Actieplan Nieuw Industrieel Beleid – 50 Acties VOORTGANGSRAPPORT Juni 2014
1. Stand van zaken eerste semester 2014 Op het eind van het NIB-actieplan zijn van de 50 acties 40 acties gerealiseerd, 8 acties zijn vertraagd , 1 actie werd niet gerealiseerd en 1 actie is nog lopende.
status acties NIB (juni 2014 - aantal acties: 50)
8 1
gerealiseerd op schema met vertraging 40
niet OK onbekend
2. Belangrijke activiteiten in het eerste semester van 2014 Op 13 en 14 maart werd in Antwerpen de Happening Nieuw Industrieel Ondernemen georganiseerd als communicatie-event met talrijke praktijkvoorbeelden en pistes voor het nieuw industrieel ondernemen. Dit werd gecombineerd met een job-beurs waarop industriële ondernemingen hun aanbod konden tonen. De Vlaamse regering heeft op 20 mei acht projecten, die werden ingediend door consortia van samenwerkende bedrijven en kennisinstellingen, weerhouden. Hiervoor wordt 2,8 mio euro voorzien door de Vlaamse Regering. Eind vorig jaar werd namelijk door het Agentschap Ondernemen een projectoproep gelanceerd om Nieuw Industrieel Ondernemen, met slimme specialisatie als hefboom, te stimuleren aan de hand van stappenplannen of ‘road maps’. Het zijn deze road maps die oplossingen uittekenen om de beruchte ‘Valley of Death’ met succes over te steken. Door deze road maps kan de vermarkting van innovatieve producten en diensten worden gegarandeerd.
Voor een ruimer publiek werd een NIB-focus georganiseerd, specifiek rond het thema: “Op zoek naar nieuwe business via slimme specialisatie”. Op 8 mei werd de 4e projectoproep gelanceerd door Agentschap Ondernemen die kadert binnen het Nieuw Industrieel Beleid. Met deze projectoproep wil het Agentschap Ondernemen projecten ondersteunen van samenwerkende bedrijven die zich willen engageren om clusteractiviteiten uit te bouwen rond een opkomende industriële activiteit of ‘emerging industry’. In juni 2013 werd de IWT-oproep Ket-roadmapping projecten gelanceerd. Deze oproep richtte zich op waardeketenvorming voor technologiegedreven roadmapping voor sleuteltechnologieën (KETs, key enabling technologies). Deze KET-roadmaps werden afgerond midden 2014. De Vlaamse Regering keurde op 9 mei 2014 de oprichting van het nieuw strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie goed. In dit strategisch onderzoekscentrum bundelen de Vlaamse onderzoekscentra Flanders Mechatronic Technology Center, Flanders’ DRIVE en Flanders Synergy samen met onderzoeksgroepen van de vijf Vlaamse universiteiten hun krachten. De Vlaamse overheid ondersteunt het centrum financieel, van bij de start reeds met een basisfinanciering vanuit de Vlaamse Regering van €8,4 miljoen per jaar, gecombineerd met eenmalige impulsen vanuit het Limburgplan (3,5 miljoen euro), het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (8 miljoen euro) en het interfederaal Pact voor Competitiviteit en Werkgelegenheid (5 miljoen euro) voor de financiering van industriegericht onderzoek. Voor hun werking tot eind 2017 komt dit neer op meer dan 50 miljoen euro aan onderzoeksmiddelen. De Vlaamse regering heeft er voor geopteerd de samenwerkingsovereenkomsten van de consortia volwassenenonderwijs te hernieuwen en te ondertekenen. Hierin zijn vier prioritaire elementen opgenomen. Een daarvan is leeradvies en oriëntering. Het is de bedoeling dat er samengewerkt wordt en dat middelen samengelegd worden om over heel Vlaanderen een minimale dienstverlening in deze context te behouden en de