achterban organisaties
52
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Zorgbelang Gelderland o Geriatrisch netwerk: Geriatrisch netwerk Tiel Betrokken partners o Ongeneeslijk ziek: Netwerkcoordinatoren palliatieve zorg regio Nijmegen en regio Rivierenland; patientenorganisaties van bijv. kankerpatiënten, ALS, Cystic Fybrose Thuiszorgorganisaties (incl. Buurtzorg) vrijwilligerscentrales van betrokken gemeenten, OOGG en FAST, Zorgverzekeraar VGZ o Decentralisatie ZZP’s: Dynamiek Tiel, cliëntenraden en Wmoraden, patiëntenorganisaties, ouderenbonden, steunpunten voor mantelzorgers etc, gemeenten. VGZ zorgverzekeraar en zorgkantoor. CIZ, verzorgingstehuizen en thuiszorgorganisaties. Sterker Zorg (Gijs Manintveld). Huisartsen. OOGG Rivierenland FAST Nijmegen(onderdeel van robuust)regionale ondersteuning o Openbaar vervoer: achterbanorganisatie, ouderen en burgers met een beperking en gemeenten, busmaatschappijen, instellingen (GGZ, VG) o Geriatrisch netwerk: Achterbanorganisaties, ouderen, ouderenbonden, mantelzorgers, Wmo-raden, leden van het geriatrisch netwerk Tiel e.o., gemeente, welzijnorganisaties Thema: Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Rivierenland zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met:: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - CJG’s regio Rivierenland (Jeugd)zorginstellingen - Bureau Jeugdzorg Tiel - Karakter Tiel Scholen (2011-2012) - RSG Lingecollege Tiel - ORS Lek en Linge Culemborg - Pax Christi college Druten TOTAAL exclusief jeugdzorg
B5
2035
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Food Valley Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg Activiteiten: o Bijeenkomsten voor cliëntenorganisaties op regionaal niveau waar cliëntenorganisaties geïnformeerd worden over de versterking van de eerste lijn en ook deelname aan ketenzorg projecten gestimuleerd wordt. Op regionaal niveau wordt een klankbordgroep geformeerd die tot taak heeft om de participatie op wijk/stadsdeelniveau te bevorderen/stimuleren. De klankbordgroep zal in directe samenwerking met Caranscoop een plan van aanpak hiertoe formuleren (onderdeel hierbij zijn onder andere het toerusten van vertegenwoordigers, hen op de hoogte stellen van actuele ontwikkelingen, informeren over best practices enz.). Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
Uren 1100
53
-
Beoogd resultaat o Een sterke eerstelijnszorg die dichtbij huis van de zorggebruikers de zorg levert die men er van verwacht. Maar dan ook zodanig dat zorg geleverd wordt die op dat moment van belang is. Daarbij dient de zorg erop gericht te zijn om mensen met een chronische ziekte of handicap toe te rusten waardoor zij zo goed mogelijk kunnen functioneren in hun eigen omgeving. De (generieke) huisartsenzorg vormt een belangrijke spil in dit ketenzorg netwerk. De eerstelijnszorg zal bij voorkeur geleverd moeten worden op één locatie en vanuit één loket; daar waar het WMO zorg betreft. Echter ook e-consult is een belangrijk (te ontwikkelen) aanbod vanuit de eerstelijnszorg.
