Acta van de Generale Synode Amersfoort-Centrum 2005 van de Gereformeerde Kerken in Nederland
Bijlage V - V Commissierapport inzake LUAB (Liederen uit andere bronnen)
COMMISSIERAPPORT LUAB (LIEDEREN UIT ANDERE BRONNEN)
Het auteursrecht van deze tekst berust hetzij bij de auteur, hetzij bij de Gereformeerde Kerken in Nederland. Voor alle zaken het auteursrecht betreffend kan contact opgenomen worden met het deputaatschap Generaal-synodale publicaties via:
[email protected]. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in wat voor vorm of op wat voor manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende, behoudens de uitzonderingen bij de wet gesteld.
2
ACTA GENERALE SYNODE AMERSFOORT-CENTRUM 2005
COMMISSIERAPPORT LUAB (LIEDEREN UIT ANDERE BRONNEN)
Bijlage 5.5
Rapport commissie Holland-Zuid inzake LUAB
Lied 1 De kritiek van de commissie1 is niet overtuigend. Het gebruik van ‘gij’ is zeker niet beslissend, komt in veel meer liederen voor. De melodie is wellicht niet gemakkelijk, maar de praktijk zal uitwijzen of dit lied te zingen is. Met de vraag “of de kinderen er blij mee zijn” komen we in een subjectief klimaat terecht. De commissie levert voldoende positief commentaar om dit lied vrij te geven in eerste lezing. En: de oproep van Mozes functioneert heel erg in het spreken over verbond en doop, dat maakt het tot een sterk lied. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 2 Er zijn van dit lied twee melodieën aangereikt. Deputaten hebben dat bewust gedaan. Om niet altijd de bekende melodieën te zingen, hebben ze er een minder bekende melodie van dit lied aan toegevoegd, ter verrijking van onze liedcultuur. We stellen voor om het lied vrij te geven als volgt: we nemen het lied in de bundel op met de melodie van Luuk Sikkema, en vermelden dat het ook kan worden gezongen op de melodie van lied 231 (Liedboek). Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 3 Op de synode van Leusden is de lijn al uitgestippeld dat we ook liederen opnemen die te zingen zijn door cantorij en gemeente. Het vergt wel wat meer muzikaal niveau van de gemeente, en dat zal in de ene gemeente meer aanwezig zijn dan de andere. Maar we selecteren niet alleen liederen waarvan we tevoren weten dat ze door alle gemeenten gezongen kunnen worden. “vrede op aarde”, dat is toch de tekst van de engelenzang in Lukas 2. Er kan geen bezwaar tegen zijn dat te zingen. ‘Heden’…dat is het actualiseren van het heilsfeit, waarover op de synode van Leusden een en ander besloten is. ‘Licht van licht, uit de mensen genomen’: hier wordt het wonder bezongen van God die mens werd. In plaats van te zeggen dat deze uitdrukking onfraai tegen het Nicenum aanschuurt kan ook gezegd worden dat ze verrassend aan het denken zet. Als we het vergelijken met veel kerstliederen dan zien we in dit lied als extra: hier klinken allerlei oudtestamentische gegevens (Psalm 1, Psalm 110, Jesaja 9) in door, het element van de vervulling wordt hier meer dan in veel andere liederen onder woorden gebracht Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 4 Het gebruik zal uitwijzen of de melodie te zingen is. Het lied is inderdaad moeilijk. Maar we selecteren niet alleen liederen die gemakkelijk te zingen zijn. Het commentaar van de provinciale commissie is verder zo positief, dat we het lied vrij kunnen geven. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 5 De vragen van de commissie zijn niet van zodanig gewicht dat een bespreking van dit lied noodzakelijk is. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 8 De provinciale commissie signaleert terecht dat het lied een andere kant op gaat dan Psalm 42. In dit lied mediteert de dichter door op de woorden van Psalm 42 : 2. Het is de vrijheid van de dichter om in de meditatie tot zo’n lied te komen gericht op de aanbidding van God. Er is door deputaten gekeken naar liederen uit de evangelische hoek die verantwoord zijn. Dit is een lied dat goed kan. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing.