opgebouwde expertise niet verloren te laten gaan. Dit alles gebeurt in afwachting van een eventueel alternatief voor de oorspronkelijk bedoelde centra voor leeradvies en oriëntering (in de loop van het traject was dit de benaming geworden in plaats van centra voor leerloopbaanbegeleiding). De operationalisering en de implementatie van acties uit het loopbaanakkoord is in volle gang. Binnen het luik van “remediëring van de ongekwalificeerde uitstroom” wordt de nadruk gelegd op maatwerk. Diverse acties krijgen vorm en werden gelanceerd binnen het loopbaanakkoord. We geven hier enkele voorbeelden mee. Via de werkinlevingsacties naar jongeren willen we op termijn komen tot een kwalificatieplicht en werkervaringsgarantie voor de hele groep van ongekwalificeerde schoolverlaters. De werkinlevingsprojecten zijn op 1 februari 2013 van start gegaan in 11 centrumsteden. Op 1 maart volgden Antwerpen en
Gent. Ook buiten de centrumsteden kunnen instapstages georganiseerd worden. Ook sectorale sociale partners zijn een belangrijke partner. Bedoeling is dat zij acties opzetten rond de thema’s werkplekleren en werkbaarheid. De ESF-oproepen voor sectoren werden gelanceerd. Ondertussen zijn reeds 20 sectoren aan de slag gegaan met een project rond werkbaarheid en 11 sectoren met een project rond werkplekleren. In het kader van loopbaanbegeleiding werd het nieuwe besluit goedgekeurd. Vanaf 1 juli 2013 kunnen burgers een loopbaancheque aanvragen bij VDAB voor het volgen van loopbaanbegeleiding bij een gemandateerd centrum. Verder zijn er de acties naar ouderen zoals de stapsgewijze uitbreiding van de systematische begeleidingsaanpak. De systematische aanpak is de specifieke begeleidingsaanpak voor nieuwe ingestroomde 50+werkzoekenden. Deze aanpak startte in 2009 en werd stelselmatig uitgebreid tot de leeftijd van 60 jaar vanaf 1 april 2014. Sinds 1 januari 2014 wordt ingezet op een kwalitatieve versterking en bijsturing van de aanpak. Sinds 1 januari 2013 is er bovendien een nieuwe regelgeving van kracht voor de tewerkstellingspremie 50+ met bedragen die voortaan bepaald worden op basis van de leeftijd en de werkloosheidsduur. Met de premie 50+ wil de Vlaamse overheid de aanwerving van werkloze vijftigplussers aanmoedigen, vooral ook van 55plussers die onder de oude regeling ondervertegenwoordigd waren. Met deze acties als voorbeeld kunnen we stellen dat de uitrol van het loopbaanakkoord op schema zit en een continu proces is. In 2013 – 2014 blijven we het concept en de partnerschappenfilosofie in het vaandel dragen en zullen we in deze legislatuur verder in zetten op ‘informeren en sensibiliseren via het vertalen van deze filosofie in diverse beleidskaders. Daarnaast blijven we ook aandachtig voor bepaalde knelpunten (vb. de wet op de overheidsopdrachten) die partnerschappen kunnen fnuiken en zoeken we daarvoor naar pragmatische oplossingen. In het kader van Vlaanderen in Actie blijven de excellente partnerschappen (‘Iedereen mee, iedereen actief) één van de 13 transitiethema’s en een belangrijke methodiek en rode draad ook doorheen de andere ViA-transities. Op het vlak van onderzoeksinfrastructuur werd de eerste Vlaamse TIER1 supercomputer volledig operationeel en opengesteld voor bedrijven. Momenteel gebruiken twee bedrijven deze reeds en er wordt onderhandeld met een bedrijf over een langlopend contract. Eind 2014 wordt een event georganiseerd om HPC bekend te maken bij Vlaamse bedrijven en non-profit organisaties. De