-
Opdrachtgever: o Eerstelijnsorganisaties, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen Preventie ouderen Activiteiten o Opzetten/versterken van netwerk zorg-welzijn-sport gericht op beweegstimulering. Gezamenlijke bijeenkomsten in diverse gemeenten i.s.m GSF bij de WMO raden, (zorg)instellingen en gezondheidscentra. Richten op ouderen en chronisch zieken die nu of weinig gebruik maken van de sport/beweegvoorzieningen (ondersteunen netwerk, en inbrengen cliëntenperspectief). Houden van diepte-interviews en panelgesprekken gericht op inventariseren van wensen en behoeften van ouderen en chronisch zieken die de beweegnorm (30 minuten per dag) niet halen. Rapport: Zorgbelang zal de succes- en faalfactoren verspreiden om mensen in Food Valley te bewegen om te bewegen middels nieuwsbrief, website. Beoogd resultaat o Inzicht in de factoren die ouderen en chronisch zieken ervaren als belemmering om te gaan sporten/meer bewegen. Inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden die sporten en bewegen aantrekkelijker maken. Overzicht van goede voorbeelden beweegaanbod voor ouderen en chronisch zieken Opdrachtgever o Gemeenten, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners o Gemeenten, Wmo-raden, ouderenbond, Gelderse Sportfederatie, welzijn, thuiszorg, gezondheidscentra m.n. huisartsen en fysiotherapeuten, patiëntenverenigingen Wijkgerichte aanpak Activiteiten: o Cliëntenorganisaties die betrokken zijn bij projecten Wijkgerichte aanpak formuleren de belangrijkste criteria waaraan het wonen, zorg en welzijn in de wijk dienen te voldoen. Ontwikkelen van een medezeggenschapsvorm om op wijkniveau sturing te geven aan de wijkgerichte aanpak. In minimaal drie projecten wordt hier invulling aan gegeven.
54
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
-
Beoogd resultaat: o De organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg bieden een integraal aanbod op de terreinen wonen welzijn en zorg. De afzonderlijke functies worden meer optimaal benut en afgestemd. Vanuit cliëntenperspectief (op regionaal niveau) worden de criteria benoemd waaraan de zorg, het wonen en welzijn dienen te voldoen. Daar waar reeds initiatieven genomen zijn zullen cliëntenorganisaties betrokken zijn in de planvorming en de aansturing van samenwerkingsverbanden vanuit cliëntenperspectief.
-
Opdrachtgever: o Gemeenten, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen Thema Kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie Activiteiten o Verder ontwikkelen en aanbieden van de training ‘eigen regie en maatschappelijke participatie voor kwetsbare burgers’ zodat zij kennis en vaardigheden verkrijgen die hun zelfvertrouwen en mogelijkheden tot meedoen vergroten. o Initiëren en ondersteunen van innovatieve burgerprojecten waar burgers gezamenlijk werken aan verbetering van de leefbaarheid van de samenleving of het meedoen aan de samenleving van mensen met een beperking (zoals een zorgcoöperatie of zelfregiecentrum). o Ondersteunen van netwerkvorming en belangenbehartiging van cliëntenorganisaties door middel van 2 bijeenkomsten en het vormen van een regionaal ankerpunt. o Bevorderen en ondersteunen van de vorming van een maatschappelijk steunsysteem voor kwetsbare burgers in Barneveld door vanuit cliëntperspectief te participeren in de stuurgroep van de pilot maatschappelijk steunsysteem. Beoogd resultaat o De zelfregie en maatschappelijke participatie van kwetsbare burgers is versterkt. o Er is ten minste één burgerproject geïnitieerd of ondersteund. o Cliëntenorganisaties zijn toegerust met relevante kennis en in staat gesteld ervaringen uit te wisselen en netwerken te vormen. o Dankzij de pilot maatschappelijk steunsysteem in Barneveld is de ondersteuning van en zorg voor mensen die in een sociaal isolement leven in die gemeente verbeterd. Opdrachtgever: o Aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland Betrokken partners: o Cliëntenorganisaties, Wmo-raden, cliëntenraden, regio FoodValley, gemeenten, welzijnsorganisaties , zorgverzekeraars Thema: Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Food Valley zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met:: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
935
55
-
CJG Ede CJG Barneveld CJG Wageningen Gemeente Ede (en Food Valley)
(Jeugd)zorginstellingen - Pactum Ede - Bureau Jeugdzorg Ede - Lindenhout Ede - Karakter Ede - Trajectum (Veenendaal) - Hoenderloo Groep Hoenderloo - CWZW Ede - Stichting Oudernetwerk Wageningen (heel Gelderland) Scholen (2011-2012) - CSG Het Streek Bennekom TOTAAL exclusief jeugdzorg
B6