1
De rapporten van de provinciale commissies zijn te vinden op de cd-rom
GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND
3
COMMISSIERAPPORT LUAB (LIEDEREN UIT ANDERE BRONNEN)
Lied 10 De gemeente zingt alleen het refrein, de overige teksten worden gezongen door een cantorij. Het lied komt uit een onbekende bron. Het is mee gekozen om onze zangcultuur te verrijken. We zingen het Bijbelwoord na. Het lied is alleen daarom liturgisch al goed bruikbaar, bijvoorbeeld tussen twee lezingen. De melodie is niet vreselijk, als je in rekening brengt dat het hier tussen reciteren en zingen in zit. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 11 Moeten we voor dit doel liederen opnemen in de bundel/op de lijst? Deze vraag hebben we beantwoord in de aanbiedingsbrief. De provinciale commissie heeft inhoudelijk geen kritiek op de tekst. Het hoeft geen bezwaar te zijn als een psalm niet volledig wordt gezongen. Met kerst kan dit lied heel goed gezongen worden. Juist met het oog op dat heilsfeit beperkt dit lied zich tot het begin van Psalm 98. Afhankelijk van het thema waar de dienst zich op richt kan het refrein gekozen worden. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 13 Waar de provinciale commissie vragen heeft opteren wij voor het vrijgeven van dit lied. Ook hier geldt dat de praktijk zal uitmaken of het lied bruikbaar is. Overigens is het niet zo dat dit lied verschillende melodieën heeft. De melodie van het 1e en 3e couplet zijn gelijk, het 2e heeft een melodische overgang, een modulatie naar het 3e toe. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 14 Ook van dit lied geldt dat het gebruik zal uitmaken of dit lied geschikt is voor gemeentezang. De bezwaren die door de commissie zijn ingebracht zijn niet voldoende om het lied in de categorie ‘bespreken’ een plaats te geven Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 18 Couplet 3, regel 1 is een dichterlijke omschrijving van de vervulling die in Christus kwam. Overigens is couplet 3 qua tekst sterk te noemen (bijv. de wending ‘het leven dat was lamgelegd’. De uitleg die de provinciale commissie geeft van couplet 5 ligt voor de hand, zonder dat de negatieve klank in de woorden ‘het geeft mij te doen’ hoeft door te klinken. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 21 De bezwaren van de commissie hebben te maken met actualisering van een heilsfeit. Daarover heeft de synode van Leusden positieve uitspraken gedaan (Acta synode van Leusden 1999, bijlage 23, blz. 562,563). Het is een manier om het heilsfeit dichterbij te brengen. Het dienen van de Here betekent ook het dragen van je kruis. Deze notie is juist in het klimaat van vandaag, waarin alles ‘leuk’ moet zijn, van wezenlijk belang. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 24 Als geloofsbelijdenis inderdaad te smal. Bovendien is couplet 2 zwak (het lijden van onze Heiland wordt nagenoeg verzwegen). De beelden tuimelen over elkaar heen op een manier die geen samenhang vertoont. Beelden zijn soms ook onduidelijk (“die zachtmoedig binnenrijdt”). Voorstel: niet vrijgeven Lied 27 De uitdrukkingen waar de commissie moeite mee heeft kunnen goed worden opgevat. In bepaalde situaties is het een verlossing als mensen mogen sterven. De dood is voor de gelovige een doorgang naar het eeuwige leven. “slapend” (laatste regel couplet 4) slaat niet op God maar op de zanger. Voorstel: vrijgeven. Lied 28 Argumenten van de commissie zijn overtuigend. Voorstel: niet vrijgeven
4
ACTA GENERALE SYNODE AMERSFOORT-CENTRUM 2005
COMMISSIERAPPORT LUAB (LIEDEREN UIT ANDERE BRONNEN)