drie testtrajecten (Duurzame chemie, Additive manufacturing en kritieke metalen), die werden opgezet voor het ontwikkelen van een governance en werkmodel voor een speerpuntclusterbeleid in de volgende regeerperiode, werden afgerond met drie eindnota’s die de bevindingen omschrijven van elk testtraject. Op basis van deze eindnota’s werd een synthesenota gemaakt met aanbevelingen die als input moet dienen voor de beleidsnota gericht clusterbeleid voor de volgende regering. Niet enkel hebben deze testtrajecten input geleverd voor de beleidsnota, ook hebben ze een extra boost gegeven aan de ontwikkeling van een ecosysteem in de additive manufacturing
(3D - printing) in Vlaanderen. Door het samenbrengen van belangrijke actoren, tijdens de testtrajecten, is er een 3D-printing ‘netwerk’ ontstaan en komen er gaandeweg ideeën tot stand om samen te werken. Er werd een roadmap ingediend op de AO-oproep en ook op internationaal vlak speelt de Vlaamse additive manufacturing een rol (zie Vanguard Initiative). Het ‘Vanguard Intiative New Growth through Smart Specialisation’, een politiek initiatief van de leiders van achttien regio’s uit heel Europa, heeft een volgende stap gezet door samen met de Europese Commissie te werken aan een Smart Specialisation Platform voor Advanced Manufacturing, voorgesteld in de Mededeling van de Europese Commissie van 22 januari 2014. Door het samenbrengen van experten uit verschillende gebieden (kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven) en mapping van de activiteiten en actoren in die regio’s werd een duidelijk beeld geschapen van welke rol een Smart Specialisation Platform kan spelen. De volgende stap die gezet zal worden is het organiseren van matching events tussen de verschillende actoren in de waardenketen over de verschillende regio’s heen. Zo zal Vlaanderen, in samenwerking met Zuid-Nederland en anderen, een matching event voor 3D-printing organiseren. Vlaanderen neemt deel aan een OESO-project over ‘systeem-innovatie’, samen met een twaalftal andere landen, waarin de beleidsontwikkeling voor de aanpak van transities centraal staat aan de hand van case-studies. Er wordt daarbij gefocust op de rol van kritische infrastructuren. De rol van ‘slimme steden’ als grootschalige demonstratieruimten (proeftuinen / living labs) voor systeeminnovaties op gebied van energie, mobiliteit, zorg enz. komt aan bod. Deze OESO-studie kan ingepast worden in de concrete uitbouw van het concept van “slimme steden” als integrator waarbij een invulling voor ondersteunende infrastructuur voor ICT, smart grids, energieneutraliteit, mobiliteit essentieel zijn. Het decreet complexe projecten en het decreet omgevingsvergunning werden goedgekeurd in het Vlaams Parlement. De Omgevingsvergunning zal pas ten vroegste 1 jaar na de publicatie van het decreet en de uitvoeringsbesluiten in werking treden. Op deze wijze wil men de vergunningverlenende overheden de kans bieden om zich op de toepassing van dit decreet te kunnen voorbereiden. Uitvoeringsbesluiten voor beide decreten werden een 1e maal principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Een evaluatie van de gapanalyses en de roadshows werd door het FIT uitgevoerd in het kader van het ontwikkelen van een methodologie voor gericht aantrekken van buitenlandse investeringen ter ondersteuning van transformaties. Een vijftal succesvolle gapanalyses werden uitgevoerd en in praktijk omgezet door doelgerichte roadshows in Japan en USA.