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Noord west Veluwe Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg Activiteiten: o Bijeenkomsten voor cliëntenorganisaties op regionaal niveau waar cliëntenorganisaties geïnformeerd worden over de versterking van de eerste lijn en ook deelname aan ketenzorg projecten gestimuleerd wordt. Op regionaal niveau wordt een klankbordgroep geformeerd die tot taak heeft om de participatie op wijk/stadsdeelniveau te bevorderen/stimuleren. De klankbordgroep zal in directe samenwerking met Caranscoop een plan van aanpak hiertoe formuleren (onderdeel hierbij zijn onder andere het toerusten van vertegenwoordigers, hen op de hoogte stellen van actuele ontwikkelingen, informeren over best practices enz.). Beoogd resultaat o Een sterke eerstelijnszorg die dichtbij huis van de zorggebruikers de zorg levert die men er van verwacht. Maar dan ook zodanig dat zorg geleverd wordt die op dat moment van belang is. Daarbij dient de zorg erop gericht te zijn om mensen met een chronische ziekte of handicap toe te rusten waardoor zij zo goed mogelijk kunnen functioneren in hun eigen omgeving. De (generieke) huisartsenzorg vormt een belangrijke spil in dit ketenzorg netwerk. De eerstelijnszorg zal bij voorkeur geleverd moeten worden op één locatie en vanuit één loket; daar waar het WMO zorg betreft. Echter ook e-consult is een belangrijk (te ontwikkelen) aanbod vanuit de eerstelijnszorg. -
-
2035
Opdrachtgever: o Eerstelijnsorganisaties, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen 56
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Uren 955
Preventie ouderen Activiteiten o Opzetten/versterken van netwerk zorg-welzijn-sport gericht op beweegstimulering. Gezamenlijke bijeenkomsten in diverse gemeenten i.s.m GSF bij de WMO raden, (zorg)instellingen en gezondheidscentra. Richten op ouderen en chronisch zieken die nu of weinig gebruik maken van de sport/beweegvoorzieningen (ondersteunen netwerk, en inbrengen cliëntenperspectief). Houden van diepte-interviews en panelgesprekken gericht op inventariseren van wensen en behoeften van ouderen en chronisch zieken die de beweegnorm (30 minuten per dag) niet halen. Rapport: Zorgbelang zal de succes- en faalfactoren verspreiden om mensen in Noord-west Veluwe te bewegen om te bewegen middels nieuwsbrief, website. Beoogd resultaat o Inzicht in de factoren die ouderen en chronisch zieken ervaren als belemmering om te gaan sporten/meer bewegen. Inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden die sporten en bewegen aantrekkelijker maken. Overzicht van goede voorbeelden beweegaanbod voor ouderen en chronisch zieken Opdrachtgever o Gemeenten, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners o Gemeenten, Wmo-raden, ouderenbond, Gelderse Sportfederatie, welzijn, thuiszorg, gezondheidscentra m.n. huisartsen en fysiotherapeuten, patiëntenverenigingen Wijkgerichte aanpak Activiteiten: o Cliëntenorganisaties die betrokken zijn bij projecten Wijkgerichte aanpak formuleren de belangrijkste criteria waaraan het wonen, zorg en welzijn in de wijk dienen te voldoen. Ontwikkelen van een medezeggenschapsvorm om op wijkniveau sturing te geven aan de wijkgerichte aanpak. In minimaal drie projecten wordt hier invulling aan gegeven. Beoogd resultaat: o De organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg bieden een integraal aanbod op de terreinen wonen welzijn en zorg. De afzonderlijke functies worden meer optimaal benut en afgestemd. Vanuit cliëntenperspectief (op regionaal niveau) worden de criteria benoemd waaraan de zorg, het wonen en welzijn dienen te voldoen. Daar waar reeds initiatieven genomen zijn zullen cliëntenorganisaties betrokken zijn in de planvorming en de aansturing van samenwerkingsverbanden vanuit cliëntenperspectief. -
Opdrachtgever: o Gemeenten, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen Thema Kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
1080
57
-
Activiteiten o Verder ontwikkelen en aanbieden van de training ‘eigen regie en maatschappelijke participatie voor kwetsbare burgers’ zodat zij kennis en vaardigheden verkrijgen die hun zelfvertrouwen en mogelijkheden tot meedoen vergroten. o Initiëren en ondersteunen van innovatieve burgerprojecten waar burgers gezamenlijk werken aan verbetering van de leefbaarheid van de samenleving of het meedoen aan de samenleving van mensen met een beperking (zoals een zorgcoöperatie of zelfregiecentrum). o Ondersteunen van netwerkvorming en belangenbehartiging van cliëntenorganisaties door middel van 2 bijeenkomsten en het vormen van een regionaal ankerpunt. o Bevorderen en ondersteunen van de vorming van een maatschappelijk