Lied 30 We stellen voor het lied vrij te geven met beide melodieën, die ook allebei afgedrukt worden. De plaatselijke kerken kunnen zelf beslissen welke melodie ze zullen gebruiken. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing, met beide melodieën Lied 34 De provinciale commissie maakt niet waar dat het lied niet aan alle criteria voldoet. Het is duidelijk een kinderlied, dat in diensten voor kinderen en diensten met aanpassingen goed gebruikt kan worden. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 37 Het advies van de provinciale commissie is niet erg inhoudelijk. We kunnen wel vermoeden wat Gelderland bedoelt. De beeldspraak in couplet 2 (laatste regels) en couplet 3 (eerste regels) is vergezocht. Verder stuit het ‘godgeklaagd’ uit couplet 6 tegen de borst. De commissie HZ is er niet voor om dit lied vrij te geven. Maar deputaten blijven erbij om het te handhaven. Voorstel: bespreken, waarbij deputaten de verdediging van dit lied op zich nemen Lied 38 Dit is niet een lied om altijd helemaal achter elkaar te zingen. Bedoeld is om de eerste zes coupletten altijd te zingen, en de overige tekst al naargelang het kerkelijk jaar. N.B. dit is een gebed. In een gebed komen ook allerlei zaken, soms zonder enige samenhang aan de orde. Voorstel: bespreken Lied 39 De kritiek van de prov. commissie is niet overtuigend. Vanuit de lofprijzing op God (gloria) kunnen we bidden om ontferming over deze aarde (kyrië eleison). Dat zien we ook in Lied 444 van het Liedboek. ‘God voert het hoogste woord’, daar zit iets verrassends in: iets wat normaal negatief klinkt krijgt hier een ronduit positieve wending. “ons lijden hebt doorstaan” kan heel goed uitgelegd worden: Christus is in onze plaats gaan staan. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 40 In heel dit lied wordt op een dichterlijke manier bezongen wat God van ons vraagt in allerlei relaties. Voor couplet 3 verwijzen we naar Jesaja 58 : 7; Micha 6 : 8; Lukas 3 : 11. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing
LUAB reserve Lied 1 Op grond van de argumenten van de commissie afwijzen. Voorstel: niet vrijgeven in eerste lezing Lied 2 Voor de vraag van de commissie, zie boven bij lied 11.Aangezien de commissie geen enkel bezwaar formuleert tegen dit lied kan het worden vrijgegeven. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 3 We vinden de kritiek van de meerderheid van de commissie niet overtuigend. “het betere brood” kan gewoon worden uitgelegd als het beste wat er is. Er is hier sprake van een droom: je kunt je verwonderen over het nieuwe door Christus gegeven leven, het is zo mooi, net of je droomt (verg. Psalm 126:1). Voorstel: vrijgeven in eerste lezing
GEREFORMEERDE KERKEN IN NEDERLAND
5
COMMISSIERAPPORT LUAB (LIEDEREN UIT ANDERE BRONNEN)
Lied 4 We delen de kritiek van de commissie. Het zou een lied zijn in de lijn van I Tessalonicenzen 5, de waakzaamheid. Vergelijk het tot drie keer toe herhaalde ‘tot hiertoe’. Deputaten zijn voor handhaving van dit lied, maar HZ is er voor om het lied niet op te nemen. Voorstel: bespreken Lied 5 De uitspraak over het huwelijk tussen zon en regen als zou dit herinneren aan vruchtbaarheidsgodsdienst is vergezocht. Beide, zon en regen werken als een goed span samen aan een goede oogst. Vers 3 en 4 gaan niet over Pasen, maar over het proces van zaaien en oogsten. Qua rijm is het wel kwetsbaar. Het is allemaal te makkelijk. Dit leven is niet zo lief. Voorstel: niet vrijgeven Lied 6 Het commentaar van de provinciale commissie geeft geen aanleiding tot de conclusie: niet vrijgeven. Als er alleen bezwaren zijn tegen de melodie mag dit lied een kans krijgen. De praktijk zal uitwijzen, of het bruikbaar is in de eredienst. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing Lied 7 Op grond van argumentatie van de commissie afwijzen. Het lied komt hier en daar in de buurt van rijmelarij (couplet 3: “een wal die het kwaad kan keren, een wereld die geweld wil weren, maar die de hemel binnenlaat”; couplet 4:”al ligt uw hele stad in stukken, met hulp van boven zal het lukken”) Voorstel: niet vrijgeven Lied 9 We zijn het eens met de commissie. In zekere zin kun je zeggen dat de nieuwtestamentische kerk geboren is op Pinksteren. Voorstel: vrijgeven in eerste lezing
6
ACTA GENERALE SYNODE AMERSFOORT-CENTRUM 2005