3. Acties met vertraging in het eerste semester van 2014 Het aantal acties die vertraagd zijn vragen toch om wat meer nuancering. Voor één van de vertraagde acties is de opgelegde timing te strikt, maar wordt er nog een afronding verwacht in de komende maanden. De andere vertraagde acties vereisten gaandeweg een aangepaste aanpak en kregen inhoudelijk een andere invulling, wat leidde tot een vertraging van het realisatieproces. De acties die inhoudelijk een aangepaste invulling kregen en nog in de toekomst gerealiseerd moeten worden, zijn: Actie 14: Innovatief Aanbesteden versneld operationeel maken Actie 20: Vernieuwingsprocessen schoolloopbaan promoten Actie 28: Uitbouwen van kritische infrastructuur en netwerken voor systeeminnovatie Actie 29: Uitbouwen van O&O- en innovatie-infrastructuur Actie 30: Innovatiegericht aanbesteden in praktijk brengen in heel de overheid Actie 44: Uitwerken van een strategie voor de energietoelevering aan de Vlaamse industrie Actie 46: Uitwerken van de industriële component in het Beleidsplan Ruimte in functie van lokalisatiebeslissingen De actie waarvoor de timing te strikt is en waar rekening moet gehouden worden met een vaste doorlooptijd, is: Actie 41: Implementeren van de voorstellen van de commissies Berx en Sauwens 4. Actie die niet werd gerealiseerd in het eerste semester van 2014 Er is één actie van het NIB-actieplan die niet werd gerealiseerd: Actie 18: Draagvlak creëren voor innovatie door transformatie via het nieuwe Innovatiepact 5. Een actie die nog gefinaliseerd moet worden in het tweede semester van 2014 Er is één actie die nog lopende is, namelijk actie 49 (Ontwikkelen van een methodologie voor export- en internationalisatiebeleid op groeilanden). Hiervoor moet – volgens plan - in het derde kwartaal van 2014 een evaluatie van de operationalisering van het stappenplan afgeleverd worden. 6. Communicatie van het NIB In 2014 (13 en 14 maart) werd voor de eerste maal de Happening Nieuw Industrieel Ondernemen georganiseerd. Bedrijfsleiders, werknemers en andere geïnteresseerden in de toekomst van de industrie in Vlaanderen kregen de kans om tijdens dit tweedaags event kennis te maken met het nieuw industrieel ondernemen.
Op 12 mei werd de 16e EWI-Focus georganiseerd met als thema ‘Strategic cluster policies: Shaping strategic partnerships for the transformation of our economies’. Deze Engelstalige EWI - Focus liet internationale experten aan het woord over clusterbeleid in hun regio/land (Baskenland, Baden-Württemberg en Finland). Een 7e NIB-focus werd georganiseerd, specifiek rond het thema: “Op zoek naar nieuwe business via slimme specialisatie”. 7. Organisatie van het NIB De praktische organisatie van de uitvoering van deze acties gebeurt door de bevoegde administraties en agentschappen. Er is een tweemaandelijkse Interdepartementale Coördinatie waar de opvolging gebeurt en beleidsleren ook aan bod komt. De beleidsmatige sturing gebeurt maandelijks via het Bureau van het Interministerieel Comité Industrie. Er is een operationele cel om de afstemming tussen de verantwoordelijken binnen economie, innovatie en werk te regelen. Het departement EWI is verantwoordelijk voor de coördinatie van al die processen. De Industrieraad geeft adviezen over NIB acties en op eigen initiatief. Het Strategisch Leerplatform Nieuw Industrieel Ondernemen is de interface tussen stakeholders van 52 NIB-projecten.
8. Overzicht stand van zaken per pijler Pijler 1: Nieuwe Fabriek van de Toekomst (juni 2014 - aantal acties: 8)
gerealiseerd op schema met vertraging niet OK 8
onbekend
Pijler 2: Industrieel Innovatiebeleid (juni 2014 - aantal acties : 10)
1 1 gerealiseerd op schema met vertraging 8
niet OK
Pijler 3: competentieontwikkeling en arbeidsorganisatie (juni 2014: aantal acties: 9)
1 gerealiseerd op schema met vertraging niet OK 8
onbekend
Pijler 4: ondersteunend infrastructuurbeleid (dec 2013 - aantal acties : 3)
gerealiseerd op schema met vertraging niet OK 3
onbekend
Begeleidende en ondersteunende acties (juni 2014 - aantal acties: 20)
3 1 gerealiseerd op schema met vertraging 16
niet OK onbekend