steunsysteem voor kwetsbare burgers in Barneveld door vanuit cliëntperspectief te participeren in de stuurgroep van de pilot maatschappelijk steunsysteem. o Initiëren van een pilot ‘participatiemakelaar’ gericht op het ontwikkelen vanuit cliëntenperspectief van het nieuw type professional Welzijn Nieuwe Stijl. Beoogd resultaat o De zelfregie en maatschappelijke participatie van kwetsbare burgers is versterkt. o Er is ten minste één burgerproject geïnitieerd of ondersteund. o Cliëntenorganisaties zijn toegerust met relevante kennis en in staat gesteld ervaringen uit te wisselen en netwerken te vormen. o Dankzij de pilot maatschappelijk steunsysteem in Barneveld is de ondersteuning van en zorg voor mensen die in een sociaal isolement leven in die gemeente verbeterd. o De resultaten van de pilot ‘participatiemakelaar’ zijn breed verspreid onder gemeenten en welzijnsorganisaties. Opdrachtgever: o Aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland Betrokken partners: o Cliëntenorganisaties, Wmo-raden, cliëntenraden, regio NoordVeluwe, gemeenten, welzijnsorganisaties , zorgverzekeraars Thema: Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Noord-West Veluwe zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met:: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - Samenwerkingsverband RNV - CJG Oldebroek - CJG Harderwijk - CJG Wezep (Jeugd)zorginstellingen - MWD Veluwe Harderwijk - Icare - Lijn5 Nové Wezep - Pactum Harderwijk - Pactum Nijkerk - Bureau Jeugdzorg Harderwijk - LSG Rentray Nijkerk - CWZW Ugchelen - CWZW Harderwijk 58
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Scholen (2011-2012) - Corlaer College Nijkerk - SG van der Kapellen Elburg - Agnieten College Wezep - Groenhorst College Nijkerk TOTAAL exclusief jeugdzorg
B7
2035
Regionale participatieondersteuning
Regio / Werkgebied: Oost Veluwe Thema Gezondheid en Zorg Samenhangende eerstelijnszorg Activiteiten: o Bijeenkomsten voor cliëntenorganisaties op regionaal niveau waar cliëntenorganisaties geïnformeerd worden over de versterking van de eerste lijn en deelname aan ketenzorg projecten gestimuleerd wordt. Op regionaal niveau wordt een klankbordgroep geformeerd die tot taak heeft om de participatie op wijk/stadsdeelniveau te bevorderen/stimuleren. De klankbordgroep zal in directe samenwerking met Caranscoop een plan van aanpak hiertoe formuleren (onderdeel hierbij zijn onder andere het toerusten van vertegenwoordigers, hen op de hoogte stellen van actuele ontwikkelingen, informeren over best practices enz.) o Voeren van een panelgesprek met multiprobleemhuishoudens Beoogd resultaat o Een sterke eerstelijnszorg die dichtbij huis van de zorggebruikers de zorg levert die men er van verwacht. Maar dan ook zodanig dat zorg geleverd wordt die op dat moment van belang is. Daarbij dient de zorg erop gericht te zijn om mensen met een chronische ziekte of handicap toe te rusten waardoor zij zo goed mogelijk kunnen functioneren in hun eigen omgeving. De (generieke) huisartsenzorg vormt een belangrijke spil in dit ketenzorg netwerk. De eerstelijnszorg zal bij voorkeur geleverd moeten worden op één locatie en vanuit één loket; daar waar het WMO zorg betreft. Echter ook e-consult is een belangrijk (te ontwikkelen) aanbod vanuit de eerstelijnszorg. o Vanuit cliëntenperspectief is rond het thema ketensamenwerking multiprobleemhuishoudens input geleverd voor het zoeken naar een optimale invulling hiervan Opdrachtgever: o Aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen Preventie ouderen Activiteiten o Opzetten/versterken van netwerk zorg-welzijn-sport gericht op beweegstimulering. Gezamenlijke bijeenkomsten in diverse gemeenten i.s.m GSF bij de WMO raden, (zorg)instellingen en gezondheidscentra. Richten op ouderen en chronisch zieken die nu of weinig gebruik maken van de sport/beweegvoorzieningen (ondersteunen netwerk, en inbrengen cliëntenperspectief). Houden van diepte-interviews en panelgesprekken gericht op
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
Uren
900
59
-
inventariseren van wensen en behoeften van ouderen en chronisch zieken die de beweegnorm (30 minuten per dag) niet halen. Rapport: Zorgbelang zal de succes- en faalfactoren verspreiden om mensen in Oost-Veluwe te bewegen om te bewegen middels nieuwsbrief, website. Beoogd resultaat o Inzicht in de factoren die ouderen en chronisch zieken ervaren als belemmering om te gaan sporten/meer bewegen. Inzicht in type aanbod en manieren van aanbieden van sport en bewegingsmogelijkheden die sporten en bewegen aantrekkelijker maken. Overzicht van goede voorbeelden beweegaanbod voor ouderen en chronisch zieken.
-
Opdrachtgever o Aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen . Wijkgerichte aanpak Activiteiten: o Cliëntenorganisaties (primair) die betrokken zijn bij projecten Wijkgerichte aanpak formuleren de belangrijkste criteria waaraan het wonen, zorg en welzijn in de wijk dienen te voldoen. Ontwikkelen van een medezeggenschapsvorm om op wijkniveau sturing te geven aan de wijkgerichte aanpak. In minimaal drie projecten wordt hier invulling aan gegeven. Beoogd resultaat: o De organisaties op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg bieden een integraal aanbod op de terreinen wonen welzijn en zorg. De afzonderlijke functies worden meer optimaal benut en afgestemd. Vanuit cliëntenperspectief (op regionaal niveau) worden de criteria benoemd waaraan de zorg, het wonen en welzijn dienen te voldoen. Daar waar reeds initiatieven genomen zijn zullen cliëntenorganisaties betrokken zijn in de planvorming en de aansturing van samenwerkingsverbanden vanuit cliëntenperspectief. -
Opdrachtgever: o Gemeenten, aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners: o Patiëntenorganisaties (DVN, Astma Fonds, EVN enz), brancheorganisaties, zorginstellingen Thema Kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie Activiteiten o Verder ontwikkelen en aanbieden van de training ‘eigen regie en maatschappelijke participatie voor kwetsbare burgers’ zodat zij kennis en vaardigheden verkrijgen die hun zelfvertrouwen en mogelijkheden tot meedoen vergroten. o Initiëren en ondersteunen van innovatieve burgerprojecten waar burgers gezamenlijk werken aan verbetering van de leefbaarheid van de samenleving of het meedoen aan de samenleving van mensen met een beperking (zoals een zorgcoöperatie of zelfregiecentrum). o Ondersteunen van netwerkvorming en belangenbehartiging van
60
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
1135
cliëntenorganisaties door middel van 2 bijeenkomsten en het vormen van een regionaal ankerpunt. o Bevorderen en ondersteunen van de vorming van maatschappelijke steunsystemen voor kwetsbare burgers door het agenderen en toelichten van dit thema. o Bevorderen van maatschappelijke participatie van kwetsbare burgers door: doorontwikkeling ontmoetingsplekken; in kaart brengen van knelpunten; organiseren cursus sensitiviteit en alertheid voor omgeving van kwetsbare mensen; organiseren discussiebijeenkomst over stimuleren eigen regie; interviews met ernstig verslaafden in Zutphen over beter participeren; organiseren dag van toegankelijkheid. o Versterken lokale en regionale mantelzorgbelangenbehartigingsgroepen met als doel input te geven voor innovatieve vormen van respijtzorg en het effectiever ondersteunen van mantelzorgers Beoogd resultaat o De zelfregie en maatschappelijke participatie van kwetsbare burgers is versterkt. o Er is ten minste één burgerproject geïnitieerd of ondersteund. o Cliëntenorganisaties zijn toegerust met relevante kennis en in staat gesteld ervaringen uit te wisselen en netwerken te vormen. o Het belang van een maatschappelijk steunsysteem is geagendeerd in contacten met gemeenten, zorgverzekeraars en cliëntenorganisaties. o De visie van gebruikers op de doorontwikkeling van de ontmoetingsfunctie is meegenomen binnen de gemeente; er is een overzicht van knelpunten van kwetsbare burgers; gebruikers zijn actief in discussie over versterken eigen kracht en welzijn; er is een overzicht van wensen van ernstig verslaafden in Zutphen wat betreft participatie; er is een dag van toegankelijkheid georganiseerd. o Er zijn nieuwe vormen van ondersteuning ontwikkeld voor mantelzorgers die aansluiten bij hun wensen en behoeften. Opdrachtgever: o Aangesloten organisaties Zorgbelang Gelderland, aansluitend bij regiocontract Stedendriehoek. Betrokken partners: o Cliëntenorganisaties, Wmo-raden, cliëntenraden, regio Stedendriehoek, branche-organisaties eerste lijn, gemeenten,welzijnsorganisaties, zorginstellingen, zorgverzekeraars Thema: Jeugd: Zie voor algemene beschrijving van de jeugdactiviteiten onder de programmabeschrijving ‘Cliëntondersteuning jeugdzorg’. In de regio Oost Veluwe zijn m.b.t. de ondersteuning van belangenbehartiging en cliëntenparticipatie contacten met:: Centra voor Jeugd en Gezin/gemeenten - CJG Voorst (Jeugd)zorginstellingen - Lijn5 Nové Apeldoorn - Lijn5 Nové Epe - Pactum Deventer - Pactum Apeldoorn - Pactum Lochem - Pactum Zutphen - Bureau Jeugdzorg Apeldoorn
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
61
-
Bureau Jeugdzorg Zutphen Lindenhout Apeldoorn CWZW Apeldoorn CWZW Zutphen LSG Rentray Brummen LSG Rentray Eefde/Deventer Avenier Zutphen Karakter Apeldoorn
Scholen (2011-2012) - Veluws College Apeldoorn TOTAAL exclusief jeugdzorg
C
2035
Ondersteuning aangesloten organisaties
Regio / Werkgebied: Thema: kwetsbare groepen Verbeteren eigen regie Activiteiten Organisaties van kwetsbare groepen (zorgvragersorganisaties) werken in heel Gelderland aan het verbeteren van de eigen regie van zorgvragers: hoe kunnen zorgvragers zoveel mogelijk door middel van informatie, zelfzorg en onderlinge steun, hun eigen problemen / zorg oplossen. Ook signaleren zij mogelijkheden tot verbetering van professionele zorg. Zorgbelang Gelderland ondersteunt meer dan 470 aangesloten Gelderse organisaties bij het verbeteren van de eigen regie van hun leden. Ter ondersteuning van de aangesloten organisaties heeft Zorgbelang Gelderland een cluster van activiteiten ontwikkeld: o Onderlinge communicatie: o Via de website www.zorgbelanggelderland,nl, die in 2013 regionale onderdelen krijgt o Via de interactieve website / social media site www.deeljezorg.nl o Via sociale media als Twitter en faceboek o Via digitale nieuwsbrieven o Via een doorlopend jaarverslag o Via folders, brochures, persberichten e.d. o Ondersteuning van aangesloten organisaties door vrijwillige fotografen en filmers; door aanlevering van voorbewerkte informatie die verder bewerkt en verspreid kan worden o Onderlinge deskundigheidsbevordering: Zorgbelang academie o Ondersteuning van aangesloten organisaties bij fondsenwerving o Netwerkbijeenkomsten voor aangesloten organisaties o Ontwikkeling innovatieve projecten samen met aangesloten organisaties en vrijwilligers Beoogd resultaat o Communicatie Nieuwe website + sociale media beleid Digitale nieuwsbrief en jaarverslag Onderhouden van een online sociaal netwerk rondom zorg en welzijn vanuit het perspectief van de gebruiker. o Netwerkactiviteiten 62
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Uren 2960
Nieuwjaarsreceptie januari 2013 Provinciale Manifestatie in november 2013 3 regionetwerkbijeenkomsten met actueel thema 4 provinciale bijeenkomsten Raad van Advies en 3 regionale bijeenkomsten RvA i.s.m. regioteams en achterban o Zorgbelangacademie Jaarlijks 16 cursussen/trainingen Deskundigheidsbevordering/training projectleiders en aangesloten organisaties mbt creatief denken en fondsenwerving o Ondersteuning bij fondsenwerving Financiering voor projectonderdelen uit het Potje met Geld o Ontwikkelen en realiseren Innovatieve projecten Initiëren en ontwikkelen nieuwe projecten in samenwerking met achterban Serious Game over psychische gezondheid en kwaliteit van leven 10 Uitbreidingssets spel en methodiekontwikkeling en spelleidersteams Nieuw intercultureel wijkspel levenslust en methodiekontwikkeling Opdrachtgever o Aangesloten organisaties, Zorgbelang Gelderland. Betrokken partners o Aangesloten organisaties o Landelijke cliëntenorganisaties o Collega Zorgbelang organisaties o Individuele zorggebruikers o Zorginstellingen, woningbouwcorporaties o Vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven o Studenten van diverse HBO en MBO opleidingen o Vrijwilligers TOTAAL
D
2960
Cliëntenondersteuning jeugd
Regio / Werkgebied: Geheel Gelderland Thema: Jeugd Activiteiten:
Uren 4913
1. Vertrouwenspersoon jeugdzorg o Ondersteuning aan 350 jongeren, ouders en andere relaties die jaarlijks om steun van de vertrouwenspersoon vragen. o Signaleringsrapportage die besproken wordt met de Gelderse Jeugdzorginstellingen. o Bemiddelingsgesprekken op verzoek van de cliënten en instellingen. o De vertrouwenspersoon Jeugdzorg voor 3 landelijk werkende jeugdzorginstellingen (zogeheten LWI’s, Avenir, SGJ en de
2500
1
Exclusief vertrouwenspersonen jeugdzorg voor LWI’s die door AKJ geleverd worden. Vanwege een verschil in registratiesystematiek worden deze uren anders berekend en buiten dit overzicht gehouden. Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
63
1
Hoenderloo groep) wordt voor Zorgbelang Gelderland uitgevoerd door de landelijke Stichting AKJ. 2. Belangenbehartiging Cliënten jeugdzorg o Continuering activiteiten beeldvorming: Gastlessen jeugdzorg als onderdeel van Tha Bus on Tour en op aanvraag op middelbare scholen, MBO, HBO, WO, gemeenten, CJG’s etc. Werven, begeleiden, trainen jongeren, contact scholen (informatie opvragen), toestemming regelen etc. o Nazorg : vervolg op startnotitie, dvd en boekje Get Z, doe het met zorg!. Interviews jongeren over situatie nu, na 2 ½ jaar. Startnotitie, dvd en boekje inbrengen bij gemeentelijke, regionale bijeenkomsten in combinatie met toelichting door jongeren. Ondersteuning pleegouders bij ontwikkelen nazorgaanpak. o Week van de Jeugdzorg Gelderland (bij positief besluit provincie en branche jeugdzorg). Deelname provinciale werkgroep, Organisatie Gelderse JeugdZorg Award 2013, deel uit provinciale middelen, deels additioneel. o Medewerking Tha Bus on Tour januari – mei 2013, en eventueel nieuw seizoen 2013 – 2014 uit provinciale middelen. o PR middelen: de Jongerenkrant (4 edities per jaar) en dropjemening.nl. Deze producten bieden een podium voor jongeren om hun mening te geven, informatie te geven over wie ze zijn en wat ze willen. Jongeren hebben een belangrijke stem in de inhoud en vormgeving. Het Forum van dropjemening.nl is ook te gebruiken voor jongerenraden/ jongerenplatform. Zorgbelang Gelderland zal ook een bijdrage leveren aan het nieuwe bestuurlijke informatiepunt Transitie Jeugdzorg, dat Spectrum Gelderland in nauwe samenwerking met de provincie Gelderland ontwikkelt. 3. Cliëntenparticipatie Jeugdzorg o Advisering en ondersteuning cliënten-/ jongerenraden zorgaanbieders. Contact met ondersteuners van raden, deelname aan JWB (Jeugd Welzijns Beraad). o Op de hoogte blijven van actuele thema’s in cliënten-/ jongerenraden. o Ondersteuning Jongerenplatform BJZ, deelname aan overleg Kernteam en meewerken aan bijeenkomsten Jongerenplatform en Open Dag. o Advisering en ondersteuning cliëntenraad BJZ bij uitwerken regiobijeenkomsten Transitie Jeugdzorg. o Werven cliënten voor deelname aan gemeentelijke, regionale, provinciale (politieke) bijeenkomsten. Voorbereiding cliënten, mogelijk begeleiden van jongeren. Eventueel optreden als gespreksleider. o Werven van cliënten voor deelname aan onderzoeken gericht op cliëntenperspectief jeugdzorg/ Zorg voor jeugd. 4. Ondersteuning transitie/transformatie Zorg voor Jeugd (provinciaal, regionaal en lokaal in alle regio’s) o o
64
Aanbieden Training Belangenbehartigers Transitie Jeugdzorg (ontwikkeling training in 2012 i.s.m. Cliëntenraad BJZ) Verspreiden van inhoudelijke standpunten vanuit cliëntenperspectief Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
900
1513
-
(de kwaliteitscriteria jeugdzorg en de publicatie ‘zorg voor jeugd’) onder gemeenten o Samenwerken met oudernetwerk jeugdzorg Gelderland o Deelnemen aan regionale overleggen van gemeenten en anderszins benutten van overlegvormen voor het overbrengen van het cliëntenperspectief o Aanbieden van diverse vormen van cliënten- en burgerparticipatie (onder andere panels, gastlessen cliënten) aan gemeenten en instellingen voor onder andere de doorontwikkeling van de Centra voor Jeugd en Gezin o Ontwikkelen van activiteiten in het kader van de Week van de Opvoeding o Zie voor een overzicht van de jeugdactiviteiten per regio, de regionale activiteitenoverzichten. Beoogd resultaat: 1. Vertrouwenspersoon jeugdzorg o 350 jongeren, ouders en relaties worden naar hun tevredenheid ondersteund bij hun vraag om een onafhankelijke vertrouwenspersoon (exclusief LWI’s). o Ondersteuning in de groepen van de LWI’s door de vertrouwenspersonen van AKJ. o De klacht- en verbetersignalen die voortkomen uit deze 350 (meervoudige) contacten, leiden tot bespreking er van met de betreffende instellingen / gemeenten. o Indien de cliënt en de instelling dit wensen, worden bemiddelingsgesprekken ondersteund. 2. Belangenbehartiging cliënten jeugdzorg - Er is bij de jongeren en scholen waar activiteiten zijn geweest een positiever beeld ontstaan over jongeren met jeugdzorgervaringen . - Er is bij gemeenten en instellingen kennis van de nazorg problematiek en er zijn initiatieven ontstaan om jongeren hierbij te ondersteunen. - Doel van de Week van de Jeugdzorg is het beïnvloeden van het beeld over de sector jeugdzorg, een realistisch beeld geven en verantwoordelijke beleidsmakers (huidige en toekomstige) kennis laten maken met instellingen en cliënten. 3. Cliëntenparticipatie Jeugdzorg o De cliëntenparticipatie bij BJZ en de meewerkende zorgaanbieders heeft zich weer verder ontwikkeld. Bij lokale bestuurders en beleidsmakers begint kennis te komen van het belang van cliëntenparticipatie voor gemeentelijk jeugdbeleid en voor de uitvoerende jeugdzorg.
-
4. Ondersteuning transitie/transformatie Zorg voor Jeugd o Er is vanuit cliëntenperspectief een bijdrage geleverd aan de transitie van de jeugdzorg van de provincie naar de gemeenten opdat een nieuw systeem van de Zorg voor Jeugd ontstaat dat tegemoet komt aan de behoeften en wensen van de burgers die het betreft. o De activiteiten in dit kader vinden plaats onder de noemer belangenbehartiging en cliëntenparticipatie. Opdrachtgever: Zorgbelang Gelderland en lokale gemeenten Betrokken partners: Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
65
o o o
Provincie Gelderland Gelderse Gemeenten Branche-organisatie Jeugdzorg Gelderland en alle Gelderse jeugdzorginstellingen.
TOTAAL
66
Activiteitenplan 2012 Zorgbelang Gelderland
Activiteitenplan 2013 Zorgbelang Gelderland
67